avtorebi: T.maRlakeliZe, k.vaWaraZe, i.CxaiZe, p.gvetaZe ...saqarTvelos respiraciuli asociacia...
Transcript of avtorebi: T.maRlakeliZe, k.vaWaraZe, i.CxaiZe, p.gvetaZe ...saqarTvelos respiraciuli asociacia...
saqarTvelos
respiraciuli asociacia
mwvave bronqiti
avtorebi: T.maRlakeliZe, k.vaWaraZe, i.CxaiZe,
n.yavlaSvili
eqspertebi: v.qacarava, q.Sarangia, T. lobJani
Tbilisi
2006
saqarTvelos Sromis,
janmrTelobisa da
socialuri dacvis
saministro
p.gvetaZe,
Ze
1
gaidlainis aucilebloba. mwvave bronqiti traqeobronquli xis
anTebiTi procesia, romlis sixSire gansakuTrebiT matulobs zamTris
periodSi, rodesac gansakuTrebiT maRalia mwvave respiraciuli
infeqciebis ricxvi. marto aSS-Si mwvave bronqitis diagnoziT 12
milioni adamiani mimarTavs eqims, ris gamoc yovelwliurad 300.000 mln
dolaris wamali iniSneba.
definicia
mwvave bronqiti bronquli xis lorwovani garsis mwvave anTebaa,
romelic grZeldeba 2-3 kviramde da romlis aucilebel simptoms
warmoadgens xvela naxvelis gamoyofiT an mis gareSe.
epidemiologia
mwvave bronqiti ojaxis eqimis mier erT-erTi yvelaze xSirad
dasmuli diagnozia. is xSiria zamTris periodSi, rodesac Warbobs
respiraciuli virusuli infeqciebi. bronqiti Sedis eqimTan vizitis
uxSires mizezTa xuTeulSi. bronqiti Tanabrad gvxvdeba orive sqesis
pacientebSi. yvelaze xSirad 5 wlamde asakis bavSvebi avaddebian. aseve
maRalia misi sixSire 9-15 wlis bavSvebSi. mwvave bronqitis sixSire
wlis ganmavlobaSi aSS-Si saSualod 87 SemTxvevaa/100.000
mosaxleze/kviraSi, xolo zamTris periodSi misi sixSire 150
SemTxvevaa/100.000 mosaxleze/kviraSi. britaneTSi skolis moswavleebSi
bronqitis gavrceleba 20,7%-mdea.
erT-erTi mizezi imisa, Tu ratom aris mwvave bronqiti ase xSiri,
aris is, rom eqimebi am diagnozis qveS aerTianebian xvelis simptomiT
mimdinare sxvadasxva daavadebebs, rogoricaa zemo sasunTqi gzebis
daavadebebi, virusuli pnevmonia, asTma, sinusiti da sxv.
saqarTvelos Sromis, janmrTelobis da socialuri dacvis
saministros daavadebaTa kontrolis da samedicino statistikis
erovnuli centris 2005 wlis monacemebiT saqarTveloSi mwvave
bronqitis diagnoziT hospitalizebul iqna 3.214 avadmyofi, maT Soris
14 wlamde asakis 2.655 bavSvi. 100.000 mosaxleze maCvenebeli Seadgens
73.5-s. letalobis maCvenebeli 0,1%-ia.
etiologia
mwvave bronqiti uxSiresad dakavSirebulia respiraciul
virusebTan, rogoricaa gaciebis gamomwvevi virusebi (rinovirusi,
2
koronavirusi), gripis virusi, adenovirusi, rs-virusi, paragripis
virusi, martivi herpesis virusi. mwvave bronqitis SedarebiT
umniSvnelo nawili ganpirobebulia sxva mizezebiT (Tumca maT Soris
ufro xSiria baqteriuli gamomwvevebi: mikoplazma da qlamidia):
baqteriebi:
1. Streptococcus Pneumoniae
2. Heamophilus Influenza
3. Moraxella catarrhalis
4. Bordetella pertusis (da parapertusis)
atipuri gamomwvevebi
1. Mycoplasma pneumoniae
2. Chlamydophila pneumoniae
3. Legionella
sokoebi:
1. Blastomyces dermatitidis
2. Candida albicans
3. Coccidiodes immitis
4. Cryptococcus neoformans
5. Histoplasma capsulatum
garemos gamRizianeblebi
1. haeris dabinZureba
2. Tambaqos boli (15 wlamde bavSvebSi bronqitis sixSire
korelirebs pasiur mowevasTan (mtkicebuleba IV)
mwvave bronqitis gamomwvevTa asakobrivi da sezonuri Tavisebureba
bavSvebSi aseTia:
1 wlamde:
1. respiraciul-sincitiuri virusi (zamTari-gazafxuli)
2. paragripis virusi (Semodgoma)
3. koronavirusi (zamTari-gazafxuli)
1-10 weli
1. paragripis virusi (Semodgoma)
2. enterovirusi (Semodgoma)
3. respiraciul-sincitiuri virusi (zamTari-gazafxuli)
3
4. rinovirusi (Semodgoma)
10 welze met asakSi
1. gripis virusi (zamTari-gazafxuli)
2. respiraciul-sincitiuri virusi (zamTari-gazafxuli)
3. adenovirusi.
cxrilSi moyvanilia mwvave bronqitis uxSires gamomwvevTa
epidemiologiis da klinikuri mimdinareobis Taviseburebani.
