BÀI 4: SỐ TUYỆT ĐỐI-SỐ TƯƠNG ĐỐI-CHỈ SỐ

BÀI 4:SỐ TUYỆT ĐỐI-SỐ TƯƠNG ĐỐI-CHỈ SỐ

2

SOÁ TUYEÄT ÑOÁI THOÁNG KEÂ

Khaùi nieäm

• Soá tuyeät ñoái trong thoáng keâ laø một loaïi chæ tieâu bieåu hieän quy moâ, khoái löôïng cuûa hieän töôïng kinh teá – xaõ hoäi trong ñieàu kieän thôøi gian vaø khoâng gian cuï theå.

3

SOÁ TUYEÄT ÑOÁI THOÁNG KEÂ

Caùc loaïi soá tuyeät ñoái thoáng keâ

- Soá tuyeät ñoái thôøi kyø

- Soá tuyeät ñoái thôøi ñieåm

4

Caùc loaïi soá tuyeät ñoái thoáng keâ

Soá tuyeät ñoái thôøi kyø

Ví duï : Coù taøi lieäu veà soá löôïng saûn phaåm saûn xuaát ra cuûa doanh nghieäp X

Naêm 2008 : 10.000 saûn phaåm

Naêm 2009 : 12.000 saûn phaåm

Thôøi kyø 2008-2009 : 22.000 saûn phaåm

5

Caùc loaïi soá tuyeät ñoái thoáng keâ (tt)

Soá tuyeät ñoái thôøi ñieåm

Ví duï : Coù taøi lieäu veà soá lao ñoäng cuûa doanh nghieäp X taïi caùc thôøi ñieåm nhö sau :

Thôøi ñieåm 1/1/2006 1/2/2006

Soá lao ñoäng (ngöôøi)

200 213

6

SOÁ TÖÔNG ÑOÁI THOÁNG KEÂ

Khaùi nieäm: là chỉ tiêu biểu hiện quan hệ so sánh giữa hai chi tiêu cùng loại (hoặc khác nhau nhưng có quan hệ với nhau) nhưng khác nhau về thời gian hoặc không gian

YÙ nghóa: cho biết kết cấu, tốc độ phát triển, đánh giá tình hình thực hiện kế hoạch, thể hiện mối quan hệ so sánh…, số tương đối có thể giữ bí mật của số tuyệt đối

7

Caùc loaïi soá töông ñoái

Soá töông ñoái ñoäng thaùi

Soá töông ñoái keá hoaïch

Soá töông ñoái keát caáu (Tyû troïng)

Soá töông ñoái cöôøng ñoä

Soá töông ñoái khoâng gian

8


Soá töông ñoái ñoäng thaùi (tÑT)

[coøn goïi laø : Toác ñoä phaùt trieån]

1

0

yt

yÑT

tÑT : soá töông ñoái ñoäng thaùi y0 : möùc ñoä thöïc teá kyø goác y1 : möùc ñoä thöïc teá kyø nghieân cöùu (kyø baùo caùo)

9


Soá töông ñoái keá hoaïch

Soá töông ñoái nhieäm vuï keá hoaïch (tNK)

kNK

0

yt

y

tNK : soá töông ñoái nhieäm vuï keá hoaïch yk : möùc ñoä keá hoaïch

10


• Soá töông ñoái keá hoaïch

Soá töông ñoái hoaøn thaønh keá hoaïch (tHK)

1HK

k

yt

y

tHK : soá töông ñoái hoaøn thaønh keá hoaïch y1 : möùc ñoä thöïc teá kyø nghieân cöùu yk : möùc ñoä keá hoaïch

11


• Soá töông ñoái keá hoaïch (tt)

Ví duï : Saûn löôïng caø pheâ cuûa huyeän Laâm Haø naêm 2001 laø 250.000taán, keá hoaïch döï kieán saûn löôïng caø pheâ naêm 2002 laø 300.000taán, thöïc teá naêm 2002 huyeän Laâm Haø ñaït ñöôïc 330.000taán.

Ta coù : tNK = 300.000 : 250.000 = 120%

tHK = 330.000 : 300.000 = 110%

=> Phaùt bieåu yù nghóa?

12


Quan heä giöõa tÑT , tNK , tHK

tÑT = tNK . tHK

Ví duï : Keá hoaïch cuûa doanh nghieäp A giaûm giaù thaønh ñôn vò saûn phaåm 4% so vôùi kyø goác. Thöïc teá so vôùi kyø goác giaù thaønh ñôn vò saûn phaåm baèng 92%. Tyû leä % hoaøn thaønh keá hoaïch veà chæ tieâu giaù thaønh saûn phaåm cuûa doanh nghieäp laø bao nhieâu?

13


• Quan heä giöõa tÑT , tNK , tHK (tt)

Soá töông ñoái nhieäm vuï keá hoaïch giaù thaønh : tNK = 96%

Soá töông ñoái ñoäng thaùi giaù thaønh : tÑT

= 92%

Suy ra, soá töông ñoái hoaøn thaønh keá hoaïch giaù thaønh :

tHK = tÑT : tNK = 92% : 96% = 95,83%

Giaù thaønh thöïc teá (y1) chæ baèng 95,83% so vôùi giaù thaønh keá hoaïch (yk) => Giaù thaønh thöïc teá thaáp hôn giaù thaønh keá hoaïch

Doanh nghieäp hoaøn thaønh vöôït möùc keá hoaïch veà chæ tieâu naøy

14


Soá töông ñoái keát caáu (Tyû troïng)

ii n

ii 1

yd

y

di : tyû troïng cuûa boä phaän thöù i yi : möùc ñoä cuûa boä phaän thöù i

n

ii 1

y : toång caùc möùc ñoä cuûa toång theå

15


Soá töông ñoái cöôøng ñoä

Ví duï :

