1. 1. Warsztaty Uwolnij kolory z soku z czarnego bzu czyli tajemnicze waciwoci antocyjanw JOANNA BOISSE 2015 HANNA BDKOWSKA 2015
2. 2. Soczyste owoce jagodowe i pestkowe w stanie dojrzaym maj szczeglnie pikne barwy. Kolor nie jest dzieem przypadku: suy przywabianiu zwierzt, przede wszystkim ptakw ywicych si nimi. Temu samemu suy ciemne zabarwienie niektrych owocw, np. bzu czarnego (Sambucus nigra), ktre czowiek skonny jest uwaa za zabarwienie maskujce.
3. 3. Badania wykazay, e ptaki doskonale je widz i owoce te s chtnie przez nie zjadane. Soczyste owoce zdobi krzewy bzu czarnego, przywabiaj ptaki, s przetwarzane przez ludzi
4. 4. Troch teorii Bez czarny (Sambucus nigra) z rodziny Caprifoliaceae jest pospolity w caej Polsce. To duy krzew - do 7 m wysokoci. Wystpuje w lasach, zarolach, lubi gleby wilgotne i yzne.
5. 5. Kwiaty bzu czarnego s biae, zebrane w due, baldachowate wiechy.
6. 6. Dojrzay owocostan jest zwieszony, z czarnymi kulistymi owocami na czerwonych szypukach. niedojrzay owocostan
7. 7. Owoce bzu czarnego s podobne do czarnych jagd, kuliste, czarne, lnice, bardzo soczyste. Owoce bzu czarnego to pestkowce. Owoc powstaje z jednego owocolistka. Owocnia jest wyranie zrnicowana na trzy warstwy: skrk, misz i wewntrzn, mniej lub bardziej zdrewnia, okrywajc pojedyncze nasienie. Tak powstaje pestka.
8. 8. Dojrzewaj od sierpnia. Owocujce krzewy spotkamy w parkach, lasach, urozmaicaj krajobraz. Ciesz oczy, sprzyjaj rekreacji i wypoczynkowi.
9. 9. Soczysty misz i barwa s atrakcyjne dla ptakw. Zjadaj apetyczne owoce, a niestrawione nasiona po przejciu przez przewd pokarmowy, s przenoszone w inne miejsce. To doskonay sposb rozprzestrzeniania si gatunku - ornitochoria. Dziki temu pojawia si w nowych miejscach najczciej niezagospodarowanych.
10. 10. Owoce bzu czarnego s atrakcyjne take dla ludzi. Rolina ta znana bya ju w dawnej Europie. Odgrywa wielka role w medycynie ludowej. Owoce bzu czarnego posiadaj potwierdzone dziaanie prozdrowotne wpywaj korzystnie na wzrok, dziaaj przeczyszczajco, wchodzc w skad mieszanek odchudzajcych, zawieraj duo witaminy C syrop na przezibienie Sambucol.
11. 11. Owoce czarnego bzu to najcenniejsze rodzime dzikie owoce. cina si cae owocostany, a nastpnie obrywa z nich owoce. Dojrzae owoce, zbierane w sierpniu i wrzeniu, s suszone, przetwarzane na soki, galaretki, demy, kompoty, bogate w pektyny, witaminy A i C, zwizki mineralne. Pomagaj w leczeniu przezibie, wrzodw, zapar, niestrawnoci, oczyszczaj organizmu z toksyn, i szkodliwych produktw przemiany materii.
12. 12. Antocyjany Antocyjany to naturalne barwniki, nadajce barw kwiatom i owocom. Wystpuj w soku komrkowym w postaci rnej wielkoci granulek. W zalenoci od pH soku komrkowego mog przyjmowa barw od czerwonej po fioletow. Najobficiej wystpuj w borwkach, jeynach, malinach, aronii, bakaanach, winiach i urawinach, owocach bzu czarnego.
