คลนกเทคโนโลย

โครงการการพฒนาชาดอกแคผสมสมนไพรและบรรจภณฑ

โดย

ดร.วจตรา เหลยวตระกล อาจารยวชรญา เหลยวตระกล

ไดรบการสนบสนนงบประมาณจากส านกงานปลดกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย

ประจ าปงบประมาณ 2560

ก

กตตกรรมประกาศ

รายงานฉบบนเปนการด าเนนตามโครงการการพฒนาชาดอกแคผสมสมนไพรและบรรจภณฑ ภายใตแผนการวจยและพฒนาตอยอดเทคโนโลย คลนกเทคโนโลย มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลสวรรณภม คณะผด าเนนโครงการขอขอบคณคลนกเทคโนโลย กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลยทสนบสนนงบประมาณในการด าเนนโครงการ หนวยงานคลนกเทคโนโลย มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลสวรรณภม ผอ านวยการและบคลากรคลนก เทคโนโลย มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลสวรรณภม ทใหค าแนะน าในการด าเนนโครงการ จนกระทงการด าเนนโครงการนส าเรจเรยบรอย คณะผด าเนนโครงการขอขอบคณกลมแมบานเกษตรกรต าบลบานแค อ าเภอผกไห จงหวดพระนครศรอยธยา ทใหขอมลและเขารวมโครงการ รวมทงใหความรวมมอในการฝกอบรมเชงปฏบตการในครงน เปนอยางด รวมทงขอขอบคณนายกองคกรบรหารสวนต าบลบานแค คร นกเรยนโรงเรยนวดบานแคทใหความอนเคราะหดานสถานทและใหการตอนรบเปนอยางด และขอขอบคณผชวยนกวจยตลอดจนนกศกษาทใหการชวยเหลอดานการฝกอบรม เตรยมวสด อปกรณ จนท าใหรายงานฉบบนมเนอหาครบถวนสมบรณและมประโยชนตอการพฒนาตอไป

คณะผด าเนนโครงการ กนยายน 2560

ข

ค าน า

รายงานฉบบนไดรวบรวมกจกรรมการด าเนนงานตามโครงการการพฒนาชาดอกแคผสมสมนไพรและบรรจภณฑ ภายใตแผนการวจยและพฒนาตอยอดเทคโนโลย คลนกเทคโนโลย มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลสวรรณภม โดยเปนการวจยและพฒนาตอยอดเทคโนโลยทมอย รวมทงน าองคความรและงานวจยจากคณะผด าเนนโครงการไปถายทอดใหเกดประโยชนตอชมชนใหมากทสด ทงนโดยการสนบสนนทนจากกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลยในการด าเนนโครงการทงหมด จนการด าเนนโครงการส าเรจลลวงตามวตถประสงค ดงนนเพอใหการด าเนนโครงการนสามารถน าไปใชประโยชนตอไปได ผด าเนนโครงการจงไดรวบรวมรายละเอยดตาง ๆ ของโครงการไวในรายงานฉบบน โดยตระหนกวารายงานฉบบนจะสามารถกอใหเกดเทคโนโลยตาง ๆ อกมากทจะเปนประโยชนตอชมชน สงคมและประเทศตอไป

คณะผด าเนนโครงการ สงหาคม 2560

ค

สารบญ หนา กตตกรรมประกาศ ก ค าน า ข สารบญ ค บทท 1 รายละเอยดโครงการ 1

1 ขอเสนอโครงการทไดรบอนมต 1 2 แบบส ารวจความตองการของชมชน 12

3 รายละเอยดของกลมทรบการถายทอดเทคโนโลย 16 บทท 2 การด าเนนการถายทอดเทคโนโลย 17

1 คณะกรรมการด าเนนการ 17 2 ขอมลเนอหา เอกสาร เทคโนโลยทจะถายทอด 17 3 ก าหนดการถายทอด 38 4 รายชอผเขารบการอบรม 39

บทท 3 ผลการประเมนระหวางการถายทอดเทคโนโลย 41 บทท 4 ผลการตดตามหลงการถายทอดเทคโนโลย 43 บทท 5 สรปผลการด าเนนโครงการ ปญหาอปสรรคและแนวทางแกไข 45 ภาคผนวก 46

ขอมลการประเมนตามแบบฟอรมของคลนกสวนกลาง ประกอบดวย แบบใบสมคร แบบประเมน และแบบตดตามผล ภาพกจกรรมการถายทอดเทคโนโลย เอกสารการน าผลงานวจยไปใชประโยชน เอกสารการอบรม

แบบสอบถามการวจยเรองการศกษาพฤตกรรมการบรโภคชา แบบทดสอบทางประสาทสมผส แบบสอบถามการพฒนาบรรจภณฑชาดอกแคผสมสมนไพร แบบสอบถามความพงพอใจตอบรรจภณฑชาดอกแคผสมสมนไพร หลกฐานการลงชอผเขารวมโครงการ การวเคราะหทางกายภาพ เคม และปรมาณจลนทรยทงหมด

1

บทท 1 รายละเอยดโครงการ

1 ขอเสนอโครงการทไดรบอนมต

1. ชอสถาบนการศกษาทเปนคลนกเทคโนโลยเครอขาย : มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลสวรรณภม

2. ชอโครงการ : โครงการการพฒนาชาดอกแคผสมสมนไพรและบรรจภณฑ

3. ชอผเสนอโครงการและผรวมโครงการ : (ค ำอธบำย : โปรดระบ ชอ – นำมสกล / ต ำแหนง /สถำนทตดตอ / หมำยเลขโทรศพท / โทรสำร / e-mail) (ประวตกำรศกษำ ประวตกำรท ำงำน ผลงำน ประสบกำรณกำรท ำงำน ของผเสนอโครงกำรทเปนหวหนำโครงกำรและผรวมโครงกำรใหเปน

เอกสำรแนบทำยโครงกำร)

3.1 ผเสนอโครงการ: ดร.วจตรา เหลยวตระกล ต าแหนง อาจารย สถานทตดตอ สาขาวชาวทยาศาสตรและเทคโนโลยการอาหาร คณะเทคโนโลยการเกษตรและอตสาหกรรมเกษตร มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลสวรรณภม หมายเลขโทรศพท 092-7654788 หมายเลขโทรสาร 035-709096 E-mail: L_wijitra@hotmail.com (ประวตตามเอกสารแนบ)

3.2 ผเสนอรวมโครงการ: อาจารยวชรญา เหลยวตระกล ต าแหนง อาจารย สถานทตดตอ สาขาวชาวทยาศาสตรและเทคโนโลยการอาหาร คณะเทคโนโลยการเกษตรและอตสาหกรรมเกษตร มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลสวรรณภม หมายเลขโทรศพท 084-1413907 หมายเลขโทรสาร 035-709096 E-mail: Vachiraya_liao@hotmail.com (ประวตตามเอกสารแนบ)

4.ความสอดคลองกบแผนงาน : การวจยและพฒนาตอยอดเทคโนโลย

5.ลกษณะโครงการ : โปรดใสเครองหมาย ใน ทตองการและกรอกขอมลใหครบถวน 5.1 เปนความตองการของชมชน (เกษตรกร แมบานเปนรายบคคลหรอเปนกลม หรอ วสาหกจชมชน โดยไดแนบหลกฐานตามแบบส ารวจความตองการ (แบบ สส. 002 - 2 (1)) 5.2 เปนขอเสนอความตองการของจงหวด หนวยงานองคกรปกครองสวนทองถน หรอสมาชก อสวท. โดยไดแนบหนงสอขอความชวยเหลอทางวชาการ (แบบ สส.002 - 2 (2)) 5.3 อนๆ โปรดระบ

6. หลกการและเหตผล : (ชแจงเหตผลควำมจ ำเปนทตองมวจยและพฒนำตอยอด โดยแสดงรำยละเอยดและสถำนภำพปญหำของเทคโนโลยเดม)

