Albert posioen werkmodel lvb

Het werkmodel LVB: kan dit nog mee?

Den Helder8 november 2013

Albert PonsioenLucertis KJP [email protected]

Lucertis KJP [email protected]

Lucertis KJP [email protected]

st. Gaming & [email protected]

Werkmodel VOBC / LKC

LVG-specifieke kenmerken:

bijkomende problematiek:

komen totuiting in:

INTELLIGENTIE

IQ 50 – 85

BEPERKT SOCIAAL ADAPTATIE-VERMOGEN

ERNSTIGE GEDRAGS-

PROBLEMEN

LEERPROBLEMEN

PSYCHIATRISCHE STOORNIS

MEDISCH-ORGANISCHE PROBLEMEN

PROBLEMEN IN GEZIN EN SOCIALE

CONTEXT

+

en leiden tot:

Chroniciteit / Langdurige behoefte aan ondersteuning

!!!

ONTWIKKELING???

Gedragsproblemen en sociaal adaptatievermogen



komen totuiting in:

INTELLIGENTIE

IQ 50 – 85


ERNSTIGE GEDRAGS-

PROBLEMEN

LEERPROBLEMEN




CONTEXT

+

en leiden tot:


Sociaal Adaptatief Vermogen

1. praktische vaardigheden: sociaal gedrag, sociale redzaamheid

2. sociale / communicatieve vaardigheden: contactuele eigenschappen, taalvaardigheden

3. probleemoplossende vaardigheden en zelfcontrole: executieve functies, sociale cognities

LEERPROBLEMEN

PSYCHIATRISCHE PROBLEMEN

MEDISCH / NEUROLOGISCHE PROBLEMEN

PROBLEMEN M.B.T. OUDERS, OPVOEDING EN OMGEVING

Gedragsproblemen en psychiatrische stoornis



komen totuiting in:

INTELLIGENTIE

IQ 50 – 85


ERNSTIGE GEDRAGS-

PROBLEMEN

LEERPROBLEMEN




CONTEXT

+

en leiden tot:


Onder het gedrag gaan kijken(labelen doen we al lang genoeg)

Een classificatie komt los van de criteria en gaat een eigen leven leiden

Vrij naar: Trudy Dehue (2012)

Een kind is druk omdat het ADHD heeft

Een kind leert niet goed omdat het een laag IQ heeft

Een kind leest niet goed omdat het dyslexie heeft

Gevaar van de DSM:beschrijvende diagnostiek verward met verklarende diagnostiek

Psychiatrische stoornissen zijn niets anders dan gedragsbeschrijvingen

volgens de DSM (IV / 5)

Classificatiesysteem voor de aard van de problematiek van cliënten in de jeugdzorg (CAP-J) i.p.v. DSM?

Voorlopige conclusies

CAP-Jwww.nji.nl




komen totuiting in:

INTELLIGENTIE

IQ 50 – 85


ERNSTIGE GEDRAGS-

PROBLEMEN

LEERPROBLEMEN




CONTEXT

+

en leiden tot:


I. Verstandelijke mogelijkheden

II. Adaptief gedrag

III. Participatie, interactie & sociale rollen

IV. Gezondheid

V. Context

VII. Individueel functioneren

American Association on Intellectual and Developmental Disabilities (AAIDD)

VI. Ondersteuning

Verstandelijke mogelijkheden

‘Misschien moeten we voor ‘IQ’ een andere term verzinnen. Die test is helemaal niet ontworpen

voor het meten van intelligentie, maar om vast te stellen of kinderen een achterstand hebben en aangepast onderwijs nodig hebben. Maar het is onmogelijk om die potentie te meten, want die verandert als kinderen hard werken en leren. Wetenschappelijk onderzoek laat zien dat alle

elementen van de intelligentie kunnen verbeteren door training‘

Stanford onderzoeker Carol Dweck computerprogramma Brainology: www.mindsetworks.com

13

IQ en LVB

Series10

2

4

6

8

10

12

14

16

IQ<85

Moeilijk lerend

ZB / LVB

%

Van Schrojenstein & Heurn-Nijsten (2002)

