อาชีวศึกษา 84

ตัวอยางเขียนแผนการสอนแบบบูรณาการตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง

ของหนวยการเรียนรูที่ 4

แผนการจัดการเรียนรู หนวยที่ 4

ชื่อวิชา เกษตรแบบผสมผสาน สอนครั้งที่ 14

ชื่อหนวย การเกษตรทฤษฎีใหมตามแนว ชั่วโมงรวม 21 ชั่วโมง

พระราชดำริ

ชื่อเรื่อง การผลิตและใชสารชีวภาพในการทำการเกษตรทฤษฎีใหม จำนวนชั่วโมง

ตามแนวพระราชดำริ 21 ชั่วโมง

หัวเรื่อง/งาน การผลิตและใชสารชีวภาพในการทำการเกษตรทฤษฎีใหมตามแนวพระราชดำริ

1. ความหมายสารชีวภาพ

2. ประโยชนของสารชีวภาพ

3. ชนิดสารชีวภาพ

4. แหลงจุลินทรีย

5. การผลิตและการใชสารชีวภาพ

6. ขอควรพิจารณาการใชสารชีวภาพ

สาระสำคัญ

การผลิตและใชสารชีวภาพในการทำการเกษตรทฤษฎีใหมเปนการนำอินทรียวัสดุ

เหลือใชกลับมาหมุนเวียนใชใหเกิดประโยชนสูงสุด เพื่อทำใหการผลิตพืชผลทางการเกษตร

สามารถลดการใชสารเคมี ปุยเคมี ทำใหไมเปนอันตรายตอผูบริโภคและไมมีสารพิษตกคาง

ในดินในสินคาเกษตร ตนทุนในการผลิตต่ำ การทำการเกษตรที่ลดการใชสารเคมีโดย

การผลิตสารชีวภาพในการผลิตพืช สัตว ประมง และสิ่งแวดลอม สามารถนำไปใชได

เปนอยางดีในระดับครอบครัว ทองถิ่น ที่ใชทุนทางสังคมและทรัพยากรธรรมชาติในชุมชน

จัดเปนทางเลือกหนึ่งที่ทำใหเกษตรกรอยูรอดอยางแทจริงของชุมชนแบบเศรษฐกิจพอเพียง

ทำใหพอมี พอกิน พอประมาณ มีเหตุผล มีภูมิคุมกันในตัวที่ดี บนพื้นฐานของการใชความรู

ในการทำงานอยางมีคุณธรรม ทำใหเกิดความสมดุลทางธรรมชาติและสิ่งแวดลอม ตามหลัก

ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง

อาชีวศึกษา 85

1. ดานความรู

1. อธิบายความหมายของสารชีวภาพในการทำการเกษตรทฤษฎีใหมได

2. อธิบายประโยชน ของสารชีวภาพในการทำการเกษตรทฤษฎีใหมตามหลัก

ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงได

3. อธิบายขอควรพิจารณาในการใชสารชีวภาพตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจ

พอเพียงได

2. ดานทักษะ

1. ผลติและใชสารชวีภาพในการทำเกษตรทฤษฎใีหมตามหลกัปรชัญาของเศรษฐกจิ

พอเพียงได

2. เลือกใชวัสดุอุปกรณในการผลิตสารชีวภาพในการทำเกษตรทฤษฎีใหมได

3. ดานคุณธรรม จริยธรรม

มีความรับผิดชอบ ความซื่อสัตย ความอดทน การประหยัด และความสามัคคี

ในการผลิต และใชสารชีวภาพในการทำการเกษตรทฤษฎีใหมตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจ

พอเพียง

สมรรถนะที่พึงประสงค (ความรู ทักษะ คุณธรรมจริยธรรม)

อาชีวศึกษา 86

เนื้อหาสาระ

การผลิตและการใชสารชีวภาพในการทำการเกษตรทฤษฎีใหมตามแนวพระราชดำริ

1. ประโยชนของสารชีวภาพ

2. ชนิดสารชีวภาพ

3. แหลงจุลินทรีย

4. การผลิตและการใช

4.1 จากพืช

4.2 จากสัตว

4.3 จากจุลินทรียที่มีประสิทธิภาพ

5. ขอควรพิจารณาการใช

6. ตัวอยางสูตรการประยุกตใช จุลินทรีย ประสิทธิภาพทางการเกษตรและ

สิ่งแวดลอมของโครงการชีววิถีเพื่อการพัฒนาอยางยั่งยืน

แผนผังสรุปเนื้อหาสาระการผลิตและใชสารชีวภาพ

อาชีวศึกษา 87

แผนผังสรุปเนื้อหาสาระการผลิตและใชสารชีวภาพ

เรื่อง การผลิตและการใชสารชีวภาพในการทำการเกษตรทฤษฎีใหมตามแนวพระราชดำริ

1. ประโยชน

2. ª¹Ô´¢Í§ÊÒêÕÇÀÒ¾

3. แหลงของจุลินทรีย

4. ¡ÒüÅÔµÊÒêÕÇÀÒ¾

5. ¡ÒÃãªéÊÒêÕÇÀÒ¾

6. ¢éͤÇþԨÒóÒ

¡ÒÃãªéÊÒêÕÇÀÒ¾

1.1 ดานกิจกรรมพืช1.2 ดานกิจกรรมสัตว1.3 ดานกิจกรรมประมง1.4 ดานสิ่งแวดลอม

2.1 ¨Ò¡¾×ª

2.2 จากสัตว

2.3 ¨Ò¡¢ÂЪØÁª¹ àÈÉÍÒËÒÃ㹤ÃÑÇàÃ×͹

ดิน พืชน้ำอาหาร

น้ำหมักชีวภาพปุยหมักชีวภาพจุลินทรีย

น้ำหมักชีวภาพปุยหมักชีวภาพจุลินทรียประสิทธิภาพ

การเก็บรักษาการใชตอเนื่องผลกระทบขอดี ขอจำกัด

ปุยน้ำชีวภาพสารไลแมลงฮอรโมนผลไมปุยหมักแหง

ปุยน้ำชีวภาพสารไลแมลงฮอรโมนผลไมฮอรโมนผลไม

พืชสด ผลไมสมุนไพร

อาชีวศึกษา 88

¡ÒÃÇҧἹ¡ÒèѴ¡Ô¨¡ÃÃÁẺºÙóҡÒõÒÁËÅÑ¡ปรัชญา¢Í§àÈÃÉ°¡Ô¨¾Íà¾Õ§

àÃ×èͧ ¡ÒüÅÔµáÅСÒÃãªéÊÒêÕÇÀҾ㹡Ò÷ӡÒÃà¡ÉµÃ·ÄÉ®ÕãËÁèµÒÁá¹Ç¾ÃÐÃÒª´ÓÃÔ

กิจกรรมผลิต/ใชสารชีวภาพ/ศึกษาดูงาน กิจกรรมสำรวจวัตถุดิบ/สภาพชุมชน/เลือกใชวัตถุดิบ ระดมสมอง อภิปรายกลุม

กิจกรรมสำรวจแปลงทดลองผลิต/ใชกิจกรรมอภิปรายกลุม/นำเสนอผลงาน

กิจกรรมแลกเปลี่ยนเรียนรู ศึกษาดูงานในชุมชน ทดลองปฏิบัติ

กิจกรรมแลกเปลี่ยนเรียนรู ศึกษาดูงานในชุมชน ทดลองปฏิบัติ

การผลิต/การใชสารชีวภาพทางการเกษตรตามหลักปรัชญาฯ

¾Í»ÃÐÁÒ³ ÁÕà˵ؼÅ

มีภูมิคุมกันในตัวที่ดี

เงื่อนไข¤Ø³¸ÃÃÁเงื่อนไขความรู

1. วัสดุ อุปกรณ 2. แรงงาน 3. สถานที่4. เวลา 5. การใชงาน 6. ทุนทรัพย

1. วัสดุ อุปกรณ 2. แรงงาน 3. สถานที่4. เวลา 5. การใชงาน 6. ทุนทรัพย

1. ความปลอดภัยของสุขภาพ ผลผลิต สิ่งแวดลอม2. การใชทรัพยากรในครอบครัว และทองถิ่นอยาง คุมคาและยั่งยืน