จากโครงการการศกษาสารออกฤทธทางชวภาพและกจกรรมการตานอนมลอสระของดอกแคและการใชประโยชนเชงอาหารเพอสขภาพ ประจ าปงบประมาณแผนดนป พ.ศ. 2559 นน คณะวจยน าองคความรทไดจากงานวจยในสวนของการน าดอกแคไปใชประโยชนเชงอาหารเพอสขภาพ มาถายทอดองคความรและแลกเปลยนเรยนรใหแกผสนใจ โดยไดมการฝกอบรมเชงปฏบตการเรอง อาหารเพอสขภาพจากดอกแค (ชาดอกแคและผกแผนจากดอกแค) ในเดอนสงหาคม 2559 ใหแก ผน าชมชน เจาหนาทเกษตรอ าเภอผกไห สมาชกกลมสตรบานแคและผสนใจ จ านวนทงสน 30 คน ณ โรงเรยนวดบานแค ต าบลบานแค อ าเภอผกไห

2

จงหวดพระนครศรอยธยา ในการถายทอดเทคโนโลยและผลงานวจยครงนพบวาผเขารวมอบรมมความพงพอใจและกระตอรอรนในการฝกอบรมเชงปฏบตการเปนอยางมาก ผเขารวมอบรมสนใจในคณคาทางโภชนาการของชาดอกแคทมตอสขภาพ เนองจากชาดอกแคมฤทธในการตานอนมลอสระเหมาะส าหรบผสงอาย ซงทางชมชนบานแคมผสงอายเปนจ านวนมาก และประเทศไทยก าลงจะเปนสงคมผสงอายในอนาคตอนใกล ดงนน ทางผน าชมชนและผเขารวมอบรมตองการใหคณะวจยพฒนาและตอยอดชาดอกแคใหมความหลากหลายและมคณคาทางโภชนาการมากขนโดยการผสมสมนไพรพนบานลงไปในชาดอกแค เพอเปนอาชพของกลมแมบานและแปรรปเพอบรโภคในครวเรอนตอไป การท าชาดอกแคนนสามารถหาวตถดบไดทวไปและท าไดงาย เนองจากทางองคการบรหารสวนต าบลบานแคไดมการสงเสรมใหมการปลกตนแคในชมชนอยางตอเนอง ท าใหดอกแคเปนพชพนบานทพบทวไปในชมชนบานแค และการน ามาท าเปนชาดอกแคจะสามารถสรางมลคาเพมใหแกดอกแคเปนอยางมาก แตทางชมชนตองการจะพฒนาชาดอกแคตอในสวนของการเพมความหลากหลายใหแกผลตภณฑชาดอกแค เชน การเตมสมนไพรพนบานลงในชาดอกแค และการพฒนาบรรจภณฑของผลตภณฑทพฒนาได เพอเปนผลตภณฑของชมชนในการจดจ าหนายตอไป นอกจากนยงเปนการสงเสรมใหทางกลมมประสทธภาพและพฒนาศกยภาพดานการผลต และบรรจภณฑ เปนการพฒนาเศรษฐกจของชมชนใหยงยนตอไป

7.วตถประสงค :(ระบวำโครงกำรมงหวงใหบรรลอะไร หลกๆ ไมเกน 3 ขอ) 1. เพอพฒนาผลตภณฑชาดอกแคผสมสมนไพร 2. เพอพฒนาบรรจภณฑชาดอกแคผสมสมนไพร

8. กลมเปาหมาย : กลมสตรบานแค ต าบลบานแค อ าเภอผกไห จงหวดพระนครศรอยธยา และกลมผสงอายในชมชน

(อธบำย :โปรดระบ กลมเปำหมำยทคำดวำจะเปนผใช/รบกำรถำยทอดฯ เมอผลงำนวจยฯ แลวเสรจ)

9. พนทด าเนนการ : ต าบลบานแค อ าเภอผกไห จงหวดพระนครศรอยธยา (อธบำย :โปรดระบ พนทตงทจะด ำเนนกำรวจยและพฒนำตอยอดและพนทของกลมเปำหมำยทเปนผใชเทคโนโลย)

10. ระยะเวลาด าเนนการ : วนท 1 ตลาคม 2559 - 30 กนยายน 2560

11. การด าเนนโครงการ : 11.1 กระบวนการและวธการวจยและพฒนาตอยอดฯ มรายละเอยด ตามหวขอ ดงน

ขอบเขตการวจยและพฒนาตอยอดฯ การรวมกนพฒนาชาดอกแคผสมสมนไพรและพฒนาบรรจภณฑระหวางผรบผดชอบโครงการ องคการบรหารสวนต าบลบานแค และกลมสตรบานแค อ าเภอผกไห จงหวดพระนครศรอยธยา ระเบยบวธการวจยและพฒนาตอยอดฯ

1. การพฒนาชาดอกแคผสมสมนไพร การพฒนาชาดอกแคผสมสมนไพร โดยใชดอกแคขาวและดอกแดงมาท า

แหงเปนชาดอกแค และน ามาผสมกบสมนไพรแหงจ านวน 5 ชนดในอตราสวนทแตกตางกน บรรจในซองชา จากนนทดสอบพฤตกรรมการบรโภคผลตภณฑชาและการยอมรบตอผลตภณฑชาดอกแคผสมสมนไพร โดยเครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล คอ แบบสอบถาม (questionnaires) โดยแบงเปน 3 สวน ดงน

สวนท 1 คอขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม ไดแก เพศ อาย ระดบการศกษา อาชพ รายไดเฉลยตอเดอน สถานะภาพ และสมาชกในครอบครว

3

สวนท 2 เปนขอมลเกยวกบพฤตกรรมการบรโภคชา สวนท 3 ขอมลทางดานประสาทสมผส ท าการทดสอบทางประสาทสมผส

โดยวธ Hedonic scale (9 คะแนน) ใหอตราความชอบเปน 9 คะแนน โดยท 1 คอ ไมชอบมากทสด 5 คอเฉยๆ และ 9 คอชอบมากทสด ประเมนในดานลกษณะปรากฏ, ส, กลน, กลนรส, ความรสกหลงกลน และความชอบโดยรวม ทดสอบการยอมรบของผบรโภค โดยแจกแบบสอบถามรวมกบการทดสอบชมผลตภณฑกบผบรโภคทวไป จ านวน 100 คน ใหผบรโภคตดสนใจในการยอมรบผลตภณฑตวอยาง และการตดสนใจซอผลตภณฑนน

2. การพฒนาบรรจภณฑชาดอกแคผสมสมนไพร น าผลตภณฑชาดอกแคผสมสมนไพรทไดรบการยอมรบมากทสดจาก

ผบรโภคจากตอนท 1 มาพฒนาบรรจภณฑ และฉลาก รวมกบกลมสตรบานแค โดยเครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล คอ แบบสอบถาม (questionnaires)

3. การศกษาอายการเกบรกษาผลตภณฑชาดอกแคผสมสมนไพร ศกษาอายการเกบรกษาผลตภณฑชาดอกแคผสมสมนไพรจากขนตอนท ๒

โดยวเคราะหปรมาณความชนและสของผลตภณฑ

ขนตอนการวจยและพฒนาตอยอดฯ 1. การส ารวจและคดเลอกสมนไพรพนบานทจะน ามาผสมกบชาดอกแค 2. การพฒนาชาดอกแคผสมสมนไพร 3. การพฒนาบรรจภณฑชาดอกแคผสมสมนไพร 4. การศกษาอายการเกบรกษาผลตภณฑชาดอกแคผสมสมนไพร 5. การถายทอดเทคโนโลย 6. การตดตามผลและการท ารายงานของโครงการ

ความคาดหวงและผลประโยชนทไดรบจากการวจยและพฒนาตอยอดฯ

ไดผลตภณฑชาดอกแคผสมสมนไพรทเปนทยอมรบของผบรโภค และกลมสตรบานแคสามารถแปรรปชาดอกแคได

แผนการถายทอดฯ

การอบรมเชงปฏบตการ จ านวน 2 วน ใหแก กลมบานแคและผสงอายในชมชน จ านวน 30 คน โดยมลกษณะการถายทอดเทคโนโลย ดงน

