ศาสนาและจรยธรรม (Religions and Ethics)

นายวเชยร เสนทอง ปธ.๖ , พธ.บ.(ศาสนา) พธ.ม.(พระพทธศาสนา)

รป.ด.(รฐประศาสนศาสตร) สาขาวชา สงคมศาสตรเพอการพฒนา คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

ความหมายของศาสนาในภาษาไทย

ค าวา ศาสนา แปลมาจากค าวา สาสน ในภาษาบาล, และศาสน ในภาษาสนสกฤต หมายถง ค าสงสอน ค าสงสอนทนบวาเปนศาสนานน เปนประดษฐกรรมทางความคดอนสงสดของคนเทานน ของสตวไมมดงนนศาสนาจงเปนสมบตของคนถาคนไมมศาสนากเทากบไมมสมบตของคน

ความหมายในภาษาองกฤษ

ค าวา ศาสนา ในภาษาไทย ตรงกบค าภาษาองกฤษวา religion ค าองกฤษค านมผสนนษฐานวา มาจากภาษาลาตน religio และค านในภาษาละตน กสนนษฐานอกวามาจาก ๒ ค า คอ relegere ซงแปลวา การปฏบตตอ หรอการเกยวของกบความระมดระวง อยางหนงจากค าวา religare ซงแปลวา ผกพน

ความหมายในทรรศนะตางๆ

นอกจากนยงมการใหความหมายหรอค าจ ากดความตามเนอหา

ทนกปราชญทางศาสนาไดใหไว ซงจะแตกตางกนไป ดงน

๑.ดร.โรเบต เออรเนสต ฮม เสนอไว ๘ ขอ คอ ๑.เนนความหมายทางพทธปญญา (Intellectual Emphasis) ๒.เนนความหมายทางศลธรรม (Moral Emphasis) ๓.เปนความหมายทางสะเทอน (Emotional Emphasis) ๔.เนนความหมายทางการบชา (Emphasis worship)

ความหมายในทรรศนะตางๆ (ตอ)

๕.เนนความหมายทางประโยชนสวนตน (Emphasis on self-advantage

๖.เนนความหมายทางสงคม (Social Emphasis)

๗.เนนความหมายเรองสวนตนของแตละคน (Individual Emphasis)

๘.เนนความหมายทางกระบวนการแหงอดมคตอนสงสด (Emphasis on

the Supreme Idealizing process)

ความหมายในทรรศนะตางๆ (ตอ)

๒. Max Miller เนนพทธปญญา (Intellect) กลาววา ศาสนา คอ ความสามารถหรออ านาจทางจตซงไมขนแกความรสกทางประสาทสมผสหรอเหตผล สามารถน าบคคลใหเขาถงพระเจาภายใตพระนามตางๆ

๓.Immanuel Kant เนนศลธรรม (Moral) กลาววา ศาสนา คอ การยอมรบรถงหนาททงปวง ตามเทวโองการ

ความหมายในทรรศนะตางๆ (ตอ)

๔.Allen Menses เนนการบชา (Worship) กลาววา ศาสนา คอ การบชาพลงทสงกวา

๕.Edward Scribner Ams เนนสงคม (Society) กลาววา ศาสนา คอ ความรสกถงคณคาทางสงคมอนสงสด

๖.G.W. Stratton เนนอดมคตอนสงสง (Supreme Ideal) กลาววา ศาสนา คอ ความนยมชมชอบถงโลก

๗.Adams Brown เนนชวต (Life) กลาววา ศาสนา หมายถงชวตของบคคลในสวนทสมพนธกบทานผ เหนอมนษยธรรมดาของเขา

ความหมายในทศนะตางๆ

๘.หลวงวจตรวาทการ เนนองคประกอบของศาสนา กลาววา ค าสอนทจดเปนศาสนานนตองเปนเรองทถอวามความศกดสทธ มค าสอนทางจรรยา มศาสดา มคณะบคคลทรกษาความศกดสทธและค าสอนไว เชน พระหรอนกบวช และมการกวดขนเรองความจงรกภกด

๙.ศ. เสถยร พนธรงส เนนลกษณะของศาสนา กลาววา ลกษณะทเรยกวาศาสนาได มหลกดงนคอ ตองเปนเรองความเชอถอไดโดยมความศกดสทธ มค าสอนทางธรรมจรรยา มศาสดา และมผ สบตอค าสอนทเรยกวาพระหรอนกบวช

ความหมายในทรรศนะตางๆ (ตอ)

ความหมายในทรรศนะตางๆ

๑๐.อาจารยสชพ ปญญานภาพ เนนลกษณะค าสอน กลาววา ค าสอนทนบวาเปนศาสนานนวาดวยเรองตาง ๆ คอ ความเชอในอ านาจทมองเหนไมไดดวยตาบางอยาง เชน อ านาจของธรรม หรอ อ านาจของพระเจา มหลกศลธรรม มค าสอนวาดวยจดมงหมายสงสดแหงชวต และมพธกรรม

๑๑.พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. ๒๕๒๕ ไดใหความหมายของศาสนาไววา ศาสนา คอ ลทธความเชอถอของมนษยอนมหลกแสดงก าเนดและสนสดของโลก เปนตน อนเปนไปในงายปรมตถประการหนง แสดงหลกธรรมเกยวกบบญบาปอนเปนไปในแงศลธรรมประการหนง พรอมทงลทธพธทกระท าตามความเหนหรอตามค าสงสอนในความเชอถอนนๆ

ความส าคญของศาสนา ๑.ศาสนาท าใหมนษยอย รวมกนอยางสงบสข เพราะทกศาสนาลวนมงหวงใหศาสนกชนของตนเปนคนด และเมอศาสนกชนเปนคนดแลวสงคมกยอมจะปราศจากความเดอดรอน

๒. ศาสนาเปนบอเกดแหงธรรมจรรยา และขนบธรรมเนยมประเพณทดงาม และหากบคศาสนาเปนแนวทางในการด าเนนชวต คลในสงคม

๓ ศาสนาเปนแนวทางในการด าเนนชวต เพราะศาสนกชนสามารถด าเนนวถชวตตามแบบอยางของพระศาสดา หรอปฏบตตามหลกค าสอนทางศาสนา

ความส าคญของศาสนา ๔. ศาสนาจะชวยใหมนษยทราบวาสงใดดชว ถกผด ตามมาตรฐานของศาสนานน ๆ และทราบถงผลแหงการกระท านน ๆ เชน ค าสอนเรองหลกกรมในพระพทธศาสนา วาท าดไดด หรอท าชวไดชว เปนตน

๕. ศาสนาเปนแหลงรวมศลปวทยาการ และถายทอดวทยาการ เนองจากจะเปนแหลงความรของศาสตรแขนงตางๆ และถายทอดศาสตรเหลานนไปสมนษยในสงคม ความรทางการแพทย ศลปกรรม สถา ปตยกรรม การช า ง กา รดนต ร และหตถกรรม เ ปน ตน

ความส าคญของศาสนา ๖. ศาสนาเปนเครองสงเสรมความมนคงในการปกครองประเทศ เชน พระมหากษตรยไทยทรงยดมนและด าเนนนโยบายในการปกครองประเทศดวยหลกทศพธราชธรรม ๑๐ ประการ

๗. ศาสนาเปนทพงทางใจ เมอปถชนเกดความทกขรอนใจ กลาวคอ เมอคนเราเกดความทกขกายและใจกยอมจะหาทางออกใหกบปญหาทเกดขน และรปแบบหนงของการแกไขปญหาคอการน าหลกธรรมทางศาสนาทคนเคารพนบถอมาเปนทพงทางใจ และน าหลกธรรมมาใชเปนแนวทางในการแกไขปญหา