gamomwvevi agenti Tavisebureba
Influenza A epidemiis dros avaddeba yvela asakobrivi
jgufis warmomadgeneli
Influenza B avaddeba yvela asakobrivi jgufis
warmomadgeneli
• Parainfluenza 1–3
• Adenovirus
erTeuli SemTxvevebi, epidemia iSviaTia
S.Pneumoniae • saSualo asakSi an moxucebSi
• uecari dasawyisi
• zemo sasunTqi gzebis dazianebis
simptomebi
Mycoplasma pneumonia • epidemia 30 wlamde asakSi gvxvdeba
• daavadebis daswyisSi damaxasiaTebelia
zemo sasunTqi gzebis dazianebis
simptomebi
• mSrali xvela
Bordetella pertussis gaxangrZlivebuli xvela
Haemophilus influenzae mwevelebSi an pirebSi qronikuli bronqitiT
Moraxella catarrhalis qronikuli bronqiti, imunodeficiti
paTogenezi
mwvave bronqitis dros viTardeba bronqis lorwovanis SeSupeba da
lorwos hipersekrecia. xvela SeiZleba, erTi mxriv, gamowveuli iyos
sasunTqi gzebis epiTeliumis destruqciiT, meore mxriv ki anTebis
mediatorebis gamomuSavebiTa da mukociliuri aparatis dazianebiT,
Tumca xvelis ganviTarebis meqanizmi bolomde naTeli ar aris. ufro
4
maRali virulentobis mqone virusebisaTvis, rogoricaa gripi da
adenovirusi, xvelis mizezi SeiZleba iyos lorwovani garsis
epiTeliumis daSla. ufro naklebi virulentobis mqone virusebisaTvis,
rogoricaa rinovirusi, xvelas SesaZloa ganapirobebdes anTebis
mediatorebis aqtivacia da bronqis mukociliaruli funqciis Secvla.
bronqitis ganviTarebasa da simptomebis gamwvavebas xels uwyobs
Tambaqos boli da haeris dabinZureba. mwvave bronqitis dros
ganviTarebuli anTebiTi cvlilebebi gardamavalia, Tumca xvela
SeiZleba gaxangrZlivdes 3 kviramde.
mwvave bronqitis risk-faqtorebia :
• gadacieba;
• cxviriT sunTqvis gaZneleba;
• cxvir-xaxis qronikuli infeqciebi;
• imunodeficituri mdgomareobebi;
• bavSvTa da xandazmuli asaki;
• Tambaqos moweva (pasiuric);
• alkoholizmi;
• refluqs-ezofagiti;
• garemos dabinZureba.
klinikuri niSnebi
mwvave bronqiti uxSiresad gamowveulia respiraciuli virusebiT,
amitom igi iwyeba respiraciuli infeqciis niSnebiT, rogoricaa
Semcivneba, saerTo sisuste, msubuqi cxeleba (araumetes 3 dRis
ganmavlobaSi), cxviridan gamonadeni, yelis tkivili, kunTebis tkivili,
xmis CaxleCa.
ZiriTadi klinikuri niSani xvelaa, romelic daavadebis dawyebidan
2-4 dRis Semdeg iCens Tavs. Tavidan is mSrali, Semawuxebeli
xasiaTisaa, Semdeg produqtiuli xdeba. naxveli Tavidan lorwovania,
mogvianebiT SeiZleba Cirqovani gaxdes. Tumca Cirqovani naxveli
gamowveulia leikocitebis migraciiT da yovelTvis ar miuTiTebs
baqteriuli infeqciis arsebobaze. adreuli asakis bavSvebi naxvels
ylapaven, rasac SeiZleba mohyves Rebineba. dinamikaSi naxveli TandaTan
Txierdeba da 5-10 dReSi xvela gaivlis. bronqitis simptomebi
5
Cveulebriv 2 kviramde grZeldeba, Tumca iSviaTad SeiZleba xvela
gaxangrZlivdes 4-6 kviramde.
obieqturi gamokvleva
obieqturi gamokvlevis Sedegebi damokidebulia pacientis asaksa
da daavadebis stadiaze. temperatura, rogorc wesi, normaluria, Tumca
SesaZlebelia subfebrilur cifrebsac aRwevdes. adreul etapze
SesaZloa gamoxatuli iyos nazofaringiti, koniunqtiviti da riniti.
filtvebis auskultaciuri monacemebi am etapze ar aris Secvlili.
daavadebis progresirebis da xvelis intensivobis matebasTan erTad
filtvebis auskultaciuri monacemebi icvleba, sunTqviTi xmianoba
xdeba mkvrivi, moismineba mSrali da sxadasxva yalibis sveli xixini.
zog pacientSi ismis mstvinavi sunTqva. bronqitisaTvis ar aris
damaxasiaTebeli lokaluri simptomatika: lokaluri krepitacia,
bronquli sunTqva, perkutoruli xmianobis moyrueba. aseT SemTxvevaSi
gamosaricxia pnevmoniis arseboba. mikoplazmuri etiologiis bronqitis
SemTxvevaSi SesaZlebelia kanze gamonayaris gaCenac.
garTulebebi
• pnevmonia (viTardeba pacientTa 5%-Si);
• sunTqvis mwvave ukmarisoba.
simZimis Sefaseba
mwvave bronqiti, rogorc wesi, mimdinareobs msubuqad an saSualo
simZimiT, is ar saWiroebs hospitalizacias
hospitalizaciis Cvenebebi
Cveulebriv mwvave bronqitis mkurnaloba ambulatoriulad
tardeba. hospitalizaciis Cvenebas warmoadgens:
• Tanmxlebi daavadebebi (gulis Tandayolili anomalia, filtvis
qronikuli paTologia, nevrologiuri darRvevebi);
• socialuri problemebi - ojaxSi movlis, meTvalyureobis
deficiti, transportirebis saSualebis ararseboba (sarwmunoeba
IV, rekomendacia D);
• simptomebis 2-3 kviraze metad gaxangrZliveba;
• toqsikozis niSnebi (saeWvoa baqteriuli traqeiti an pnevmonia);
• sicocxlisTvis saSiSi niSnebis arseboba (sarwmunoeba IV,
rekomendacia D,);
6
• sakvebis da siTxis miRebis SeuZlebloba.
