Antiseptik Ve Tutum Apre Kombinasyonu

7/23/2019 Antiseptik Ve Tutum Apre Kombinasyonu

1/45

T.C.

MLL ETM BAKANLII

TEKSTL TEKNOLOJSALANI

ANTSEPTK VE TUTUM APREKOMBNASYONU

542TGD883

Ankara, 2011


2/45

Bu modl, mesleki ve teknik eitim okul/kurumlarnda uygulanan ereveretim Programlarnda yer alan yeterlikleri kazandrmaya ynelik olarakrencilere rehberlik etmek amacyla hazrlanm bireysel renmemateryalidir.

Mill Eitim Bakanlnca cretsiz olarak verilmitir.

PARALE SATILMAZ.


3/45

ii

AIKLAMALAR ..................................................................................................................GR .......................................................................................................................................1RENME FAALYET1 ....................................................................................................31. ANTSEPTK APRE............................................................................................................3

1.1. Antiseptik zellik Veren Apre .....................................................................................41.1.1. Kullanlan Makineler ............................................................................................. 41.1.2. almaya Hazrlk ................................................................................................6

1.2. rmeye ve Kflenmeye KarDayankllk Kazandran Apre................................101.2.1. Kullanlan Makineler ...........................................................................................101.2.2. almaya Hazrlk .............................................................................................. 11

1.3 Antimikrobik zellik Kazandran Apre.......................................................................15

1.3.1 Kullanlan Makineler............................................................................................171.3.2. almaya Hazrlk .............................................................................................. 201.3.3. Uygulan............................................................................................................241.3.4. Sonlemler.........................................................................................................24

UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 26LME VE DEERLENDRME ....................................................................................28

RENME FAALYET-2 ...................................................................................................292. ANTSEPTK VE TUTUM VERME ................................................................................29

2.1. Kumaa Antiseptik zellik Veren Apre ile Sert Tutum Verme..................................292.1.1. Emdirme Usul....................................................................................................292.1.2. Sonlemler.........................................................................................................30

2.2. Kumaa rme ve Kflenmeye KarDayankllk Kazandran Apre ile YumuakTutum Verme .....................................................................................................................322.2.1. Emdirme Usul....................................................................................................322.2.2. Sonlemler.........................................................................................................32

2.3. Kumaa Antimikrobik zellik Kazandran Apre ile Yumuak Tutum Verme...........352.3.1. Emdirme Usul....................................................................................................352.3.2. ektirme Usul....................................................................................................352.3.3. Sonlemler.........................................................................................................35

UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 36LME VE DEERLENDRME ....................................................................................37

MODL DEERLENDRME .............................................................................................. 38

CEVAP ANAHTARLARI.....................................................................................................40KAYNAKA ......................................................................................................................... 41

NDEKLER


4/45

iii

AIKLAMALAR

KOD 542TGD883ALAN Tekstil TeknolojisiDAL/MESLEK Terbiye TeknolojileriMODLN ADI Antiseptik ve Tutum Apre KombinasyonuMODLN TANIMI Selloz mamullere uygulanan kimyasal aprelerden

antiseptik apre ve antiseptik apre yaplm mamulntutumunu deitirme ile ilgili renme materyalidir.

SRE 40/32N KOUL

YETERLK Antiseptik ve tutum apre kombinasyonunu yapmak

MODLN AMACI

Genel AmaBu modl ile uygun ortam salandnda tekniine uygunolarak Antiseptik ve tutum apre kombinasyonunuyapabileceksiniz.Amalar

1. Tekniine uygun olarak antiseptik apreyapabileceksiniz.2. Tekniine uygun olarak antiseptik ve tutumverebileceksiniz.

ETM RETMORTAMLARI VEDONANIMLARI

Gerekli iletme ortam, emdirme ve ektirme usul alanapre makineleri, flotte, apre kimyasal maddeleri, mezur,terazi, hesap makinesi.

LME VE

DEERLENDRME

Modl iinde yer alan her renme faaliyetinden sonraverilen lme aralarile kendinizi deerlendireceksiniz.retmen modl sonunda lme arac (oktan semelitest, doru-yanl testi, boluk doldurma, eletirme vb.)kullanarak modl uygulamalar ile kazandnz bilgi ve

becerileri lerek sizi deerlendirecektir.

AIKLAMALAR


5/45

1

GRSevgili renci,

nsan, doumundan lmne kadar yemek, giyinmek, eitim, barnacak yer gibibalca temel ihtiyalarn karlamak zorundadr. nsanlarn hayatn srdrebilmesi iintemel ihtiyalarndan biri olan giyinmek, tekstil sektrn ortaya karmtr.

Gemi yzyllardan beri giyim, ihtiyacn yan sra zevkleri de yanstan bir zellikkazanmtr. Tekstilde her zaman daha yeniyi, daha iyiyi, kullanlyve gzel grnmly

retmek baaryda beraberinde getirmitir. Bunun iin gelien teknolojileri takip etmeli veyaratc olmalsnz. Apreci olarak yenilie ulamak aslnda zor deildir. nk apre kendiiinde bir dnyadr. Bu dnyada kefedilecek ok yenilik olduundan baarher zaman bilgive dncelerinizin sonucunda gelecektir.

Tekstil denince yalnzca giyim deil; salk, ev tekstili, otomobil, lastik, yaltm,mobilya ve daha birok sektr akla gelir.

Mikroplarn ve bakterilerin remesini nlemek iin tekstil apreci olarak neleryapabileceinizi bu modlle renip uygulayabileceksiniz.

GR


6/45

2


7/45

3

RENME FAALYET1

Bu renme faaliyetinde kazandrlacak bilgi ve beceriler dorultusunda uygun ortamsalandnda tekniine uygun antiseptik apre yapabileceksiniz.

Evde kullandnz ev tekstil rnlerinin ve giyim eyalarnzn arasndan

kullanmadnz bir kan souk, rutubetli ve ksz bir ortamda gnlerce

bekleterek kf oluumunu gzlemleyiniz.