1. ประโยชน/โทษ2. ชนิดสารชีวภาพ3. แหลงจุลินทรีย4. การผลิต/การใช5. ขอควรพิจารณาการใช

ซื่อสัตยรับผิดชอบอดทน ขยันประหยัดสามัคคีรักษสิ่งแวดลอม

อาชีวศึกษา 89

การจัดกิจกรรมการเรียนการสอนที่เนนผูเรียนเปนสำคัญ

ขั้นที่ 1 ขั้นนำเขาสูบทเรียน

1. ครูแจงสมรรถนะที่พึงประสงคและภาระงานที่นักเรียนตองปฏิบัติ

2. นำรูปภาพสภาพแวดลอมเสื่อมโทรมหรือผลกระทบจากการใชสารเคมีในการผลิตทาง

การเกษตรใหนักเรียนอภิปราย แสดงความคิดเห็นวาเกิดขึ้นจากอะไร

3. สังเกตและจดบันทึกพฤติกรรม แสดงความคิดเห็นของนักเรียน

4. ครูและนักเรียนรวมกันสรุปความคิดเห็นเพื่อเชื่อมโยงใหเห็นเหตุผลในการปรับเปลี่ยน

ระบบการเกษตร ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ทำใหนักเรียนมีเหตุผลในการ

เลือกปฏิบัติที่ถูกตองตอตนเอง ครอบครัว สถานศึกษา ชุมชน และวิชาชีพเกษตร

ขั้นที่ 2 ขั้นกิจกรรม

1. มอบหมายใหนักเรียนแบงกลุมๆ ละ 4-5 คน โดยใหนักเรียนเลือกสมาชิกตามความ

สมคัรใจ กำหนดใหแตละกลุมมจีำนวนสมาชกิเทากนั และใหตัง้ชือ่กลุม แลวรวมกนัศกึษา

ความรูจากใบความรูที่กำหนดหรือสื่อวีดิทัศน

2. มอบหมายใหทกุคนจดบนัทกึความรู ความคดิจากการศกึษาจากสือ่ตาง ๆ โดยใหอภปิราย

กลุม คัดเลือกตัวแทนกลุมเพื่อนำเสนอหนาชั้นเรียนทำใหนักเรียนมีเหตุผลในตนเองและ

เพื่อน

3. กำหนดหัวขอตามจุดประสงคดานความรู ทำใหนักเรียนเกิดความรู ไดแก ความหมาย

ประโยชน ขอควรพิจารณาในการผลิต การใชสารชีวภาพ โดยใหทุกคนศึกษาทุกหัวขอ

แลวใหจับฉลากกลุมๆ ละ 1 หัวขอ เพื่อเปนตัวแทนนำอภิปรายกลุมหนาชั้นเรียน

แลวแลกเปลีย่นเรยีนรูรวมกบัครผููสอน ทำใหนกัเรยีนมเีหตผุลตอตนเอง เพือ่น และชมุชน

4. รวมกับสรุปองคความรู ที่ไดรับวากอใหเกิดประโยชนตอตนเอง ครอบครัว และชุมชน

อยางไร เพื่อนำไปใชในการตัดสินใจเลือกผลิตและใชสารชีวภาพตามหลักปรัชญาของ

เศรษฐกิจพอเพียง

5. ฝกปฏิบัติการผลิตและการใชสารชีวภาพ ตามความสนใจทำใหนักเรียนมีเหตุผล มีความ

พอประมาณ มีภูมิคุมกัน ตอความปลอดภัยของสุขภาพ ผลผลิต สิ่งแวดลอม มีความรู

ในการผลิตการใชอยางพอเพียง และมีคุณธรรมในการผลิตและใชสารชีวภาพตามหลัก

ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงในการพัฒนาวิชาชีพเกษตร โดยมีความรับผิดชอบ และ

มีความซื่อสัตยในวิชาชีพ

6. สังเกตและจดบันทึก พฤติกรรมการเรียนรูของนักเรียนแตละคน และแตละกลุม

อาชีวศึกษา 90

ขั้นที่ 3 ขั้นสรุป

1. มอบหมายใหแตละคนสรุปความรู ตามหัวขอความรูที่กำหนดโดยสรุปองคความรูและ

ประเด็นความคิดตามจุดประสงคการเรียนรูภาคความรู

2. มอบหมายใหผูเรียนสรุปขั้นตอนการผลิตและการใชสารชีวภาพในแตละกลุมที่ไดฝก

ปฏิบัติ

3. มอบหมายใหแตละกลุมจัดทำผลิตภัณฑสารชีวภาพที่ไดผลิตมาสงเปนชิ้นงาน กลุมละ

1 ชิ้นงานโดยใหเหตุผลการผลิตสรุปและรายงานผลหนาชั้นเรียนตามหลักปรัชญาของ

เศรษฐกิจพอเพียง

4. มอบหมายใหผูเรียนสรุปผลการสำรวจ การศึกษาดูงาน การผลิต/การใช

5. จัดแสดงผลการเรียนรูของผูเรียน รวมกันสรุปและประเมินผล

6. มอบหมายใหแตละคนสรุปความรู ตามหัวขอความรูที่กำหนดโดยสรุปองคความรูและ

ประเด็นความคิดตามจุดประสงคการเรียนรูภาคความรู

7. มอบหมายใหผูเรียนสรุปขั้นตอนการผลิตและการใชสารชีวภาพในแตละกลุมที่ไดฝก

ปฏิบัติ

8. มอบหมายใหแตละกลุมจัดทำผลิตภัณฑสารชีวภาพที่ไดผลิตมาสงเปนชิ้นงาน กลุมละ

1 ชิ้นงาน โดยใหเหตุการณผลิต สรุปและรายงานผลหนาชั้นเรียน

9. มอบหมายใหนักเรียนสรุปผลการสำรวจ การศึกษาดูงาน การผลิต/การใช

10. จัดแสดงผลการเรียนรูของผูเรียน รวมกันสรุปการบูรณาการการผลิตและใชสารชีวภาพ

ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง และประเมินผล

ขั้นที่ 4 ขั้นนำไปใช

1. นำความรูไปใชในการผลิตและใชสารชีวภาพ กลุมละ 1 สูตร ใหสอดคลองกับครอบครัว

และชุมชน อยางมีเหตุผล และพอประมาณ

2. นำทักษะ และประสบการณจากการศึกษาไปใชในชีวิตประจำวัน เชน การตัดสินใจเลือก

ใชสารชีวภาพในการเกษตรทฤษฎีใหมตามแนวพระราชดำริเศรษฐกิจพอเพียง เพื่อให

เกิดแนวความคิดที่ถูกตองและสรางความตระหนักในปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ใหมี

