เกรดกฎหมายนาร

จลนต ม.ค. - ก.พ. ๕๔ 187

นายบรรหาร กำลานตกร สำนกกฎหมาย

๑. บทนำการกระทำทเปนการขดกนแหงผลประโยชน หรอ Conflict of Interest

นบวาเปนรปแบบใหมของการทจรตคอรรปชน ซงปรากฏใหเหนมากขนในยคทรฐ เขาไปมบทบาทในการพฒนาเศรษฐกจเพมขน โดยมลกษณะแตกตางจากการทจรต คอรรปชนในรปแบบเดม กลาวคอ มลกษณะหรอรปแบบทหากพจารณาในแงของ ตวบทกฎหมายแลวอาจจะไมสามารถเอาผดได หรอกฎหมายอาจจะยงมความลาสมย ไมครอบคลม จนทำใหเกดชองวางในการแสวงหาผลประโยชนท ไมควรได ซงการแสวงหาผลประโยชนดงกลาวนในนานาอารยะประเทศสวนใหญถอวา เปนเรองทผดตอจรยธรรม ขดตอหลกความเปนธรรมและระบบการบรหารจดการทด (Good Governance) และถอเปนอกรปแบบหนงของการทจรตคอรรปชน๑ อนเปน มะเรงรายทบอนทำลายความเจรญทางเศรษฐกจและผลประโยชนของประเทศ

โดยทรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ ไดให ความสำคญกบเรองการปองกนมใหมการกระทำทเปนการขดกนแหงผลประโยชน ของสมาชกรฐสภา นายกรฐมนตร และรฐมนตรไว โดยไดมการแบงหมวดวาดวย การกระทำทเปนการขดกนแหงผลประโยชนไวเปนการเฉพาะในหมวด ๑๒ การตรวจสอบ การใชอำนาจรฐ สวนท ๒ การกระทำทเปนการขดกนแหงผลประโยชน มาตรา ๒๖๕

การขดกนแหงผลประโยชน ของสมาชกรฐสภา

๑ วทยากร เชยงกล, “นโยบายของรฐบาลดานเศรษฐกจ : การทบซอนของผลประโยชนทางธรกจ (Conflict of Interest),” (นนทบร : สถาบนพระปกเกลา,๒๕๔๙), บทคดยอสำหรบผบรหาร.

ปญหาการบงคบใชรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย เกยวกบหลกการปองกน มใหมการกระทำทเปน

จลนต ม.ค. - ก.พ. ๕๔188

ปญหาการบงคบใชรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยเกยวกบหลกการปองกน มใหมการกระทำทเปนการขดกนแหงผลประโยชนของสมาชกรฐสภา

ถงมาตรา ๒๖๙ เพอใหงายแกการพจารณาเกยวกบประเดนปญหาการขดกน ระหวางผลประโยชนสวนตนกบผลประโยชนสาธารณะ อยางไรกตาม ขอบเขต ในการบงคบใชบทบญญตรฐธรรมนญดงกลาว ยงคงมประเดนปญหาในหลายประการ ทยงมการถกเถยงกนในดานการบงคบใชอยในปจจบน

ดงนน คอลมนเกรดกฎหมายนารฉบบน จงขอนำเสนอเรอง “ปญหา การบงคบใชรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยเกยวกบหลกการปองกนมใหม การกระทำทเปนการขดกนแหงผลประโยชนของสมาชกรฐสภา” โดยมเนอหา ประกอบดวยความเปนมาของบทบญญตเกยวกบหลกการปองกนมใหมการกระทำทเปน การขดกนแหงผลประโยชนของสมาชกรฐสภา ตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย ปญหาเกยวกบการบงคบใชรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ มาตรา ๒๖๕ และ ๒๖๖ ตลอดจนแนวคำวนจฉยของศาลรฐธรรมนญ และความเหนทางกฎหมายทเกยวของ ดงน

๒. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยกบหลกการปองกนมใหมการกระทำทเปนการขดกนแหงผลประโยชนของสมาชกรฐสภา

หากพจารณาถงทฤษฎหรอแนวความคดเกยวกบการกระทำทเปนการขดกน แหงผลประโยชน หรอ Conflict of Interest ของนานาอารยะประเทศ อาจกลาว ไดวาเรองดงกลาวไดมพฒนาการมาเปนระยะทคอนขางจะยาวนาน แตสำหรบ ประเทศไทยแลว อทธพลของแนวความคดเกยวกบการกระทำทเปนการขดกน แหงผลประโยชน (Conflict of Interest) ไดเรมมปรากฏเปนรปธรรมขนเปนครงแรก ภายหลงจากทมการเปลยนแปลงการปกครองจากระบอบสมบรณาญาสทธราชย มาเปนการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข ในปพทธศกราช ๒๔๗๕ เปนตนมา และหลกการปองกนมใหมการกระทำทเปนการ ขดกนแหงผลประโยชนของสมาชกรฐสภาไดมปรากฏเปนบทบญญตชดเจนครงแรก ในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๔๙๒ มาตรา ๘๐ และหลกการ ดงกลาวยงคงปรากฏอยในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยฉบบตอ ๆ มา กลาวคอ

หลกการปองกนมใหมการกระทำทเปนการขดกนแหงผลประโยชน ของสมาชกรฐสภาไดมปรากฏเปนบทบญญตชดเจนครงแรกในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๔๙๒ มาตรา ๘๐ และหลกการดงกลาวยงคงปรากฏอยในรฐธรรมนญ แหงราชอาณาจกรไทยฉบบตอ ๆ มา

ปญหาการบงคบใชรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยเกยวกบหลกการปองกน มใหมการกระทำทเปนการขดกนแหงผลประโยชนของสมาชกรฐสภา

เกรดกฎหมายนาร

จลนต ม.ค. - ก.พ. ๕๔ 189

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๑๗ มาตรา ๑๐๓ รฐธรรมนญ แหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๒๑ มาตรา ๙๗ และมาตรา ๘๖ ประกอบมาตรา ๙๗ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๓๔ มาตรา ๙๖ และมาตรา ๑๐๘ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย แกไขเพมเตม (ฉบบท ๕) พทธศกราช ๒๕๓๘ มาตรา ๑๐๒ และมาตรา ๑๑๔ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ มาตรา ๑๑๐ มาตรา ๑๑๑ และมาตรา ๑๒๘ ประกอบมาตรา ๑๑๐ และมาตรา ๑๑๑ จนถงรฐธรรมนญฉบบปจจบนซงไดบญญตหลกการดงกลาวไวในมาตรา ๒๖๕ และมาตรา ๒๖๖

