ระดบความพรอมร ฐบาลดจท ลหนวยงานภาครฐของประเทศไทย ประจ าป 2561

โดย ส านกงานพฒนารฐบาลดจทล (องคการมหาชน) (สพร.)

Digital Government Development (Public Organization)

2018

รายงานผลส ารวจ

2

สารบญ

หนา

บทสรปผบรหาร ......................................................................................................................................................................... 3

1. บทน า ..................................................................................................................................................................................... 8

2. กรอบการส ารวจระดบความพรอมรฐบาลดจทลหนวยงานภาครฐของประเทศไทยป 2561 .................................................. 9

3. ผลส ารวจ คะแนนระดบกรมและระดบจงหวด .................................................................................................................... 10

4. ขอคนพบจากการส ารวจ (Fact Finding) ........................................................................................................................... 15

4.1 มตท 1 แนวนโยบายและหลกปฏบต ........................................................................................................................... 16

4.2 มตท 2 ศกยภาพเจาหนาทภาครฐดานดจทล ............................................................................................................... 18

4.3 มตท 3 บรการภาครฐ .................................................................................................................................................. 20

4.4 มตท 4 การบรหารจดการรปแบบดจทล ...................................................................................................................... 23

4.5 มตท 5 โครงสรางพนฐานความมนคงปลอดภยและมประสทธภาพ ............................................................................. 27

4.6 มตท 6 เทคโนโลยอจฉรยะและการน าไปใช................................................................................................................. 30

5. การจดกลมหนวยงาน ......................................................................................................................................................... 31

5.1 จ าแนกตามรายกระทรวง ............................................................................................................................................. 32

5.2 จ าแนกตามประเภทหนวยงาน ..................................................................................................................................... 34

5.3 การเตบโต (Growth) เปรยบเทยบกบป 2560 และคะแนนป 2561 (Performance) ................................................ 35

6. การส ารวจความคดเหนกลมประชาชน ............................................................................................................................... 38

7. ขอเสนอแนะในการยกระดบรฐบาลดจทล .......................................................................................................................... 39

3

บทสรปผบรหาร

ส านกงานพฒนารฐบาลดจทล (องคการมหาชน) (สพร.) เปนหนวยงานของรฐทจดตงขนตามพระราชกฤษฎกาจดตงส านกงานพฒนารฐบาลดจทล (องคการมหาชน) ขนตรงตอนายกรฐมนตร ในฐานะหนวยงานหลกในการขบเคลอนการพฒนารฐบาลดจทล เลงเหนวาประเทศไทยควรจะมขอมลกลางทรวบรวมรายละเอยดเกยวกบการก าหนดนโยบายแล ะกฎระเบยบของรฐบาลดจทล การบรการอเลกทรอนกสของหนวยงานภาครฐ และสภาพแวดลอมในการสงเสรมใหเกดรฐบาลดจทล เพอจะไดทราบถงสถานภาพการด าเนนงานและใชขอมลเพอประโยชนในการวางแผน การก าหนดนโยบาย ตลอดจนการด าเนนโครงการทกอใหเกดประโยชนตอประเทศ อกทงหนวยงานตางๆ จะไดทราบถงสถานการณการพฒนาดานรฐบาลดจทลของตนเอง เพอน าไปสการปรบปรงพฒนา และยกระดบขดความสามารถในการพฒนารฐบาลดจทลภายในหนวยงาน และเพอเปนการขบเคลอนแผนการพฒนาดานดจทลตางๆ ใหประสบผลส าเรจ จ าเปนตองอาศยขอมลทสะทอนการพฒนารฐบาลดจทลของหนวยงานภาครฐในทกระดบ เพอใหหนวยงานระดบนโยบายมความเขาใจทถกตองเกยวกบสถานะของการพฒนารฐบาลดจทลของประเทศไทยในเบองตน และใชเปนขอมลประกอบการวางแผนและการก าหนดนโยบายทถกทศทาง สพร. จงไดจดท าโครงการส ารวจระดบความพรอมการพฒนารฐบาลดจทลของหนวยงานภาครฐขนอยางตอเนองมาตงแตป พ.ศ. 2558 โดยมงหวงวา ขอมลทไดจะสะทอนถงปญหา ความทาทาย อปสรรค รวมถงปจจยแหงความส าเรจในการขบเคลอนรฐบาลดจทล ซงจะเปนขอมลทมประโยชนในการจดท านโยบายและการจดสรรงบประมาณดานการพฒนารฐบาลดจทลรวมถงเปนแหลงขอมลดานการพฒนารฐบาลดจทลทมความนาเชอถอ และใหหนวยงานระดบนโยบายไดน าไปประกอบการจดท าและตดตามงานดานนโยบายทเหมาะสมตอไป

จากทกลาวมาขางตน สพร. ไดเรมท าการส ารวจความพรอมรฐบาลดจทลหนวยงานภาครฐตงแตป 2558 จนถงปจจบน โดยมงเนนพฒนากรอบการส ารวจระดบความพรอมรฐบาลดจทลใหมความเหมาะสม และสามารถน าไปใชประโยชนไดจรง ซงในการพฒนาแบบส ารวจฯ ป 2561 น เรมตนจากการศกษาทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ แบงออกไดเปน 5 สวน ไดแก (1) ศกษากรอบการประเมนและผลการส ารวจฯ ในป 2560 (2) ศกษานโยบายดานรฐบาลดจทล นโยบายทเกยวของ เชน ยทธศาสตรชาต 20 ป แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบทสบสอง พ.ศ. 2560-2561 แผนพฒนาดจทลเพอเศรษฐกจและสงคม แผนพฒนาดจทลของประเทศไทยระยะ 3 ป พ.ศ. 2559-2561 (ราง) แผนพฒนาดจทลของประเทศไทยป 2560-2564 (3) ศกษากรอบการประเมนขององคกรระหวางประเทศและในประเทศ เชน องคการสหประชาชาต (UN), Waseda University, Open data Barometer ของ World Wide Web Foundation (WWF), Global Open Data Index รวมถงศกษาบทความทเกยวของกบรฐบาลดจทล (4) ศกษามาตรฐานทเกยวของกบรฐบาลดจทลของไทย เชน มาตรฐานเวบไซตหนวยงาน (5) ศกษาประเทศทเปนตนแบบของรฐบาลดจทล ไดแก สหราชอาณาจกร ประเทศสงคโปร ประเทศเกาหลใต ประเทศเอสโตเนย ทงนเพอใหเกดความเขาใจ และตระหนกถงสถานการณและทศทางการพฒนารฐบาลดจทลในระยะเวลาทผานมาจนถงปจจบน จากนนน ามาวเคราะหแนวทางในการก าหนดและพฒนาตวชวดทเกยวของส าหรบการพฒนากรอบการส ารวจรฐบาลดจทลของหนวยงานภาครฐประจ าป 2561

การส ารวจฯ ป 2561 มงหวงใหมการตอบแบบส ารวจฯออนไลนจากทกหนวยงาน ดงนนทางทมทปรกษา บรษท คสตอม เอเซย จ ากด จงมการศกษาเกยวกบปญหาและอปสรรคในการกรอกแบบสอบถามออนไลน เพอใชพจารณาเครองมอในการรวบรวมขอมล ขนตอนในการพฒนาแบบส ารวจออนไลน ตรวจสอบคณภาพของแบบสอบถาม ตลอดจนการตดตามการตอบแบบสอบถาม โดยมการสมภาษณเชงลกกบผแทนหนวยงานทเคยตอบแบบสอบถามในปทผานมา มากไปกวานน ยงมการจดประชมเพอรบฟงความคดเหน และความเหนชอบจากผเชยวชาญและผมสวนไดสวนเสย เพอน ามาปรบปรงและพฒนากรอบการส ารวจฯ ในป 2561 เมอไดผลการส ารวจฯ ทมการอนมตยนยนค าตอบจากผบรหารของหนวยงานนนๆ ทางทมทปรกษาฯ ไดท าการตรวจสอบความถกตองดวยเครองมอทางสถต นอกเหนอจากนนยงมการตรวจสอบเพอยนยนค าตอบของหนวยงานระดบกรมและจงหวดทมคะแนนสงสด 3 อนดบแรก

ในการด าเนนการเกบขอมล ไดมการส ารวจหนวยงานระดบกรมทงหมด 319 หนวยงาน โดยมหนวยงานทตอบกลบจ านวน 287 หนวยงาน คดเปนรอยละ 90 และมการส ารวจหนวยงานระดบจงหวดทงหมด 1,444 หนวยงาน โดยมหนวยงานทตอบกลบจ านวน 1,237 หนวยงาน คดเปนรอยละ 86 และในแตละจงหวดตอบกลบไมต ากวา 15 หนวยงาน ซงคด

4

เปนรอยละ 80 ของจ านวนหนวยงานทส ารวจในแตละจงหวด โดยทกหนวยงานภาครฐในประเทศไทย ไดรบการส ารวจภายใตกรอบการประเมนระดบความพรอมรฐบาลดจทลเดยวกน ตามแผนภาพดงตอไปน

กรอบการส ารวจระดบความพรอมรฐบาลดจทลหนวยงานภาครฐของประเทศไทยป 2561

การวเคราะหผลและขอเสนอแนะในการส ารวจฯ หนวยงานระดบกรม ดงน

ผลคะแนนภาพรวมหนวยงานระดบกรมทงหมด 287 หนวยงาน มคะแนนเทากบ 59.9 คะแนนจากคะแนนเตม 100 คะแนน โดยโครงสรางพนฐานความมนคงปลอดภยและมประสทธภาพ (Secure and Efficient Infrastructure) มคะแนนสงสดเทากบ 75.2 คะแนน รองลงมาคอ บรการภาครฐ (Public Services) มคะแนนเทากบ 63.4 คะแนน ถดมาคอ ศกยภาพเจาหนาทภาครฐดานดจทล (Digital Capabilities) มคะแนนเทากบ 63.2 คะแนน ในขณะทแนวนโยบายและหลกปฏบต (Policies/ Practices) มคะแนนเทากบ 52.7 คะแนน การบรหารจดการรปแบบดจทล (Smart Back Office) มคะแนนเทากบ 49.5 คะแนน และ เทคโนโลยอจฉรยะและการน าไปใช (Smart Technological Practices) มคะแนนเทากบ 29.8 คะแนน รายละเอยดและขอเสนอแนะ ดงน

1. ดานโครงสรางพนฐานความมนคงปลอดภยและมประสทธภาพ (Secure and Efficient Infrastructure)

คอนขางมความโดดเดน เนองจากมตวชวดยอยมคะแนนคอนขางสงท าใหมคะแนนภาพรวมทสง สะทอนใหเหนวาหนวยงานระดบกรมมความพรอมของอปกรณทใชงาน และมกระบวนการบรหาร ตรวจสอบขอมลใหถกตองและอพเดทใหเปนปจจบน มากไปกวานนจากการส ารวจฯ พบวา มการเตรยมความพรอมดานการรกษาความมนคงปลอดภยของขอมลคอนขางมาก โดยเฉพาะเรองการส ารองขอมล แตสวนมากส ารองอยทหนวยงาน ฉะนนควรพจารณาส ารองขอมล ณ พนทหางไกลดวยเพอใหมนใจไดยงขนในเรองความปลอดภย

2. ดานบรการภาครฐ (Public Services) เปนอกดานทมความโดดเดน เนองจากมคะแนนเพมขนจากปทแลว

คอนขางมาก โดยสงทรฐบาลดจทลใหความส าคญ คอ ประสบการณในการเขามาใชบรการ ผานการประเมนความพงพอใจของผใชบรการและน าผลการประเมนมาใชในการพฒนาหรอปรบปรงบรการตางๆ ซงกอนทหนวยงานจะมการพฒนาระบบหรอบรการ ควรมสอบถามความคดเหนจากผใชบรการ หรอผมสวนไดสวนเสยทเกยวของ เพอระดมความคดในการออกแบบการบรการ เพอทจะสามารถใหบรการและตอบสนองความตองการของผใชบรการไดอยางแทจรง

5

3. ดานศกยภาพเจาหนาทภาครฐดานดจทล (Digital Capabilities) แสดงใหเหนถงความพรอมในดานบคลากร ทงในระดบผบรหารเทคโนโลยสารสนเทศ (CIO) และบคลากรในหนวยงาน มการแบงสดสวนของบคลากรดานดจทลทชดเจน โดยเฉพาะในเรองความเชยวชาญดานเทคโนโลยสารสนเทศ เนองจากผลการส ารวจฯ แสดงใหเหนวาหนวยงานมการพฒนาการใหบรการดจทลอยเสมอ ซงสามารถสะทอนถงความพรอมในดานก าลงคนทจะปฏบตงาน อยางไรกตาม อาจจะตองพจารณาเรองภาวะผน าของผบรหารดานดจทล โดยการสงเสรมและเสรมสรางความรดานดจทลแกผบรหาร เพอใหมการบรหารและด าเนนงานใหตรงตามบทบาทหนาทของ CIO และสามารถน าความรดานดจทลไปประยกตใชในหนวยงานใหเกดประโยชนสงสด

4. ดานแนวนโยบายและหลกปฏบต (Policies/ Practices) พบวา หนวยงานสวนใหญมการจดท านโยบายและ

ท าแผนเพอพฒนารฐบาลดจทล และมการจดการดานงบประมาณดานดจทลไดด อยางไรกตาม การเปดเผยขอมล นโยบายการเปดเผยขอมล นโยบายการคมครองขอมล รวมถงนโยบายความมนคงของขอมล เปนสงทหนวยงานควรใหความส าคญในการพฒนารฐบาลดจทลมากยงขน เพอใหการพฒนาเปนไปในทศทางเดยวกน และน านโยบายทก าหนดมาปฏบตใชไดจรง