diagnozi
daavadebis diagnostika tardeba klinikuri niSnebis safuZvelze.
bronqitze eWvi unda iqnes mitanili im pacientebSi, romelTanac mwvave
respiraciuli infeqciis niSnebi asocirebulia xvelasTan. sruli
anamnezuri gamokvleva unda moicavdes garemo aris da sigaretis
zegavlenis dadgenas, epidemiologiur monacemebs. sruli obieqturi
gamokvleva aucilebelia, raTa gamoiricxos xvelis sxva mizezebi,
rogoricaa kardiovaskuluri daavadebebi da filtvis parenqimis
dazianeba.
s i s xlis s a erTo a n alizi - ar iZleva daavadebis
diagnostikis da misi mkurnalobis gansazRvris saSualebas
(sarwmunoeba IV). amitom ar aris mizanSewonili misi rutinulad
Catareba (rekomendacia C). mwvave bronqitis dros SeiZleba gamovlindes
leikopenia an leikocitozi, limfocitozi, Tumca es ar aris
specifiuri am daavadebisaTvis.
pulsoqs i m etri a , J a n g b adis s aturaci i s g a n s azRvra .
O2 saturaciis gansazRvra mizanSewonilia Cautardes Yyvela bavSvs,
romelic hospitalizebulia sunTqvis mwvave ukmarisobiT (sarwmunoeba
II, rekomendacia C).
re ntg e nologiuri g a mo k vle v a – mwvave bronqitis dros
gulmkerdis rentgenograma normaluria an aRiniSneba bronqogenuri
gaZliereba. gulmkerdis rentgenografia ar tardeba rutinulad.
gulmkerdis rentgenografiis Cvenebebia:
pacients aqvs cxeleba, magram ar aqvs zemo sasunTqi
gzebis dazianebis simptomebi;
pacients aqvs Tanmxlebi davadeba, romelic xels uwyobs
pnevmoniis ganviTarebas – bronqoeqtazia, diabeti, gulis,
RviZlis an Tirkmlis paTologia;
anamnezSi pnevmonia (< 1 weli);
anamnezSi tuberkulozis arseboba;
daavadebis gaxangrZliveba an uCveulo mimdinareoba;
eWvi pnevmoniaze.
7
et iologiuri k vle v a - nazofaringuli sekretidan SeiZleba
virusis gamoyofa, Tumca es ar aris aucilebeli diagnostikis an
mkurnalobisTvis. vinaidan mwvave bronqiti ZiriTadad virusuli
genezisaa, ar aris rekomendebuli naxvelis mikrobiologiuri Tu
mikroskopuli kvlevis Catareba. serologiuri testiT SeiZleba
gamomwvevis (mikoplazmis, qlamidiis) sawinaaRmdego specifiuri
antisxeulebis dadgena. polimerazuli jaWvuri reaqciiT SesaZlebelia
nebismieri etiologiuri faqtoris dadgena, Tumca es meTodi Zviria da
stacionarSic ki rutinulad ar gamoiyeneba.
f iltv is fun qci i s S e sw a vla - mwvave bronqitiT
daavadebul pacientebSi dadgenilia filtvis funqciis daqveiTeba,
magram spirografia ar aris rutinulad rekomendebuli. filtvis
funqciis Seswavla tardeba bronqul asTmaze eWvis dros.
C - r e a qt iuli cila – kvlevebi gviCveneben, rom es testi
xasiaTdeba baqteriuli infeqciis mimarT maRali mgrZnobelobiT (80-
100%), da dabali specifiurobiT (60-70%). C-reaqtiuli cila SeiZleba
gamoyenebul iqnas antibiotikoTerapiis kriteriumad hospitalizebul
bavSvebSi (rekomendacia B). Tumca dabali C-reaqtiuli cila ar
gamoricxavs baqteriuli infeqciis arsebobas.
diferenciuliDdiagnozi
diferencialuri diagnozi tardeba Semdeg daavadebebTan:
pnevmonia;
asTma;
qronikuli bronqitis gamwvaveba;
yivanaxvela;
ucxo sxeulis aspiracia;
mukoviscidozi;
bronqioliti;
zeda sasunTqi gzebis infeqcia;
sinusiti;
nazofaringiti;
refluqs-ezofagiti;
bronqis simsivne;
atipuri mikobaqteriuli infeqcia;
8
baqteriuli traqeiti.
riniti da post-nazaluri wveTi.
prognozi
prognozi pacientTa umravlesobaSi keTilsaimedoa. Tu xvela
gaxangrZlivda, saWiroa damatebiTi gamokvlevebi.
marTva
mwvave bronqitis ZiriTadi gamomwvevia virusi, amitom
antibiotikoTerapia ar aris naCvenebi. placebo-kontrolirebadi,
ormagi brma, randomizebuli kvlevebis meta-analizis Sedegad
naCvenebia, rom ar arsebobs mwvave bronqitis dros antibiotikebis
gamoyenebis efeqturobis damadasturebeli monacemebi. antibiotikebi ar
axdendnen zegavlenas xvelis Semcirebaze, ar icavdnen meoradi
baqteriuli infeqciebis ganviTarebisagan an maTi mZime
mimdinareobisagan.
antibiotiki iniSneba, Tu saeWvoa baqteriuli infeqcia
(sarwmunoebis done I, rekomendacia A). dadgenilia, rom mwvave
bronqitis diagnoscirebisas eqimTa 50-79% niSnavs antibiotiks,
miuxedavad imisa, rom antibiotiks sargebeli ar moaqvs.