- การบรรยายประกอบการสาธตใหเหนวธการปฏบต - การลงมอฝกปฏบตดวยตนเองตามวธการเดยวกนกบการสาธต - การใหความรโดยการบรรยาย โดยใชสอ เอกสารประกอบค าบรรยาย - การประเมนผลการฝกปฏบตโดยการสงเกตและการประเมนผลงานส าเรจ

4

11.2 แผนการด าเนนการวจยฯ และแผนการถายทอดฯ (ตามตารางดานลาง) โดยสอดคลองกบ ขอ 11.1

12.ผลผลต

ตวชวดผลผลต คาเปาหมาย (หนวยนบ) ขอมลทตองจดเกบ

1) ผลงานวจยและพฒนาตอยอดเทคโนโลยแลวเสรจตามแผน

แลวเสรจตามแผน ภายในปงบประมาณ

1) รายงานการวจยและพฒนาตอยอดเทคโนโลยฉบบสมบรณ

2) จ านวนผรบการถายทอดเทคโนโลย (คน) 30 2) การรายงานความกาวหนาในระบบ CMO 3) รอยละผรบการถายทอดเทคโนโลยม

ความพงพอใจผลงานฯ 85

กจกรรม 2559 2560

รวมเงน (บาท)

ไตรมาสท 1 ไตรมาสท 2 ไตรมาสท 3 ไตรมาสท 4 ต.ค. พ.ย ธ.ค. ม.ค. ก.พ. ม.ค. เม.ย พ.ค ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย.

แผนงาน 1. การส ารวจและคดเลอกสมนไพรพนบานทจะน ามาผสมกบชาดอกแค

5,000

2. การพฒนาชาดอกแคผสมสมนไพร

37,000

3. การพฒนาบรรจภณฑชาดอกแคผสมสมนไพร

34,000

4. การศกษาอายการเกบรกษาผลตภณฑชาดอกแคผสมสมนไพร

20,000

5. การถายทอดเทคโนโลย

29,800

6. การตดตามผลและการท ารายงานของโครงการ

5,000

แผนเงน 5,000 37,000 34,000 54,800 130,800

5

13. ผลกระทบ:(โปรดใสเครองหมำย และแสดงผลกระทบทเกดขนจำกโครงกำรทงทเปนตวเงนและไมสำมำรถระบเปนตวเงน ขอใดขอขอหนง หรอทงสองขอ) ทางเศรษฐกจ โปรดอธบาย กล ม ส ตร บ า นแค ต าบลบ า นแค อ า เ ภ อผ ก ไห จ ง ห ว ดพระนครศรอยธยามรายไดเพมขนจากการน าสวนผลผลตเกษตรทมอยแลวมาท าการแปรรป และบรรจในบรรจภณฑทเหมาะสมและเปนทยอมรบของผบรโภค เพอเพมชองทางการจ าหนายและเปนการเพมมลคาเพมใหกบผลตภณฑใหกบผลตภณฑจ าหนายทผลตเองในชมชน

ทางสงคม โปรดอธบาย เปนการสรางงาน ใชแรงงานในพนท ลดการเคลอนยายแรงงานออกนอกพนท สมาชกสามารถมรายไดเสรม ไมตองทงครอบครวไปท างานตางถน และผลตภณฑชาดอกแคผสมสมนไพรเปนผลตภณฑทเหมาะสมส าหรบผสงอาย เปนการสงเสรมสขภาพของผสงอาย

14.งบประมาณขอรบการสนบสนน จ านวน 130,800 บาท มรายการ ดงน (ค ำอธบำย :ใหแจกแจงรำยละเอยดคำใชจำยทจะใชในกำรด ำเนนโครงกำรทกขนตอนเปนงบตวคณ [ราคาตอหนวย: จ านวนคน/ครง/วน/ชน]

โดยใชระเบยบและอตรำของทำงรำชกำร) คาตอบแทน - คาตอบแทนวทยากร (6 ชวโมง x 2 คน x 600 บาท x 2 วน) 14,400 บาท - คาตอบแทนผชวยวทยากร (2 คน x 2 วน x 300 บาท) 1,200 บาท คาใชสอย - คาเอกสารประกอบการอบรม 3,000 บาท - คาเบยเลยงและพาหนะเดนทางไปราชการ 17,000 บาท - คาเอกสารเลมรายงาน 2,000 บาท - คาอาหารกลางวน (30 คน x 70 บาท x 2 วน) 4,200 บาท - คาอาหารวางและเครองดม (30 คน x 35 บาท x 2 มอ x 2 วน) 4,200 บาท - คาจางเหมาในการวเคราะหปรมาณความชนและคาส 12,000 บาท คาวสด - วสดอปโภคบรโภค 25,000 บาท - วสดงานบานงานครว 25,000 บาท - วสดส านกงาน 9,800 บาท - วสดคอมพวเตอร 5,000 บาท - คาสอโฆษณาประชาสมพนธ เชน ปายไวนล โปสเตอร 2,000 บาท - คาวสดเชอเพลง เชน แกส น ามน เปนตน 6,000 บาท

รวมงบประมาณทเสนอขอ 130,800 บาท (หนงแสนสามหมนแปดรอยบาทถวน)

หมายเหต ขอถวเฉลยทกรายการ

15. การตดตาม ประเมนผลและรายงานผล : รายงานความกาวหนากบส านกงานปลดกระทรวงวทยาศาสตรฯ โดยรายงานผลการด าเนนงานและ

จดสงขอมลตามแบบฟอรมฯ ทก าหนด เปนรายไตรมาส รวมไมนอยกวา 3 ครง/ป โดยรายงานในระบบตดตาม

6

โครงการคลนกเทคโนโลยออนไลน (Clinic Monitor Online : CMO) ทเวบไซต www.clinictech.most.go.th และสงรายงานฉบบสมบรณพรอมไฟลเอกสาร ภายใน 30 วนหลงสนสดปงบประมาณ

ประวตคณะผวจย ประวตนกวจย (หวหนาโครงการ) 1 .ชอ - นามสกล (ภาษาไทย) ดร. วจตรา เหลยวตระกล (ภาษาองกฤษ) Dr. Wijitra Liaotrakoon 2. เลขหมายบตรประจ าตวประชาชน 3 7303 00282 12 3 3. ต าแหนงปจจบน อาจารย 4. หนวยงานทอยทสามารถตดตอไดสะดวก พรอมหมายเลขโทรศพท โทรสาร และ e-mail หนวยงาน คณะเทคโนโลยการเกษตรและอตสาหกรรมเกษตร มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลสวรรณภม ต.หนตรา อ.พระนครศรอยธยา จ.พระนครศรอยธยา 13000 โทรศพทเคลอนท 092 7654 788 E- mail L_wijitra@hotmail.com 5. ประวตการศกษา

ปทจบการศกษา

ระดบ ปรญญา

อกษรยอปรญญา สาขาวชา ชอสถาบน การศกษา

ประเทศ

2556 ปรญญาเอก PhD in Applied Biological Sciences

Food Technology and Engineering

Ghent University Belgium

2547 ปรญญาโท วท.ม. วทยาศาสตรและเทคโนโลยการอาหาร

มหาวทยาลยเชยงใหม ไทย

2544 ปรญญาตร วท.บ. เทคโนโลยชวภาพ มหาวทยาลยมหดล ไทย 6. สาขาวชาทมความช านาญเปนพเศษ (แตกตางจากวฒการศกษา) ระบสาขาวชาการ

- เทคโนโลยผกและผลไม - การวเคราะหคณภาพอาหาร - วศวกรรมอาหาร - ไขมนและน ามน - การแปรรปอาหารและเครองดม

7. ประสบการณทเกยวของกบการบรหารงานวจยทงภายในและภายนอกประเทศ - ผรวมโครงการการยกระดบมาตรฐานผลตภณฑสนคา OTOP ของจงหวดพระนครศรอยธยา

เงนงบประมาณป 2549 - หวหนาโครงการเตมความรทางดานวทยาศาสตรเพอยกระดบผลตภณฑ OTOP ทางดาน

