Ankara OSTİM Organize Sanayi Bölgesinde Endüstriyel ...€¦ · Temiz üretim denetlemesi Enerji...

Ankara OSTİM Organize Sanayi Bölgesinde Endüstriyel Simbiyoz Olanaklarının

Belirlenmesi

Prof.Dr. Göksel N. Demirer

Orta Doğu Teknik Üniversitesi

Çevre Mühendisliği Bölümü

NANObiz Ltd.Şti.

Endüstriyel Simbiyoz Paneli Mevlana Kalkınma Ajansı

16 Ekim 2014

Prof. Dr. Göksel N. Demirer

ODTÜ, Çevre Mühendisliği Bölümü

Bağlam

Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) 1992 Rio Konferansından 20 yıl sonra 2012 yılında yapılan Rio+20 Konferansı öncesinde bir Rapor yayınladı. «Keeping Track» (izleme/takip) başlıklı bu Rapor ile sürdürülebilirlik alanında bir milat olan 1992 Rio Konferansını izleyen 20 yılda kaydedilen gelişmeler ve yapılamayanlar değerlendirildi. Bu Rapor’un sonuçlarına göre, 1992’de koyulan sürdürülebilir kalkınma hedeflerine büyük ölçüde ulaşılamamıştır.



Bu ve benzeri çalışmaların sonuçları doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımına yönelik arayışların ivmelenmesine yol açmıştır. Doğal kaynakların daha verimli kullanılması ve kentsel, endüstriyel, ticari, vd. her türlü insani etkinlik sonucu ortaya çıkan atık ve emisyonların kaynağında azaltılmasına yönelik çabalar evrilerek günümüzde «Kaynak Verimliliği» şemsiye kavramı altında toplanmıştır.

http://www.ehi.eu/files/imagecache/picture_large/share/pictures/resource efficiency.png

http://www.sustainabledevelopmentmagazine.com/wp-content/uploads/2013/05/NewTechnologies_May13_C1.jpg



Kaynak Verimliliği Nedir ? Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) «Kaynak Verimliliği»ni doğal kaynakların sürdürülebilir olarak üretilmesi, işlenmesi ve tüketilmesinin yanı sıra, ürünlerin hem üretim hem de tüketimleri esnasında çevreye olan olumsuz etkilerinin tüm yaşam döngüleri boyunca azaltılması olarak tanımlanmaktadır. Daha az kaynak tüketerek daha fazla refah sağlanması olarak da tanımlanabilecek olan «Kaynak Verimliliği», ihtiyaçlarımızı daha az kaynak kullanarak karşılamamıza ek olarak, Dünya’nın ekolojik taşıma kasitesini de daha uzun süre kullanmamıza olanak veren bir yaklaşımdır.



Gittikçe azalmakta olan doğal kaynaklar, son yıllarda ham madde fiyatlarında ciddi artışlar meydana getirmiştir. Dolayısıyla «Kaynak Verimliliği» sadece doğal kaynakların korunması, çevre kirliliğinin azaltılması, vb. bazlı değil, endüstriyel üretimin sürdürülebilirliği ile doğrudan ilintili bir kavramdır.

Ham madde fiyatları (1995-2011)



Kaynak Verimliliği Stratejileri

→ Verimliliğin arttırılarak, kaynak (ham madde, su, enerji, vd.) kullanımı ve atık üretiminin azaltılması → Üretimden kaynaklanan atıkların geri dönüşüm ve yeniden kullanımı → Kaynak kullanımını azaltan yeni malzeme, ürün ve proseslerin tasarım ve kullanımı → Alternatif ve yenilenebilir enerji kullanımı



Eko-tasarım (çevreye duyarlı tasarım) Çevresel performans değerlendirmesi Yaşam döngüsü değerlendirmesi Temiz üretim denetlemesi Enerji verimliliği denetlemesi Yeşil tedarik zinciri yönetimi Yeşil satın alma Çevresel (ekolojik) ayakizi Mevcut en iyi örnekler Endüstriyel Simbiyoz Çevre Yönetim Sistemleri

Kaynak Verimliliği Araçları Piyasa bazlı enstrumanlar (vergi, ceza ve teşvikler) Çevresel etkisi yüksek ve az bulunan hammaddelerin ikamesi Eko-inovasyon Eko-etiket Yeşil kimya Yeşil istihdam Eğitim Gösterim projeleri Yeni iş modelleri

Avrupa Birliği Politikalarında Endüstriyel Simbiyoz

Endüstriyel Simbiyoz AB’nin yerel, bölgesel, ulusal ve uluslar arası

politikalarında ekonomik kalkınma, yeşil büyüme, inovasyon ve

kaynak verimliliğini sağlamak yönelik bir stratejik araç olarak

görülmektedir.