1. ‘Het IQ’ is eigenlijk ‘de ID’2. IQ-score is geen één-dimensionale aangeboren grootheid3. IQ-tests hebben bij LVB-kinderen een andere (factor)structuur dan bij

niet-LVB-kinderen4. IQ-scores zijn mede afhankelijk van het type en de versie van de

gebruikte test5. VIQ-PIQ dichotomie niet valide: deze schalen niet meer opgenomen

in de WAIS-IV (!).6. een aantal subtests van een IQ-test doet een beroep op aangeleerde

schoolse kennis, LVB-kinderen die op deze kennis per definitie laag scoren (zij struikelen immers in het regulier onderwijs) scoren dan ook relatief laag op deze subtests (intelligentie-onderzoek wordt zo een kwestie van ‘meten wat we eigenlijk al weten’). Kern van het onderwijs is niet hoe slim je bent maar hoe ben je slim (Gardner)

7. Bij een betrouwbaarheidsinterval van 95% en een stabiliteits SEM van 6,4 liggen de betrouwheidsgrenzen 12,54 punten boven en onder de behaalde IQ-score. Dus pas bij een IQ van 82 kan men 95% zeker zijn dat het IQ boven de 70 ligt. Als men zeker moet zijn dat een IQ onder de 70 is moet de behaalde IQ-score onder de 57 liggen!

14

De IQ-test: de stoommachine van de psycholoog

63 7295%

betrouwbaarheidsinterval voor scores tussen 63 en

72

8550

67%

16%

17

-40

-30

-20

-10

0

10

20

30

40

50

tiq_v

viq_v

piq_v

(In)stabiliteit IQ-score

18

80 80 80 80 808075

94

7079

8591

70

98

86

0

20

40

60

80

100

120

M C N K S

tiqviqpiq

19

02468

101214161820

M

C

N

K

S

Algemene intelligentie

verbaal non-verbaal

woordenschat geheugen redeneren ruimtelijk

begrip kwantitatief perceptie

test test test test test test test

Algemene processen

Domeinspecifieke processen

Taakspecifiekproces



Taakspecifiekproces

Taakspecifiekproces

Taakspecifiekproces

Taakspecifiekproces

Taakspecifiekproces




komen totuiting in:

INTELLIGENTIE

IQ 50 – 85


ERNSTIGE GEDRAGS-

PROBLEMEN

LEERPROBLEMEN




CONTEXT

+

en leiden tot:


!!!

LVB & Leerstoornissen

• Leergeschiedenis (opvoeding – gezin - onderwijs)

• Vertrouwen in eigen leervermogens (prestatie-motivatie)

• Onderwijs- en maatschappelijke perspectief

• Leerprestaties versus leervaardigheden (leren hoe te leren / metacognitieve vaardigheden - abstractievermogen)

• Specifieke leerstoornissen (dyslexie – dyscalculie – dysorthografie)




komen totuiting in:

INTELLIGENTIE

IQ 50 – 85


ERNSTIGE GEDRAGS-

PROBLEMEN

LEERPROBLEMEN




CONTEXT

+

en leiden tot:


Gezin – opvoeding – omgeving

• Ouders weten vaak weinig van een LVB

• 30% ouders ook LVB-problematiek (LVB-zorg en armoedebestrijding)

• Vaak beperkt sociaal netwerk

• Neiging tot overvragen (of ondervragen!) a.g.v. sterk veranderende samenleving

Klas in de jaren 50 van de vorige eeuw

…en nu

Computertijdperk verandert gebruik hand

Reuters meldt in een nieuwsbericht dat een internationaal onderzoek, uitgevoerd in negen steden, laat zien dat de menselijke hand vergroeit onder

invloed van gadgets zoals mobiele telefoons en spelcomputers. Mensen jonger dan 25 bleken in het onderzoek handiger te zijn met hun duim in plaats

van hun wijsvinger.