ลกษณะค าสงสอนทถอวาเปนศาสนา ๑. เปนค าสงสอนทประกอบดวยความเชอถอ ๒. เปนค าสงสอนทวาดวยศลธรรม จรรยา พรอมทงผลของการปฏบตตาม ๓. เปนค าสงสอนทมผตงหรอผ เปนศาสดา รไดดวยประวตศาสตร ๔. เปนค าสงสอนทมผ รบสบทอดศาสนา หรอสาวก

ลกษณะค าสงสอนทถอวาเปนศาสนา ๕. เปนค าสงสอนทกวดขนในความจงรกภกด นบถอศาสนาน แลวจะไปนบถอศาสนาอนอกไมได

๖. เปนค าสงสอนทมผนบถอ ( ศาสนก ) มากพอสมควร

บอเกดศาสนา ๑. เกดจากความไมร ( อวชชา ) ความไมร ไดแก ความไมรเหตรผล เรมแตความไมรเหตผลทางภมศาสตร ทางดาราศาสตร ไมรชววทยา และไมรจกธรรมชาตอนๆ ทอยรอบตวเรา

๒.เกดจากความกลว มนษยจะอยในโลกไดตองมหนาท คอ การตอสกบธรรมชาต และสสตวรายนานาชนด

๓.เกดจากความจงรกภกด ความจงรกภกดเปนศรทธาครงแรกทมนษยทกยคทกสมยยอมเชอวา เปนก าลงกอใหเกดความส าเรจไดทกเมอ ในกลมศาสนาทนบถอพระเจา ( ศาสนายว ศาสนาครสต ศาสนาอสลาม )

บอเกดศาสนา ๔.เกดจากความอยากรเหตผล ( ปญญา ) ศรทธาอนเกดจากปญญาคอมลเหตใหเกดศาสนาอกทางหนง แตศาสนาประเภทนมกเปนฝายอเทวนยม

๕.เกดจากอทธพลของคนส าคญ ศาสนาหรอลทธทเกดจากความส าคญของบคคลเปนปรากฏการณทเกดขนไดทกแหงหน ท มเ รองราว หรอความส าคญของบคคลทอย ณ ทนน ความส าคญของบคคลทเปนเหตเรมตนของศาสนา หรอลทธ

บอเกดศาสนา ๖.เกดจากลทธการเมอง ลทธการเมองอนเปนมลเหตของศาสนาเปนเรองสมยใหม อนสบเนองจากการทลทธการเมองเฟองฟขนมา และลทธการเมองนนไดเขาไปมอทธพลตอคน บ างกลม เปนตนวา กลมคนยากจน ซงคนเหลานนกไดละทงศาสนาเดมทตนเองนบถออย แลวหนมานบถอลทธการเมองดงกลาวเปนศาสนาประจ าสงคม หรอชาตนยมลทธการเ มอง เ ปนตนวา ลท ธนาซ ลท ธ ฟาสซสม และลทธคอมมวนสต

องคประกอบของศาสนา ประกอบไปดวย ๑. ศาสดา คอผตงศาสนา หรอผสอนดงเดม

๒. คมภรศาสนา คอ ขอความททองจ ากนไวไดแลว ไดจดจารกไวเปนลายลกษณอกษร หลกค าสอน หรอ หลกธรรม

๓.นกบวช คอผสบตอศาสนา หรอผแทนเปนทางการของศาสนานนๆ ซงมขอก าหนดคณสมบตไวตางๆ กนตามคตของแตละศาสนา

องคประกอบของศาสนา ๔. วด หรอ ศาสนสถาน คอทตงทางศาสนา หรอ ปชนยสถาน คอสถานทเคารพทางศาสนา

๕.เครองหมาย หรอสงแทน , พธกรรม รวมทง ปชนยวตถ คอสงทพงเคารพบชา

แตละศาสนาไมจ าเปนตองมองคประกอบครบหมดทกขอ แตการมองคประกอบนอยเกนไป ท าใหนกการศาสนา ไมนยมจดวาเปนศาสนา แตจดเปนเพยงลทธ(Droctine) หรอความเชอถอเทานน

ประเภทของศาสนา ประเภทศาสนา มวธการจดแบงทหลากหลาย ขนอยกบเกณฑทใชในการแบง ไดแก หากแบงประเภทตามความเชอเกยวกบพระเจา

๑ เทวนยม (Theism) นบถอพระเจา เชอวาพระเจาเปนผศกดสทธ สรางโลกและสรรพสงตางๆ แบงเปน

ก . เอกเทวนยม (Monotheism) นบถอพระเจาองคเดยว ไดแก ศาสนาสข ศาสนาเตา ศาสนายดาหรอยว ศาสนาโซโรอสเตอร ศาสนาครสต ศาสนาอสลาม

ประเภทของศาสนา ข . พหเทวนยม (Polytheism) นบถอพระเจาหลายองค และอาจผสมผสานกบการบชาธรรมชาต (Nature worship) ไดแ ก ศาสนาพราหมณ - ฮนด ศาสนาขง จ อ ศาสนาชนโต

๑.๒ อเทวนยม (Atheism) เปนศาสนาทไมมการนบถอพระเจา คอไมเชอหรอไมสอนใหเชอในเรองพระเจาสรางโลกไดแก ศาสนาพทธ และ เชนหรอนครนถ

ประเภทของศาสนา

๒. แบงประเภทตามการทมผนบถออยหรอไม

๒.๑ ศาสนาทตายไปแลว (Dead Religions) หมายถง ศาสนาทมผนบถอในอดตกาล แตในปจจบนไมมผนบถอ ม ๑๒ ศาสนา ไดแก

๑. ศาสนาของพวกกรกโบราณ ๒. ศาสนาของพวกตวตนโบราณ ๓. ศาสนาของพวกโรมนโบราณ ๔. ศาสนาของพวกสแกนดเนเวยนโบราณ

ประเภทของศาสนา

๒. แบงประเภทตามการทมผนบถออยหรอไม

๒.๑ ศาสนาทตายไปแลว (Dead Religions) หมายถง ศาสนาทมผนบถอในอดตกาล แตในปจจบนไมมผนบถอ ม ๑๒ ศาสนา ไดแก

๕. ศาสนาของพวกเปรโบราณ ๖. ศาสนาของพวกเมกซกนโบราณ ๗. ศาสนาของพวกอยปตโบราณ ๘. ศาสนาของพวกบาบโลเนยน ๙. ศาสนาของพวกฟนเชยน

ประเภทของศาสนา

๒. แบงประเภทตามการทมผนบถออยหรอไม

๒.๑ ศาสนาทตายไปแลว (Dead Religions) หมายถง ศาสนาทมผนบถอในอดตกาล แตในปจจบนไมมผนบถอ ม ๑๒ ศาสนา ไดแก

๑๐. ศาสนามนก ๑๑. ศาสนามถรา ๑๒. ศาสนาของพวกฮทไท

ประเภทของศาสนา

๒.๒ ศาสนาทยงมชวตอย (Living Religions) หมายถง ศาสนาทยงมผนบถออยในปจจบน ม ๑๑ ศาสนา ไดแก

๑. ศาสนาครสต ๒. ศาสนาอสลาม ๓. ศาสนาพทธ ๔. ศาสนาพราหมณ - ฮนด ๕. ศาสนาโซโรอสเตอร

ประเภทของศาสนา

๒.๒ ศาสนาทยงมชวตอย (Living Religions) หมายถง ศาสนาทยงมผนบถออยในปจจบน ม ๑๑ ศาสนา ไดแก

๖. ศาสนาเชน

๗. ศาสนาสข ๘. ศาสนาเตา ๙. ศาสนาขงจอ ๑๐. ศาสนาชนโต ๑๑. ศาสนายว

ประเภทของศาสนา(ตอ)