เหตุผล มีความพอประมาณ มีภูมิคุมกันในตัวที่ดี มีความรู และมีคุณธรรม ในการดำรง

ชีวิตพรอมรับการเปลี่ยนแปลงไปสูสังคม เศรษฐกิจ สิ่งแวดลอม และวัฒนธรรมอยาง

ยั่งยืน

3. ติดตามผลการนำไปใชในชีวิตประจำวัน

อาชีวศึกษา 91

สื่อการเรียนการสอน

1. รูปภาพ

2. วีดิทัศน เรื่อง เกษตรทฤษฎีใหมตามแนวพระราชดำริ

3. ซีดีรอม เรื่อง เศรษฐกิจพอเพียง

4. วีดิทัศนการผลิตและการใชสารชีวภาพ

5. เครื่องมือสำหรับใชนำเสนอสื่อตาง ๆ ไดแก เครื่องฉายขามศีรษะ เครื่องเลนวีดิทัศน

คอมพิวเตอร พรอมอุปกรณ เปนตน

6. แผนใส

7. วัสดุอุปกรณในการฝกปฏิบัติ

8. ใบความรู ใบงาน แบบทดสอบ

9. แบบประเมินผล เชน แบบสังเกต แบบสอบถาม แบบสัมภาษณ เปนตน

อาชีวศึกษา 92

มีความรอบรูและความเขาใจ ดานความรู 1. ทดสอบ 1. แบบทดสอบ

ในการใชประโยชนการผลิต 1. ประโยชน 2. สัมภาษณ 2. แบบสัมภาษณ

การใชและรอบคอบในการ 2. ชนิดสารชีวภาพ 3. สังเกตการ 3. แบบสังเกต

เลือกใชสารชีวภาพอยาง 3. แหลงจุลินทรีย ปฏิบัติ พฤติกรรม

เหมาะสมกับชุมชน 4. การผลิตและ

การใช

5. ขอควรพิจารณา

การใช

มีความสามารถในการผลิต ดานทักษะ การปฏิบัติ 1. วัสดุอุปกรณใน

และการใชสารชีวภาพใน 1. การผลิต การผลิต/การใช

การทำเกษตรทฤษฎีใหม 2. การใช สารชีวภาพ

ตามหลักปรัชญาของ 2. แบบสังเกต

เศรษฐกิจพอเพียง พฤติกรรม

1. มีความซื่อสัตย ดานคุณธรรม การปฏิบัติ 1. แบบสังเกต

2. มีความรับผิดชอบ จริยธรรม พฤติกรรม

3. มีความอดทน 1. มีความซื่อสัตย

4. รูจักประหยัด อดออม 2. มีความรับผิดชอบ

5. มีความสามัคคี 3. มีความอดทน

6. รักษสิ่งแวดลอม 4. รูจักประหยัด

อดออม

5. มีความสามัคคี

การวัดผลประเมินผล

สมรรถนะที่พึงประสงค สิ่งที่ตองการวัด วิธีวัด เครื่องมือ

อาชีวศึกษา 93

1 ¤ÇÒÁ«×èÍÊѵÂìÊبÃÔµ

2 ¡ÒõçµèÍàÇÅÒ

3 ¡ÒÃÁÕÇÔ¹ÑÂ

4 ¤ÇÒÁʹã¨ã½èÃÙé

5 ¤ÇÒÁ¤Ô´ÃÔàÃÔèÁÊÃéÒ§ÊÃäì

6 ¤ÇÒÁà»ç¹¼Ùé¹ÓáÅмÙéµÒÁ·Õè´Õ

7 ¤ÇÒÁÃѺ¼Ô´ªÍº

8 ¤ÇÒÁµÑé§ã¨ã¹¡Òû¯ÔºÑµÔ§Ò¹

9 ¡ÒÃÁÕÁ¹ØÉÂÊÑÁ¾Ñ¹¸ì㹡Ò÷ӧҹ

10 ¤ÇÒÁÊÓàÃç¨ã¹¡ÒôÓà¹Ô¹§Ò¹¡ÅØèÁ

áÅÐÃÒºؤ¤Å

ÃÇÁ (¤Ðá¹¹àµçÁ 20 ¤Ðá¹¹)

แบบประเมินพฤติกรรมดานคุณธรรม จริยธรรม

วันที่ ........... เดือน........................... พ.ศ. ............

ชื่อ .......................................... แผนก ....................... คณะ ....................... ชั้น ...............

ÅӴѺ ¾ÄµÔ¡ÃÃÁ·Õè»ÃÐàÁÔ¹ ËÁÒÂà˵Ø

1 2 3 4ÃдѺ¤Ðá¹¹

ความหมายของระดับ

การประเมิน

4 = ปฏบิตัถิกูตองดเียีย่ม

3 = ปฏิบัติไดถูกตอง

2 = ปฏิบัติบางแตตอง

ฟงคำสั่ง หรือชี้นำ

1 = ไมปฏิบัติ ตองบังคับ

หรือวากลาวตักเตือน

หรือมักจะปฏิบัติใน

ทางที่ผิด

เกณฑการประเมิน

4 = 1.6 - 2

3 = 1.1 - 1.5

2 = 0.6 - 1

1 = 0 - 0.5

บันทึก........................................................................................................................................

.................................................................................................................................................

ลงชื่อ ............................................. ผูประเมิน

( )

อาชีวศึกษา 94

หนังสืออางอิง

การไฟฟาฝายผลิตแหงประเทศไทย. เอกสารเผยแพรโครงการชีววิถีเพื่อการพัฒนาอยาง

ยั่งยืน. กรุงเทพฯ, 2545.

ทพิย พฒุเหมอืน. เกษตรทฤษฎใีหม ความสขุในการทำงานและความมัน่คงในครวัเรอืน.

นิตยสารเกษตรชีวภาพ. 4 (38) : 76-79, 2548.

สิทธิพร รัตโนภาส. เอกสารเผยแพรโครงการชีววิถีเพื่อการพัฒนาอยางยั่งยืน. กรุงเทพฯ:

การผลิตสื่อประชาสัมพันธ การไฟฟาฝายผลิตแหงประเทศไทย, 2547.

สุดใจ เกตุเดชา. สารชีวภาพในงานผลิตพืช. เพชรบูรณ : วิทยาลัยเกษตรและเทคโนโลยี

เพชรบูรณ, 2549.

สุริยา สาสนรักกิจ. เทคโนโลยีกระบวนการผลิตปุย. กรุงเทพฯ : สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร

และเทคโนโลยีแหงประเทศไทย กระทรวงวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี, 2548.

อำพล เสนาณรงค. การเกษตรทฤษฎีใหมตามแนวพระราชดำริ. กรุงเทพฯ :

กองบริการการศึกษา มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร, 2540.

อาชีวศึกษา 95

ใบมอบหมายกิจกรรมที่ 4.1

เรื่อง การผลิตและการใชสารสกัดชีวภาพปองกันกำจัดแมลงศัตรูพืช

............................................................................................................

1. จุดประสงคการเรียนรู

1.1 ฝกการมเีหตผุลในการเลอืกการผลติและการใชสารชวีภาพปองกนักำจดัแมลงศตัรพูชื

1.2 ฝกการอภิปรายกลุม ในการเลือกวัสดุ อุปกรณ วางแผนการผลิตที่เหมาะสมกับเวลา

แรงงาน สถานที่ งบประมาณ และทองถิ่น ใหมีความพอประมาณ มีภูมิคุมกันในตัว

ทีด่แีละมคีณุธรรมจรยิธรรมในการผลติ/ใชสารชวีภาพตามหลกัปรชัญาของเศรษฐกจิ

พอเพียง

1.3 ปลูกฝงคุณธรรมจริยธรรม ดานความรับผิดชอบ ความซื่อสัตย ความอดทน

การประหยัด และความสามัคคี ในการผลิต และใชสารชีวภาพในการทำการเกษตร

ทฤษฎีใหมตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง

2. ขั้นตอนการจัดกิจกรรม

2.1 จัดแบงกลุมผูเรียน 4-5 คน/กลุม

2.2 มอบหมายใหแตละกลุ มรวมกันระดมสมองเพื่อรวมกันแสดงความคิดเห็นใน

การเลือกสูตรการผลิตสารสกัดชีวภาพปองกันกำจัดแมลงศัตรูพืช พรอมใหเหตุผล

ประกอบ

กำหนดตัวอยางสูตรการผลิต ดังนี้

สูตรที่ 1 ใชใบสะเดา

สูตรที่ 2 ใชสาบเสือ

สูตรที่ 3 สมุนไพรอื่นๆ ตามทองถิ่น

สูตรที่ 4 อื่นๆ ตามความตองการของผูเรียน

2.3 ศึกษาขั้นตอนผลิตในแตละสูตรตามที่ผู เรียนตัดสินเลือก โดยใหไปรับใบงาน

ผูสอน หรือศึกษาคนควาจากสื่อตางๆ

2.4 ผูสอนและผูเรียน รวมกันสรุปขั้นตอนการผลิตตามที่นักเรียนเลือกในแตละกลุม

กอนการปฏิบัติจริง และใหเหตุผลประกอบในการผลิตในแตละสูตร

2.5 มอบหมายใหแตละกลุมปฏิบัติผลิตสารชีวภาพปองกันกำจัดแมลงศัตรูพืชกลุมละ

1 สูตร และนำไปทดลองใชในแปลงทดลองตอไป

ประเมินผล

1. สังเกตพฤติกรรมผูเรียนในการปฏิบัติงานกลุม และรายบุคคล

2. ตรวจสอบผลงาน ไดแก สารชวีภาพปองกนักำจดัแมลง ผลผลติพชื การเกบ็ขอมลู

การวิเคราะหขอมูล และการรายงานผลการปฏิบัติ เปนตน

อาชีวศึกษา 96

ใบงานที่ 4.1

เรื่อง การผลิตและการใชสารสกัดชีวภาพปองกันกำจัดแมลงศัตรูพืช

............................................................................................................