Kflendikten sonra kumaa kuvvet uygulayarak mukavemetinin azalp

azalmadngzlemleyiniz.

1. ANTSEPTK APREMikroorganizmalarn oalmasn engelleyen ve onlar ldren maddeler, antiseptik

olarak isimlendirilir. Antiseptik, antibiyotik veya dezenfektan gibi deiik isimlerle anlanbirok madde gelitirilmitir.

Ayn zamanda antiseptikler; insan, hayvan ve bitkilerin dokularna yerleerekhastala yol aan bakteri, virs ve mantar gibi tek hcreli canl lar yok etmek amacylakullanlan maddelerdir.

Selloz liflerine, niasta ieren bitim ilemleri uygulandnda mamuln beklemesisonucu zerinde kflenme olabilmekte ve kumata rme, mukavemetinde (uygulanan biretkiye kar gsterilen diren) azalma meydana gelebilmektedir. Mikroorganizmalarnolumasn nlemek iin antiseptik apre ilemi veya rmeye ve kflenmeye kar

dayankllk gsteren bitim ilemi yaplr.Kullanm alanna gre baz giyim eyalarnda, ev tekstilinde ve zellikle salk

sektrnde mikroplarn olumasnnlemek iin de antimikrobik apre ilemi yaplr.

Bu modlde antiseptik apreleri 3 snfta inceleyeceksiniz. Bunlar: Antiseptik zellik veren apre rmeye ve kflenmeye kardayankllk kazandran apre Antimikrobik zellik kazandran apre

RENME FAALYET1

ARATIRMA

AMA


8/45

4

1.1. Antiseptik zellik Veren Apre

Selloz ve selloz esaslliflerde niasta ve niasta mantarlarn remesi iin ok uygunbir zemin olduundan niasta apresi ve apreli tekstil rnleri uzunca bir sre depoda veyabenzer bir yerde bekletildiinde kflenme meydana gelebilir. Kflenmeyi nlemek iinniasta kullanlan apreleme ilemlerinde apre flottesine salisik asit, sodyum salisat,

pentaklora fenol, preventol, formaldehit veya fenol gibi antiseptik maddelerden biri ilaveedilmelidir.

Antiseptik apre iin ayr bir flottede zelti hazrlamaya gerek kalmadan niasta ileyaplan aprelemelerdeki bitim ilemlerinde flotte iine antiseptik madde ilave edilerekyaplabilir. Ancak kullanlan antiseptik madde, kumaa yaplan dier bitim ilemine veflottenin scaklna balolarak farkldeerlerde kullanlabilir.

Aplike edilecek zelti iinde magnezyum klorr, sodyum klorr maddeleri flottedevar ise baka bir antiseptik madde koymaya gerek yoktur. nk bu maddeler mantarlarnremesini engeller.

Antiseptik zellik veren apre reetesi

Mal arl : 100gFlotte oran : 1/5

5ml/l salisik asit

1.1.1. Kullanlan Makineler

Antiseptik apre, emdirme yntemiyle yaplabilmekte ve bu yntemde fulardkullanlmaktadr.

Antiseptik apre tek fularddan oluan makinelerde yaplabilir. Tek olarak fulard pekkullanlmamakla beraber genelde fularda balkurutma ksmolan bir blm daha vardr. Busayede hem apreleme hem de kurutma veya fikse ilemi de devaml bir ekildeyaplabilmektedir. Bu ilemler iin uygun makine olarak da ramz makinesi kullanlabilir.

Resim 1.1: Ramz makinesi


9/45

5

Kumakurutma ksmna enine ak olarak girer.

Resim 1.2: Kuman ramz makinesinin kurutma ksmna girii

Kuma kurutma ksmna girerken kuman kenarlarndan ine ile tutturulmasylakuman istenen gerginlikte makine iine gidii salanr.

Resim 1.3: Ramz makinesinde kuman inelere tutturulmas


10/45

6

1.1.2. almaya Hazrlk

1.1.2.1. Flotte ve KimyasallarAlma

Flotte alm, yaplmas gereken apre eidine, uygulanacak mamuln cinsine vekuman uzunluuna bal olarak emdirme veya ektirme metotlarna gre alanmakinelerde yaplr. Bu iki yntemde birbirinden farklflotte almlarolmaktadr.

Emdirme Usul

Emdirme usul alan makiye kuma, zerine sarlm olan ve dok denen araba ile

tanarak makinenin giri ksmna getirilir. Makinenin giri ile k arasndakiaksamlarndan geirilmi bir kuma, makine almazken devaml olarak bulunur. Bukumaa klavuz denir.

Resim 1.4: Makineden gemiolan klavuz

Klavuza aprelenecek kumadikimakinesi ile dikilir.


11/45

7

1.1.2.2. KumaMakineye Ykleme

Kumamakineye yklemeden partideki kumalarn yzleri aynynde olacakekildedikilir. Daha sonra kumamakineye dzgn ve eni akekilde verilir.

Resim 1.5: Dikimakinesi

ki kuma birbirine dikildikten sonra makineye kuma yklenmesi tamamlanm

olur.

Emdirme Usul

Bir flotte iinde antiseptik apre yalnz bana pek yaplmaz. Antiseptik apre, niastaieren apreleme ilemleri iine salisik asit, sodyum salisat, pentaklora fenol, preventol,formaldehit veya fenol gibi antiseptik maddelerinden uygun olan biri ilave edilerek birflottede olmas salanr. Flottesinde niasta ieren apre ileminde, apreden sonra kumandepo veya baka bir yerde bekleme srasnda kflenmemesi iin ayn niasta ieren zeltiiine antiseptik madde ilavesi yaplarak boya mutfanda homojen karm salanr.Hazrlanan bu zelti ramz makinesinde bulunan fulardn iine koyularak diyagrama uygun

olarak sabit scaklkta kalmas salanr ancak bu ilemdeki uyulmas gereken niasta ierenapre diyagramdr. Yani antiseptik apre ilemi, asl yaplmas gereken aprenin diyagramnauyum salamaktadr.