๓. แบงประเภทตามการมผนบถอเฉพาะชาตหรอหลายชาต

๓.๑ ศาสนาของชาต (National Religions) ไดแก ศาสนาทเกดขนในประเทศนน และมผนบถอภายในประเทศนน หรอชนชาตนน ไดแก

๑ . ศาสนาชนโต มผนบถอเฉพาะชนชาตญป น ๒. ศาสนาขงจอ มผนบถอเฉพาะชาวจน ๓. ศาสนาเตา มผนบถอเฉพาะชาวจน

ประเภทของศาสนา(ตอ)

๓. แบงประเภทตามการมผนบถอเฉพาะชาตหรอหลายชาต

๓.๑ ศาสนาของชาต (National Religions) ไดแก ศาสนาทเกดขนในประเทศนน และมผนบถอภายในประเทศนน หรอชนชาตนน ไดแก

๔. ศาสนาศาสนาเชน มผนบถอเฉพาะชาวอนเดย ๕. ศาสนาสข มผนบถอเฉพาะชาวอนเดย ๖. ศาสนาพราหมณ-ฮนด มผนบถอเฉพาะชาวอนเดย ๗. ศาสนายวหรอยดา มผนบถอเฉพาะชนชาตยว

ประเภทของศาสนา(ตอ)

๓. แบงประเภทตามการมผนบถอเฉพาะชาตหรอหลายชาต

๓.๑ ศาสนาของชาต (National Religions) ไดแก ศาสนาทเกดขนในประเทศนน และมผนบถอภายในประเทศนน หรอชนชาตนน ไดแก

๗. ศาสนายวหรอยดา มผนบถอเฉพาะชนชาตยว ๘. ศาสนาโซโร อ สเตอร เกดในเปอรเชยแตยงมผนบถอประมาณ ๑ แสนคนในอนเดย

ประเภทของศาสนา(ตอ)

๓.๒ ศาสนาของโลก (Universal Religions) คอ ศาสนาสากล ไดแก ศาสนาทเกดในแหงหนง แตมผนบถออกหลายแหงในประเทศอน ไดแก

๑. ศาสนาครสต ๒. ศาสนาอสลามหรอมหมด ๓. ศาสนาพทธ

ประเภทของศาสนา(ตอ)

๔. แบงตามชอศาสนา

๔.๑ ชอตามผตงศาสนา ไดแก ศาสนาขงจอ ตงชอตามทานขงจอ หรอศาสนาโซโรอสเตอร ตงชอตามทานศาสดา โซโรอสเตอร ๔.๒ ชอตามนามเกยรตยศของผตงศาสนา ไดแก ศาสนาพทธ ค าวาพทธะ แปลวา ทานผ ร ทง ๆ ทนามแทจรงของพระพทธเจาคอ สทธตถะ โคตมะ หรอศาสนาเชน ค าวา เชน มาจากค าวา ชนะ แปลวาผชนะ ทงทชอจรงของผตงศาสนาคอ วรธมานะ ศาสนาครสต ค าวา ครสตหรอ ไครสต ( Christ ) แปลวาผไดรบอภเษก

ประเภทของศาสนา(ตอ)

๔. แบงตามชอศาสนา

๔.๓ ชอตามหลกค าสอนในศาสนา ไดแก ศาสนาเตา ค าวา " เตา " แปลวา ทาง (The Way) หรอทพยมรรคา (The Divine Way) ศาสนาชนโต ค าวา " ชนโต " แปลวา ทางแหงเทพทงหลาย (The Way of the Gods) ศาสนาอสลาม คอศาสนามหมดนนเอง แตนยมเรยกวาอสลาม ค าวา อสลาม แปลวา ยอมจ านน หรอยอมออนนอม (ตอพระเปนเจา) ศาสนาสข แปลวา ศาสนาของสาวก ( The religion of “the Disciples” )

จรยธรรม • ความหมาย • พระธรรมปฎก (ป.อ.ปยตโต) (๒๕๔๓ : ๓๔) ใหนยามวา จรยธรรม มาจากค าวาพรหมจรรย ซงในพระพทธศาสนาหมายถง มรรค คอ วธการปฏบตสายกลาง ประกอบดวยองคประกอบ ๘ ประการ บางครงกเรยกวา "ไตรสกขา" คอ การศกษา ๓ ประการ อนไดแก ศล สมาธ ปญญา ดงนน จรยธรรม หรอพรหมจรรย มรรค และไตรสกขา ทงหมดนเปนทางปฏบตเพอน ามนษยไปสจดหมาย ทกระดบตามความตองการของแตละบคคล

จรยธรรม • ความหมาย

• ระว ภาวไล ใหความหมายวา จรยธรรมเปนหลกก าหนดวา ตนมงอะไรในโลก และพงปฏบตอยางไร จงแบงจรยธรรมออกเปน ๓ ขอ คอ ๑) รจกโลก รจกตน ๒) รจกทกข รจกชวต ๓) รจกทกขในชวต

• วทย วศทเวทย อธบายวา จรยธรรม คอ ความประพฤตตามคานยมทพงประสงค โดยใชวชา จรยศาสตรศกษาพฤตกรรมดานคณคา สามารถวเคราะหคานยมทเปนคกน (dichotomy) สามารถแยกแยะไดวาสงใดด ควรกระท า และสงใดควรละเวน

จรยธรรม

ความหมาย จรยธรรม ตามพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.๒๕๔๒(๒๕๔๒ : ๒๙๑) ทนยามไววา ธรรมทเปนขอประพฤตปฏบต , ศลธรรม,กฎศลธรรม

จรยธรรม

• ความหมาย

พจนานกรมศพทปรชญา องกฤษ – ไทย ฉบบราชบณฑตยสถาน ( พ.ศ.๒๕๔๘ :๓๔) เชนกน ระบวา จรยศาสตร (Ethics) อธบายวาเปนปรชญาสาขาหนงวาดวย การแสวงหาความดสงสดของชวตมนษย แสวงหาเกณฑในการตดสนความประพฤตของมนษยวาอยางไหนถก ไมถก ดไมด ควรไมควร และพจารณาปญหาเรองสถานภาพของคาทางศลธรรม

จรยธรรม • ความหมาย

• แตเมอศกษาเรองศลธรรม( Moral) ใหความหมายวา ๑. โดยทวไปหมายถง (ความประพฤต)ทดหรอถกตอง ตรงกนขามกบ ผดศลธรรม (immoral) และอธบายตอไปวา ๒. ในทางจรยศาสตร หมายถงทเกยวของกบศลธรรม มกใชน าหนาค า act หรอ action เปน moral act หรอ moral action คอการกระท าทางศลธรรม หมายถงการกระท าทอยในขอบขายจะตดสนทางศลธรรมไดวา ถกหรอผด ดหรอชว (๒๕๔๘ : ๖๗)

จรยธรรม

ความหมาย แตเมอใชค าวา Morals (เตม s)กลบหมายถงหลกจรยธรรม ซงหมายถง ๑. ประมวลขอปฏบตทเกยวกบธรรมจรรยาของสงคม และ ๒. ในทางจรยศาสตร หมายถง การศกษาวาการกระท าอยางไรถอวาเปนความประพฤตทถกทผด และพจนานกรมศพทปรชญา องกฤษ – ไทย ยงแนะน าใหไปดค าวา ethics ประกอบอกดวย

วเชยร เสนทอง 40

คณธรรม จรยธรรม ฯ

• ความหมาย • คณธรรม(Virtue) ตามพจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.

