“Doet u het maar wat rustiger aan”

Advisering over werken tijdens de zwangerschap en postpartum,

volgens de NVAB richtlijn

Monique van Beukering

- Bedrijfsarts/ manager KEMA Arbo BV (DNV KEMA)

- Projectleider NVAB Richtlijn

- Lid Commissie Implementatie & Organisatie College Perinatale Zorg

25-9-12 NVAB KRING ZUID WEST

Werken tijdens zwangerschap en postpartum

1. Waarom een Richtlijn? 2. Inhoud Richtlijn 3. Casuïstiek 4. Samenwerking curatieve sector

DNV KEMA Energy & Sustainebility : Around the globe: 2500 employees. Headquartered in Arnhem

Business of DNV KEMA:

Energy and related products and processes

Consulting

Services

• Business

• Process & IT

• Technical

Technical &

Operational

Services

Advice & Risk

Assessment based

on:

• Measurements

• Inspections

• Diagnostics

Testing &

Certification

High and

Medium

Voltage

Products

&

Processes

Waarom een richtlijn

Zwangere werknemer: blij! En dan…. Privé: Ingrijpende verandering Werk: Veranderde belastbaarheid Invloed risicofactoren

Waarom een richtlijn?

Vroeggeboorte, Laag geboorte G,

Hypertensie, Pre-eclampsie

Aangeboren afwijkingen, etc…

Werkgebonden risicofactoren

Fysieke belasting, werktijden, ploegendienst

Mentale belasting (werkdruk en

regelmogelijkheden)

Chemische factoren, Biologische agentia

Fysische factoren: lawaai, trillingen

Waarom een richtlijn?

Waarom een richtlijn?

Onderzoek van TNO (2007)

Slechts 25% van de zwangeren krijgt voorlichting

Werk wordt niet aangepast

Zwangere werknemers en hun ongeboren kind

lopen risico op afwijkingen

Oplossing voor dit probleem:

de NVAB-Richtlijn

Zwangerschap postpartumperiode en werk

9

Inhoud richtlijn

1. Advies werkgever: Arbobeleid “werkgever moet zorgen voor veilige

werkomgeving & voorlichting”

2. Advies werknemer: Preventief consult

3. Begeleiding bij verzuim 4. Evaluatie

Preventief consult door Bedrijfsarts

Maken risicoprofiel op basis van

individuele belasting (Bijlage 1)

individuele belastbaarheid (Bijlage 2)

Preventief consult (vervolg)

Bespreken:

Invloed zwangerschap/ tijd na bevalling: op privé

1/8 werktijd extra pauzes

1/4 werktijd voeden/kolven

Combinatie werk en kind?

Op basis van belasting/belastbaarheid:

Plan van aanpak, advies aan wg en wn

Tot verlof zonder risico’s aan het werk

Preventief consult door Bedrijfsarts

Maken risicoprofiel op basis van

individuele belasting (Bijlage 1)

Werkgebonden risicofactoren

Fysieke belasting, werktijden, ploegendienst

Mentale belasting (werkdruk en regelmogelijkheden)

Chemische factoren, Biologische agentia

Fysische factoren: lawaai, trillingen

13

(Onregelmatige) Werktijden

Onregelmatig werk verhoogt kans op vroeggeboorte en

laag geboorte gewicht

meta-analyse:

Mozurkowich (2000): OR 1,24

Bonzini (2007): OR 1,2

Geen nachtwerk (23.00 - 07.00) vanaf 20e week;

bij wens zwangere ook voor 20e week

Vermijd lange werktijden en overwerk

Regelmatige werktijden, 12 uur hersteltijd

14

15

Biologische agentia: Richtlijn bijlage 3

16

Biologische agentia: Richtlijn bijlage 4

17

Advies werkgever: Fysieke belasting

Zwaar werk (tillen, lang staan, lang lopen) verhoogt

kans op

- verhoogde bloeddruk en pre-eclampsie

- vroeggeboorte en laag geboorte gewicht

meta-analyse: Mozurkowich 2000 “Fysiek zwaar werk’

Vroeggeboorte: 1,22

Laag geboorte G: 1,37

Hypertensie en pre eclampsie: 1,6

meta-analyse: Bonzini 2007

Staan > 3h/d vroeggeboorte: OR 1,24

18

Advies werkgever: Fysieke belasting

Voorlopige resultaten meta analyse 2012 (v Beukering, v Melick, Hulshof, Mol, Frings-Dresen)

Expositie meting matig, vergelijking resultaten moeilijk

Hoe later in zwangerschap, hoe meer vormen van belasting, hoe

groter de kans op PTD

Fysieke belasting in werk

Alle trimesters

OR vroeggeboorte (PTD

< 37 weken)