Mamul hazrlanan flotteye girerek zerine apre zeltisini emer ve fulard kndabulunan skma silindirleri vastasyla sklarak mamuln zerindeki fazla zelti alnarakflotteye geri dn salanarak zelti israfnlenmiolur.


12/45

8

Resim 1.6: Fulardn knda kuman sklma an

Ayn zamanda skma ile kurutmann daha abuk ve kolay olmas salanr. Kumafularda girip gittike fulardlardaki zeltide azalma olacandan fulardn iine devamlolarak zelti takviyesi yapmak gerekir. Bunun iin de fulardn iinde biramandra bulunurve bu amandra da ilave tankna baldr. amandra aaya indike nceden fazla olarakve hazrlanmzelti ilave tankndan otomatik olarak fakat basit bir sistemle flotteye ilaveolur.

1.1.2.3. Uygulan

Selloz ve selloz esasl mamuller niasta ieren apre maddeleri ile bitim ilemiyapldktan sonra depo veya baka bir yerde kumabekletildiinde kflenmelerin meydanagelmesi ihtimali yksektir. Kflenmeleri nlemek iin niasta ieren apre flottesinin iinekuman kalnlna, cinsine, kullanlaca yere, kullanlan antiseptik maddesine gredeikenlik gsteren fakat ortalama 5-15ml/l orannda antiseptik maddesi konulup homojen

birekilde karmsalanarak kumaa emdirme yolu ile aplike edilir.

1.1.2.4. Sonlemler

Antiseptik apre olmu kumaa son ilem olarak kurutma yaplr. Kurutma scaklkuman kalnlna gre deiir.


13/45

9

Antiseptik apre uygulamasnyapnz.lem Basamaklar neriler

nlnz giyiniz.

Kumaklavuza dikiniz. Dikiileminin salam ve dzgn

olmasna dikkat ediniz.

Reetedeki miktarda niasta ieren flotteiine antiseptik maddesini ilave ediniz.

Antiseptik apre maddesi olarakkullandnz madde asidik zelliktadndan tanmasve znmesisrasnda dikkatli olunuz.

Kumaflotteden geiriniz. Niasta ve antiseptik madde ieren

flotteden kan kumasknz. Antiseptik apre olmukuma

kurutunuz.

KONTROL LSTES

Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz beceriler iinEvet, kazanamadnz beceriler iin Hayr kutucuuna (X) iareti koyarak kendinizideerlendiriniz.

Deerlendirme ltleri Evet Hayr

1. nlnz giydiniz mi?

2. Antiseptik maddesini reetedeki deer kadar alp flotteyeilave ettiniz mi?

3. Homojen karmnsaladnz m?

4. Aprelenecek kumaklavuza diktiniz mi?

5. Kumafularddan geirdiniz mi?

6. Fularddan kan kumakuruttunuz mu?

DEERLENDRME

Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz.Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnzEvet ise sonraki renme faaliyetine devam ediniz.

UYGULAMA FAALYET


14/45

10

1.2. rmeye ve Kflenmeye KarDayankllk Kazandran Apre

rme mikroorganizmalarn, s ve nemin etkisiyle selloz makro molekllerinienzimatik olarak paralamas ve yenmesidir. Baz mikroorganizmalar selloz makromolekllerini paralamadan yaylr (rnein mantarlar). Rahatsz edici lekeler kumayzeyinde oluur. Bu lekelere kf denir. Kflenme tekstil mamulnn zarar grmesinin

balangcdr. Yapay lifler kflenmeye ve rmeye ok dayankldr. Bundan dolaytenteler, adr, branda, itfaiye hortumlar balk alar, gibi fazla neme uzun sre maruzkalan rnlerin retimi aamasnda selloz esasl liflerin yerini, neredeyse tamamen yapaylifler almtr. ayet rn, sentetik liflerden deil selloz esasl liflerden imal edilecekserme ve kflenmeye kardayankllk bitim ilemi yaplmasgerekir.

Liflerin etrafnsaran bir polimer oluturarak yaplan rmeye ve kflenmeyekarbitim ilemi reetesi

Mal arl : 150 gFlotte oran : 1/2

135 ml/l melamin formaldehit10 ml/l hidrojen peroksit (formaldehiti formik aside evirir.)2 ml/lslatc(noniyonik)Alnan flotte % 75

1.2.1.Kullanlan Makineler

rmeye ve kflenmeye kar dayankllk apresi emdirme yntemiyleyaplabilmekte ve bu yntemde fulard kullanlmaktadr.

rmeye ve kflenmeye kardayankllk apresi iin bir veya art arda bulunan ikifularddan oluan ve sonrasnda ntrletirme, durulamalarn yaplabilecei tekneleri olan birmakinede yaplmasgerekir.

Resim 1.7: rmeye ve kflenmeye kardayankllk apresi yaplan makinelerden ramz


15/45

11


almaya gemeden makinenin temizliinin kontrol edilmesi byk nem tar.Silindirlerin ve makine cidarnn temiz olmas uygulanacak aprenin kumaa dzgn birekilde geiini salar.

1.2.2.1. Flotte ve KimyasallarAlma

Emdirme Usul

Yaplacak olan rme ve kflenmeye kar dayankllk bitim ilemlerinin ikifulardlardnda ykama banyolarbulunan bir makinede yaplmasuygundur. Mamuln apreilemi iin n hazrlk erevesinde bazilemler yapmak lazmdr. ncelikle apre ilemi iinuygun maddeleri zelti hline getirmek gerekir. Bunun iin boya mutfanda apremaddelerini su ile zerek zelti hazrlamak, zeltiyi fulard ve ykama teknelerinegnderilmek (makine ile boya mutfandaki balantysalayan borular vastasyla) gerekir.zeltiler makineye gnderildikten sonra her teknenin scakl, verilen reetedekidiyagrama gre ayarlanr.

KumaMakineye Ykleme




16/45

12


ki kumabirbirine dikildikten sonra makineye kumayklenmesi tamamlanmolur.

