ผนวก ง สถานการณฝกแกปญหาเมื่อเกิดภัยพิบัติรุนแรงขั้นวิกฤต

กลาวนํา

ปจจุบันสาธารณภัยมีแนวโนมท่ีจะทวีความรุนแรงเพิ่มมากข้ึน โดยเฉพาะเปนภัยท่ีเกิดข้ึนจาก

ปรากฏการณธรรมชาติ หรือภัยท่ีเกิดข้ึนจากการกระทําของมนุษย ซึ่งมีผลทําใหภัยพิบัติท่ีเกิดข้ึนมีความ

หลากหลายซับซอนรุนแรงมาก เมื่อเกิดภัยพิบัติข้ึนยอมจะเกิดความเสียหายและผลกระทบในดานตางๆ

เชนในป ๒๕๕๓ ท่ีผานมา หลายพื้นท่ีในประเทศไทย ไดรับผลกระทบจากน้ําปาไหลหลาก และวาตภัยอยาง

รุนแรง

ดังนั้นการปองกันบรรเทาภัยจากความเสียหายหรือผลกระทบท่ีอาจจะเกิดข้ึน ตลอดจนเพื่อใหการ

จัดการดานสาธารณภัยตลอดจนถึงดานความมั่นคงใหสอดคลองกับการเปล่ียนแปลงจากส่ิงตางๆ ท่ีมีอยู

ตลอดเวลา การเตรียมการปองกันบรรเทาภัยจากภัยพิบัติ กรณีฉุกเฉินเนื่องจากอุทกภัย วาตภัย และ

แผนดินไหว ใหมีความพรอมไวรองรับสถานการณ เปนส่ิงท่ีจะชวยใหการปฏิบัติงานในภาวะฉุกเฉินจําเปน

และสามารถปฏิบัติงานไดอยางมีระบบ มีประสิทธิภาพ

สถานการณภัยพิบัติโลก

๑. โครงสรางของโลก

กําเนิดโลกโดยโครงสรางโลกและภัยธรรมชาติท่ีมีผลกระทบตอประเทศไทย ไดแก เปลือกโลกพื้น

ทวีป (Continental crust) (๐-๔๐ กิโลเมตร) เปลือกโลกพื้นมหาสมุทร (oceanic crust) (๐-๑๐

กิโลเมตร) ช้ันเนื้อโลก (mantle) (๔๐-๒๙๐๐ กิโลเมตร) แกนโลกช้ันนอก (outer core) (๒๙๐๐-๔๙๘๐

กิโลเมตร) และแกนโลกช้ันใน (core) (๔๙๘๑-๖๓๗๐ กิโลเมตร)

อิทธิพลของลมสุริยะ (Solar Wind) กระทําตอสนามแมเหล็กโลก สนามแมเหล็กโลกก็มิใชเปน

รูปทรงกลม อิทธิพลของลมสุริยะทําใหดานท่ีอยูใกลดวงอาทิตยมีความกวางนอยกวาดานตรงขามดวง

อาทิตย สนามแมเหล็กโลกไมใชส่ิงคงท่ี แตมีการเปล่ียนแปลงความเขมและสลับข้ัวเหนือ-ใต ทุกๆ หนึ่งหม่ืน

ป ในปจจุบันสนามแมเหล็กโลกอยูในชวงท่ีมีกําลังออน สนามแมเหล็กโลกเปนส่ิงท่ีจําเปนท่ีเอื้ออํานวยใน

การดํารงชีวิต หากปราศจากสนามแมเหล็กโลกแลว อนุภาคพลังงานสูงจากดวงอาทิตยและอวกาศจะพุงชน

พื้นผิวโลก ทําใหส่ิงมีชีวิตไมสามารถดํารงอยูได อีกดานหนึ่ง คือ ดานโหราศาสตร มีการวิเคราะหวาหากโลก

ดาวอังคาร ดาวพุธ ดาวศุกร ดวงอาทิตย อยูในแนวเดียวกันเมื่อใดจะมีการเกิดสินามิ และเกิดแผนดินไหว

อันนี้ก็เปนการทํานายทางโหราศาสตรอีกดานหนึ่ง ทางดานพิสิกส โลกเกิดมาส่ีพันลานป มีเปลือกโลกแผน

เดียว หลังจากมีการปลอยพลังงานออกมาทําใหเปลือกโลกแตกแยกกันออกมา มองเห็นเปนทวีปตางๆ เมื่อ

หกสิบหา

(ง - ๒)

ลานปประเทศไทยของเรายังไมมี จมอยูในน้ําชายฝงทะเลอยูท่ีจังหวัดหนองคาย เพิ่งจะเกิดเปนแผนดิน

ข้ึนมาเมื่อไมกี่ลานปพรอมกับประเทศมาเลเซีย ญี่ปุน ฯลฯ แสดงใหเห็นวาแผนดินดังกลาวเคยมีการทวม

มาแลวอนาคตตอไปอาจจะทวมอีก

๒. แมเหล็กโลกกลับข้ัวกับผลกระทบ

แมเหล็กโลกกลับข้ัวเปนประเด็นท่ีไดรับความสนใจไปท่ัวโลกในขณะนี้ สําหรับเรื่องราวเกี่ยวกับการ

เคล่ือนตัวของข้ัวแมเหล็กโลกท่ีนักวิทยาศาสตรหลายทานเช่ือวาเปนตนเหตุของเหตุการณประหลาดอยาง

เหตุการณสัตวตายท่ัวโลกเมื่อชวงสัปดาหท่ีผานมา และดูเหมือนวาเรื่องนี้ยังคงเปนประเด็นท่ีถูกกลาวถึง

อยางตอเนื่อง ยิ่งมีเหตุการณประหลาดเกิดข้ึนกับโลกมากเทาไร ก็ยิ่งไดรับความสนใจมากเทานั้น

เรื่องราวของการเคล่ือนตัวของสนามแมเหล็กโลก ไดกลายเปน Talk of the Town อีกครั้ง

หลังจากเมื่อวันท่ี ๗ มกราคม ๒๕๕๓ สนามบินนานาชาติแทมปา ในรัฐฟลอริดา สหรัฐฯ ไดปดรันเวยบาง

รันเวย เนื่องจากการเคล่ือนตัวของสนามแมเหล็กโลก ท่ีทําใหทางสนามบินตองปรับหมายเลขรันเวยซึ่งเปน

ตัวระบุวา รันเวยนั้นหันไปทิศทางใดและทํามุมกี่องศากับข้ัวแมเหล็กโลกข้ัวเหนือ

โดยจากการตรวจสอบพบวา ข้ัวแมเหล็กโลกไดเคล่ือนไปกวา ๑๐ องศา ทําใหทางสนามบินตอง

ปรับหมายเลขรันเวยจาก ๑๘R/๓๖L (ทํามุม ๑๘๐ องศากับข้ัวโลกเหนือ และ ๓๖๐ องศากับข้ัวโลกใต) มา

เปน ๑๙R/๑L (ทํามุม ๑๙๐ องศากับข้ัวโลกเหนือ และ ๑๐ องศากับข้ัวโลกใต) ขณะท่ีรันเวยอีก ๒ รันเวยก็

กําลังจะถูกปดเพื่อปรับหมายเลขรันเวยใหมในวันท่ี ๑๓ มกราคม ๒๕๕๓

การปรับหมายเลขรันเวย จะปรับทุก ๒๐-๓๐ ป เนื่องจากข้ัวแมเหล็กโลกมีการเคล่ือนตัวอยู

ตลอดเวลา โดยในอดีตจะเคล่ือนท่ีจากจุดเดิมเฉล่ียประมาณ ๑๖ กิโลเมตรตอป แตในปจจุบัน คาดวาทาง

สนามบินทุกแหงจะตองปรับหมายเลขรันเวยกันบอยข้ึน เนื่องจากมีการตรวจสอบพบวาข้ัวแมเหล็กโลกนั้น

เคล่ือนตัวเร็วข้ึนมาก คือ ประมาณ ๖๔ กิโลเมตรตอป ซึ่งในรอบ ๒๐ ปท่ีผานมา ข้ัวแมเหล็กโลกไดเคล่ือน

ตัวจากบริเวณมหาสมุทรอารกติกในแคนาดา กําลังมุงตรงไปยังประเทศรัสเซียในปจจุบัน รวมระยะทางกวา

๑,๒๐๐ กิโลเมตร

การเคล่ือนตัวของข้ัวแมเหล็กโลก แมจะคอย ๆ เคล่ือนตัวไปอยางตอเนื่องตามวัฏจักร แตจาก

เหตุการณดังกลาว ก็มีนักวิทยาศาสตรหลายคนนํามาเช่ือมโยงกับการกลับข้ัวของสนามแมเหล็กโลก

ท่ีคาดการณวากําลังจะเกิดผลกระทบครั้งใหญในป ๒๕๕๕ (๒๐๑๒) ท่ีจะถึงนี้ โดยวิเคราะหกันวา การท่ี

(ง – ๓)

ข้ัวแมเหล็กโลกเคล่ือนตัวเร็วข้ึนนั้น เปนเพราะกําลังจะเขาสูภาวะพลิกตัวหรือกลับข้ัวของสนามแมเหล็กโลก

นั่นเอง

สนามแมเหล็กโลก เกิดจากปรากฏการณไดนาโมหรือการท่ีของเหลวท่ีอยูภายในโลกมีการหมุนวน

ทําใหเกิดการเหนี่ยวนําไฟฟาข้ึน จนเกิดเปนสนามแมเหล็ก ข้ัวหนึ่งอยูทางทิศเหนือ และข้ัวหนึ่งอยูทางทิศ

ใต โดยสนามแมเหล็กนี้จะปกปองโลกจากรังสีและอันตรายภายนอกโลก และข้ัวแมเหล็กท้ังสองข้ัวก็จะมี

การเคล่ือนตัวอยูตลอดเวลา โดยเปนอิสระจากกัน ซึ่งเมื่อถึงชวงเวลาหนึ่ง จะมีการกลับข้ัวของ

สนามแมเหล็ก หรือการท่ีข้ัวแมเหล็กเหนือและข้ัวแมเหล็กใตสลับตําแหนงกันตามวัฏจักรของโลก ซึ่ง

ปรากฏการณดังกลาวยังไมมีทฤษฎีใดอธิบายไดวาเกิดจากอะไรและใชเวลากลับข้ัวนานเพียงใด แตท่ีแน ๆ

คือสนามแมเหล็กโลกจะมีการกลับข้ัวทุก ๆ ๒๕๐,๐๐๐ – ๓๐๐,๐๐๐ ปโดยเฉล่ีย หรืออาจคลาดเคล่ือนไป

บางก็เปนได

โดยกระบวนการนี้จะคอยเปนคอยไป แตระหวางชวงเวลานี้ก็จะสงผลกระทบตอพื้นผิวโลกและ

ส่ิงมีชีวิตบนโลกไมนอย โดยครั้งลาสุดเกิดข้ึนเมื่อประมาณ ๗๘๐,๐๐๐ ปกอน และในครั้งนั้นก็มีความ

รุนแรงมากถึงขนาดทําใหสัตวใหญอยางไดโนเสารสูญพันธุมาแลว

ปรากฏการณการกลับข้ัวของสนามแมเหล็กนี้อาจสงผลกระทบครั้งใหญในป ๒๕๕๕ (๒๐๑๒)

หลังจากพบวาข้ัวแมเหล็กโลกมีการเคล่ือนตัวอยางรวดเร็วในรอบ ๑๐ ปท่ีผานมา และความเขมขนของ

สนามแมเหล็กโลกก็ออนกําลังลงกวา ๑๐%

๑. เปลือกโลกมีการเคล่ือนตัว เกิดภัยพิบัติบนผิวโลก เชน แผนดินไหว ภูเขาไฟระเบิด

แผนดินถลม สึนามิหรือแผนดินไหวใตน้ํา โดยปรากฏการณนี้จะไมเกิดครั้งใหญครั้งเดียวฉับพลันแลวทําลาย