1. จุดประสงคการเรียนรู

1.1 ฝกการมเีหตผุลในการเลอืกการผลติและการใชสารชวีภาพปองกนักำจดัแมลงศตัรพูชื

1.2 ฝกการอภิปรายกลุมในการเลือกวัสดุอุปกรณ วางแผนการผลิตที่เหมาะสมกับเวลา

แรงงาน สถานที่ งบประมาณ และทองถิ่น ใหมีความพอประมาณ มีภูมิคุมกัน

ในตัวที่ดีและมีคุณธรรมจริยธรรมในการผลิต/ใชสารชีวภาพตามหลักปรัชญา

ของเศรษฐกิจพอเพียง

1.3 ปลกูฝงคณุธรรมจรยิธรรมดานความรบัผดิชอบ ความซือ่สตัย ความอดทน การประหยดั

และความสามัคคี ในการผลิต และใชสารชีวภาพในการทำการเกษตรทฤษฎีใหม

ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง

2. วัสดุอุปกรณ

2.1 ภาชนะหมัก

2.2 สมุนไพรที่มีฤทธิ์ไลแมลง

2.3 น้ำสกัดชีวภาพ หรือจุลินทรียประสิทธิภาพ

2.4 กากน้ำตาล หรือวัสดุแทนกากน้ำตาล (น้ำตาลทราย น้ำผลไม นมสด น้ำซาวขาว

ฯลฯ)

2.5 น้ำสะอาด

2.6 น้ำสมสายชูแท

2.7 เหลาขาว

3. ขั้นตอนการผลิต

3.1 สวนผสม (สูตรสวนผสมสามารถปรับแตงไดตามความเหมาะสม)

1) สมุนไพร 1-2 กิโลกรัม

2) น้ำสมสายชูแท 1 แกว

3) เหลาขาว 1 แกว

4) กากน้ำตาล 1 แกว

5) น้ำสกัดชีวภาพ 1 แกว

6) น้ำสะอาด 6 ลิตร

(สูตรสวนผสมสามารถปรับเปลี่ยนไดตามความเหมาะสม)

อาชีวศึกษา 97

3.2 วิธีผลิต

1. สับสมุนไพรใหละเอียดผสมกับสวนผสมตามสูตร

2. หมักสวนผสมทั้งหมดในภาชนะที่มีฝาปดสนิท ทิ้งไว 20-30 วัน โดยกวน

สวนผสมในภาชนะ สัปดาหละ 1-2 ครั้ง เพื่อปองกันการตกตะกอน

3. กรองเอาน้ำที่ไดจากการหมัก บรรจุในภาชนะพลาสติกที่มีฝาปดสนิท เก็บไวได

นาน 3 เดือน

4. การนำไปใชประโยชน

นำสารสกัดไลแมลงชีวภาพที่ไดจากการหมัก ผสมกับน้ำสะอาด และกากน้ำตาล

ตามอัตราสวนดังนี้คือ

1) สารสกัดชีวภาพไลแมลง 2-4 ชอนโตะ

2) กากน้ำตาล 2-4 ชอนโตะ

3) น้ำสะอาด 10 ลิตร

ฉีดพน ราด รด ใหกับพืช ผัก ไมดอก ไมประดับ ไมผล เพื่อลดการทำลายของแมลง

ศัตรูพืช สัปดาหละ 1-2 ครั้ง

อาชีวศึกษา 98

ใบความรูที่ 4.1

เรื่อง การผลิตและการใชสารชีวภาพในการทำการเกษตรทฤษฎีใหมตามแนวพระราชดำริ

............................................................................................................