1.2.2.3. Uygulan

rme ve kflenmeye kar apre ilemi iin nce kuma, emdirme yntemi ile apre

yaplacak makineye getirilir. Makine fulard ve ardnda ykama teknelerinin bulunduu birmakine olmaldr. Fulardn iine 120-150 ml/l melamin formaldehit ve 9-13 ml/l hidrojen

peroksit ve 1-4 ml/l slatcy flotte miktarndaki su ile homojen bir ekilde kartrlr.Hidrojen peroksit flotte iindeki formaldehiti formik aside evirir. Formik asitte katalizatretkisi gsterir. Islatckuman daha iyi flotteyi emmesine yardmcolur.

1.2.3.4. Sonlemler

Kuma flotteden getikten sonra souk su bulunan (2025 Cde) tekneye girer.Ardndan ntralizasyon ilemi iin soda zeltisi (5-15 g/l) bulunan tekneye girer.

Ntrletirme ileminin ardndan ilk teknede lk ve ardndaki teknede souk durulamayaplan kuma, doka sarlarak 47 gn bekletilir.


17/45

13

rmeye ve kflenmeye kardayankllk kazandran apre uygulamasnyapnz.

lem Basamaklar neriler

nlnz giyiniz.

Kumaklavuza dikiniz.

Dikiileminin salam ve dzgnolmasna dikkat ediniz.

Melamin formaldehit, hidrojen peroksit veslatcyhesaplanan reete deerlerine grealarak flotte iine ilave ediniz ve homojenolarak karmasnsalaynz.

Hazrladnz apre zeltisini fularda ilaveediniz.

II. teknede souk su ile durulama yapnz.

III. teknede 515 g/l soda bulunan ykamabanyosundan geirerek ntralizasyonilemini yapnz.

IV. teknedelk su ile kumadurulaynz.

V. Teknede souk su ile durulaynz.

Makine knda doka sarlan kuma47gn bekletiniz.

Bekleme srasnda kuma2436 saatdndrmelidir.

UYGULAMA FAALYET


18/45

14

KONTROL LSTES




2. Kumaklavuza diktiniz mi?

3. rme ve kflenmeye kardayankllk apre iin gerekliolan 120-150 ml/l melamin formaldehit, 9-13 ml/l hidrojen

peroksit ve 1-4 ml/lslatcieren apre zeltisinihazrladnz m?

4. Souk su bulunan (2025 Cde) ykama teknesinihazrladnz m?

5. Ntralizasyon ilemi iin soda zeltisi (5-15 g/l) bulunanbanyoyu hazrladnz m?

6. Durulama iinlk ykama banyosunu hazrladnz m?

7. Souk durulama banyosunu hazrladnz m?


9. Kumantralizasyon, ykama ve durulama banyolarndangeirdiniz mi?

10. Kumamakine knda doka sardnz m?

11. Kumasarlolarak 47 gn beklettiniz mi?

DEERLENDRME

Deerlendirme sonunda Hayreklindeki cevaplarnzbir daha gzden geiriniz.Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnzEvet ise sonraki renme faaliyetine devam ediniz.


19/45

15

1.3 Antimikrobik zellik Kazandran Apre

Otel, ocuk yuvas, hastane, misafirhane, yetimhane, huzurevi, yurt gibi topluma akve ok kiinin kulland yerlerde kullanlan tekstil rnleri bata olmak zere, baz tekstilmamullerine mikrop gemektedir. Bu tekstil mamulleri, yksek scaklktaykanamadklarnda mikroplar iinde barndrdndan bunlarla temas eden kiilere degemektedir. Bundan dolay enfeksiyonlar nlemek iin belirli tekstil mamullerineantimikrobik bitim ilemi, dier adyla hijyenik bitim ilemi yaplmasgerekmektedir.

Hijyenik bitim ileminin esas, tekstil mamul zerine antimikrobik zellik gsterenmaddeler aplike edilerek mamul zerinde oluan bakteri ve mantarlarn yaylmasnnlemektir. Yaplan bitim ilemi, rme ve kflenmeye karbitim ilemi ile tamamen ayn

olmaktadr fakat yaplamacve uygulama alanlarfarkldr.

Antimikrobik bitim ilemi iin tavsiye edilen baztekstil mamulleriunlardr:Yataklar, yer hallar, demelikler, yatak klflar, yorgan ve yastk klflar, yorgan

ve yastklarn ii, battaniyeler

Yukarda belirtilen kullanm alanlar dnda baz giyim eyalarna da (gmlekler, iamarlar, bluzlar gibi) antimikrobik bitim ilemi uygulanm ancak pek baaryaulaamamtr. Bunun nedenleriunlardr:

Tm insanlarn derileri aynhassasiyette olmadndan antimikrobik madde kullanlan

tekstil rnlerinden kullanan baz kiilerin derileri tahri olabilmekte ve alerjiye yolaabilmektedir.

Devaml antimikrobik bitim ilemi grm tekstil mamul giyinen kiilerin doadanormal olarak kar-diren gstermesi gereken mikroplara kar direnci azalmakta, bukiilere problem yaatabilmektedir.

Kullanlan antimikrobik madde baz mikroplar etkileyip bazlarnetkilemeyebilir ve bunun sonucunda antimikrobik maddenin etkilemediimikroplar ok fazla reyebilir.

Bu gibi nedenlerden antimikrobik bitim ilemleri her yerde kullanlmamaktayd.

Genelde yer hallarnda, topluma ak yatak ve yorgan i malzemelerinde, ykanamayanklflarda kullanlmaktayd ancak yeni uygulanmaya balanan gm esasl doalantimikrobik ile noniyonik yapda retilen antibakteriyel maddeler ile kullanm alanlarndagenileme ve kullanmlarnda artmalar olmutur.

Gm esasl doal antimikrobik madde, nano teknolojisi ile retilmekte olupboyanm kumata renk deiimleri yapmamaktadr. En nemli zelliklerinden biri de tmliflere (pamuk, viskon, polyester, naylon, yn ve karmlarnda) uygulanabilmesidir.Fulardlama yntemiyle aplikasyon yaplr. Ancak pamuk lifine ektirme yntemiyle deuygulama yaplabilir. Mamul antimikrobik ilem grdkten sonra 150 C civarnda kurutmayaplr. Kumaarlnn % 1-3 kadar kullanlr.