13. 13. Uwaa si, po spoyciu przez czowieka, peni w jego organizmie funkcje ochronne, m.in. przeciwbakteryjne posiadaj wasnoci wnikania do wntrza bakterii i hamuje ich rozwj i rozmnaanie. Utrudnia to dziaalno chorobotwrcz i rozprzestrzenianie si. Wprawdzie bakterie nie gin, jednak wskutek zatrzymania wzrostu przechodz w stan zastoju. Dlatego mwi si o bakteriostatycznym dziaaniu antocyjanw. Owoce bzu czarnego to przeciwutleniacze wykazuj wasnoci antyoksydacyjne neutralizuj wolne rodniki. W konsekwencji zmniejszaj ryzyko powstawania chorb cywilizacyjnych nowotworw, zaburze ukadu krenia, miadycowych.
14. 14. W przemyle spoywczym antocyjany otrzymuje si w wyniku ekstrakcji lici czerwonej kapusty lub skrek winogron. Otrzymany produkt jest chemicznym dodatkiem do ywnoci oznaczony jako E 163. Uywany jako purpurowy barwnik spoywczy w takich produktach jak napoje, oranady w proszku, demy, lody, wina, jogurty, cukierki, konserwy, wyroby cukiernicze i do barwienia tabletek.
15. 15. OKRELANIE KWASOWOCI W warunkach szkolnych uczniowie wykonuj dowiadczenie pozwalajce zbada pH kwasowo substancji, wykorzystujc wywar z lici czerwonej kapusty. Jest on wyjtkowo czuy.
16. 16. W warunkach domowych to zjawisko obserwowa mona pijc herbat, okazuje si bowiem, e ona jest take wskanikiem kwasowoci. Proponujemy po zaparzeniu herbaty podzieli j na 3 czci. Pierwsza to prba kontrolna, druga zawiera sok z cytryny herbata janieje, do trzeciej dodajmy sody oczyszczonej herbata ciemnieje.
17. 17. Cz praktyczna: wykonywane dowiadczenie Proponujemy zebranie owocw bzu czarnego, wycinicie z nich soku i przeprowadzenie serii dowiadcze. PROBLEM BADAWCZY: Czy sok z owocw bzu czarnego moe by wskanikiem (bioindykatorem) kwasowoci (pH)? HIPOTEZA BADAWCZA: Sok z owocw dzikiego bzu czarnego zmienia barw w zalenoci od pH substancji lub roztworu.
18. 18. MATERIAY: Owoce czarnego bzu Turystyczne talerzyki jednorazowe, yeczki plastikowe, plastikowe pipety pasterowskie, soda oczyszczona, kwasek cytrynowy, proszek do prania, woda z kranu, proszek do pieczenia, ocet winny.
19. 19. UWAGA! Uczestnicy warsztatw mog zbada pH swojego drugiego niadania: owocw, chleba, napojw, soku z cytryny, mleka, twaroku.
20. 20. OPIS DOWIADCZENIA: 1. Wycinij do miseczki sok z owocw czarnego bzu 2. Na folii celofanowej lub talerzyku umie w pewnej odlegoci od siebie p yeczki sody oczyszczonej, kwasku cytrynowego, proszku do prania, wody z kranu, proszku do pieczenia 3. Na poszczeglne substancje nanie po kilka kropli soku z owocw czarnego bzu 4. Ponw eksperyment z wybranymi substancjami np. skadnikami wasnego niadania soki, herbata, mleko, sok z cytryny, twaroek, sery, pieczywo. 5. Porwnaj zabarwienie badanych produktw i sprbuj okreli ich kwasowo
21. 21. WYNIK DOWIADCZENIA: Sok z owocw bzu czarnego zmienia w kontakcie z kwaskiem cytrynowym i wod z kranu barw na row. Sok z owocw bzu czarnego zmienia w kontakcie z sod oczyszczon i proszkiem do prania, barw na zielon.
22. 22. WNIOSKI: Sok z bzu czarnego moe by wskanikiem stopnia kwasowoci roztworw. Dzikujemy za uwag!