5. ดานการบรหารจดการรปแบบดจทล (Smart Back Office) แสดงใหเหนวา หนวยงานระดบกรมมการ

เชอมโยงระบบภายในหนวยงานทด แตยงมการเชอมโยงระบบกบหนวยงานภายนอกคอนขางนอย ซงในอนาคตควรกระตนใหเกดการเชอมโยงของระบบภายในกบระบบของหนวยงานภายนอก เพอเพมขดความสามารถในการตอยอดการบรณาการเชอมโยง หรอแลกเปลยนขอมลระหวางหนวยงานใหสามารถใชฐานขอมลเดยวกนเพอลดความคลาดเคลอนและความซ าซอนในขนตอนตางๆ

6. ดานเทคโนโลยอจฉรยะและการน าไปใช (Smart Technological Practices) เปนเรองทมความนาสนใจ

เพราะสามารถบงบอกถงความสามารถทกาวไปอกขนของการพฒนารฐบาลดจทล ซงจากผลส ารวจฯ จะเหนไดวาประเดนทไดท าการส ารวจในป 2560 คอเรอง Big data, Social media, IoT / AI นน มการพฒนาไปในทางทดขน แตประเดนทมการศกษาเพมเตมขนมาในป 2561 น ไดแก ไดแก Cloud computing และ Block Chain นนยงมการใชงานคอนขางนอย อยางไรกตามการน าเทคโนโลยอจฉรยะมาใชในหนวยงาน เปนเรองทตองอาศยทกษะความรและความช านาญของบคลากรในหนวยงานเพอน าเทคโนโลยและขอมลทไดมาประยกตใชใหเกดประโยชนสงสด

การวเคราะหผลและขอเสนอแนะในการส ารวจฯ หนวยงานระดบจงหวด ดงน

ผลคะแนนภาพรวมหนวยงานระดบจงหวดทงหมด 1,237 หนวยงาน มคะแนนเทากบ 42.3 คะแนนจากคะแนนเตม 100 คะแนน โดยโครงสรางพนฐานความมนคงปลอดภยและมประสทธภาพ (Secure and Efficient Infrastructure) มคะแนนสงสดเทากบ 54.6 คะแนน รองลงมาคอบรการภาครฐ (Public Services) มคะแนนเทากบ 51.0 คะแนน อนดบตอมาคอ การบรหารจดการรปแบบดจทล (Smart Back Office) มคะแนนเทากบ 42.6 คะแนน สวนดานศกยภาพเจาหนาทภาครฐดานดจทล (Digital Capabilities) มคะแนนเทากบ 34.5 คะแนน ในขณะทแนวนโยบายและหลกปฏบต (Policies/ Practices) มคะแนน 33.9 คะแนน และเทคโนโลยอจฉรยะและการน าไปใช (Smart Technological Practices) มคะแนนเทากบ 16.9 คะแนน รายละเอยดและขอเสนอแนะ ดงน

1. ดานโครงสรางพนฐานความมนคงปลอดภยและมประสทธภาพ (Secure and Efficient Infrastructure)

เปนเรองทมความโดดเดนเชนเดยวกบหนวยงานระดบกรม อยางไรกตาม ควรมการสงเสรมและพจารณาเรองเครองมอและอปกรณใหมากยงขน

2. ดานบรการภาครฐ (Public Services) เปนเรองทมความโดดเดนเชนเดยวกบหนวยงานระดบกรม อยางไรกตาม ควรมการสงเสรมเรองการเผยแพรขอมลทอพเดทเปนปจจบนและพรอมใชงานแกประชาชน และควรมการเกบสถตจ านวนผเขาชมเวบไซตของหนวยงานระดบจงหวด แทนการอางองขอมลจากเวบไซตตนสงกด

6

3. ดานการบรหารจดการรปแบบดจทล (Smart Back Office) สวนใหญมการใชระบบกลางจากตนสงกดหรอระบบกลางของรฐ อยางไรกตาม ยงมการเชอมโยงกบระบบภายนอกคอนขางนอย

4. ดานศกยภาพเจาหนาทภาครฐดานดจทล (Digital Capabilities)1 พบวา ทงในระดบผบรหารเทคโนโลยสารสนเทศ (CIO) และบคลากรในหนวยงาน ยงตองการการพฒนาเพอรองรบการพฒนาดจทล อาท การเขาอบรมหลกสตร CIO เพอเขาใจถงการน าเทคโนโลยสารสนเทศมาประยกตใชในการบรหารจดการองคกร อกทงบทบาทในการน าความคดรเรมเกยวกบโครงการดจทลมาใชในหนวยงาน

5. ดานแนวนโยบายและหลกปฏบต (Policies/ Practices)2 ผลการส ารวจฯ ชวาหนวยงานตนสงกดอาจจะตองมการกระตนเรองนโยบายเพอกระจายตอไปยงหนวยงานระดบจงหวด เพราะปจจยเรองความหางไกลของพนท อาจจะมผลตอความสอดคลองของนโยบายและการปฏบต

6. ดานเทคโนโลยอจฉรยะและการน าไปใช (Smart Technological Practices)3 ผลการส ารวจฯ พบวาหนวยงานระดบจงหวด มคาคะแนนความพรอมในเรองเทคโนโลยคอนขางนอย ดงนนจงอาจจ าเปนตองอาศยการสงเสรมและผลกดนจากกรมตนสงกดเพอสรางความเขาใจและตระหนกถงประโยชนของการน าเทคโนโลยใหมๆ เขาไปใชในการด าเนนการของหนวยงานระดบจงหวดทอยในสงกดมากยงขน

ขอเสนอแนะเพมเตมทพบจากการส ารวจฯ

มตท 1 นโยบายและแนวทางการปฏบต (Policies/Practices) • สงเสรมใหทกหนวยงานตระหนกถงความส าคญของการจดท าจดท านโยบายคมครองขอมลสวนบคคล (Data

Protection Policy) และนโยบายการเปดเผยขอมลภาครฐ (Open Government Data Policy) เพอยกระดบหนวยงานภาครฐไปสการเปน Open and Connected Government ทมงเนนทงในดานการบรหารจดการขอมลและการเปดเผยขอมลใหสาธารณะน าไปใชประโยชน

• หนวยงานภาครฐสวนใหญมการเปดเผยขอมลในรปแบบ PDF, DOC, TXT, TIFF, JPEG และ XLS ซงถอเปนเพยงการเปดเผยขอมลภาครฐ (Open Government Data) ระดบตนเทานน CIO ของทกหนวยงานควรใหความส าคญและสงเสรมใหหนวยงานเปดเผยขอมลในรปแบบ CSV, ODS, XML, JSON, KML, SHP, KMZ, RDF (URIs) และ RDF (Linked Data) ซงเปนรปแบบทเครองคอมพวเตอรสามารถอานได (Machine Readable) และเปดเผยขอมลบนเวบไซต data.go.th เพออ านวยความสะดวกแกประชาชนในการคนหาขอมลและน าไปใชงาน

• สงเสรมใหหนวยงานในระดบจงหวดรเรมโครงการเพอรองรบการพฒนาดานรฐบาลดจทลใหมากขน เพราะจะชวยใหการสงมอบบรการตรงกบความตองการของประชาชนในพนท

มตท 2 ศกยภาพเจาหนาทภาครฐดานดจทล (Digital Capabilities) • สงเสรมและสนบสนนการพฒนาทกษะของ CIO ทจ าเปนส าหรบการน าเทคโนโลยดจทลมาใชบรหารจดการความ

เสยงดานตางๆ • วางแผนผสบทอดทดแทนต าแหนงและเตรยมการวางแผนพฒนาทกษะใหผทจะรบต าแหนง CIO คนตอไป

1 ดานภาวะผน าของผบรหารดานดจทล มการส ารวจเฉพาะส านกงานจงหวด 76 จงหวด โดยส ารวจจาก CIO ของจงหวด คอ รองผวาฯ 2 สวนใหญอางองคะแนนจากหนวยงานระดบกรมทเปนหนวยงานตนสงกด มการส ารวจเองผานเวบไซตของหนวยงานบางสวน ยกเวนเรองการเปดเผยขอมลทมการส ารวจจากหนวยงานระดบจงหวดโดยตรง 3 การส ารวจป 2561 มการส ารวจและคดคะแนนในมตเทคโนโลยอจฉรยะและการน าไปใช (Smart Technological Practices) ของหนวยงานระดบจงหวด จากเดมทป 2560 มการส ารวจแตไมน ามาคดคะแนนในมตดงกลาวของหนวยงานระดบจงหวด

7

• CIO และ หนวยงานควรใหความส าคญในการพฒนาศกยภาพดานดจทลของ CIO โดยใหความส าคญกบการอบรมหลกสตรตางๆ ในขณะเดยวกนหนวยงานผจดท าหลกสตรตองออกแบบหลกสตรใหตรงตามความตองการของผเขารบการอบรม และมการประชาสมพนธใหมากขน

• ภาครฐควรมมาตรการสงเสรมความสามารถทางเทคโนโลยใหแกบคลากรภาครฐในทกระดบ

มตท 3 บรการภาครฐ (Public Services) • หวใจส าคญของรฐบาลดจทล คอการใหบรการภาครฐ (Public services) ซงจะเหนไดวาทงหนวยงานระดบกรม

และหนวยงานระดบจงหวด มการพฒนาทดในเรองดงกลาว อยางไรกตาม ยงควรมการสงเสรมและเนนย าเรองการใหประชาชนเปนศนยกลาง (Customer Centric) มชองทางการประชาสมพนธและรบฟงความคดเหนจากประชาชน เพอพฒนาปรบปรงบรการดจทลใหดยงขนในอนาคต

• การบรการของหนวยงานภาครฐในระดบ Emerging Information Services และ Enhanced Information Services อยในเกณฑด สวน Transactional services อยในขนทก าลงพฒนาและสามารถพฒนาไดอกในอนาคต แตในระดบ Connected Services ยงถอวาคอนขางนอยและยงคงตองการการพฒนาในอนาคต

• ควรมมาตรการในการยกเลกการขอส าเนาเอกสาร โดยใหการสนบสนนดานเทคโนโลยดจทลและยกระดบความสามารถดานดจทลของเจาหนาท เพอใหสามารถยกเลกการขอส าเนาเอกสารไดจรงในทกหนวยงาน

• สงเสรมใหหนวยงานทมบรการทเกยวของกบการท าธรกรรมทางการเงน พจารณาเพมทางเลอกในการรบช าระเงนผานชองทางดจทล เชน Mobile Banking เปนตน เพออ านวยความสะดวกใหกบประชาชนมากยงขน

มตท 4 การบรหารจดการรปแบบดจทล (Smart Back Office) • เรงพฒนาระบบบรหารจดการภายในทกระบบใหอยในรปแบบดจทลทสามารถเชอมโยงระบบเขาดวยกนได โดย

ครอบคลมไปถงการเชอมโยงกบระบบของหนวยงานระดบจงหวด และมการจดเกบขอมลจากระบบบรหารจดการภายในเพอใชในการตดสนใจ

• พจารณาปรบปรง/แกไข ระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยงานสารบรรณ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๔๘ และระเบยบภายในของหนวยงาน ใหสนบสนนตอการใชเทคโนโลยดจทลเพอยกเลกการรบ/สง เอกสารกระดาษ และใชการสงการผานระบบดจทลแทน

มตท 5 โครงสรางพนฐานทมความมนคงปลอดภยและมประสทธภาพ (Secure and Efficient Infrastructure) • สงเสรมใหหนวยงานเหนความส าคญของการส ารองขอมลในพนทหางไกล เพอเพมความปลอดภยในการเกบรกษา

ขอมลมากยงขน

มตท 6 เทคโนโลยอจฉรยะและการน าไปใช (Smart Technological Practices) • หนวยงานกลางควรพฒนาโครงสรางพนฐานและมาตรฐานกลางเพอยกระดบการใชงานเทคโนโลยอจฉรยะ • ส าหรบเทคโนโลยอน ๆ เชน Big Data Analytic, Cloud Computing, IoT, AI หรอ BlockChain เปนตน แตละ

หนวยงานยงตองศกษาท าความเขาใจถงความจ าเปนในการใชเทคโนโลยเหลานใหเหมาะสมกบภารกจของหนวยงาน โดยวางแผนเตรยมความพรอมและพฒนาเพอใหสามารถน าไปใชประโยชนไดจรง

นอกจากน ยงมปจจยทมความส าคญและไมควรละเลย คอ กรอบความคด (Mindset) ของบคลากรภายในองคกร ทกหนวยงานควรจะสรางบรรยากาศและวฒนธรรมในองคกรใหเปนไปในทศทางเดยวกน โดยสรางความร ความเขาใจ และแรงจงใจเพอใหบคลากรในหนวยงานเหนประโยชนของการพฒนารฐบาลดจทลและมสวนรวมในการพฒนารวมกน