อาหารของจงหวดพระนครศรอยธยาใหมมลคา เงนงบประมาณป 2550

7

- ผรวมชดโครงการการใชประโยชนจากลกเดอย และหวหนาโครงการการศกษาเปรยบเทยบคณภาพทางเคมและกายภาพของแปงลกเดอยจากกรรมวธการผลตแบบโมเปยกและโมแหง เงนสนบสนนการวจย ปงบประมาณ 2550

- ผรวมชดโครงการการใชประโยชนและสงเสรมการบรโภคผกพนบาน และหวหนาโครงการการท าแหงผกพนบาน เงนงบประมาณป 2551-2552

- หวหนาโครงการอายการเกบรกษามะกอกน าแชอม เงนผลประโยชนมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลสวรรณภม งบประมาณป 2549

- ผรวมโครงการพฒนาการรวมกลมและเชอมโยงอตสาหกรรม (Industrial Cluster Development) การพฒนากลมอตสาหกรรมแปรรปอาหารกระปอง ศนยสงเสรมอตสาหกรรมภาคท 8 กรมสงเสรมอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม งบประมาณป 2550

- ผรวมโครงการการใชเชอบรสทธและถวชนดอนแทนถวเหลองในการท ากะปเจและเตาเจยว งบประมาณป 2549

- ผรวมโครงการความหลากหลายทางชวภาพของจลนทรยของผลตภณฑถวหมกในชมชนอโศก โครงการสงเสรมการวจยในอดมศกษา งบประมาณป 2557

- ผรวมโครงการผลของน าหมกชวภาพทมตอระยะเวลาในการดองและคณภาพของไขเคม โครงการสงเสรมการวจยในอดมศกษา งบประมาณป 2557

- ผรวมโครงการการแปรรปมนเทศบางปะหน ส านกงานกองทนสนบสนนการวจย งบประมาณป 2558

- ผรวมโครงการการส ารวจขอมลในการท านาขาวในพนท 16 ต าบล อ าเภอเสนา จงหวดพระนครศรอยธยา โครงการสงเสรมการวจยในอดมศกษา งบประมาณป 2558

- หวหนาโครงการสรางมลคาเพมของเหดตบเตาโดยการยดอายการเกบรกษาและการพฒนาบรรจภณฑ งบประมาณของ สกว ป 2558

- หวหนาโครงการการพฒนาชาดอกแคผสมสมนไพรและบรรจภณฑ คลนกเทคโนโลย งบประมาณป 2558

- หวหนาโครงการการศกษาสารออกฤทธทางชวภาพและกจกรรมการตานอนมลอสระของดอกแคและการใชประโยชนเชงอาหารเพอสขภาพ งบประมาณแผนดน ป 2559

- หวหนาโครงการการผลตและการรกษาเสถยรภาพเมดสธรรมชาตจากพชดวยเครองอบแหงแบบฉดพนฝอย งบประมาณแผนดน ป 2559

- หวหนาโครงการการพฒนาตนแบบผลตภณฑและบรรจภณฑอาหารทองถนภาคกลางเพอการจ าหนาย ภายใตแผนงานวจยการสรางคณคาอาหารทองถนภาคกลาง (จงหวดพระนครศรอยธยา จงหวดนนทบร จงหวดสพรรณบร) งบประมาณแผนดน ป 2559

ผลงานตพมพ - วจตรา เหลยวตระกล และพชรนทร ระวยน. 2547. การพฒนากระบวนการแปรรปแผน

ขาวอบกรอบโดยไมโครเวฟ. วารสารวทยาศาสตรและเทคโนโลยมหาวทยาลยธรรมศาสตร 12: 1 (ม.ค.-เม.ย. 47) 56-64.

- Liaotrakoon, W., De Clercq, N., Lewille, B. and Dewettinck, K. (2012) Physicochemical properties, glass transition state diagram and colour stability of pulp and

8

peel of two dragon fruit varieties (Hylocereus spp.) as affected by freeze-drying, International Food Research Journal, 19(2): 743-750.

- Liaotrakoon, W., De Clercq, N., Van Hoed, V., Van de Walle, D., Lewille, B. and Dewettinck, K. (2013) Impact of thermal treatment on physicochemical, antioxidative and rheological properties of white-flesh and red-flesh dragon fruit (Hylocereus spp.) purees. Food and Bioprocess Technology, 6(2): 416-430.

- Liaotrakoon, W., De Clercq, N., Van Hoed, V. and Dewettinck, K. (2013) Dragon fruit (Hylocereus spp.) seed oils: their characterization and stability under storage conditions. Journal of the American Oil Chemists' Society, 90(2): 207-215.

- Liaotrakoon, W., Van Buggenhout, S., Christiaens, S., Houben, K., De Clercq, N., Dewettinck, K. and Hendrickx, M. (2013) An explorative study on the cell wall polysaccharides in the pulp and peel of dragon fruits (Hylocereus spp.). European Food Research and Technology, 237:341-351.

- Liaotrakoon, W. (2013) Characterization of dragon fruit (Hylocereus spp.) components with valorization potential. Ghent University. Faculty of Bioscience Engineering, Ghent, Belgium. 217 p.

- Liaotrakoon, W., Liaotrakoon, V., Wongsaengtham, W. and Rodsiri, S. (2014) Influence of dry- and wet-milling processes on physicochemical properties, syneresis, pasting profile and microbial count of job’s tear flour International Food Research Journal, 21(5): 1745-1749.

- Liaotrakoon, W., Namhong, T., Yu, C.-H. and Chen, H.-H. (2016) Impact of roasting on the changes in composition and quality of cashew nut (Anacardium occidentale) oil. International Food Research Journal 23(3): 986-991

- Nittakan Praditsrigul, Tosporn Namhong, Wijitra Liaotrakoon, Siriwan Suknicom, Sunisa Sueasaard and Washiraya Thanyacharoen. 2014. Effect of Germinated Brown Rice on the Characteristic of Steamed Chive Dumpling. 503-509 pp., In Proceedings of The 5th Rajamangala University of Technology International Conference with the title of “Technology and Innovation toward ASEAN”, 23 – 25 July 2014, Rajamangala University of Technology Suvarnabhumi, Thailand

- Wijitra Liaotrakoon and Vachiraya Liaotrakoon, 2015, Commercial Packaging for Phlebopus colossus (R. Heim) Singer in Brine, 2nd International Symposium on Local Wisdom and Improving Quality of Life, The International Convention and Exhibition Centre Commemorating His Majesty’s 7th Cycle Birthday Anniversary, Chiangmai, Thailand, 30 November - 3 December 2015

- Vachiraya Liaotrakoon and Wijitra Liaotrakoon, 2015, Commercial Packaging for Dried Phlebopus colossus (R. Heim) Singer, 2nd International Symposium on Local Wisdom and Improving Quality of Life, The International Convention and Exhibition Centre

9

Commemorating His Majesty’s 7th Cycle Birthday Anniversary, Chiangmai, Thailand, 30 November - 3 December 2015

การน าเสนอผลงาน

- Liaotrakoon, W., De Clercq, N., Van Hoed, V. and Dewettinck, K. (2010) Characterisation of the physicochemical properties of two species of dragon fruit seed oil (Hylocereus undatus and Hylocereus polyrhizus), 16th PhD Symposium on Applied Biological Sciences, December 20, Ghent University, Belgium.

- Liaotrakoon, W., De Clercq, N., Van Hoed, V. and Dewettinck, K. (2011) Characterisation of the physicochemical properties of two species of dragon fruit seed oil (Hylocereus undatus and Hylocereus polyrhizus), 102nd AOCS Annual Meeting & Expo, May 1-4, Duke Energy Center, Cincinnati, Ohio, USA.

- Liaotrakoon, W., De Clercq, N., Lewille, B. and Dewettinck, K. (2011) Freeze-drying qualities and state diagram of pulp and peel freeze-dried dragon fruits (Hylocereus spp.), 2nd Conference on Food Science and Technology (Mekong Delta), November 9-12, Can Tho, Vietnam.