๓. ปญหาเกยวกบการบงคบใชรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ มาตรา ๒๖๕ และ มาตรา ๒๖๖

แมหลกการปองกนมใหมการกระทำทเปนการขดกนแหงผลประโยชนของ สมาชกรฐสภาจะไดมบญญตไวในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๔๙๒ และรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยฉบบตอ ๆ มาหลายฉบบ จนถง รฐธรรมนญฉบบปจจบนกตาม แตดวยความทอาจจะไมเขาใจในหลกการอนเกยวกบ การกระทำทเปนการขดกนแหงผลประโยชน หรอ Conflict of Interest ประกอบกบ วฒนธรรมแบบอปถมภของคนในสงคมไทย๒ ไดสงผลทำใหการบงคบใชบทบญญต ของกฎหมายในเรองดงกลาว โดยเฉพาะบทบญญตรฐธรรมนญ มาตรา ๒๖๕ และมาตรา ๒๖๖ ยงคงมสภาพปญหาความไมชดเจนในหลายประการทมการถกเถยง ในดานการบงคบใชอยในปจจบน ซงบางประเดนไดเปนทยตแลวโดยคำวนจฉย ของศาลรฐธรรมนญ แตมบางประเดนทยงไม เปนทยตและไดมความเหน ของนกกฎหมายรวมทงมขอเสนอใหแกไขเพมเตมบทบญญตของรฐธรรมนญ แหงราชอาณาจกรไทยในเรองดงกลาวใหมความชดเจนมากยงขน ทงน โดยมรายละเอยด ดงน

บทบญญตรฐธรรมนญ มาตรา ๒๖๕ และมาตรา ๒๖๖ ยงคงมสภาพปญหาความไมชดเจนในหลายประการ ทมการถกเถยงในดานการบงคบใชอยในปจจบน ซงบางประเดนไดเปนทยตแลวโดยคำวนจฉยของ ศาลรฐธรรมนญ แตมบางประเดนทยงไมเปนทยต

๒ ธรภทร เสรรงสรรค, “นกการเมองไทย : จรยธรรม ผลประโยชนทบซอน การคอรรปชน สภาพปญหา สาเหต ผลกระทบ แนวทางแกไข,” (กรงเทพฯ : สายธาร, ๒๕๔๙),น. ๑๗๑.

จลนต ม.ค. - ก.พ. ๕๔190

ปญหาการบงคบใชรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยเกยวกบหลกการปองกน มใหมการกระทำทเปนการขดกนแหงผลประโยชนของสมาชกรฐสภา

๓.๑ ปญหาเกยวกบการบงคบใชรฐธรรมนญ มาตรา ๒๖๕๓

๓.๑.๑ ปญหาเกยวกบการบงคบใช มาตรา ๒๖๕ วรรคหนง (๑) และ วรรคสอง

(๑) ปญหาเกยวกบกรณทสมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภา รบหรอดำรงตำแหนง “กรรมการทไดรบแตงตงในการบรหารราชการแผนดน” อนเขาลกษณะไดรบการยกเวน ตามมาตรา ๒๖๕ วรรคสอง นน มความหมาย เพยงใด การทสมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภาไดรบการแตงตงใหเปนกรรมการในหนวยงานทอยในความรบผดชอบหรอกำกบดแลของฝาย นตบญญตตามพระราชบญญตระเบยบขาราชการฝายรฐสภา พ.ศ. ๒๕๑๘ พระราชบญญตสถาบนพระปกเกลา พ.ศ. ๒๕๔๑ และพระราชบญญตสภาพฒนา การเมอง พ.ศ. ๒๕๕๑ จะถอวาไดรบการยกเวนใหกระทำไดตามรฐธรรมนญ มาตรา ๒๖๕ วรรคสอง หรอไม

สำหรบในเรองนศาลรฐธรรมนญไดมคำวนจฉยท ๑๐/๒๕๕๑๔ โดยไดวนจฉยในประเดนดงกลาววา ขอยกเวนในกรณสมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภารบหรอดำรงตำแหนง “กรรมการทไดรบการแตงตงในการบรหารราชการแผนดน”

๓ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ มาตรา ๒๖๕ บญญตวา “มาตรา ๒๖๕ สมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภาตอง (๑) ไมดำรงตำแหนงหรอหนาทใดในหนวยราชการ หนวยงานของรฐ หรอรฐวสาหกจ หรอตำแหนงสมาชกสภาทองถน

ผบรหารทองถน หรอขาราชการสวนทองถน (๒) ไมรบหรอแทรกแซงหรอกาวกายการเขารบสมปทานจากรฐ หนวยราชการ หนวยงานของรฐ หรอรฐวสาหกจ

หรอเขาเปนคสญญากบรฐ หนวยราชการ หนวยงานของรฐ หรอรฐวสาหกจอนมลกษณะเปนการผกขาดตดตอน หรอเปนหนสวน หรอผถอหนในหางหนสวน หรอบรษททรบสมปทานหรอเขาเปนคสญญาในลกษณะดงกลาว ทงน ไมวาโดยทางตรงหรอทางออม

(๓) ไมรบเงนหรอประโยชนใด ๆ จากหนวยราชการ หนวยงานของรฐ หรอรฐวสาหกจเปนพเศษนอกเหนอไปจากท หนวยราชการ หนวยงานของรฐ หรอรฐวสาหกจ ปฏบตตอบคคลอน ๆ ในธรกจการงานตามปกต

(๔) ไมกระทำการอนเปนการตองหามตามมาตรา ๔๘ บทบญญตมาตรานมใหใชบงคบในกรณทสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภารบเบยหวด บำเหนจ บำนาญ

เงนปพระบรมวงศานวงศ หรอเงนอนใดในลกษณะเดยวกนและมใหใชบงคบในกรณทสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภา รบหรอดำรงตำแหนงกรรมาธการของรฐสภา สภาผแทนราษฎร หรอวฒสภา หรอกรรมการทไดรบแตงตงในการบรหารราชการแผนดน

ใหนำ ความใน (๒) (๓) และ (๔) มาใชบงคบกบคสมรสและบตรของสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภา และบคคลอนซงมใชคสมรสและบตรของสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภานน ทดำเนนการในลกษณะผถกใช ผรวม ดำเนนการหรอผไดรบมอบหมายจากสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภาใหกระทำการตามมาตรานดวย”.