antibiotikoTerapiaze unda vifiqroT, Tu:
zogadi mdgomareoba uaresdeba;
cxeleba grZeldeba erT kviraze met xans;
aRiniSneba cxelebis meore talRa;
aRiniSneba profuzuli da Cirqovani naxveli;
epidemiologiuri situaciidan gamomdinare eWvia mikoplazmur,
qlamidiur infeqciaze an yivanaxvelaze;
Tu mwvave bronqitis simptomebTan erTad aRiniSneba sinusiti an
otiti;
Tu daavadeba mimdinareobs im faqtorebis fonze, romelTac
SeuZliaT gazardon pnevmoniis ganviTarebis riski
(imunodeficiti, alkoholizmi, gulis qronikuli ukmarisoba,
filtvis qronikuli paTologia).
mikoplazmur da qlamidiur infeqciaze eWvis dros rekomendebulia
makrolidis gamoyeneba (sarwmunoebis done III, rekomendacia B).
mkurnalobis principebi bavSvebSi
9
1. mSvidi, komfortuli garemo;
2. siTxeebis damatebiTi miwodeba;
3. antipiretuli saSualebebi;
4. amosaxvelebeli saSualebebis efeqturoba da sargeblianoba
bavSvebSi ar aris dadasturebuli;
5. bavSvebSi xvelis damTrgunvelebis gamoyeneba ar amcirebs
daavadebis xangrZlivobas, amasTan naxvelis evakuaciis
daTrgunvam SeiZleba xeli Seuwyos baqteriuli garTulebis
ganviTarebas;
6. bavSvebSi ar arsebobs mwvave bronqitis dros β2-agonistebis
efeqturobis damadasturebeli monacemebi;
7. antihistaminuri preparatebi ar aris rekomendebuli, radgan isini
iwveven naxvelis gamoSrobas da SeiZleba gaaZlieron xvela.
mSobels unda miewodos informacia, rom dauyovnebliv mimarTos
eqims, Tu bavSvs gamoexata Semdegi niSnebi: sunTqva gaxda ufro
gaZnelebuli; daewyo FRebineba yoveli kvebis Semdeg; ver iRebs
siTxeebs; gamoixata zogadi mZime mdgomareoba – daTrgunva, Zilianoba.
mkurnalobis principebi mozrdilebSi
1. siTxeebis damatebiT miwodeba bronquli sekretis gamoSrobis
Tavidan acilebis mizniT;
2. sigaretis mowevisagan Tavis Sekaveba;
3. antipiretuli saSualebebi;
4. xvelis damTrgunveli saSualebebi xSirad iniSneba bronqitis,
gansakuTrebiT Semawuxebeli xveliT mimdinare, dros. maT
SeiZleba Seamciron xvela, magram maTi miReba ar amcirebs
daavadebis xangrZlivobas.
5. amosaxvelebeli saSualebebis rutinuli gamoyeneba ar aris
rekomendebuli. naxvelis gamaTxierebeli saSualebebis daniSvna
SesaZlebelia mxolod webovani, Znelad gamosayofi naxvelis
SemTxvevaSi;
6. bronqodilatatorebis gamoyeneba umniSvnelo efeqts iZleva
gaxangrZlivebuli xvelis dros;
10
7. kortikosteroidebis gamoyeneba ar aris rekomendebuli, vinaidan
ar arsebobs kvleva, romelic daadasturebs maT efeqturobas
mwvave bronqitis dros.
prevencia
dty vaqcinacia;
gripis sawinaaRmdego vaqcinacia;
Tambaqos bolisgan Tavis arideba.
meTvalyureoba
Semdgomi meTvalyureoba Cveulebriv ar aris saWiro, garda im
SemTxvevebisa, roca:
mdgomareoba uaresdeba an axali simptomebi Cndeba;
xvela xangrZlivdeba >1 Tveze;
simptomebi meordeba (>3 epizodze weliwadSi).
gaidlainis miRebis wyaro. winamdebare gaidlaini warmoadgens
sxvadasxva gaidlainebis (ix. literatura) Sejerebis da adaptaciis
Sedegs.
literatura:
1. Meza R, Bridges-Webb C, Sayer G, et al. The management of acute bronchitis in
general practice: results from the Australian morbidity and treatment survey.
Australian Family Physician, 1994; 23: 1550-1553.
2. Samuel Ong, MD, Visiting Assistant Professor, Department of Emergency Medicine,
University of California at Los Angeles Medical Center-Olive View Bronchitis Last
Updated: December 29, 2004, WEBMD, eMedicine
3. Guideline for The Management of Acute Bronchitis - developed by an Alberta
Clinical Practice Guideline Working Group, 2006 Update.
4. Family Practice Notebook, 2000
5. Charles Callahan, DO, Professor, Deputy Chief of Clinical Services, Walter Reed
Army Medical Center Bronchitis, Acute and Chronic Last Updated: January 30, 2006,
WEBMD, eMedicine
11
6. DiFranza JR, Lew RA. Morbidity and mortality in children associated with use of
tobacco products by other people. Pediatrics 1996; 97 (4); 560-568
7. Hamm R, Hicks R, Bemben D. Antibiotics and respiratory infections: are patients
more satisfied when expectations are met? J. Family Practice, 1996; 43: 56-62.
8. O’Brien K, Dowell S, Schwartz B, et al. Cough illness/bronchitis – principles of
judicious use of antimicrobial agents.Paediatrics,1998;101: 178-81.
9. Gonzales R, Barrett P, Steiner J. The relationship between purulent manifestations and
antibiotic treatment of upper respiratory tract infections. J. General Internal Medicine,
1999; 14:151-6.
10. Gwaltney J. Acute bronchitis. In: Mandell G, Bennett J, and Dolin R (eds.). Mandell,
Douglas and Bennett’s Principles and Practice of Infectious Diseases. 5th edition,
Churchill and Livingstone, Edinburgh, 2000.