ทุกส่ิง แตจะคอย ๆ เกิดรุนแรงข้ึนและถ่ีข้ึนเรื่อย ๆ โดยกินระยะเวลานานหลายป

๒. เกิดน้ําทวมครั้งใหญ เนื่องจากการสลับข้ัวของสนามแมเหล็กโลกจะทําใหสภาพอากาศ

บนโลกเปล่ียนไปในทางตรงขาม เชน ในพื้นท่ีท่ีรอนจัดก็จะเปล่ียนเปนหนาวจัด สวนพื้นท่ีท่ีเคยหนาวจัดก็

จะมีอุณหภูมิท่ีสูงข้ึนมาก ทําใหน้ําแข็งบริเวณพื้นท่ีหนาวละลายและเกิดน้ําทวมครั้งใหญท่ีสงผลกระทบไป

หลายพื้นท่ี

๓. โลกจะรอนข้ึน เนื่องจากความเขมขนของสนามแมเหล็กโลกออนแอลง จึงอาจทําให

โลกไดรับรังสีจากดวงอาทิตยในปริมาณมากข้ึน สงผลใหอุณหภูมิบนผิวโลกสูงข้ึน

๔. อุกกาบาต และวัตถุจากอวกาศจะถูกดึงเขามายังโลกไดงายข้ึน แตไมไดหมายความวา

ทุกอยางท่ีเคล่ือนท่ีผานจะพุงเขาชนโลก เพราะอยางไรก็ตาม ข้ัวแมเหล็กโลกยังคงปกปองโลกอยู แมจะ

ออนกําลังลงบางแตจะไมสูญเสียอํานาจของมันไปท้ังหมด

(ง – ๔)

๕. สัตวหลายชนิดสูญเสียประสาทสัมผัสในการกําหนดทิศทาง ในโลกนี้มีสัตวหลายชนิดท่ี

อาศัยแมเหล็กโลกในการกําหนดทิศทาง โดยพวกมันจะเดินทางและอพยพยายถ่ินไปทางข้ัวโลกเหนือเสมอ

ซึ่ง

หากแมเหล็กโลกเปล่ียนข้ัวหรือเพียงแคเคล่ือนตัวอยางรวดเร็วมาก ก็อาจทําใหมันตองเจอกับอุปสรรคครั้ง

ใหญ ท่ีอาจสงผลตอการดํารงชีวิตของพวกมัน

๖. ภูมิคุมกันในรางกายของส่ิงมีชีวิตทุกชนิดบนโลกจะออนแอลง สัตวเล็ก ๆ ท่ีมีภูมิ

ตานทานโรคนอยกวาสัตวใหญจะคอย ๆ ลมตายไปกอน เชน นก ปลา คางคาว และเมื่อความเขมขนของ

สนามแมเหล็กออนแอมากข้ึน สัตวท่ีใหญกวาก็จะคอย ๆ ลมตายไป

การกลับข้ัวของสนามแมเหล็กนี้ก็ไมไดสรางปรากฏการณท่ีสงผลใหส่ิงมีชีวิตทุกชนิดบนโลกลมตาย

ไปเสียท้ังหมด โดยมีการคาดคะเนวา ส่ิงมีชีวิตท่ีเหลืออยูอาจเปนสัตวจําพวกกุง หอย ปู ปลาท่ีอาศัยอยูใน

น้ําท่ีอยูลึกลงไปหลายกิโลเมตรในทะเล และส่ิงมีชีวิตบางชนิดท่ีอาจมีภูมิตานทานท่ีแข็งแรงและอยูในพื้นท่ีท่ี

ไดรับอิทธิพลจากปรากฏการณดังกลาวเพียงเล็กนอย

แตหากรอดชีวิต ส่ิงมีชีวิตก็ตองพบเจอกับปญหาตาง ๆ นา ๆ ของโลกท่ีอาจเปล่ียนแปลงไปในทาง

ตรงกันขาม ท้ังสภาพอากาศ กระแสลม กระแสน้ํา และโลกอาจหมุนกลับไปในทิศตรงกันขาม ทําใหเห็น

พระอาทิตยข้ึนทางทิศตะวันตก ซึ่งหากเวลานั้นมาถึง และส่ิงมีชีวิตยังคงมีชีวิตรอดจากภัยพิบัติตาง ๆ ก็

อาจจะตองใชเวลาปรับตัวเปนระยะเวลานาน

ชวงเวลาของการพลิกกลับของข้ัวแมเหล็กโลกอาจกอใหเกิดปรากฏการณรุนแรงนอยกวาหรือ

มากกวาท่ีกลาวมาก็เปนได และอาจสงผลรุนแรงท่ีสุดในป ๒๕๕๔ (๒๐๑๒) หรือคลาดเคล่ือนไปนานกวานั้น

๑๐ ปหรือ ๑๐๐ ปก็เปนไดอีกเชนกัน แตท่ีแน ๆ ปรากฏการณการเคล่ือนตัวอยางรวดเร็วของข้ัวแมเหล็ก

โลก การออนกําลังลงของสนามแมเหล็ก

การเปล่ียนแปลงทางสภาพอากาศ การเกิดภัยพิบัติ และการลมตายของสัตวท่ีโลกกําลังเผชิญอยู

ทุกวันนี้ ส่ิงเหลานี้ลวนแลวแตเปนสัญญาณอันตรายท่ีกําลังเตือนวาโลกกําลังเริ่มตนเขาสูจุดเปล่ียนในอีกไม

ชา

๓. แผนดินไหว

แผนดินไหว เปนการส่ันสะเทือนของพื้นดิน มีสาเหตุจากพลังงานความรอนภายในโลกทําใหเกิด

แรงเครียดสะสมจนทําใหช้ันหินแตก และแรงเครียดสะสมนี้จะปลดปลอยพลังงานออกมา โดยสงตอ

พลังงานไปยังพื้นผิวโลกในรูปของแผนดินไหว หากเคล่ือนไปทางซาย ขวา จะเกิดความเสียหายนอย หาก

เปนการไหวแบบยกตัวจะเกิดความเสียหายมาก หากมีขาวเกี่ยวกับแผนดินไหวความลึกประมาณ ๓๐ กม. ตอง

ระมัดระวังใหมาก

(ง – ๕)

แตถาความลึกประมาณ ๑๐๐ กม. ความรุนแรงมีนอยลง ซึ่งอันตรายสวนใหญท่ีเกิดจากแผนดินไหว คือ

การส่ันสะเทือน ทําใหส่ิงกอสรางพังทลาย วัตถุหลน แผนดินแยก ดินเหลว แผนดินและโคลนถลม คล่ืนสึนา

มิ เข่ือนแตก น้ําทวม ไฟไหม และการแพรกระจายสารพิษออกมา แผนดินไหวซึ่งมีสาเหตุมาจากการเคล่ือน

ตัวโดยฉับพลันของเปลือกโลกทําใหมีการชนกันระหวางแผนอินเดียกับแผนยูเรเซีย สูงข้ึนไปสูช้ันบรรยากาศ

ถึง ๘ กม. จนกลายเปนแนวท่ีราบสูงทิเบต (Tibet Plateau) และในประเทศนิวซีแลนดเปนอันตรายมาก

สามารถแยกสาเหตุของการเกิดแผนดินไหวหลักๆ ออกเปน ๒ ประเด็น ไดแก

๒.๑ จากธรรมชาติ เชน เปลือกโลกเคล่ือนท่ีฉับพลัน ภูเขาไฟระเบิด การยุบตัว คล่ืนสมุทร เปน

ตน

๒.๒ จากมนุษย เชน การทดลองระเบิดเครื่องจักรขนาดใหญ การระเบิดใตดิน เปนตน

๔. การเกิดคลื่นสึนามิ และผลกระทบ

การเกิดคล่ืนสึนามิในมหาสมุทรอินเดียในอดีต สึนามิ ไดเคยเกิดข้ึนแลวในภูมิภาคนี้ (เอเชียใตและ

เอเชียตะวันออกเฉียงใต) หลายครั้งในอดีตจากบันทึกท่ีเกาแกท่ีสุด หรือกอนคริสตศักราช ๓๒๖ เกิด

แผนดินไหวใกลสามเหล่ียมปากแมน้ําสินธุ อินเดีย สงผลใหเกิดคล่ืนยักษขนาดใหญ เขาทําลายกองเรืออัน

เกรียงไกรของอาณาจักรมาชีโดเนีย ของกษัตริย อเล็กซานเดอรมหาราช ซึ่งอยูในระหวางการเดินทางกลับ

ประเทศกรีก หลังจากเสร็จสงครามขยายอาณาจักร (Lietzin ๑๙๗๔)

เมื่อ ค.ศ. ๑๘๖๑ แผนดินไหวขนาด ๘.๕ ริคเตอร สงผลใหเกิดการส่ันสะเทือนตลอดแนว ชายฝง

ตะวันตกของเกาะสุมาตรา ซึ่งมีรายงานวามีผูเสียชีวิตหลายพันคน

เมื่อ ค.ศ. ๑๘๘๑ แผนดินไหวขนาด ๗.๙ ริคเตอร ท่ีบริเวณหมูเกาะอันดามัน สงผลใหเกิดคล่ืนยักย

สูง ๑ เมตร กระแทกชายฝงดานตะวันออกของคาบสมุทรอินเดีย

เมื่อวันท่ี ๒๗ สิงหาคม ๑๘๘๓ เวลาเชาตรูเกิดการระเบิดของภูเขาไฟ Krakatoa ท่ีประเทศ

อินโดนีเซีย การระเบิดดังกลาวเกิดข้ึนตอเนื่องกันถึง ๓ ครั้งเปนผลใหปากปลองภูเขาไฟ Krakatoa ถูก

ทําลายยังผลใหเกิดคล่ืนยักษท่ัวบริเวณมหาสมุทรอินเดีย ความสูงของคล่ืนท่ีเกาะชวา และสุมาตรา มีความ

สูงถึง ๑๕-๔๒ เมตร และมียอดผูเสียชีวิตกวา ๓๖,๐๐๐ คน

เมื่อเดือนเมษายน ๑๗๖๒ แผนดินไหวท่ีชายฝงอารากัน ประเทศพมา สงผลใหเกิด สึนามิทําความ

เสียหายกับชายฝงทะเลอาวเบงกอล คศ. ๑๗๙๗ เกิดแผนดินไหวขนาด ๘.๔ ริคเตอร บริเวณตอนกลางของ

เกาะสุมาตรา ทางทิศตะวันตก ทําใหเกิดคล่ืนยักษทวมเมือง Padang มีผูเสียชีวิตมากกวา ๓๐๐ คน

(ง – ๖)

เมื่อ ค.ศ. ๑๘๘๓ แผนดินไหวขนาด ๘.๗ ริคเตอร ตอนใตของเกาะสมาตราทางทิศตะวันตก สงผล

ใหเกิดคล่ืนขนาดใหญ ทําความเสียหายใหแกพื้นท่ีดังกลาว และมีผูเสียชีวิตจํานวนมาก

เมื่อ ค.ศ. ๑๘๔๓ ไมปรากฏบันทึกการเกิดแผนดินไหว แตมีคล่ืนขนาดใหญ เคล่ือนตัวเขาสูชายฝง

เกาะ Nias และมีรายงานการสูญเสียชีวิตจํานวนมาก

เมื่อ ค.ศ. ๑๘๖๑ แผนดินไหวขนาด ๘.๕ ริคเตอร สงผลใหเกิดการส่ันสะเทือนตลอดแนวชายฝง

ตะวันตกของเกาะสุมาตรา ซึ่งมีรายงานวามีผูเสียชีวิตหลายพัน

เมื่อ ค.ศ. ๑๘๘๑ แผนดินไหวขนาด ๗.๙ ริคเตอร ท่ีบริเวณหมูเกาะอันดามัน สงผลใหเกิดคล่ืนยักษ