๔ คำวนจฉยท ๑๐/๒๕๕๑ ลงวนท ๒๒ กรกฎาคม ๒๕๕๑ เรอง ผตรวจการแผนดน เสนอเรองใหศาลรฐธรรมนญวนจฉยวา พระราชบญญตระเบยบขาราชการฝายรฐสภา พ.ศ. ๒๕๑๘ มาตรา ๖ วรรคหนง (เฉพาะในสวนทเกยวของกบการเปนประธาน ก.ร. ของประธานรฐสภา และการเปนรองประธาน ก.ร. ของรองประธานรฐสภา) พระราชบญญตสถาบนพระปกเกลา พ.ศ. ๒๕๔๑ มาตรา ๘ (๑) (๒) (๓) (เฉพาะกรณผนำฝายคานในสภาผแทนราษฎร) และ (๔) และพระราชบญญตสภาพฒนาการเมอง พ.ศ. ๒๕๕๑ มาตรา ๗ (๓) และ (๕) มปญหาเกยวกบความชอบดวยรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ มาตรา ๒๖๕ และมาตรา ๒๖๖ หรอไม (ราชกจจานเบกษา เลม ๑๒๕ ตอนท ๑๑๕ ก หนา ๑ วนท ๒๗ ตลาคม ๒๕๕๑).

ปญหาการบงคบใชรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยเกยวกบหลกการปองกน มใหมการกระทำทเปนการขดกนแหงผลประโยชนของสมาชกรฐสภา

เกรดกฎหมายนาร

จลนต ม.ค. - ก.พ. ๕๔ 191

ตามรฐธรรมนญ มาตรา ๒๖๕ วรรคสอง นน เมอคำนงถงหลกการแบงแยกการใชอำนาจ อธปไตย ตามมาตรา ๓ วรรคหนง ของรฐธรรมนญ ประกอบกบเมอพจารณาถงถอยคำของขอยกเวน ตามทบญญตไวในมาตรา ๒๖๕ วรรคสอง ของรฐธรรมนญทมากอนหนา ซงเปนการดำรงตำแหนงในราชการฝายนตบญญตโดยแทแลว กควรจะแปลความคำวา “ราชการแผนดน” ในมาตรา ๒๖๕ วรรคสอง ของรฐธรรมนญใหสอดคลองหรอสอดรบกบจดประสงคของถอยคำในตวบทบญญตทมากอนวา ราชการแผนดนในทนหมายถง ราชการบรหารในฝายนตบญญตเทานน ทงน เพอปองกนมใหการปฏบตหนาท ของสมาชกสภาผแทนราษฎร และสมาชกวฒสภา ซงมหนาทในการควบคม การบรหารราชการแผนดนของฝายบรหารไปดำรงตำแหนงในฝายบรหารหรอฝาย ตลาการ หรอในองคกรตามรฐธรรมนญ ทำใหผควบคมและผถกควบคมเปนบคคล คนเดยวกน อนจะทำใหเปนการกระทำทเปนการขดกนแหงผลประโยชน เวนแต จะไดรบแตงตงใหดำรงตำแหนงนายกรฐมนตรและรฐมนตร ตามทรฐธรรมนญ แหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ บญญตไวโดยเฉพาะ

ดงนน จงเหนวาการแตงตงใหสมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภา ซงเปนสมาชกของฝายนตบญญตเปนกรรมการในหนวยงานทอยในความรบผดชอบ หรอกำกบดแลของฝายนตบญญตตามกฎหมายดงกลาวนน เปนการปฏบตหนาท เพอประโยชนแหงการบรหารราชการของฝายนตบญญต ทงมไดเปนการกระทำทเปนการขดกนแหงผลประโยชนในตำแหนงทตนดำรงอย จงอยในความหมายและขอบเขต ของการเปน “กรรมการทไดรบแตงตงในการบรหารราชการแผนดน” ซงไดรบการ ยกเวนใหกระทำไดตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ มาตรา ๒๖๕ วรรคสอง

(๒) ปญหาเกยวกบการแตงตงสมาชกสภาผแทนราษฎรใหดำรงตำแหนงเปน กรรมการในคณะกรรมการประสานงานสภาผแทนราษฎร (ปสส.) โดยอาศยอำนาจ ตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน พ.ศ. ๒๕๓๔ มาตรา ๑๑ (๖) และการแตงตงสมาชกสภาผแทนราษฎรใหดำรงตำแหนงขาราชการการเมองอน นอกจากตำแหนงรฐมนตร ตามพระราชบญญตระเบยบขาราชการการเมอง

ควรจะแปลความคำวา “ราชการแผนดน” ในมาตรา ๒๖๕ วรรคสอง ของรฐธรรมนญ ใหสอดคลองหรอสอดรบกบจดประสงคของถอยคำ ในตวบทบญญตทมากอนวาราชการแผนดนในทน หมายถงราชการบรหารในฝายนตบญญตเทานน

จลนต ม.ค. - ก.พ. ๕๔192

ปญหาการบงคบใชรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยเกยวกบหลกการปองกน มใหมการกระทำทเปนการขดกนแหงผลประโยชนของสมาชกรฐสภา

พ.ศ. ๒๕๓๕ จะเขาลกษณะตองหามตามบทบญญตของรฐธรรมนญ มาตรา ๒๖๕ (๑) หรอไม

สำหรบในเรองนยงไมมคำวนจฉยของศาลรฐธรรมนญวนจฉยไวโดยตรง แตประเดนดงกลาวคณะกรรมการกฤษฎกาไดมความเหนไว ดงน

ในประเดนเกยวกบการแตงตงคณะกรรมการประสานงานสภาผแทนราษฎร (ปสส.) นน คณะกรรมการกฤษฎกา เหนวา การเปนกรรมการประสานงาน สภาผแทนราษฎร (ปสส.) ทไดรบแตงตงโดยอาศยอำนาจตามพระราชบญญต ระเบยบบรหารราชการแผนดน พ.ศ. ๒๕๓๔ มาตรา ๑๑ (๖) เพอทำหนาทประสานงาน ระหวางกจการของคณะรฐมนตรและสภาผแทนราษฎร อนเปนการชวยเหลอ ใหการปฏบตงานระหวางคณะรฐมนตรกบสภาผแทนราษฎรในเรองทเกยวกบการ เสนอขอกฎหมาย ญตต การตอบกระทถาม รวมทงเรองอน ๆ ทเกยวของกบการ บรหารราชการแผนดนดำเนนไปดวยความราบรนและมประสทธภาพ จงถอไดวา เปนกรรมการทไดรบแตงตงในการบรหารราชการแผนดนซงไดรบยกเวน ตามมาตรา ๒๖๕ วรรคสอง ของรฐธรรมนญ๕