2020 Avrupa Stratejisinin bir parçası olan «Kaynak Verimliliği Girişimi»

çerçevesinde yayınlanan «Kaynak Verimli Avrupa için Yol Haritası»

dökümanında Endüstriyel Simbiyoz kavramı çerçevesinde elde edilebilecek

kaynak verimliliği artışlarının tüm üye ülkeler için bir öncelik olması gerektiği

vurgulanmıştır.

http://www.google.com.tr/url?sa=i&source=images&cd=&cad=rja&docid=r9H0mAdF5du41M&tbnid=DqP3fMmjhEa1OM:&ved=0CAgQjRwwAA&url=http://www.ehi.eu/article/resource-efficiency&ei=JWUGUbeuEcnV4QTF6IC4Bg&psig=AFQjCNGDXajYe-uKelD_YLoNQrAfk-AKqA&ust=1359460005413987

http://www.google.com.tr/url?sa=i&source=images&cd=&cad=rja&docid=fxcGDznX2OeZKM&tbnid=oLf1-WNIxpDxlM:&ved=0CAgQjRwwAA&url=http://ec.europa.eu/resource-efficient-europe/&ei=LGUGUdyEM6SL4ATN0IEw&psig=AFQjCNGXkNIOEjUPXTH_voenRJD57uv3vw&ust=1359460012931149

Prof. Dr. Göksel N. Demirer ODTÜ, Çevre Mühendisliği Bölümü

Avrupa Kalkınma Ajansları Birliği

Endüstriyel Simbiyoz kavramının firmalarda düşük karbon

ekonomisi ve kaynak verimliliğini sağlamak ve sürdürülebilir

kalkınmayı hayata geçirmek konularında çok önemli bir araç

olduğu vurgulanmaktadır.



AB Ülkelerinde Kaynak Verimliliği Çalışmaları ile Sağlanan Kazanımlara Örnekler...

Otomotiv Endüstrisindeki Atık ve

CO2 Azaltımları Alüminyum Geri Kazanımı



Gıda sektöründe birim ürün

başına enerji tüketimi

Gıda sektöründe birim ürün

başına atık üretimi

Pekçok sektörde birim ürün başına enerji tüketimi ve atık üretimi % 75’lere varan oranda azaltılmıştır...


Endüstriyel Simbiyoz ve Eko-Endüstriyel Parklar

Eko-Endüstriyel Parklar Endüstriyel Simbiyoz yaklaşımının somut bir

uygulamasıdır. Bu uygulamada birbirinden bağımsız ve tercihan

birbirine yakın konumlanmış endüstriyel tesisler ortak fayda sağlamaya

yönelik olarak ilintilendirilir.

Eko-Endüstriyel Parklarda üretim ve hizmet sektöründe yer alan ve

çevresel ve ekonomik performanslarını arttırmak isteyen firmalar, bir

araya gelerek çevresel ve kaynak (enerji, su, madde, atık, vd.) eldesine

ilişkin konuları birlikte yönetmeye yönelik olarak işbirliği yaparlar. Birlikte

çalışarak elde edilecek toplam fayda firmaların sadece kendi işleyişlerini

optimize ederek elde edecekleri firma bazındaki faydaların toplamından

daha fazla olacaktır.


Eko-Endüstriyel Park Modelleri

Maddesel Değişim Türü

1. Atıkların Diğer Firma/Kuruluşlara Verilmesi

- Firmalar atıklarını bir aracı firma ya da kuruluşa verir.

- Tek taraflı ve yaşam döngüsü-sonu odaklıdır.

- Yerel Bölgesel Ulusal veya uluslar arası olabilir.

- Sadece maddesel değişimi kapsar. Su ve enerji değişimi yoktur.