สูง ๑ เมตร กระแทกชายฝงดานตะวันออกของคาบสมุทรอินเดีย

เมื่อวันท่ี ๒๖ มิถุนายน ๑๙๔๑ แผนดินไหวขนาด ๗.๗ ริคเตอร ท่ีหมูเกาะอันดามัน – นิโคบาร ทํา

ใหเกิดแรงส่ันสะเทือนรูสึกไดท่ัวท้ังหมูเกาะเรื่อยไปจนถึงตลอดแนวชายฝงของอินเดียและศรีลังกา คล่ืนยักษ

ท่ีตามมามีการบันทึกวามีความสูงถึง ๑ เมตรและเช่ือวามีผูเสียชีวิตในเหตุการณครั้งนี้ไมนอยกวา ๕,๐๐๐

คน

เมื่อวันเมื่อท่ี ๒๗ พฤศจิกายน ๑๙๔๕ แผนดินไหวขนาด ๘.๙ ริคเตอร ศูนยกลาง (Epicenter) อยู

ท่ีทิศใตของเมืองการาจี ประมาณ ๑๐๐ กิโลเมตร บริเวณชายฝงทะเล Mekran ของปากีสถาน เปนผลให

เกิดคล่ืนยักษทําความเสียหายใหแกชายฝงทะเลดานตะวันตกของอินเดีย

เหตุการณสําคัญของการเกิดแผนดินไหว และคล่ืนสึนามิในโลก

เมื่อป ๒๕๑๙ มีแผนดินไหวในประเทศกัวเตมาลา อิตาลี จีน อิหราน ฟลิปปนส และตุรกี

จํานวนผูเสียชีวิต ๓๐๐,๐๐๐ คน (เมืองตงซาน ประเทศจีน ผูเสียชีวิต ๒๐๐,๐๐๐ คน) และ ป ๒๔๖๖ มี

แผนดินไหวท่ีโตเกียว มีผูเสียชีวิต ๑๔๐,๐๐๐ คน

ภูเขาไฟพีนาตูโบ (Pinatubo) อยูทางใตของเกาะลูซอน อยูทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือของ

กรุงมะนิลา เกิดระเบิดเมื่อเดือนมิถุนายน พ.ศ. ๒๕๓๔ (ค.ศ. ๑๙๙๑) หลังการระเบิดครั้งลาสุดเปนรอยป

แผนดินไหวรุนแรงท่ีสุดในโลก คือ แผนดินไหวท่ีประเทศชิลี (The Great Chile

Earthquake) เมื่อวันท่ี ๒๒ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๐๓ (ค.ศ. ๑๙๖๐) มีความรุนแรง ๙.๕ ริคเตอร ประชาชน

เสียชีวิต ๕,๗๐๐ คน สูญหาย ๗๑๗ คน และทําใหเกิดคล่ืนสึนามิไปถึงเกาะฮาวาย และประเทศญี่ปุน ซึ่ง

ไกลถึง ๖,๖๐๐ ไมล มีคนเสียชีวิตหลายรอยคน มูลคาเสียหาย ๑๒๕ ลานเหรียญ และคล่ืนสึนามิยังขามไป

ถึงหมูเกาะฟลิปปนส ชายฝงประเทศออสเตรเลีย นอกจากนี้แผนดินไหวในประเทศชิลียังเกิดข้ึนตอมาอีกใน

วันท่ี ๓ มีนาคม พ.ศ. ๒๕๒๘ (ค.ศ.๑๙๙๕) การเกิดแผนดินไหวท้ังสองครั้งเกิดมีคล่ืนสึนามิตามมาดวย

(ง – ๗)

การเกิดระเบิดของภูเขาไฟเซนทเฮเลนส (Eruption of Mount Saint Helens) เมื่อวันท่ี

๑๘ พฤษภาคม ๒๕๒๓ (ค.ศ. ๑๙๘๐) หลังจากท่ีเคยระเบิดเกิดข้ึนมาแลว เมื่อปพ.ศ. ๒๓๗๔ และ ๒๔๐๐

(ค.ศ. ๑๘๓๑ และ ๑๘๗๕) การระเบิดครั้งลาสุดไดพนเถาถานถึง ๕๕๐ ลานตัน กระจายครอบคลุมถึง

๒๒,๐๐๐ ตารางไมล ระยะหางจากการระเบิดครั้งท่ี ๑ กับ ๒ เปนเวลา ๒๐ ป และระหวางครั้งท่ี ๒ กับ ๓

เปนเวลา ๒๙ ป ๘ ครั้งตอไปจะเกิดประมาณ ป ๒๐๐๙

การเกิดคล่ืนสึนามิครั้งสําคัญของโลก

ป ค.ศ. ๑๙๒๙ ท่ีแกรนแบงค ประเทศแคนาดา จากการเกิด แผนดินไหว ๗.๒ ริคเตอร

ความเสียหาย ๔๐๐,๐๐๐ เหรียญสหรัฐ

ป ค.ศ. ๑๙๔๖ ท่ีอลาสกา จากการเกิดแผนดินไหว ๗.๘ ริคเตอร ความเสียหาย ๒๔ ลาน

เหรียญสหรัฐ

ป ค.ศ. ๑๙๕๒ ท่ีรัสเซีย ความเสียหายจากแผนดินไหว ๘.๒ ริคเตอร ความเสียหาย ๑ ลาน

เหรียญสหรัฐ

ป ค.ศ. ๑๙๕๗ ท่ีอลาสกา จากการเกิดแผนดินไหว ๘.๓ ริคเตอร ความเสียหาย ๕ ลาน

เหรียญสหรัฐ

ป ค.ศ. ๑๙๖๐ ท่ีประเทศชิลี จากการเกิดแผนดินไหว ๙.๖ ริคเตอร ความเสียหาย ๑

พันลานเหรียญสหรัฐ

ป ค.ศ. ๑๙๖๔ ท่ีอลาสกา จากการเกิดแผนดินไหว ๘.๔ ริคเตอร ความสียหาย ๑๐๖ ลาน

เหรียญสหรัฐ

การปองกันภัยธรรมชาติในระดับแรก คือ สรางสถานท่ีหลบภัยจากคล่ืนสึนามิตามชายฝงทะเล

ท่ีมีชุมชนอาศัยอยูอยางหนาแนนและไมมีพื้นท่ีสูงสําหรับใชเปนท่ีหลบภัยเชนบริเวณชายทะเล จ.พังงา

(ตําบลเขาหลัก) และหมูเกาะพีพี จ.กระบ่ี ควรมีการสรางอาคารหลบภัยจากคล่ืนสึนามิบริเวณชายฝงทะเล

เปนอาคารสรางดวยคอนกรีตเสริมเหล็ก พื้นดานบนเรียบขนาดความกวาง ๕๐ x ๕๐ เมตร สูง ๑๕ เมตร

สามารถรองรับผูหลบภัยไดประมาณ ๑,๕๐๐ - ๒,๐๐๐ คน

(ง – ๘)

๕. Storm Surge

การเกิด Storm Surge หรือพายุท่ีพัดคล่ืนยักษข้ึนสูชายฝงซึ่งไมใชสึนามิ แตมีความรุนแรง

เกือบเทากันเพราะมีความสูงคล่ืน ไดถึง ๕ - ๗ เมตร อาจพัดกวาดเอาผูคนและบานเรือนจํานวนมากลง

ทะเลไปไดงายดาย ท่ีเกิดข้ึน ท่ีอาวเบงกอลของบังกลาเทศทําใหผูคนตายไปแลวหลายรอยคน คล่ืนยักษนี้

มักเกิดข้ึนพรอมพายุหมุน ซึ่งกอตัวข้ึนในทองทะเลเขตรอน มีแนวโนมวา Storm Surge จะเกิดข้ึนได

บอยครั้งข้ึนและรุนแรงข้ึนเมื่ออุณหภูมิของน้ําทะเลสูงข้ึนน้ําระเหยเปนไอเหนือทองทะเลมากข้ึนทําใหเกิด

ความกดอากาศสูง ทุกวันนี้มีพลเมืองท่ัวโลกถึง ๑,๒๐๐ พันลานคนอาศัยอยูในเมืองใหญตามพื้นที่ชายฝง

และเกาะเล็กเกาะนอยตางๆ ตองเส่ียงตอภัยจากระดับน้ําทะเลท่ีสูงข้ึนบางสวนอาจจะเลวลงถึงขั้นอาศัย

อยูไมได ตองมีการอพยพครั้งใหญ

๖. ผลกระทบจากสภาวะโลกรอน

สภาวะโลกรอนภายใน พ.ศ. ๒๕๖๔ จะทําใหเกิดสภาวะแหงแลง น้ําทวม เกิดพายุรุนแรง และมี

ปริมาณการเกิดและแพรกระจายของโรคภัยชนิดตางๆ มากข้ึนกวาเดิม เชน การเกิดระบาดของโรค

มาลาเรียและอหิวาตกโรค ในระดับประเทศ กสิกรรมจะเกิดปญหาผลผลิตลดนอยลงกวาเดิม มีปญหาให

ปริมาณอาหารไมพอเล้ียงประชากรโลก เกิดสงครามแยงอาหารและเขตแดนทํามาหากินระหวางประเทศ

เปนปญหาใหญของสังคมโลกสภาวะโลกรอนจะมีผลกระทบตอมนุษยชาติของโลกในอนาคต อาจทําใหเกิด

ส่ิงเหลานี้

ผลรายท่ีคาดวาจะเกิดข้ึน ( What Harzard Can Be Expeted ) การเสียชีวิต การไรท่ีอยูอาศัย

การขาดอาหาร น้ําด่ืม แสงสวาง และปญหาโรคติดเช้ือ/พิษ และภัยจากสัตว ภาวะโลกรอนอาจทําใหแมลง

หลายชนิดในพื้นท่ีเขตรอนอาจสูญพันธุเพราะไมสามารถปรับเขากับอุณหภูมิท่ีสูงข้ึน เนื่องจากบรรดาแมลง

ในเขตรอนมีความออนไหวตอการเปล่ียนแปลงอุณหภูมิมากกวาแมลงในภูมิภาคอื่นๆ ท้ังนี้ ทีม

นักวิทยาศาสตรไดดําเนินการศึกษาวิจัยพบวาระหวางป ๒๔๙๐ ถึง ๒๕๔๓ ส่ิงมีชีวิตท่ีเปนสัตวเลือดเย็น ไม

สามารถควบคุมอุณหภูมิของรางกายไดเหมือนสัตวจําพวกเดียวกันในเขตอบอุนหรือเขตหนาว ท่ีสามารถ

สลัดขนหรือเพิ่มความหนาของขนไปตามการเปล่ียนแปลงของอุณหภูมิได

โรคท่ีคาดวานาจะเปนปญหาสาธารณสุขในภาวะโลกรอน โรคท่ีมีการติดตองาย แพรกระจาย มี

อัตราการปวยตายสูง มีความพิการท้ิงคาง มีการด้ือยา รักษายาก มีปญหาทางเศรษฐกิจ

ภัยธรรมชาติ (Nature Disaster) ดิน : Earth Quake, Mass Destruction (DAM), Land Slide,

Tsunami น้ํา : Flooded, Drough, Land Slide ลม : Hurricane, Tornado และไฟ : Fire (Wide Scale)

(ง – ๙)

สาเหตุอุณหภูมิสูงผิดปกติตอเนื่องในฤดูแลง ซึ่งสภาวะโลกรอนจะทําใหพื้นท่ีลุมของประเทศไทยประสบ