11. Becker L, Glazier R, McIsaac W, et al. Antibiotics for acute bronchitis (Cochrane
Review). In: The Cochrane Library, Issue 3, 1998. Oxford: Update Software.
12. Hueston W. Albuterol delivered by metered dose inhaler to treat acute bronchitis. J.
Family Practice, 1994; 39(5): 437-440.
13. Irwin R, Curley F, Bennett F. Appropriate use of antitussives and protussives: a
practical review. Drugs, 1993; 46: 80-91.
14. Hueston W. Antibiotics: neither cost effective nor ‘cough’ effective. J. Family
Practice, 1997; 44(3): 261-5.
15. Clinical practice guideline for the diagnosis and management of acute bronchitis -
Inland empire health plan, San Bernandino, CA 2001
16. National Guideline Clearinghouse – Bronchitis, 2005
17. Gonzales R, Sande M. What will it take to stop physicians from prescribing antibiotics
in acute bronchitis? Lancet, 1995; 345: 665-666.
18. Mainous A, Zoorob R, Hueston W. Current management of acute bronchitis in
ambulatory care: the use of antibiotics and bronchodilators. Arch Fam Med, 1996; 5:
79-83.
19. National Guideline Clearinghouse – Use of antibiotics in pediatric care, 2002
20. Smuncy J, et al β2 agonists for acute bronchitis (Cochrane review) – The Cochrane
Library, Issue 2, 2006
21. Acute Bronchitis - EBM Guidelines, 2004
22. Nelson - Textbook of pediatrics - 2005
23. Hueston W. J., Mainous A.G. Acute bronchitis. American Academy of Family
Physicians, 1998
12
mwvave bronqitis marTvis
protokoli
(pirveladi jandacvis rgolisaTvis)
daavadebis definicia.
mwvave bronqiti bronquli xis lorwovani garsis mwvave anTebaa,
romelic grZeldeba 2-3 kviramde da romlis aucilebel simptoms
warmoadgens xvela naxvelis gamoyofiT an mis gareSe.
simptomebi da niSnebi
mwvave bronqiti uxSiresad gamowveulia respiraciuli virusebiT,
amitom igi iwyeba respiraciuli infeqciis niSnebiT, rogoricaa
Semcivneba, saerTo sisuste, msubuqi cxeleba (araumetes 3 dRis
ganmavlobaSi), cxviridan gamonadeni, yelis tkivili, kunTebis tkivili,
xmis CaxleCa.
ZiriTadi klinikuri niSani xvelaa, romelic daavadebis dawyebidan
2-4 dRis Semdeg iCens Tavs. Tavidan is mSrali, Semawuxebeli
xasiaTisaa, Semdeg produqtiuli xdeba. naxveli Tavidan lorwovania,
mogvianebiT Cirqovani SeiZleba gaxdes. Tumca Cirqovani naxveli
gamowveulia leikocitebis migraciiT da yovelTvis ar miuTiTebs
baqteriuli infeqciis arsebobaze. adreuli asakis bavSvebi naxvels
ylapaven, rasac SeiZleba mohyves Rebineba. dinamikaSi naxveli TandaTan
Txierdeba da 5-10 dReSi xvela gaivlis. bronqitis simptomebi
Cveulebriv 2 kviramde grZeldeba, Tumca iSviaTad SeiZleba xvela
gaxangrZlivdes 4-6 kviramde.
temperatura normaluria an subfebriluri. adreul etapze
SesaZloa gamoxatuli iyos nazofaringiti, koniunqtiviti da riniti.
daavadebis progresirebis da xvelis intensivobis matebasTan erTad
moismineba mSrali da sxadasxva yalibis sveli xixini. zog pacientSi
ismis mstvinavi sunTqva. bronqitisaTvis ar aris damaxasiaTebeli
lokaluri simptomatika: lokaluri krepitacia, bronquli sunTqva,
perkutoruli xmianobis moyrueba. aseT SemTxvevaSi gamosaricxia
pnevmoniis arseboba.
mikoplazmuri etiologiis bronqitis SemTxvevaSi SesaZlebelia
kanze gamonayaris gaCenac.
13
bronqitze eWvi unda iqnes mitanili im pacientebSi, romelTanac
mwvave respiraciuli infeqciis niSnebi asocirebulia xvelasTan.
sruli anamnezuri gamokvleva unda moicavdes garemo aris da
sigaretis zegavlenis dadgenas, epidemiologiur monacemebs. sruli
obieqturi gamokvleva aucilebelia, raTa gamoiricxos xvelis sxva
mizezebi, rogoricaa kardiovaskularuli daavadebebi da filtvis
parenqimis dazianeba.
diagnostikur-laboratoriuli testebi
s i sxlis s a erTo a n alizi - ar iZleva daavadebis
diagnostikis da misi mkurnalobis gansazRvris saSualebas. amitom ar
aris mizanSewonili misi rutinulad Catareba. mwvave bronqitis dros
SeiZleba gamovlindes leikopenia an leikocitozi, limfocitozi,
Tumca es ar aris specifiuri am daavadebisaTvis.
r e ntg e nologiuri g a mo k vle v a – mwvave bronqitis dros
gulmkerdis rentgenograma normaluria an aRiniSneba bronqogenuri
gaZliereba. gulmkerdis rentgenografia ar tardeba rutinulad.
gulmkerdis rentgenogramis Cvenebebia:
pacients aqvs cxeleba, magram ar aqvs zemo sasunTqi
gzebis dazianebis simptomebi;
pacients aqvs Tanmxlebi davadeba, romelic xels uwyobs
pnevmoniis ganviTarebas – bronqoeqtazia, diabeti, gulis,
RviZlis an Tirkmlis paTologia;
anamnezSi pnevmonia (< 1 weli);
anamnezSi tuberkulozis arseboba;
daavadebis gaxangrZliveba an uCveulo mimdinareoba;
eWvi pnevmoniaze.
