Bankacılık sektörü 2011 Ocak-Mart dönemindeki gelişmeler Nisan 2011

Bankacılık sektörü

2011 Ocak-Mart dönemindeki gelişmeler

Nisan 2011

Bu çalışma, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından yayımlanan günlük veriler baz alınarak yapılmaktadır.

Çalışmanın amacı, öncü göstergelerin yardımıyla sektördeki gelişmeleri

değerlendirmek ve bankalara bilgi vermektir.

BDDK tarafından yayımlanan günlük bilgi formatında mevduat, kalkınma ve yatırım ve katılım bankaları bilgileri yer almaktadır. Bu nedenle bu

çalışmadaki veriler ile katılım bankalarının yer almadığı haftalık veriler arasında farklılık bulunmaktadır.

Kaynak: BDDK, TCMB, Hazine Müsteşarlığı, TUİK, TBB

2Bankacılıkta gelişmeler, bilgi verme toplantısı, Nisan 2011

18 Ocak 2011 tarihli toplantıdan;

İlk çeyrek beklentileri

• Bugünkü veriler dikkate alındığında;

• Sermaye hareketleri ve MB’nın döviz alımları likidite miktarında belirleyici olacaktır

• Büyüme hızında yavaşlama bekleniyor. Talep yavaşlamadan, finansman imkanlarının sınırlandırılmasının, fiyat hareketlerini ve ekonomik istikrarı etkilemesi beklenir,

• Kamunun borçlanma ihtiyacının düşmesiyle kredi arzı artacaktır. Kurumsal kredi talebi ve bankalar arasındaki rekabet güçlü kalmaya devam ediyor.

• Tüketici güven endeksinin seyri, konut kredisi/konut değeri düzenlemesi, kaynak maliyetinde artış, bireysel kredilerin yavaşlamasına neden olabilir.

• Kaynak maliyetinde artış; faiz oranları üzerinde yukarı yönlü baskı yaratıyor, bankalar faiz dışı marjın iyileşmesine önem vereceklerdir. Bu nedenle bankacılık hizmetlerinden alınan ücret ve komisyonlar artırılmaya, operasyon giderleri de azaltılmaya çalışılacaktır.

• Güçlü özkaynak yapısı kredi büyümesini destekleyecek durumdadır ancak özkaynak karlılığının düşmesi beklenmektedir.


İlk çeyreğe ilişkin gözlemler

• Petrol fiyatları öngörülenin üzerine çıktı; cari açık, maliyet ve enflasyon üzerinde baskı yaratıyor

• ODKA ülkelerindeki siyasi gelişmeler bu bölgedeki ülkelerle olan ticareti olumsuz etkiledi

• Uluslararası dengesizlikler devam etti; rezerv paraların değerleri dalgalanıyor, finansal istikrar henüz sağlanamadı

• Enflasyon düşük düzeyde seyretti • Kamu kesiminin borçlanma ihtiyacı geçen yıla göre azalmaya devam

etti, iç borç çevirme oranı düştü• Cari işlemler açığı büyüdü• Faiz oranlarında düşüş durdu, yukarı yönlü baskı başladı• Tüfe bazlı reel efektif döviz kuru, üç aylık ortalamaya ve yıl sonuna

göre, 2010 yılının ilk üç ayında yüzde 5 değer kazanmışken, 2011 yılında yüzde 8 değer kaybetti



• Ekonomik faaliyet öngörülenden daha hızlı büyüdü.

• Kredi talebinin faiz duyarlılığı daha fazla önem kazandı, yurtdışından borçlanma daha cazip hale geldi, rekabetçi sektörlerin yurtdışından borçlanmaları yeniden artıyor

• Döviz mevduat hesapları, 2010 yılının ilk çeyreğinde yaklaşık 3 milyar dolar azalmışken, 2011 yılının aynı döneminde 6 milyar dolar arttı. Hanehalkının döviz mevduat hesapları azalırken, artış şirketler kesiminden geldi.