- Liaotrakoon, W., De Clercq, N. and Dewettinck, K. (2012) Rheological behaviour of dragon fruit purees as affected by thermal treatment, 3rd International Conference on Food and Applied Bioscience, February 6-7, Chiang Mai, Thailand.

- Liaotrakoon, W., Van Buggenhout, S., De Clercq, N., Dewettinck, K. and Hendrickx, M. (2013) Comparative study of cell wall polysaccharides from pulp and peel of dragon fruits (Hylocereus spp.), 18th PhD Symposium on Applied Biological Sciences, February 8, Ghent University, Belgium. ประวตนกวจย (นกวจยผรวมโครงการ) 1. ชอ-สกล (ภาษาไทย) นางสาววชรญา เหลยวตระกล (ภาษาองกฤษ) Miss.Vachiraya Liawtrakoon 2. เลขทบตรประจ าตวประชาชน 3 73030028201301 3. ต าแหนงปจจบน อาจารย (พนกงานมหาวทยาลย) 4. หนวยงานทอยทตดตอไดพรอมทงโทรศพทและโทรสาร คณะ/สถาบน/ส านก คณะเทคโนโลยการเกษตรและอตสาหกรรมเกษตร สงกด มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลสวรรณภม ทตง 60 หม 3 ต าบลหนตรา อ าเภอพระนครศรอยธยา จงหวดพระนครศรอยธยา 13000

ส านกงาน: 0 3532 3616 มอถอ: 0 841 4139 07 โทรสาร: 0 3532 3616 E-mail: Vachiraya_liao@hotmail.com

10

5. ประวตการศกษา ปทจบ

การศกษา ระดบ

ปรญญา ปรญญา สาขาวชา ชอสถาบนฯ ประเทศ

2546 ตร คบ. อาหารและโภชนาการ- พฒนาผลตภณฑ

สถาบนเทคโนโลยราชมงคล วทยาเขตพระนครใต

ไทย

2548 โท วท.ม. วทยาศาสตรและเทคโนโลยการอาหาร มหาวทยาลยเชยงใหม ไทย

6. สาขาวชาทมความช านาญพเศษ การพฒนาผลตภณฑอาหาร ผลตภณฑเบเกอร วเคราะหคณภาพอาหาร การแปรรปอาหารและเครองดม เทคโนโลยผกและผลไม บรรจภณฑอาหาร

7. ประสบการณดานงานวจย ผรวมโครงการการยกระดบมาตรฐานผลตภณฑสนคา OTOP ของจงหวดพระนครศรอยธยา เงน

งบประมาณป 2549 ผรวมโครงการเตมความรทางดานวทยาศาสตรเพอยกระดบผลตภณฑ OTOP ทางดานอาหาร

ของจงหวดพระนครศรอยธยาใหมมลคา เงนงบประมาณป 2550 ผรวมชดโครงการการใชประโยชนจากลกเดอย เงนสนบสนนการวจย ปงบประมาณ 2550 ผรวมชดโครงการการใชประโยชนและสงเสรมการบรโภคผกพนบาน และหวหนาโครงการ

การศกษาการใชประโยชนจากผกหวาน ผกปลง และดอกขจร ในผลตภณฑขนมไทย เงนงบประมาณป 2551-2552

หวหนาโครงการวจยผลของแคลเซยมและสมนไพรทมฤทธชะลอการหนในผลตภณฑขาวเกรยบปลา เงนงบประมาณป 2551

หวหนาโครงการการพฒนาผลตภณฑอาหารเชาจากธญพชเสรมงาด าสตรเจ เงนงบประมาณป 2552

ผรวมโครงการการเพาะเลยงปลาสลดดวยอาหารตางชนด และการแปรรป เงนงบประมาณป 2553-2554

การน าเสนอผลงานภาคโปสเตอร ผลของแคลเซยมและสมนไพรทมฤทธชะลอการหนในผลตภณฑขาวเกรยบปลา (งานประชม

วชาการทางการประมง ครงท 4 ป 2552 มหาวทยาลยแมโจ) Addition of glycerol and palm oil enhanced physicochemical properties of whey

protein isolate-based edible film (การประชมวชาการ “ตดตามความกาวหนาผรบทนพฒนาอาจารย” ภายใตโครงการสงเสรมการวจยในอดมศกษา (University Staff Development under Higher Education Research Promotion, USD-HERP ป 2557)

11

ผลงานตพมพ Liaotrakoon, W., Liaotrakoon, V., Wongsaengtham, W. and Rodsiri, S. (2014) Influence

of dry- and wet-milling processes on physicochemical properties, syneresis, pasting profile and microbial count of job’s tear flour International Food Research Journal, 21(5): 1745-1749. การน าเสนอผลงาน

Vachiraya Liaotrakoon and Wijitra Liaotrakoon, 2015, Commercial Packaging for Dried Phlebopus colossus (R. Heim) Singer, 2nd International Symposium on Local Wisdom and Improving Quality of Life, Chiangmai, Thailand, 30 November - 3 December 2015

Wijitra Liaotrakoon and Vachiraya Liaotrakoon, 2015, Commercial Packaging for Phlebopus colossus (R. Heim) Singer in Brine, 2nd International Symposium on Local Wisdom and Improving Quality of Life, Chiangmai, Thailand, 30 November - 3 December 2015

12

2 แบบส ารวจความตองการของชมชน

13

14

15

16

3 รายละเอยดของกลมทรบการถายทอดเทคโนโลย

โครงการการพฒนาชาดอกแคผสมสมนไพรและบรรจภณฑ ภายใตแผนการวจยและพฒนาตอยอด

เทคโนโลย คลนกเทคโนโลย มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลสวรรณภม นนไดด าเนนการวจยและตอยอดชา

ดอกแค และน าองคความรและเทคโนโลยทไดมาถายทอดเทคโนโลยเรองการแปรรปชาดอกแคขาวและชาดอก

แดงผสมผสมไพร และเรองบรรจภณฑ ใหแกกลมแมบานเกษตรกรต าบลบานแค อ าเภอผกไห จงหวด

พระนครศรอยธยา รวมทงผสนใจ โดยจ านวนผเขารบการอบรมจ านวน 37 คน ณ โรงเรยนวดบานแค ต าบล

บานแค อ าเภอผกไห จงหวดพระนครศรอยธยา กลมนมสมาชกประมาณ 80 คน อายเฉลยของกลมประมาณ

60 ป ทางกลมมการประชมทกเดอน โดยมากมอาชพเกษตรกร ในปจจบนมการแปรรปทองมวนกลวย

ออกจ าหนายและสาธตในงานตาง ๆ

17

บทท 2 การด าเนนการถายทอดเทคโนโลย

1 คณะกรรมการด าเนนการ ดร.วจตรา เหลยวตระกล ผรบผดชอบโครงการ อาจารยวชรญา เหลยวตระกล ผรบผดชอบโครงการ

นายกฤชพล กาญจนลกษณ เจาหนาทคลนกเทคโนโลย มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลสวรรณภม

นางสาวเพญวด กางถน เจาหนาทบรหารงานทวไป (งานวจย) คณะเทคโนโลยการเกษตรและอตสาหกรรมเกษตร

2 ขอมลเนอหา เอกสาร เทคโนโลยทจะถายทอด ขนตอนการวจยและพฒนาตอยอด ฯ

1. การส ารวจและคดเลอกสมนไพรพนบานทจะน ามาผสมกบชาดอกแค 2. การพฒนาชาดอกแคผสมสมนไพร 3. การพฒนาบรรจภณฑชาดอกแคผสมสมนไพร 4. การศกษาอายการเกบรกษาผลตภณฑชาดอกแคผสมสมนไพร 5. การถายทอดเทคโนโลย 6. การตดตามผลและการท ารายงานของโครงการ