8

1. บทน า

ส านกงานพฒนารฐบาลดจทล (องคการมหาชน) (สพร.) เปนหนวยงานของรฐทจดตงขนตามพระราชกฤษฎกาจดตงส านกงานพฒนารฐบาลดจทล (องคการมหาชน) ขนตรงตอนายกรฐมนตร ในฐานะหนวยงานหลกในการขบเคลอนการพฒนารฐบาลดจทล เลงเหนวาประเทศไทยควรจะมขอมลกลางทรวบรวมรายละเอยดเกยวกบการก าหนดนโยบายแล ะกฎระเบยบของรฐบาลดจทล การบรการอเลกทรอนกสของหนวยงานภาครฐ และสภาพแวดลอมในการสงเสรมใหเกดรฐบาลดจทล เพอจะไดทราบถงสถานภาพการด าเนนงานและใชขอมลเพอประโยชนในการวางแผน การก าหนดนโยบาย ตลอดจนการด าเนนโครงการทกอใหเกดประโยชนตอประเทศ อกทงหนวยงานตางๆ จะไดทราบถงสถานการณการพฒนาดานรฐบาลดจทลของตนเอง เพอน าไปสการปรบปรงพฒนา และยกระดบขดความสามารถในการพฒนารฐบาลดจทลภายในหนวยงาน และเพอเปนการขบเคลอนแผนการพฒนาดานดจทลตางๆ ใหประสบผลส าเรจ จ าเปนตองอาศยขอมลทสะทอนการพฒนารฐบาลดจทลของหนวยงานภาครฐในทกระดบ เพอใหหนวยงานระดบนโยบายมความเขาใจทถกตองเกยวกบสถานะของการพฒนารฐบาลดจทลของประเทศไทยในเบองตน และใชเปนขอมลประกอบการวางแผนและการก าหนดนโยบายทถกทศทาง สพร. จงไดจดท าโครงการส ารวจระดบความพรอมการพฒนารฐบาลดจทลของหนวยงานภาครฐขนอยางตอเนองมาตงแตป พ.ศ. 2558 โดยมงหวงวา ขอมลทไดจะสะทอนถงปญหา ความทาทาย อปสรรค รวมถงปจจยแหงความส าเรจในการขบเคลอนรฐบาลดจทล ซงจะเปนขอมลทมประโยชนในการจดท านโยบายและการจดสรรงบประมาณดานการพฒนารฐบาลดจทลรวมถงเปนแหลงขอมลดานการพฒนารฐบาลดจทลทมความนาเชอถอ และใหหนวยงานระดบนโยบายไดน าไปประกอบการจดท าและตดตามงานดานนโยบายทเหมาะสมตอไป

จากทกลาวมาขางตน สพร. ไดเรมท าการส ารวจความพรอมรฐบาลดจทลหนวยงานภาครฐตงแตป 2558 จนถงปจจบน โดยมงเนนพฒนากรอบการส ารวจระดบความพรอมรฐบาลดจทลใหมความเหมาะสม และสามารถน าไปใชประโยชนไดจรง ซงในการพฒนาแบบส ารวจฯ ป 2561 น เรมตนจากการศกษาทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ แบงออกไดเปน 5 สวน ไดแก (1) ศกษากรอบการประเมนและผลการส ารวจฯ ในป 2560 (2) ศกษานโยบายดานรฐบาลดจทล นโยบายทเกยวของ เชน ยทธศาสตรชาต 20 ป แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบทสบสอง พ.ศ. 2560-2561 แผนพฒนาดจทลเพอเศรษฐกจและสงคม แผนพฒนาดจทลของประเทศไทยระยะ 3 ป พ.ศ. 2559-2561 (ราง) แผนพฒนาดจทลของประเทศไทยป 2560-2564 (3) ศกษากรอบการประเมนขององคกรระหวางประเทศและในประเทศ เชน องคการสหประชาชาต (UN), Waseda University, Open data Barometer ของ World Wide Web Foundation (WWF), Global Open Data Index รวมถงศกษาบทความทเกยวของกบรฐบาลดจทล (4) ศกษามาตรฐานทเกยวของกบรฐบาลดจทลของไทย เชน มาตรฐานเวบไซตหนวยงาน (5) ศกษาประเทศทเปนตนแบบของรฐบาลดจทล ไดแก สหราชอาณาจกร ประเทศสงคโปร ประเทศเกาหลใต ประเทศเอสโตเนย ทงนเพอให เกดความเขาใจ และตระหนกถงสถานการณและทศทางการพฒนารฐบาลดจทลในระยะเวลาทผานมาจนถงปจจบน จากนนน ามาวเคราะหแนวทางในการก าหนดและพฒนาตวชวดทเกยวของส าหรบการพฒนากรอบการส ารวจรฐบาลดจทลของหนวยงานภาครฐประจ าป 2561

9

2. กรอบการส ารวจระดบความพรอมรฐบาลดจทลหนวยงานภาครฐของประเทศไทยป 2561

การส ารวจฯ ป 2561 มงหวงใหมการตอบแบบส ารวจฯออนไลนจากทกหนวยงาน ดงนนทางทมทปรกษา บรษท คสตอม เอเซย จ ากด จงมการศกษาเกยวกบปญหาและอปสรรคในการกรอกแบบสอบถามออนไลน เพอใชพจารณาเครองมอในการรวบรวมขอมล ขนตอนในการพฒนาแบบส ารวจออนไลน ตรวจสอบคณภาพของแบบสอบถาม ตลอดจนการตดตามการตอบแบบสอบถาม โดยมการสมภาษณเชงลกกบผแทนหนวยงานทเคยตอบแบบสอบถามในปทผานมา มากไปกวานน ยงมการจดประชมเพอรบฟงความคดเหน และความเหนชอบจากผเชยวชาญและผมสวนไดสวนเสย เพอน ามาปรบปรงและพฒนากรอบการส ารวจฯ ในป 2561 เมอไดผลการส ารวจฯ ทมการอนมตยนยนค าตอบจากผบรหารของหนวยงานนนๆ ทางทมทปรกษาฯ ไดท าการตรวจสอบความถกตองดวยเครองมอทางสถต นอกเหนอจากนนยงมการตรวจสอบเพอยนยนค าตอบของหนวยงานระดบกรมและจงหวดทมคะแนนสงสด 3 อนดบแรกอกดวย

10

3. ผลส ารวจ คะแนนระดบกรมและระดบจงหวด

3.1 อตราตอบกลบ

ในการด าเนนการเกบขอมล ไดมการส ารวจหนวยงานระดบกรมทงหมด 319 หนวยงาน โดยมหนวยงานทตอบกลบจ านวน 287 หนวยงาน คดเปนรอยละ 90 และมการส ารวจหนวยงานระดบจงหวดทงหมด 1,444 หนวยงาน โดยมหนวยงานทตอบกลบจ านวน 1,237 หนวยงาน คดเปนรอยละ 86 และในแตละจงหวดตอบกลบไมต ากวา 15 หนวยงาน ซงคดเปนรอยละ 80 ของจ านวนหนวยงานทส ารวจในแตละจงหวด

3.2 คะแนนหนวยงานระดบกรม

3.2.1 คะแนนรวม

ในป 2561 ผลคะแนนภาพรวมหนวยงานระดบกรมมคะแนนรอยละ 59.9 ซง บรการภาครฐเปนเรองทมคะแนนเพมขนจากปทแลวมากทสด คดเปนรอยละ 9.9 สวนเทคโนโลยอจฉรยะมคะแนนลดลงจากปทแลวมากทสด คดเปนรอยละ 17.8

หมายเหต: ไมสามารถเปรยบเทยบในระดบตวชวดยอยไดเนองจากมการเปลยนแปลงจากแบบส ารวจจากป 2560

11

ผลคะแนนภาพรวมหนวยงานระดบกรมทงหมด 287 หนวยงาน มคะแนนเทากบ 59.9 คะแนนจากคะแนนเตม 100 คะแนน โดยโครงสรางพนฐานความมนคงปลอดภยและมประสทธภาพ (Secure and Efficient Infrastructure) มคะแนนสงสดเทากบ 75.2 คะแนน รองลงมาคอบรการภาครฐ (Public Services) มคะแนนเทากบ 63.4 คะแนน ถดมาคอ ศกยภาพเจาหนาทภาครฐดานดจทล (Digital Capabilities) มคะแนนเทากบ 63.2 คะแนน ในขณะทแนวนโยบายและหลกปฏบต (Policies/ Practices) มคะแนนเทากบ 52.7 คะแนน การบรหารจดการรปแบบดจทล (Smart Back Office) มคะแนนเทากบ 49.5 คะแนน และ เทคโนโลยอจฉรยะและการน าไปใช (Smart Technological Practices) มคะแนนเทากบ 29.8 คะแนน รายละเอยดดงน

3.2.2 คะแนนราย Pillar หนวยงานระดบกรม

12

3.2.3 คะแนนหนวยงานระดบกรม จ าแนกตามประเภทหนวยงาน

หากแบงแยกตามประเภทหนวยงาน พบวามคะแนนเฉลยในภาพรวมรอยละ 59.9 โดยหนวยงานราชการมคะแนน

สงทสดรอยละ 62.0 รองลงมาคอ รฐวสาหกจคดเปนรอยละ 61.2 ถดมาคอ องคการมหาชนคดเปนรอยละ 57.9 และองคกรอสระมคะแนนนอยทสดคดเปนรอยละ 52.0

3.2.4 คะแนนราย Pillar หนวยงานระดบกรม จ าแนกตามประเภทหนวยงาน

เมอแบงตามประเภทหนวยงาน พบวา หนวยงานราชการเปนหนวยงานทมคะแนนสงสดในดานแนวนโยบายและหลกปฏบต (Policies/ Practices) คดเปนรอยละ 56.0 ศกยภาพเจาหนาทภาครฐดานดจทล (Digital Capabilities) รอยละ 66.6 บรการภาครฐ (Public Services) 65.4 การบรหารจดการรปแบบดจทล (Smart Back Office) รอยละ 52.4 ในขณะทรฐวสาหกจมคะแนนสงสดในเรองโครงสรางพนฐานความมนคงปลอดภยและมประสทธภาพ (Secure and Efficient Infrastructure) รอยละ 83.2 และ เทคโนโลยอจฉรยะและการน าไปใช (Smart Technological Practices) รอยละ 32.9 ซงสามารถกลาวไดวา หนวยงานราชการและรฐวสาหกจเปน 2 ประเภทหนวยงานทมความพรอม และมความส าคญตอการขบเคลอนรฐบาลดจทลใหไปสแนวทางและทศทางทเหมาะสม

62.0 61.2 57.9 52.0

หนวยงานราชการ (n:152) รฐวสาหกจ (n:52) องคการมหาชน (n:45) องคกรอสระ (n:38)

คะแนนระดบกรม จ าแนกตามประเภทหนวยงานคะแนนภาพรวม

59.9

13

3.3 คะแนนหนวยงานระดบจงหวด

3.3.1 คะแนนรวม

ในป 2561 ผลคะแนนภาพรวมหนวยงานระดบกรมมคะแนนรอยละ 42.3 ซง โครงสรางพนฐานดานความมนคงปลอดภยเปนเรองทมคะแนนเพมขนจากปทแลวมากทสด คดเปนรอยละ 21.9 สวนแนวนโยบายและหลกปฏบตมคะแนนลดลงจากปทแลวมากทสดคดเปนรอยละ 4.5

หมายเหต: ไมสามารถเปรยบเทยบในระดบตวชวดยอยไดเนองจากมการเปลยนแปลงจากแบบส ารวจจากป 2560

ผลคะแนนภาพรวมหนวยงานระดบจงหวดทงหมด 1,237 หนวยงาน มคะแนนเทากบ 42.3 คะแนนจากคะแนนเตม 100 คะแนน โดยโครงสรางพนฐานความมนคงปลอดภยและมประสทธภาพ (Secure and Efficient Infrastructure) มคะแนนสงสดเทากบ 54.6 คะแนน รองลงมาคอบรการภาครฐ (Public Services) มคะแนนเทากบ 51.0 คะแนน อนดบตอมาคอ การบรหารจดการรปแบบดจทล (Smart Back Office ) มคะแนนเทากบ 42.6 คะแนน สวนดานศกยภาพเจาหนาทภาครฐดานดจทล (Digital Capabilities) มคะแนนเทากบ 34.5 คะแนน ในขณะทแนวนโยบายและหลกปฏบต (Policies/ Practices) มคะแนน 33.9 คะแนน และเทคโนโลยอจฉรยะและการน าไปใช (Smart Technological Practices) มคะแนนเทากบ 16.9 คะแนน รายละเอยดดงน

14

3.3.2 คะแนนราย Pillar หนวยงานระดบจงหวด

15

4. ขอคนพบจากการส ารวจ (Fact Finding)

ประเภท/ภารกจของหนวยงาน

ในการส ารวจครงน สามารถจ าแนกหนวยงานท ต อบแบบส า ร วจ ไ ด ต ามภา ร ก จ ข อ งหน วยงานได เปน 4 กล มหลกๆ โดยมหนวยงานทใหบรการในสดสวนสงทสด คดเปน 84.3% ของหนวยงานทงหมด และมหนวยงานทจดท านโยบายนอยทสด คดเปน 24.1% หมายเหต: - หนงหนวยงานสามารถมมากกวา 1 ภารกจ - สดสวนเปอรเซนตถกค านวณจากหนวยงานทตอบแบบส ารวจโดยระดบกรมอยท 287 หนวยงาน และ หนวยงานระดบจงหวดอยท 1,237 หนวยงาน

ทงน ส าหรบหนวยงานทใหบรการทง 1,055 หนวยงานนน เปนหนวยงานทใหบรการแกภาคประชาชนมากทสด คดเปน 90% รองลงมาคอการใหบรการแกภาครฐดวยกน สวนการใหบรการแกภาคธรกจยงมสดสวนไมสงนกเมอเทยบกบสองกลมแรก