20/45

16

Gmesasldoal antimikrobik maddelerin kullanm alanlar unlardr:

Spor giysiler, ev tekstili ve demelik kumalar, yatak yzleri, araflar, klflar veyastk klflar, mutfak ve banyo havlular, adr ve tenteler, du perdeleri, tbbi tekstiller,dokusuz yzeyler ve battaniyeler

Resim 1.10: Antibakteriyel kumaile kaplanmyatak

Noniyonik yapdaki antibakteriyel madde renksiz, kokusuz ve 7,1 pH aral ndadr.Bu antibakteriyel madde kokuya sebep olan bakterilerin gelimesini nleyerek giyim ve eveyalarnda kullanlan pamuklu ve karm kumalarda antibakteriyastatik zelliklerkazandran emlsiyonlardr. Fulardlama yntemiyle yumuatcyla beraber ve tek banaektirme yntemiyle ve boyarmaddelerle beraber uygulanabilir. Fulardlama yaparken flottescaklnn mamul zerindeki alnmasnda etkisi yoktur. ektirme metoduyla uygulamada1015 dakika ve 4050 C aralnda ilem yaplr. Kuma arlnn genelde % 25orannda kullanlr. Bu madde tm tekstil boyanmasnda kullanlan yardmc maddeler ve

boyarmaddelere eklenebilmektedir.

Noniyonik antibakteriyel madde ile yaplan apreleme ileminin kullanm alan

unlardr:oraplar, hemire ve doktor niformalar, laboratuvar elbiseleri, i amarlar, cerrahi

giysiler ve muayene elbiseleri, temizlik malzemeleri, duvar kaplamalar, demelik kuma,battaniye, perdelik kuma, yatak, yatak rtleri, araflar, yastk rtleri, yatak doldurmamateryalleri, yastk doldurma lifleri ve hava filtreleri


21/45

17

Resim 1.11: Doktor niformalar

Antimikrobik apre reetesi

Mal arl : 300 kgFlotte oran : 1/2

% 2 gmesasldoal antimikrobik madde

1.3.1 Kullanlan Makineler

Antimikrobik apre ilemi iin ektirme yntemine gre haspel, overflow ve HTmakinelerini sralayabiliriz.

Resim 1.12: Overflow boyama ve apre makinesi


22/45

18

Resim 1.13: HT boyama ve apre makinesi

Antimikrobik apre emdirme yntemiyle de yaplabilmekte ve bu yntemde fulardkullanlmaktadr.

Antimikrobik apre tek fularddan oluan makinelerde yaplabilir. Tek olarak fulard pekkullanlmamakla beraber genelde fularda bal kurutma ksm olan bir blm daha

bulunmaktadr. Bu sayede hem apreleme hem de kurutma veya fikse ilemi de kontin birekilde yaplabilmektedir. Bu ilemler iin en uygun makine ramz makinesidir.

Resim 1.14: Ramz makinesi

Kumakurutma ksmna enine ak olarak girer.


23/45

19

Resim 1.15: Kuman ramz makinesinin kurutma ksmna girii

Kuma kurutma ksmna girerken kuman kenarlarndan ine ile tutturulmasylakuman istenen gerginlikte makine iine gidii salanr.

Resim 1.16: Ramz makinesinde kuman inelere tutturulmas


24/45

20


Flotte ve KimyasallarAlma Emdirme Usul

Noniyonik yapdaki antibakteriyel madde tek bana ya da boyama iin kullanlanmaddelerle kartrlarak aplikasyon salanabilir. Gm esasl doal antimikrobik apreninise tek bana bir flottede yaplmas uygundur. Eer sadece antibakteriyel apre yaplacaksaher iki madde iin geerli olan znme oranlarnda suda zlerek fularda nakil yaplpfularddan kuman gemesi salanr. Fulardn iinden kan kuma, skma silindirlerindensklarak fazla flottenin geri dn salanr.

ektirme Usul

Antimikrobik apre ektirme yntemiyle de yaplabileceinden bu ynteme greflotte alma ilemiyle olur:

ektirme yntemine gre alan makinelerin flotte oranlar genelde 1/5 ve dahayksektir. 1/5 ifadesindeki 1 (bir) terimi kuman 1 kg olduunu ifade ederken 5 (be) isealnacak flotte miktarn litre olarak ifade eder. Yani 1 kg mal iin 5 l flotte hazrlanmalanlamna gelir. Eer makine 400 kg kumakapasite ile alyorsa 2000 l flotte alma hacmivardr. Makinenin iine su, makinenin genelde st ksmnda bulunan rezerve tank olarak

bilinen yerden istenen scaklk ayarlamasyaplarak kazana verilir.

Resim 1.17: HT makinesi rezerve tank

Makinenin yan tarafnda, makinenin kazanna svtama borularile balilave tankadverilen ve tm kimyasal maddelerin znme ilemini yapan iki adet ufak kazan bulunur.Bu ilave tanklarnn iindestma ve kartrma tertibatlarbulunmaktadr.


25/45

21

Resim 1.18: HT makinesinin ilave tanklar Resim 1.19: HT makinesinin ilave tanknn ii

lave tankndan kazana borularla bal olduundan burada znen kimyasalmaddelerin kazann iine iletilmesi salanr.

Rezerve tankndan gerekli olan flotte makine iine alndktan sonra makinedeki sumiktarnflotte seviye gsterge izelgesiyle dardan grmek mmkndr.

Resim 1.20: Flotte seviye gsterge izelgesi

ektirme yntemi ile alan makinelerin ilemleri, kontrol panellerinden verilenkomutlarla yaptrlr.


26/45

22

Resim 1.21: HT makinesini kontrol paneli

KumaMakineye Ykleme Emdirme Usul

Emdirme usul alan makiye kuma, zerine sarlm olan ve dok denen araba iletanarak makinenin giri ksmna getirilir. Makinenin giri ile k arasndakiaksamlarndan geirilmi bir kuma, makine almazken devaml olarak bulunur. Bukumaa klavuz denir.



