62

BÖLÜM 5

5. ÇİZİM ALANINA ÖZELLİK KAZANDIRMAK

Çizdiğiniz her nesne birimlerle ölçülür. Çizmeden önce AutoCAD içinde

birimlerin değerini belirlemeniz gerekir. Örneğin , bir çizim içindeki nesneler

gerçek birimde 1mm’ye eşit olabileceği gibi farklı bir çizimde1 inçe eşit olabilir.

AutoCAD yeni başlatılırken, ekrana gelen çizim alanında çizeceğiniz nesnenin

boyutlarına göre birimler ve çizim alanları tayin edilmelidir. AutoCAD’te birimler

ve çizim alanı başlangıç diyalog bölümünde geniş olarak anlatılmıştır.

Başlangıçta yapılabilen ayarlar, daha sonra çizim alanının içinde iken de

yapılabilir.

5.1. BİRİMLERİN TANIMLANMASI

Birimlerin tanımlanması Units komutu ile yapılmaktadır. Bu seçeneğe iki

şekilde ulaşılabilir. Bunlar :

Format Çekmenüden: Format/Units...

Komut Satırından : Command/Un

Şimdi bunu bir örnekle anlatalım

File Menüden New seçeneği ile yeni bir çizim dosyası çağırın.

Gelen Startup Diyalog kutusunda hiçbir ayar yapmadan çizimi açmak için

“Start From Strach” sekmesini seçin Default Settings seçeneğinde Metric

sistemi seçerek çizim alanını oluşturun.

Bu işlemden sonra Format çek menüsünden Units... komutunu seçin yada

komut satırından Un yazıp Enter tuşuna basın. Ekrana aşağıdaki Drawing

Units penceresi gelir.

63

Şekil 5.1. Drawing Units Diyalog Kutusu

Bundan sonra Length seçeneğinden hangi sisteme göre çizim oluşturulacağını.

Type açılır penceresinden, Architectural (Mimari), Decimal (Ondalık),

Engineering (Mühendislik), Fractional (Kesirli), ve Scientific (Bilimsel)

formatlarından Decimal formatını seçin. Bundan sonra Precision (Hassasiyet

Derecesi) seçeneğinde virgülden sonra kaç rakam gelmesini isteniyorsa o

seçeneği seçin. Sample Output gösteriminde seçilen Precision derecesine

göre nasıl değiştiğine dikkat edin.

Angle seçeneğinde güncel açı formatı ve hassasiyetine göre seçim yapın.

Buradaki Type açılır pencerede Decimal Degrees (Ondalık Derece),

Deg/Min/Sec (Derece/Dakika/Saniye), Grads (Grad), Radians (Radyan),

Surveyor (Bilimsel) seçeneğinden Decimal Degrees’i seçin. Buradaki

Clockwise kutusu seçili hale getirilirse açılar saat ibresi dönüş yönü tersinde

verilir.

Drawing Units for AutoCAD DesignCenter Blocks Çizim içerisine bloklar

eklerken eklenen blokların çizim birimlerine göre çizim içine indirilmesini

64

sağlar. Ekleyeceğiniz bloğun birimine göre bu listedeki birimlerden birini

seçin.

Bundan sonra Drawing Units penceresindeki Direction düğmesine tıklayarak

aşağıdaki Direction Control penceresini açın. Buradaki seçenekler açının

başlangıcı etkiler. Bu seçenekle çizim içerisinde kullanılan koordinat

sistemlerinde açının (Mutlak, Artışlı, Kutupsal) referansını etkiler. Alternatif

yönünü belirtmek için ön görülen sıfır açısı başlangıcı East (Doğu)’ dur.

Şekil 5.2. Drawing Units Diyalog Kutusu

Burada bir değişiklik yapmadan Drawing Units penceresine dönün.

Drawing Units penceresinde Ok’e tıklayarak çizime geri dönün.

5.2. ÇİZİM SINIRLARININ BELİRLENMESİ

Çizim sınırları , alt sol sınırı ve alt sağ sınırını temsil eden dünya

koordinat sisteminde iki boyutlu noktalardır. Z yönünde sınırlar gösterilemez.