ในสวนประเดนเกยวกบการแตงตงสมาชกสภาผแทนราษฎรใหดำรงตำแหนง ขาราชการการเมองอนนอกจากตำแหนงรฐมนตร ตามพระราชบญญตระเบยบ ขาราชการการเมอง พ.ศ. ๒๕๓๕ นน คณะกรรมการกฤษฎกา เหนวา บทบญญต มาตรา ๒๖๕ (๑) ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ มเจตนารมณ ทแตกตางจากรฐธรรมนญฉบบกอน ๆ โดยมไดบญญตยกเวนใหสมาชกสภาผแทนราษฎร สามารถดำรงตำแหนงขาราชการการเมองอนได ดงเชนทเคยบญญตไวในรฐธรรมนญ แหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๑๗ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๓๔ และรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ แตอยางใด ประกอบกบการทขาราชการการเมองอนนอกจากตำแหนงรฐมนตร ตามพระราชบญญตระเบยบขาราชการการเมอง พ.ศ. ๒๕๓๕ ตางเปนตำแหนง

คณะกรรมการกฤษฎกา เหนวา บทบญญต มาตรา ๒๖๕ (๑) ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ มเจตนารมณทแตกตางจาก รฐธรรมนญฉบบกอน ๆ โดยมไดบญญตยกเวนให สมาชกสภาผ แทนราษฎรสามารถดำรงตำแหนง ขาราชการการเมองอนได

๕ เรองเสรจท ๑๔๘/๒๕๕๑ เรอง การแตงตงคณะกรรมการประสานงานสภาผแทนราษฎร (ปสส.).

ปญหาการบงคบใชรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยเกยวกบหลกการปองกน มใหมการกระทำทเปนการขดกนแหงผลประโยชนของสมาชกรฐสภา

เกรดกฎหมายนาร

จลนต ม.ค. - ก.พ. ๕๔ 193

หรอการปฏบตหนาทในหนวยราชการ ฯลฯ เชน ทปรกษานายกรฐมนตรเปนตำแหนง ทสงกดอยในกระทรวงทรฐมนตรนนวาการ ดงนน การทสมาชกสภาผแทนราษฎร ผใดไดรบแตงตงใหดำรงตำแหนงขาราชการการเมองอนซงมใชรฐมนตร ยอมถอไดวา เปนการกระทำอนตองหามตามมาตรา ๒๖๕ (๑) ๖

อยางไรกตาม จากผลแหงคำวนจฉยของศาลรฐธรรมนญท ๑๐/๒๕๕๑ ลงวนท ๒๒ กรกฎาคม ๒๕๕๑ ดงกลาวขางตน ทางคณะกรรมการทปรกษากฎหมายประธานวฒสภา๗ ไดมประเดนขอสงเกตวา ความเหนของคณะกรรมการกฤษฎกา เรองเสรจท ๑๔๘/๒๕๕๑ เรอง การแตงตงคณะกรรมการประสานงานสภาผแทนราษฎร (ปสส.) ซงไดใหความเหนไวกอนทจะมคำวนจฉยของศาลรฐธรรมนญนน นาจะไมสอดคลองหรอมความขดแยงกบแนวคำวนจฉยของศาลรฐธรรมนญท ๑๐/๒๕๕๑ ลงวนท ๒๒ กรกฎาคม ๒๕๕๑ ดงกลาว ดงนน จงมความเหนวาการทสมาชกสภาผแทนราษฎร และสมาชกวฒสภา ซงเปนสมาชกของฝายนตบญญตทไดรบแตงตงใหไปดำรงตำแหนง เปนกรรมการในการบรหารราชการแผนดนในฝายบรหารนน นาจะกระทำมไดอกตอไป๘

อนง ประเดนเกยวกบการแตงตงสมาชกของฝายนตบญญตใหไปดำรงตำแหนง เปนกรรมการในการบรหารราชการแผนดนในฝายบรหารดงกลาว ไดถกหยบยกขน เปนประเดนพจารณาอกครงหนง เมอคณะกรรมการสมานฉนทเพอการปฏรปการเมอง และศกษาการแกไขรฐธรรมนญ๙ ไดมขอเสนอใหมการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ แหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รวม ๖ ประเดน ซงหนงในนนคอประเดนเกยวกบการดำรงตำแหนงทางการเมองของสมาชกสภาผแทนราษฎร โดยคณะกรรมการสมานฉนทฯ ไดเสนอใหมการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ มาตรา ๒๖๕ เฉพาะกรณของสมาชกสภาผแทนราษฎรเพอใหสามารถดำรงตำแหนงทางการเมองได อาท ตำแหนงเลขานการและทปรกษารฐมนตร เพอใหสมาชกสภาผแทนราษฎรไดม โอกาสเรยนรและสงสมประสบการณการทำงานดานการเมองและการบรหารราชการแผนดน และเหนควรแกไขเพมเตมความในวรรคสองของมาตรา ๒๖๕ โดยกำหนดให สมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภาสามารถดำรงตำแหนงเปนกรรมการ ในการบรหารราชการแผนดนทงฝายบรหารและฝายนตบญญตได๑๐

๖ เรองเสรจท ๑๒๓/๒๕๕๑ เรอง การแตงตงขาราชการการเมองจากผดำรงตำแหนงสมาชกสภาผแทนราษฎร.๗ คณะกรรมการทปรกษากฎหมายประธานวฒสภา แตงตงขนตามคำสงวฒสภาท ๒๓/๒๕๕๑ เรอง แตงตงคณะกรรมการท

ปรกษากฎหมายประธานวฒสภา ลงวนท ๘ พฤษภาคม ๒๕๕๑ โดยมนายไพบลย นตตะวน สมาชกวฒสภา เปนประธาน.๘ คณะกรรมการทปรกษากฎหมายประธานวฒสภา, “รายงานผลการดำเนนงานของคณะกรรมการทปรกษากฎหมายประธาน

วฒสภา ในรอบ ๖ เดอน (พฤษภาคม – ตลาคม ๒๕๕๑)”, ๒๕๕๑, น. ๑๑๖. ๙ คณะกรรมการสมานฉนทเพอการปฏรปการเมองและศกษาการแกไขรฐธรรมนญ แตงตงขนตามคำสงรฐสภา ท ๑๗/๒๕๕๒

เรอง แตงตงคณะกรรมการสมานฉนทเพอการปฏรปการเมองและศกษาการแกไขรฐธรรมนญ ลงวนท ๑ พฤษภาคม ๒๕๕๒ โดยมนายดเรก ถงฝง สมาชกวฒสภาจงหวดนนทบร เปนประธาน.