27/45

23



ki kumabirbirine dikildikten sonra makineye kumayklenmesi tamamlanmolur.

ektirme Usul

ektirme usul alan makinelerde mamul tama arac ile tanarak makine nnegetirilir.

Resim 1.24: Kumatama arabas

Makine bulunan ve ucu darda bulunan klavuza dikilerek makinenin kuma almagznden kumaieri verilerek makineye kuman yklenmesi salanr.


28/45

24

Resim 1.25: HT makinesinin kumaieri alma gz

1.3.3. Uygulan

Antimikrobik madde ile genelde emdirme yntemine gre allmakta ama nadir deolsa ektirme yntemiyle apre yaplabilmektedir.

Emdirme Usul

Antimikrobik madde kuma arlnn % 1-5i kadar zelti hazrlanp flotteyeilavesi yaplr. Kuma fularddan geirilip ardndan kurutma yaplarak antimikrobik apre

ilemi aplike edilir. Kurutma ve apre ilemi ramz makinesinde yaplabilir.

ektirme Usul

ektirme yntemi ile apre yaparken boya mutfanda kumaarlnn % 2-5i kadarzelti hazrlanp apre kazanna ilavesi yaplr. ektirme yntemiyle allrken 4050 Cde1015 dakika ilem yaplarak antimikrobik apreleme yaplr. Kuma makineden karlr.Apreleme ilemi halat hlinde yapldiin kumasantrifj makinesinde sklp halat amamakinesinde kuma enine ak hle getirilip kurutma makinesinde enine ak ekildekurutularak ilem tamamlanmolur.

1.3.4. Sonlemler

Kuma antimikrobik apre iin flotteden ktktan sonra son ilem olarak kumasantrifjde sklr.


29/45

25

Resim 1.26: Santrifj makinesi

Resim 1.27: Santrifj makinesi

Ardndan kurutma yaplr. Kurutma scakl kuman kalnlna gre deiiklikgsterir.


30/45

26

UYGULAMA FAALYET

Antimikrobik zellik kazandran apre uygulamasyapnz.


Kumaklavuza dikiniz. nlnz giyiniz.

Emdirme yntemine gre

Kuman 1/5i kadar oranda zeltiyi suile hazrlayarak fularda ilave ediniz.

zelti hazrlarken igvenliikurallarna dikkat ediniz..

Kumafulardn knda sknz.

Kumaskldktan sonra kurutunuz.

ektirme yntemine gre

Antimikrobik madde kumaarlnn% 2-5i kadar flottede znz.

Kumamakinenin iine gnderiniz.

4050 Cde 1015 dakika kumaflotteiinde kaldktan sonra karnz.

Kumasantrifuj makinesinde sknz. Santrifujle alrken dikkatli olunuz.

Kumakurutunuz.

KONTROL LSTES




2. Kumaklavuza diktiniz mi?

3. Emdirme veya ektirme yntemine gre zeltilerihazrladnz m?

4. Hazrladnz zeltiyi fularda ilave ettiniz mi?


UYGULAMA FAALYET


31/45

27

6. Fularddan kan kumakuruttunuz mu?

7. lave tanknda hazrladnz zeltiyi makine iinepompaladnz m?

8. Kumaklavuza dikip makine iine yklemesini yaptnzm?

9. Reeteye gre verilen scaklk ve srede kuma flotte ileaplike ettirdiniz mi?

10. Kumakarttktan sora skma ilemi yaptnz m?

11. Kuma kurutmaya hazr hle getirmek iin enine akduruma getirdiniz mi?

12. Kumakuruttunuz mu?

DEERLENDRME

Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz.Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnzEvet ise lme ve Deerlendirmeye geiniz.


32/45

28

LME VE DEERLENDRME

Aadaki cmlelerin banda bobraklan parantezlere, cmlelerde verilenbilgiler doru ise D, yanlise Y yaznz.

1. ( ) Niasta maddesi ile selloz ve selloz esaslliflere apre yapldktan sonradepolanan kumakflenebilmektedir. Kflenmeyi nlemek iin antiseptik apreyaplmaldr.

2. ( ) Antiseptik apre kumaa emdirme yntemiyle aplike ettirilir.

3. ( ) rme, mikroorganizmalarn,sve nemin etkisiyle selloz makromolekllerinienzimatik olarak paralamasdr.

4. ( ) Yapay liflere rme ve kflenmeye karbitim ilemi her zaman uygulanr.

5. ( ) Selloz liflerin, rmesini ve kflenmesini nlemek iin genelde aktif veya pasifkoruma yntemlerinden biri tercih edilir.

6. ( ) Topluma ak olan yerlerde (otel, ocuk yuvas, misafirhane, hastane, huzurevigibi) oluabilecek enfeksiyonu nlemek iin tekstil mamullerine antimikrobik apreyaplmaldr.

7. ( ) Antimikrobik bitim ileminin esaskumazerinde antimikrobik zellik gsteren

maddeler aplike ettirilerek kumazerinde oluabilecek bakteri ve mantarlarnyaylmasnnlemektir.

DEERLENDRME

Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevapverirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz.Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.

LME VE DEERLENDRME


33/45

29

RENME FAALYET-2

Bu renme faaliyetinde kazandrlacak bilgi ve beceriler dorultusunda uygun ortamsalandnda tekniine uygun olarak antiseptik apre ve tutum verebileceksiniz.

Bu faaliyet ncesinde evrenizdeki tekstil rnlerinden selloz ve selloz esasl

mamullerin tutumlarninceleyiniz.

2. ANTSEPTK VE TUTUM VERME

Tekstil rnlerinin kullanm zelliini, tuesini (dokunma sonucu hissedilen tutum)gzelletirmek iin aynkumaa sadece bir apre ilemi yaplabilecei gibi birden fazla apreilemleri de yaplabilir.

renme Faaliyeti-1de eitimi verilen apre ilemleri ile beraber veya ayrbirekildebaka apreleme ilemleri de ayn kumaa yaplarak kullanm zelliklerinde deiiklikler

yaplabilmektedir.