Çizim sınırı tanımlandığında, AutoCAD dikdörtgen biçiminde alanın içinde

girebildiğiniz koordinatları kısıtlar. Yapılan çizim limit sınırlarını aşıyorsa

65

Outside limits mesajı alırsınız. Her çizim başlangıcında limitleri belirledikten

sonra Zoom All komutunu kullanmayı unutmayın. Çizim sınırları komutuna iki

şekilde ulaşılabilir.

Format Çekmenüden : Format/ Drawing Limits

Komut Satırından : Command/ Limits

Yukarıdaki çizime çizim sınırlarını vermek için

Format Çekmüden Drawing Limits’i seçin yada komut satırından Limits

yazıp Enter tuşuna basın.

Reset Model space limits:

Specify lower left corner or [ON/OFF] <0.0000,0.0000>: Sol alt köşeyi

seçmek için Enter tuşuna basın.

Specify upper right corner <420.0000,297.0000>: Sağ üst köşenin

koordinatlarını girin. Burada A3 boyutundaki kağıdın ölçüleri girilmiştir.

View çek menüden Zoom All seçeneğini seçin. Böylece yapacağınız çizime

göre çizim alanını belirlemiş olursunuz. F7 tuşuna basarsanız belirlemiş

olduğunuz çizim sınırları boyunca ızgara denilen Gridlerin olduğuna dikkat

edin.

5.3. GRİD’LERİN ÇİZİM ALANINDA ARKA PLAN KULLANIMI

Çizim alanında belirtilen sınırların ızgara kullanarak çizim altına ızgara

kağıtı tabakası yerleştirilmesine benzerdir. Sadece belirtilen sınırların altında

gözükür. İhtiyaca göre ızgara aralıkları değiştirilebilir. Bu komuta üç şekilde

ulaşılabilir.

Tools Çekmenü’den: Tools/ Drafting Settings

Durum çubuğundan: Grid

F7 tuşuna basılarak

Komut satırından: Command/ Rm

66

5.3.1. GRİD ARALIĞINI DEĞİŞTİRMEK İÇİN

1. Tools Çekmenüden Drafting Settings seçeneğini seçin ekrana aşağıdaki

iletişim penceresi gelir.

Şekil 5.3. Draftign Settings Diyalog Kutusu

2. Grid X spacing giriş kutusunda 10 olan değeri 5 yapın,

3. Grid Y spacing giriş kutusundaki değeri de 5 yapın,

4. OK’ye tıklayın. Artık ekrandaki ızgara aralığı 5mm aralıklı ızgara şeklinde

gözükecektir.

NOT: Izgara aralığını “GRIDUNIT” sistem değişkeni ile de ayarlayabilirsiniz.

Command: GRIDUNIT

Enter new value for GRIDUNIT <10.0000,10.0000>: 5

67

NOT: Grid’i komut satırından “GRIDMODE” sistem değişkenine 0 ve 1

yazarak ta açıp kapatabilirsiniz.

5.3.2. SNAP’LARIN ÇİZİM ALANINDA KULLANIMI

Bu snap modu çizim imlecinin verilen spacing (boşluk) değerine göre

adeta mıknatıslanmasını sağlar. İmleç bu noktalara kenetlenmeye zorlanır. Bu

moda üç şekilde ulaşılabilir.

Tools Çekmenü’den: Tools/ Drafting Settings

Durum çubuğundan: Snap

F9 tuşuna basılarak

Komut satırından: Command/ Rm

1. Tools Çekmenüden Drafting Settings seçeneğini seçin ekrana Grid seçeneğin

de kullandığımız iletişim penceresi gelir.

Şekil 5.4. Draftign Settings Diyalog Kutusu

68

2. Snap On (F9) snap modunu açma ve kapatmaya yarar. Ayrıca Snap’ı açmak

için komut satırından “SNAPMODE” sistem değişkeninde 0 veya 1 yazılarak

açılıp kapatılabilir.

Command: SNAPMODE

Enter new value for SNAPMODE <1>: 0

3. Snap seçeneği imleç hareketini kısıtlayan görülmez ızgarayı kontrol eder.

Snap X Spacing giriş kutusunda X yönünde nesne kenetleme mesafesini

girin. “SNAPUNIT” sistem değişkeni ile de kontrol edilebilir.

Snap Y Spacing giriş kutusunda Y yönünde nesne kenetleme mesafesini

girin. “SNAPUNIT” sistem değişkeni ile de kontrol edilebilir.