• Yurtdışında yerleşiklerin DİBS ve hisse senedi portföyü artmaya devam etti

• KOBİ kredilerinde büyüme hızlandı

• Bankaların piyasa değeri ve bunun toplam piyasa değeri içindeki payı düştü



• Merkez Bankası’nın hem net döviz varlıkları hem de net iç varlıkları 2011 yılında daha hızlı arttı. Döviz rezervleri 2010 yılının ilk çeyreğinde 2,5 milyar dolar azalmışken, 2011 yılının aynı döneminde 6 milyar dolara yakın arttı. APİ yoluyla sağlanan likidite, yıl sonuna göre, geçen yılın ilk çeyreğinde yüzde 61 oranında azalmışken, bu yılın aynı döneminde yüzde 110 oranında arttı. Bu nedenle rezerv para büyümesi daha hızlı oldu

• Rezerv para 2011 yılının ilk üç ayında yüzde 21 oranında büyüdü. Zorunlu karşılıklar çıkarıldığında artış sadece yüzde üç oldu. Başka bir değişle, rezerv artışı önemli ölçüde zorunlu karşılık ile finanse edildi

• Bankaların Merkez Bankası’ndaki serbest karşılıkların rezerv paraya oranı yüzde 30 iken yüzde 45’e yükseldi

• APİ işlemleri ile sağlanan likiditeden daha hızlı artmıştır. Bankaların likidite açığı büyümeye devam etti, bu nedenle, kısa vadeli likidite için Merkez Bankasına olan bağımlılık arttı



• Likidite açığında büyüme, aracılık maliyetinde artışın, kredi miktarına sınırlamanın bankaların davranışını daha fazla etkilemesi bekleniyor;

• Likidite açığı nedeniyle bankaların politika faizlerine olan duyarlılığının artıyor,

• Bankaların likidite riskini azaltmak için aktif yapısını değiştirmeleri ya da daha uzun vadeli yeni kaynak bulmaları gerekiyor,

• Aracılık maliyetinin artması nedeniyle ürün ve hizmetlerin fiyatlarının değişmesi bekleniyor, kaynak maliyeti 150 baz puan arttı, bankaların faiz marjı daralıyor,

• Diğer koşullar aynıyken, daha önce 100 TL mevduatın yüzde 95’i krediye dönüştürülebilirken şimdi ancak yüzde 86’sı krediye dönüşebiliyor.


Banka portföyleri rezerv parayı izliyor

0

5

10

15

20

25

30

-30-20-10

01020304050607080

06 07 08 09 10 11

Rezerv para, MDC ve Kredi (reel, yıllık % değişme

Rezerv para MDC+Kredi (sağ)i

05101520253035404550

-10

0

10

20

30

40

50

06 07 08 09 10 11

Rezserv para, Kredi (reel, yıllık % değişme

Rezerv para Kredi


Yüksek hızdan yavaşlamaya geçiş…

-10

-8

-6

-4

-2

0

2

4

6

8

10

08 09 10 11

Gsyih (Sabit fiyatlarla, yıllık, %)


Büyümenin itici gücü; özel sektör yatırımları

Gsyh(Sabit fiyatlarla, yıllık % değişme)

Gsyh Tüketim Sabit sermaye Özel Makine- Mal ve Hizmet Mal ve Hizmet yatırımı sektör Teçhizat İnşaat İhracatı İthalatı

2008-Q4 0,7 0,7 -8,2 -11,3 -10,7 -12,4 2,7 -4,22009-Q4 -4,8 -1,0 -19,0 -22,5 -22,9 -21,9 -5,0 -14,32010-Q1 1,2 2,6 -9,6 -11,8 -9,4 -15,9 -2,6 -2,32010-Q2 5,7 3,9 3,7 3,2 8,3 -5,3 3,0 8,42010-Q3 8,1 5,7 16,9 18,7 25,0 7,9 4,2 16,92010-Q4 8,9 5,9 29,9 33,5 43,0 16,9 3,4 20,7


Güçlü iç talep, hızlı ithalat

-25

-15

-5

5

15

25

35

00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10

Gsyh, ihracat, ithalat (1998 fiyatlarıyla, yıllık % değişme)

Gsyh İhracat İthalat

-14

-9

-4

1

6

11

16

00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10

Gsyh ve yurtiçi talep (1998 fiyatlarıyla, % değişme)

Gsyh Yurtiçi talep


Krediler üretimi ve büyümeyi destekliyor

-60-50-40-30-20-1001020304050

-10-8-6-4-202468

1012

00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10

Gsyh ve krediler (Sbt fiyatlarla, yıllık % değ)

Gsyh Toplam krediler (sağ)


Borçlanma daha az

Hazine nakit gerçekleşmeleriKümülatif, Mart, milyon TL 2009 2010 2011 % değ % değ