2. Firma/Organizasyon İçi Değişim

- Büyük firmalar birden fazla firmadan oluşan organizasyonlar gibi çalışabildiğinde, özellikle bu tür firmalardaki ES uygulamaları

bu modele girer.

- Bir firmadaki tüm süreçler (ürün tasarımı, satın alma, vd.) yaşam boyu perspektifi ile göz önüne alındığında, önemli

kazanımlar sağlanabilir.

3. Aynı Eko-Parkta Birlikte Yer Alan Firmalar Arasındaki Değişim

- Aynı Park’ta yer alan firmalar enerji, su ve madde değişimi gerçekleştirir.

- İzinlerin alınması, nakliye, pazarlama, vd. alalarda da iş birliğinde bulunulur.

- Genelde işbirliği Park içinde gerçekleştirilir ama dışarıdaki firmalarla da işbirliği yapılabilir.

4. Komşu Olmayan Firmalar Arasındaki Değişim

- Bu modelin başlangıç noktası bir bölgedeki firmalar arasındaki varolan simbiyotik ilişkilerdir.

- Varolan firma «doku»suna uygun diğer firmalarda bu bölgeye yerleşir ve simbiyotik ilişki ağına dahil olur.

- Bu model bir Eko-Park olarak tasarlanmamış olmakla birlikte, coğrafi yakınlık (örneğin Kalundborg’da 5 km) firmalar arasında

simbiyotik ilişki kurulmasına izin vermektedir.

5. Geniş Bir Bölgede Sanal Olarak Organize Olmuş Firmalar Arasındaki Değişim

- Büyük firmaların yer değiştirme maliyetlerinin çok yüksek olması nedeniyle, pek az büyük firma ES amaçlı yer değiştirebilir.

- Bu nedenle bu modeldeki firmalar coğrafi yakınlık çerçevesinde değil, sanal bağlantılar ile ilintilendirilir.

- Bu ağa dahil olabilecek firma sayısı diğer modellere göre çok daha fazla olduğundan, simbiyotik ilişki olasılığı da fazladır.

Kaynak: Chertow, M.R., 2000. Industrial Symbiosis : Literature

and Taxonomy,Annu. Rev. Energy Environ. 25:313–37


Dünyadan Endüstriyel Simbiyoz Uygulama Örnekleri

Kwinana, Avusturalya

Git

ang,

Çin

Kymenlaaksı, Finlandiya

Kalundborg, Danimarka

Humber, İngiltere

Landskrona, İsveç

Demirer, G.N., 2014.


Eko-Endüstriyel Parkların Değerlendirilmesi

Lozan Üniversitesi, Endüstriyel Ekoloji Grubu tarafından AB 7. ÇP desteği ile yürütülen ve 2012 yılında yayınlanan bir projenin sonuçlarına (Massard vd., 2012) göre 18’i Avrupa’dan olmak üzere toplam 27 ülkede 296 tane “eko-inovasyon” parkı vardır. Bu raporda “eko-inovasyon” parkı “endüstriyel ekosistem, endüstriyel simbiyoz, yeşil endüstriyel park, entegre endüstriyel park, eko-endüstriyel gelişim, eko-endüstriyel park, vb.” kavramları içeren bölgeler olarak tanımlanmıştır. Bu raporda bunlardan detaylı bilgiye ulaşılan 175 tanesi için değerlendirmeler yapılmıştır. Bu değerlendirme sonuçları 139 tane örnek endüstriyel parktan oluşmaktadır. Bu parkların belirlenmesinde kullanılan “eko-kriterler” arasında enerji verimliliği, yenilenebilir enerji kullanımı, atık yönetimi, su yönetimi, işletmeler arasında maddesel değişim, arazi kullanımı, ulaşım, çevre yönetimi, iş yeri güvenliği, vd. yer almaktadır. İncelenen 175 örneğin: 119 tanesinde ortak atık yönetimi, 107 tanesinde ortak enerji verimliliği çalışmaları, 104 tanesinde işletmeler arasında maddesel değişim, 102 tanesinde ortak su yönetimi, 76 tanesinde ortak yenilenebilir enerji uygulamaları mevcuttur (Demirer, 2013)


Kümeler, birbirlerine katma değer sağlayan bir üretim zincirinde,

birbirleri ile ilintili firmaların, bilgi üreten ajansların ve müşterilerin

üretim ağıdır (Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı, OECD).