Angle giriş kutusunda Snap’ın kaç derece açılarla kenetlemesi isteniyorsa o

derece girilir. “SNAPANG” sistem değişkeni ile de kontrol edilebilir.

X Base giriş kutusunda ızgara için X esas koordinat noktasını belirtmeye

yarar. “SNAPBASE” sistem değişkeni ile de kontrol edilebilir.

Y Base giriş kutusunda ızgara için Y esas koordinat noktasını belirtmeye

yarar. “SNAPBASE” sistem değişkeni ile de kontrol edilebilir.

Polar Spacing listesinde Snap’ın açısal kontrolü yapılır.

Polar Distance durum çubuğunda Polar Modu seçildiğinde burada girilen

değere göre imleç kenetlenir. Örneğin bu giriş kutusunda 50 yazdığınızda snap

50’şer olrak artacaktır. “POLARDIST” sistem değişkeni ile de polar distance

mesafesini girebilirsiniz. Bunun aktif olması için Polar Snap kutucuğunu

işaretli hale getirin.

5.3.2.1. Snap Type ve Style

Snap modunun tipini ve sitilini değiştirmek için seçenekler sunar.

69

Grid Snap kutucuğu ile snap ve Grid ortak kullanımının özelliğini

değiştirebilirsiniz. “SNAPTYPE” sistem değişkeni ile snap tipini

belirleyebilirsiniz. Snap tipleri ikiye ayrılmıştır.

• Rectangular Snap: Snap dörtgensel olarak hareket eder. Rectangular

Snap seçildiğinde aşağıdaki gösterim şeklinde gözükür.

Şekil 5.5. Rectangular Snap

• Isometric Snap: Eğer izometrik bir çizim yapmak istiyorsanız. Bu

kutucuğu seçili hale getirin. Aşağıdaki gösterim şeklinde gözükür.

İzometrik çizimle geniş bilgi ileri ki konularda verilecektir.

Şekil 5.6. Isometric Snap

5.4. ÇİZİM ALANINDA POLAR TRACKİNG (AÇISAL İZLEME)

MODUNUN KULLANILMASI

AutoCAD2000’ le gelen yeni bir özelliktir. Çizim işlemi sırasında

imlecin hareket doğrultusu boyunca bir izleme çizgisi görülür. Bu modla

istediğiniz açılarda izleme çizgisi oluşturulur. Çizim işlemi sırasında izleme

çizgisinin üzerinde tooltips belirir. Bu polar modunun hangi açıda olduğunu

gösteren tanımlama bayrağıdır. Polar modu Ortho Modu ile birlikte kullanılamaz.

Çünkü Ortho modu imleci yatay ve dikey olarak hareket etmeye zorlar. Polar

modunun amacı açısal olarak imlecin hareketini sağlamaktır. Polar modu Object

Snap Tracking modu ile birlikte kullanıldığında nesne kenetleme özelliğiyle

70

hizalama yapılması sağlanır. Polar Modunun Kurulum Ayarları; Tools çek

menüsün den “Drafting Settings” seçeneği veya durum çubuğu üzerindeki Polar

modunun üzerine mağusun sağ tuşuna tıklayarak ayarlarına ulaşılabilir.

Polar modunu aktif hale getirmek için;

Durum çubuğundan: Polar

Klavyeden F10 tuşuna basarak

Şekil 5.7. Polar Tracking Diyalog Kutusu

Şimdi buradaki seçenekleri açıklayalım ve uygulamasını adım adım görelim.

5.4.1. Polar Tracking On (F10)

Polar seçeneğindeki özellikleri aktif hale getirmek için kutucuğu seçili

hale getirin. Aşağıda Polar Tracking özelliğinin kullanımı görülmektedir.

71

Şekil 5.8. Polar Tracking On

5.4.2. Polar Angle Settings

Açısal ayarlamaların yapıldığı kısımdır.

Increment Angle: Hangi açılarda polar izleme modu kullanılmak

isteniyorsa açılır penceredeki listeden (90, 60, 45, 30, 22.5, 18, 15, 10 ve

5)derecelerini seçebilirsiniz. “POLARANG” sistem değişkeni ile de kontrol

edilebilir.

Additional Angles: Kutupsal izleme için İncrement Angle seçeneğindeki

açılardan farklı bir açıya ayarlamak için kullanılır. Bunu bir örnekle açıklayalım.