จุดประสงคการเรียนรู

1. อธิบายความหมายของสารชีวภาพในการทำการเกษตรทฤษฎีใหมได

2. อธิบายประโยชน ของสารชีวภาพในการทำการเกษตรทฤษฎีใหมตามหลักปรัชญา

ของเศรษฐกิจพอเพียงได

3. อธิบายขอควรพิจารณาในการใชสารชีวภาพแบบเศรษฐกิจพอเพียงได

4. เพือ่ปลกูฝงคณุธรรม จรยิธรรม เกีย่วกบัความซือ่สตัย ความรบัผดิชอบ ความอดทน

การประหยัด อดออม และความสามัคคี

หัวขอเรื่อง

1. ความหมาย

2. ประโยชนของสารชีวภาพ

3. ชนิดสารชีวภาพ

4. แหลงจุลินทรีย

5. การผลิตและการใช

5.1 จากพืช

5.2 จากสัตว

อาชีวศึกษา 99

เนื้อหาสาระ

ความหมายของสารชีวภาพ

สารชีวภาพ หมายถึง สารอินทรีย ที่ไดจากการทำน้ำสกัดชีวภาพ โดยการหมัก

เศษพืช หรือ เศษสัตว กับวัสดุที่เปนแหลงสารอาหารของจุลินทรียที่มีประโยชน ตลอดจน

หมายถึงจุลินทรียที่มีประสิทธิภาพที่ใชทางการเกษตรและสิ่งแวดลอม

ประโยชนของสารชีวภาพ

สารชีวภาพสามารถกอใหเกิดประโยชนในกิจกรรมหลายดาน ไดแก

1. กิจกรรมดานพืช ทำใหพืชแข็งแรง งอกงาม ติดดอก ออกผลดก ทนทานตอ

โรคและแมลง ดินมีความเหมาะสมในการปลูกพืช

2. กจิกรรมดานสตัว เรงการเจรญิเตบิโตของสตัวลดกลิน่เหมน็จากมลูสตัว ลดการ

ระบาดของแมลงวัน

3. กิจกรรมการประมง บำบัดน้ำในบอทำใหเหมาะสมตอการเจริญเติบโตของ

สัตวน้ำ

4. กจิกรรมการรกัษาสิง่แวดลอม บำบดันำ้เสยีในชมุชน โรงงาน โรงพยาบาล และ

สิ่งแวดลอมยั่งยืน

ชนิดของสารชีวภาพ

1. น้ำสกัดชีวภาพ เปนน้ำที่ไดจากการหมักพืช ไดจากการหมักสัตวชนิดตางๆ

สามารถนำมาใชใหเกิดประโยชนกับ พืช สัตว การประมง และสิ่งแวดลอมได

2. จุลินทรียประสิทธิภาพ เปนกลุมจุลินทรียที่มีประโยชนสามารถนำมาประยุกต

ใชในทางการเกษตรได เปนอยางดีเชน นำมาผลิตปุยชีวภาพ ทั้งแบบแหง

และแบบน้ำ ผลิตเปนฮอรโมนผลไม ผลิตเปนสารไลแมลงชีวภาพ ตลอดจน

นำมาบำบัดของเสียเพื่อรักษาความสมดุลของสิ่งแวดลอม โดยกลุมจุลินทรีย

ประสิทธิภาพที่มีประโยชนตอทางการเกษตรและสิ่งแวดลอมนั้นมีหลายกลุม

เชน กลุ มที่สามารถสังเคราะหแสงได, กลุ มที่ตรึงไนโตรเจน, กลุ มที่ผลิต

กรดแลคติต, กลุมเชื้อราที่มีเสนใย, กลุมจุลินทรียที่ใชในการหมักที่กระตุน

ใหดินเกิดการตานทานโรค เปนตน

แหลงที่มาของจุลินทรียที่ใชในทางการเกษตร

แหลงที่มาของจุลินทรียที่ใชในทางการเกษตรไดมาจาก ดิน น้ำ อากาศ พืช สัตว

และผลิตภัณฑอาหารหมักดอง

อาชีวศึกษา 100

ประโยชนของสารชีวภาพ

ดานกิจกรรมพืช

1. กระตุนใหเกิดการเจริญเติบโต ของราก ลำตน ใบ ดอก

2. ทำใหพืชมีความตานทานตอโรคและแมลงมากขึ้น

3. เกิดการติดดอกและออกผลไดดี

4. พืช ผัก และผลไมมีรสชาติดี

5. ใชแทนสารเคมีและปุยเคมี

6. ไมมีผลเสียตกคางในดินและน้ำ

7. ลดตนทุนการผลิตพืช

ดานกิจกรรมเลี้ยงสัตว

1. สัตวมีการเจริญเติบโตดีและแข็งแรงทนทานตอโรคมากขึ้น

2. เนื้อสัตวมีคุณภาพปลอดสารพิษตกคาง

3. ชวยใหเกิดการผสมพันธุ์ติดไดมากขึ้น ลูกดก แข็งแรง

4. ลดกลิ่นเหม็นของมูลสัตว

5. ลดการแพรพันธุ์ ของแมลงวันในคอกสัตวและชุมชน

6. ลดตนทุนในการเลี้ยงสัตว

ดานกิจกรรมการประมง

1. บำบัดน้ำเสียในบอประมง

2. ปรบัสภาพความเปน กรด - ดาง ของนำ้ใหเหมาะในการเพาะเลีย้งทำการประมง

3. ปลาและสัตวน้ำ สัตวครึ่งบกครึ่งน้ำ แข็งแรง ทนทานตอโรคมากขึ้น

4. ลดการระบาดของเชื้อที่กอใหเกิดโรคทางการประมง

5. ลดตนทุนในการประกอบอาชีพการประมง

ดานกิจกรรมสิ่งแวดลอม

1. บำบัดน้ำเสียในชุมชนและ โรงงาน โรงพยาบาล

2. บำบัดกลิ่นเหม็น ที่เกิดกับสิ่งแวดลอม

3. นำอินทรียวัสดุเหลือทิ้งกลับนำมาใชใหเกิดประโยชนได

การผลิตสารชีวภาพ การเก็บรักษา

1. การผลิตน้ำสกัดชีวภาพ

แบงออกเปน

- การผลิตน้ำสกัดชีวภาพจากพืช

- การผลิตน้ำสกัดชีวภาพจากสัตว

อาชีวศึกษา 101

1. การผลิตน้ำสกัดชีวภาพจากพืชสีเขียว

มีวิธีการผลิตแบบงายๆ กลาว คือ ใชสวนตางๆ ของพืชสีเขียวจำนวน 3 กิโลกรัม

สับใหละเอียด คลุกเคลากับกากน้ำตาล 1-2 กิโลกรัม หมักไวในภาชนะที่มีฝาปด โดยหมัก

ไวระยะเวลา 20-30 วัน จะมีน้ำสกัดสีน้ำตาลออกมาใชแทนปุยน้ำไดเปนอยางดี

การเก็บรักษา

การเกบ็รกัษา เมือ่ไดนำ้สกดัสนีำ้ตาลใหนำไปเกบ็ไวกบัภาชนะพลาสตกิทีม่ฝีาปดสนทิ

เชน ขวดพลาสติก แกลลอนพลาสติก เปนตน สามารถเก็บไวไดนาน 3-6 เดือน ควรเก็บไว

ในที่รมอุณหภูมิหอง

2. การผลิตน้ำสกัดชีวภาพจากผลไม (ฮอรโมนผลไม)

ผลไมสุกหรือแกจัดที่มีสีเหลืองสามารถนำมาสกัดเปนฮอรโมนผลไม เพื่อฉีดพน

เพื่อใหเกิดกระตุน การออกดอก ผสมติดดีและออกลูกดก ผลไมมีรสชาติกรอบอรอย ซึ่งมี

วิธีการผลิตแบบงายๆ ตามอัตราสวนดังนี้

1. กลวยสุก 3 กิโลกรัม

2. มะละกอสุก 3 กิโลกรัม

3. ฟกทองสุก 3 กิโลกรัม

นำผลไมทั้งสามชนิดมาสับละเอียดปานกลางและคลุกเคลากากน้ำตาล 1 แกว,

น้ำสกัดชีวภาพหรือจุลินทรียประสิทธิภาพอีก 1 แกว เติมน้ำ 10 ลิตร หมักไว ในภาชนะ

พลาสติกที่มีฝาปด 20- 30 วัน จะไดน้ำสกัดชีวภาพที่เปนฮอรโมนผลไม

นำน้ำฮอรโมนที่ไดเก็บไวในภาชนะพลาสติกที่มีฝาปด เชน ขวดพลาสติก หรือ

แกลลอนพลาสติก โดยเก็บไวไดนาน 3-6 เดือน เก็บไวในที่รมสภาพอุณหภูมิหอง

3. การผลิตน้ำสกัดชีวภาพจากสมุนไพรที่มีฤทธิ์ไลแมลง (สารไลแมลงชีวภาพ)