๑๐ คณะกรรมการสมานฉนทเพอการปฏรปการเมองและศกษาการแกไขรฐธรรมนญ, “รายงานคณะกรรมการสมานฉนท เพอการปฏรปการเมองและศกษาการแกไขรฐธรรมนญ รฐสภา”, ๒๕๕๒.

จลนต ม.ค. - ก.พ. ๕๔194

ปญหาการบงคบใชรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยเกยวกบหลกการปองกน มใหมการกระทำทเปนการขดกนแหงผลประโยชนของสมาชกรฐสภา

๓.๑.๒ ปญหาเกยวกบการบงคบใช มาตรา ๒๖๕ วรรคหนง (๒) และ (๔)การบงคบใชบทบญญตรฐธรรมนญ มาตรา ๒๖๕ วรรคหนง (๒) และ (๔)

ยงมความไมชดเจนในการบงคบใชในหลายประเดน ไดแก การพจารณาเกยวกบ การดำเนนการโดยวธการอนไมวาโดยทางตรงหรอทางออมททำใหสามารถบรหาร กจการไดในทำนองเดยวกบการเปนเจาของกจการหรอถอหนในกจการ กบการ รบสมปทาน การเขาเปนคสญญา หรอการถอหน ไมวาโดยทางตรงหรอทางออมนน มความหมายอยางใด การถอหนหรอการเปนหนสวนหรอผถอหนในหางหนสวน หรอบรษททรบสมปทานหรอเขาเปนคสญญาอนมลกษณะตองหามนน รวมถงการ ถอหนหรอการเปนหนสวนกอนทจะดำรงตำแหนงทางการเมองดวยหรอไม และการ ถอครองหนในกจการหรอหางหนสวนหรอบรษททรบสมปทานหรอเขาเปนคสญญา อนมลกษณะตองหามดงกลาวนน จะตองถอหนในลกษณะอยางไร จำนวนเทาใด หรอจะตองเปนหนประเภทใด

สำหรบในเรองดงกลาวน ตอมาศาลรฐธรรมนญไดมคำวนจฉยท ๑๒ – ๑๔/๒๕๕๓๑๑ โดยไดวนจฉยในแตละประเดนดงกลาวไว ดงน

(๑) ประเดนเกยวกบการดำเนนการโดยวธการอนไมวาโดยทางตรง หรอทางออมททำใหสามารถบรหารกจการดงกลาวไดในทำนองเดยวกบการเปน เจาของกจการหรอถอหนในกจการดงกลาว ตามมาตรา ๔๘๑๒ กบการรบสมปทาน การเขาเปนคสญญา หรอการถอหน ไมวาโดยทางตรงหรอทางออม ตามมาตรา ๒๖๕ วรรคหนง (๒) นน มความหมายอยางใด

ศาลรฐธรรมนญไดวนจฉยในประเดนดงกลาววา ขอหามมใหกระทำการ ไมวาโดยทางตรงหรอทางออมตามบทบญญตดงกลาว มเจตนาหามมใหสมาชก สภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภา กระทำการใด ๆ ทสามารถใชหรอถกใช สถานภาพหรออำนาจหนาทเขาไปมสวนไดเสยในบรษททประกอบกจการอนเปน การตองหาม บทบญญตทงสองมาตราดงกลาวจงมความหมายรวมถงการถอหน ในบรษททแมจะมไดประกอบกจการอนเปนการตองหามโดยตรง แตหากบรษทนน เปนผถอหนในบรษทอน (Holding Company) ทประกอบกจการอนเปนการ ตองหามในจำนวนมากพอทจะทำใหมอำนาจครอบงำกจการของบรษทท ประกอบกจการอนเปนการตองหามได ยอมเปนการกระทำโดยทางออม

๑๑ คำวนจฉยท ๑๒ – ๑๔/๒๕๕๓ ลงวนท ๓ พฤศจกายน ๒๕๕๓ เรอง สมาชกวฒสภาและสมาชกสภาผแทนราษฎรกระทำการ ตองหามอนเปนเหตใหสมาชกภาพสนสดลงตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ หรอไม.

๑๒ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ มาตรา ๔๘ บญญตวา “มาตรา ๔๘ ผดำรงตำแหนงทางการเมองจะเปนเจาของกจการหรอถอหนในกจการหนงสอพมพ วทยกระจายเสยง

วทยโทรทศน หรอโทรคมนาคม มได ไมวาในนามของตนเองหรอใหผอนเปนเจาของกจการหรอถอหนแทน หรอจะดำเนนการโดย วธการอนไมวาโดยทางตรงหรอทางออมทสามารถบรหารกจการดงกลาวไดในทำนองเดยวกบการเปนเจาของกจการหรอถอหน ในกจการดงกลาว”.

ปญหาการบงคบใชรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยเกยวกบหลกการปองกน มใหมการกระทำทเปนการขดกนแหงผลประโยชนของสมาชกรฐสภา

เกรดกฎหมายนาร

จลนต ม.ค. - ก.พ. ๕๔ 195

ตามความหมายของมาตรา ๔๘ และมาตรา ๒๖๕ วรรคหนง (๒) ดงกลาว เชน บรษท ปตท. จำกด (มหาชน) ประกอบกจการคาขายเชอเพลง ซงแมจะมใชบรษททไดรบ สมปทานหรอเปนคสญญากบรฐทมลกษณะผกขาดตดตอนกตาม แตบรษท ปตท. จำกด (มหาชน) เปนบรษทผลงทนในบรษทอน (Holding Company) เชน ถอหนในบรษท ปตท. สำรวจและผลตปโตรเลยม จำกด (มหาชน) ซงเปนบรษททไดรบสมปทาน ในการสำรวจและขดเจาะนำมนจากกระทรวงพลงงาน จำนวนรอยละ ๖๕.๔๒ อนเปน จำนวนทมากพอทจะครอบงำกจการได เมอบรษท ปตท. สำรวจและผลตปโตรเลยม จำกด (มหาชน) ไดรบสมปทานจากหนวยงานของรฐ จงเปนบรษทอนมลกษณะ เปนการตองหามตามมาตรา ๒๖๕ วรรคหนง (๒) ดงนน การถอหนในบรษท ปตท. จำกด (มหาชน) จงเปนการถอหนในบรษทอนมลกษณะเปนการตองหามโดยทางออม เปนตน