ปญหาอุทกภัยมากข้ึน

นักวิทยาศาสตรจากมหาวิทยาลัยวอชิงตันพบวา อุณหภูมิโลกรอนข้ึน อาจทําใหแมลงเขตรอน

อพยพข้ึนไปอยูท่ีสูงข้ึนซึ่งอุณหภูมิตํ่ากวา ยายถ่ินข้ึนไปทางเหนือมากข้ึน หรือคอยวิวัฒนาการปรับรางกาย

เขากับอากาศท่ีรอนข้ึน แตจะมีแมลงอีกไมนอยท่ีตองตายไปเพราะสภาพรางกายออนแอลงอยางรวดเร็ว

และไมสามารถปรับรางกายใหทนทานไดอีกตอไป อาจเกิดการแพรกระจายและระบาดของแมลงศัตรูพืช

การละลายของน้ําแข็งบริเวณข้ัวโลกเหนือ และข้ัวโลกใตจะเพิ่มระดับน้ําของมหาสมุทรท่ัวโลกใหมี

ปริมาณสูงข้ึน ๑ - ๑.๕ เมตร ภายในระยะเวลา ๘ – ๑๕ ป เหตุผลของการละลายของผิวช้ันน้ําแข็ง คือ

อากาศท่ีรอนช้ืนของโลก ธารน้ําแข็งท่ีใหญท่ีสุดในโลกมีความหนาถึง ๒๑๐,๐๐๐ ฟุต และมีช่ือเรียกวา Ice

cap ซึ่งใหญกวา หอ SEARS TOWER ท่ีมีน้ําหนักถึง หลายลานตัน ประมาณ พ.ศ.๒๕๖๓ คาดเดาจาก

มหาวิทยาลัยฮารวารฟ สหรัฐอเมริกาน้ําแข็งข้ัวโลกละลาย ทําใหระดับน้ําทะเลสูงข้ึน เมืองท่ีอยูริมชายฝง

เกาะ เมืองท่ีมีแมน้ําไหลผาน อาจจมน้ําได ทวีปเอเชีย ไดแก ญี่ปุน โตเกียว นางาซากิ เกาหลีใต โซล ไตหวัน

ไทเป จีน เซี่ยงไฮ ฮองกง เวียดนาม ฮานอย ไทย กรุงเทพมหานคร สิงคโปร สิงคโปรซิต้ี พมา ยางกุง

๗. เอลนีโญ (el niño)

เอลนีโญ (el niño) คือ การเปล่ียนแปลงของสภาวะอากาศ เมื่อผิวน้ําทะเลในมหาสมุทรแปรซิฟก

บริเวณเสนศูนยสูตร ท่ีมีอุณหภูมิสูงเคล่ือนตัวจากทิศตะวันตกไปฝงตะวันออก เอลนีโญ มีความหมาย

แตกตางกันในแตละกลุมบุคคล ในภาษาสเปน เรียกวา เอลนีโญ (el niño) ซึ่งมีความหมายถึง เด็กชายเล็ก

ๆ แตหากเขียนนําดวยอักษรตัวพิมพใหญ เอลนีโญ (El Niño) หมายถึง ทารกพระเยซูคริสต สําหรับชาวเปรู

จะมีความหมายเพิ่มเติม คือ หมายถึงกระแสน้ําอุน ท่ีไหลเลียบชายฝงเปรูลงไปทางใตทุก ๆ ๒ – ๓ ป หรือ

กวานั้น และไดต้ังช่ือกระแสน้ําอุนนี้วาเอลนีโญกอนเริ่มศตวรรษท่ี ๒๐ โดยเริ่มรูจักและสังเกตเห็นครั้งแรก

ประมาณป ค.ศ. ๑๘๙๒

การท่ีต้ังช่ือวา เอลนีโญ เนื่องจากจะมีน้ําอุนปรากฏอยูตามชายฝงเปรูเปนฤดู ๆ โดยเริ่มประมาณ

ชวงคริสตมาส (ชวงฤดูรอนของซีกโลกใต ซึ่งตรงกับชวงฤดูหนาวของซีกโลกเหนือ) น้ําอุนนี้จะไหลเขาแทนท่ี

น้ําเย็นท่ีอยูตามชายฝงเปรูนานประมาณ ๒ – ๓ เดือน (โดยปกติแลวตามชายฝงเปรูจะมีน้ําเย็นปรากฏอยู

ซึ่งเปนผลมาจากขบวนการไหลข้ึนของน้ําเย็นจากใตมหาสมุทรข้ึนมายังผิวน้ํา ซึ่งทําใหน้ําเย็นอันอุดมไปดวย

ธาตุอาหารไหลข้ึนมายังผิวน้ํา)

(ง – ๑๐)

สถานการณภัยพิบัติโลกในป ๒๕๕๓ - ๒๕๕๔ ท่ีผานมา

จากขอมูลหนังสือพิมพไทยรัฐ เมื่อเดือนมกราคม ๕๓ ท่ีผานมาไดนําเสนอขาวสารท่ีเกี่ยวของกับภัย

พิบัติ โดยมีลําดับเหตุการณภัยพิบัติในป ๒๕๕๓ และขอมูลขาวสารในป ๒๕๕๔ ถึงปจจุบันมีดังนี้

• ๑๒ มกราคม ๒๕๕๓ เกิดแผนดินไหวท่ี “เฮติ” ขนาด ๗.๐ ริกเตอร มีผูไดรับผลกระทบจาก

แผนดินไหวครั้งนี้มากกวา ๓ ลานคน รัฐบาลเฮติรายงานวามีผูเสียชีวิตเกือบ ๓ แสนคน ผูบาดเจ็บ

อีกกวา ๓ แสนคน และอีกกวา ๑ ลานคนยังไมมีท่ีอยูอาศัย เหตุการณนี้ยังนํามาซึ่งอหิวาตกโรคท่ีมี

คนตายอีกกวา ๔,๐๐๐ คนในเวลาตอมา

• ๒๗ กุมภาพันธ ๒๕๕๓ เกิดแผนดินไหวขนาด ๘.๘ ริกเตอรท่ีนอกชายฝงแควนเมาเลประเทศชิลี

จนเปนเหตุใหเกิดความเสียหายของทรัพยสินชนิด “ราบพนาสูญ”ท่ีนาตกใจกวาความเสียหายซึ่ง

มากมายมหาศาลแลว เหตุการณดังกลาวทําใหแกนโลกเอียงไปจากตําแหนงเดิม ๓ นิ้วสงผลให

ระยะเวลาส้ันลงไป ๑.๒๖ ไมโครวินาที (๑ไมโครวนิาที เทากับ ๑ ในลานวินาที) เลยทีเดียว

• ๘ มีนาคม ๒๕๕๓ เกิดพายุทําใหเกิดฝนตกหนักในนครเมลเบิรน วัดระดับน้ําฝนได ๒๖ มิลลิเมตร

พื้นท่ีอื่นวัดระดับน้ําฝนไดสูงถึง ๗๐ มิลลิเมตร นอกจากนี้ ยังมีลูกเห็บยักษท่ีมีเสนผาศูนยกลางถึง

๔ นิ้ว หรือเทากับลูกเทนนิส มีประชาชนแจงขอรับความชวยเหลือมากกวา ๔,๐๐๐ คน

• ๒๐ มีนาคม ๒๕๕๓ เกิดการปะทุของภูเขาไฟช่ือดังในไอซแลนด จริงๆ แผนดินไหวไดเริ่มตนข้ึน

นับต้ังแตปลายป พ.ศ. ๒๕๕๒ ในครั้งนี้ ซึ่งมีการจัดดัชนีการระเบิดของภูเขาไฟอยูท่ีระดับ ๑ การ

ปะทุครั้งลาสุดเกิดข้ึนในวันท่ี ๑๔ เมษายนท่ีผานมาและไดรบกวนการจราจรทางอากาศในทวีป

ยุโรปมหาศาล สงผลกระทบตอผูโดยสารนับลานๆ คน

• ๓๑ มีนาคม ๒๕๕๓ เกิดแผนดินไหวรุนแรงในอาวเบงกอล วัดขนาดแรงส่ันสะเทือนได ๖.๘ ริค

เตอรท่ีหมูเกาะอันดามันแอนด นิโคบาร ในอาวเบงกอล

• ๗ เมษายน ๒๕๕๓ เกิดเหตุการณแผนดินไหวนอกชายฝงของเกาะสุมาตรา ประเทศอินโดนีเซีย มี

ความรุนแรง ๗.๘ ริกเตอร เกิดคล่ืนสึนามิ สูง ๑.๕ ซม.ใกลศูนยกลางแผนดินไหว ซึ่งเปนคล่ืนขนาด

เล็ก

• ๑๔ เมษายน ๒๕๕๓ เกิดภูเขาไฟใตธารน้ําแข็งตอนใตของเกาะไอซแลนดระเบิดปะทุข้ึนฟาสูงถึง ๘

กิโลเมตร ฝุนข้ีเถาลอยสูงกวา ๖ พันเมตร และฟุงกระจายไปท่ัวประเทศ และหลายประเทศใน

ยุโรปต้ังแตวันท่ี ๑๔ เมษายนเปนตนมา กลุมควันและเถาละอองปลิวฟุงข้ึนไปบนทองฟากอใหเกิด

อันตรายกับเครื่องยนตไอพนของเครื่องบินโดยสารเท่ียวบินในภูมิภาคยุโรปตองยกเลิกเท่ียวบิน

สรางความโกลาหลอยางมากมาย

(ง – ๑๑)

• ๑๔ เมษายน ๒๕๕๓ ประเทศจีนเกิดแผนดินไหวซ้ําอีก มีความรุนแรง ๖.๙ หรือ ๗.๑ ริกเตอร

บริเวณเขตปกครองตนเองยูซู มณฑลชิงไห สาธารณรัฐประชาชนจีน เมื่อเวลา ๐๗.๔๙ น. (ตาม

เวลาในทองถ่ิน) สํานักขาวซินหัวของประเทศจีน รายงานวามีผูเสียชีวิตอยางเปนทางการ ๒,๒๒๐

ราย สูญหาย ๗๐ ราย และบาดเจ็บ ๑๒,๑๓๕ ราย ซึ่งในท่ีนี้บาดเจ็บสาหัสเกือบ ๒ พันราย

• ๑๕ พฤษภาคม ๒๕๕๓ พายุทอรนาโด และพายุลูกเห็บท่ีเมืองซุยหัว ซึ่งอยูหางจากเมืองฮารบิน

ประมาณ ๑๒๐ กิโลเมตร ในมณฑลเฮยหลงเจียง ทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือของสาธารณรัฐ

ประชาชนจีน ทําใหมีผูเสียชีวิต และไดรับบาดเจ็บมากมาย

• ๑ มิถุนายน ๒๕๕๓ เกิดแผนดินไหวขนาด ๖.๔ ริกเตอรท่ีนอกหมูเกาะอันดามันของอินเดียท่ีระดับ

ความลึก ๑๒๗ กิโลเมตร และมีศูนยกลางแผนดินไหวหางประมาณ ๑๒๐ กิโลเมตร จากเมือง

พอรตแบลรของหมูเกาะอันดามัน

• ๕ มิถุนายน ๒๕๕๓ เกิดพายุทอรนาโดพัดถลมทางภาคตะวันตกดานกลางของสหรัฐอเมริกา

• ๗ มิถุนายน ๒๕๕๓ ภูเขาไฟระเบิดท่ีประเทศรัสเซีย และมีรายงานขาวภูเขาไฟระเบิดอยางตอเนื่อง

มากถึง ๓ ครั้งตอช่ัวโมงท่ีประเทศเอควาดอร

• ๑๐ มิถุนายน ๒๕๕๓ เกิดน้ําทวมขนาดใหญท่ีรัฐเท็กซัส ของมหาอํานาจสหรัฐอเมริกา

• ๑๒ มิถุนายน ๒๕๕๓ เกิดแผนดินไหวขนาด ๗.๕ ริกเตอร ท่ีนอกชายฝงประเทศอินเดีย ซึ่งหางจาก