Tillen/dragen 1,3

Staan/lopen 1,3

Fysieke inspanning 1,4

Meervoudige belasting 1,5

19

20

Advies werkgever: Werkdruk/ Stress

Psychosociale arbeidsbelasting

in zwangerschap

Bewijs

daling geboorte gewicht Sterk (T Brand 2012)

pre-eclampsie Matig (T Brand 2012)

Vroeggeboorte Enig (T Brand 2012)

Cognitieve, emotionele en gedragsproblemen kind Zie ADOC RL

hoge werkdruk?

weinig regelmogelijkheden?

weinig sociale ondersteuning?

Stress beperken

Minder deadlines

Gesprek leiding

21

Advies werkgever: Chemische stoffen

Blootstelling aan stoffen die mutagene, carcinogene

en voor de voortplanting giftige werking hebben

- rond conceptie

- tijdens zwangerschap

- tijdens periode van borstvoeding

kunnen leiden tot miskraam, aangeboren afwijkingen

of doodgeboorte

(bvb oplosmiddelen)

22

Advies werkgever: Overige factoren

Ioniserende straling

Dosislimiet van 1 mSv, begeleiding stralingshygiënist

Lawaai

Geen geluid > 80 DBA, geen piekgeluid >200 Pa

Trillingen

Geen blootstelling > 0,25 m/s2 (8 uur per dag)

23

Mw van Beek: Preventief consult Conductrice Nooit ziek 13 weken zwanger, 1e keer Werkgebonden risicofactoren? Uw advies?

24

Individuele belasting: bijlage 1

Fysieke belasting

Onregelmatige werktijden, ploegendienst

Mentale belasting

Chemische factoren

Biologische agentia

Fysische factoren

25

Mevr vd Laar Preventief consult Senior consultant bij internationale bank Veel reizen, lange werkdagen Nooit ziek 13 weken zwanger, 1e keer Werkgebonden risicofactoren? Uw advies?

26

Mevrouw Dekker

27

Spelmedewerkster kinderafdeling

Mevrouw Dekker is bij aanstelling 25 jaar, ze heeft

nog geen kinderen en wel een vaste relatie. Ze wil

graag kinderen krijgen.

“Kinderziektes, daar krijg ik vast veel mee te maken,

is dat geen risico?”

28

Mw Wessels Preventief consult Management assistente Groothandel enkele keer rugklachten 10 weken zwanger, IVF Werkgebonden risicofactoren? Uw advies?

Preventief consult door Bedrijfsarts

Maken risicoprofiel op basis van

individuele belasting (Bijlage 1)

individuele belastbaarheid (Bijlage 2)

30

Preventief consult Individuele belastbaarheid: algemeen

90%: vermoeidheid, allerlei andere klachten (misselijk, rug- en

slaapklachten, vergeetachtig)

31

Preventief consult Individuele belastbaarheid, bijlage 2 A. Belaste algemene anamnese

B. Belaste obstetrische anamnese

C. Abnormaal verloop zwangerschap

D. Abnormaal verloop postpartumperiode

32

Individuele belastbaarheid: voorbeelden Groeivertraging in de anamnese

Zwangerschapshypertensie

Erge vermoeidheid

Depressieve klachten

Bekkenklachten

Baby te klein/ ziek

Adviezen werk + werktijden (veelal gebaseerd

op expert opinion)

zo nodig overleg/ verwijzing curatieve sector

33

Hoge bloeddruk

Mevrouw de Karatay, productiemedewerker bij een kippenslachterij, heeft bij de vorige zwangerschap een hoge bloeddruk gehad tijdens het laatste trimester

Uw Advies mbt haar werk/werktijden?

34

Belaste obstetrische anamnese

35

Meerling zwangerschap

Mevrouw Yildiz, groepsleerkracht, komt bij u en blijkt zwanger van een tweeling.

Uw Advies mbt haar werk/werktijden?

36

Meerlingzwangerschap

37

Mevr. Van der Hoeven

ANIOS

kindergeneeskunde

38

Mevr. Van der Hoeven

Nooit ziek

Eerste zwangerschap

Heeft nergens last van, doet gewoon dienst mee

Ze schiet bij 22 weken een bevriende AIOS verloskunde

aan dat ze toch wel veel last heeft van harde buiken

39

Mevr. Van der Hoeven

De collega AIOS neemt de klacht serieus, onderzoekt haar buik, en vindt de baarmoeder heel contractiel.