10/09 11/101. Gelirler 45.512 54.381 65.086 19 202. Giderler 65.369 68.649 73.795 5 73. Faiz dışı denge -1.836 1.287 5.113 -170 2974. Özelleştirme ve fon gelirleri 1.290 571 1.644 -56 1885. Nakit dengesi -18.568 -13.697 -7.065 -26 -486. Finansman 18.568 13.697 7.065 -26 -487. Borçlanma (net) 14.627 12.398 9.072 -15 -27

Dış borçlanma (net) 357 2.077 2.119 482 2 İç borçlanma (net) 14.270 10.321 6.953 -28 -33


Kamunun finansal sektörden talebi azalıyor

Kamu borç stoku ve finansal sektör(%) 2002 2010 2011 Mrt

M2YRF/Gsyh 40 55 56

İç borç stoku/M2YRF 106 62 58

İç borç stoku/Gsyh 43 32 32

Toplam borç stoku/Gsyh 73 43 43

İç borç stoku/T aktifler 70 35 34

2011 Mart tahmin


Portföy yatırımları rekor düzeyde

-10

0

10

20

30

40

50

60

02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 Şbt

Net sermaye hareketi (Yıllık, milyar dolar)

Kısa vadeli Orta ve uzun vadeli

-20

-10

0

10

20

30

40

50

60

02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 Şbt

Net sermaye hareketi (Milyar dolar)

Mevduat Finansal k PY DYS Finansal olm


Yurtdışı yerleşikler menkul kıymet portföyü(Piyasa değeri, Milyon dolar) Hisse senedi DİBs Toplam

2009 56.246 20.941 77.1862010 Mrt 60.373 22.150 82.5222010 Ara 71.332 31.980 103.3112011 Mrt 67.258 37.624 104.882


Dibs stoku; yurtdışı yerleşiklerin payı artıyor

İç borç stoku ve yatırımcılar(% dağılımı) 2002 2010 2011 Mrt

Banka dışı kesim 28 38 40Gerçek kişi 15 2 2Tüzel Kişi 9 18 18MKYF 3 5 5Yurtdışı yerleşik 1 14 16Banka ve diğer 72 62 60

İç borç stoku 100 100 100

* 2011 Mart tahmin


Bankacılık sektörü raporu*

Seçilmiş göstergeler, günlük bilgiler

Milyon TL 31.12.10 31.03.11 Ys % değ 12 aylık % değ

Likit değerler 77.747 91.958 18 26

Nakit değerler+MB 43.682 59.688 37 87

Bankalar 34.065 32.270 -5 -21

Menkul değerler 287.882 278.902 -3 1

Krediler 532.315 571.250 7 36

TL 386.342 410.519 6 34

YP 145.972 160.731 10 39

TGA (net) 3.061 2.854 -7 -13

Karşılık öncesi 19.783 18.935 -4 -12

Ayrılan karşılık 16.722 16.082 -4 -11

* BDDK, tüm bankalar





Toplam mevduat 644.591 659.679 2 19

TL 459.119 466.822 2 23

YP 185.473 192.857 4 11

Gerçek kişi 94.742 95.262 1 3

Tüzel kişi 90.731 97.595 8 21

Bankalar 100.380 106.172 6 35

Yurtiçi 3.984 4.774 20 22

Yurtdışı 96.396 101.398 5 36

Repo 57.501 65.968 15 24






Gayrinakdi Krediler 163.652 175.636 7 24

Taahhütler 843.595 984.149 17 100

- Türev Finansal Araçlar 386.605 463.556 20 53

- Diğer Taahhütler 456.990 520.592 14 175





12 aylık % değişme 31.12.08 31.12.09 31.12.10 31.03.11

Likit değerler 44 5 -4 26

Krediler 29 6 34 36

TL 21 9 33 34

YP 54 -1 36 39

TGA (net) 116 35 -22 -13

Karşılık öncesi 903 60 -9 -12

Ayrılan karşılık 18 67 -6 -11





12 aylık % değişme 31.12.08 31.12.09 31.12.10 31.03.11

Toplam mevduat 27 13 21 19

TL 25 16 28 23

YP 30 8 7 11

Gerçek kişi 14 8 -1 3

Tüzel kişi 56 7 16 21

Bankalar 34 -11 33 35

Yurtiçi 13 -6 6 22

Yurtdışı 36 -11 34 36

Repo 47 49 -5 24



Rasyolar (%)