๒๕๔๒ ใหความหมายไววา น.สภาพคณงามความด และจรยธรรม น.ธรรมทเปนขอประพฤตปฏบต, ศลธรรม, กฎศลธรรม พระพรหมคณาภรณ (ป.อ.ปยตโต) ไดใหความหมายค าทงสองค านไวในพจนานกรมพทธศาสนฉบบประมวลศพท วา คณธรรม : ธรรมทเปนคณ, ความดงาม, สภาพทเกอกล

วเชยร เสนทอง 41

คณธรรม(Virtue)

• : ธรรมความประพฤต ธรรมคอการด าเนนชวต จรยธรรมคอหลกความประพฤต

หลกการด าเนนชวต

วเชยร เสนทอง 42

จรยธรรม

จรยธรรม : คอการกระท าทแสดงออกทางกาย วาจา เชน เมอมเมตตา กรณากลงมอชวยเหลอผอนหรอเมอมความซอสตยกตงมนอยในศล ๕ ไมลกขโมย ไมโกหก เปนตน

วเชยร เสนทอง 43

จรยธรรม(Morals)

•จรยธรรม(Morals) : ธรรมคอความประพฤต, ธรรมคอการด าเนนชวต, หลกความประพฤต, หลกการด าเนนชวต

วเชยร เสนทอง 44

คณธรรม/จรยธรรม

• ทงคณธรรมและจรยธรรมเปนหลกธรรมทมความเกยวเนองสนบสนนกนและกน คนทมคณธรรมสงคอจตใจทรงคณธรรม ยอมจะประพฤตปฏบตสงใด ๆ ในลกษณะของการมจรยธรรมสงดวย : คณธรรม เปนลกษณะความรสกนกคดทดทางจตใจ (mind) จรยธรรม เปนลกษณะการแสดงออกทางความประพฤต(behavior)

วเชยร เสนทอง 45

คณธรรมและจรยธรรม

• ทมาของสองค าน คณธรรมและจรยธรรมของคนในสงคมหรอของสงคมหนง ๆ มรากฐานมาจากศาสนา ขนบธรรมเนยมประเพณ และความเหนพองตองกนของคนในสงคมนน แตละยค แตละสมย คณธรรมและจรยธรรมของคนในสงคมหนง ๆ จงมววฒนาการ คอเปลยนแปลงไปตามยคสมยดวย (คณธรรมสากล)

วเชยร เสนทอง 46

จรยธรรม

• ค าวาคณธรรม และจรยธรรมนมเรยกกนในทกศาสนาเชน พทธ อสลาม หรอครสต หากคนทนบถอศาสนาพทธกมแนวโนมทจะใซหลกค าสอนของพทธเปนหลกในการอธบายความหมาย

• คนทนบถอศาสนาอสลามกจะใชหลกการของอสลามมาอธบายเพอใหเขากบหลกการของศาสนาทตวเองนบถอ

• คนทนบถอศาสนาครสตกจะอธบายแนวทางของครสต จงมคนพยายามทจะอธบายคณธรรมและจรยธรรมแบบสากลคอเปนกลาง ๆ โดยยดหลกวชาจรยศาสตรเปนตนแบบ

วเชยร เสนทอง 47

จรยธรรม

• คณธรรม(virtue ) คอความประพฤตดจนเคยชนในดานใดดานหนง เชน คณธรรมแหงความยตธรรม ความกตญญ เมตตา กรณา มทตา อเบกขา - จรยธรรม (Ethos, Ethicity) คอคณธรรมทกดานทประสานกนเปนระบบ เชน จรยธรรมพทธ ครสต อสลาม พราหมณ ฮนด ซกซ จรยธรรมคอมมวนสต จรยธรรมมนษยนยม จรยธรรมแบบรตนยม จรยธรรมแบบเอพควเรยน จรยธรรมแบบสโทอก เปนตน

วเชยร เสนทอง 48

จรยศาสตร

• เปนการผสมกนของ ๒ ค าคอ จรย กบศาสตร โดยแยกออกไดดงน

• จรย : ความประพฤต กรยาทควรประพฤต/การเทยวไป

• ศาสตร(sciences) : มาจากรากศพท สนสกฤต แปลวา วชา/ความร / ความจรงทางวทยาศาสตร

วเชยร เสนทอง 49

จรยศาสตร

• รวมความไดวา : วชาทมเนอหาเรองความประพฤต /สงทควรประพฤต ซงจะมความหมายเกยวของกบจรยธรรม และศลธรรม

วเชยร เสนทอง 50

จรยศกษา

• จรยศกษา มาจากค าวา จรย บวกกบ ศกษา • ค าวา ศกษา มาจากภาษาสนสกฤต บาลวา สกขา แปลวา การเลาเรยน การฝกฝน การอบรม รวมแลวหมายถง การเลาเรยนฝกอบรมเรองความประพฤตเพอประพฤตปฏบต ตนใหอยในแนวทางของศลธรรม และวฒนธรรม/ ระเบยบกฎหมายของบานเมอง

วเชยร เสนทอง 51

ความหมายของค าวาธรรม

• สภาพททรงไว, ธรรมดา , ธรรมชาต .สภาวธรรม , สจจธรรม, ความจรง , เหต, ตนเหต, สง, ปรากฏการณ, ธรรมารมณ, สงทใจคด, คณธรรม, ความด, ความถกตอง, ความประพฤตชอบ, หลกการ, แบบแผน, ธรรมเนยม, หนาท, ความชอบ, ความยตธรรม,

• พระธรรมค าสงสอนของพระพทธเจาซงแสดงธรรมใหเปดเผยปรากฏขน

หลกจรยธรรมของศาสนายว • ในศาสนายดาย จรยธรรมกบศาสนามความเปนอนหนงอนเดยวกน แยกกนไมออก โดยเชอวา พระเปนเจามองคเดยว พระองคทรงสรางโลกและมนษยดวยฉายาของพระองค ทงเปนผตงศลธรรมขน ใหมนษยปฏบตตามทกหนทกแหง ระเบยบแบบแผน และขอบงคบตาง ๆ บงถงหนาทของบคคลจะ ตองปฏบตตอกนอยางไรบาง ตลอดจนหนาทของบคคลทมพระเปนเจา ตราบใดทจรยธรรมและ ศาสนาอาจจะพฒนามาจากรากฐานแตกตางโดยอาศยธรรมชาตของมนษย

หลกจรยธรรมของศาสนายว

• ทงจรยธรรมและศาสนา ยงเปนจดศนยกลางทมนษยจะตองคดหาสงสมบรณอยเสมอ และสนนษฐานเอาวา มนษยไมสามารถ มชวตอยไดโดยโดดเดยวไดเลย ศาสนายดายจงตองเกยวพนอยกบจรยธรรมและศาสนา อนเปนลกษณะ แยกกนไมออกในฐานะชวตยงมจตใจอย

หลกจรยธรรมของศาสนายว

• ศนยกลางจรยธรรมของศาสนายดาย คอ คณธรรม เชน ความถกตอง หรอความยตธรรม และ ความรก หรอความมเมตตา เมอมค าถามวา อะไรทท าใหพระเปนเจารกทาน ? องคศาสดาจะตอบวา “ท ำอะไรดวยควำมยตธรรม และรกควำมเมตตำกรณำ และนอบนอมถอมตนตอพระเปนเจำของตน” ความยตธรรมทถอวาเปนคณธรรมทยกมากลาวอนดบแรก เพราะวาความรกไมควรเพกเฉยตอ ความยตธรรม