Hali hazırda bölgesel kalkınma çabalarında bir araç olarak yoğun

biçimde kullanılan kümelenme ve benzeri endüstriyel ağlar ile Eko-

Endüstriyel Parklar arasında önemli benzerlikle bulunmaktadır.

Pekçok araştırmacı Endüstriyel Simbiyoz ve Eko-Endüstriyel Parkları

sadece bölgesel ekonomik kalkınmayı destekleyen bir araç olarak

değil, çevresel sorumlulukların firmalar tarafından birlikte yerine

getirilebileceği bir kümelenme biçimi olarak görmektedirler.

Bir Kümelenme Biçimi Olarak Eko-Endüstriyel Parklar



Güncel Endüstriyel Simbiyoz Ar-Ge Çalışmalarına Örnekler

Atık yağlardan biyodizel üretimi

Karbon nötral endüstriyel

parklar

Dökümhane kumlarının

değerlendirilmesi

Distilasyon atıklarının

değerlendirilmesi

Atık kirecin asfalt yapımında

kullanımı

Balık işleme atıklarından

gübre eldesi

Atık biyokütleden amino asit

eldesi

Narenciye işleme atıklarından

hayvan yemi eldesi

Yüksek fırın cürufunun atıksu

arıtımında kullanımı

Şeker endüstrisi atıklarınan

biyohidrojen ve asit eldesi

Hayvansal atık ve arıtma

çamurlarından biyogaz ve

gübre eldesi

Atıksu ve atıkgazlardan lipid,

biyoyakıt ve gübre eldesi

OD

TÜ

Çevre

Mühendis

liği B

ölü

münde y

ürü

tüle

n ç

alış

mala

r

OSTİM Organize Sanayi Bölgesinde Endüstriyel Simbiyoz Olanaklarının

Belirlenmesi


ÇEVRE KONUSUNDA KOSGEB YOL

HARİTASININ HAZIRLANMASI PROJESİ


ODTÜ’nün görev aldığı iş paketleri

ÇEVRE KONUSUNDA KOSGEB YOL

HARİTASININ HAZIRLANMASI PROJESİ


OSTİM Organize Sanayi Bölgesinde Endüstriyel Simbiyoz Olanaklarının Belirlenmesi

KOSGEB’in yürütmekte olduğu «Çevre Konusunda KOSGEB Yol Haritasının Hazırlanması» projesinin bileşenlerinden bir tanesi Ankara OSTİM Organize Sanayi Bölgesinde Endüstriyel Simbiyoz (ES) Olanaklarının Belirlenmesi’ne yönelik bir çalışma gerçekleştirilmesidir. Bu çalışma OSTİM’de ve diğer OSB’lerde daha sonra gerçekleştirilecek ES çalışmalarına yönelik bir ön değerlendirme niteliği taşımaktadır.

Sınırlı sayıda firmanın yer aldığı bir Endüstriyel Simbiyoz çalışması bir karar destek aracı kullanılmadan da gerçekleştirilebilir...



Ancak, OSB’ler gibi çok sayıda firmanın yer aldığı bölgelerde gerçekleştirilecek bir Endüstriyel Simbiyoz çalışması için bir karar destek aracı kullanılması gereklidir.


Endüstriyel Simbiyoz çalışmalarında son dönemde yaşanan hızlı gelişmeler, hızlı ve doğru kararlar alınabilmesine yönelik pekçok Karar Destek Aracı’nın geliştirmesine de yol açmıştır. Bunlardan bazıları aşağıda listelenmiştir: • Knowledge-Based Decision Support System (KBDSS) • Designing IndustrialEcosystems Toolkit (DIET) • Industrial Materials Exchange Tool (IME) • Dynamic Industrial Materials Exchange Tool (DIME) • MatchMaker! • Industrial Ecology Planning Tool (IEPT) • WasteX • Industrial Ecosystem Development Project (IEDP) • Residual Utilization Expert System (RUES) • Institute of Eco-Industrial Analysis Waste Manager (IUWAWM) • Industrie et Synergies Inter-Sectorielles (ISIS) and Presteo • SymbioGIS • Core Resource for Industrial Symbiosis Practitioners (CRISP) • SYNERGie™ • e-Symbiosis • Looplocal

http://www.esymbiosis.gr/site/

http://www.google.com.tr/url?sa=i&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&docid=I-Jaau3FFqOD7M&tbnid=N23UAww99SMbcM:&ved=0CAgQjRw&url=http://www.docstoc.com/docs/28089066/NISP-goes-UK-wide&ei=5us4VPWCE87laOTpgrAK&psig=AFQjCNHHxkB_CCtYX9lMUta-neKopo3Reg&ust=1413102950410330