Aanpassingen aan de omgeving die niet in een tijdsbestek van miljoenen jaren wezenlijk

verandert maar in een periode van hooguit een jaar of tien…

Sterk veranderende maar participerende samenleving

Het kind moet een concreet perspectief gegeven worden om aangeleerde vaardigheden in en na de schoolperiode in te

kunnen zetten in de samenleving. Participatie betekent tevens dat uitval voorkomen moet worden. Investeren in

deze jeugd betaalt zich dubbel en dwars terug. Het vroegtijdig aanpakken of oplossen van problemen is

goedkoper dan wachten tot iemand zeer dure specialistische zorg nodig heeft.




komen totuiting in:

INTELLIGENTIE

IQ 50 – 85


ERNSTIGE GEDRAGS-

PROBLEMEN

LEERPROBLEMEN




CONTEXT

+

en leiden tot:


ONTWIKKELING!!!

32

Hechtingsgeschiedenis

Nieuw werkmodel LVB-problematiek



komen totuiting in:

INTELLIGENTIE

IQ 50 – 85


ERNSTIGE GEDRAGS-

PROBLEMEN

LEERPROBLEMEN




CONTEXT

+

en leiden tot:


!!!

ONTWIKKELING???

Kernbegrip: Sociaal adaptief gedrag

CAP-J

• As C: Vaardigheden en cognitieve ontwikkeling jeugdige

• Groep C100: Problemen in de cognitieve ontwikkeling

• Classificatie C104: Problemen met het sociaal aanpassingsgedrag

Conceptuele vaardigheden• ‘crystallized’ en ‘fluid’ intelligentie

Sociale / communicatieve vaardigheden• taalvaardigheden; contactuele vaardigheden; sociale

verantwoordelijkheid; beïnvloedbaarheid; sociale acceptatie

Praktische vaardigheden• zelfredzaamheid; zelfverzorging; met geld omgaan

Sociaal adaptief gedrag

Conceptuele vaardigheden• Benedengemiddeld IQ – leerproblemen – zwak tijdsbesef –

hier-en-nu denken en handelen – problemen om zich uit te drukken – beperkte woordenschat – snel ontregeld in groepsituaties

Sociale / communicatieve vaardigheden• Geen aansluiting bij leeftijdsgenoten – weinig invoelend

vermogen – sterk beïnvloedbaar

Praktische vaardigheden• Onhandige motoriek – faalangst / negatief zelfbeeld –

geringe zelfstandigheid – zwakke zelfmonitoring

C104: Problemen met het sociaal aanpassingsgedrag

GENETISCH & NEUROBIOLOGISCH

SUBSTRAAT


SUBSTRAAT

AROUSAL & AANDACHTS-PROBLEMEN


EMOTIE-REGULATIE

PROBLEMEN

EMOTIE-REGULATIE

PROBLEMEN

COGN. [EF]-PROBLEMEN• Inhibitie• Flexibiliteit• Werkgeheugen


MENTALE SCHEMA’S

(‘social self’)

MENTALE SCHEMA’S

(‘social self’)

GEDRAGS-KENMERKEN

(DSM)

GEDRAGS-KENMERKEN

(DSM)

Pre- en perinatale risico factorenPre- en perinatale risico factoren Psychosociale risico factoren(gezin – school - maatschappij)Psychosociale risico factoren

(gezin – school - maatschappij)

Ouders – opvoeding - omgeving

OudertrainingCognitieve gedrags-therapie

(E)F-training

Sociale vaardigheids-

training

Medicatie

TRANSACTIONEEL ONTWIKKELINGSMODEL ADAPTIEF GEDRAG


SUBSTRAAT


SUBSTRAAT



EMOTIE-REGULATIE

PROBLEMEN

EMOTIE-REGULATIE

PROBLEMEN



MENTALE SCHEMA’S

(‘social self’)

MENTALE SCHEMA’S

(‘social self’)

GEDRAGS-KENMERKEN

(DSM)

GEDRAGS-KENMERKEN

(DSM)





(E)F-training


training

Medicatie

BlackBox


SUBSTRAAT


SUBSTRAAT



EMOTIE-REGULATIE

PROBLEMEN

EMOTIE-REGULATIE

PROBLEMEN



MENTALE SCHEMA’S

(‘social self’)

MENTALE SCHEMA’S

(‘social self’)

GEDRAGS-KENMERKEN

(DSM)

GEDRAGS-KENMERKEN

(DSM)





(E)F-training


training

Medicatie

stimulus actie

archi

neo

paleo

cognities

emoties

arousalreflexen

Van Cranenburgh, 1998

automatische processen

gecontrolleerde processen(EF!)