mkurnaloba
mwvave bronqitis ZiriTadi gamomwvevia virusi, amitom
antibiotikoTerapia ar aris naCvenebi. antibiotikoTerapiaze unda
vifiqroT, Tu:
zogadi mdgomareoba uaresdeba;
cxeleba grZeldeba erT kviraze met xans;
cxeleba Tavidan iwyeba;
aRiniSneba profuzuli da Cirqovani naxveli;
14
epidemiologiuri situaciidan gamomdinare eWvia mikoplazmur,
qlamidiur infeqciaze an yivanaxvelaze;
Tu mwvave bronqitis simptomebTan erTad aRiniSneba sinusiti an
otiti;
Tu daavadeba mimdinareobs im faqtorebis fonze, romelTac
SeuZliaT gazardon pnevmoniis ganviTarebis riski
(imunodeficiti, alkoholizmi, gulis qronikuli ukmarisoba,
filtvis qronikuli paTologia).
mikoplazmur da qlamidiur infeqciaze eWvis dros rekomendebulia
makrolidis gamoyeneba.
mkurnalobis principebi bavSvebSi
1. mSvidi, komfortuli garemo;
2. siTxeebis damatebiTi miwodeba;
3. antipiretuli saSualebebi;
4. bavSvebSi xvelis damTrgunvelebis gamoyeneba ar amcirebs
daavadebis xangrZlivobas, amasTan naxvelis evakuaciis
daTrgunvam SeiZleba xeli Seuwyos baqteriul garTulebas;
5. bavSvebSi ar arsebobs mwvave bronqitis dros β2-agonistebis
efeqturobis damadasturebeli monacemebi;
6. antihistaminuri preparatebi ar aris rekomendebuli, radgan
isini iwveven naxvelis gamoSrobas da SeiZleba gaaZlieron
xvela.
mSobels unda miewodos informacia, rom dauyovnebliv mimarTos
eqims, Tu bavSvs gamoexata Semdegi niSnebi: sunTqva gaxda ufro
gaZnelebuli; daewyo FRebineba yoveli kvebis Semdeg; ver iRebs
siTxeebs; gamoixata zogadi mZime mdgomareoba – daTrgunva, Zilianoba.
mkurnalobis principebi mozrdilebSi
1. siTxeebis damatebiT miwodeba bronquli sekretis gamoSrobis
Tavidan acilebis mizniT;
2. sigaretis mowevisagan Tavis Sekaveba;
3. antipiretuli saSualebebi;
4. xvelis damTrgunveli saSualebebi xSirad iniSneba bronqitis
dros. maT SeiZleba Seamciron xvela, magram maTi miReba ar
amcirebs daavadebis xangrZlivobas.
15
5. amosaxvelebeli saSualebebis rutinuli gamoyeneba ar aris
rekomendebuli. naxvelis gamaTxierebeli saSualebebis
daniSvna SesaZlebelia mxolod webovani, Znelad gamosayofi
naxvelis SemTxvevaSi;
6. bronqodilatatorebis gamoyeneba umniSvnelo efeqts iZleva
gaxangrZlivebuli xvelis dros;
7. kortikosteroidebis gamoyeneba ar aris rekomendebuli.
reabilitacia da dakvirveba
Semdgomi meTvalyureoba Cveulebriv ar aris saWiro, garda im
SemTxvevebisa, roca:
mdgomareoba uaresdeba an axali simptomebi Cndeba;
xvela xangrZlivdeba >1 Tveze;
simptomebi meordeba (>3 epizodze weliwadSi).
adamianuri da materialur-teqnikuri resursi
adamianuri resursi: ojaxis eqimi, ubnis Terapevti an pediatri.
materialur-teqnikuri resursi: gamanaTebeli mowyobiloba xaxis
dasaTvaliereblad, enis supresori (Spadeli), fonedoskopi.
protokoli eyrdnoba saqarTvelos respiraciuli asociaciis
“mwvave bronqitis marTvis” gaidlains.
16
mwvave bronqitis marTvis
protokoli
(stacionari)
daavadebis definicia.
mwvave bronqiti bronquli xis lorwovani garsis mwvave anTebaa,
romelic grZeldeba 2-3 kviramde da romlis aucilebel simptoms
warmoadgens xvela naxvelis gamoyofiT an mis gareSe.
simptomebi da niSnebi
mwvave bronqiti uxSiresad gamowveulia respiraciuli virusebiT,
amitom igi iwyeba respiraciuli infeqciis niSnebiT, rogoricaa
Semcivneba, saerTo sisuste, msubuqi cxeleba (araumetes 3 dRe),
cxviridan gamonadeni, yelis tkivili, kunTebis tkivili, xmis CaxleCa.