(๒) ประเดนเกยวกบการถอหนตามทบญญตไวในมาตรา ๔๘ และการเปน หนสวนหรอผถอหนในหางหนสวนหรอบรษททรบสมปทานหรอเขาเปนคสญญา อนมลกษณะตองหาม ทงน ไมวาโดยทางตรงหรอทางออม ตามมาตรา ๒๖๕ วรรคหนง (๒) นน มความหมายรวมถงการถอหนหรอการเปนหนสวนกอนทจะ ดำรงตำแหนงสมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภาดวยหรอไม

ศาลรฐธรรมนญไดวนจฉยในประเดนดงกลาววา บทบญญตแหงรฐธรรมนญ นอกจากจะบญญตถงการถอหนของผดำรงตำแหนงทางการเมองไวตามมาตรา ๔๘ และมาตรา ๒๖๕ วรรคหนง (๒) แลวยงบญญตถงกรณการถอหนของนายกรฐมนตร และรฐมนตรไวในมาตรา ๒๖๙๑๓ ดวย โดยมาตรา ๒๖๙ นอกจากจะบญญต

ม า ต ร า ๒๖๙ นอ ก จ า ก จ ะ บญญ ต ห า ม นายกรฐมนตรและรฐมนตรถอหนในบรษทแลว ยง บญญตหามไวอยางชดเจนวาไมใหคงไวซงความเปน ผถอหนในบรษทตอไปดวย ฉะนน หากรฐธรรมนญ ประสงคจะหามสมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภา คงไวซงการถอหน กจะตองบญญตไวใหชดเจน

๑๓ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ มาตรา ๒๖๙ บญญตวา “มาตรา ๒๖๙ นายกรฐมนตรและรฐมนตรตองไมเปนหนสวนหรอผถอหนในหางหนสวนหรอบรษท หรอไมคงไวซงความเปน

หนสวนหรอผถอหนในหางหนสวนหรอบรษทตอไป ทงนตามจำนวนทกฎหมายบญญต ในกรณทนายกรฐมนตรหรอรฐมนตรผใดประสงค จะไดรบประโยชนจากกรณดงกลาวตอไป ใหนายกรฐมนตรหรอรฐมนตรผนนแจงใหประธานกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรต แหงชาตทราบภายในสามสบวนนบแตวนทไดรบแตงตง และใหนายกรฐมนตรหรอรฐมนตรผนนโอนหนในหางหนสวนหรอบรษทดงกลาว ใหนตบคคลซงจดการทรพยสนเพอประโยชนของผอน ทงน ตามทกฎหมายบญญต

นายกรฐมนตรและรฐมนตรจะกระทำการใดอนมลกษณะเปนการเขาไปบรหารหรอจดการใดๆ เกยวกบหนหรอกจการ ของหางหนสวนหรอบรษทตามวรรคหนง มได

บทบญญตมาตรานใหนำมาใชบงคบกบคสมรสและบตรทยงไมบรรลนตภาวะของนายกรฐมนตรและรฐมนตรดวย และใหนำบทบญญตมาตรา ๒๕๙ วรรคสาม มาใชบงคบโดยอนโลม”.

จลนต ม.ค. - ก.พ. ๕๔196

ปญหาการบงคบใชรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยเกยวกบหลกการปองกน มใหมการกระทำทเปนการขดกนแหงผลประโยชนของสมาชกรฐสภา

หามนายกรฐมนตรและรฐมนตรถอหนในบรษทแลว ยงบญญตหามไวอยางชดเจนวา ไมใหคงไวซงความเปนผถอหนในบรษทตอไปดวย ฉะนน หากรฐธรรมนญประสงค จะหามสมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภา คงไวซงการถอหน กจะตองบญญต ไวใหชดเจน ดงเชนมาตรา ๒๖๙ และเมอพจารณาประกอบกบคณสมบตและลกษณะ ตองหามของผทจะสมครเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภา ตามทบญญต ไวในรฐธรรมนญ มาตรา ๑๐๑ และมาตรา ๑๑๕ และพจารณาถงความเปนมาของ บทบญญตรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยพทธศกราช ๒๕๕๐ มาตรา ๒๖๕ วรรคหนง (๒) แลว ศาลรฐธรรมนญไดวนจฉยวา การกระทำอนเปนการตองหาม ตามมาตรา ๒๖๕ วรรคหนง (๒) (๔) และวรรคสาม ประกอบมาตรา ๔๘ จงไมรวมถง การถอหนทมมากอนวนเลอกตงหรอวนทคณะกรรมการการเลอกตงประกาศผล การสรรหาสมาชกวฒสภา

(๓) ประเดนเกยวกบการถอครองหนในกจการหรอหางหนสวนหรอบรษท ทรบสมปทานหรอเขาเปนคสญญาอนมลกษณะตองหาม ทงน ไมวาโดยทางตรง หรอทางออม ตามมาตรา ๒๖๕ วรรคหนง (๒) และ (๔) ประกอบมาตรา ๔๘ นน จะตองถอหนในจำนวนเทาใดหรอจะตองมลกษณะอยางไร

ศาลรฐธรรมนญไดวนจฉยในประเดนดงกลาววา รฐธรรมนญหามการเขาถอหน ในบรษททตองหาม โดยไมไดระบวา จะตองถอหนจำนวนเทาใดและไมไดระบวา จะตอง มอำนาจบรหารงานหรอครอบงำกจการหรอไม ฉะนน การถอหนเพยงหนเดยว กยอม เปนการถอหนตามความหมายในรฐธรรมนญแลว แมผถอหนจะไมมอำนาจบรหาร หรอครอบงำกจการกตาม การทรฐธรรมนญบญญตหามการถอหนไวชดเจน กเพอเปนการปองกนไมใหผดำรงตำแหนงทางการเมอง รวมทงสมาชกสภาผแทนราษฎร และสมาชกวฒสภา มชองทางทจะใชหรอถกใชตำแหนงหนาทแสวงหาประโยชน โดยมชอบในทางใดทางหนง ดงนน แมการซอหนจะเปนการซอหนในตลาดหลกทรพย และแมจะเปนการลงทนระยะสนหรอเพอเกงกำไรกตาม กเปนการอนตองหามตามรฐธรรมนญ มาตรา ๒๖๕ วรรคหนง (๒) (๔) และวรรคสาม ประกอบมาตรา ๔๘ แลวแตกรณ