Nooit alleen cognities…

Consequenties voor de diagnostiek (en behandeling):

• Van intelligentieonderzoek naar intelligent onderzoek

Adaptief Leervermogen Test (ALT) verworven kennisCystallized intelligentie

Verworven kennis factor(Bannatyne; Wechsler)

Informatie-Woordkennis (WISC-III; 6-17 jaar)*

Aandacht

•AVL (ADHD VragenLijst; 4-18 jaar)Volgehouden aandachtGerichte aandachtVerdeelde aandacht

Symbolen Vergelijken (WISC-III; 6-17 jaar)Overeenkomstige Getallen (CAS12; 4-18 jaar) Selectieve aandacht (CAS; 4-18 jaar)

Communicatieve vaardigheden / informatieverwerking

•CCC-2 (Children’s Communication Checklist; 4-15 jaar)

Taalbegrip Woordbetekenis (RAKIT-2; 4/11 jaar)Woordenlijst GIT-2 (v.a. 12 jaar)

Taalproductie Woordkennis (WISC-III; 6-17 jaar)Begrijpen (WISC-III; 6-17 jaar)

Sequentiële / Successieve informatieverwerking Cijferreeksen voorwaarts (WISC-III; 6-17 jaar)Woordreeksen nazeggen (CAS; 5-18 jaar)Onzinnen nazeggen (CAS; 5-18 jaar)

Simultane informatieverwerking Onvolledige Tekeningen (WISC-III; 6-17 jaar)*Ontbrekende Figuren (CAS; 4-18 jaar)Matrix Redeneren (WNV; 4-21 jaar)Fluid intelligentie

Conceptuele vaardigheden: probleemoplossende vaardigheden en zelfcontrole (executieve functies),sociale cognities

•BRIEF (Behavior Rating Inventory of Executive Function 5-18 jaar) •BDEF-CA (Barkley’s Deficits in Executive Functioning Scale – Children and Adolescents 6-18 jaar)

Inhibitie; emotieregulatie; werkgeheugen; etc. (EF) Coderen (CAS; 4-18 jaar)Cijferreeksen WNV; 4-21 jaar)Ruimtelijke Oriëntatie (WNV; 4-21 jaar)

Sociale Informatie Verwerking Vertelplaat (RAKIT-2; 4/11 jaar)Sociale Interpretatie Test (v.a. 12 jaar) TOM / Perspectiefneem-takenSIVT (i.o.)

De moraal…• Aandacht voor beperkingen én vaardigheden die onder het

manifeste gedrag schuil gaan (IQ-score alleen is misleidend).

• Aandacht voor de individuele verschillen tussen kinderen en jongeren (m.b.t. leervaardigheden i.p.v. leerprestaties)

• Psychiatrische stoornissen zijn niets anders dan gedragsbeschrijvingen volgens DSM

• Classificatiesysteem voor de aard van de problematiek van cliënten in de jeugdzorg (CAP-J) zinvoller dan DSM IV / 5

• Adaptatieproblemen ook centraal stellen in de diagnostiek en behandeling

• Onveilig gehechte kinderen: continuïteit in de zorg en het onderwijs! (therapeutische pleeggezinnen - superscholen)

• Praktische ondersteuning voor kind en het gezin

44

Casus Alex

- 13 jarige jongen; zml-onderwijs

- Kinder-GVT sinds 6de jaar (ernstig verwaarloosd en seksueel misbruikt); bij aanmelding gedragsproblemen in de groep

- VIQ: < 55; PIQ: 104- leervaardigheden:

- aandacht: 80- sequentiële info. verw.: 57- simultane info. verw.: 104- planning: 71

- Receptieve taal: 94- Expressieve taal: 68- Behandeling???

Albert posioen werkmodel lvb

Health & Medicine

Transcript of Albert posioen werkmodel lvb