Analiza efektywności sieci€¦ · Analiza efektywności sieci Koopetycja. Apropriacja. Siła...

25
Analiza efektywności sieci Koopetycja. Apropriacja. Siła przetargowa. dr hab. inż. Karolina Mazur, prof. UZ 1

Transcript of Analiza efektywności sieci€¦ · Analiza efektywności sieci Koopetycja. Apropriacja. Siła...

Page 1: Analiza efektywności sieci€¦ · Analiza efektywności sieci Koopetycja. Apropriacja. Siła przetargowa. 1 dr hab. inż. Karolina Mazur, prof. UZ

Analiza

efektywności

sieciKoopetycja. Apropriacja.

Siła przetargowa.

dr hab. inż. Karolina Mazur, prof. UZ1

Page 2: Analiza efektywności sieci€¦ · Analiza efektywności sieci Koopetycja. Apropriacja. Siła przetargowa. 1 dr hab. inż. Karolina Mazur, prof. UZ

Koopetycja

dr hab. inż. Karolina Mazur, prof. UZ

2

Page 3: Analiza efektywności sieci€¦ · Analiza efektywności sieci Koopetycja. Apropriacja. Siła przetargowa. 1 dr hab. inż. Karolina Mazur, prof. UZ

Czym jest strategia

koopetycji?

Brandenburger/ Nalebuff (1996)

Strategia ta łączy:

konkurencję

współpracę

które występują jednocześnie

„Koopetycja to zespalanie się konkurencji

i kooperacji w jeden typ relacji i interakcji”

(1, s. 420)

dr hab. inż. Karolina Mazur, prof. UZ

3

Page 4: Analiza efektywności sieci€¦ · Analiza efektywności sieci Koopetycja. Apropriacja. Siła przetargowa. 1 dr hab. inż. Karolina Mazur, prof. UZ

Główne sektory koopetycyjne

Usługi

Przetwórstwo przemysłowe

dr hab. inż. Karolina Mazur, prof. UZ

4

Page 5: Analiza efektywności sieci€¦ · Analiza efektywności sieci Koopetycja. Apropriacja. Siła przetargowa. 1 dr hab. inż. Karolina Mazur, prof. UZ

Poziomy analizy koopetycji

Mikro

Mezo

Makro

Poziom globalny

dr hab. inż. Karolina Mazur, prof. UZ

5

Page 6: Analiza efektywności sieci€¦ · Analiza efektywności sieci Koopetycja. Apropriacja. Siła przetargowa. 1 dr hab. inż. Karolina Mazur, prof. UZ

Koopetycja – perspektywy

analizy (1)Autorzy Perspektywa

Brandenburger,

Nalebuff (1996)Teoria gier, model PARTS, koopetycja jako gra o sumie dodatniej

Lado, Boyd, Hanlon

(1997)Perspektywa behawioralna, koopetycja jako poszukiwanie renty ekonomicznej, formy zawłaszczania

renty

Dagnino, Padula

(2002)Niepełna zgodność interesów i celów, zmiana perspektywy z czysto konkurencyjnej i kooperacyjnej na

koopetycyjną

Levy, Loebbecke,

Powell (2003)Perspektywa zasobowa, przewaga oparta na wiedzy, koopetycja jako wartość powstała w wyniku

połączenia wiedzy z innymi graczami

dr hab. inż. Karolina Mazur, prof. UZ

6

Page 7: Analiza efektywności sieci€¦ · Analiza efektywności sieci Koopetycja. Apropriacja. Siła przetargowa. 1 dr hab. inż. Karolina Mazur, prof. UZ

Koopetycja – perspektywy

analizy (1)cdAutorzy Perspektywa

Zineldin (2004) Partnerstwo koopetycyjne jako odpowiedź na szanse

i zagrożenia w otoczeniu, metafora małżeństwa

Luo (2004,

2007)Perspektywa globalna (koopetycja z globalnymi rywalami, z zagranicznymi rządami, w obrębie wielonarodowego

przedsiębiorstwa), koopetycja jako luźno połączony system,

w którym aktorzy utrzymują pewną współzależność bez utraty

ich odrębności organizacyjnej; dominacja konkurencji lub

kooperacji w relacji koopetycyjnej

Gnywali, He,

Madhavan

(2006)

Perspektywa zasobowa i sieci, asymetria zasobów w sieci koopetycyjnej wynika z różnic strukturalnych co do

zajmowanej pozycji (zalety i wady określonych pozycji w sieci

koopetycyjnej) i prowadzi do różnic w zakresie i różnorodności

działań konkurencyjnych koopetytorów

dr hab. inż. Karolina Mazur, prof. UZ

7

Page 8: Analiza efektywności sieci€¦ · Analiza efektywności sieci Koopetycja. Apropriacja. Siła przetargowa. 1 dr hab. inż. Karolina Mazur, prof. UZ