ZiriTadi klinikuri niSani xvelaa, romelic daavadebis dawyebidan
2-4 dRis Semdeg iCens Tavs. Tavidan is mSrali, Semawuxebeli
xasiaTisaa, Semdeg produqtiuli xdeba. naxveli Tavidan lorwovania,
mogvianebiT Cirqovani SeiZleba gaxdes. Tumca Cirqovani naxveli
gamowveulia leikocitebis migraciiT da yovelTvis ar miuTiTebs
baqteriuli infeqciis arsebobaze. adreuli asakis bavSvebi naxvels
ylapaven, rasac SeiZleba mohyves Rebineba. dinamikaSi naxveli TandaTan
Txierdeba da 5-10 dReSi xvela gaivlis. bronqitis simptomebi
Cveulebriv 2 kviramde grZeldeba, Tumca iSviaTad SeiZleba xvela
gaxangrZlivdes 4-6 kviramde.
temperatura normaluria an subfebriluri. adreul etapze
SesaZloa gamoxatuli iyos nazofaringiti, koniunqtiviti da riniti.
daavadebis progresirebis da xvelis intensivobis matebasTan erTad
moismineba mSrali da sxadasxva yalibis sveli xixini. zog pacientSi
SeiZleba moisminebodes mstvinavi sunTqva. bronqitisaTvis ar aris
damaxasiaTebeli lokaluri simptomatika: lokaluri krepitacia,
bronquli sunTqva, perkutoruli xmianobia moyrueba. aseT SemTxvevaSi
gamosaricxia pnevmoniis arseboba.
mikoplazmuri etiologiis pnevmoniis SemTxvevaSi SesaZlebelia
kanze gamonayaris gaCena.
17
bronqitze eWvi unda iqnes mitanili im pacientebSi, romelTanac
mwvave respiraciuli infeqciis niSnebi asocirebulia xvelasTan.
sruli anamnezuri gamokvleva unda moicavdes garemo aris da
sigaretis zegavlenis dadgenas, epidemiologiur monacemebs. sruli
obieqturi gamokvleva aucilebelia, raTa gamoiricxos xvelis sxva
mizezebi, rogoricaa kardiovaskularuli daavadebebi da filtvis
parenqimis dazianeba.
diagnostikur-laboratoriuli testebi da specialistTa
konsultaciebi
a) pirvel 4 saaTSi
• sisxlis saerTo analizi;
• gulmkerdis organoebis rentgenologiuri kvleva;
• Jangbadis saturaciis gansazRvra (Cvenebis mixedviT).
b) pirvel 24 saaTSi
• sisxlis saerTo analizi;
• gulmkerdis rentgenologiuri kvleva;
• Jangbadis saturaciis gansazRvra (Cvenebis mixedviT);
• ekg (Cvenebis mixedviT)
g) pirvel 3 dReSi
• sisxlis saerTo analizi;
• Sardis saerTo analizi;
• gulmkerdis rentgenologiuri kvleva;
• Jangbadis saturaciis gansazRvra (Cvenebis mixedviT).;
• mikrobiologiuri kvleva (Cvenebis mixedviT);
• serologiuri kvleva (Cvenebis mixedviT);
• ekg (Cvenebis mixedviT).
s i s xlis s a erTo a n alizi - ar iZleva daavadebis
diagnostikis da misi mkurnalobis gansazRvris saSualebas. mwvave
bronqitis dros SeiZleba gamovlindes leikopenia an leikocitozi,
limfocitozi, Tumca es ar aris specifiuri am daavadebisaTvis.
18
re ntg e nologiuri g a mo k vle v a – mwvave bronqitis dros
gulmkerdis rentgenograma normaluria an aRiniSneba bronqogenuri
gaZliereba. gulmkerdis rentgenogramis Cvenebebia:
pacients aqvs cxeleba, magram ar aqvs zemo sasunTqi
gzebis dazianebis simptomebi;
pacients aqvs Tanmxlebi davadeba, romelic xels uwyobs
pnevmoniis ganviTarebas – bronqoeqtazia, diabeti, gulis,
RviZlis an Tirkmlis paTologia;
anamnezSi pnevmonia (< 1 weli);
anamnezSi tuberkulozis arseboba;
daavadebis gaxangrZliveba an uCveulo mimdinareoba;
eWvi pnevmoniaze.
et iologiuri k vle v a - nazofaringuli sekretidan SeiZleba
virusis gamoyofa, Tumca es ar aris aucilebeli diagnozis
dasasmelad an mkurnalobisTvis. vinaidan mwvave bronqiti ZiriTadad
virusuli genezisaa, ar aris rekomendebuli naxvelis mikrobiolo-
giuri Tu mikroskopuli kvlevis Catareba.
filtvi s fun qci i s S e sw a vla . filtvis funqciis Seswavla
tardeba bronqul asTmaze eWvis dros.
mkurnaloba
mwvave bronqitis ZiriTadi gamomwvevia virusi, amitom
antibiotikoTerapia ar aris naCvenebi. antibiotikoTerapiaze unda
vifiqroT, Tu:
zogadi mdgomareoba uaresdeba;
cxeleba grZeldeba erT kviraze met xans;
cxeleba Tavidan iwyeba;
aRiniSneba profuzuli da Cirqovani naxveli;
epidemiologiuri situaciidan gamomdinare eWvia mikoplazmur,
qlamidiur infeqciaze an yivanaxvelaze;
Tu mwvave bronqitis simptomebTan erTad aRiniSneba sinusiti an
otiti;
Tu daavadeba mimdinareobs im faqtorebis fonze, romelTac
SeuZliaT gazardon pnevmoniis ganviTarebis riski
19
(imunodeficiti, alkoholizmi, gulis qronikuli ukmarisoba,
filtvis qronikuli paTologia).
mikoplazmur da qlamidiur infeqciaze eWvis dros rekomendebulia
makrolidis gamoyeneba.
mkurnalobis principebi bavSvebSi
1. mSvidi, komfortuli garemo;
2. siTxeebis damatebiTi miwodeba;
3. antipiretuli saSualebebi;
4. bavSvebSi xvelis damTrgunvelebis gamoyeneba ar amcirebs
daavadebis xangrZlivobas, amasTan naxvelis evakuaciis
daTrgunvam SeiZleba xeli Seuwyos baqteriul garTulebas;
5. bavSvebSi ar arsebobs mwvave bronqitis dros β2-agonistebis
efeqturobis damadasturebeli monacemebi;
6. antihistaminuri preparatebi ar aris rekomendebuli, radgan
isini iwveven naxvelis gamoSrobas da SeiZleba gaaZlieron
xvela.