หมายเหต: - หนงหนวยงานสามารถใหบรการแกกลมเปาหมายมากกวา 1 กลม

16

4.1 มตท 1 แนวนโยบายและหลกปฏบต

4.1.1 การจดท าแผนและแนวนโยบายดานดจทล

จากการส ารวจฯ พบวา หนวยงานระดบกรมมการจดท าแผนดานดจทลรอยละ 84 จากหนวยงานทงหมด ซงหากพจารณาในรายละเอยด พบวา หนวยงานระดบกรม มการจดท าแผนเฉพาะดานดจทลมากทสด คดเปนรอยละ 83 รองลงมาเปนแผนยทธศาสตรองคกร และการก าหนดนโยบายสงเสรมการน าเทคโนโลยดจทลมาใช ในระดบคะแนนทเทากนคดเปนรอยละ 65

เมอกลาวถงนโยบายความมนคงปลอดภย พบวา หนวยงานระดบกรมมการจดท านโยบายความมนคงปลอดภยรอย

ละ 88 ในขณะทหนวยงานระดบจงหวดมนโยบายความมนคงปลอดภยรอยละ 87 เรองนโยบายคมครองขอมลสวนบคคลหนวยงานระดบกรม มการจดท ารอยละ 56 ในขณะทหนวยงานระดบจงหวดมการจดท าคดเปนรอยละ 62 เรองโครงการพฒนารฐบาลดจทล หนวยงานระดบกรมมโครงการดจทล คดเปนรอยละ 84 (ม 47 หนวยงานทไมมโครงการ) ในขณะทหนวยงานระดบจงหวดมโครงการดจทล คดเปนรอยละ 35 (ม 790 หนวยงานทไมมโครงการ)

การจดท านโยบาย

17

4.1.2 งบประมาณดานดจทล

หนวยงานระดบกรม มงบประมาณดานดจทลเฉลยคดเปน 14% จากงบประมาณทงหมดของหนวยงานระดบกรม โดยในจ านวนน เปนการจดสรรงบประมาณเพอใชดแลและบ ารงรกษาอปกรณและระบบตางๆ มากทสด คดเปน 82.5% ของงบประมาณดานดจทลของหนวยงาน รองลงมาคอเพอน าไปจดซอ/จดหาครภณฑคอมพวเตอรทใชภายในหนวยงาน และเพอพฒนาบรการดจทลส าหรบใชภายในหนวยงานและใหบรการภายนอก ตามล าดบ

หนวยงานระดบจงหวด มงบประมาณดานดจทลเฉลยคดเปน 24% จากงบประมาณทงหมดของหนวยงานระดบจงหวด ซงมสดสวนสงกวางบประมาณดานดจทลของหนวยงานระดบกรม โดยในจ านวนน จะเหนวาเปนการจดสรรงบประมาณเพอพฒนาบรการดจทลส าหรบใชภายในหนวยงานและใหบรการภายนอกมากทสด คดเปน 45% ของงบประมาณดานดจทลของหนวยงาน รองลงมาคอเพอใชดแลและบ ารงรกษาอปกรณและระบบตางๆ และเพอน าไปจดซอ/จดหาครภณฑคอมพวเตอรทใชภายในหนวยงาน ตามล าดบ

งบประมาณดานดจทล

4.1.3 การเปดเผยขอมล

มหนวยงานระดบกรมทมนโยบายเปดเผยขอมลทงสนคดเปน 53% ของหนวยงานระดบกรมทงหมด และมหนวยงานทมการเปดเผยขอมลภาครฐคดเปน 87% ซงถอวาคอนขางสง อยางไรกตาม รปแบบไฟลทเปดเผยขอมลสวนใหญ ยงไมไดอยในรปแบบ Machine-readable มากเทากบไฟลพนฐานอยาง PDF, DOC, TXT, TIFF, JPEG (คดเปน 86.3%) แมจะมไฟลในรปแบบ Machine-readable อย 34.7% ไดแกไฟลประเภท CSV, ODS, XML, JSON, KML, SHP, KMZ นอกจากน ชองทางในการเปดเผยขอมลสวนใหญ ยงเปนเวบไซตของหนวยงาน ซงมสดสวนสงถง 94% ขณะทชองทางของภาครฐอยาง data.go.th มสดสวนเพยง 33.1% เทานน

ส าหรบหนวยงานระดบจงหวด มหนวยงานระดบจงหวดทมนโยบายเปดเผยขอมลทงสนคดเปน 39% ของหนวยงานระดบจงหวดทงหมด และมหนวยงานทมการเปดเผยขอมลภาครฐสงถง 94% ซงถอวาสงมาก อยางไรกตาม รปแบบไฟลทเปดเผยขอมลสวนใหญ ยงไมไดอยในรปแบบ Machine-readable เทาไรนก แตจะอยในรปของไฟล PDF, DOC, TXT, TIFF, JPEG, XLS เสยมาก นอกจากน ชองทางในการเปดเผยขอมลสวนใหญ ยงเปนเวบไซตของหนวยงาน ซงมสดสวนสงถง 94.7% ขณะทชองทางของภาครฐอยาง data.go.th มสดสวนเพยง 22.7% เทานน

18

ชองทางการเปดเผยขอมล

4.2 มตท 2 ศกยภาพเจาหนาทภาครฐดานดจทล

4.2.1 จ านวนบคลากรดานเทคโนโลยสารสนเทศ

จากผลการส ารวจ เรองสดสวนเจาหนาท IT ตอ เจาหนาททงหมด พบวา หนวยงานระดบกรมมเจาหนาท IT คดเปนรอยละ 9 ของเจาหนาททงหมดของหนวยงานระดบกรม และหนวยงานระดบกรมมผปฏบตงานดานเทคโนโลยดจทลเฉลยเปนจ านวนคน โดยจ าแนกออกเปน เจาหนาทสายงานอนทไดรบมอบหมายมากทสด 25 คน รองลงมาคอ เปนนกวชาการคอมพวเตอร 22 คน และเจาพนกงานเครองคอมพวเตอร 16 คน ตามล าดบ ในขณะทหนวยงานระดบจงหวดมเจาหนาท IT คดเปนรอยละ 6 ของเจาหนาททงหมดของหนวยงานระดบจงหวด และหนวยงานระดบจงหวดมผปฏบตงานดานเทคโนโลยดจทลเฉลยเปนจ านวนคน โดยจ าแนกออกเปน เจาหนาทสายงานอนทไดรบมอบหมายมากทสด 3 คน รองลงมาคอ เปนนกวชาการคอมพวเตอร 2 คน และเจาพนกงานเครองคอมพวเตอร 1 คน ตามล าดบ

จ านวนเจาหนาท IT

4.2.2 การด ารงต าแหนงผบรหารเทคโนโลยสารสนเทศ (CIO)

ส าหรบหนวยงานระดบกรม จ านวนปเฉลยในการด ารงต าแหนงของ CIO อยท 2 ป โดยม CIO ทด ารงต าแหนงนอยกวา 1 ปอยท 37.7% ของหนวยงานระดบกรมทงหมด นอกจากน CIO ของหนวยงานระดบกรม ไดมการน าแนวคดเกยวกบเทคโนโลยดจทลมาใชประโยชนในการบรหารงาน หรอบรหารจดการองคกร หรอใหบรการประชาชน / ภาคธรกจ / ภาครฐ สงถง 98% สวนหนวยงานระดบจงหวด จ านวนปเฉลยในการด ารงต าแหนงของ CIO จะนอยกวาของหนวยงานระดบกรมเลกนอย อยท 1.8 ป แตจะม CIO ทเพงเขาด ารงต าแหนงไมถง 1 ปอยเพยง 6.8% ของหนวยงานระดบทงหมดเทานน และ CIO มการน าแนวคดเกยวกบเทคโนโลยดจทลมาใชประโยชนฯ ในระดบคอนขางสง ท 86%

19

ดานประสบการณในการเขารบการฝกอบรมหลกสตรส าหรบผบรหารเทคโนโลยสารสนเทศนน CIO พบวาม CIO ของหนวยงานระดบกรมเคยมประสบการณในการฝกอบรมฯ ในสดสวน 34.8% ขณะทม CIO ของหนวยงานระดบจงหวดเคยมประสบการณดงกลาวเพยง 18.6% อยางไรกด CIO ของทงหนวยงานระดบกรมและระดบจงหวดเคยเขารบการอบรมหลกสตรผบรหารเทคโนโลยสารสนเทศระดบสงของหนวยงานภาครฐ (หลกสตร CIO) เปนสวนใหญ คดเปน 47.3% และ 50.0% ตามล าดบ

ประสบการณการเขารบการฝกอบรมหลกสตรส าหรบผบรหารเทคโนโลยสารสนเทศ

4.2.3 บทบาทหนาทของ CIO

หนวยงานระดบกรมมบทบาทในการวางแผนมากทสดในเรองก ากบดแลในการจดท าแผนแมบทและ/หรอแผน

กลยทธดานเทคโนโลยดจทลของหนวยงานคดเปนรอยละ 95.2 ในขณะทหนวยงานระดบจงหวดมบทบาทในการวางแผนมากทสดในเรองรเรมการพฒนาหนวยงานไปสการเปนรฐบาลดจทลคดเปนรอยละ 84.2

บทบาทหนาทของ CIO

20

4.2.4 ทกษะดานดจทลของบคลากร

ในการส ารวจทกษะดานดจทลของบคลากรระดบกรม แบงเปน 7 ประเภท คาเฉลยคะแนนอยระหวาง 3.28 – 3.51 คะแนนจากคะแนนเตม 5 ถอวาอยในเกณฑทด โดยมความโดดเดนในเรองความสามารถดานการบรหารกลยทธและการจดการโครงการ (Strategic Project Management) และ ความสามารถดานความเขาใจและเทคโนโลยดจทล (Digital Literacy) มคะแนน 3.51 และ 3.50 ตามล าดบ อยางไรกตาม ควรมงเนนการพฒนาเรองความสามารถดานการออกแบบกระบวนการและการใหบรการดวยระบบดจทลเพอการพฒนาคณภาพงานภาครฐ (Digital Process Design & Service) มคะแนน 3.28 คะแนน

ในขณะทหนวยงานระดบจงหวด คาเฉลยคะแนนอยระหวาง 2.62 – 3.05 คะแนนจากคะแนนเตม 5 ถอวาอยในเกณฑทพอใช โดยมความโดดเดนในเรองความสามารถดานความเขาใจและเทคโนโลยดจทล (Digital Literacy) มคะแนน 3.05 อยางไรกตาม ควรมงเนนการพฒนาเรองความสามารถดานการออกแบบกระบวนการและการใหบรการดวยระบบดจทลเพอการพฒนาคณภาพงานภาครฐ (Digital Process Design & Service) มคะแนน 2.62 คะแนน

ทกษะดานดจทลของบคลากร

4.3 มตท 3 บรการภาครฐ

4.3.1 รปแบบการใหบรการผานชองทางดจทลของหนวยงาน

รปแบบการใหบรการดจทลของหนวยงานระดบกรม คดเปนรอยละ 89 จากบรการทงหมดของหนวยงานระดบกรมพบวา รปแบบทหนวยงานระดบกรมใชมากทสด คอ แบบ Self Service คดเปนรอยละ 91.0 ไดแก ทางเวบไซตมากทสด (97.0%) แอปพลเคชน (53.0%) และเครองใหบรการอตโนมต Kiosk (10.0%) รองลงมาคอ แบบ Counter Service คดเปนรอยละ 34.0 ไดแก ส านกงานสวนกลาง (90.0%) ส านกงานภมภาค (62.0%) และศนยบรการรวม (32.0%) และ แบบอนๆ (SMS, Skype, Twitter, YouTube) คดเปนรอยละ 17.0

ในขณะทการบรการดจทลของหนวยงานระดบจงหวด คดเปนรอยละ 75 จากบรการทงหมดของหนวยงานระดบจงหวด โดยรปแบบทหนวยงานระดบจงหวดใชมากทสด คอ แบบ Self Service คดเปนรอยละ 81.0 ไดแก ทางเวบไซตมากทสด (95.0%) แอปพลเคชน(45.0%) และเครองใหบรการอตโนมต Kiosk (6.0%) รองลงมาคอ แบบ Counter Service คด

21

เปนรอยละ 56.0 ไดแก ณ ส านกงาน (98.0%) และศนยบรการรวม (25.0%) และ แบบอนๆ (ออกหนวยบรการตามพนทอ าเภอ/ต าบล/หมบาน/Facebook/Email) คดเปนรอยละ 14.0

รปแบบบรการดจทล

4.3.2 ระดบของการใหบรการดจทล ตามแนวคดการใหบรการดจทลขององคการสหประชาชาต

หนวยงานระดบกรม มการใหบรการดจทลทเขาถงงายทสด ผานรปแบบของ Enhanced Information Services คดเปนรอยละ 76.4 รองลงมาคอ แบบ Emerging Information Services คดเปนรอยละ 74.8 ถดมาเปนแบบ Transactional Services คดเปนรอยละ 51.6 โดย Connected Services คอรปแบบทใชนอยทสดคดเปนรอยละ 34.5 ในขณะท หนวยงานระดบจงหวดมการใหบรการดจทลทเขาถงงายทสด ผานรปแบบของ Emerging Information Services มากทสด คดเปนรอยละ 76.9 รองลงมาคอ เปนแบบ Enhanced Information Services คดเปนรอยละ 57.4 ถดมาเปนแบบ Transactional Services คดเปนรอยละ 35.4 โดย Connected Services เปนรปแบบทใชนอยทสด คดเปนรอยละ 22.7