Maät ñoä daân soá Daân soá trung bình (ngöôøi/Km2)

= Dieän tích ñaát ñai

GDP trung bình GDP

ñaàu ngöôøi (USD/ngöôøi) =

Daân soá trung bình

16


Soá töông ñoái khoâng gian

Ví duï : Trong naêm 200X,

Toång löôïng gaïo xuaát khaåu cuûa VN laø 2 trieäu taán

Toång löôïng gaïo xuaát khaåu cuûa TL laø 4 trieäu taán

=> Toång löôïng gaïo xuaát khaåu cuûa Vieät Nam trong naêm 200X baèng 50% so vôùi Thaùi Lan

Số tương ñối khoâng gian

171717

PHƯƠNG PHÁP CHỈ SỐPHƯƠNG PHÁP CHỈ SỐ

Chỉ số là gì? là một loại số tương đối đặc biệt nhằm nghiên cứu biến động của các hiện tượng kinh tế xã hội phức tạp chịu ảnh hưởng của nhiều nhân tố có mối quan hệ tích số

Phân tích biến động của hiện tượng KTXH do nhiều nhân tố cấu thành nhưng phải có quan hệ tích số với nhau.

Phân tích được mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố đến sự biến động chung của tổng thể

181818

Chỉ số cá thể (i)

Tác dụng: Để nghiên cứu sự biến động riêng rẽ của từng yếu tố

Có 2 loại chỉ số cá thể:

+ Chỉ số cá thể chất lượng(giá) ip = p1/p0

+ Chỉ số cá thể số lượng(sản lượng)

iq = q1/q0

191919

*Chỉ số tổng hợp (I)

Chỉ số tổng hợp chất lượng

Ip = ∑p1q1 /∑ p0 q1 (1) (Theo Paasche);

Ip = ∑p1q0 /∑p0 q0 (theo Laspres)

1 1 1 0

0 1 0 0

.p q p q

p q p q

202020

Chỉ số tổng hợp số lượng (Iq)

∑ p0 q1 ∑ p1 q1

Iq = ---------- (2) Iq = ----------

∑ p0 qo ∑p1 q0

Trong thực tế Chỉ dùng công thức (1) và (2) vì nó có ý nghĩa thực tế hơn.

212121

Ví dụ: Có tài liệu về tình hình tiêu thụ hàng hoá Có tài liệu về tình hình tiêu thụ hàng hoá của một cửa hàng qua 2 kỳ như sau:của một cửa hàng qua 2 kỳ như sau:

Loại hàng

Đơn vị tính

Số lượng hàng hoá tiêu thụ

Đơn giá(1000đ)

Kỳ gốc

(q0)

Kỳ báo cáo

(q1)

Kỳ gốc

(p0)

Kỳ báo cáo

(p1)

A Kg 4500 5000 4,0 4,0

B m 800 1000 30,0 28,5

C lít 250 300 15,0 13,5

222222

Là việc sử dụng đồng thời cả chỉ số tổng hợp số lượng (Iq) chỉ số tổng hợp chất lượng (Ip) để n/c biến động của cả tổng thể

Để xây dựng hệ thống chỉ số dựa trên các phương trình kinh tế như:

Sản lượng cây trồng = Năng suất x diện tích

Tổng chi phí = Giá thành x số lượng sản phẩm

Tổng quỹ lương = Tiền lương bq 1CN x số CN

…

Ipq là ảnh hưởng do tác động đồng thời của cả nhóm yếu tố chất lượng (p) và nhóm yếu tố số lượng (q)

Vì vậy Ipq = Ip * Iq

Hệ thống chỉ số:

232323

Có 2 loại hệ thống chỉ số

- Hệ thống chỉ số dùng để n/c các yếu tố ảnh hưởng đến biến động của số bình quân

- Hệ thống chỉ số dùng để n/c các yếu tố ảnh hưởng đến biến động của cả tổng thể

a- Hệ thống chỉ số dùng để nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến biến động của cả tổng thể

Ipq = Ip * Iq

Hay: ∑p1q1 ∑p1q1 ∑p0q1

-------- = -------- x ---------- (1)

∑p0q0 ∑p0q1 ∑p0q0

(∑p1q1 - ∑p0q0 ) = (∑p1q1 - ∑p0q1) +(∑p0q1 - ∑p0q0) (1)

242424

Trở lại ví dụ trên ta có: Thay vào hệ thống (1)

52550 52550 54500

---------- = ---------- x ---------

45750 54500 45750

1,1486 = 0,9642 x 1,1913

114,86 % = 96,42 % x 119,13 %

Số tuyệt đối: Thay vào hệ thống (1)

( 52550 - 45750) = (52550 - 54500) + (54500 - 45750)

6800 ngđ = - 1950 ngđ + 8750 ngđ

Kết luận: Doanh thu tăng 14,86%, tương ứng với lượng tăng doanh thu là 6800 ngàn đồng do ảnh hưởng của 2 yếu tố:

- Do giá giảm 3,58%, tương ứng với lượng giảm doanh thu 1950 ngàn đồng.

- Do sản lượng tăng 19,13%, tương ứng với lượng tăng doanh thu 8750 ngàn đồng.

BÀI 4: SỐ TUYỆT ĐỐI-SỐ TƯƠNG ĐỐI-CHỈ SỐ

Documents

Transcript of BÀI 4: SỐ TUYỆT ĐỐI-SỐ TƯƠNG ĐỐI-CHỈ SỐ