หลกจรยธรรมของศาสนายว

• ลกษณะจรยธรรมของลทธยดายขออน ๆ คอ เนนการชวยเหลอชมชนและเอาใจใสตอสงคม เพราะวาชวตของแตละคนจะหลกพนชวตสงคม หรอชมชนไมได การรจกรบผดชอบสงคม คอ การรบ ผดชอบตอตนเอง เจตจ านงของพระเปนเจาจะปรากฎผลแกทกคน เกดประโยชนแกบานเมอง ครอบครว และชมชนอยางกวางขวาง ในพนธสญญาเกา (The Old Testament) และวรรณคด ในลทธยดายอน ๆ ไดกลาวถงคณธรรม ของบคคลและสงคมดงกลาวคอ ความยตธรรม ความรก ความสตย ความจรง ความมปญญา ความเอออาร ความสนตสข ความพยายาม และความมไมตร ซงกนและกน

บญญต ๑๐ ประการ

• (1) อยามพระเจาอนนอกจากเรา

• (2) อยาท ารปเคารพใดๆ

• (3) อยาออกนามพระเจาโดยเปลา ๆ (พระยโฮวา/ยาหเวย)

• (4) จงระลกถงสะบาโต (Sabbath Day Holy Day)

• (5) จงนบถอมารดาบดาของตน

บญญต ๑๐ ประการ

• (6) ไมลวงละเมดประเวณ

• (7) ไมฆาผ อน

• (8) ไมลกขโมย

• (9) อยาเปนพยานเทจตอเพอนบาน

• (10) ไมละโมบ โลภทรพยสนของเพอนบาน

จรยธรรมศาสนาครสต

จรยธรรมในศาสนาครสต • จรยธรรมในศาสนาครสตพอประมวลมาได ดงน • ๑. การเนนในเรองคณธรรม ไดแก ความรก ความหวง ความเชอ ความบรสทธ ความสขมมสต ความออนนอมถอมตน ความเออเฟอเผอแผเมตตา ความอดทนตอความทกขทรมาน และการใหอภยกน

•

จรยธรรมศาสนาครสต

• จรยธรรมในศาสนาครสต • ๒. จรยธรรมในความสมพนธทางสงคม ไดแก ความสมพนธในครอบครว ระหวางสามภรรยา พอแมลก นายกบคนใช เพอนบาน และเพอนมนษยตางศาสนา ความรอบคอบ ไมยวยทาทาย การแสวงหา ความสงบ ความเมตตากรณาแมมใชในหมมตร

•

จรยธรรมศาสนาครสต

• จรยธรรมในศาสนาครสต • ๓.ความสมพนธในฐานะทเปนประชากรของสงคม มความเคารพเชอฟงตอผ มหนาทรกษากฎหมาย ความซอสตยตอศลธรรมของพระเจา ความอดทนตอการเบยดเบยนดวยความแขงแกรงอดทน มความระวงส านกในหนาททเปนความรบผดชอบของตน

จรยธรรมศาสนาครสต หากจดเปน ๓ ระดบจดไดดงน ๑. จรยธรรมระดบตน ไดแก บญญต ๑๐ ประการในศาสนายว บญญต ๖ ประการในศาสนาครสต

๑.๑ บญญต ๑๐ ประการ ๑.๑.๑ อยามพระเจาอนตอหนาเราเลย ๑.๑.๒ อยาท ารปเคารพส าหรบตน ๑.๑.๓ อยาออกนามพระยะโฮวาเปลา ๑.๑.๔ จงระลกถงวนสะปาโต ๑.๑.๕ จงนบถอมารดาบดาของตน •

จรยธรรมศาสนาครสต ๑.๑.๖ อยาฆาคน ๑.๑.๗ อยาลวงประเวณ ๑.๑.๘ อยาลกทรพย ๑.๑.๙ อยาเปนพยานเทจตอเพอนบาน ๑.๑.๑๐ อยาโลภในทรพยสนของเพอนบาน

จรยธรรมศาสนาครสต บญญต ๖ ขอในศาสนาครสต ๑. อยาฆาคน ๒. อยาลวงประเวณ ๓. อยาลกทรพย ๔. อยาเปนพยานเทจ ๕. อยาฉอเขา ๖. จงเคารพมารดาบดาของตน ทงหมดขางตนนจดเปนจรยธรรมขนตน

จรยธรรมศาสนาครสต ๒. จรยธรรมขนกลาง ประกอบไปดวย ๑. พธศลจม (Baptism) หรอพธลางบาป ๒. พธศลก าลง (Comtirmatiom) เปนพธทแสดงถงความมนคงแหงจตใจทมตอพระจต

๓. พธศลมหาสนท (Communion) เปนพธทท าใหเกดความมนใจวาไดเขาอยใกลพระเจา

๔. พธแตงงาน (Matrinony) ๕. พธศลสารภาพบาป (Confession) ๖. พธศลเจมครงสดทาย (Holy Unction or Extreme

Unction) ๗. พธศลบวช (Order or Ordination)

จรยธรรมศาสนาครสต ๓. จรยธรรมระดบสงสด ไดแก ความรกสากล พระเยชสอนใหมนษยรกพระเจา รกเพอนบานเหมอนกบรกตนเอง รกแมกระทงศตรของตน ความรกของพระเยชเปนความรกสากลประกอบดวยมโนธรรมสงสด

จรยธรรมอสลาม

หลกปฏบต ๕ ศรทธา ๖ กจดเปนจรยธรรมของศาสนาอสลาม

ศาสนานมหลกวา มนษยมความส านกเสมอวา คนเปนทาสของพระเจาดวยใจอนบรสทธ จตใจผกพนอยกบพระผเปนเจาตลอดเวลา ดงท เอ. เอส .ตรตน กลาววา

จรยธรรมอสลาม

ผหนหนาไปทางทศตะวนออกหรอทางทศตะวนตกเทานน จะไดชอวาเปนผ เครงครดในศาสนาหาไดไม แตผ มใจใสศรทธาในพระเปนเจา ในวนสดทาย ในเทวทต ในพระคมภร และในองคพระศาสดา จดวาเปนผ เครงครดไดอยางแทจรง

จรยธรรมอสลาม

ทงนเพราะความรกภกดในพระเปนเจา กเหมอนกบไดเสยสละความมงคงร ารวยของเขาแกวงศาคณาญาต แกเดกก าพราอนาถา แกผทขาดแคลนในการเดนทางไกลทเขาขอรองมา ตลอดทงผตกเปนเชลย ผ ใดละหมาด บรจาคทานและผ มความเสยสละตอลกจาง โดยใหคาจางแกเขาตามสมควรแกหนาทการงานทเขาท า แกคนทเจบไขไดปวยและผตกทกขไดยากและเมอถงคราวเดอดรอน ผประพฤตไดเชนน จดวาเปนคนยตธรรม และเปนผ เกรงกลวตอพระเปนเจา

จรยธรรมอสลาม

• จรยธรรมในศาสนาอสลามเมอแบงแลวจะได ๒ สวนดงน

• ๑. จรยธรรม ทตองประพฤต หมายถงความดตางๆ ทตองประพฤตอยเสมอ อนไดแกหนาทและมารยาททตองแสดงออกและเปนคณสมบตทางใจ เชน หนาทของบคคลตอพระผ เปนเจา หนาทของผ ร หนาทของผ ไมร หนาทของลก หนาทของพอแม หนาทของเพอน หนาทของสามภรรยา หนาทของผน า หนาทของประชาชน

จรยธรรมอสลาม

จรยธรรมในศาสนาอสลามเมอแบงแลวจะได ๒ สวนดงน

๒. คณลกษณะทตองละเวน มคณลกษณะทมสลมจะตองละเวน เชน

๒.๑ เกยวกบคณลกษณะดานรายทางจตใจ เชน ความโกรธ ความอจฉารษยา ความเกลยดชง ความตะหน เปนตน

๒.๒ เกยวกบความประพฤตโดยทวไป เชนความฟ มเฟอยในการบรโภค การพดมาก ความเกยจคราน การเอารดเอาเปรยบ เปนตน

จรยธรรมอสลาม

• จรยธรรมในศาสนาอสลามเมอแบงแลวจะได ๒ สวนดงน

• ๒.๓ เกยวกบคณลกษณะและความประพฤตทมผลตอศรทธา ซงมผลท าใหผประพฤตหรอมอยตองสนสภาพอสลามทนท เชน การนบถอสงอนนอกจากพระอลเลาะฮ กราบสงอนนอกจากพระอลเลาะฮ เปนตน

จรยธรรมอสลาม

• หากแบงตามไตรทวารไดดงน

• ทางกาย . ๑.ไมกราบไหวรปเคารพ

.๒.ไมดหมนพระคมภรอลกรอาน(โกหราน) และค าสอนของบรรดานะบ

.๓.ไมเอนเอยงไปทางศาสนาอน เชน การไปรวมชมนมยงสถานทของศาสนาอน และแตงกายตามพธของศาสนานนๆ .