ซีกตะวันตกของหมูเกาะนิโคบารไปประมาณ ๑๕๐ กิโลเมตรท่ีความลึก ๓๕ กิโลเมตร มีคําเตือนสึ

นามิ แตไมพบคล่ืน

• ๑๓ มิถุนายน ๒๕๕๓ เหตุภัยพิบัติพายุฝน และดินถลมทางตอนใตของประเทศจีน ซึ่งไดคราชีวิต

ชาวจีนไปจํานวนหนึ่ง สําหรับมูลคาความเสียหายทางเศรษฐกิจคิดเปนเงินประมาณ ๔๓,๐๐๐ ลาน

หยวน และมีผูอพยพกวาเกือบ ๓ ลานคน

• ๑๖ มิถุนายน ๒๕๕๓ เกิดเหตุแผนดินไหวบริเวณเกาะไบแอ็ก (Biak) อยูในมหาสมุทรแปซิฟกทาง

ทิศตะวันตกเฉียงเหนือของเกาะปาปว วัดความส่ันสะเทือนได ๖.๒ ริกเตอร

• ๑๘ มิถุนายน ๒๕๕๓ ประเทศจีนเกิดน้ําทวมและแผนดินถลมฉับพลันในพื้นท่ี ๗๔ เมือง ของ ๖

มณฑล ประมาณการณวาประชาชนกวา ๒.๕๖ ลานคนไดรับผลกระทบจากภัยพิบัติครั้งนี้

(ง – ๑๒)

• ๑๔ กรกฎาคม ๒๕๕๓ เกิดเหตุน้ําทวม และดินถลมจากฝนตกหนักทางภาคใตของจีน สงผลใหมี

ผูเสียชีวิตมากกวา ๔๐๐ คน

• ๑๖ กรกฎาคม ๒๕๕๓ เกิดพายุโซนรอน “โกนเซิน” (Conson) ณ บริเวณทะเลจีนใต มีศูนยกลาง

อยูหางประมาณ ๖๐๐ กิโลเมตร ทางทิศตะวันออกเฉียงใตของเมืองฮานอย ประเทศเวียดนาม

• ๑๘ กรกฎาคม ๒๕๕๓ จนถึงราวตนเดือนกันยายน ๒๕๕๓ เกิดไฟปาในรัสเซียนับหลายรอยแหง

เนื่องจากอุณหภูมิท่ีสูงท่ีสุดเทาท่ีเคยบันทึกมาในประวัติศาสตรรัสเซีย และความแหงแลงในภูมิภาค

มีการประมาณผูเสียจริงอาจสูงถึง ๘,๐๐๐ คน

• ๑ สิงหาคม ๒๕๕๓ ไดเกิดอุทกภัยรุนแรงทางตะวนัตกเฉียงเหนือของปากีสถาน จากผลพวงของ

พายุฤดูรอน สงผลใหมีผูเสียชีวิตมากกวา ๑,๐๐๐ ราย

• ๘ สิงหาคม ๒๕๕๓ เกิดอุทกภัย และแผนดินถลมท่ีจีน เนื่องมาจากฝนตกหนัก ท่ีเมืองทางตะวันตก

เฉียงเหนือของประเทศจีน คราชีวิตประชาชนไปแลวอยางนอย ๑๒๗ คน สูญหายอีก กวา ๑,๓๐๐

คน

• ๑๕ สิงหาคม ๒๕๕๓ วันถัดมาเกิดเหตุไฟปาในโบลิเวียเปนเหตุการณท่ีนําไปสูการประกาศ

สถานการณฉุกเฉินเนื่องจากพบวามีไฟปาเกิดข้ึนมากกวา ๒๕,๐๐๐ จุดท่ัวประเทศ ไฟปาไดผลาญ

ทําลายบานเรือนไปเกือบ ๖๐ หลังคาเรือน

• ๖ กันยายน ๒๕๕๓ โคลนถลมกัวเตมาลา พบผูเสียชีวิตและสูญหายพุงเกินกวา ๑๐๐ ราย

• ๑๐-๓๐ ตุลาคม ๒๕๕๓ เกิดอุทกภัยในประเทศไทย เปนเหตุการณการเกิดน้ําทวมในประเทศไทย

หนักท่ีสุดในรอบหลายสิบป กอใหเกิดความเสียหายอยางหนักท้ังชีวิตและทรัพยสินในหลายพื้นท่ี

แบบท่ีหลายคนยังประเมินความเสียหายไมได

• ๒๕ ตุลาคม ๒๕๕๓ แผนดินไหวท่ีอินโดนีเซีย ขนาดความรุนแรง ๗.๗ ริกเตอร

• ๒๖ ตุลาคม ๒๕๕๓ ภูเขาไฟเมราป (Merapi) ระเบิดซ้ําท่ีประเทศอินโดนีเซีย โดยมีรัศมีการ

กระจายของข้ีเถาขยายเปนวงกวางประมาณ ๒-๔ กิโลเมตร

• ๒๗ ตุลาคม ๒๕๕๓ เกิดแผนดินไหว ๗.๒ ริกเตอรท่ีหมูเกาะ เมนตาไว ประเทศอินโดนีเซีย และทํา

ใหเกิดสึนามิขนาดยอม มีผูเสียชีวิต ๑๐๘ คน และสูญหายราว ๕๐๐ คน

• ๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๓ พายุดีเปรสช่ันถลมภาคใตของไทย น้ําทวมหลายจังหวัด มีความเสียหายตอ

ชีวิตและทรัพยสินมากมาย

(ง – ๑๓)

• ๑๙ มกราคม๕๔ แผนดินไหวขนาด ๗ .๒ โมเมนตแมกนิจูด ในปากีสถาน มีจุดศูนยกลาง

แผนดินไหวหางจากเมืองดัลบันดินในแควนบาลูจิสถานไปทางทิศตะวันตก ๔๕ กิโลเมตร จุด

ศูนยกลางแผนดินไหวต้ังอยูในเขตประชากรเบาบาง จุดศูนยกลางแผนดินไหวมีความลึก ๘๔

กิโลเมตร

• ๒๗ มกราคม๕๔ เกิดแผนดินไหวใตทะเลระดับ ๖.๑ ริกเตอร นอกชายฝงดานตะวันตกของเกาะสุ

มาตราของอินโดนีเซีย

• ๑๒ กุมภาพันธ๕๔ เกิดแผนดินไหว ๒ ครั้งซอน ระดับ ๖.๘ และ ๕.๖ ริกเตอร ใกลกับเขต "บิโอ-

บิโอ" ทางตอนกลางของชิลี ไมมีรายงานผูเสียชีวิต นอกจากนี้ยังไดเกิดแผนดินไหวบนบกระดับ ๕.๖

ริกเตอร ท่ีเขตบิโอ-บิโอดวยเชนกัน โดยศูนยกลางของแผนดินไหวคราวนี้อยูลึกลงไปใตดินเพียง

๑๓.๗ กิโลเมตร และอยูหางจากเมืองเลบูไปทางตะวันออกไมถึง ๒๕ กิโลเมตร แตไมพบรายงาน

ความเสียหายรายแรง

• ๒๐ กุมภาพันธ๕๔ เกิดแผนดินไหวใตทะเลระดับ ๔.๘ ใกลกับหมูเกาะโบนินของญี่ปุน

• ๒๒ กุมภาพันธ๕๔ เกิดเหตุแผนดินไหว วัดแรงส่ันสะเทือนได ๖.๓ ริกเตอร ท่ีเมืองไครสต

เชิรช ประเทศนิวซีแลนด โดยมีศูนยกลางหางจากเมืองไป ๕ กิโลเมตร และลึกลงไปใตพื้นดิน ๔

กิโลเมตร เปนเหตุแผนดินไหวใหญครั้งท่ี ๒ ในรอบ ๕ เดือน แรงส่ันสะเทือนทําใหบานเรือน ส่ิง

ปลูกสราง และระบบสาธารณูปโภคในเมืองไครสตเชิรช ไดรับความเสียหายอยางหนัก มีรายงาน

ยอดผูเสียชีวิตอยางนอย ๑๖๑ ราย และคาดวาจะมีมากถึง ๒๔๐ ราย

• เหตุแผนดินไหวครั้งนี้ ยังทําใหสวนหนึ่งของธารน้ําแข็ง "ทัสแมน" บริเวณชายฝงทิศตะวันตก หาง

จากเมืองไครสตเชิรชไปประมาณ ๒๐๐ กิโลเมตร ซึ่งถือวาเปนธารน้ําแข็งท่ีใหญท่ีสุดในประเทศ

นิวซีแลนด เกิดการแตกตัวกลายเปนภูเขาน้ําแข็งหนักกวา ๓๐ ลานตัน กอใหเกิดคล่ืนสูง ๓.๕

เมตร พัดเขาชายฝงและทะเลบริเวณใกลเคียงเปนเวลากวา ๓๐ นาที แตไมมีรายงานความเสียหาย

• วันเดียวกันนี้ ยังเกิดแผนดินไหวท่ีฟลิปปนส วัดแรงส่ันสะเทือนได ๕.๓ ริกเตอร จุดศูนยกลางอยู

หางจากกรุงมะนิลาไปทางตะวันตกเฉียงใต ๖๖ กิโลเมตร ลึกลงไปใตพื้นดิน ๑๓๗ กิโลเมตร

แรงส่ันสะเทือนทําใหอาคารหลายแหงส่ันไหว แตไมมีรายงานความเสียหาย ผูบาดเจ็บ และ

เสียชีวิต

• ๒๓ กุมภาพันธ๕๔ เกิดแผนดินไหวเพิ่มเติมแผนดินไหวในประเทศลาว ขนาด ๔.๗ ริกเตอร

ศูนยกลางหางจาก อ.แมจริม จ.นาน ประมาณ๑๐๐ กิโลเมตร

• ๓ มีนาคม๕๔ เกิดแผนดินไหวท่ีเกาะมินดาเนา ประเทศฟลิปปนส วัดแรงส่ันสะเทือนได ๕.๔ริกเตอร

• ๖ มีนาคม๕๔ เกิดแผนดินไหววัดความรุนแรงได ๖.๒ ริกเตอรในภาคเหนือของชิลี ศูนยกลาง

แผนดินไหวอยูลึกลงไปใตดิน ๘๗ กม. ในเมืองปูเตร หางจากกรุงซานติอาโก เมืองหลวงไปทาง

เหนือเกือบ ๒,๒๐๐ กม. ไมมีรายงานความเสียหายรุนแรงและไมมีผูบาดเจ็บ โดยเหตุแผนดินไหว

ครั้งนี้เกิดข้ึนเพียงไมกี่วันหลังชาวชิลีเพิ่งจัดงานไวอาลัยครบ ๑ ปเหตุแผนดินไหวครั้งรุนแรง ๘.๘

ริกเตอรและสึนามิท่ีเกิดข้ึนเมื่อวันท่ี ๒๗ กุมภาพันธ๕๓ ทําใหมีผูเสียชีวิต ๕๒๔ คนและสรางความ

เสียหายราว ๓๐,๐๐๐ ลานดอลลาร

(ง – ๑๔)

• ๗ มีนาคม๕๔ เกิดแผนดินไหวรุนแรงระดับ ๖.๖ ริกเตอร นอกชายฝงหมูเกาะโซโลมอน ประเทศในแถบแปซิฟก หางจากกรุงโฮนีอารา เมืองหลวงหมูเกาะโซโลมอนไปทางตะวันออกเฉียงใตราว ๑๓๓ กิโลเมตร และอยูลึกลงไปราว ๓๐ กิโลเมตร ไมมีรายงานความเสียหาย