OSTİM’de yapılan Endüstriyel Simbiyoz çalışması öncesi bu Karar Destek Araçları incelenmiş, bunları geliştiren firma, kurum, üniversiteler, vb. ile iletişime geçilmiş ve detaylı bilgi ve fiyat alınmıştır.

• Çok yüksek maliyet • Kullanıma hazır olmaması • Sadece sınırlı sayıda sektör için kullanılabilmesi • Kullanım dışı olması • Sadece geliştiren kurumun danışmanlığıyla ve hizmet alımı olarak kullanıma

sunulmuş olması

Faktörlerinin en az birisinin geçerli olması nedeniyle, bunlardan hiç biri OSTİM çalışmasında kullanılamamıştır.

812 tanesi imalat sektöründe olmak üzere, 5000’i aşkın firmanın yer aldığı OSTİM OSB’de Endüstriyel Simbiyoz olanaklarının hızlı ve daha önce çalışmada yer alan sektörler arasındaki Endüstriyel Simbiyoz çalışmalarını gözden kaçırılmadan belirlenebilmesi için Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Çevre Mühendisliği Bölümü Tarafından geliştirilen Endüstriyel Simbiyoz Olanak Tarama Aracı (ESOTA®) kullanılmıştır.

http://thumbs.dreamstime.com/z/word-cloud-dss-decision-support-system-related-items-35542029.jpg


Endüstriyel Simbiyoz konusunda 300’ü aşkın bilimsel araştırma, proje, fizibilite çalışması, vb.nin çıktıları ESOTA®’nın veri tabanına girilmiştir. Bu veri tabanı bilimsel literatüre giren yeni çalışmaları da kapsayacak biçimde düzenli olarak güncellenmektedir.

ESOTA®’ya girilen her ES çalışması atık değişimi yapan işletmelerin endüstriyel sektör kodları (NACE) ile değişimi yapılan atıkların atık kodları (EWC) ile eşleştirilmiştir.

Böylelikle, ESOTA®’ya ES olanak taraması yapılacak bölgede yer alan işletmelerin endüstriyel sektör kodları (NACE) ve/veya değişimi yapılan atıkların atık kodları (EWC) girilerek, o bölgede varolan işletmeler ve atıklar için literatüre girmiş ES olanakları çok hızlı olarak belirlenebilmektedir.

http://www.stillae.com/wp-content/uploads/2012/11/Specialist-Consultancy-Decision-Support.jpg

Endüstriyel simbiyoz literatürü

Her simbiyotik ilişkinin NACE ve EWC kodları bazında tasnif edilmesi

Endüstriyel Simbiyoz Olanak Tarama Aracı

(ESOTA®)


Tasnif edilmiş her çalışmanın ESOTA®‘ya

girilmesi

http://www.cflhd.gov/TTOOLKIT/FLT/Decision Support System/DecisionSupportStart.htm


Endüstriyel Simbiyoz Olanaklarının

Belirlenmesi

Seçilmiş Endüstriyel Simbiyoz Olanakları

için Ön Fizibilite Analizinin Yapılması

Kullanılan Yöntem

1

2

Öncelikli Endüstriyel Simbiyoz Olanakları

için Fizibilite Analizinin Yapılması 3

Uygulama 4

http://www.google.com.tr/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&docid=NtDcYQIj9D8drM&tbnid=Nlv_rplVS64aDM:&ved=0CAUQjRw&url=http://venitism.blogspot.com/2013/06/business-symbiosis.html&ei=WnKRU8v1FsLMygOx6oJI&psig=AFQjCNFSEApGth0yKJP9tODlRbqlomm9qw&ust=1402126768708941