Günlük veriler* 31.12.08 31.12.09 31.12.10 31.03.11

Likit değerler/toplam mevduat+YDB 14 13 10 12

TL krediler/TL mevduat 86 81 84 88

YP krediler/YP mevduat 67 62 79 83

Toplam krediler/toplam mevduat 80 75 83 87

M.kıymet+t.kredi/t.mevduat+repo 103 109 111 112

TL kredi/toplam kredi 71 73 73 72

TL mevduat/toplam mevduat 66 67 71 71

Takipteki alacaklar (brüt)/toplam kredi 3,6 5,5 3,7 3,3

Özel karşılık/takipteki alacaklar (brüt) 78 82 85 85

Kaynak: BDDK. * tüm bankalar



Toplam kredi kullanımı(Milyon TL) 1 Nisan 2011 Ys 12 aylık

% değ % değ

Toplam 567.436 6 34 TL 408.517 5 33 YP 158.919 9 39Kurumsal krediler 381.861 5 34 TL 223054 3 30 YP 158.807 9 39 KOBİ 133.343 7 48Bireysel krediler 185.575 7 36Tüm bankalar, BDDK, Haftalık bülten

KOBİ kredileri Şubat 2011

Rasyolar*Haftalık verilere göre (%) 26.12.2008 31.12.2009 31.12.2010 01.04.2011

Takipteki alacaklar (net)/krediler 0,7 1,0 0,6 0,5Takipteki alacaklar (brüt)/krediler 3,6 5,7 3,9 3,4Özel karşılık/takipteki alacaklar 80,8 82,9 85,4 85,7

Takipteki tüketici kredileri/tüketici kredileri 2,3 4,3 2,8 2,4Takipteki kredi kartları/kredi kartları 7,2 11,6 8,7 8,2Takipteki kurumsal krediler/kurumsal krediler 3,6 5,3 3,6 3,2Bilgi için Kobi 5,3 8,4 4,8 4,1* Mevduat, kalkınma ve yatırım bankaları

** Kobi için oranlar Şubat 2011 itibariyledir.


05

101520253035404550

06 07 08 09 10 11

MDC, toplam kredi (reel, 12 aylık % değ)

MDC+top. kredi Toplam kredi


05101520253035404550

-40

-20

0

20

40

60

80

100

06 07 08 09 10 11

YDB, toplam kredi (reel, 12 aylık % değ)

Yurt dışından borçlanma Toplam kredi (sağ)


0

10

20

30

40

50

06 07 08 09 10 11

Kredi ve mevduat (reel, 12 aylık % değ)

Kredi Mevduat

-20-10

010203040506070

06 07 08 09 10 11

Kredi (reel, 12 aylık % değ)

Toplam kredi TL YP

-10

0

10

20

30

40

50

06 07 08 09 10 11

Mevduat (reel, 12 aylık % değ)

Toplam mevduat TL YP

-20

-10

0

10

20

30

40

50

06 07 08 09 10 11

Menkul DC ve kredi (reel, 12 aylık % değ)

Kredi MDC


05

10152025303540

07 08 09 10 11

Tüketici, konut, kredi kartı (reel, yıllık % değ)

Bireysel kredi Kredi kartı Toplam


Özkaynaklar Milyon TL 2002 2010 2011 Şbt Ys 12 aylıkSektör % değ % değÖzkaynaklar 25.699 128.831 129.210 0 17Serbest özkaynak 5.602 101.931 102.325 0 20Duran aktifler+TA (net) 20.096 26.900 26.885 0 9Sermaye benzeri krediler hariç

Özkaynaklar Milyon dolar 2002 2010 2011 Şbt Ys 12 aylıkSektör % değ % değÖzkaynaklar 15.672 83.787 81.121 -3 13Serbest özkaynak 3.417 66.292 64.242 -3 15Duran aktifler+TA (net) 12.256 17.495 16.879 -4 5


10

15

20

25

30

35

10

20

30

40

50

60

70

80

90

02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 Şbt

Özkaynaklar ve sermaye yeterliliği

Özkaynak (milyar dolar) Standart rasyo (sağ eksen, %)


0

5

10

15

20

25

30

02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 Şbt

Özkaynak karlılığı (yıllık, %)