ระดบการใหบรการดจทล ตามแนวคดการใหบรการดจทลขององคการสหประชาชาต

4.3.3 รปแบบการอ านวยความสะดวกผานเวบไซต

หนวยงานระดบกรมมการอ านวยความสะดวกผานเวบไซตมากทสดในเรองรปแบบภาษาตางประเทศ คดเปนรอยละ 81.2 รองลงมาคอ รปแบบคลงสอวดโอหรอเสยง คดเปนรอยละ 65.4 และมการนบจ านวนผเขาชมเวบ คดเปนรอยละ 56.4 และการขยายขนาดตวอกษรคดเปนรอยละ 52.3 มากไปกวานนเรองการมเครองหมายรบรอง W3C คมอแนะน าเวบไซต และวดโอแนะน าเวบไซต สามารถพบไดในเวบไซตบางหนวยงานซงยงคงเปนจ านวนนอยมาก ในขณะทหนวยงานระดบจงหวด มการอ านวยความสะดวกผานเวบไซตในรปแบบมการนบจ านวนผเขาชมเวบไซตมากทสด คดเปนรอยละ 67.1 รองลงมาคอ

22

การขยายขนาดตวอกษรคดเปนรอยละ 43.2 และแบบคลงสอวดโอหรอเสยง คดเปนรอยละ 38.6 โดยสามารถพบภาษาตางประเทศ และมเครองหมายรบรอง W3C ในบางหนวยงานแตถอเปนจ านวนทนอย นอกจากนนในระดบจงหวดพบในสวนของวดโอแนะน าการใชเวบไซตนอยมากทรอยละ 0.1 และไมพบคมอการแนะน าเวบไซต

รปแบบอ านวยความสะดวกผานเวบไซต

หมายเหต: มเครองหมายรบรอง W3C หมายถง เวบไซตมความสอดคลองกบขอก าหนดขององคการมาตรฐาน เวลด ไวด เวบ (World Wide Web Consortium: W3C) ซง เปนองคกรสากลผควบคมมาตรฐานความถกตองของการใชภาษาทผพฒนาเวบไซตใชเขยนเวบไซตตางๆ

4.3.4 ชองทางทหนวยงานภาครฐใชในการสอสารมากทสด

หนวยงานระดบกรมมการสอสารผานเวบไซตมากทสด คดเปนรอยละ 85.7 รองลงมาเปน ชองทาง Call Center คดเปนรอยละ 66.5 สวนชองทางทหนวยงานระดบกรมใชสอสารนอยทสด คอ สอสารผาน Facebook Messenger คดเปนรอยละ 57.5 ในขณะทหนวยงานระดบจงหวดสอสารผานเวบไซตมากทสดเชนเดยวกน คดเปนรอยละ 76.3 รองลงมาเปนการสอสารผาน Facebook Messenger คดเปนรอยละ 63.2 สวนชองทางทหนวยงานระดบจงหวดใชสอสารนอยทสด คอ Call Center คดเปนรอยละ 41.2

รปแบบการสอสาร

4.3.5 การมบรการเกยวของกบการท าธรกรรมทางการเงน

หนวยงานระดบกรมมบรการทเกยวของกบการท าธรกรรมทางการเงน คดเปนรอยละ 45 ไดแก มการช าระผานชองทางดจทล รอยละ 63% ซงนอยกวาหนวยงานระดบจงหวดมบรการทเกยวของกบการท าธรกรรมทางการเงน คดเปนรอยละ 55 ไดแก มการช าระผานชองทางดจทล รอยละ 68%

23

การท าธรกรรมทางการเงนออนไลน

4.3.6 การยกเลกขอส าเนาเอกสาร

ทงหนวยงานระดบกรมและหนวยงานระดบจงหวด ยงมการขอส าเนาเอกสารเพอใชประกอบการใหบรการอย คดเปนรอยละ 87 และ 82 ตามล าดบ และไมมการขอเอกสารแลว คดเปนรอยละ 7 และ 13 ตามล าดบ

โดยไดท าการอางองจากผลการส ารวจโครงการปกหมดและโครงการยกเลกการรองขอส าเนาบตรประจ าตวประชาชนและส าเนาทะเบยนบานจากประชาชนผขอรบบรการจากรฐ โดยส านกงานพฒนารฐบาลดจทล (องคการมหาชน) (สพร.) ขอมล ณ วนท 18 กรกฎาคม 2561

การยกเลกขอส าเนาเอกสาร

4.4 มตท 4 การบรหารจดการรปแบบดจทล

4.4.1 รปแบบระบบบรหารจดการภายใน

หนวยงานระดบกรมมการออกแบบและใชระบบการบรหารจดการภายในโดยการด าเนนการเองเปนสวนใหญ เฉลยแลวคดเปนรอยละ 81.1 โดยระบบทมการด าเนนการเองเปนสวนมาก ไดแก งานบรหารงานทรพยากรบคคล งานบรหารงบประมาณ การเงนการบญช งานสารบรรณ งานเลขานการ งานอาคารสถานทและยานพาหนะ งานบรหารจดการพสด และการจดประชม อยางไรกตามในสวนงานจดซอจดจางหนวยงานระดบกรมมการใชระบบกลางของภาครฐมากกวาการด าเนนการเอง ส าหรบหนวยงานระดบจงหวด มการด าเนนการเองคอนขางมากในสวนงานเลขานการ งานอาคารสถานท และยานพาหนะ และงานจดประชม โดยในสวนงานอนมการด าเนนการโดยใชระบบกลางของภาครฐและบางสวนมการใชระบบจากหนวยงานตนสงกด

24

รปแบบระบบบรหารจดการภายใน

25

4.4.2 การเชอมโยงระบบบรหารจดการภายในกบระบบของหนวยงานภายนอก

หนวยงานระดบกรม มการเชอมโยงระบบบรหารจดการภายในกบระบบของหนวยงานภายนอกคอนขางนอย โดยมระบบทเชอมโยงไดโดยเฉลยคดเปนรอยละ 20.2 ทงน ระบบทสามารถเชอมโยงไดมากทสดคอ งานสารบรรณคดเปนรอยละ 36.1 และ งานจดซอจดจางคดเปนรอยละ 32.4 อยางไรกตาม ยงคงตองพฒนาในเรองการเชอมโยงระบบคอนขางมาก ส าหรบหนวยงานระดบจงหวด มการเชอมโยงระบบบรหารจดการภายในกบระบบของหนวยงานภายนอกนอยมาก เฉลยแลวคดเปนรอยละ 8.0 โดยระบบทสามารถเชอมโยงไดมากทสดคอ งานสารบรรณ คดเปนรอยละ 13.4 และ งานจดซอจดจางคดเปนรอยละ 10.5

การเชอมโยงระบบบรหารจดการภายในกบระบบภายนอก

26

4.4.3 การเชอมโยงระบบบรหารจดการภายในของหนวยงานเขาดวยกน

การเชอมโยงระบบบรหารจดการตางๆ ภายในหนวยงาน พบวา หนวยงานระดบกรมมการเชอมโยงระบบบรหารจดการตางๆ ภายในหนวยงาน คดเปนรอยละ 74 โดยเชอมโยงไดทกระบบมเพยงรอยละ 15 ในขณะทหนวยงานระดบจงหวดมการเชอมโยงระบบบรหารจดการตางๆ ภายในหนวยงานเพยงรอยละ 50 เชอมโยงไดทกระบบคดเปนรอยละ 19

การเชอมโยงระบบภายใน

4.4.4 รปแบบการสงเอกสารตดตอราชการกบหนวยงานอนๆ อยางเปนทางการ

รอยละ 4.5 ของหนวยงานระดบกรม มรปแบบการสงเอกสารตดตอราชการแบบดจทลเพยงอยางเดยวและสามารถด าเนนการตอไดทนทโดยไมตองใชเอกสารฉบบจรง ซงเปนสดสวนทไมสงนกเมอเปรยบเทยบกบจ านวนหนวยงานทมการสงในรปแบบเอกสารเพยงอยางเดยว (คดเปนรอยละ 26.9) และสงเอกสารควบคทงรปแบบดจทลและเอกสาร (คดเปนรอยละ 68.5)

ส าหรบหนวยงานระดบจงหวด มรปแบบการสงเอกสารตดตอราชการแบบดจทลเพยงอยางเดยวและสามารถด าเนนการตอไดทนทโดยไมตองใชเอกสารฉบบจรง คดเปนรอยละ 5.2 สงในรปแบบเอกสารเพยงอยางเดยว คดเปนรอยละ 21.4 และสงเอกสารควบคทงรปแบบดจทลและเอกสาร คดเปนรอยละ 72.7

การสงเอกสารตดตอราชการกบหนวยงานภายนอก

ทงน รปแบบการสงเอกสารตดตอราชการกบหนวยงานอนๆ ในรปแบบดจทล พบวา หนวยงานระดบกรมมรปแบบการสงเอกสารตดตอราชการแบบดจทล ในรปของ email อยางเดยวมากทสด คดเปนรอยละ 63.6 รองลงมาเปนทงรปของ email และ e-Saraban คดเปนรอยละ 32.5 และรปของ e-Saraban อยางเดยว คดเปนรอยละ 3.8 ในขณะทหนวยงาน

27

ระดบจงหวด มรปแบบการสงเอกสารตดตอราชการแบบดจทลรปแบบ email มากทสดคดเปนรอยละ 59.1 รองลงมาคอ ทงรปของ email และ e-Saraban คดเปนรอยละ 35.8 และรปของ e-Saraban อยางเดยว คดเปนรอยละ 5.2 4.5 มตท 5 โครงสรางพนฐานความมนคงปลอดภยและมประสทธภาพ

4.5.1 ความเรวเฉลยในการ Upload / Download

จากการส ารวจความเรวเฉลยในการอพโหลด / ดาวนโหลด พบวา การเชอมตออนเทอรเนตของหนวยงานระดบกรมมความเรวเฉลยปจจบนในการอพโหลดและดาวนโหลดท 96 Mbps และ 136 Mbps ตามล าดบ โดยมความเรวเฉลยทตองการในการอพโหลดและดาวนโหลดท 150 Mbps และ 325 Mbps ตามล าดบ ในขณะทหนวยงานระดบจงหวด มความเรวเฉลยปจจบนในการอพโหลดและดาวนโหลดท 23 Mbps และ 30 Mbps ตามล าดบ โดยความเรวเฉลยทตองการในการอพโหลดและดาวนโหลดท 50 Mbps และ 68 Mbps ตามล าดบ

ความเรวเฉลยในการ Upload / Download

4.5.2 การบรหารระบบส ารองขอมลสารสนเทศในยามเหตฉกเฉน

หนวยงานระดบกรมมการส ารองขอมลสารสนเทศในยามฉกเฉน คดเปนรอยละ 94 ในขณะทหนวยงานระดบจงหวด มการส ารองขอมลสารสนเทศในยามฉกเฉนคดเปนรอยละ 70

การบรหารระบบส ารองขอมลสารสนเทศในยามเหตฉกเฉน

28

4.5.3 การจดท ากระบวนการจดการเหตการณผดปกต (Incident Management Process) หรอกระบวนการบรหารความตอเนองทางธรกจ (Business Continuity Management Process)

หนวยงานระดบกรมมการเตรยมความพรอมทงในดานการรบมอในการจดการเหตการณผดปกต (IMP) และการบรหารจดการเหตภยพบต (BCP) คดเปนรอยละ 41.5 และยงอยในระหวางการจดท าคดเปนรอยละ 23.7 ในขณะทหนวยงานระดบจงหวดมเพยงรอยละ 10.3 ทจดท าทงการจดการเหตการณผดปกต (IMP) และการบรหารจดการเหตภยพบต (BCP) และยงอยระหวางการจดท าคดเปนรอยละ 12.6 แตส าหรบหนวยงานระดบจงหวดสวนใหญมการด าเนน การจดท าโดยสวนกลางรอยละ 46

ยงคงมหนวยงานระดบกรมสวนนอยรอยละ 9.4 ทยงไมมการจดท าแผน แตหนวยงานระดบจงหวดทยง ไมมการจดท าแผนคดเปนรอยละ 20.7 ดงนน ควรมการสงเสรมและกระตนใหหนวยงานเกดความตระหนกและเขาใจถงความส าคญทจะตองจดท ากระบวนการรองรบการจดการเหตการณผดปกต และการบรหารความตอเนองทางธรกจ

การจดท ากระบวนการจดการเหตการณผดปกต หรอกระบวนการบรหารความตอเนองทางธรกจ

4.5.4 กลไกการยนยนตวตน

ในเรองการยนยนตวตนของเจาหนาทเพอเขาสระบบส าคญหรอระบบทมความปลอดภยสงของหนวยงาน ในระดบกรมมการใช Username/Password มากทสดคดเปนรอยละ 98.2 รองลงมาคอ Biometric Security คดเปนรอยละ 26.3 และ Token key คดเปนรอยละ 20.8 คะแนน ในขณะท Smart card ของหนวยงานมการใชคดเปนรอยละ 14.2 ส าหรบระดบจงหวดมการใช Username/Password มากทสดคดเปนรอยละ 96.9 รองลงมาคอ บตรประจ าตวประชาชนคดเปนรอยละ 31.3 และ Token key คดเปนรอยละ 27.4 โดย Biometric Security มการใชนอยทสดเพยงรอยละ 3.5

กลไกการยนยนตวตน

29

4.5.5 การอพเดทขอมลในฐานขอมลใหเปนปจจบนและพรอมใชงาน

การอพเดทขอมลในฐานขอมลของระดบกรม สวนใหญอพเดทเปนรายเดอนคดเปนรอยละ 61 รองลงมาคอ อพเดทเปนรายป คดเปนรอยละ 33 และ รายไตรมาสคดเปนรอยละ 30 ซงเปนไปในทศทางเดยวกนกบระดบจงหวด สวนใหญอพเดทเปนรายเดอนคดเปนรอยละ 61 รองลงมาคอ อพเดทเปนรายป คดเปนรอยละ 30 และ รายไตรมาสคดเปนรอยละ 28