สมุนไพรธรรมชาติสามารถนำมาสกัดเพื่อเปนสารไลแมลงใชแทนสารเคมี หรือ

ยาฆาแมลงได โดยน้ำสกัดที่ได เรียกวา สารไลแมลงชีวภาพ ซึ่งมีวิธีการผลิตและสวนผสม

ดังนี้

สวนผสม

1. สมุนไพรไลแมลง 1-2 กิโลกรัม

2. น้ำสมสายชูแท 1 แกว

3. เหลาขาว 40 ดีกรี 1 แกว

4. น้ำชีวภาพหรือจุลินทรียประสิทธิภาพ 1 แกว

5. น้ำสะอาด 6 ลิตร

6. กากน้ำตาล 1 แกว

อาชีวศึกษา 102

ขั้นตอนการผลิต

1. สับสมุนไพรที่มีฤทธิ์ไลแมลงใหละเอียด

2. นำสมุนไพรลงหมักในสวนผสมที่เหลือทั้งหมด

3. หมักไวในภาชนะที่มีฝาปด โดยเขยาทุกวันเพื่อปองกันการตกตะกอน

4. หมักไวประมาณ 20 -30 วัน กรองน้ำสกัดที่ไดเก็บไวในภาชนะที่มีฝาปด

เก็บไวไดนาน 3-6 เดือน

4. การผลิตน้ำสกัดชีวภาพจากสัตว

สัตวหลายชนิดสามารถนำมาสกัดสารชีวภาพเพื่อใชประโยชนไดโดยเฉพาะ สัตวน้ำ

เชน หอยเชอรี่, ปูนา, ปลาตางๆ

มีวิธีการผลิต และสวนผสมดังนี้

สวนผสม

1. สัตวน้ำ เชน หอยเชอรี่ ปูนา ปลาตางๆ 2 กิโลกรัม

2. กากน้ำตาล 1 กิโลกรัม

3. น้ำสะอาด 1/2 ลิตร

สูตรสวนผสมสามารถปรับไดตามความเหมาะสม

ขั้นตอนการผลิต

1. สับหรือบดสัตวที่นำมาใชใหละเอียด

2. คลุกเคลากับสวนผสมที่เลือกทั้งหมดใหเขากัน

3. นำสวนผสมทั้งหมดหมักไว ในภาชนะที่มีฝาปดโดยทำการกวนสวนผสม

อาทิตยละ 1 ครั้ง เปนอยางนอยเพื่อใหเกิดการยอยสลายไดดี

4. หมักสวนผสมไว 20-30 วัน จะไดน้ำสกัดชีวภาพ จากสัตวไปใชประโยชนได

5. ขณะการหมักสามารถผสมน้ำสกัดชีวภาพจากพืชสีเขียวหรือจุลินทรีย

ประสิทธิภาพรวมดวยก็ได เพื่อกอใหเกิดประโยชนในการหมักไดดีขึ้น

5. การขยายเชื้อจุลินทรียประสิทธิภาพ

จุลินทรียประสิทธิภาพหรือที่เรียกชื่อยอวา อี-เอ็ม สามารถขยายเชื้อเพื่อนำมา

ใชในทางเกษตรเพื่อลดตนทุนการผลิต โดยมีวิธีการขยายเชื้อจุลินทรียแบบงายๆ คือ

1. น้ำสะอาด 1 ลิตร

2. เชื้อจุลินทรียประสิทธิภาพ 2-4 ชอนโตะ

3. กากนำ้ตาล 2-4 ชอนโตะ

โดยหมักไวในขวดพลาสติกที่มีฝาปด เขยาใหสวนผสมเขากันหมักทิ้งไว 10-15 วัน

สามารถนำมาใชประโยชนได ควรเก็บไวในที่รมและอุณหภูมิหองธรรมดา

อาชีวศึกษา 103

การนำสารชีวภาพมาใชประโยชน

การทำปุยหมักชีวภาพอยางงาย โดยมีสวนผสมและวิธีการ ดังนี้

สวนผสม

- แกลบดิบ หรือ แกลบเผา 1 สวน

- มูลสัตว 1 สวน

- รำละเอียด 1 สวน

- น้ำสะอาด 10 ลิตร

- น้ำสกัดชีวภาพหรือจุลินทรียประสิทธิภาพ 1-2 ชอนโตะ

วิธีทำ

1. นำเเกลบดิบหรือแกลบเผา คลุกเคลากับมูลสัตวและรำละเอียดใหเขากัน

2. นำน้ำสะอาด 10 ลิตร ผสมกับน้ำสกัดชีวภาพ หรือจุลินทรียประสิทธิภาพ

(อี- เอ็ม) 2-4 ชอนโตะรดสวนผสมดังกลาวพอหมาดๆ หรือใหมีความชื้น

40-50 %

3. นำสวนผสมทั้งหมดหมักไวในกระสอบปานหรือกระสอบปุยชนิดไมเคลือบ

โดยหมักไว 7- 10 วัน

4. ขณะหมักจะเกิดความรอนใหพลิกกระสอบที่หมักทุกวัน เพื่อระบายความรอน

5. หลังจากหมัก 7-10 วัน ไดปุ ยหมักชีวภาพอยางงายทิ้งใหเย็นแลวนำไป

ใชประโยชน

การนำปุยหมักชีวภาพไปใชประโยชน

1. ใชกับพืช

โดยคลุกเคลากับดินกอนการปลูกพืชอัตราสวน 1 กำมือตอ 1 ตารางเมตร

2. ใชกับนาขาว

โดยการหวานในนาขาวหลังเก็บเกี่ยวอัตรา 100-200 กิโลกรัมตอไร อาจจะพน

สารชวีภาพรวมดวยจะทำใหเกดิประโยชนไดมาก แลวทำการไถกลบตอซงัขาว จะเพิม่ผลขาว

ไดมากขึ้นซึ่งการเพิ่มผลผลิตขาวจะเห็นผลชัดเจน หลังจากทำติดตอกัน 4-5 ป เปนตนไป

3. การใชกับการประมง

ขณะเตรียมบอกอนนำน้ำเขาบอใหหวานปุยหมักชีวภาพลงในบออตัราสวน 1-2

กำมอืตอตารางเมตรหรอือาจจะมากกวานีก้ไ็ด แลวนำนำ้เขาบอและปลอยสตัวนำ้ตอไปจะชวย

ใหสัตวน้ำแข็งแรง เกิดอาหารในน้ำมากขึ้น ลดการระบาดของโรคสัตวน้ำได

อาชีวศึกษา 104

4. ใชกับการปศุสัตว

นำปุยหมกัทีแ่หงแลวหวานไปในคอกกสตัวหรอืรอบ ๆ คอกสตัว จะชวยลดกลิน่

ที่เกิดจากมูลสัตว และลดการระบาดของแมลงวัน

5. ใชบำบัดน้ำเสีย

ใชปุยชวีภาพทีแ่หงแลวหวานลงในบอนำ้เสยีอตัราสวน 100-200 กโิลกรมัตอไร

จะชวยลดน้ำเนาเสียได

การใชประโยชนของน้ำสกัดชีวภาพ

1. น้ำสกัดชีวภาพจากพืช และสัตว

▪ ใชแทนน้ำปุย

อัตราสวนในการใช

- น้ำชีวภาพ 1 ชอนโตะ

- กากน้ำตาล 1 ชอนโตะ

- น้ำสะอาด 10 ลิตร

ผสมสวนผสมทั้งหมดใหเขากัน นำไปฉีด, ราด, รด ไมผล - ไมยืนตน ไมดอก -

ไมประดับ พืชผักทั่วไป อาทิตยละ 1-2 ครั้ง จะทำใหพืชงอกงามและแข็งแรง

▪ ใชเปนฮอรโมน

อัตราสวนการใช

- ฮอรโมนผลไม 2 - 4 ชอนโตะ

- กากน้ำตาล 2 - 4 ชอนโตะ

- น้ำสะอาด 10 ลิตร

ผสมสวนผสมทั้งหมดใหเขากัน นำไปฉีดพนขณะกำลังแทงชอดอก และขณะติดผล

อาทิตยละ 1 ครั้ง จะทำใหการติดดอกและการผสมเกสรไดดี ผลดก รสชาติดี

▪ ใชเปนสารไลแมลง

อัตราสวนการใช