Koopetycja – perspektywy

analizy (1)cdAutorzy Perspektywa

Padula, Dagnino

(2007)

Teoria dynamiki, koopetycja jako dialektyczna

perspektywa równowagi przeciwstawnych sił

Tidstrom (2008) Dynamika międzyorganizacyjna, koopetycja jako procesdynamiczny, prowadzący do przeplatania się

maksymalizacji i zagarniania wypracowanej renty

Baumard (2008) Koopetycja z perspektywy strategii uczenia się, uczenie

wzajemne, symetryczne oraz niekorzystne uczenie

asymetryczne

Czakon

(2008, 2009,2012)

Perspektywa sieci i dynamiki międzyorganizacyjnej,

koopetycja jako proces tworzenia wartości i jej

zawłaszczania

Cygler (2009) Sektorowe i korporacyjne czynniki koopetycji

dr hab. inż. Karolina Mazur, prof. UZ

8

Page 9: Analiza efektywności sieci€¦ · Analiza efektywności sieci Koopetycja. Apropriacja. Siła przetargowa. 1 dr hab. inż. Karolina Mazur, prof. UZ

Koopetycja – perspektywy

analizy (1) cdAutorzy Perspektywa

Stańczyk-Hugiet

(2011, 2012)Perspektywa sieci, autonomia i zależność w układach koopetycyjnych

Jankowska (2012) Perspektywa klastra, koopetycja w klastrach kreatywnych

Adamik (2013) Partnerstwo koopetycyjne w małych i średnich przedsiębiorstwach

dr hab. inż. Karolina Mazur, prof. UZ

9

Page 10: Analiza efektywności sieci€¦ · Analiza efektywności sieci Koopetycja. Apropriacja. Siła przetargowa. 1 dr hab. inż. Karolina Mazur, prof. UZ

Korzyści z koopetycji wzajemne uczenie się i pobudzanie

innowacyjności,

doskonalenie i tworzenie nowych rozwiązań technologicznych,

obniżanie kosztów prac badawczo-rozwojowych,

obniżenie kosztów transkacyjnych,

osiągnięcie korzyści specjalizacji (synergia),

wzrost wartości firmy,

dostęp do zasobów,

dr hab. inż. Karolina Mazur, prof. UZ

10

Page 11: Analiza efektywności sieci€¦ · Analiza efektywności sieci Koopetycja. Apropriacja. Siła przetargowa. 1 dr hab. inż. Karolina Mazur, prof. UZ

Korzyści z koopetycji cd wzmocnienie pozycji firmy wobec

konkurentów nie objętych układem

koopetycyjnym,

pełniejsze wykorzystanie okazji rynkowych,

rozszerzenie skali działania,

dostęp do nowych rynków.

dr hab. inż. Karolina Mazur, prof. UZ

11

Page 12: Analiza efektywności sieci€¦ · Analiza efektywności sieci Koopetycja. Apropriacja. Siła przetargowa. 1 dr hab. inż. Karolina Mazur, prof. UZ

Zagrożenia (straty) koopetycji

ryzyko wycieku wiedzy i know-how z przedsiębiorstwa,

zachowania oportunistyczne koopetytorów,

konflikty między konkurentami, paraliżujące współpracę,

inwestycje w zasoby specyficzne,

utratę możliwości współpracy z innymi ze względu na klauzulę wyłączności,

dr hab. inż. Karolina Mazur, prof. UZ

12

Page 13: Analiza efektywności sieci€¦ · Analiza efektywności sieci Koopetycja. Apropriacja. Siła przetargowa. 1 dr hab. inż. Karolina Mazur, prof. UZ

Zagrożenia (straty) koopetycji

(cd)

asymetria układu

niską efektywność wspólnie

realizowanych procesów i celów,

osłabienie pozycji rynkowej i wizerunku

przedsiębiorstwa

dr hab. inż. Karolina Mazur, prof. UZ

13

Page 14: Analiza efektywności sieci€¦ · Analiza efektywności sieci Koopetycja. Apropriacja. Siła przetargowa. 1 dr hab. inż. Karolina Mazur, prof. UZ

Kierunki koopetycji

Pionowa

Pozioma

Sieciowa

dr hab. inż. Karolina Mazur, prof. UZ

14

Page 15: Analiza efektywności sieci€¦ · Analiza efektywności sieci Koopetycja. Apropriacja. Siła przetargowa. 1 dr hab. inż. Karolina Mazur, prof. UZ

Apropriacja

dr hab. inż. Karolina Mazur, prof. UZ

15

Page 16: Analiza efektywności sieci€¦ · Analiza efektywności sieci Koopetycja. Apropriacja. Siła przetargowa. 1 dr hab. inż. Karolina Mazur, prof. UZ