การอพเดทขอมลในฐานขอมล

4.5.6 มาตรการรกษาความมนคงปลอดภยของโครงสรางพนฐานดานดจทลในหนวยงาน

ระดบกรมมมาตรการรกษาความมนคงปลอดภยมากถงรอยละ 91 โดยมการเตรยมพรอมในดานการปองกนไวรสเปนอยางดรอยละ 87 และการปองกนการโจรกรรมขอมลรอยละ 54 ในขณะทหนวยงานระดบจงหวด มมาตรการรกษาความมนคงปลอดภยอยทรอยละ 63 โดยมการเตรยมพรอมในดานการปองกนไวรสมากถงรอยละ 92 และการปองกนการโจรกรรมขอมลรอยละ 24

มาตรการรกษาความมนคงปลอดภยของโครงสรางพนฐานดานดจทล

30

4.6 มตท 6 เทคโนโลยอจฉรยะและการน าไปใช

4.6.1 การน าเทคโนโลยสมยใหมมาใช

การน าเทคโนโลยสมยใหมมาปรบใชในองคกร พบวาหนวยงานระดบกรมมการน าเทคโนโลยสมยใหมมาใชในรปแบบ Mobile Application มากทสด คดเปนรอยละ 84.8 รองลงมา คอเปนรปแบบ Cloud Computing คดเปนรอยละ 64.1 และรปแบบ Big Data Analytics คดเปนรอยละ 37.2 โดย Block Chain น ามาประยกตใชนอยทสดรอยละ 6.7 ในขณะทหนวยงานระดบจงหวดมการน าเทคโนโลยสมยใหมมาใชในรปแบบ Mobile Application มากทสดเชนกน คดเปนรอยละ 81.0 รองลงมาคอ Big Data Analytics คดเปนรอยละ 34.8 และ Cloud Computing คดเปนรอยละ 15.6 โดย Block Chain ยงไมถกน ามาใช

รปแบบการใชเทคโนโลย

4.6.2 ชดขอมล Big Data และการน าไปใช

หนวยงานระดบกรมมชดขอมล Big data ทอยระหวางด าเนนการมากทสดคดเปนรอยละ 43.6 โดยยงไมมชดขอมลคดเปนรอยละ 28.9 และมชดขอมลคดเปนรอยละ 27.5 โดยหนวยงานทมชดขอมล Big data สวนใหญเปนขอมลภายในหนวยงาน 88.8 รองลงมาคอ ขอมลภายนอกหนวยงานคดเปนรอยละ 51.3 และ Social media คดเปนรอยละ 26.3 ในขณะทหนวยงานระดบจงหวดสวนใหญยงไมมชดขอมล Big data คดเปนรอยละ 49.4 มขอมลคดเปนรอยละ 27.9 และอยระหวางการด าเนนการรอยละ 22.7 โดยหนวยงานทมชดขอมล Big data สวนใหญเปนขอมลภายในหนวยงานรอยละ 92.6 รองลงมาคอ ขอมลภายนอกหนวยงานคดเปนรอยละ 40.6 และ Social media คดเปนรอยละ 16.2

หนวยงานระดบกรมและจงหวดมการน าขอมล Big data ไปใชในการวเคราะห วางแผนเพอรบมอกบสงทจะเกดขนในอนาคต (Prescriptive Analytic) มากทสดรอยละ 40.8 และ 36.2 ตามล าดบ อยางไรกตามหนวยงานระดบกรมทมชดขอมลแตยงไมมการน ามาใชประโยชน คดเปนรอยละ 46.7 ในขณะทจงหวดทมชดขอมลแตยงไมมการน ามาใชประโยชนคดเปนรอยละ 57.2

ชดขอมล Big Data และการน าไปใช

31

5. การจดกลมหนวยงาน

การศกษาระดบความพรอมรฐบาลดจทลหนวยงานภาครฐของประเทศไทยประจ าป 2561 ไดมการจดกลมหนวยงานระดบกรมตามแนวคดของ Gartner ซงมอย 5 ระดบ

ระดบท 1 E-Government E-Government หรอรฐบาลอเลกทรอนกส หนวยงานภาครฐจะตองมการพฒนาบรการภาครฐในรปแบบอเลกทรอนกสและใหบรการผานชองทางออนไลน เชน เวบไซต แอปพลเคชนบนโทรศพทมอถอ หรอชองทางอนๆ ใหมากขน (Portals) โดยใหความส าคญกบประสทธภาพในการปฏบตตามนโยบาย (Compliance efficiency) เนนการสรางระบบเพอการบรการประชาชนเปนหลก (Service-oriented architecture) ผทมบทบาทส าคญในการพฒนาขนนกคอผบรหารดานเทคโนโลยสารสนเทศระดบสง (CIO/CTO) ซงมหนาทรบผดชอบดานเทคโนโลยในหนวยงาน โดยตวชวดทส าคญในระดบนกคอสดสวนของการใหบรการผานระบบออนไลน

ระดบท 2 Open หนวยงานจะตองมการยกระดบการพฒนาขนมาสการด าเนนการในเรองของ การเปดเผยขอมลภาครฐแกสาธารณชน หรอ Open Government Data โดยใหความส าคญกบการเขาถงขอมลและความโปรงใส (Transparency and Openness) ภาครฐจะมบทบาทในการสรางชองทางใหภาคสวนตางๆ สามารถเชอมตอขอมลภาครฐไดอยางเปดเผยและทวถง เพอใหภาคธรกจ ภาคประชาชน รวมถงนกพฒนาซอฟตแวรและแอปพลเคชนสามารถน าขอมลทเปดเผยมานไปใชประโยชนได ผทมบทบาทส าคญในการพฒนาขนนกคอ CDO ซงมหนาทรบผดชอบดานขอมลดจทลตางๆ ของหนวยงาน ตวชวดทส าคญของการพฒนาในระดบนคอสดสวนของขอมลทมการเปดเผยตอสาธารณชน

ระดบท 3 Data-Centric หนวยงานจะตองน าขอมลทมมาใชประโยชนในการแกปญหาทมอยเดม (Constituent Value) โดยหนวยงานทด าเนนการไมจ าเปนตองเปนหนวยงานทมความเกยวของกบรฐบาล (Nongovernment channels) ผทมบทบาทส าคญในการพฒนาขนนคอหนวยงานตางๆ (Departments) ทจะเปนผรเรมน าขอมลไปใชประโยชน เทคโนโลยทจะมบทบาทส าคญในการพฒนาระดบนคอการใชงานขอมลอยางหลากหลาย (Multisourced) ทงขอมลสาธารณะทรฐบาลเผยแพร และขอมลขององคกรธรกจ (Open any Data) เพอการวเคราะหขอมลส าหรบประกอบการตดสนใจและน ามาพฒนาแอปพลเคชนทางธรกจใหมประสทธภาพยงขน ตวชวดทส าคญของการพฒนาในระดบนคอจ านวนของบรการทเกดขน จากการวเคราะหขอมลทไดมาจากแหลงตางๆ

ระดบท 4 Fully Digital หนวยงานจะตองมการน าขอมลทงภายในและภายนอกมาเขาสกระบวนการบรหารขอมลและด าเนนการเพอน าขอมลไปใชวเคราะหและคาดการณ (Transformation) โดยจะมการแลกเปลยนและเชอมตอขอมลระหวางหนวยงานตางๆ (Partner-sourced) ท าใหประชาชนใชบรการตางๆ ไดสะดวกสบายยงขน สามารถเขาถงบรการและขอมลไดจากหลากหลายชองทางทไมมการจ ากดเฉพาะภาครฐเทานน (Truly multichannel) เปนขนตอนเรมตนการยตบรการภาครฐแบบเดมๆ ทไมมประสทธภาพแตกลบมตนทนทสง ในขนตอนนมการใชประโยชนจากเทคโนโลย IoT เพอใหไดขอมลมากขนจากอปกรณทมการเชอมตอ เชน คอมพวเตอร โทรศพทมอถอ กลองวงจรปด เปนตน (Things as Data) ซงจะเปนประโยชนในการวเคราะหและการสรางบรการในรปแบบอตโนมตมากขน ตวชวดทส าคญของการพฒนาในระดบนคอสดสวนของขอมลทไดจากการเชอมตอกบอปกรณตางๆ (Data from things)

ระดบท 5 Smart หนวยงานจะตองใหความส าคญกบความยงยนเปนหลก (Sustainability) การใหบรการแกประชาชนแบบเดมโดยเจาหนาทรฐทไมมประสทธภาพ จะถกแทนทดวยระบบอตโนมต (Automation replaces portals) ทมความสามารถในการคาดการณและตอบสนองตอความตองการตางๆ ไปจนถงการปองกนเหตฉกเฉนดวยเทคโนโลยอจฉรยะทมความสามารถในการเรยนรและปรบตว เชน AI และ Machine Learning (Smart Machine) ผบรหารดานเทคโนโลยสารสนเทศระดบสง (CIO plus) จะเปนผทมบทบาทส าคญในการผลกดนใหเกดการพฒนาในระดบนขน โดยตวชวดทส าคญส าหรบการพฒนาในระดบนคอสดสวนของบรการทลดลงจากการแทนทดวยระบบอตโนมต

32

5.1 จ าแนกตามรายกระทรวง

ในภาพรวม (รวมหนวยงานระดบกรมทงหมด) พบวา จดอยในระดบท 1 E-Government คอ อยในขนเรมตนของพฒนาการ Digital ปฏบตตามนโยบายรฐ เรมเปดการตดตอกบภายนอกผานชองทาง Digital เชน Website แบบ Reactive

การจดกลมหนวยงาน จ าแนกตามรายกระทรวง

เมอพจารณาระดบการพฒนารฐบาลดจทลของหนวยงานระดบกรมทงหมด สามารถจดกลมหนวยงานได ดงน

ระดบท 1 E-Government ประกอบดวย กระทรวงคมนาคม (คค.), กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (ทส.), กระทรวง พาณชย (พณ.), กระทรวงวฒนธรรม (วธ.), กระทรวงสาธารณสข (สธ.) และกระทรวงส านกนายกรฐมนตร (นร.)

ระดบท 2 Open ประกอบดวย กระทรวงดจทลเพอเศรษฐกจและสงคม (ดศ.), กระทรวงพลงงาน (พน.) และกระทรวงอตสาหกรรม (อก.)

ระดบท 3 Data-Centric ประกอบดวย กระทรวงมหาดไทย (มท.) กระทรวงแรงงาน (รง.) กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย (วท.) และกระทรวงการคลง (กค.)

ระดบท 4 Fully Digital ประกอบดวย กระทรวงกลาโหม (กห) ,กระทรวงศกษาธการ (ศธ.) และกระทรวงการตางประเทศ (กต.)

ระดบท 5 Smart ประกอบดวย กระทรวงเกษตรและสหกรณ (กษ.), กระทรวงยตธรรม (ยธ.), กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย (พม.) และกระทรวงการทองเทยวและกฬา (กก.)

33

ขอเสนอแนะระดบกระทรวง

• หนวยงานระดบกระทรวงสวนใหญอยในขนเรมตนของการพฒนารฐบาลดจล (E-Government) ตามทไดกลาวมาขางตน อยางไรกตามถอเปนสญญาณทดทมการรเรมและปรบเปลยนสยคดจทลมการเผยแพรขอมลและตดตอกบหนวยงานตางๆผานชองทางดจทล ซงหากพจารณาในรายละเอยด จะเหนวากระทรวงคมนาคม กระทรวงพาณชย และส านกนายกรฐมนตร มการพฒนาอยในระดบสงเมอเทยบกบปทแลว ถงแมวาปจจบนจะยงอยในขนเรมตน ในขณะทกระทรวงทรพยากรฯ กระทรวงวฒนธรรม และ กระทรวงสาธารณสข ยงไมปรากฏถงการพฒนามากเทาไหรแตยงมศกยภาพในการพฒนาไปสรฐบาลดจทลในอนาคต กลาวคอหนวยงานระดบกระทรวงทอยในระดบเรมตนสามารถพฒนาไปสขน Smart ได เรมจากการสรางความเชอมนแกหนวยงานวาการใชเทคโนโลยดจทลและน าไปปฏบตใชจะสามารถขบเคลอนเศรษฐกจและสงคมของประเทศใหกาวหนา รวมถงการน าเทคโนโลยดจทลไปประยกตใชเพอการปรบปรงการด าเนนงานของหนวยงานและการใหบรการของประชาชน

• หนวยงานระดบกระทรวงทมการเปดเผยขอมลระหวางหนวยงาน (Open) ไดแก กระทรวงดจทลเพอเศรษฐกจและสงคม กระทรวงพลงงาน และกระทรวงอตสาหกรรม ถอวาเปนหนวยงานทใหความส าคญเรองการเปดเผยขอมลใหเกดความโปรงใส และสามารถใหประชาชนสามารถน าขอมลทเปดเผยไปใชประโยชนตอได ซงกระทรวงดจทลเพอเศรษฐกจและสงคมมการพฒนาอยในระดบสงเมอเทยบกบปทแลว ในขณะทกระทรวงพลงงาน และกระทรวงอตสาหกรรม ยงไมปรากฏถงการพฒนามากเทาไหรแตยงมศกยภาพในการพฒนาไปสรฐบาลดจทลในอนาคต ทงนหากหนวยงานดงกลาวตองการยกระดบไปสการเปนดจทลแบบเตมรปแบบ ควรพฒนาและเนนย าการเปลยนแปลงขนตอนกระบวนการตางๆไปสการเปนดจทล เชน มการใหบรการทเปนดจทล สะดวกและเขาถงงา ย มระบบเชอมตอขอมลในองคกรและระหวางองคกรดวยดจทล โดยการใชขอมลเปนศนยกลาง เตรยมความพรอมในทกมตเพอมงสการเปนดจทลอยางเตมรปแบบ