- สารไลแมลงชีวภาพ 2 - 4 ชอนโตะ

- กากน้ำตาล 2 - 4 ชอนโตะ

- น้ำสะอาด 10 ลิตร

ผสมสวนผสมทั้งหมดใหเขากัน นำไปฉีด พน เพื่อปองกันการทำลายของแมลง

อาทติยละ 1-2 ครัง้ จะลดการระบาดและลดการทำลายของแมลงลงได สารนีจ้ะไมทำลายแมลง

ที่มีประโยชนตอพืช

อาชีวศึกษา 105

2. ใชจุลินทรียประสิทธิภาพแบบน้ำ

▪ ใชกับพืช

อัตราสวนการใช

- จุลินทรียประสิทธิภาพ 1 ชอนโตะ

- กากน้ำตาล 1 ชอนโตะ

- น้ำสะอาด 10 ลิตร

ผสมสวนผสมทั้งหมดใหเขากันแลวนำไปฉีดพน อาทิตยละ 1-2 ครั้ง จะทำใหพืช

แข็งแรงและงอกงามดี

▪ ใชกับสัตว

โดยวัตถุประสงคเพื่อดับกลิ่นจากมูลสัตว

ใชอัตราสวน

น้ำจุลินทรียประสิทธิภาพ 4 ชอนโตะ

ผสมน้ำสะอาด 10 ลิตร ราดในคอกจะลดกลิ่นเหม็นไดดี

▪ ใชกับการประมง

เพื่อบำบัดน้ำใหเหมาะแกการเลี้ยงสัตวน้ำโดยใชอัตราสวน น้ำจุลินทรีย

ประสิทธิภาพ 100-150 ลิตร ตอพื้นที่ 1 ไร

ขอพิจารณาในการใชสารชีวภาพแบบเศรษฐกิจพอเพียง

1. วัสดุหางายในทองถิ่น

2. ราคาถูกและสะดวกในการใช

3. ใชอยางตอเนื่องเพื่อใหเกิดผลอยางยั่งยืน

4. เลือกใชอินทรียวัสดุที่เหลือใชจากครัวเรือนและชุมชน

พืชบางชนิดจะเห็นผลในระยะยาว เชน นาขาว จะตองใชติดตอกัน 4-5 ป จึงจะ

เห็นผลชัดเจนและจะยั่งยืนตลอดไป

อาชีวศึกษา 106

สูตรการประยุกตใชจุลินทรียประสิทธิภาพ

ทางการเกษตรและสิ่งแวดลอม

โครงการชีววิถีเพื่อการพัฒนาอยางยั่งยืน

สนองแนวพระราชดำริปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง

การขยายเชื้อจุลินทรียประสิทธิภาพ

1. จุลินทรียประสิทธิภาพ 2 ชอนโตะ

2. กากน้ำตาล 2 ชอนโตะ

3. น้ำสะอาด 1 ลิตร

วิธีทำ ผสมจุลินทรียประสิทธิภาพ กากน้ำตาล และน้ำเขาดวยกัน ใสขวดพลาสติก

ชนิดฝาเกลียวปดฝาใหแนนเก็บไว 5 วัน จะเปนหัวเชื้อขยาย เปนการนำจุลินทรีย

มาขยายใหไดจำนวนมากลดตนทุนนำไปใชหรือขยายตอไดอีก (เก็บไวไดนาน

3 เดือน)

วิธีใช ใชทำจุลินทรียน้ำ ฮอรโมน สารไลแมลง และจุลินทรียแหง ฯลฯ

หมายเหตุ 1 แกว ประมาณ 250 ซีซี

1 ชอนโตะ ประมาณ 10 ซีซี

การทำฮอรโมนผลไม

1. มะละกอสุก 2 กก.

2. ฟกทองแกจัด 2 กก.

3. กลวยน้ำวาสุก 2 กก.

4. จุลินทรียประสิทธิภาพ 1 แกว

5. กากน้ำตาล 1 แกว

6. น้ำสะอาด 1 ถัง หรือ 10 ลิตร

วิธีทำ หั่นมะละกอ ฟกทอง กลวยทั้งเปลือกและเมล็ด ใสภาชนะมีฝาปดผสมจุลินทรีย

ประสิทธิภาพ และกากน้ำตาล อยางละ 1 แกวใสน้ำ 10 ลิตร หรือ 1 ถัง

คนใหเขากันปดฝาใหแนนหมักไว 7-8 วัน เปดกอกแลวกรองใสขวดเก็บไวนาน

3 เดือน

วิธีใช 4-5 ชอนโตะ ผสมน้ำ 10 ลิตรหรือ 1 ถัง ฉีด พน ราด จะทำใหดอกติด ผลดก

ขนาดโต น้ำหนักดีรสชาติอรอย

อาชีวศึกษา 107

สูตรการประยุกต

การทำจุลินทรียน้ำ (ใชทันที)

1. จุลินทรียประสิทธิภาพ 1 ชอนโตะ

2. กากน้ำตาล 1 ชอนโตะ

3. น้ำสะอาด 10 ลิตร หรือ 1 ถัง

วิธีทำ นำจุลินทรียประสิทธิภาพ และกากน้ำตาลผสมในน้ำใหเขากัน

วิธีใช พืช ผัก ใช ฉีดพน รด ราด ทุก 3 วัน ดอกไม ไมผล พืชสวน ฉีด พน ทุก 7 วัน

เดือนละ 1-2 ครั้ง ใชใหหมดภายใน 1 วัน หากไมหมดใหนำไปราดหองน้ำ

ลางพื้นซีเมนตหรือเทลงทอระบายน้ำ

สูตรไลแมลง

1. จุลินทรียประสิทธิภาพ 1 แกว

2. กากน้ำตาล 1 แกว

3. น้ำสมสายชู แท 5% 1 แกว

4. เหลาขาว 28-40 ดีกรี 2 แกว

5. น้ำสะอาด 10 ลิตร

วิธีทำ นำสวนผสมมาผสมใหเขากนั ใสภาชนะปดฝาใหสนิทหมกัไว 7-10 วนั เขยาถงัเบาๆ

ทุกวันและเปดฝานิดๆ ใหกาซระบายออก ครบกำหนดเทใสขวดพลาสติกชนิด

ฝาเกลียว เก็บไวใชไดนาน 3 เดือน

วิธีใช 4-5 ชอนโตะ ผสมน้ำ 20 ลิตร ใช ฉีด พน รด ราด พืชผัก ไมใบ ไมดอก พืชสวน

ทุกสัปดาห

การทำจุลินทรียแหง (โบกาฉิ)

1. มูลสัตว (ทุกชนิด) 1 สวน (กระสอบ)

2. แกลบดิบ 1 สวน (กระสอบ)

3. รำละเอียด 1 สวน (กระสอบ)

4. จุลินทรียประสิทธิภาพ 20 ซีซี (2 ชอนโตะ)

5. กากน้ำตาล 20 ซีซี (2 ชอนโตะ)

6. น้ำสะอาด 10 ลิตร หรือ 1 ถัง

อาชีวศึกษา 108

วิธีทำ ขั้นที่ 1 เตรียมจุลินทรียประสิทธิภาพ, กากน้ำตาล, น้ำสะอาดผสมไวในถังน้ำ

ขั้นที่ 2 นำมูลสัตว+รำละเอียดผสมคลุกเคลาใหเขากัน

ขั้นที่ 3 นำแกลบดบิใสลงในนำ้ทีข่ยายจลุนิทรยีประสทิธภิาพในขัน้ที ่1 จุมใหเปยก

แลวบีบพอหมาดๆ นำมาคลุกกับสวนผสม ขั้นที่ 2 ใหเขากันความชื้นประมาณ 40-50%

(กำแลวไมมีน้ำหยดจาก งามมือ)

การหมัก

เอาสวนผสมทัง้หมดบรรจลุงในกระสอบปาน, ถงุปุย ทีอ่ากาศถายเทไดโดยบรรจลุงไป

3/4 (3 สวน 4) ของกระสอบไมตองกดใหแนนนำไปวางลงในที่มีฟางรองเพื่อการระบาย

อากาศในสวนลาง พลิกกลับกระสอบในวันที่ 2, 3, 4 ทุกๆวันในวันที่ 2-3 อุณหภูมิ

จะสูงถึง 50 ํc - 60 ํc วันที่ 4 และวันที่ 5 อุณหภูมิเย็นลงจนปกติ ตรวจดูไมใหอุณหภูมิ