• ๙ มีนาคม๕๔ สํานักงานอุตุนิยมวิทยาของญี่ปุนรายงานวา เกิดแผนดินไหวรุนแรง วัดแรงส่ันสะเทือนได ๗.๒ ริกเตอร หางจากเกาะฮอนชูไปทางตะวันออก ๑๖๐ กิโลเมตร ทําใหอาคารหลายแหงในกรุงโตเกียวส่ันไหว

• ๑๐ มีนาคม๕๔ เกิดเหตุแผนดินไหวความรุนแรง ๕.๘ ริกเตอร ณ บริเวณเขตอิ๋งเจียง ซึ่งหางจากเมืองตาหล่ี ในมณฑลยูนนาน

• ๑๑ มีนาคม ๒๕๕๔ เกิดแผนดินไหวขนาด ๘.๙ ริกเตอร ทางตะวันออก เกาะฮอนชู ญี่ปุน และ

เกิดสึนามิตามมา คาดถึงไทยไมสูงมาก สําหรับศูนยกลางของแผนดินไหว อยูหางจากกรุงโตเกียว

๓๗๓ กิโลเมตร๑๓.๒๐น. เกิดสึนามิข้ึนฝงท่ีโตเกียว หลังแผนดินรุนแรง ๘.๙ ริคเตอร นอกชายฝง

เกาะฮอนชูของญี่ปุน แรงส่ันสะเทือนรับรูถึงอาคารสูง ความแรงแผนดินไหวเปน ๘.๙ ริกเตอร ทํา

ใหเกิดเพลิงไหมอาคารในจังหวัดมิยากิ และเกิดสึนามิสูง ทําใหรถกวา ๕๐ คันตกลงในทะเลทันที

• ๑๔ มีนาคม๕๔ ภูเขาไฟระเบิดท่ีเมืองคิริชิมา ทางตอนใตของญี่ปุน เปนการระเบิดครั้งท่ี ๒ ครั้ง

แรก ระเบิดเมือ มกราคม ๒๕๕๔

• ๑๘ มีนาคม๕๔ ความกดอากาศตํ่าจากประเทศจีน ประกอบกับความกดอากาศตํ่าในอาวไทย เม่ือวันท่ี ๒๔-๒๕ มีนาคม การรวมตัวกันของความกดอากาศท้ังสองนี้เคล่ือนเขาพื้นท่ีภาคใต ทําใหเกิดพายุคลายพายุดีเปรสชัน ทําใหเกิดฝนตกหนักต้ังแตจังหวัดสุราษฎรธานีจนถึงจังหวัดพัทลุงมากกวา ๒๐๐ มิลลิเมตร

• ๒๔ มีนาคม ๒๕๕๔ เกิดแผนดินไหวในพมา ๖.๗ ริกเตอร มีศูนยกลางหางจากจังหวัดเชียงรายของ

ไทยเพียง ๑๑๑ กิโลเมตร โดยครั้งแรกมีศูนยกลาง ณ ความลึก ๑๐ กิโลเมตร สวนครั้งท่ีสองมี

ศูนยกลาง ณ ความลึก ๒๓๐ กิโลเมตร

• ๒๗ มีนาคม ๒๕๕๔ มีฝนท่ีตกหนักอยางตอเนื่องในเขตพื้นท่ี จ.ระนอง ไดเกิดน้ําปาทะลักบริเวณ

พื้นท่ี บานบางหิน ต.บางหิน อ.กะเปอร จ.ระนอง ในเบ้ืองตนสงผลใหสะพานทางเบ่ียงในถนนเพชร

เกษม เสนทางระนอง-ภูเก็ต ซึ่งกําลังอยูระหวางการกอสรางสะพานใหม ถูกกระแสน้ําเซาะขาดชวง

บานบางหิน ต.บางหิน อ.กะเปอร สงผลใหการจราจรผานเสนทางระนอง-ภูเก็ตไมสามารถผาน

ไปมาได

(ง – ๑๕)

• ๒๘ มีนาคม ๒๕๕๔ ภูเขาไฟชิน โมดาเกะ บนเกาะคิวชู ทางใตของญี่ปุนระเบิดออก สงเถาควัน

หนาทึบลอยไปในอากาศสูงเกือบ ๕,๐๐๐ ฟุต และกรมอุตุนิยมตองเพิ่มระดับเตือนภัยเปนระดับ ๓

พรอมเตือนประชาชนใหออกนอกพื้นท่ี ๑ ไมลของภูเขาไฟนานฟาเหนือภูเขายังเปดอยู แตควันทํา

ใหสายการบินตางๆ ยกเลิกเท่ียวบินในประเทศอยางนอย ๔ เท่ียวจากจังหวัดมิยาซากิ และ การ

สะสมของเถาถานบนรางรถไฟทําใหเจแปนเรลตองยกเลิกรถไฟไปหลายขบวน สวนถนนมีการปด

เพราะทัศนวิสัยไมดีนักภูเขาไฟวิทยา กลาววาการระเบิดครั้งนี้ไมเปนอันตรายตอเมืองท่ีอยูใกลเคียง

และไมนาจะมีการระเบิดครั้งใหมเร็วๆ นี้ เพราะไมมีการเคล่ือนไหวของลาวาขางใตภูเขาไฟลูกนี้

เปนหนึ่งใน ๒๐ ลูกท่ีอยูบนภูเขาคิริชิมา ภูเขาไฟลูกนี้ระเบิดครั้งสุดทายเมื่อป ๒๕๒๐

• ๑๖ - ๑๙ เมษายน ๒๕๕๔ เกิดพายุทอรนาโดพัดเขาถลมสหรัฐฯอยางนอย ๒๓๐ ลูก ในชวง ๓

วันท่ีผานมา ซึ่งท่ีรัฐนอรธแคโรไลนา เบ้ืองตน นับทอรนาโดไดมากถึง ๙๐ ลูกแลว แตการนับยังไม

จบส้ิน ท้ังนี้ ถานับแลวเสร็จนั้นจะถือวาเปนการทําลายสถิติจํานวนทอรนาโดในประวัติศาสตร ของ

พื้นท่ีนี้ทีเดียวท้ังนี้ ตามปกติรัฐนอรธแคโรไลนาจะเจอกับทอรนาโดราว ๑๙ ลูกในแตละปเทานั้น

• ๒๓ เมษายน ๒๕๕๔ ไดเกิดแผนดินไหวเปนระยะ ในจังหวัดตาง ๆ ของญี่ปุน ตามเวลาประเทศ

ไทย ดังนี้

- เวลา ๐๒.๔๔ น. เกิดแผนดินไหวท่ี จ.ฟุคุชิมะ ขนาด ๓.๓ แมกนิจูด

- เวลา ๐๔.๓๓ น. เกิดแผนดินไหวท่ี จ.คุมาโมโต ขนาด ๒.๙ แมกนิจูด

- เวลา ๐๖.๑๕ น. เกิดแผนดินไหวท่ี จ.อิบารากิ ขนาด ๔.๕ แมกนิจูด

- เวลา ๑๒.๓๑ น. เกิดแผนดินไหวท่ี จ.นากาโนะ ขนาด ๑.๘ แมกนิจูด

- เวลา ๑๓.๓๐ น. เกิดแผนดินไหวท่ี จ.อิวาเตะ ขนาด ๔.๔ แมกนิจูด

- เวลา ๑๗.๑๓ น. เกิดแผนดินไหวท่ีอาวซันริคุ ขนาด ๖.๐ แมกนิจูด (ไดรับแรงส่ันท่ี จ.อาโอโมริ

จ.อิวาเทะ และจ.มิยากิ)

- เวลา ๑๘.๐๗ น. เกิดแผนดินไหวท่ี จ.ฟุคุชิมะ ขนาด ๔.๓ แมกนิจูด

- เวลา ๑๘.๕๑ น. เกิดแผนดินไหวท่ี จ.คุมาโมโตะ ขนาด ๓.๒ แมกนิจูด

- เวลา ๒๑.๐๙ น. เกิดแผนดินไหวท่ี จ.เกียวโต ขนาด ๒.๖ แมกนิจูด

(ง – ๑๖)

• ๒๗ เมษายน ๒๕๕๔ ชาวอเมริกันตกใจกับเหตุการณพายุทอรนาโดพัดถลมครั้งรุนแรงท่ีสุดในรอบ

๓๗ ปหลังพายุไดสรางความสูญเสียใน ๘ รัฐทําใหมีผูเสียชีวิตมากถึง ๓๐๕ รายแลว ทามกลาง

ความวิตกวาตัวเลขจะเพิ่มสูงข้ึนอีก โดยรัฐอลาบามาเปนรัฐท่ีไดรับความเสียหายมากท่ีสุดโดยมี

ผูเสียชีวิตมากถึง ๒๐๔ รายและผูบาดเจ็บมากกวา ๑,๗๐๐ คน และยังมีผูเสียชีวิตอีก ๓๔ รายใน

รัฐเทนเนสซี, ๓๓ รายในรัฐมิสซิสซิปป, ๑๔ รายในรัฐจอรเจีย, ๑๒ รายในรัฐอารคันซอ, ๕ รายใน

รัฐเวอรจิเนีย, ๒ รายในรัฐมิสซูรี และอีก ๑ รายในรัฐเคนต๊ักกี้

• ๑๑ พฤษภาคม ๒๕๕๔ แผนดินไหวขนาดปานกลาง ๕.๑ โมเมนตแมกนิจูด สรางความเสียหาย

ใหญแกทองถ่ินแควนมูรเซีย ประเทศสเปน โดยมีจุดศูนยกลางแผนดินไหวลึกลงไปเพียง ๑

กิโลเมตร ใกลกับเมืองลอรกา ทําใหชาวเมืองเกิดความแตกต่ืนและทําใหตองอพยพออกจาก

บานเรือนเปนจํานวนมาก สรางความเสียหายแกอาคารเกาแกของเมือง อยางเชน หอคอยเอสโปล

องแหงปราสาทลอรกา มีผูเสียชีวิต ๓ คนจากบัวคอรนิซ (cornice) ท่ีถลมลงมา สวนผูเสียชีวิตท่ี

ไดรับการยืนยันแลวมีจํานวน ๙ ศพ ขณะท่ีอีกหลายรอยคนไดรับบาดเจ็บ แผนดินไหวครั้งดังกลาว

นับวาเปนแผนดินไหวครั้งรุนแรงท่ีสุดในสเปนนับต้ังแต พ.ศ. ๒๔๙๙

• ๒๒ พฤษภาคม ๒๕๕๔ พายุทอรนาโดระดับความรุนแรง Ef ๔ ซึ่งมีความเร็วลม ๑๙๐ ไมลตอ

ช่ัวโมง พัดถลมมลรัฐมิสซูรีของสหรัฐฯ ถือเปนความสูญเสียจากทอรนาโดท่ีเลวรายท่ีสุดในรอบ

เกือบ ๖๐ ป มียอดผูเสียชีวิตอยางนอย ๑๑๖ ราย

• ๒๑ พฤษภาคม ๒๕๕๔ เกิดเหตุภูเขาไฟ Grímsvötn ระเบิดใตธารน้ําแข็ง Vatnajokull ซึ่งอยูทาง

ตอนใตของไอซแลนด และเปนธารน้ําแข็งขนาดใหญท่ีสุดในไอซแลนด นับเปนการระเบิดครั้งแรก

นับจากป ๒๐๐๔ ไดพนไอรอนและเถาถานข้ึนสูทองฟา ออกมาไกลเกือบ ๒๐ ก.ม (๑๒ ไมล) สงผล

กระทบอยางรุนแรง ตอชาวบานท่ีอาศัยอยูใกลกับท่ีภูเขาไฟระเบิด โดยข้ีเถาจากภูเขาไฟไดปดกั้น

แสงแดดและมีควันฟุงครอบคลุมบานเรือนและรถยนต ทําใหตองยกเลิกเท่ียวบินท่ีตองเดินทาง

พรอมกับปดสนามบินนานาชาติหลักของประเทศสงผลใหสนามบินนานาชาติของไอซแลนดตองปด

ทําการ เนื่องจากภูเขาไฟดังกลาวพนกลุมควันเถาถานซึ่งอาจกอความเสียหายแกเครื่องบิน อยางไร

ก็ตาม ขณะนี้มีรายงานวากลุมควันเถาถานจากเหตุภูเขาไฟระเบิดดังกลาวลดลงแลว

(ง – ๑๗)

• ๒๔ - ๒๕ พฤษภาคม ๒๕๕๔ มีแผนดินมากกวาปกติ คือ มีชวงขนาดแผนดินไหว ๓.๑ – ๔.๐ ริก

เตอร จํานวน ๕ ครั้ง ขนาด ๔.๑ – ๕.๐ ริกเตอร จํานวนถึง ๑๖ ครั้ง ขนาด ๕.๑ – ๖.๐ ริกเตอร

จํานวน ๓ ครั้งและในเวลา ๑๑.๐๗ น.วันท่ี ๒๕ พ.ค.ไดเกิดแผนดินไหวขนาด ๓.๑ ริกเตอรท่ี อ.