Yukarıdaki listede bulunmayan 66 derecelik açılarda polar tracking özelliğini

kullanmak için

1. Drafting Settings penceresini açtıktan sonra buradaki Additional

Angles sağındaki kutucuğu işaretli hale getirin. Aşağıdaki gri renkte

olan pencerenin aydınlandığına dikkat edin.

2. Pencerenin sağındaki New düğmesine tıklayın ve listede beliren kutuya

66 değerini yazın.

3. Ok’ e tıklayarak bu pencereden çıkın.

4. Bundan sonra komut satırından line (Çizgi) komutunu aktif hale getirin

ve rastgele bir nokta seçin imleci hareket ettirdiğinizde 66 derecenin

izle çizgisinin görüldüğüne dikkat edin. Bu işlemin sonunda oluşan

Polar Tracking gösterimi aşağıda verilmiştir.

Şekil 5.9. Polar Tracking Ayarlı Gösterim

5. Bu verilen 66 değerini silmek için Delete düğmesine tıklayın.

72

5.4.3. Object Snap Tracking Settings

Nesne kenetleme seçeneklerine göre polar Tracking seçeneklerini sıralar.

Track Orthogonally Only: İmlecin hareketi neticesinde yalnızca dikey ve

yatay olarak izleme çizgisi oluşturulmasına izin verir. “POLARMODE”

sistem değişkeni ile de kontrol edilebilir.

Track Using All Polar Angle Settings: İmlece herhangibir kutupsal açı

izlemesi için izin verir.

5.4.4. Polar Angle Measurement

Hangi koordinat sisteminde izleme yapılacağını belirtir.

Absolute: Güncel kullanıcı koordinat sistemine göre kutupsal izleme açısını

gösterir.

Relative to Last Segment: En son bulunduğu noktaya göre kutupsal izleme

yapar.

5.5. ÇİZİM ALANINDA ORTHO MODUNUN KULLANILMASI

Çizim yapılırken çizim imlecini kullanılan koordinat eksenine paralel

hareket etmeye zorlar. Ortho modunu başlatmak için;

Klavyeden F8 tuşuna basılır,

Durum çubuğundan: Ortho

Şekil 5.10. Ortho Modunun Kullanımı

ORTHO KAPALI ORTHO AÇIK

73

5.6. ÇİZİM ALANINDA OSNAP MODUNUN KULLANILMASI

Çizim alanında nesne kenetleme araçlarının bulunduğu kısımdır. Buradaki

kenetleme araçları seçilerek çizim içerisinde her defasında çağırılması önlenmiş

olur. Komut içerisin de kenetleme araçları kendilerine en yakın noktanın

özelliğine göre belirirler. Örneğin çizim imleci çizginin orta noktasına yakınsa

Osnap otomatik olarak buraya Midpoint aracıyla kenetlenir. Buradaki seçenekler

geniş olarak bundan sonraki bölümde anlatılacaktır.

Şekil 5.11. Object Snap Diyalog Kutusu

Ortho modunu başlatmak için;

Komut satırından : Command/ Ortho

Durum çubuğundan: Ortho

Buradaki Select All düğmesi ile tüm kenetleme araçlarını seçebilirsiniz.

Clear All düğmesi ile seçilen kenetleme araçları silinebilir.

ENDpoint: Çizgi, yay, polyline vb nesnelerin son noktalarını yakalar.

74

MIDpoint: Çizgi, yay, polyline vb nesnelerin orta noktalarını yakalar.

CENter: Yay ve çemberlerin merkezini seçer.

NODe:Bir point noktasını seçmeye yarar.

QUAdrant: Çember ve yayların çeyrek noktalarını seçer.

INTersection: Kesişen nesneleri seçer.

INSertion:Block, Xref lerin eklenme noktasını seçer.

PERpendicular:Bir nesneden diğerine dik çizmeye yarar.

TANgent:Yay ve çemberlerin teğet noktalarını seçer.

NEArest: Nesnenin yakınlarında bir nokta seçer.

APParent Intersection: Görünürde kesişmeyen nesnelerin kesişim noktasını

seçer.

EXTension: Çizginin son noktasından itibaren dışarıda kenetleme yapar.

PARallel: Paralel olarak nesne kenetleme yapar.