กระบวนการและวธการวจยและพฒนาตอยอด ฯ ตอนท 1 ผลการพฒนาชาดอกแคผสมสมนไพร

การพฒนาชาดอกแคผสมสมนไพร โดยใชดอกแคขาวและดอกแดงมาท าแหงเปนชาดอกแค และน ามาผสมกบสมนไพรแหงจ านวน 5 ชนดในอตราสวนทแตกตางกน บรรจในซองชา จากนนทดสอบพฤตกรรมการบรโภคผลตภณฑชาและการยอมรบตอผลตภณฑชาดอกแคผสมสมนไพร โดยเครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล คอ แบบสอบถาม (questionnaires) โดยแบงเปน 3 สวน ดงน

สวนท 1 คอขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม ไดแก เพศ อาย ระดบการศกษา อาชพ รายไดเฉลยตอเดอน สถานะภาพ และสมาชกในครอบครว

สวนท 2 เปนขอมลเกยวกบพฤตกรรมการบรโภคชา สวนท 3 ขอมลทางดานประสาทสมผส ท าการทดสอบทางประสาทสมผสโดยวธ Hedonic scale

(9 คะแนน) ใหอตราความชอบเปน 9 คะแนน โดยท 1 คอ ไมชอบมากทสด 5 คอเฉย ๆ และ 9 คอชอบมากทสด ประเมนในดานลกษณะปรากฏ ส กลน กลนรส ความรสกหลงกลน และความชอบโดยรวม ทดสอบการยอมรบของผบรโภค โดยแจกแบบสอบถามรวมกบการทดสอบชมผลตภณฑกบผบรโภคทวไป จ านวน 100 คน ใหผบรโภคตดสนใจในการยอมรบผลตภณฑตวอยาง และการตดสนใจซอผลตภณฑนน

ผลทไดจากการพฒนาชาดอกแคผสมสมนไพร โดยใชดอกแคขาวและดอกแดงมาท าแหงเปนชาดอกแค และน ามาผสมกบสมนไพรแหงจ านวน 5 ชนด ไดแก ตะไคร ขง ใบเตย กระเจยบและมะตม ในอตราสวนทแตกตางกน บรรจในซองชา จากนนทดสอบพฤตกรรมการบรโภคผลตภณฑชาและการยอมรบตอผลตภณฑชาดอกแคผสมสมนไพร โดยเครองมอท ใช ในการเกบรวบรวมขอมล คอ แบบสอบถาม (questionnaires)

18

เมอท าการรวบรวมขอมลทผบรโภคท าแบบสอบถาม เรอง การศกษาพฤตกรรมการบรโภคชา (ดงตารางท 2.1-2.3) พบวา เปนเพศชายรอยละ 47 เพศหญงรอยละ 53 สวนมาอายอยในชวง 20-30 ป ระดบการศกษาอยระดบปรญญาตร รอยละ 47 สวนมากบรโภคชา 1 ครงตอสปดาห (รอยละ 52) โดยบรโภค 1 แกวตอครงและเปนชาแบบเยน (รอยละ 80) เครองดมชาทผบรโภคนยมบรโภค คอ ชาเขยว (รอยละ 71) ผบรโภครอยละ 67 ไมรจกชาสมนไพร โดยสวนมากซอชาจากรานสะดวกซอ เหตผลทบรโภคชา คอ ชอบในกลนและรสชาตของชา ปจจยทมผลตอการตดสนใจซอผลตภณฑ มดงน วตถดบ ความแปลกใหมของผลตภณฑ ราคา บรรจภณฑ สรรพคณทางยา/ปรมาณสารตานอนมลอสระ ผลตจากผผลตทมคณภาพนาเชอถอ สถานททจ าหนายมความนาเชอถอ ความปลอดภยในการบรโภค อายการเกบรกษา และมการจดโปรโมชน ชงโชคหรอแจกแถม โดยปจจยอนดบหนง คอ ผลตจากผผลตทมคณภาพนาเชอถอ

ตารางท 2.1 ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถามการวจย เรอง การศกษาพฤตกรรมการบรโภคชา

ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถามการวจย (n = 100) Percentage 1. เพศ

ชาย 47 47.0 หญง 53 53.0

2. อาย ต ากวา 20 ป 3 3.0 20 - 30 ป 53 53.0 31 – 40 ป 23 23.0 41-50 ป 11 11.0 51 – 60 ป 10 10.0 มากกวา 60 ป 0 0.0

3. ระดบการศกษา ต ากวามธยม 15 15.0 มธยมศกษาตอนตน 9 9.0 มธยมศกษาตอนปลาย/ ปวช. 15 15.0 อนปรญญา/ ปวส. 9 9.0 ปรญญาตร 47 47.0 สงกวาปรญญาตร 5 5.0

4. สถานะภาพ โสด 64 64.0 สมรส 32 32.0 อน ๆ 4 4.0

5. จ านวนสมาชกในครอบครว 1-3 คน 29 29.0 4-6 คน 56 56.0 7-9 คน 9 9.0 มากกวา 9 คน 6 6.0

19

ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถามการวจย (n = 100) Percentage 6. อาชพ

ขาราชการ / พนกงานรฐวสาหกจ 15 15.0 พนกงานบรษทเอกชน 22 22.0 เจาของกจการ / ธรกจสวนตว 7 7.0 รบจาง 19 19.0 นสต / นกศกษา 36 36.0 อน ๆ 1 1.0

7. รายไดเฉลย / เดอน ต ากวา 10,000 บาท/ เดอน 39 39.0 10,000-25,000 บาท/ เดอน 43 43.0 25,001-30,000 บาท/ เดอน 9 9.0 30,001-35,000 บาท/ เดอน 4 4.0 มากกวา 35,000 บาท/ เดอน 5 5.0

ตารางท 2.2 ขอมลเกยวกบพฤตกรรมการบรโภคชาของผบรโภค

ขอมลเกยวกบพฤตกรรมการบรโภคชาของผบรโภค (n = 100) Percentage 1. ทานบรโภคชากครงตอสปดาห

ไมบรโภคชา 23 23.0 สปดาหละ 1 ครง 52 52.0 2-3 ครงตอสปดาห 25 25.0 4-6 ครงตอสปดาห 0 0.0 มากกวา 6 ครงตอสปดาห 0 0.0

2. ทานบรโภคชาเวลาใดมากทสด เชา 29 29.0 กลางวน 23 23.0 เยน 8 8.0 กอนนอน 0 0.0 ไมจ ากดเวลา 40 40.0

3. ปรมาณของชาททานบรโภคตอครง 1 แกว 80 80.0 2 แกว 13 13.0 3 แกว 2 2.0 4 แกว 2 2.0 5 แกวขนไป 3 3.0

4. ทานบรโภคชาแบบใด ชารอน 20 20.0 ชาเยน 80 80.0

20

ขอมลเกยวกบพฤตกรรมการบรโภคชาของผบรโภค (n = 100) Percentage 5. ทานบรโภคชาประเภทใดบาง

ชาเขยว 71 71.0 ชาจน 7 7.0 ชาสมนไพร 12 12.0 ชาผลไม 6 6.0 อนๆ 4 4.0

6. ทานรจก “ชาสมนไพร” หรอไม ไมรจก 67 67.0 รจก 33 33.0

7. หากทาน “ตอง” ซอชาทานจะซอชาจากแหลงใดมากทสด

รานสะดวกซอ / มนมารท เชน 7-11 73 65.8 รานขายของช าทวไป 18 16.2 ซปเปอรมารเกต เชน Top, ฟดแลนด, Villa Market 8 7.2 หางสรรพสนคา 11 9.9 อนๆ 1 0.9

8. เหตผลในการบรโภคชา ชอบในกลนและรสชาตของชา 71 64.5 ดมเพอบ ารงสขภาพ มประโยชนตอรางกาย 18 16.4 ดมแลวท าใหสดชน 19 17.3 การไดรบค าแนะน าจากการโฆษณาของผจ าหนาย 0 0.0 การไดรบค าแนะน าจากสมาชกในครอบครว 2 1.8 อนๆ 0 0.0

9. ทานซอชาในแตละครงเฉลยราคาเทาไร ต ากวา 30 บาท 64 64.0 30-60 บาท 26 26.0 61-90 บาท 5 5.0 มากกวา 90 บาท 5 5.0