จรยธรรมอสลาม • คณลกษณะทตองละเวนน หากแบงตามไตรทวารไดดงน

๔. ไมท าความสกปรกใหเกดแกพระคมภร แกพระนามของพระเจาตลอดจนนามของทานนะบทงหลาย

๕. ไมท าตวเปนอปสรรคตอผประสงคเขานบถออสลามหรอไมรวมมอในการสอนศาสนาอสลาม

๖. ไมแสดงกรยาทาทางอนเกยวกบพธกรรมของศาสนาอนไมวาจะโดยตงใจหรอมไดตงใจกตาม

จรยธรรมอสลาม • คณลกษณะทตองละเวนน หากแบงตามไตรทวารไดดงน

. ทางวาจา ๑. ไมพดวา ตนไดเคยเหนพระเจา

๒. ไมพดวา ตนเคยสนทนากบพระอาหลา(อลเลาะอ)

๔. ไมพดวา พระอลเลาะฮ มรปสวยงามมาก หรอรปพระอลเลาะฮเหมอนกบสงทมนษยสรางขน

จรยธรรมอสลาม • คณลกษณะทตองละเวนน หากแบงตามไตรทวารไดดงน

๔.ไมยกเอาพระนามของพระอลเลาะฮมาพดอางในการกระท าอนมบงควร เชน พดวา "ในนามของพระอลเลาะฮ ขาขอดมสราแกวน" เปนตน

๕. ไมกลาวหา หรอตฉนนนทาบรรดาพนองมสลมวา เปนผนอกลนอกทาง

๖. สงทท าไมได(ตามพระคมภร) อยาพดวาเปนสงทท าได

จรยธรรมอสลาม

๗.สงทท าได(ตามพระคมภร) อยาพดวาเปนสงทท าไมได

๘. การกระท าทเปนบาปอยาพดวาไมเปนบาป

๙. ไมดาหรอสาปแชงบรรดานะบและเทพบรวารของพระอลเลาะฮ

๑๐. ไมน าเอาค าศกดสทธในศาสนามาพดเลน เชนพดวา"ค าถวายพระพรพระเจา ไมเปนประโยชนอนใด ไมเหนจะท าใหมกนหรอมงมขนมา" เปนตน

จรยธรรมอสลาม

ทางใจ ๑. ไมสงสยวา พระอลเลาะฮเจาเปนผทรงสรางสรรพสงจรงหรอไม และพระองคคงไมมองคเดยว ฯลฯ

๒. ไมสงสยความเปนศาสนทตของนะบมฮมหมด ไมสงสยเรองของนะบทงหลาย

๓. ไมสงสยวาพระคมภรอลกรอาน ไมใชบญญตของพระอลเลาะฮ

จรยธรรมอสลาม

๔. ไมสงสยวา ภายหลงพระนะบมฮมหมดแลวยงจะมนะบอนอกหรอไม

๕. ไมครนคดวาจะเลกนบถอศาสนาอสลาม ๖. ไมสงสยเรองวนสนโลก เรองนรกสวรรค ๗. ไมสงสยเรองพธกรรมตางๆ เชนเรองละหมาด การถอศลอด วาจะไมมผลด เปนตน

๘. ไมสงสยในพระอ านาจของพระเปนเจา ไมคดวปรตไปวาพลงงานตางๆ มไดเกดจากพระอ านาจนน

จรยธรรมอสลาม

หากสรปลงใหสน หลกจรยธรรมของศาสนาอสลามกคอเรองของหลกศรทธา ๖ ปฏบต ๕ ดงน

จรยธรรมอสลาม

หลกศรทธา ๖

๑. เชอในพระอลเลาะฮเพยงพระองคเดยว

๒. เชอในบรรดามลาอกะสผ เปนทตรบใชของพระเจา

(ศาสนทต)

๓. เชอในคมภรอลกรอาน (โกหราน)

จรยธรรมอสลาม

๔. เชอในผแทนของพระเจา(ศาสนทตวาค าสอนทงหมดถกสงผานมาทางน)

๕. ศรทธาในวนสนสดโลก

๖. ศรทธาในกฎแหงสภาวการณ(อ านาจของพระอลเลาะฮ)

จรยธรรมอสลาม

ปฏบต ๕ .๑. ปฏญาณวามพระอลเลาะฮเพยงพระองคเดยว

๒. การละหมาด วนละ ๕ เวลา

๓. การถอศลอด

๔. การซะกาต (บรจาค)

๕. การไปธดงคทเมกกะ

จรยธรรมในพระพทธศาสนา

ในทางพระพทธศาสนาแบงระดบ จรยธรรมออกเปน ๓ ระดบ คอระดบขนตน ขนกลางและขนสง แตละขนมรายละเอยด ดงน

๑.๑ ขนตน ไดแก เบญจศล และเบญจธรรม ๑.๑.๑ เบญจศล มหลกปฏบต ดงน ๑.๑.๑.๑ เวนจากการฆาสตว

จรยธรรมในพระพทธศาสนา

๑.๑.๑.๒ เวนจากการลกทรพย ๑.๑.๑.๓ เวนจากการหมกมนในกามารมณ มรป เสยง เปนตน

๑.๑.๑.๔ เวนจากการกลาวค าเทจ ๑.๑.๑.๕ เวนจากการดมของมนเมาอนเปนทตงแหงความประมาท

จรยธรรมในพระพทธศาสนา

. ๑.๑.๒ เบญจธรรม มหลกปฏบต ดงน ๑.๑.๒.๑ เมตตา ๑.๑.๒.๒ สมมาอาชวะ ๑.๑.๒.๓ กามสงวร (ส ารวมระวงในกามารมณ) ๑.๑.๒.๔ สจจะ (พดความจรง) ๑.๑. ๒.๕ สต (มสตรอบคอบ)

จรยธรรมในพระพทธศาสนา

. ๑.๒. ขนกลาง ไดแกกศลกรรมบถ ๑๐ ประกอบไปดวย

๑.๒.๑ กายสจรต ๓ (เวนจากการฆาสตว, ลกทรพย และประพฤตผดในกาม)

๑.๒.๒ วจสจรต ๔ (เวนจากการพดเทจ พดค าหยาบ สอเสยด และพดเพอเจอ)

จรยธรรมในพระพทธศาสนา

. ๑.๒.๓ มโนสจรต ๓ (เวนจากโลภอยากไดของคนอน,ไมพยาบาทคนอนและไมเหนผดจากท านองคลองธรรม)