Definicja

Appropriacja – przywłaszczanie,

zawłaszczanie, przechwytywanie wartości

Przywłaszczalność odnosi się do zdolności

właściciela zasobu wiedzy do zatrzymania

zysku wytworzonego przez ten zasób [4].

dr hab. inż. Karolina Mazur, prof. UZ

16

Page 17: Analiza efektywności sieci€¦ · Analiza efektywności sieci Koopetycja. Apropriacja. Siła przetargowa. 1 dr hab. inż. Karolina Mazur, prof. UZ

dr hab. inż. Karolina Mazur, prof. UZ

17

Page 18: Analiza efektywności sieci€¦ · Analiza efektywności sieci Koopetycja. Apropriacja. Siła przetargowa. 1 dr hab. inż. Karolina Mazur, prof. UZ

Ewolucja koncepcji

dr hab. inż. Karolina Mazur, prof. UZ

18

Page 19: Analiza efektywności sieci€¦ · Analiza efektywności sieci Koopetycja. Apropriacja. Siła przetargowa. 1 dr hab. inż. Karolina Mazur, prof. UZ

Mechanizmy izolacji

Oparte na możliwościach (AIM)

Oparte na woli (WIM)

dr hab. inż. Karolina Mazur, prof. UZ

19

Page 20: Analiza efektywności sieci€¦ · Analiza efektywności sieci Koopetycja. Apropriacja. Siła przetargowa. 1 dr hab. inż. Karolina Mazur, prof. UZ

Narzędzia zabezpieczenia narzędzia bazujące na prawach własności

intelektualnej

narzędzia oparte o kontrakty

uregulowania prawne pracy

narzędzia wynikające z zarządzania zasobami ludzkimi

zasady poufności

czas w kontekście obecności na rynku

niejawności i złożoność wiedzy

dr hab. inż. Karolina Mazur, prof. UZ

20

Page 21: Analiza efektywności sieci€¦ · Analiza efektywności sieci Koopetycja. Apropriacja. Siła przetargowa. 1 dr hab. inż. Karolina Mazur, prof. UZ

Siła przetargowa

dr hab. inż. Karolina Mazur, prof. UZ

21

Page 22: Analiza efektywności sieci€¦ · Analiza efektywności sieci Koopetycja. Apropriacja. Siła przetargowa. 1 dr hab. inż. Karolina Mazur, prof. UZ

Siła przetargowa – ujęcie

Portera

siła przetargowa dostawców

siła przetargowa klientów

dr hab. inż. Karolina Mazur, prof. UZ

22

Page 23: Analiza efektywności sieci€¦ · Analiza efektywności sieci Koopetycja. Apropriacja. Siła przetargowa. 1 dr hab. inż. Karolina Mazur, prof. UZ

Siła przetargowa dostawców

w branży owocowo –warzywnej

(2)

Unikatowość oferty

Stopień koncentracji dostawców surowca

Koszty zmiany dostawcy

Możliwość zbytu poza sektorem

Możliwość integracji

Znaczenie jakości surowca

dr hab. inż. Karolina Mazur, prof. UZ

23

Page 24: Analiza efektywności sieci€¦ · Analiza efektywności sieci Koopetycja. Apropriacja. Siła przetargowa. 1 dr hab. inż. Karolina Mazur, prof. UZ

Siła przetargowa odbiorców

w branży owocowo –warzywnej

(2)

Stopień koncentracji odbiorców

Elastyczność cenowa w stosunku do

dochodów

znaczenie pozacenowych parametrów

produktów (jakość, walor zdrowotny,

marka, wygoda itp.)

Koszty zmiany dostawcy

dr hab. inż. Karolina Mazur, prof. UZ

24

Page 25: Analiza efektywności sieci€¦ · Analiza efektywności sieci Koopetycja. Apropriacja. Siła przetargowa. 1 dr hab. inż. Karolina Mazur, prof. UZ

Literatura1. Zakrzewska-Bielawska A. (2013), Koopetycja – strategią

sukcesu? Doświadczenia przedsiębiorstw high-tech, Zarządzanie i Finanse, vol. 11, nr 4, cz. 1 s. 419-431

2. Firley K. (red.): (2013) Analiza strategiczna wybranych branż przemysłu rolno-spożywczego w Polsce. Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie,

3. Mazur K., Kulczyk Z. (2014), Przywłaszczanie wartości –podejście zróżnicowane, Prace Naukowe WWSZiP, t. 27, s. 225-238

4. Teece D.J. (1987), Profiting from Technological Innovation: Implications for Integration, Collaboration, Licensing and Public Policy, [w:] D.J. Teece, The Competitive Challenge, Ballinger Publishing, Cambridge, MA

dr hab. inż. Karolina Mazur, prof. UZ

25