เกิน 36 ํc จุลินทรียแหงสนิทสามารถนำไปใชได

การเก็บรักษา

เก็บรักษาเมื่อโบกาฉิแหงสนิทควรเก็บรักษาในที่รม ไมโดนฝน และไมโดนแดด

สามารถเก็บไวไดนานประมาณ 1 ป

วิธีใช

1. ใชจุลินทรียแหงในแปลงปลูกตนไมทุกชนิด ในอัตราสวนจุลินทรียแหง 1 กำมือ/พื้นที่

1 ตร.ม.แลวทำการเพาะปลูกได

2. พืช ผักที่มีอายุเกิน 2 เดือน เชน ฟกทอง, แตงกวา, ถั่วฝกยาว, กะหล่ำปลี ใชปุยแหง

รองกนหลุมกอนปลูกประมาณ 1 กำมือ

3. ไมยืนตน,ไมผล ควรรองกนหลุมดวย เศษหญา-ใบไม,ฟางแหงและจุลินทรียแหงประมาณ

1 กก. สวนไมยืนตน, ไมผล ที่ปลูกแลวใหใสจุลินทรียแหงใหรอบทรงพุมแลวคลุมดวย

เศษหญา ใบไมแหง ฟางแหง

4. ไมดอก, ไมประดับ, ไมกระถาง ควรใสจุลินทรียแหง สัปดาหละ 1ครั้ง ประมาณ 1 ชอนโตะ

รอบๆ โคน

สูตรน้ำซาวขาว

1. น้ำซาวขาว (ประมาณ) 2 ลิตร

2. จุลินทรียประสิทธิภาพ 4 ชอนโตะ

อาชีวศึกษา 109

วิธีทำ ** นำ้ซาวขาว (นำ้เพือ่ลางฝุนขาวและสิง่สกปรกออกกอนนำไปหงุ) ประมาณ 2 ลติร

หากไมถึง 2ลิตรใหเติมน้ำสะอาดลงไปแลวกรองดวยผาขาวบางใหใส

** ใสจุลินทรียประสิทธิภาพ 4 ชอนโตะ คนใหเขากัน แลวบรรจุในขวดพลาสติก

ชนิดฝาเกลียวปดฝาใหสนิท

** เก็บไว 4 วัน น้ำที่ไดมีสีเหลือออน กลิ่นหอมจึงนำไปใช

วิธีใช 1. ใชแทนผงซักฟอก โดยใชสูตรน้ำซาวขาว ผสมน้ำในอัตราสวน 1 : 20 แชผาทิ้ง

ไว 1 คืน กรณีใช เครื่องซักผาประมาณ 500 ซีซี วันรุนขึ้นซักน้ำสะอาด และ

นำผาตากให แหง ผาสะอาดไมมีกลิ่นไมกระดาง รีดงาย

2. ใชเปนสเปรยดับกลิ่น โดยนำสูตรน้ำซาวขาวใสขวดที่มีหัวฉีดเปนละออง

ดับกลิ่นเหม็นติดเสื้อผา กลิ่นอับในรถยนต

3. ใชผสมน้ำถูพื้นบาน พื้นครัว (อัตราสวนตามความสกปรก)

4. กรณีมีตะกอนที่กนขวด ใหใชเฉพาะน้ำใสเทานั้น

5. ใชใหหมดภายในเวลาประมาณ 4 วัน

อาชีวศึกษา 110

บันทึกหลังสอน

ผลการใชแผนจัดการเรียนรู

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

ผลการเรียนของผูเรียน

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

ผลการสอนของผูสอน

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

........................................ .........................................

(.....................................) (.....................................)

หัวหนาแผนกวิชาสามัญสัมพันธ รองผูอำนวยการฝายวิชาการ

อาชีวศึกษา 111

ลักษณะรายวิชา

รหัสวิชา 22001001 ธุรกิจทั่วไป

สภาพรายวิชา หมวดวิชาชีพ หลักสูตรประกาศนียบัตรวิชาชีพ

ผู้จัดทำ 1. นาวสาวรจนา พูลปอม

2. นายสิวะ กาลกรณสุรปราณี

ระยะเวลาที่สอน จำนวน 2 ชั่วโมงตอสัปดาห ระยะเวลารวม 18 สัปดาห

รวม 36 ชั่วโมง

หนวยกิต 2 หนวยกิต

จุดประสงครายวิชา 1. เพื่อใหมีความรูพื้นฐานทางธุรกิจ

2. เพื่อใหมีความเขาใจลักษณะงานขององคกรธุรกิจรูปแบบตางๆ

3. เพือ่ใหตระหนกัถงึความสำคญั และสรางนสิยัทีด่ ีในการประกอบ

ธุรกิจ

4. เพื่อใหเขาใจบทบาทของธุรกิจที่มีตอสังคม

มาตรฐานรายวิชา 1. อธิบายรูปแบบขององคกรธุรกิจ

2. การดำเนินงานขององคกรธุรกิจตาง ๆ

คำอธิบายรายวิชา ศึกษาความหมาย และความสำคัญของธุรกิจรูปแบบองคกรธุรกิจ

การจัดการทั่วไป และการใชเทคโนโลยีธุรกิจ จรรยาบรรณ และ

คุณสมบัติของผูประกอบธุรกิจ ระบบการแลกเปลี่ยน แหลงเงินทุน

สถาบันที่ชวยสนับสนุน การดำเนินธุรกิจความสัมพันธระหวางธุรกิจ

กับสภาวะทางเศรษฐกิจ และสังคมของประเทศ

อาชีวศึกษา 112

หนวยการเรียนรู

หนวยที่ ชื่อหนวยการเรียนรู สาระการเรียนรู จำนวน ชั่วโมง

1. ความรูเบื้องตนและความหมาย 1. ความรูเบื้องตนและความหมาย 4

เกี่ยวกับธุรกิจ เกี่ยวกับธุรกิจ

2. ความสัมพันธระหวางธุรกิจ

กับบุคคล

3. หนาที่ของธุรกิจ

4. ปจจัยการจัดการทางธุรกิจ

5. เปาหมายของการประกอบธุรกิจ

2. ประเภทและรูปแบบขององคกร 1. การจำแนกประเภทธุรกิจ 4

ธุรกิจ ตามลักษณะของการดำเนินธุรกิจ

2. ประเภทธุรกิจ

3. รูปแบบขององคกรธุรกิจ

ตามกฎหมาย

3. การจัดการองคกรธุรกิจ 1. ความหมายของการจัดการ 4

2. ความสำคัญของการจัดการ

3. ลักษณะของระบบการจัดการ

4. ปจจัยพื้นฐานที่จำเปนในการจัดการ

5. หนาที่ในการจัดการ

4. การใชเทคโนโลยีในการประกอบ 1. ประวัติความเปนมาของอินเตอรเนต 4

ธุรกิจ 2. ความหมายของการพาณิชย

อิเล็คทรอนิคส

3. ประโยชนของการพาณิชย

อิเล็คทรอนิคส

4. องคประกอบในการจัดทำธุรกิจ

พาณิชยอิเล็คทรอนิคส

5. ขั้นตอนในการซื้อขายในระบบ

อี-คอมเมิสซ

อาชีวศึกษา 113

หนวยที่ ชื่อหนวยการเรียนรู สาระการเรียนรู จำนวน ชั่วโมง

5. จรรยาบรรณและคุณลักษณะของ 1. ความหมายและที่มาของจรรยาบรรณ 4

ผูประกอบธุรกิจ 2. ความจำเปนตองมีจรรยาบรรณ

ในองคกรธุรกิจ

3. ประเภท ระดับ และกระบวนการ

สรางจรรยาบรรณในองคกรธุรกิจ

4. คุณลักษณะที่พึงประสงคของ

ผูประกอบการ

6. ระบบการแลกเปลี่ยน 1. ระบบการแลกเปลี่ยนระหวางสิ่งของ 4

กับสิ่งของ

2. ระบบการแลกเปลี่ยนโดยใชเงิน

เปนสื่อกลาง

3. ระบบแลกเปลี่ยนโดยการใชเครดิต

7. แหลงเงินทุนของธุรกิจ 1. ความหมายของเงินทุน 4

2. ประเภทของเงินทุน

3. แหลงที่มาของเงินทุน

4. วิธีการระดมเงินทุนจากแหลงตางๆ

8. สถาบันที่สนับสนุนเพื่อการพัฒนา 1. ปญหาและอุปสรรคของการดำเนิน 4

ธุรกิจ งานธุรกิจ

2. แนวทางในการพัฒนาธุรกิจ

3. สถาบันและองคกรสนับสนุนและ

สงเสริมธุรกิจ

4. องคประกอบในการจัดทำธุรกิจพาณิชย

9. ความสัมพันธระหวางธุรกิจกับ 1. ลักษณะของธุรกิจที่ไมหยุดนิ่งและ 4

สภาวะแวดลอมทางเศรษฐกิจ การปรับตัวของผูประกอบการ

และสังคม 2. ลักษณะโครงสรางของระบบธุรกิจ

3. ประเภทของปจจัยแวดลอมภายนอก

องคกรธุรกิจ

4. วิวัฒนาการทางเศรษฐกิจของไทย

5. แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคม

แหงชาติในอดีตถึงปจจุบัน