เมือง จ.แมฮองสอน ซึ่งอยูในบริเวณแนวรอยเล่ือนแมฮองสอน

สถานการณภัยพิบัติในประเทศไทย

๑. แผนดินไหว

รอยเล่ือนท่ียังเคล่ือนตัวในประเทศไทย ไดแก

๑) รอยเล่ือนเชียงแสน ยาว ๑๓๐ กม. ความแรง ๔.๙ ริคเตอร (๑ ก.ย. ๒๕๒๑) อยูตอน

บนสุดของประเทศวางตัวแนวตะวันออกเฉียงเหนือ

๒) รอยเล่ือนแพร ยาว ๑๑๕ กม. ความแรง ๓ – ๔ ริคเตอร (ในรอบ ๑๐ ป) ทางทิศ

ตะวันออกของแองแพรในแนวตะวันออกเฉียงเหนือ

๓) รอยเล่ือนแมทา ยาว ๕๕ กม. แผนดินไหวขนาดเล็กบอยครั้ง เปนรูปโคงแนวลําน้ําวอง

และลําน้ําแมทา

๔) รอยเล่ือนเถิน ยาว ๙๐ กม. อยูทางตะวันตกของรอย เล่ือนแพร

๕) รอยเล่ือนเมย-อุทัยธานี ยาว ๒๕๐ กม. ความแรง ๕.๖ ริคเตอร (๑๗ กุมภาพันธ

๒๕๑๘)

๖) รอยเล่ือนศรีสวัสด์ิ ยาว ๕๐๐ กม. ความแรง ๕.๙ ริคเตอร (๒๒ เมษายน ๒๕๒๖) (เกิด

บอย) วางตัวในแนวรองน้ําแมกลอง และแควใหญข้ึนไปถึงชายแดนพมา

๗) รอยเล่ือนเจดียสามองค ยาว ๒๕๐ กม. ความแรง ๗.๖ ริคเตอร (๗ มกราคม ๒๔๘๐)

(เกิดบอย) อยูในลําน้ําแควนอย ตลอดสายตอไปจนถึงรอยเล่ือนสะแกงในพมา

๘) รอยเล่ือนระนอง ยาว ๒๗๐ กม. ความแรง ๕.๖ ริคเตอร (๓๐ ก.ย. ๒๕๒๑) อยูตาม

รองน้ําของแมน้ํากุยบุรี

๙) รอยเล่ือนคลองมารุย ยาว ๑๕๐ กม. แผนดินไหวเมื่อวันท่ี ๑๖ พฤษภาคม ๒๔๗๖

และ ๗ เมษายน ๒๕๑๙

(ง – ๑๘)

๑๐) รอยเล่ือนแมฮองสอน วางตัวในแนวข้ัวโลกเหนือ – ใต ยาว ๕๓ กม. ขนาด

แผนดินไหวท่ีเคยเกิดในอดีตจาก การประมาณ ขนาด๗.๑ ริคเตอร

๑๑) รอยเล่ือนพะเยา เคยเกิดแผนดินไหวขนาด ๕.๒ ริคเตอร ป ๒๕๓๗ ศูนยกลางอยูท่ีดอย

หลวง อาคารโรงพยาบาลอําเภอพาน จังหวัดเชียงรายไดรับความเสียหาย

๑๒) รอยเล่ือนปว วางตัวในแนวข้ัวเหนือ – ใต

๑๓) รอยเล่ือนอุตรดิตถ วางตัวในทิศตะวันออกเฉียงเหนือ – ตะวันตกเฉียงใต เปนกลุมรอย

เล่ือนท่ีประกอบดวย ๑๔ รอยเล่ือน อยูใกลอําเภอทองแสนขัน รอยเล่ือนน้ํามืดเปนรอยเล่ือนท่ียาวท่ียาว

ท่ีสุดในกลุมรอยเล่ือนอุตรดิตถ คือ ประมาณ ๑๙ กม. โดยรอยเล่ือนปางหมิ่น หนึ่งในกลุมรอยเล่ือน

อุตรดิตถเปนรอยเล่ือนท่ีคาดวามีการขยับตัวครั้งหลังสุด จากหลักฐานทางธรณีสัณฐานท่ีปรากฏชัดเจนท่ีสุด

ในปจจุบัน และสามารถประเมินขนาดแผนดินไหว ท่ีเคยเกิดมาแลวในอดีตไดขนาด ๕.๙ ริคเตอร

๑๔) รอยเล่ือนทาแขก วางตัวในแนวตะวันตกเฉียงเหนือ – ตะวันออกเฉียงใต ยาวประมาณ

๑๐๐ กม.

สําหรับรอยเล่ือนท่ียังเคล่ือนตัวในประเทศไทยใกล จ.กาญจนบุรี อาจเกิดแผนดินไหวข้ึนได

ในอนาคต คือ

- รอยเล่ือนศรีสวัสด์ิ ยาว ๕๐๐ กม. ความแรง ๕.๙ ริคเตอร (๒๒ เมษายน ๒๕๒๖) (เกิด

บอย) วางตัวในแนวรองน้ําแมกลองและแควใหญข้ึนไปถึงชายแดนพมา

- รอยเล่ือนเจดียสามองค ยาว ๒๕๐ กม. ความแรง ๗.๖ ริคเตอร (๗ มกราคม ๒๔๘๐)

(เกิดบอย) อยูในลําน้ําแควนอยตลอดสายตอไปจนถึงรอยเล่ือนสะแกงในพมา

น้ําทวมในบางจังหวัดกรณีเข่ือนศรีนครินทรแตก ไมมีประเทศไหนสรางเข่ือนทับรอยเล่ือน

ซึ่งหากเข่ือนศรีนครินทรสามารถดูน้ําทวมไดจากระดับความสูงของน้ํา และระยะเวลาท่ีน้ําเคล่ือนท่ี ไดแก

ระดับความสูงของน้ํา ๒๕ เมตร ระยะเวลาท่ีน้ําเคล่ือนท่ีถึง ๕ ช่ัวโมง อ.เมือง จ.กาญจนบุรี

ระดับความสูงของน้ํา ๗.๕ เมตร ระยะเวลาท่ีน้ําเคล่ือนท่ีถึง ๑๑ ช่ัวโมง อ.บานโปง จ.

ราชบุร ี

ระดับความสูงของน้ํา ๒ เมตร ระยะเวลาท่ีน้ําเคล่ือนที่ถึง ๒๓ ชั่วโมง อ.เมือง จ.ราชบุรี

และ จ.นครปฐม

ระดับความสูงของน้ํา ๒ เมตร ระยะเวลาท่ีน้ําเคล่ือนท่ีถึง ๓๕ ช่ัวโมง จ.สมุทรสงคราม และ

กรุงเทพฯ

(ง – ๑๙)

พื้นที่น้ําทวมหลัง เขื ่อนแตก ไดแก จ .กาญจนบุร ี จ .ราชบุรี จ.สมุทรสงคราม จ .

นครปฐม จ .สมุทรสาคร จ.สมุทรปราการ จ.นนทบุรี จ.ปทุมธานี จ.สุพรรณบุรี จ.อางทอง และ

กรุงเทพมหานคร

แผนดินไหวทําใหเปลือกโลกยกตัวสูงข้ึนเปนอันตรายตอโครงสรางของอาคารและส่ิงปลูก

สราง แผนดินไหวทําใหเกิด สภาพดินเหลว ไฟไหมเนื่องจากสายไฟฟาชอต – ทอแกสแตกและรั่ว – ทอ

น้ํามันระเบิด ดินถลม ซึ่งตัวอยางของแผนดินไหวครั้งท่ีรุนแรง คือ เมืองโกเบ ประเทศญี่ปุน ทําใหมี

ผูเสียชีวิต ๕,๐๙๖ คน บาดเจ็บ ๒๖,๗๙๗ คน และเกิดความเสียหายถึง ๑๐๐ พันลานเหรียญสหรัฐ

อันตรายจากแผนดินไหวสําหรับประชาชนในกรุงเทพมหานคร และปริมณฑล หากเกิด

แผนดินไหวขนาด ๗-๘ ริคเตอร ใกลประเทศไทยอาจมีผลกระทบทําใหกรุงเทพมหานคร และปริมณฑล มี

โอกาสเกิดภัยพิบัติแผนดินไหวขนาดใหญ เนื่องจากกรุงเทพฯ ซึ่งต้ังอยูในพื้นท่ีดินออนทําใหอัตราการ

ขยายตัวของพลังงานของแผนดินไหวเพิ่มข้ึน ๒-๓ เทา ช้ันดินเหนียวและดินออนท่ีรองรับกรุงเทพมหานคร

จะขยายความรุนแรงของแผนดินไหวใหสูงข้ึน ถาเกิดแผนดินไหวขนาดปานกลางบริเวณเข่ือนท่ี จ .