จรยธรรมในพระพทธศาสนา

๑.๓ ขนสง ไดแกอรยมรรคมองค ๘ ประกอบดวย

๑.๓.๑ สมมาทฏฐ

๑.๓.๒ สมมาสงกปปะ

๑.๓.๓ สมมาวาจา

๑.๓.๔ สมมากมมนตะ

จรยธรรมในพระพทธศาสนา

. ๑.๓.๔ สมมากมมนตะ

๑.๓.๕ สมมาอาชวะ

๑.๓.๖ สมมาวายามะ

๑.๓.๗ สมมาสต

๑.๓.๘ สมมาสมาธ

จรยธรรมในพระพทธศาสนา

เมอสรปลงจะเปน ๓ หรอไตรสกขา คอ ศล สมาธและปญญา และสรปลงอก จะเหลอเพยงขอเดยวคอ มชฌมาปฏปทา

การตดเกณฑตดสนคณคาทางจรยธรรมแนวปรชญา

ความหมาย หลกทใชตดสนวาการกระท าอยางหนงดหรอชว ถกหรอผด ซงเปนปญหาส าคญปญหาหนงของจรยศาสตร ปญหานคอ เมอคนคนหนงกระท าการอยางใดอยาง หนงลงไป เราจะใชหลกเกณฑอะไรมาตดสนวาการกระท าของเขาถกหรอผด หรอเมอเราตกอยใน สถานการณทตองตดสนใจเลอกท าอยางใดอยางหนงลงไป เรามหลกศลธรรมใดทจะชวยเราบอก วาเราควรท าอยางนน เราควรท าอยางน

เกณฑการตดเกณฑตดสนคณคาทางจรยธรรมแนวปรชญา

กลมปรชญาทใชเกณฑในการตดสน

๑. กลมสมพทธนยม

๒ กลมมโนธรรมสมบรณนยม

๓. กลมประโยชนนยม

๔. กลมลทธของคานท(ปฏบตนยม)

เกณฑการตดเกณฑตดสนคณคาทางจรยธรรมแนวปรชญา

๑. กลมสมพทธนยม(Relativism) มทรรศนะวาคณคาทางจรยธรรมเปนสงสมพทธ ความดความชวไมใชสงแนนอนตายตว การกระท าอยางหนงดหรอเลว ถกหรอผด ขนอยกบเงอนไข และปจจยหลายอยาง ในสภาพแวดลอมอยางหนงการ

กระท าอยางหนงอาจเปนการกระท าทด แตใน อกสภาพแวดลอมหนงการกระท าอยางเดยวกนนนอาจเปนการกระท าทเลวได การกระท าจงไมไดด หรอเลวโดยตวมนเอง แตขนอยกบปจจยอน ๆ เชน ผลของการกระท าวาเปนผลประโยชนตอคนสวนใหญหรอไม หรอขนอยกบวาใครเปนผตดสนการ

กระท านน

เกณฑการตดเกณฑตดสนคณคาทางจรยธรรมแนวปรชญา ม ๒ พวกหลก ๆ ดงน ๑.๑ พวกโซฟสท (Sophist) มความเหนวา ด – ชว ถก – ผด เปน

เรองของความพอใจของมนษยทจะตองตดสนเอาเองตามความชอบหรอไมชอบของแตละบคคล ไมมหลกศลธรรม ทเปนสากลแนนอนตาายตวใหทกคนไดยดถอเปนแนวทางในการด าเนนชวต ใครชอบอยางใดกดส าหรบคนนน ไมมใครถกใครผด ทรรศนะของพวกโซฟสท สามารถสรปสน ๆ ตามค ากลาวของ Protagoras วา “คนแตละคนเปนผตดสนทกสงเอง” (Man is the measure of all things)

•

เกณฑการตดเกณฑตดสนคณคาทางจรยธรรมแนวปรชญา โทมส ฮอบบ กลาววา

“อะไรกตำมอนเปนสงทตรงกบควำมอยำกหรอควำมตองกำรของใครคนหนง เขำเอง กเรยกสงนนวำด อะไรกตำมทตรงกนขำมกบควำมเกลยดของเขำ เขำกเรยกมนวำชว อะไรกตำมทเขำ เหยยดหยำมเกลยดชง กเรยกมนวำขยะแขยง ค ำเหลำนคอ ดชว ขยะแขยงเปนค ำทใชเรยกควำม สมพนธของสงตำง ๆ กบผทเรยก ไมมอะไรทเปนอยำงนนในตวมนเองโดยสมบรณ และกไมมเกณฑ กลำงอนใดอนหนงทจะตดสนสงตำง ๆ ทวำดหรอชว นอกจำกตวบคคลนนเอง

เกณฑการตดเกณฑตดสนคณคาทางจรยธรรมแนวปรชญา

• (๒) เมอด – ชวไมมจรง มแตทกขกบสขเทานนทเปนจรง คนเรากควรปฏบต ตามจารตประเพณเปนแนวทางในการด าเนนชวตทไดรบการทดสอบจากรนกอน ๆ มาเปนเวลานานแลว เมอปฏบตแลวจะเกดประโยชนสขตอหมคณะ ประสบการณของคนแตละรนไดสรางประเพณท เหมาะสมกบสภาพแวดลอมของชมชนนน ดงนนจงเปนการปลอดภยทจะปฏบตตามแนวทางการด าเนนชวตทไดรบการทดสอบจากคนรนกอนแลววาเปนประโยชนตอคนสวนใหญ

เกณฑการตดเกณฑตดสนคณคาทางจรยธรรมแนวปรชญา

(๓) คนในแตละสงคมมกยดถอวาคานยมและจารตประเพณของตนดทสด ถกทสด แตวาในแตละสงคมยอมมจารตประเพณทแตกตางกนไป ดงนนจงไมควรใชหลกศลธรรม หรอจารตประเพณของสงคมหนง ไปตดสนการกระท าของคนในอกสงคมหนง เพราะไมมประเพณ ของใครดกวาใคร ประเพณและคานยมทเหมาะสมในสงคมหนง อาจไมเหมาะสมและเกดผลเสย ไดถาน าไปใชในอกสงคมหนงทมสภาพแวดลอมทไมเหมอนกน ดงทรธ เบเนดคต กลาววา

เกณฑการตดเกณฑตดสนคณคาทางจรยธรรมแนวปรชญา

• “มำตรฐำนของวฒนธรรมแหลงตำง ๆ มตงแตดำนบวกไปจนถงดำนลบ พวกเรำคง ทกทกเอำเองวำ เรองกำรฆำสตวตดชวต ชนทกเผำคงพรอมใจกนประณำม รงเกยจ แตตรงกนขำม กำรท ำลำยชวตมนษยนน ในบำงแหงไมถอวำเปนเรองทนำต ำหน ถำหำกควำมสมพนธในระหวำง เพอนบำนถงขนทจะตองกระท ำเชนนน บำงแหงมประเพณใหฆำลกหญงคนแรก บำงแหงสำม มสทธในควำมเปนควำมตำยของภรรยำอยำงเตมท และบำงแหงถอเปนหนำทของลกทจะตองฆำพอ ฆำแม กอน ทำนจะถงชรำภำพ บำงแหงคนจะถกประหำรชวต เพรำะกำรขโมยไกเพยงตวเดยว... หรอเพรำะเขำ ผน นเกดในวนพธ

เกณฑการตดเกณฑตดสนคณคาทางจรยธรรมแนวปรชญา ๒.พวกสมบรณนยม (Absolutism) มทรรศนะตรงขามกบพวก

