leħħ

il-Malti

Folja elettronika b’tagħrif lingwistiku, ortografiku, grammatikali u kulturali

dwar il-lingwa Maltija maħruġa mid-Dipartiment tal-Malti fi ħdan il-Kulleġġ San

Injazju sabiex il-lingwa tagħna tingħata l-valur li jistħoqqilha. Kull suġġeriment

u/jew diffikultà huma ġentilment milqugħa fuq lehhilmalti@gmail.com

leħħilmalti@gmail.com lehhilmalti@gmail.com lehhilmalti@gmail.com

G ramma rammatika ramma rammatika

ejjew niffurmaw il-Verbi...

It-Tmien Forma ssir billi nżidu l-konsonanti ‘t’ wara l-ewwel

konsonanti tal-Mamma tal-Verb Ewlieni.

8 it-

Forma

1 FORMA 8 FORMA

1 v 2 v 3 1 v 2 v 3

L a Q a ’ L T a Q a ’

M e L a (J) M T e L a (J)

N e B a Ħ N T e B a Ħ

N a S a B N T a S a B

Il-Forma tieħu tifsira:

riflessiva, eż: ma damx ma ntebaħ li mar ’il quddiem;

passiva, eż: lanqas indunajna li l-barmil

imtela daqshekk malajr.

reċiproka, eż: iltaqgħu dalgħodu. 1-2-3 huma konsonanti u ‘v’ tfisser vokali

lehhilmalti@gmail.com LEĦĦ IL -MALTI lehhilmalti@gmail.com

ĠANANTON VASSALLO,

poeta u storiku (1817-1868)

Ġ ananton Vassallo twieled il-Belt Valletta fis-6 ta’ Ġunju 1817 minn

Vincenzo u Maria Vassallo. Fost l-għalliema tiegħu nsibu lil Dun Pietru Pawl

Psaila u Dun Ġużepp Zammit Brighella. Kien jaf tajjeb diversi lingwi fosthom il-

Malti, it-Taljan, il-Latin, il-Franċiż, l-Għarbi u xi ftit l-Ingliż.

Fl-1839 Vassallo beda l-kors tal-liġi fl-Università u ħa l-lawrja fl-1842. Fl-1844

huwa emigra lejn l-Eġittu fejn għamel biss 13-il xahar. Fl-1850 beda jgħallem it-

Taljan il-Liċeo, u fl-1863 laħaq Professur tat-Taljan fl-Università. Ta’ 25 sena

beda jikteb il-poeżija bil-Malti. Kiteb ħafna bijografiji ta’ nies Maltin fir-

rivista Arte (1862-1866) u bit-Taljan ħareġ La Storia di Malta raccontata in

Compendio (1854). Bil-Malti ħareġ Storja ta’ Malta miktuba għall-poplu Malti (1862), Il-ħajja tal-Appostlu

Missierna San Pawl (1858), kif ukoll Ġesù Kristu fid-Dinja (1861) u żewġ kotba ta’ poeżija, wieħed bl-isem

ta’ Ħrejjef (1861) u ieħor bl-isem ta’ Ħrejjef u Ċajt bil-Malti (1863). Aktarx li l-aktar xogħol magħruf tiegħu huwa Il-

Ġifen Tork, epika li kiteb fl-1842.

Ġananton Vassallo kien juża kemm il-Malti kif ukoll it-Taljan bħala għodda għat-tagħlim. Il-Malti kien jidhirlu li

għandu jinkiteb kif inhu mitkellem fl-ibliet biex ikun Malti suffiċjenti, anzi għani, u jkun jista’ jinqeda bih kull min

irid ifisser il-kunċetti tal-ħajja ċivili.

Vassallo miet qasir il-għomor fl-età ta’ 51 sena fit-28 ta’ Marzu 1868.