Endüstriyel Simbiyoz Olanaklarının

Belirlenmesi

Seçilmiş Endüstriyel Simbiyoz Olanakları

için Ön Fizibilite Analizinin Yapılması

Kullanılan Yöntem

1

2

Öncelikli Endüstriyel Simbiyoz Olanakları

için Fizibilite Analizinin Yapılması 3

Uygulama 4

OSTİM Projesi

http://www.google.com.tr/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&docid=NtDcYQIj9D8drM&tbnid=Nlv_rplVS64aDM:&ved=0CAUQjRw&url=http://venitism.blogspot.com/2013/06/business-symbiosis.html&ei=WnKRU8v1FsLMygOx6oJI&psig=AFQjCNFSEApGth0yKJP9tODlRbqlomm9qw&ust=1402126768708941


OSTİM’de bulunan firmalara yönelik bilgilerin derlenmesi

Bu firmaların endüstriyel sektör (NACE) ve atık (EWC) kodları

bazında tasnif edilmesi

ESOTA® çıktılarına göre OSTİM’de tanımlanan ES

olanaklarının tarafı olan firmaların belirlenmesi

Bu firmalar arasındaki ES olanaklarının Endüstriyel Simbiyoz

Olanak Tarama Aracı (ESOTA®) kullanılarak belirlenmesi

ESOTA® çıktıların ilgili taraflarla değerlendirilerek

uygulanabilir olanların belirlenmesine yönelik olarak firmalarla

çalıştay(lar) düzenlenmesi

Firma ziyaretlerinin gerçekleştirilmesi

OSTİM için Endüstriyel Simbiyoz Olanaklarının Belirlenmesi

1a

1b

1c

1d

1e

1f

1g


Aşama 2: Seçilmiş Endüstriyel Simbiyoz Olanakları için Ön Fizibilite Analizinin Yapılması 1. Aşamada toplanan veriler ve bilgiler (ESOTA® çıktıları, çalıştayda ve firma ziyaretlerinde toplanan veriler/bilgiler) ve ilgili bilimsel literatürün kullanımı ile seçilmiş ES olanakları için teknoloji, maliyet, çevre, uygulama kolaylığı, ürün kalitesi, vd. bazlı bir ön fizilibite analizi yapılmıştır.


OSTİM OSB Endüstriyel Simbiyoz Olanaklarının

Belirlenmesi

ESOTA® çıktılarına göre OSTİM Organize Sanayi Bölgesi’nde:

• Atık değişimi bazlı 252 tane ES olanağı mevcuttur.

• 84 işletme birbirleri ile atık değişim potansiyeline sahiptir.

• Bu 84 işletmenin her biri için 1-9 arası ES olanağı vardır.

• Bu işletmeler 27 farklı NACE koduna dağılmıştır.

Boya atıkları Silikon atıkları

Cüruf Çinko tozu

Hurda cam Organik atıklar

Hurda kağıt ve karton Meyve ve sebze atıkları

Atık döküm kumu Plastik konteyner

Deri üretimi atıkları Poliüretan

Atık yağlar Ayakkabı üretimi atıkları

Alüminyum üretim çamuru Solvent

Elektronik cihaz üretimi atıkları Atık su

Panel üretim atıkları Seramik atıkları

Gıda atıkları Atık kablo ve tel

Plastik atıkları Kauçuk atıkları

Paketleme atıkları

OSTİM Organize Sanayi Bölgesi’nde belirlenen ES olanakları çerçevesinde değişimi yapılabilecek atıklara örnekler