สมพทธนยมวา คณคาทางจรยธรรมเปนสงสมบรณในตวมนเอง ความดความชวเปนสงแนนอนตายตว ถาการกระท าอนหนงด มนตองดเสมอโดยไมมเงอนไข ไมขนอยกบผลของการกระท านนวา จะท าใหมนษยเปนสข หรอทกขมากขน ไมขนอยกบวาใครเปนผตดสน ถาการกระท าอยางเดยวกน คนหนงตดสนวาด อกคนตดสนวาเลวตองมใครใดคนหนงผด และอกคนถก เมอมทรรศนะวาความด – ความเลว เปนสงสมบรณ แนนอนตายตวแลว พวกสมบรณนยมจงถอวา เกณฑตดสนจรยธรรมทถกตองสงสดนนมเพยงเกณฑ เดยว และเปนเกณฑทแนนอนตายตว

เกณฑการตดเกณฑตดสนคณคาทางจรยธรรมแนวปรชญา

พวกสมบรณนยมถอวาคาความดความชวมอยจรงในการ กระท าเปนวตถวสย (Objective) ไมเปลยนแปลงไปตามการตดสนของแตละคน ดงนนกฎศลธรรม จงแนนอนตายตว เกณฑตดสนถก – ผด ด – ชว จงตองมเกณฑเดยว

ศาสนาโดยทวไปมทศนะแบบสมบรณนยม และถอวาเกณฑตดสนจรยธรรมทถกตอง ทสดมเพยงเกณฑเดยว คอ ค าสอนในศาสนาตนเทานน เกณฑตดสนจรยธรรมอนใดทขดแยงกบ ค าสอนในศาสนาของตนยอมเปนเกณฑทไมถกตอง

เกณฑการตดเกณฑตดสนคณคาทางจรยธรรมแนวปรชญา

๓.ลทธประโยชนนยม (Utilitarianism) ในทรรศนะของพวกประโยชนนยม จะม แนวคดทสอดคลองกบพวกสมพทธนยม”

สอดคลองกบหลกมหสขมวา การกระท าด ทสดคอการกระท าทกอใหเกดผลประโยชนสขมากทสดแกคนจ านวนมากทสด แตถาการกระท า ใดกอใหเกดทงสขและทกขปนกน กตองแสวงหาความสขนนดวยความรอบคอบ คอตองค านวณ ดวาความสขหรอความทกขดานไหนจะมมากกวากน ถาใหสขมากกวากจะเปนการกระท าด และถาในบางกรณทกการกระท าลวนแตกอใหเกดความทกขทงสน กจะตองเลอกกระท าในสงทกอใหเกดทกขนอยทสด เพราะในสถานการณทเลอกไมได อนทกอใหเกดความทกขนอยทสดกถอไดวาเปนการ กระท าทกอใหเกดความสขมากทสดเชนกน

เกณฑการตดเกณฑตดสนคณคาทางจรยธรรมแนวปรชญา

จอหน สจวต มลล กลาววา

“ควำมถกตองของกำรกระท ำขนอยกบแนวโนมทกำรกระท ำนนกอใหเกดควำมสข และเปนประโยชน สวนควำมผดขนอยกบแนวโนมทจะกอใหเกดสงทสวนทำงกบควำมสขและเปน ประโยชนนน

เกณฑการตดเกณฑตดสนคณคาทางจรยธรรมแนวปรชญา

ตามทศนะของกลมประโยชนนยมน การตดสนคณคาทางจรยธรรม มหลกเกณฑพอสรปได ดงน

(๑) จะตองก าหนดในสงทสามารถใหประโยชนสขทสด และยาวนานทสด

(๒) จะตองเลอกเอาสงทเลวนอยทสด ถาหากไมมสงใดสงหนงใหเลอก

(๓) จะตองยดเอาประโยชนสขจ านวนมากทสดของคนจ านวนมากทสดในสงคมนน ๆ

เกณฑการตดเกณฑตดสนคณคาทางจรยธรรมแนวปรชญา

(๔) จะตองไมลดประโยชนสขของตนใหนอยลงไปกวาประโยชนของผอน หรอไมลดประโยชนของผอนใหนอยไปกวาประโยชนของตน นนคอจะตองใหเกดความสขเสมอหนากน

(๕) จะตองไมค านงถงเจตนาในการกระท าเปนส าคญ แตจะถอเอาประโยชนทเกดขน อนเปนผลส าคญยงกวา

(๖) จะตองค านงตวผกระท านนดวยวาเปนผหนงทจะไดรบผลของการกระท านน เหมอนกนกบผอนในสงคม

เกณฑการตดสนคณคาทางจรยธรรม

• ๔. กลมปฏบตนยม กลมนถอวาการตดสนคณคาทางจรยธรรมวา อะไรด อะไรชว อะไรถก อะไรผด เปนตน ตองอาศยผลของการปฏบต ถาเกดผลดแกการด ารงชวตและการงาน กเปน สงดเปนประโยชนในดานสวนตว สวนในดานการงานควรค านงผลประโยชนทจะเกดขน เพราะการ ปฏบตการงานนนดวย หรอการปฏบตทถอวามคณคาจรง ๆ จะตองมการทดสอบหรอมการปฏบตกอน จงจะยอมรบวามคณคาจรง และเปนสงทถก ดวยเหตนนกปฏบตนยม จงกลาววา

เกณฑการตดสนคณคาทางจรยธรรม

• “คณคำทไมไดรบกำรทดสอบ ไมควรจะไดรบกำรประทบตรำวำมคณคำ และเปน เพยงส ำนวนเสนำะห หรอเปนคตเตอนใจของศำสนำส ำหรบชวตประจ ำวนในระดบต ำเทำนน”

เกณฑการตดสนคณคาทางจรยธรรม

• ๕. กลมบรสทธนยม กลมนเชอวา เจตนาดเปนเครองตดสนการกระท าของมนษย วาอะไรด อะไรถกตอง ถากระท าดวยเจตนาด ถอวาเปนการกระท าด กระท าทถกตองโดยไมตองค านงถงผลวาจะเปนอยางไร ในทางตรงกนขาม ถาเจตนาไมด ยอมเปนการตดสนไดวาเปนการ กระท า ทชว ไมด คณคาทางจรยธรรมยอมมความ แนนอน ตายตว และมอยจรงในตวของมนเอง โดยไมขนอยกบเงอนไขใด ๆ เชน บคคล สงคม หรอสถานท เปนตน ความดนไมวาจะปฏบตเมอใด สถานทใด ในโอกาสใด ยอมเปนความดทงนน

เกณฑการตดสนคณคาทางจรยธรรม

อมมานเอล คานท ผกอตงทฤษฎนกลาววา

“กำรกระท ำทดคอกำรกระท ำดวยเจตนำด และกำรกระท ำดวยเจตนำดนเอง หมำยถง กำรกระท ำตำมหนำท”

เกณฑการตดสนคณคาทางจรยธรรม

ดงนนการกระท าทดคอการกระท าตามหนาทนนเอง โดยไมตองหวงผลตอบแทนใด ๆ นนคอท าหนาทเพอหนาท ไมใชท าหนาทเพอสงอนหรอวตถอน แมจะเปนทางรปธรรมหรอนามธรรม เชน ทหารเขาสสงคราม ถามศตรมารกรานกจ าเปนตองฆาศตรนน หรอเพชฌฆาตทมหนาทประหาร ชวตนกโทษ (ฆานกโทษ) กเปนการกระท าตามหลกจรยธรรม เปนการกระท าทถกตอง เพราะเขาได กระท าตามหนาทของเขาแลว

เกณฑการตดสนคณคาทางจรยธรรม

สรปทรรศนะของคานท ดชวมลกษณะเดดขาดแนนอนตายตวของมนเอง และเครองมอทใชตดสนดชวคอ เจตนาด หมายถงการท าตามหนาททออกมาจากค าสงเดดขาด และสามารถจงใจใหกลายเปนกฎสากลได

• พทธสภาษต เจตนาห ภกขเว กมม วทาม