รฐธรรมนญหามการเขาถอหนในบรษททตองหาม โดยไมไดระบวา จะตองถอหนจำนวนเทาใดและไมไดระบวา จะตองมอำนาจบรหารงานหรอครอบงำกจการหรอไม ฉะนน การถอหนเพยงหนเดยว กยอมเปนการถอหนตามความหมายในรฐธรรมนญแลว แมผถอหนจะไมมอำนาจ บรหารหรอครอบงำกจการกตาม

ปญหาการบงคบใชรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยเกยวกบหลกการปองกน มใหมการกระทำทเปนการขดกนแหงผลประโยชนของสมาชกรฐสภา

เกรดกฎหมายนาร

จลนต ม.ค. - ก.พ. ๕๔ 197

๓.๒ ปญหาเกยวกบการบงคบใชรฐธรรมนญ มาตรา ๒๖๖๑๔

เนองจากรฐธรรมนญมาตรา ๒๖๖ ไดบญญตหามมใหสมาชกสภาผแทนราษฎร และสมาชกวฒสภาใชสถานะหรอตำแหนงการเปนสมาชกสภาผแทนราษฎร หรอสมาชกวฒสภาเขาไปกาวกายหรอแทรกแซงเพอประโยชนของตนเอง ของผอน หรอของพรรคการเมอง ไมวาโดยทางตรงหรอทางออม ในการปฏบตราชการ หรอการดำเนนงานในหนาทประจำของขาราชการ รวมทงการบรรจ แตงตง โยกยาย โอน เลอนตำแหนง เลอนเงนเดอน และการพนจากตำแหนงของขาราชการซงมตำแหนง หรอเงนเดอนประจำและมใชขาราชการการเมอง

บทบญญตดงกลาวไดมปญหาในการบงคบใชเกยวกบกรณทสมาชกสภา ผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภาไดรบการแตงตงใหเปนกรรมการในหนวยงาน ทอยในความรบผดชอบหรอกำกบดแลของฝายนตบญญตตามพระราชบญญต ระเบยบขาราชการฝายรฐสภา พ.ศ. ๒๕๑๘ พระราชบญญตสถาบนพระปกเกลา พ.ศ. ๒๕๔๑ และพระราชบญญตสภาพฒนาการเมอง พ.ศ. ๒๕๕๑ จะถอเปนกรณ ทสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภากระทำการอนเปนการขดหรอแยง ตอรฐธรรมนญ มาตรา ๒๖๖ หรอไม

ในเรองดงกลาวน ศาลรฐธรรมนญไดมคำวนจฉยท ๑๐/๒๕๕๑ โดยไดวนจฉยวา การทสมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภาไดรบแตงตงเปนกรรมการในการ บรหารราชการแผนดนในหนวยงานทอยในความรบผดชอบของรฐสภาและภายใต การกำกบดแลของประธานรฐสภา ตามพระราชบญญตระเบยบขาราชการฝายรฐสภา พ.ศ. ๒๕๑๘ พระราชบญญตสถาบนพระปกเกลา พ.ศ. ๒๕๔๑ และพระราชบญญต สภาพฒนาการเมอง พ.ศ. ๒๕๕๑ แมจะมอำนาจหนาทเกยวของกบการบรหารราชการ การบรหารงานบคคล และบรหารงบประมาณของหนวยงานดงกลาว แตเปน การดำเนนงานเพอประโยชนและตอบสนองตอภารกจของหนวยงานฝายนตบญญต ซงอยในความรบผดชอบหรอกำกบดแลของรฐสภาหรอประธานรฐสภา การใช อำนาจหนาทหรอการปฏบตหนาทในฐานะกรรมการในการบรหารราชการแผนดน

๑๔ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ มาตรา ๒๖๖ บญญตวา “มาตรา ๒๖๖ สมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภาตองไมใชสถานะหรอตำแหนงการเปนสมาชกสภาผแทนราษฎร

หรอสมาชกวฒสภาเขาไปกาวกายหรอแทรกแซงเพอประโยชนของตนเอง ของผอน หรอของพรรคการเมอง ไมวาโดยทางตรงหรอทางออม ในเรองดงตอไปน

(๑) การปฏบตราชการหรอการดำเนนงานในหนาทประจำของขาราชการ พนกงาน หรอ ลกจางของหนวยราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ กจการทรฐถอหนใหญ หรอราชการสวนทองถน

(๒) การบรรจ แตงตง โยกยาย โอน เลอนตำแหนง และเลอนเงนเดอนของขาราชการซงมตำแหนงหรอเงนเดอนประจำ และมใชขาราชการการเมอง พนกงาน หรอลกจางของหนวยราชการหนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ กจการทรฐถอหนใหญ หรอราชการสวนทองถน หรอ

(๓) การใหขาราชการซงมตำแหนงหรอเงนเดอนประจำและมใชขาราชการการเมอง พนกงาน หรอลกจางของหนวยราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ กจการทรฐถอหนใหญ หรอราชการสวนทองถน พนจากตำแหนง”.

จลนต ม.ค. - ก.พ. ๕๔198

ปญหาการบงคบใชรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยเกยวกบหลกการปองกน มใหมการกระทำทเปนการขดกนแหงผลประโยชนของสมาชกรฐสภา

ภายใตขอบเขตของบทบญญตแหงกฎหมายดงกลาว มไดเปนการใชสถานะหรอตำแหนง เขาไปกาวกายหรอแทรกแซงการปฏบตราชการหรอการดำเนนงานในหนาทประจำ ของขาราชการหรอการบรหารงานบคคลของฝายอน จงเหนวาการทสมาชกสภา ผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภาไดรบการแตงตงใหเปนกรรมการในการบรหาร ราชการแผนดนของฝายนตบญญตตามกฎหมายดงกลาว ไมเปนการขดหรอแยง ตอรฐธรรมนญ มาตรา ๒๖๖