ÖKK DİBS ortalama faizi (%)


30

32

34

36

38

40

42

90

95

100

105

110

115

120

125

130

10 Mrt 10 Hz 10 Eyl 10 Ara 11 Mrt

Finansal kurumların piyasa değeri (milyar dolar)

Piyasa değeri (sol) Toplam içindeki payı (%)


50

55

60

65

70

75

80

85

90

95

100

50

55

60

65

70

75

80

85

90

95

100

105

110

115

08 09 10 11

Reel kesim ve tüketici güven endeksi

Tüketici güven (sağ eksen)

Reel kesim


İkinci çeyreğe ilişkin beklentiler

• Türkiye’de güçlü bir büyüme isteği var. Ekonomi politikasının en zor konularından bir tanesi, hızla büyüyen ekonominin, istikrarsızlık ve mutsuzluk yaratılmadan yavaşlatabilmesidir.

• Son dönemde alınan para politikası kararları, kaynak arzını sınırlandırmak yoluyla sadece bankalar üzerinden büyüme hızının yavaşlatılmasını öngörmektedir. Merkez Bankası bankaların aracılık maliyetini yükselterek ve kar marjlarını etkileyerek kredi büyümesini sınırlandırmayı amaçlıyor.

• Ekonomi politikası tercihleri, yapısal konular, uluslararası entegrasyon ve gelişmeler para politikasının gücünü sınırlandırabilmektedir.

• Sadece para politikasına ve zorunlu karşılığa dayalı olmayan, iç talep yönetimini daha etin hale getirecek önlemlere ihtiyaç vardır.

• Önlemlerin bankalara etkisi görülmektedir, ekonomiye yansıması daha yavaş olmaktadır. Bankalar, artan riskleri ve maliyetleri henüz beklenen ölçüde fiyatlamadılar.


• Bankacılık sektörü açısından;

• İstikrarı gözeten ekonomi politikası talep edilmiş ve desteklenmiştir. İstikrar içinde büyümenin ve istihdam artışının ancak makro dengelerin sağlam olarak tesis edilmesiyle ve iç tasarrufların artırılmasıyla mümkün olacaktır.

• Büyümenin sürdürülmesinde en kritik konulardan bir tanesi kurumların güçlü özkaynaklara sahip olmasıdır. Bunun için hem risklerin makul düzeyde tutulması hem de kurumların rekabet içindeki faaliyetlerinin karlı olması gerekir. Özkaynakların zayıflamasının sonuçlarını 2001 yılında ülkemiz, 2008 yılında ise küresel piyasalar ağır bir fatura ödeyerek yaşadı. Zayıf özkaynaklar sadece ulusal değil küresel bazda olumsuzluk yaratıyor.

• TL’ye olan talebin güçlü olarak sürmesi ve aracılık maliyetinin düşürülmesi önemsenmelidir. Yüksek aracılık maliyeti kredi TL talebini sınırlandırmakta ve finansal kurumların uluslararası rekabet gücünü olumsuz yönde etkilemektedir.



• Finansal sektördeki değişimin önemli yansımasından bir tanesi, beklendiği gibi daha düşük faiz marjı ve yüksek iş hacmi oldu. Bankaların iş hacminin en önemli büyüklüğü kredilerdir. Tüm kredilerin yavaşlatılmasının yönetilmesinde güçlükler vardır, sektör kredilerin ayrıştırılmasını öneriyor.

• Zorunlu karşılık oranlarına faiz ödenmesini talep etmektedir.

• Enflasyona ve faize yukarı yönlü baskının sürmesi beklenmektedir. Mevduat ve kredi faizlerinde yükselmenin sürmesi ve etkisinin daha fazla olması beklenmektedir.

• Büyüme hızında yavaşlamanın sürmesi beklenmektedir.

• Mevduatın vadesinin uzatılması için bir çaba var, ama sonuç almak için zamana ihtiyaç var. Tahvil ihracı vadenin uzamasını destekliyor. Mevduatta olduğu gibi, tahvil ihracında da uzun vadeye daha düşük zorunlu karşılık uygulaması talep edilmektedir.



Teşekkür ederiz.


Bankacılık sektörü 2011 Ocak-Mart dönemindeki gelişmeler Nisan 2011

Documents

Transcript of Bankacılık sektörü 2011 Ocak-Mart dönemindeki gelişmeler Nisan 2011