No Sektör

1 Ekmek, taze pastane ürünleri ve taze kek imalatı

2 Ana demir ve çelik ürünleri ile ferro alaşımların imalatı

3 Demir döküm

4 Fırınlanmış kilden tuğla, karo ve inşaat malzemeleri imalatı

5 Boya, vernik ve benzeri kaplayıcı maddeler ile matbaa mürekkebi ve macun imalatı

6 Ana demir ve çelik ürünleri ile ferro alaşımların imalatı

7 Homojenize gıda müstahzarları ve diyetetik gıda imalatı

8 Boya maddeleri ve pigment imalatı

9 Başka yerde sınıflandırılmamış meyve ve sebzelerin işlenmesi ve saklanması

10 Başka yerde sınıflandırılmamış diğer gıda maddelerinin imalatı

11 Alüminyum üretimi

12 Düz camın şekillendirilmesi ve işlenmesi

13 Kimyasal gübre ve azot bileşiklerinin imalatı

14 Şeker imalatı

15 İç ve dış lastik imalatı; lastiğe sırt geçirilmesi ve yeniden işlenmesi

16 Metal yapı ve yapı parçaları imalatı

17 Tekstil ürünlerinin bitirilmesi

18 Oluklu kağıt ve mukavva imalatı ile kağıt ve mukavvadan yapılan muhafazaların imalatı

19 Birincil formda plastik hammaddelerin imalatı

20 Sabun ve deterjan ile temizlik ve parlatıcı maddeler imalatı

21 Seramik sıhhi ürünler imalatı

22 Diğer kauçuk ürünleri imalatı

23 Plastik torba, çanta, poşet, çuval, kutu, damacana, şişe, makara vb. paketleme malzemelerinin imalatı

24 Diğer plastik ürünlerin imalatı

25 İnşaat amaçlı beton ürünlerin imalatı

26 Metallerin işlenmesi ve kaplanması

27 Diğer elektronik ve elektrik telleri ve kablolarının imalatı

OSTİM Organize Sanayi Bölgesi’nde Belirlenen ES olanaklarında yer alan sektörler


Bu bulgular sonrası, ESOTA® çıktılarına göre, OSTİM’de belirlenen 252 ES olanağının tarafı olan işletmelerin davet edildiği iki çalıştay düzenlenmiştir.

11 ve 23 Haziran 2014 tarihlerinde düzenlenen bu çalıştaylarda ES ve sürdürülen çalışma hakkında bilgilendirme yapılmış, işletmelere bir anket uygulanmış ve belirlenen ES olanakları ilgili işletme temsilcileri ile değerlendirilmiştir.

1. Aşama kapsamında son olarak, yukarıda özetlenen basamaklarda gerçekleştirilen çalışmalar sonucu derlenen veriler ve bilgiler değerlendirilmiş ve ön fizibilite aşamasında çalışılacak 3 ES olanağı seçilmiştir. Bunlar: Δ Düz camın şekillendirilmesi ve işlenmesi (NACE 23.12) sektöründen çıkan hurda camın (EWC 07.1, 07.12, 170202), fırınlanmış kilden tuğla, karo ve inşaat malzemeleri imalatı (NACE 23.32) sektöründe,

Δ Diğer kauçuk ürünleri imalatı (NACE 22.19) sektöründen çıkan kauçuk atıklarının (EWC 070299) fırınlanmış kilden tuğla, karo ve inşaat malzemeleri imalatı (NACE 23.32) sektöründe,

Δ Demir döküm (NACE 24.51) sektöründen çıkan döküm kumlarının (EWC 100907, 100905, 100906, 100908) seramik sıhhi ürünlerin imalatı (NACE 23.42) sektöründe kullanımıdır.


Ön fizibilite aşamasında çalışılan ES olanakları


Hurda Camın Tuğla İmalatında Kullanımı-Ön Fizibilite Analizi

Özet Sonuçlar

Athena Swiss Centre for LCI

BEES

Ülke/Bölge Kanada Avrupa ABD

Fonksiyonel Birim 1kg tuğla 1kg tuğla 1kg tuğla

Ham Madde (kil) 1,0 kg 1,35 kg 1,0 kg

Ham Madde (su) 0,14 L 0,07 L 1,89 L

Enerji Tüketimi 4,58 MJ 2,84 MJ 4,95 MJ

Karbon Emisyonu (CO2) 232,25 g 230,29 g 288,72 g

Tuğla üretimi kaynaklı ham madde ve enerji tüketimleri ile karbon emisyonları

→ Türkiye’nin toplam sera gazı emisyonlarının %9’unu oluşturan 28,4 milyon ton/yıl belediye atığının 630 bin tonu hurda camlardır. → Tuğla üretimi kaynaklı önemli bir enerji tüketimi (2,84-4,95 MJ/kg tuğla) ve karbon emisyonu (230-280 g CO2/kg tuğla) söz konusudur. → Tuğla üretiminde ham madde maliyetinin toplam maliyetin yaklaşık %40’ını oluşturmaktadır. Bu maliyet toplam enerji giderlerinden daha yüksektir.