อนง จากผลการพจารณาศกษาของคณะกรรมการสมานฉนทเพอการปฏรป การเมองและศกษาการแกไขรฐธรรมนญทผานมานน ไดมขอเสนอใหมการแกไขเพมเตม รฐธรรมนญ มาตรา ๒๖๖ ซงเปนหนงในจำนวน ๖ ประเดน ททางคณะกรรมการ สมานฉนทฯ เสนอใหมการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ โดยเหนควรใหยกเลกความใน (๑) ของมาตรา ๒๖๖ แลวใหบญญตความใหม ในลกษณะเดยวกนกบความในมาตรา ๑๑๑ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐๑๕ เนองจากมความเหนวาบทบญญตมาตรา ๒๖๖ (๑) ดงกลาว เปนอปสรรคในการทำหนาทของสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภาในการชวยเหลอประชาชนเพอแกไขปญหาความเดอดรอนตาง ๆ เพราะสมาชกสภา ผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภาเปนผทอยใกลชดกบประชาชนและรถงสภาพปญหา ความเดอดรอนของประชาชนเปนอยางด ดงนน หากสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอ สมาชกวฒสภาสามารถเขาไปประสานงานกบสวนราชการหรอหนวยงานของรฐตาง ๆ ได จะสงผลใหการปฏบตหนาทของเจาหนาทในหนวยงานของรฐสอดคลองกบความตองการ ของประชาชนมากยงขน๑๖

๔. บทสรปแมอทธพลของแนวความคดเกยวกบการกระทำทเปนการขดกนแหงผลประโยชน

หรอ Conflict of Interest จะเรมมปรากฏขนในประเทศไทยตงแตปพทธศกราช ๒๔๗๕ เปนตนมา และไดมปรากฏเปนบทบญญตชดเจนครงแรกในรฐธรรมนญแหง ราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๔๙๒ มาตรา ๘๐ กตาม แตสำหรบสงคมไทยแลว ความเขาใจเกยวกบเรองดงกลาวอาจยงมความไมชดเจนนก เนองจากเปนเรองท

๑๕ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ มาตรา ๑๑๑ บญญตวา “มาตรา ๑๑๑ สมาชกสภาผแทนราษฎรตองไมใชสถานะหรอตำแหนงการเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรเขาไปกาวกาย

หรอแทรกแซงการบรรจ แตงตง ยาย โอน เลอนตำแหนง และเลอนขนเงนเดอนของขาราชการซงมตำแหนงหรอเงนเดอนประจำ และมใชขาราชการการเมอง พนกงานหรอลกจางของหนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ หรอราชการสวนทองถน หรอใหบคคลดงกลาวพน จากตำแหนง”.

๑๖ คณะกรรมการสมานฉนทเพอการปฏรปการเมองและศกษาการแกไขรฐธรรมนญ, “รายงานคณะกรรมการสมานฉนท เพอการปฏรปการเมองและศกษาการแกไขรฐธรรมนญ รฐสภา”, ๒๕๕๒.

ปญหาการบงคบใชรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยเกยวกบหลกการปองกน มใหมการกระทำทเปนการขดกนแหงผลประโยชนของสมาชกรฐสภา

เกรดกฎหมายนาร

จลนต ม.ค. - ก.พ. ๕๔ 199

ไมสามารถเหนเปนรปธรรมไดเหมอนกบกรณของการทจรตคอรรปชนทว ๆ ไป รวมทงการมทศนคตเกยวกบเรองดงกลาววาจะตองมการพสจนใหเหนวามการใช อำนาจหนาทในทางมชอบอยางชดเจนเสยกอน และทสำคญสงคมไทยยงใหความสำคญ กบหลกกฎหมายหรอบทบญญตของกฎหมายมากกวาหลกความขดแยงกนระหวาง ผลประโยชนสวนตนและผลประโยชนสวนรวม๑๗ กลาวคอ หากเรองใดไมมกฎหมาย บญญตหามไวโดยชดแจงแลวกมความเชอวาสามารถทจะกระทำไดทงสน และในกรณ หากมปญหาเกดขนเกยวกบการบงคบใชกฎหมายในเรองดงกลาวแลว วธการหรอ แนวทางในการแกไขปญหากมกจะเสนอใหมการแกไขเพมเตมบทบญญตของรฐธรรมนญ หรอกฎหมายเปนหลก ทงน โดยลมไปวากฎหมายนนแทจรงแลวเปนเพยงกฎเกณฑ หรอจรยธรรมขนตำของสงคมเทานน หรออาจจะลมไปวาเรองการกระทำทเปนการ ขดกนแหงผลประโยชน หรอ Conflict of Interest นน เปนจรยธรรมขนพนฐานของ ผดำรงตำแหนงสาธารณะ ซงการกระทำผดในเรองดงกลาวอาจมความรนแรงเพยงพอทสามารถทำใหผดำรงตำแหนงสาธารณะททำผดตองพนจากตำแหนงไป๑๘ อยางไรกตาม การกระทำทเปนการขดกนแหงผลประโยชน หรอ Conflict of Interest โดยตวเองแลว บางเรองอาจจะไมไดเปนเรองทมความเลวรายมากนก หากผดำรงตำแหนงสาธารณะ เปนผทมจรยธรรมสงเพยงพอ สามารถแยกแยะไดวาตนเองอยในฐานะหรอตำแหนงใด อะไรเปนสงทสมควรหรอไมสมควร อะไรคอผลประโยชนสวนตวหรอผลประโยชน สวนรวม๑๙ และประการสำคญคอจะตองกลายนหยดในสงทถกตอง สามารถทจะควบคม ไมใหผทมสายสมพนธหรอพวกพองของตนเองนำเอาความสมพนธดงกลาวไปแสวงหา ผลประโยชนทมควรได ดงนน คำถามทอาจจะมอยในใจของผอานทกทานในขณะน คอ ผดำรงตำแหนงสาธารณะของประเทศไทยในปจจบนเปนผทมจรยธรรมสงเพยงพอแลว หรอไม.

๑๗ จราพร พฤกษศร, “ความขดแยงกนระหวางผลประโยชนสวนตนและผลประโยชนสวนรวม (Conflict of Interests)” http://www.dld.go.th/audit/Conflict_of_Interests.doc.

๑๘ มชตา จำปาเทศ รอดสทธ “ผลประโยชนทบซอน (conflict of interest)” ประชาชาตธรกจ ฉบบวนท ๑๘ กนยายน พ.ศ. ๒๕๕๑, คอลมนการบรหารงานและการจดการองคกร.

๑๙ เกยรตอนนต ลวนแกว, “ผลประโยชนทบซอนกบการปฏรปการเมอง” , กรงเทพธรกจ วนศกรท ๘ สงหาคม พ.ศ. ๒๕๕๑, คอลมนหนาตางความคด.