กาญจนบุรี อาจเกิดน้ําทวมหลายจังหวัดใกลเคียง

ผลกระทบจากเหตุการณแผนดินไหว แผนดินไหว เมื่อวันท่ี ๑๖ พฤษภาคม ๒๕๕๐ ขนาด

๖.๓ ริคเตอร ระยะหางจากจังหวัดเชียงรายไปทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือ ประมาณ ๑๒๐ กม. ความลึก

ประมาณ ๑๗.๖ กม. เปนสาเหตุทําใหพระธาตุจอมกิตติ ยอดเจดียหัก และเกิดความเสียหายของโบสถวัด

แมเลียบ อ.เมือง จ.เชียงราย

๒. การเกิดคลื่นสึนามิ และผลกระทบ ขอมูลบริเวณพื้นท่ีเส่ียงภัยธรรมชาติซึ่งอาจจะเกิดแผนดินไหว – คล่ืนสึนามิและประวัติการเกิดแผนดินไหวและคล่ืนสึนามิในอดีตท่ีมีผลกระทบตอประเทศไทย การเกิดแผนดินไหวรุนแรงจากการระเบิดของภูเขาไฟการากาต้ัวในเกาะสุมาตราทําใหเกิดคล่ืนสึนามิรุนแรงมากในเดือนสิงหาคม พ.ศ.๒๔๒๖ ทําใหมีผูเสียชีวิตในเกาะสุมาตราถึง ๓๖,๐๐๐ คน และมีคล่ืนสึนามิมาถึงชายฝงตะวันตกของประเทศไทยดวย ในขณะนั้นไมมีการบันทึกความเสียหาย (แผนดินไหวและคล่ืนสึนามิเคยเกิดในมหาสมุทรอินเดียจํานวน ๑๑ ครั้ง ต้ังแต ๑๖๘๐ ปมาแลว) ในประเทศไทยเคยมีสึนามิเกิดข้ึนในรัชสมัยรัชกาลท่ี ๕ แตไมไดมีการบันทึกเหตุการณไวจึงทําใหไมสามารถรูไดเลย แตมีการบอกกลาวกันมาตลอดวาถาหากเกิดน้ําลดใหรีบวิ่งข้ึนท่ีสูงอยางเดียวชาวมอแกนส ท่ีรอดตายไดมีการสอนใหลูกหลานรูไดอยางไร ซึ่งเมื่อสมัยนั้นไมไดมีการใชภาษาสําหรับการส่ือสาร วิธีท่ีสอนคือ การใหทุกคนหัดรองเพลงซึ่งในเนื้อเพลงไดใสลักษณะของภัยธรรมชาตินั้นๆ ไวจึงทําใหทราบภัยท่ีจะเกิดข้ึนได

(ง – ๒๐)

การเกิดแผนดินไหวขนาด ๙.๓ ริคเตอรในบริเวณหัวเกาะสุมาตรา เมื่อวันท่ี ๒๖ ธันวาคม ๒๕๔๗ ทําใหเกิดคล่ืนสึนามิขนาดใหญซัดเขาหาชายฝงหลายประเทศรอบ ๆ มหาสมุทรอินเดีย มีผูเสียชีวิตมากกวา ๒๐๐,๐๐๐ คน ประเทศไทยไดรับผลกระทบมีผูเสียชีวิต ๕,๐๐๐ คน การแพรกระจายของคล่ืนสึนามิในบริเวณมหาสมุทรอินเดีย เมื่อวันท่ี ๒๖ ธันวาคม ๒๕๔๗ การเคล่ือนตัวของคล่ืนสึนามิเขาสูชายฝงความเร็วและความสูงของคล่ืน ผลกระทบทําใหเกิดความเสียหายท่ีหาดกมลา จ.ภูเก็ต เขาหลัก จ.พังงา เรือตองออกจากชายฝง ทําใหเกิดผลกระทบจาก “สึนามิ” ทําใหมีผูบาดเจ็บและเสียชีวิตจํานวนมาก

๓. Storm Surge การเกิด Storm Surge จะคุกคามความเปนอยูหลายดานอยางชาๆ ไดแก การกัดเซาะชายฝง การรุกลํ้าของน้ําทะเลเขาไปในแหลงน้ําใตดินและน้ําจืด การประมงการทองเท่ียว ชาวกรุงเทพฯ สมุทรปราการ นนทบุรี ปทุมธานี สมุทรสาคร ก็เปนหนึ่งในจํานวนนั้นดวย เพราะเมืองเหลานี้ของไทยต้ังอยูบนพื้นท่ีลุมตํ่าสามเหล่ียมปากแมน้ํา นอกจากจะมีประชากรหนาแนนแลว ยังเปนหัวใจทางเศรษฐกิจทุกรูปแบบอีกดวย มีขอเท็จจริงท่ีควรคํานึงถึงคือ ระดับน้ําทะเลท่ีสูงข้ึน ลมแรง หรือลมท่ีพัดยาวนานมีความสัมพันธกับพายุ สามารถทําใหเกิดคล่ืนท่ีมีขนาดใหญและเคล่ือนท่ีชาเรียกวา Storm Surge ทําใหเกิดน้ําทวมในบริเวณชายฝงท่ีเปนท่ีลุมความแรงของคล่ืนจากผลระทบของพายุโซนรอนนูลท่ีออนกําลังลงเปนหยอมความกดอากาศตํ่า ทําใหน้ําทวมกรุงเทพฯ น้ําทวมใหญ พ.ศ. ๒๔๘๕ และ พ.ศ. ๒๕๓๘

๔. เอลนีโญ (el niño)

ผลกระทบของเอลนีโญตอปริมาณฝนและอุณหภูมิในประเทศไทย จากการศึกษาสภาวะฝนและ

อุณหภูมิของประเทศไทยในปเอลนีโญ โดยใชวิธีวิเคราะหคา composite percentile ของปริมาณฝน และ

composite standardized ของอุณหภูมิในปเอลนีโญ จากขอมูลปริมาณฝนและอุณหภูมิรายเดือน ในชวง

เวลา ๕๐ ป ต้ังแต พ.ศ. ๒๔๙๔ ถึง ๒๕๔๓ พบวา ในปเอลนีโญปริมาณฝนของประเทศไทยสวนใหญตํ่ากวา

ปกติ (rainfall Index นอยกวา ๕๐) โดยเฉพาะในชวงฤดูรอนและตนฤดูฝน และพบวาเอลนีโญขนาดปาน

กลางถึงรุนแรงมีผลกระทบทําใหปริมาณฝนตํ่ากวาปกติมากข้ึน สําหรับอุณหภูมิ ปรากฏวาสูงกวาปกติทุกฤดู

ในปเอลนีโญ โดยเฉพาะชวงฤดูรอนและตนฤดูฝน และสูงกวาปกติมากข้ึนในกรณีท่ีเอลนีโญมีขนาดปาน

กลางถึงรุนแรง

(ง – ๒๑)

๕. พายุโซนรอน

“แฮเรียต” (Harriet) เมื่อวันท่ี ๒๕ ตุลาคม พ.ศ.๒๕๐๕ ความเร็วใกลศูนยกลางประมาณ

๙๗ km/h ขนาดเสนผาศูนยกลาง ๓๐๐ km/h (ใหญเทากับจังหวัดนครศรีธรรมราช) มีผูเสียชีวิต สูญหาย

บาดเจ็บสาหัส ไมมีท่ีอยูอาศัย บาน และโรงเรียนเสียหาย

“พายุไตฝุนเกย” ข้ึนฝงท่ีอาวไทยฝงตะวันออกเมื่อวันท่ี ๔ พฤศจิกายน พ.ศ.๒๕๓๒ โดยมี

ความเร็วลมใกลศูนยกลาง ๑๒๐ km/h สรางภัยพิบัติท่ี อ.ปะทิวและอ.ทาแซะ จ.ชุมพร จากแรงลมและการ

ยกตัวข้ึนของระดับน้ําทําใหมีผูเสียชีวิต ๕๘๐ คน สวนใหญเปนชาวประมง เรือลม บานพังทลาย การเคล่ือน

ตัวของพายุไตฝุน “เกย” (GAY) พ.ศ. ๒๕๓๒ ปริมาณน้ําในเข่ือนและอางเก็บกักน้ําไดนอยในป พ.ศ.๒๕๕๒

- ๒๕๕๓ เพราะพายุหลายลูกไมพัดผานเขาพื้นท่ีของประเทศไทย

๖. สถานการณหมอกควันในภาคเหนือ

จากการติดตามตรวจสอบปริมาณฝุนละอองขนาดเล็กกวา ๑๐ ไมครอน เฉล่ีย ๒๔ ช่ัวโมง (PM-

๑๐) โดยสถานีตรวจวัดคุณภาพอากาศแบบอัตโนมัติอยางตอเนื่อง ของกรมควบคุมมลพิษกระทรวง

ทรัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดลอม ในเดือนมีนาคม ๒๕๕๑ พบปริมาณฝุนละอองขนาดเล็กกวา ๑๐

ไมครอน เฉล่ีย ๒๔ ช่ัวโมง ณ เวลา ๐๙.๐๐ น. สูงสุด ดังนี้

จังหวัดเชียงใหม ตรวจพบปริมาณฝุนขนาดเล็ก (PM๑๐ ) เฉล่ีย ๒๔ ช่ังโมงสูงสุด ๒๐๖ ไมโครกรัม

ตอลูกบาศกเมตร ในวันท่ี ๒๔ มีนาคม ๒๕๕๑ ณ สถานีโรงเรียนยุพราชวิทยาลัย (มาตรฐานปริมาณฝุน

ขนาดเล็กเฉล่ีย ๒๔ ช่ัวโมง ไมเกิน ๑๒๐ ไมโครกรัมตอลูกบาศก)

จังหวัดลําปาง ตรวจพบปริมาณฝุนขนาดเล็ก (PM๑๐ ) เฉล่ีย ๒๔ ช่ังโมงสูงสุด ๑๙๗ ไมโครกรัมตอ

ลูกบาศกเมตร ในวันท่ี ๖ มีนาคม ๒๕๕๑ ณ สถานีหลักเมือง (ในชวงวันดังกลาวมีการจัดงาน OTOP ใน

บริเวณใกลเคียงจุดตรวจวัดซึ่งมีผลตอการเพิ่มสูงข้ึนของฝุนละออง)

จังหวัดเชียงราย ตรวจพบปริมาณฝุนขนาดเล็ก (PM๑๐ ) เฉล่ีย ๒๔ ช่ังโมงสูงสุด ๑๗๔ ไมโครกรัม

ตอลูกบาศกเมตร ในวันท่ี ๒๓ มีนาคม ๒๕๕๑

จังหวัดแมฮองสอน ตรวจพบปริมาณฝุนขนาดเล็ก (PM๑๐ ) เฉล่ีย ๒๔ ช่ังโมงสูงสุด ๑๓๔

ไมโครกรัมตอลูกบาศกเมตร ในวันท่ี ๒๕ มีนาคม ๒๕๕๑

(ง – ๒๒)

การเพิ่มสูงข้ึนของปริมาณฝุนละอองดังกลาว สอดคลองกับการสูงข้ึนของจุดความรอน (Hotspot)

ซึ่งแปลผลไดจากภาพดาวเทียม โดยเฉพาะการเพิ่มสูงข้ึนของจํานวน Hotspot ในพื้นท่ีภาคเหนือของ

ประเทศไทย ดังนั้น การเพิ่มสูงข้ึนของจุด Hotspot ดังกลาวแสดงใหเห็นถึงการเพิ่มสูงข้ึนของการเผาในท่ี

โลง ในภาคเหนือของประเทศไทย ซึ่งคาดวาเปนสาเหตุหลักของการเพิ่มสูงข้ึนของฝุนละอองขนาด

เล็กในพื้นท่ีภาคเหนือของประเทศไทย สภาพอากาศท่ัวเมืองเชียงใหมในชวงเดือนมีนาคมปกคลุมไปดวย

หมอก และฝุนละอองขนาดเล็กจากไฟปา ทําใหมีผูปวยโรคทางเดินหายใจสูง

สาเหตุสําคัญ เกิดจากไฟปาท้ังในเขตประเทศไทยและจากประเทศเพื่อนบาน เชน พมา ลาว

เวียดนามและกัมพูชา รวมไปถึงกิจกรรมการสะสมมลพิษทางอากาศจากท้ังการ เผา ปง ยางและจากทอไอ

เสียรถมอเตอรไซด รถยนต มาเปนเวลายาวนานทําใหเกิด ปญหามลภาวะทางอากาศในแองเมืองเชียงใหม -

ลําพูน และพื้นท่ีใกลเคียงเขมขนข้ึน จนกลายเปนปญหาท่ีตองเรงแกไขอยางเรงดวน และจําเปนตองมี

มาตรการปองกันในระยะยาวอีกดวย

๗. ดินถลม

การสูบน้ําใตดินมาทําเกลือสินเธาวเปนสาเหตุใหเกิดเหตุการณดินถลมในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

เหตุการณดินถลมในไรมันสําปะหลัง บานหนองราง หมู ๔ ตําบลคางพลู อําเภอโนนไทย จ.นครราชสีมา

พบเหตุ เมื่อวันท่ี ๒ มกราคม ๒๕๕๓ ก็เปนสวนหนึ่งในการนําเสนอขอมูลเพื่อเปนการเตรียมพรอมในการ

รับมือภัยธรรมชาติท่ีจะเกิดข้ึนในอนาคตขางหนา