→ Hurda camın tuğla üretiminde katkı maddesi (fluxing agent) olarak kullanıldığında vitrifikasyon sıcaklığını düşürerek, proseste harcanan enerjinin ve dolayısıyla sera gazı emisyonlarının azalmasını sağlamaktadır, → Geri kazanılan her ton hurda cam yaklaşık 100 litre petrol tasarrufuna ve 0,31 ton CO2 eşdeğeri sera gazı azaltımına karşılık gelmektedir. Bu kazanımlar aralarındaki mesafe 500 km’ye kadar olan firmalar için bile geçerlidir. → Tuğla üretiminde cam tozu katkısı mekanik dayanımlarda olumlu artışa neden olmaktadır. → Hurda cam tuğla yapımında kullanılacak kile %20 oranında karıştırılabilmektedir. Bu değerin yapılacak Ar-Ge çalışmaları ile artırılabilmesi olasıdır.


→ Hurda camın tuğla üretiminde kullanılabilmesi için istenilen parça büyüklüğüne (40 ve 250 mikron) getirilmesi için alınması gereken öğütücü önemli tek yatırım kalemidir. → ABD’de yapılan bir çalışmada tonu 100 Dolardan alınan hurda camın, üretim noktasına kadar 200 km nakliye edildikten sonra, tuğla üretiminde %5 oranında kullanıldığı durumda, bu uygulama «ekonomik olarak uygun» bulunmuştur. → Hem firmalar arası uzaklık ve nakliye maliyeti hem de ülkemizdeki ortalama hurda cam fiyatı (80-100 TL/ton) düşünüldüğünde, OSTİM’de bulunan işletmeler arasında yapılacak benzeri bir çalışmanın daha karlı olacağı, → İşletmeler arası mesafe çok yakın olduğundan OSTİM’de sağlanacak enerji tasarrufu ve önlenen karbon emisyonları en yüksek düzeyde (sırasıyla 0,33 MJ/kg tuğla ve 15 g CO2/kg tuğla) olacaktır.


DEĞERLENDİRME “Ankara OSTİM Organize Sanayi Bölgesinde Endüstriyel Simbiyoz Olanaklarının Belirlenmesi” çalışmanın sonuçlarına dayanılarak; ◙ OSTİM OSB’de yüzlerce Endüstriyel Simbiyoz olanağının olduğu,

◙ Yapılacak ön fizibilite ve fizibilite çalışmaları sonucu, bu olanakların bir bölümünün uygulamaya geçirilebileceği,

◙ Bu uygulamalar ile ham madde ve enerji tasarrufu ile atık yönetim giderleri bazlı önemli kazanımlar sağlanabileceği ve OSTİM’in karbon ayak izinin azaltılabileceği,

◙ Bu uygulamaların OSTİM’de yürütülmekte olan Eko-Park çalışması ile entegre edilebileceği

◙ OSTİM OSB’de gerçekleştirilen bu çalışmanın model olarak kullanılarak, ülkemizdeki diğer OSB’lere de yaygınlaştırılabileceği,

◙ Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Çevre Mühendisliği Bölümü tarafından geliştirilen Endüstriyel Simbiyoz Olanak Tarama Aracı’nın (ESOTA®) işletmeler arası ES olanaklarının belirlenmesine yönelik bir karar destek aracı olarak kullanılabileceği, değerlendirilmektedir.

Proje Ekibi: Dr. Eylem Doğan-Subaşı Bengisu Tan Deniz Ece Uzunoğulları Bilsay Çağlar Varçın Dışeps Apiş Begüm Aytaç Ezgi Sert Prof.Dr. Göksel N. Demirer

http://research-methodology.net/wp-content/uploads/2013/04/Decision-Support-System.jpg

TEŞEKKÜRLER Prof. Dr. Göksel N. Demirer Çevre Mühendisliği Bölümü Orta Doğu Teknik Üniversitesi Tel: 210 58 67 Faks: 210 26 46 e.posta: [email protected]

mailto:[email protected]

Ankara OSTİM Organize Sanayi Bölgesinde Endüstriyel ...€¦ · Temiz üretim denetlemesi Enerji...

Documents

Transcript of Ankara OSTİM Organize Sanayi Bölgesinde Endüstriyel ...€¦ · Temiz üretim denetlemesi Enerji...