• หนวยงานระดบกระทรวงทมการเปลยนแปลงขนตอนกระบวนการ การใหบรการอยางมประสทธภาพผานชองทาง

ดจทล (Data-Centric) ไดแก กระทรวงมหาดไทย กระทรวงแรงงาน กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย และกระทรวงการคลง ซงถอเปนวาเปนระดบทคอนขางเขาใกลการเปลยนแปลงดจทลอยางเตมรปแบบ ทงนหากหนวยงานดงกลาวตองการยกระดบไปสการเปนดจทลแบบเตมรปแบบ ควรพฒนาการบรการดานดจทลอยางตอเนอง และเพมความส าคญในการใชขอมลเปนศนยกลางเพอน าขอมลทมไปใชประโยชนสงสด มากไปกวานนหนวยงานตองเตรยมความพรอมและยกระดบพฒนารฐบาลดจทลในทกมต เพอเพมขดความสามารถใหหนวยงาน มงไปสการเปนรฐบาลดจทล

• หนวยงานระดบกระทรวงท ใหความส าคญกบขอมล โดยใชขอมลเปนศนยกลาง (Fully Digital) ไดแก กระทรวงกลาโหม กระทรวงศกษาธการ และกระทรวงการตางประเทศ ซงอยในระดบขนทแทบจะเปนดจทลอยางเตมรปแบบ ซงหนวยงานดงกลาวมการพฒนาเมอเทยบกบปทแลว อยางไรกตามควรมการพฒนาในทกมตอยางตอเนองเพอยกระดบสรฐบาลดจทลอยางเตมรปแบบ

• หนวยงานระดบกระทรวงทถกจดวามการเขาสรฐบาลดจทลอยางเตมรปแบบไดแก กระทรวงเกษตรและสหกรณ กระทรวงยตธรรม กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย และกระทรวงการทองเทยวและกฬา ซงหนวยงานดงกลาวไมปรากฏวามการพฒนามากนกเมอเทยบไปกบปทแลว อยางไรกตามยงควรทจะพฒนาระดบความพรอมอยางตอเนอง เพอชวยกนผลกดนและเปนแบบอยางในการพฒนารฐบาลดจทลของประเทศไทยใหประสบความส าเรจ

34

5.2 จ าแนกตามประเภทหนวยงาน การจดกลมหนวยงาน จ าแนกตามรายกระทรวง

เมอพจารณาระดบการพฒนารฐบาลดจทลของประเภทหนวยงานการจดกลมหนวยงานได ดงน

ระดบท 1 E-Government ประกอบดวย องคกรอสระ ระดบท 2 Open ประกอบดวย หนวยงานราชการ ระดบท 3 Data-Centric ไมมหนวยงานใดจดอยในกลมน ระดบท 4 Fully Digital ประกอบดวย องคการมหาชนและรฐวสาหกจ ระดบท 5 Smart ประกอบดวย ไมมหนวยงานใดจดอยในกลมน

ขอเสนอแนะส าหรบแตละประเภทหนวยงาน

• องคกรอสระ อยในระดบ E-Government ซงเปนระดบเรมตนทมการตดตอกบหนวยงานภายนอกผานชองทาง Digital และเปนแบบ Interactive ซงเปนไปในทศทางเดยวกบผลการส ารวจระดบความพรอมฯ จะเหนไดวาคะแนนรวมขององคกรอสระมคะแนนนอยทสดเมอเทยบกบประเภทหนวยงานอน อยางไรกตามหนวยงานควรพจารณาถงการเปลยนวธการท างาน โดยลดเลก/ยกเลก วธการท างานในแบบเดม และมการพฒนาเชอมตอรฐบาลดจทล นนคอการคดคนหรอวางแผนแนวทางการด าเนนงาน โดยกระตนและปลกฝงแนวคด และประโยชนของรฐบาลดจทล มการใชประโยชนจากขอมล การเปดเผยขอมลสสาธารณะ รวมถงสงเสรมการมสวนรวมของประชาชน

• หนวยงานราชการ อยในระดบ Open มการเปดเผยขอมลระหวางหนวยงาน เพอใหเกดความโปรงใสและเกดการมสวนรวมในการน าขอมลไปใช ซงในปจจบนหนวยงานราชการใหความส าคญกบการเปดเผยขอมล และหากตองการพฒนาใหไปส Smart หนวยงานควรเรมจากการเปลยนแปลง digital ใหชดเจนยงขน ซงอาจจะเปนเรองการพฒนาบรการตางๆของหนวยงานจากรปแบบเดมสรปแบบดจทลเพออ านวยความสะดวกแกประชาชน ในขณะเดยวกนหนวยงานควรใหความส าคญกบขอมลตางๆทหนวยงานมอย และเหนถงประโยชนและความส าคญในการน าขอมลทมอยมาใชใหเกดประโยชนสงสด เชน ใชในการวเคราะหเพอวางแผนการด าเนนงานของหนวยงาน เปนตน มากไปกวานน ผน าองคควรมบทบาทและแนวคดในการพฒนารฐบาลดจทลทชดเจน เพอสามารถก าหนดแนวทางและปลกฝงใหบคลากรในองคกรมแนวคดและทศนคตการพฒนาดจทลไปในทศทางเดยวกน

35

• องคการมหาชน และรฐวสาหกจ อยในระดบ Fully Digital ซงมการใหความส าคญและใชขอมลเปนศนยกลาง อาจกลาวไดวา องคการมหาชน และรฐวสาหกจ มการพฒนาดานดจทลมาอยางตอเนองมการน าขอมลทมอยมาใชใหเกดประโยชนสงสด ดงนนความเปนไปไดทจะยกระดบจาก Fully Digital ส Smart สามารถเปนไปไดในอนาคตอนใกล อยางไรกตามการเปลยนแปลงเปนดจทลอยางเตมรปแบบ ไมควรพจารณาเฉพาะเรองงบประมาณในการรเรมโครงการดจทลใหมๆ หรอเทคโนโลยอจฉรยะทหนวยงานจะน าไปใช แตควรพจารณาถงเรองการปรบแนวคดและทศนคตของคนในองคกร รวมถงวสยทศนและบทบาทของผน าองคกรใหมความชดเจนเรองการพฒนาดจทล ซงหากเมอบรรยากาศและบคคลากรในองคกรมแนวคดและทศนคตการพฒนาดจทลในหนวยงานไปในทศทางเดยวกน จะท าใหสามารถกาวสการเปน Digital อยางเตมรปแบบได

5.3 การเตบโต (Growth) เปรยบเทยบกบป 2560 และคะแนนป 2561 (Performance) สวนการจดกลมหนวยงานดวยวเคราะหผลโดยเปรยบเทยบคะแนนความพรอมรฐบาลดจทลหนวยงานภาครฐ

ของประเทศไทยประจ าป 2561 กบผลการศกษาป 2560 เพอวเคราะหผลรวมกนระหวางการเตบโต (Growth) เปรยบเทยบกบป 2560 และคะแนนป 2561 (Performance) เพอหาจดตดในการจดกลมหนวยงานออกเปน 4 กลม ไดแก

1. Developed – กลมทมความโดดเดนดานระดบความพรอมรฐบาลดจทลทสงและมการพฒนาความพรอมทดขนจากปทแลวอยางโดดเดนเชนกน

2. Rising Star – กลมทมความโดดเดนดานการพฒนาระดบความพรอมรฐบาลดจทลขนจากปทแลวในระดบสง

3. Maintain – กลมทมความโดดเดนดานระดบความพรอมรฐบาลดจทลทสง แตมการพฒนาความพรอมทดขนเลกนอยถงปานกลาง

4. Developing – กลมทก าลงพฒนาระดบความพรอมรฐบาลดจทล

เมอพจารณาแบงกลมหนวยงานระดบกรม พบวา สวนใหญอยในกลม Developing คอ กลมทก าลงพฒนาระดบความพรอมรฐบาลดจทล มจ านวน 112 หนวยงาน รองลงมาคอ กลม Developed คอ กลมทมความโดดเดนดานระดบความพรอมรฐบาลดจทลทสงและมการพฒนาความพรอมทดขนจากปทแลวอยางโดดเดนเชนกน มจ านวน 75 หนวยงาน และกลม Maintain คอ กลมทมความโดดเดนดานระดบความพรอมรฐบาลดจทลทสง แตมการพฒนาความพรอมทดขนเลกนอยถงปานกลาง มจ านวน 48 หนวยงาน โดยทกลม Rising Star คอ กลมทมความโดดเดนดานการพฒนาระดบความพรอมรฐบาลดจทลขนจากปทแลวในระดบสง มอย 9 หนวยงาน

36

และเมอพจารณาแบงกลมหนวยงานระดบกระทรวง พบวา จดอยในกลม Developing คอ กลมทก าลงพฒนาระดบความพรอมรฐบาลดจทล มจ านวน 11 กระทรวง, กลม Developed คอ กลมทมความโดดเดนดานระดบความพรอมรฐบาลดจทลทสงและมการพฒนาความพรอมทดขนจากปทแลวอยางโดดเดนเชนกน มจ านวน 7 กระทรวง, กลม Maintain คอ กลมทมความโดดเดนดานระดบความพรอมรฐบาลดจทลทสง แตมการพฒนาความพรอมทดขนเลกนอยถงปานกลาง มจ านวน 2 กระทรวง และกลม Rising Star คอ กลมทมความโดดเดนดานการพฒนาระดบความพรอมรฐบาลดจทลขนจากปทแลวในระดบสง มจ านวน 1 กระทรวง

ขอเสนอแนะระดบกระทรวง 4 กลม

• กลม Developing ไดแก กระทรวงกลาโหม กระทรวงการทองเทยวและกฬา กระทรวงการพฒนาสงคมฯ กระทรวงเกษตรและสหกรณ กระทรวงทรพยากรฯ กระทรวงพลงงาน กระทรวงยตธรรม กระทรวงวฒนธรรม กระทรวงสาธารณสข กระทรวงอตสาหกรรม และ หนวยงานอนทไมไดอยภายใตกระทรวง เปนกลมทมคะแนนลดลงเมอเทยบกบปทแลวแตยงคงสามารถพฒนาไปสกลม Developed ในอนาคตได อยางไรกตามควรพจารณาผลกดนการเขาสรฐบาลดจทล ใชเทคโนโลยดจทลปฏรปการท างานและการบรการภาครฐ มการสนบสนนการเปดเผยขอมลเพอใหเขาถงงาย และหนวยงานสามารถน าขอมลไปใชใหเกดประโยชน รวมถงการพฒนาศกยภาพคนใหสามารถรองรบการใชงานเทคโนโลยใหมๆ เพอลดอปสรรคในการท าธกรรมผานออนไลน กลาวไดวากระทรวงทกลาวมาขางตน ตองเตรยมความพรอมและยกระดบพฒนารฐบาลดจทลในทกมต เพอเพมขดความสามารถใหหนวยงานมการด าเนนงานไปในทศทางเดยวกน มงไปสการเปนรฐบาลดจทล

• กลม Rising Star ไดแก กระทรวงมหาดไทย ซงมการพฒนาระดบความพรอมจากปทแลวอยางโดดเดน หากเปรยบเทยบผลการวเคราะหจะเหนไดวากระทรวงมหาดไทยมความชดเจนดานดจทลมากขนกวาปทแลวเปนอยางมาก มการพฒนาเปลยนแปลงในดานการบรการทมประสทธภาพผานชองทางดจทล กลาวโดยสรปคอ กระทรวงมหาดไทยถอไดวามการพฒนาทด แตยงสามารถพฒนาระดบความพรอมรฐบาลดจทลใหดขนกวาน และหากตองการทจะพฒนาไปสกลม Developed ควรพจารณาเรองการใชประโยชน การใหความส าคญกบขอมล และเตรยมความพรอมในทกมตของการพฒนารฐบาลดจทล

• กลม Maintain ไดแก กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย และกระทรวงศกษาธการ ซงเปน 2 กระทรวงทมความโดดเดนดานระดบความพรอมรฐบาลดจทลทสงแตมการพฒนาจากปทแลวเลกนอยถงปานกลาง หากตองการพฒนาไปสกลม Developed ควรพจารณาในเรองการพฒนาอยางตอเนองในทกมตของการพฒนา

37

รฐบาลดจทล ส าหรบกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลยมการเปลยนแปลงดานดจทลทชดเจนขนและมข นตอนกระบวนการการบรการทมประสทธภาพผ านชองทางดจทลอย ใน เกณฑท ด ในขณะทกระทรวงศกษาธการมการใชขอมลเปนศนยกลาง มการน าขอมลมาใชประโยชนไดด อยางไรกตามควรพฒนาจดเดนในเรองทกลาวมาขางตนอยางตอเนองและพฒนาความพรอมในมตอนๆ เชน เรองนโยบายและการน าไปใช ระบบการบรหารจดการรปแบบดจทล และเทคโนโลยอจฉรยะและการน าไปใช เปนตน ซงเปนเรองท ทยงสามารถพฒนาได ตลอดจนทศนคตของคนในองคกรเพอใหมแนวคดและแนวทางในการพฒนาดานดจทลไปในทศทางเดยวกน ซงจะสามารถท าใหเหนการพฒนาจากป 2561 ไปส ป 2562 ทชดเจนยงขน