2.1. Kumaa Antiseptik zellik Veren Apre ile Sert Tutum Verme

rnek reete

M.A : 25 gF.O : 1/2

40 ml/l Niasta3 ml/l formaldehit (antiseptik madde)Flotte scakl4580 C

2.1.1. Emdirme Usul

Tutum apresi ile antiseptik apre maddelerin zeltileri boya mutfanda hazrlanarakberaber olarak fularda konur. Fulardlama genelde ramz makinesinde yaplr. Kumankalnlna gre gei hz ayarlamas yaplarak kuma fularddan geirilerek emdirmeusulne gre apre ilemi yaplr.

Selloz ve selloz esasl mamullere sertlik veren tutum apresi olarak niastakullanldnda antiseptik apre de yaplr. Bylelikle yaplan apre ile kuma sert bir tueyesahip olurken aynzamanda depoda veya baka bir yerde bekleme olduunda kflenmesi denlenmiolacandan kullanma zellii de iyiletirilmiolur.

RENME FAALYET-2

AMA

ARATIRMA


34/45

30

2.1.2. Sonlemler

Kuma antiseptik ve sertlik kazandran maddelerin bulunduu flotteye girip ktktansonra fularda balkurutma ksmolan yerden geer. Kumakurutularak son ilem yaplmolur.


35/45

31

Antiseptik apre ile sert tutum apre kombinasyonunu yapnz.

lem Basamaklar neriler Reeteye gre hesaplanan sertlik

apresini zelti hline getiriniz. nlnz giyiniz.

Sert tutum verici niasta ile antiseptikmaddesini beraber olarak zeltisinihazrlaynz.

zelti hazrlarken igvenliikurallarna uygun davrannz.

Klavuza kumadikiniz.

Kumaflotteden geiriniz.

Kumakurutunuz.

KONTROLLSTES




2. Reeteye gre hesaplanan sertlik apresini zelti hlinegetirdiniz mi?

3. Sert tutum verici niasta ile antiseptik maddesini beraberolarak zeltisini hazrladnz m?

4. Klavuza kumadiktiniz mi?

5. Kumaflotteden geirdiniz mi?

6. Kumakuruttunuz mu?

DEERLENDRME

Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz.Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnzEvet ise sonraki renme faaliyetine geiniz.

UYGULAMA FAALYET


36/45

32

2.2. Kumaa rme ve Kflenmeye KarDayankllk Kazandran

Apre ile Yumuak Tutum Vermernek reete


130 ml/l melamin formaldehit12 ml/l hidrojen peroksit (flottedeki formaldehiti formik aside evirir.)5 ml/lslatc(noniyonik)20 ml/l silikonlu yumuatcAlnan flotte % 75

2.2.1. Emdirme Usul

Tutum apresi ile rmeye ve kflenmeye kar dayankllk apre maddeleri ayrayrsuyla znr. Hazrlanan zeltiler farkl fulartlara konularak apre iin uygun scaklagetirilir. Makinenin nne getirilmi ve klavuz kumaa dikilerek hazrlanm kuma apreflottelerinin iine girip sklarak emdirilir.

Selloz ve selloz esasl mamullerin bekletildii ortamn koullarna gre kumalarzamanla kflenebilir ve bu kflenmeden sonra kumata rmeler ve ypranmalar meydanagelebilir. Bu deiimleri nlemek iin rmeye ve kflenmeye kar dayankllk apreilemi yaplabilir ve kuman tuesinin yumuak olmas iin yumuatma apresi yaplaraktutum verilebilir.

2.2.2. Sonlemler

rmeye ve kflenmeye kar dayankllk ve yumuatma aprelerinin bulunduuflotteye girip skma silindirlerinden kan kuma, fularda balolan ve fulardlamadan hemensonra yaplmasgereken kurutma ilemi iin kurutma odalarna girerek kurutulur. Bylelikleson ilem yaplmolur.


37/45

33

rmeye ve kflenmeye kar dayankllk kazandran apre ile yumuaklk apresinikombine ediniz.

lem Basamaklar neriler Yumuaklk apresi ile rmeye ve

kflenmeye kardayankllk apresiniayrolarak zeltisini hazrlaynz.

nlnz giyiniz.

Hazrlanan zeltileri fulard teknelerinekoyunuz.

zelti hazrlarken igvenliikurallarna uygun davrannz.


Kumaflotteden geiriniz.

Kumadoka sarp bekletiniz.

UYGULAMA FAALYET


38/45

34

KONTROL LSTES




2. Yumuaklk apresi ile rmeye ve kflenmeye kardayankllk apresini ayrolarak zeltisini hazrladnz m?

3. Hazrlanan zeltileri fulard teknelerine koydunuz mu?

4. Klavuza kumadiktiniz mi?

5. Kumaflotteden geirdiniz mi?

6. Kumadoka sarp beklettiniz mi?

DEERLENDRME

Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz.Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnzEvet ise sonraki renme faaliyetine devam ediniz.


39/45

35

2.3. Kumaa Antimikrobik zellik Kazandran Apre ile Yumuak

Tutum Vermernek reete


% 2 gmesasldoal antimikrobik madde20 ml/l yumuatc

2.3.1. Emdirme Usul

Antimikrobik apre ile tutum apresi ayrayrsu ile zlerek emdirme ekli ile aplikeedilmesi iin ramz makinesinin fulard ksmna beraber ilave edilir. Kumaflotteye girerekemdirme ilemi yaplr. Fulardn knda skma silindirlerinde sklarak makinenin devamolan kurutmaya girerek (ramz makinesi) kumahem antimikrobik bir yapya sahip olurkenhem de iyi bir tutum elde edilir.