21

ตารางท 2.3 ขอมลของปจจยทมอทธพลตอพฤตกรรมการตดสนใจซอผลตภณฑชา

การพฒนาชาดอกแคผสมสมนไพร โดยใชดอกแคขาวและดอกแดงมาท าแหงเปนชาดอกแค และน ามา

ผสมกบสมนไพรแหงจ านวน 5 ชนด ไดแก ตะไคร ขง ใบเตย กระเจยบและมะตม ในอตราสวนทแตกตางกน คอ อตราสวนดอกแคตอสมนไพรตางๆ 100:0, 75:25, 50:50 และ 25:75 เมอน าวตถดบทจะท าชาดอกแคผสมสมนไพร ซงประกอบดวย ดอกแคขาว ดอกแคแดง ใบเตย ตะไคร ขง มะตม และกระเจยบแดง มาอบแหงดวยเตาอบลมรอนทอณหภม 70 องศาเซลเซยส โดยใชเวลาในการอบแหงทแตกตางกน พบวา วตถดบมปรมาณผลผลตจรง (Yield) (ดงตารางท 2.4) และเมอน าดอกแค และสมนไพรทง 5 ชนดทไดจากการอบแหงไปวเคราะหคณภาพทางกายภาพ และเคม พบวา ดอกแคและสมนไพรอบแหง มปรมาณความชนอยในชวงรอยละ 3.45-10.08 และมคาส L*, a* และ b* ดงตารางท 2.5 ตารางท 2.4 ปรมาณผลผลตจรง (Yield) ของชาดอกแคและสมนไพรอบแหง

สมนไพร เวลาทใชในการอบทอณหภม 70 องศาเซลเซยส Yield (รอยละ)

ดอกแคขาว 5 ชวโมง 11.23

ดอกแคแดง 5 ชวโมง 10.43

ตะไคร 10 ชวโมง 12.58

ขง 10 ชวโมง 14.13

ใบเตย 3 ชวโมง 30 นาท 17.69

กระเจยบ 8 ชวโมง 8.94

มะตม 15 ชวโมง 11.70

ปจจยทมผลตอการตดสนใจซอผลตภณฑ �� S.D. order 1. วตถดบ 4.27 0.83 2 2. ความแปลกใหมของผลตภณฑ 3.94 0.90 9 3. ราคา 3.99 0.88 8 4. บรรจภณฑ 4.04 0.83 7 5. สรรพคณทางยา/ปรมาณสารตานอนมลอสระ 4.26 0.89 3 6. ผลตจากผผลตทมคณภาพนาเชอถอ 4.28 0.83 1 7. สถานททจ าหนายมความนาเชอถอ 4.21 0.87 4 8. ความปลอดภยในการบรโภค 4.19 0.80 5 9. อายการเกบรกษา 4.18 0.87 6 10. มการจดโปรโมชน ชงโชคหรอแจกแถม 4.04 1.00 7

22

ตารางท 2.5 คณภาพทางกายภาพ และเคมของสมนไพรอบแหง

สมนไพร ปรมาณความชน

(รอยละ) คาส

L* a* b*

แคขาว 8.21+0.09 67.39+1.13 3.17+0.68 21.10+1.75

แคแดง 10.08+0.02 49.45+1.82 1.95+0.22 4.73+1.77

มะตม 8.56+0.04 43.69+1.12 2.50+1.24 2.53+0.54

ใบเตย 6.87+0.45 51.88+2.86 -1.67+0.35 9.17+2.08

กระเจยบแดง 3.45+0.45 43.92+1.18 3.60+1.02 0.05+1.20

ขง 7.10+0.34 58.52+1.88 4.15+0.77 10.88+1.52

ตะไคร 10.00+0.08 55.99+2.89 2.58+0.78 10.06+1.05

การพฒนาชาดอกแคผสมสมนไพร โดยใชดอกแคขาวและดอกแดงมาท าแหงเปนชาดอกแค และน ามาผสมกบสมนไพรแหงจ านวน 5 ชนด ไดแก ตะไคร ขง ใบเตย กระเจยบและมะตม ในอตราสวนทแตกตางกน แลวน าน าชาดอกแคผสมสมนไพรทง 5 ชนด (ภาพท 2.1-2.3) มาท าการทดสอบทางประสาทสมผสโดยวธ Hedonic scale (9 คะแนน) ใหอตราความชอบเปน 9 คะแนน โดยท 1 คอ ไมชอบมากทสด 5 คอเฉยๆ และ 9 คอชอบมากทสด ประเมนในดานลกษณะปรากฏ ส กลน รสชาต กลนรสตกคาง และความชอบโดยรวม ทดสอบการยอมรบของผบรโภค โดยแจกแบบสอบถามรวมกบการทดสอบชมผลตภณฑกบผบรโภคทวไป จ านวน 100คน ไดผลดงตารางท 2.6-2.10 เมอน าขอมลทางประสาทสมผสของชาดอกแคขาวและชาดอกแคแดงผสมสมนไพร 5 ชนด คอ ตะไคร ขง ใบเตย กระเจยบและมะตม มาวเคราะหความแตกตางทางสถต เพอหาอตราสวนทเหมาะสมของชาดอกแคผสมสมนไพรแตละชนด ซงพบวา อตราสวนของชาดอกแคผสมตะไคร ทดทสด คอ ดอกแคขาวผสมตะไครในอตราสวน 25:75 โดยผบรโภคใหคะแนนทางประสาทสมผสในดานลกษณะปรากฏ ส กลน รสชาต กลนรสตกคาง และความชอบโดยรวม มากทสดอยางมนยส าคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ 95 โดยมคะแนน 6.22-6.94

อตราสวนของชาดอกแคผสมใบเตยทดทสด คอ ดอกแคแดงผสมใบเตยในอตราสวน 25:75 โดยผบรโภคใหคะแนนทางประสาทสมผสในดานลกษณะปรากฏ ส รสชาต กลนรสตกคาง และความชอบโดยรวม มากทสดอยางมนยส าคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ 95 โดยมคะแนน 6.88-7.42

อตราสวนของชาดอกแคผสมขงทดทสด คอ ดอกแคขาวผสมขงในอตราสวน 75:25 โดยผบรโภคใหคะแนนทางประสาทสมผสในดานส กลน และความชอบโดยรวม มากทสดอยางมนยส าคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ 95 โดยมคะแนน 6.44-7.10

อตราสวนของชาดอกแคผสมมะตมทดทสด คอ ดอกแคแดงผสมมะตมในอตราสวน 75:25 โดยผบรโภคใหคะแนนทางประสาทสมผสในดานลกษณะปรากฏ ส กลน รสชาต กลนรสตกคาง และความชอบโดยรวม มากทสดอยางมนยส าคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ 95 โดยมคะแนน 5.92-6.90

และอตราสวนของชาดอกแคผสมกระเจยบแดงทดทสด คอ ดอกแคแดงผสมกระเจยบแดงในอตราสวน 75:25 โดยผบรโภคใหคะแนนทางประสาทสมผสในดานความชอบโดยรวม มากทสดอยางมนยส าคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ 95 โดยมคะแนนสงถง 7.48 คะแนน

23

ภาพท 2.1 ดอกแคขาว

ภาพท 2.2 ดอกแคขาวและดอกแคแดง

24

ภาพท 2.3 สมนไพรอบแหงทใชผสมในชาดอกแค

ภาพท 2.4 น าชาดอกแคขาวผสมตะไคร (อตราสวนดอกแค : ตะไคร)

ภาพท 2.5 น าชาดอกแคแดงผสมตะไคร (อตราสวนดอกแค : ตะไคร)

25

ตารางท 2.6 คณภาพทางดานประสาทสมผสของชาดอกแคผสมตะไคร อตราสวนดอกแค : ตะไคร ลกษณะปรากฏ ส กลน รสชาต กลนรสตกคาง ความชอบโดยรวม