mSobels unda miewodos informacia, rom dauyovnebliv mimarTos
eqims, Tu bavSvs gamoexata Semdegi niSnebi: sunTqva gaxda ufro
gaZnelebuli; daewyo FRebineba yoveli kvebis Semdeg; ver iRebs
siTxeebs; gamoixata zogadi mZime mdgomareoba – daTrgunva, Zilianoba.
mkurnalobis principebi mozrdilebSi
1. siTxeebis damatebiT miwodeba bronquli sekretis gamoSrobis
Tavidan acilebis mizniT;
2. sigaretis mowevisagan Tavis Sekaveba;
3. antipiretuli saSualebebi;
4. xvelis damTrgunveli saSualebebi xSirad iniSneba bronqitis
dros. maT SeiZleba Seamciron xvela, magram maTi miReba ar
amcirebs daavadebis xangrZlivobas.
5. amosaxvelebeli saSualebebis rutinuli gamoyeneba ar aris
rekomendebuli. naxvelis gamaTxierebeli saSualebebis
daniSvna SesaZlebelia mxolod webovani, Znelad gamosayofi
naxvelis SemTxvevaSi;
6. bronqodilatatorebis gamoyeneba umniSvnelo efeqts iZleva
gaxangrZlivebuli xvelis dros;
20
7. kortikosteroidebis gamoyeneba ar aris rekomendebuli.
specialistTa konsultacia:
a. yel-yur-cxviris specialisti;
b. kardiologi, qirurgi, fTiziatri (Cvenebis mixedviT).
reabilitacia da dakvirveba
Semdgomi meTvalyureoba Cveulebriv ar aris saWiro, garda im
SemTxvevebisa, roca:
mdgomareoba uaresdeba an axali simptomebi Cndeba;
xvela xangrZlivdeba >1 Tveze;
simptomebi meordeba (>3 epizodze weliwadSi).
protokoli eyrdnoba saqarTvelos respiraciuli asociaciis
“mwvave bronqitis marTvis” gaidlains.
adamianuri da materialur-teqnikuri resursi
adamianuri resursi: Terapevti an pediatri.
materialur-teqnikuri resursi: gamanaTebeli mowyobiloba xaxis
dasaTvaliereblad, enis supresori (Spadeli), fonedoskopi,
rentgenografiis aparati, ekg, spirografiis aparati.
21
i
a
ifiqreT
pnevmoniaze (ix.
pnevmoniis marTvis
gaidlaini)
ifiqre
atip
qlam• simptomebis kontroli;
• siTxeebis damatebiT miwodeba
• xvelis sawinaaRmdego
sa
• an ;
• ga
ko
• an
• da• anTa
k
• md
• x
• s
ar
T yivanaxvelasa an
ur (mikoplazma,
idia) infeqciaze
i
•
•
•
•
•
•
diax
mwvave bronqitis marTvis algoritm
pnevmoniis niSnebi saxezea?
• respiraciuli distresi;
• guliscemis sixSire >100/wT –ze;
• sunTqvis sixSire * >24/wT –ze;
• temperatura >380C;
• lokalurad perkutoruli xmis moyrueba,
krepitacia, bronquli sunTqva
gulmkerdis rentgenografia da sxva laboratoriuli
kvleva rutinulad ar aris saWiro
xangrZlivoba < 10-14
dReze, mdgomareoba
damakmayofilebeli
xvelis xangrZlivoba >
10-14 dReze
xvelix xangrZlivoba 4-
8 kvira
fiqreT sxva mizezze:
asTma;
ucxo sxeuli;
tuberkulozi;
mukoviscidozi;
bronqoeqtazia;
fqod da sxva.
Sualebebi**;
tipiretuli saSualebebi
remos gamRizianeblebTan
ntaqtis SezRudva.
pacientTan/mSobelTan
isaubreT:
tibiotikis uefeqtobaze;
avadebaze;
tibiotikis gamoyenebas
n dakavSirebul riskze
Tu dadasturda
laboratoriuli
vleviT, gamoiyeneT
makrolidi
22
* bavSvebSi pnevmoniis erT-erT ZiriTad sadiagnostiko niSnad
miCneulia sunTqvis sixSire:
• 2 Tvemde > 60-ze wuTSi,
• 2-dan 12 Tvemde > 50-ze wuTSi,
• 12 Tvidan 5 wlamde > 40-ze wuTSi,
• 5 welze meti asaki > 30 -ze wuTSi.
sunTqvis sixSiris daTvla unda moxdes erTi wuTis ganmavlobaSi,
rodesac bavSvi mSvid mdgomareobaSia da ar tiris.
bavSvebSi gulmkerdis retraqcia (gulmkerdis qveda mesamedis
Cazneqva sunTqvis procesSi) miCneulia mZime pnevmoniis erT-erT
ZiriTad sadiagnostiko niSnad, Tumca gaTvaliswinebuli unda
iyos, rom msubuqi retraqcia damaxasiaTebelia axalSobilebsa da
Cvil bavSvTa asakisTvis da iTvleba normad.
**bavSvebSi xvelis damTr-
gunveli da amosaxveleb-
eli saSualebebis efeqtu-
roba ar aris dadas-
turebuli.
ganmeorebiTi konsultacia da gamokvleva saWiroa, Tu:
gomareoba uaresdeba*** an Cndeba axali simptomebi;
vela xangrZlivdeba 1 Tveze met xans;
imptomebi meordeba (>3 epizodze weliwadSi).
***mSobelma dauyovnebliv undamimarTos eqims, Tu bavSvs
gamoexata: Zilianoba;
gaZnelebuli sunTqva; Rebineba
yoveli kvebis Semdeg; ver
iRebs siTxeebs.