2.3.2. ektirme UsulAntimikrobik madde ile tutum apresi uygulamasnda ektirme yntemi de

kullanlabilir. Rezerve tankndan gerekli flotte, makinenin iine ilave edilir.lave tankndanmakinenin iinden alnan flotte ile antimikrobik ve tutum apresi maddeleri zlerek tekrar

kazana ilave edilir. Kuma makine iine alnr. Apreleme ilemi yaplr. alma zamandolduunda kumamakineden karlr.

NOT:Selloz ve selloz esaslmamullere antimikrobik madde ile yumuatma apresiberaber kullanlabilmektedir. Bylelikle retilen kuma hem mikrop barndrmaz hem deyumuak tutumda olur.

2.3.3. Sonlemler

Kuma emdirme yntemine gre ilem grmse fularddan kan kuma son ilemolarak kurutmaya girerek kurutulur.

Kuma ektirme yntemine gre ilem grmse makinede kartlan kuma halathlinde olduundan nce santrifjde skma ilemi yaplr. Ardndan halat ama makinesindeenine ak hle getirilip kurutma makinesinde kurutularak son ilemler tamamlanmolur.


40/45

36

UYGULAMA FAALYET

Antimikrobik zellik kazandran apre ile yumuaklk apresini kombine ediniz.


zeltileri hazrlaynz. nlnz giyiniz.

Hazrladnz zeltileri makineye ilaveediniz.


zeltiyi kumaa aplike ediniz.

Kumakurutunuz.

KONTROL LSTES



1. nlnz giydiniz mi?2. zeltileri hazrladnz m?3. Hazrladnz zeltileri makineye ilave ettiniz mi?4. Klavuza kumadiktiniz mi?5. zeltiyi kumaa aplike ettiniz mi?6. Kumakuruttunuz mu?

DEERLENDRME

Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz.

Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnzEvet ise lme ve Deerlendirmeye geiniz.

UYGULAMA FAALYET


41/45

37

LME VE DEERLENDRME

Aadaki cmlelerin banda bo braklan parantezlere, cmlelerde verilen bilgilerdoru iseD, yanliseYyaznz.

1. ( ) Kumaa antiseptik apre ve sertlik veren tutum apresi aynflotte aplike ettirilebilir.

2. ( ) rme ve kflenmeye kardayankllk apresi ile yumuaklk veren tutum apresiayrolarak zlr.

3. ( ) Antimikrobik apre ile yumuak tutum veren apre hem emdirme hem de ektirmeyntemine gre kumaa uygulanabilir.

4. ( ) Antimikrobik bitim ilemi kumaa emdirme ve ektirme yntemleri ileuygulanabilir.

5. ( ) rmeye ve kflenmeye karbitim ilemi yalnzca ektirme yntemi ile kumaauygulanr.

6. ( ) ektirme yntemine gre alan makinelerde su ilavesi rezerve tankndan yaplr.

DEERLENDRME

Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevapverirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz.Cevaplarnzn tm doru ise Modl Deerlendirmeye geiniz.

LME VE DEERLENDRME


42/45

38

MODL DEERLENDRMEAadaki sorulardikkatlice okuyunuz ve doru seenei iaretleyiniz.

1) Mikroorganizmalarn halk arasndaki karlaadakilerden hangisidir?

A)HaereB)MikropC)OrganD)Bitki

2) Antiseptik madde olarak aadakilerden hangisi kullanlr?

A)SodaB)IslatcC)Slfrik asitD)Formaldehit

3) Niasta kullanlarak yaplan aprelerde zelti iinde hangi kimyasal maddeler varsaflotteye antiseptik madde ilave etmeye gerek yoktur?

A) Sodyum hipokloritB) Magnezyum klorr veya sodyum klorrC) Hidrojen peroksit

D) Sodyum silikat

4) Aadakilerin hangisi pasif koruma yntemlerinden deildir?

A)Selloz liflerin kimyasal modifikasyonuB)Liflerin etrafnn bir polimer ile kaplanmasC)Isve nemi, bakteri remesini nleyecekekilde ayarlamakD)Bol su ile ykayarak kurutmak

5) Aktif koruma iin kullanlan maddelerde aadakilerden hangi zelliin olmasgerekir?

A)PahalolmasB)Rahatsz edici kokusu olmasC)Tekstil mamulnn zelliini olumsuz ynde etkileyebilmesiD)Mmkn derecede ok eitli mikroorganizmaya karetkili olmas

6) Selloz ve selloz esasl mamullere rmezlik ve kflenmezlik bitim ilemlerindeaktif koruma iin aadakilerden hangisi kullanlmaz?

A)FenollerB)Alkoller

C)Azotlu bileiklerD)Bakr, cva, inko, kalay

MODL DEERLENDRME


43/45

39

7) Emdirme usulnde genellikle aadaki makinelerden hangisi kullanlr?

A) OverflowB) HT makinesiC) SantrifjD) Ramz

8) Hangi kimyasal madde flottedeki formaldehiti formik aside evirerek asidik ortamsalar?

A) IslatcB) Azotlu bileikler

C) NiastaD) Hidrojen peroksit

DEERLENDRME

Cevaplarnzcevap anahtaryla karlatrnz. Yanlcevap verdiiniz ya da cevapverirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konularfaaliyete geri dnerek tekrarlaynz.Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki modle gemek iin retmeninize bavurunuz.


44/45

40

CEVAP ANAHTARLARI

RENME FAALYET-1N CEVAP ANAHTARI

1. Doru2. Doru3. Doru4. Yanl

5. Doru

6. Doru

7. Doru

RENME FAALYET-2NN CEVAP ANAHTARI

1. Doru2. Doru3. Doru

4. Yanl5. Yanl

6. Doru

MODL DEERLENDRMENN CEVAP ANAHTARI

1. B

2. D3. B

4. D

5. D

6. B

7. D

8. D

CEVAP ANAHTARLARI


45/45

KAYNAKA BAERnci,Elyaf Bilgisi, 1998. AKALIN Mehmet,Tekstilde Bitimlemleri, 1999.

KAYNAKA

Antiseptik Ve Tutum Apre Kombinasyonu

Documents

Transcript of Antiseptik Ve Tutum Apre Kombinasyonu