• กลม Developed ไดแก กระทรวงการคลง กระทรวงการตางประเทศ กระทรวงคมนาคม กระทรวงดจทลเพอเศรษฐกจและสงคม กระทรวงพาณชย กระทรวงแรงงาน และ ส านกนายกรฐมนตร ซงเปนกลมทมความโดดเดนดานระดบความพรอมรฐบาลดจทลสงและมการพฒนาระดบความพรอมจากปทแลวเปนอยางมาก อยางไรกตามกระทรวงทอยในกลม Developed ยงควรทจะพฒนาระดบความพรอมอยางตอเนอง เพอชวยกนผลกดนและเปนแบบอยางในการพฒนารฐบาลดจทลของประเทศไทยใหประสบความส าเรจ

38

6. การส ารวจความคดเหนกลมประชาชน

การส ารวจความคดเหนประชาชนตอรฐบาลดจทลของประเทศไทยมวตถประสงคในการศกษา ประสบการณ การรบร ชองทางการตดตอสอสารกบประชาชน รวมถงขอคดเหนและขอเสนอแนะ ปญหาและอปสรรคในการใชบรการ โดยส ารวจกลมประชาชนในกรงเทพมหานคร จ านวน 531 ตวอยาง ทมประสบการณการใชบรการรฐบาลดจทลดวยวธการการเกบขอมลใชการสมภาษณแบบเผชญหนา โดยมสามารถสรปประเดนส าคญไดดงน

1. ลกษณะการใชบรการของประชาชน คอมการใชบรการเวบไซตเพอการหาขอมลมากทสด ซงเปนจดเรมตนทดของการเขาสยคดจทล ดงนนหนวยงานควรมการอพเดทขอมลทเปนปจจบน รวมถงขอมลส าคญทควรรทราบ และเปนประโยชนบนหนาเวบไซตของหนวยงาน

2. ปญหาและอปสรรคในการใชบรการดจทลเปนอนดบแรก คอ หนวยงานขาดการประชาสมพนธ จงควรมการประชาสมพนธบรการดานดจทลของหนวยงาน เพอสรางการรบรใหแกประชาชนมากยงขน วาปจจบนหนวยงานตางๆมการใหบรการดจทลเพออ านวยความสะดวกแกประชาชนอยางไร

3. ประชาชนใหความเหนวาบรการดจทลควรไดรบการเรงพฒนาในเรองขนตอนการรบบรการทไมซบซอนและ ระยะเวลารบบรการทรวดเรวขน สวนบรการทควรเปลยนใหเปนรปแบบดจทลโดยเรว คอ การยนขอบตรประชาชนและใบขบขกรณทสญหาย

4. ประชาชนรบรเรองการไมมการรองขอส าเนาบตรประชาชนมากทสด ซงรบรจากการประชาสมพนธ หรอการเขาไปใชบรการทหนวยงานตางๆ

5. ปจจบน ประชาชนไดรบขอมลเกยวกบบรการจากโทรทศนมากทสด อยางไรกตามเมอสอบถามถงชองทางการไดรบขอมลขาวสารทตองการมากทสด อนดบแรกคอ เวบไซตของหนวยงาน

6. กลมตวอยางสวนใหญ เคยใชบรการผานชองทางปกตแทนการรบบรการดจทล โดยสาเหตหลกมาจากความคนเคย ในเรองนหนวยงานอาจจะตองคอยๆปรบ ซงตองใชเวลาพอสมควรเพราะเปนเรองการปรบเปลยนพฤตกรรมการใชบรการ

7. คาเฉลยความพงพอใจของดจทลอยทระดบ 6.42 จากคะแนนเตม 10 ซงถอวาเปนสญญาณทดในขนตอนด าเนนงานของการพฒนารฐบาลดจทลในขณะน หากน าขอคดเหน ความตองการ และขอเสนอแนะของประชาชนมาวเคราะห เพอปรบปรงและพฒนาบรการดจทลใหตรงตามความตองการของประชาชน จะสามารถเพมระดบความพงพอใจของประชาชนในอนาคตอยางแนนอน

39

7. ขอเสนอแนะในการยกระดบรฐบาลดจทล

• ดานแนวนโยบายและหลกปฏบต (Policies / Practices)

• หนวยงานภาครฐยงมการจดท านโยบายคมครองขอมลสวนบคคล (Data Protection Policy) และนโยบายการเปดเผยขอมลภาครฐ (Open Government Data Policy) ไมมากเทาทควร หนวยงานกลางทเกยวของจงควรเรงสรางความเขาใจและสงเสรมใหทกหนวยงานตระหนกถงความส าคญของการจดท านโยบายดงกลาว เพอยกระดบหนวยงานภาครฐไปสการเปน Open and Connected Government ทมงเนนทงในดานการบรหารจดการขอมลและการเปดเผยขอมลใหสาธารณะน าไปใชประโยชน

• ภาครฐสวนใหญมการเปดเผยขอมลในรปแบบ PDF, DOC, TXT, TIFF, JPEG และ XLS ซงถอเปนเพยงการเปดเผยขอมลภาครฐ (Open Government Data) ระดบตนเทานน ดงนน CIO ของทกหนวยงานจงควรใหความส าคญและสงเสรมใหหนวยงานเปดเผยขอมลในรปแบบ CSV, ODS, XML, JSON, KML, SHP, KMZ, RDF (URIs) และ RDF (Linked Data) ทเครองคอมพวเตอรสามารถอานได (Machine Readable) เพอใหสามารถน าขอมลไปใชประโยชนไดอยางหลากหลายและงายตอการใชงาน

• ภาครฐสวนใหญเปดเผยขอมลผานทางเวบไซตของหนวยงาน มเพยงสวนนอยทเปดเผยขอมลบนเวบไซต data.go.th ดงนน ภาครฐควรมมาตรการสงเสรมใหทกหนวยงานเปดเผยขอมลบนเวบไซต data.go.th ซงเปนเวบไซตทรวบรวมขอมลเปดภาครฐเขาไวดวยกนเพออ านวยความสะดวกแกประชาชนในการคนหาขอมลและน าไปใชงาน

• ภาครฐและหนวยงานสวนกลางควรสงเสรมใหหนวยงานในระดบจงหวดรเรมโครงการเพอรองรบการพฒนาดานรฐบาลดจทลใหมากขน เพราะหนวยงานภาครฐระดบจงหวดถอเปนสวนส าคญในการสงมอบบรการภาครฐแกประชาชน การใหหนวยงานภาครฐระดบจงหวดเปนผรเรมโครงการ จะชวยใหการสงมอบบรการตรงกบความตองการของประชาชนในพนท

• ดานศกยภาพเจาหนาทภาครฐดานดจทล (Digital Capabilities)

• CIO ของทกหนวยงานควรใหความส าคญกบการบรหารความเสยงโดยใชเทคโนโลยดจทล ทงน ภาครฐควรมมาตรการสงเสรมและสนบสนนการพฒนาทกษะของ CIO ในดานนใหมากยงขน

• สาเหตหลกทท าให CIO ไมไดเขารวมการอบรมหลกสตรส าหรบผบรหารเทคโนโลยสารสนเทศ ไดแก

• CIO เพงเขารบต าแหนงจงยงไมไดเขารบการอบรม ดงนน ทกหนวยงานควรมการวางแผนผสบทอดทดแทนต าแหนงและเตรยมการวางแผนพฒนาทกษะใหผทจะรบต าแหนง CIO คนตอไป

• สายงานเดมไมเกยวของกบดาน ICT หรอ ภารกจงานปจจบนไมเกยวของกบดาน ICT ดงนน หนวยงานจงควรใหความรดาน ICT แกบคลากรทกสายงานและทกระดบ เพอใหบคลากรมความรพนฐานทเหมาะสมกบต าแหนงและภาระงาน

• ยงไมมหลกสตรทนาสนใจ/ยงไมมหลกสตรท เกยวของ ดงนน หนวยงานผจดท าหลกสตรตองออกแบบหลกสตรใหตรงตามความตองการของผเขารบการอบรมมากขน

• สถาบนอบรมไมไดประชาสมพนธ/ไมไดแจงให CIO ทราบวามหลกสตรอบรมส าหรบ CIO ดงนน หนวยงานผจดท าหลกสตรควรประชาสมพนธเกยวกบหลกสตรใหแกหนวยงานมากขน โดยเฉพาะ CIO ของจงหวด (รองผวาราชการจงหวด)

• ทกษะดานดจทลของบคลากรหนวยงานภาครฐอยในระดบปานกลาง โดยทกษะของบคลากรในหนวยงานระดบจงหวดต ากวาระดบกรม ดงนน ภาครฐควรมมาตรการสงเสรมความสามารถทางเทคโนโลยใหแกบคลากรภาครฐ โดยเฉพาะบคลากรในหนวยงานระดบจงหวด เพอลดชองวางการพฒนารฐบาลดจทลระหวางหนวยงานระดบกรมและระดบภมภาค

40

• ดานบรการภาครฐ (Public Services)

• ภาครฐควรสงเสรมใหหนวยงานทมบรการทเกยวของกบการท าธรกรรมทางการเงน ใหมบรการรบช าระเงนผานชองทางดจทลมากขน อาท Mobile Banking เพออ านวยความสะดวกใหกบประชาชนมากยงขน

• หนวยงานภาครฐทงระดบกรมและระดบจงหวดสวนใหญ ยงคงมการขอส าเนาเอกสารอย ภาครฐจงควรมมาตรการสนบสนนดานเทคโนโลยดจทลและยกระดบความสามารถในการใชงานดจทลของเจาหนาท เพอใหสามารถยกเลกการขอส าเนาเอกสารไดจรงในทกระดบ

• หนวยงานภาครฐทงในระดบกรมและระดบจงหวดบางสวน ระบวาไมมการเกบขอมลการใชบรการ ดงนน หนวยงานควรใหความส าคญตอการเกบขอมลการใชบรการมากขน ซงจะน าไปสการพฒนาบรการทมประชาชนเปนศนยกลาง

• หนวยงานภาครฐเพยงบางสวนทมการประเมนความพงพอใจของผใชบรการดจทลของหนวยงาน และในจ านวนนนมเพยงครงเดยวทมการน าผลการประเมนความพงพอใจมาปรบปรงคณภาพบรการ ดงนน หนวยงานควรใหความส าคญตอการประเมนความพงพอใจของผใชบรการและน าผลการประเมนมาปรบปรงคณภาพบรการ

• ดานการบรหารจดการรปแบบดจทล (Smart Back Office)

• ภาครฐควรสงเสรมใหหนวยงานภาครฐทกระดบเชอมโยงระบบบรหารจดการภายในเขาดวยกน โดยเฉพาะหนวยงานระดบจงหวด ซงอาจท าไดโดยหนวยงานเองหรอพฒนาระบบกลางของภาครฐ

• ในการสงหนงสอทางการขามหนวยงาน หนวยงานภาครฐเกอบทงหมดยงจ าเปนตองรบ/สงเอกสารทเปนกระดาษ แมวาบางหนวยงานจะมการรบ/สงดวยระบบดจทลแลวกตาม ดวยเหตผลวา เพอเกบเปนหลกฐาน อกสวนหนงบอกวาเพอใชสงการภายในหนวยงาน ดงนน ภาครฐควรพจารณาปรบปรง/แกไข ระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยงานสารบรรณ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๔๘ และระเบยบภายในของหนวยงาน ใหสนบสนนการใชเทคโนโลยดจทลเพอยกเลกการรบ/สง เอกสารกระดาษ และใชการสงการผานระบบดจทลแทน

• ดานโครงสรางพนฐานความมนคงปลอดภยและมประสทธภาพ (Secure and Efficient Infrastructure)

• หนวยงานทมการบรหารระบบส ารองขอมลสารสนเทศในยามเหตฉกเฉน สวนใหญส ารองขอมลภายในหนวยงาน ภาครฐควรสงเสรมใหหนวยงานเหนความส าคญของการส ารองขอมลในพนทหางไกลเพมมากยงขน

• หนวยงานภาครฐบางสวนระบวา ไมมทงการจดท ากระบวนการจดการเหตการณผดปกต ( Incident Management Process) และกระบวนการบรหารความตอเนองทางธรกจ (Business Continuity Management Process) ดงนน หนวยงานท เกยวของควรมมาตรการกระตนใหทกหนวยงานจดท ากระบวนการดงกลาว โดยอาจพจารณาใหหนวยงานระดบกรมทมสาขาในตางจงหวดจดท ากระบวนการเหลานใหแกหนวยงานในสงกด พรอมทงประชาสมพนธใหหนวยงานในสงกดรบทราบ และถอปฏบต

• ดานเทคโนโลยอจฉรยะและการน าไปใช (Smart Technological Practices)

• หนวยงานทงระดบกรมและระดบภมภาคเกอบทงหมด มการน าเทคโนโลย Mobile Application มาใช ซงถอไดวาเปนจดแขงของภาครฐไทยดานการน าเทคโนโลยสมยใหมมาใช อยางไรกด เพอใหเกดการใชประโยชนสงสดจากเทคโนโลยดงกลาว ภาครฐควรตอยอดโดยการพฒนาโครงสรางพนฐานและมาตรฐานกลาง ทสงเสรมการยกระดบการใช Mobile Application ในการใหบรการภาครฐของไทย

• หนวยงานควรศกษาเทคโนโลยสมยใหมอนๆ เชน Big Data Analytic, Cloud Computing, IoT, AI หรอ Block Chain เพอน ามาประยกตใชใหเหมาะสมกบบรบทของหนวยงาน