Echo: funneling

Gezien de termijn besluit de gynaecoloog tot cerclage

40

41

Mevr. Van der Hoeven

Ze blijft opgenomen, ondanks de cerclage neemt de

ontsluiting geleidelijk toch toe.

42

Mevr. Van der Hoeven

Ze bevalt bij 31 weken

van een prematuur

dochtertje, dat het

verder gelukkig goed

gedaan heeft.

Wanneer moet mevr. vd

Hoeven weer aan het

werk?

43

Abnormaal verloop postpartum

44

Mevr. Van der Hoeven

Twee jaar later: ze is weer zwanger. Haar

gynaecoloog heeft gezegd dat ze het nu kalm aan

moet doen. Wat is uw advies?

45

Mevr. Van der Hoeven – preventief consult

ANIOS kindergeneeskunde

Veel lopen, kinderen op en van de onderzoeksbank

tillen

Onregelmatige dienst

Drukke diensten met veel presentaties, EHBO ligt

ver van de afdeling, lab ligt weer aan de andere

kant van het ziekenhuis

Gevoel continu op de tenen te moeten lopen voor

een felbegeerde opleidingsplaats

46

Vroeggeboorte

47

Begeleiding bij verzuim Wat?

Risicoprofiel?

Nieuwe verschijnselen/ klachten?

Aanpassen risicoprofiel

Plan van aanpak

48

Begeleiding bij verzuim Mw Okkers: Bekkenklachten tijdens zwangerschap

Verpleegkundige afdeling neurologie

49

Mw Okkers: Bekkenklachten tijdens zwangerschap

Aanpassing van het werk zowel in de intensiteit

als in de duur, met name bij fysieke belasting en

lang in één houding werken (bijv. zitten).

Dosering van beweging afgewisseld met rust,

houdings- en bewegingstherapie (fysiotherapie

(= verzamelnaam)), op indicatie verwijzing naar

revalidatie arts.

50

Mw Okkers: Bekkenklachten tijdens postpartumperiode

Goede prognose: ‘Blijf aktief’

Snelle terugkeer dagelijkse aktiviteiten

Hoge fysieke belasting, hoge werkdruk en

onregelmatige werktijden de eerste tijd na het

verlof beperken en in een paar maanden

opbouwen. Eventueel werktijden aanpassen.

Bij chronische klachten: multidisciplinaire

benadering

51

Mevr de Bruin

26 weken zwanger, receptioniste telefoniste bij bank 2 kinderen (2 en 3,5) Moe!!!

52

Begeleiding bij verzuim Hoe?

Geen medische redenen?

Andere factoren

angst

gebrek sociale steun

privé belasting

Vervolgafspraak over 3 weken

53

Mevr. Warendorf

54

Mevr. Warendorf

32-jarige secretaresse

Komt regelmatig op spreekuur bedrijfsarts

Vaak kort verzuim met migraineuze klachten

Recentelijk langdurig RSI klachten waarvoor een

revalidatietraject ingezet

Is nu zwanger, 23 weken

55

Mevr. Warendorf

Zwangerschap is tot nu toe geen roze wolk

Erg misselijk eerste maanden

56

Mevr. Warendorf

Nekmeting was gelukkig goed

57

Mevr. Warendorf

Vanaf 16 weken erg last van bandenpijn en

harde buiken.

58

59

Mevr. Warendorf

Mevrouw stelt niet meer te kunnen werken door

deze bandenpijn!

De harde buiken maken haar erg ongerust dat de

baby te vroeg geboren zal worden.

60

Harde buiken:

Bandenpijn:

Valt in de categorie: lastig, maar niet ernstig.

Aan passingen zijn niet nodig

Samenwerking BA-VK: Zwangerschap en werk

Curatieve sector:

Geen afspraken samenwerking

Onbekendheid richtlijnen

Verschil in toegang bedrijfsarts

Onbekendheid richtlijnen zwangerschapen werk

Wat kan beter:

Groot verschil in benadering

zwangere werknemers

NVAB in College Perinatale Zorg

Wat gaat goed:

Goede, veel gebruikte RL door BA

Verbetering zorg zwangere werknemers

62

Invoeren van zwangerschapsbeleid Is niet makkelijk! Kost tijd! Anticiperend beleid: Minder risico’s zwangere en baby Minder verzuim

63

www. nvab-online.nl Richtlijnen en leiddraden Samenvatting Richtlijn Achtergronddocument Hulpmiddelen: oa PowerPoint-presentatie Brief werkgever en werknemer Checklist dossier Casuïstiek en opdrachten (vb ICT)

64

Zwangerenbeleid + Preventief consult Gezonde zwangeren in een gezond bedrijf!