ดอกแคขาว

100 : 0 6.58+1.25 ab 6.44+1.44 abc 6.92+1.09 a 6.60+1.11 a 6.60+0.98 ab 6.64+1.20 a 75 : 25 6.22+1.58 abc 6.78+1.55 a 6.82+1.35 ab 6.54+1.06 a 6.28+0.90 ab 6.26+1.00 abc 50 : 50 6.70+1.46 ab 6.66+1.21 a 6.94+1.05 a 6.50+1.15 a 6.16+1.24 bc 6.62+1.15 a 25 : 75 6.74+1.61 a 6.94+1.30 a 6.62+1.09 ab 6.64+0.91 a 6.66+1.31 ab 6.22+0.99 abc

ดอกแคแดง

100 : 0 6.14+1.06 bc 5.96+1.20 bc 6.26+1.59 bc 5.64+1.55 bc 6.78+1.63 a 5.98+1.69 bc 75 : 25 5.56+0.98 d 6.86+1.37 a 6.68+1.78 ab 5.32+1.46 c 6.08+1.21 cd 6.52+1.80 ab 50 : 50 5.68+1.21 cd 5.88+1.39 c 6.04+1.36 cd 5.64+1.37 dc 5.62+1.23 de 5.92+1.29 bc 25 : 75 5.40+1.33 d 6.50+1.69 ab 5.58+1.28 d 5.90+1.69 b 5.54+1.58 e 5.88+1.57 c

ตารางท 2.7 คณภาพทางดานประสาทสมผสของชาดอกแคผสมใบเตย

อตราสวนดอกแค : ใบเตย ลกษณะปรากฏ ส กลน รสชาต กลนรสตกคาง ความชอบโดยรวม

ดอกแคขาว

100 : 0 6.36+1.03 cd 5.84+1.35 cd 5.56+1.58 de 6.10+1.68 bc 6.08+1.34 b 6.14+1.70 b 75 : 25 5.86+0.87 de 6.34+1.38 bc 6.04+1.57 cd 5.94+1.71 c 5.66+1.44 bc 6.86+1.77 a 50 : 50 5.76+1.32 e 5.70+1.49 d 6.40+1.46 bc 6.54+1.59 d 5.38+1.37 c 6.18+1.18 b 25 : 75 5.44+1.30 e 5.96+1.70 cd 5.42+1.22 e 5.86+1.40 c 5.50+1.54 bc 5.88+1.39 b

ดอกแคแดง

100 : 0 7.50+1.12 a 7.46+1.49 a 6.88+1.53 ab 5.84+1.07 c 6.88+1.46 a 7.20+1.60 a 75 : 25 6.82+1.73 bc 7.22+0.97 a 7.42+1.42 a 5.62+1.26 c 7.06+1.39 a 7.46+1.49 a 50 : 50 7.24+1.57 ab 6.88+1.46 ab 6.14+1.06 c 6.06+1.17 bc 6.88+1.53 a 7.22+0.97 a 25 : 75 7.20+1.60 ab 7.00+1.41 a 5.54+1.06 de 7.22+0.97 a 7.42+1.42 a 6.88+1.46 a

26

ภาพท 2.6 น าชาดอกแคขาวผสมใบเตย (อตราสวนดอกแค : ใบเตย)

ภาพท 2.7 น าชาดอกแคแดงผสมใบเตย (อตราสวนดอกแค : ใบเตย)

ภาพท 2.8 น าชาดอกแคขาวผสมขง (อตราสวนดอกแค : ขง)

ภาพท 2.9 น าชาดอกแคแดงผสมขง (อตราสวนดอกแค : ขง)

27

ตารางท 2.8 คณภาพทางดานประสาทสมผสของชาดอกแคผสมขง อตราสวนดอกแค : ขง ลกษณะปรากฏ ส กลน รสชาต กลนรสตกคาง ns ความชอบโดยรวม

ดอกแคขาว

100 : 0 6.60+1.22 ab 6.38+.50 ab 5.82+1.61 bc 5.98+1.56 ab 6.10+1.47 6.18+1.71 bcd 75 : 25 6.04+1.36 b 6.88+1.23 a 6.44+1.65 a 5.44+1.56 bc 5.90+1.55 7.10+1.65 a 50 : 50 6.42+1.52 ab 6.26+1.47 ab 6.28+1.47 ab 5.18+1.31 c 5.84+1.74 6.78+1.17 ab 25 : 75 6.14+1.54 ab 6.46+1.53 ab 5.44+1.24 c 5.36+1.35 bc 6.28+1.84 6.14+1.55 bcd

ดอกแคแดง

100 : 0 6.08+1.02 b 6.26+1.75 ab 5.80+1.54 bc 6.02+1.66 ab 5.84+1.53 5.54+1.50 b 75 : 25 6.78+1.43 a 6.92+1.47 a 5.66+1.61 bc 5.94+1.67 ab 6.18+1.58 6.18+1.57 bcd 50 : 50 6.26+1.90 ab 6.14+1.39 b 5.42+1.40 c 5.66+1.76 ab 6.28+1.41 6.26+1.45 bc 25 : 75 6.40+1.65 ab 5.34+1.42 c 5.20+1.18 c 6.28+1.79 a 5.96+1.75 5.76+1.23 cd

ตารางท 2.9 คณภาพทางดานประสาทสมผสของชาดอกแคผสมมะตม อตราสวนดอกแค : มะตม ลกษณะปรากฏ ส กลน รสชาต กลนรสตกคาง ความชอบโดยรวม

ดอกแคขาว

100 : 0 6.38+1.04 ab 5.82+1.35 b 5.58+1.60 cd 6.02+1.57 abc 5.96+1.23 abc 6.14+1.71 bc 75 : 25 5.86+0.87 bc 6.36+1.40 ab 6.02+1.57 abc 6.02+1.71 abc 5.74+1.45 abc 6.92+1.80 a 50 : 50 5.74+1.32 c 5.68+1.52 b 6.18+1.35 abc 6.46+1.51 a 5.40+1.39 c 6.14+1.13 bc 25 : 75 5.44+1.31 c 6.04+1.56 b 5.38+1.25 d 6.04+1.31 abc 5.48+1.57 bc 5.84+1.36 c

ดอกแคแดง

100 : 0 6.64+1.09 a 6.24+1.69 ab 5.82+1.61 bcd 6.24+1.56 ab 6.12+1.48 ab 6.02+1.76 c 75 : 25 6.44+1.24 a 6.84+1.43 a 6.46+1.59 a 5.92+1.61 abc 5.98+1.56 abc 6.90+1.78 a 50 : 50 6.50+1.70 a 6.16+1.55 b 6.30+1.42 ab 5.48+1.53 c 6.12+1.54 ab 6.70+1.22 ab 25 : 75 6.30+1.69 ab 6.14+1.59 b 5.74+1.09 bcd 5.68+1.57 bc 6.28+1.86 a 6.22+1.30 bc

28

ภาพท 2.10 น าชาดอกแคขาวผสมมะตม (อตราสวนดอกแค : มะตม)

ภาพท 2.11 น าชาดอกแคแดงผสมมะตม (อตราสวนดอกแค : มะตม)

ภาพท 2.12 น าชาดอกแคขาวผสมกระเจยบ (อตราสวนดอกแค : กระเจยบ)

ภาพท 2.13 น าชาดอกแคแดงผสมกระเจยบ (อตราสวนดอกแค : กระเจยบ)

29

ตารางท 2.10 คณภาพทางดานประสาทสมผสของชาดอกแคผสมกระเจยบแดง อตราสวนดอกแค : กระเจยบ ลกษณะปรากฏ ส กลน รสชาต กลนรสตกคาง ความชอบโดยรวม

ดอกแคขาว

100 : 0 6.44+1.04 b 5.92+1.35 b 5.44+1.54 cd 6.32+1.69 bc 5.76+1.21 b 6.18+1.80 b 75 : 25 5.90+0.92 c 6.30+1.45 b 5.80+1.48 cd 6.06+1.79 cd 5.68+1.48 b 7.06+1.70 a 50 : 50 5.80+1.28 c 5.70+1.57 b 6.58+1.55 ab 6.80+1.60 ab 5.32+1.43 b 6.20+1.00 b 25 : 75 5.58+1.31 c 5.90+1.64 b 5.32+1.24 d 5.98+1.35 cd 5.44+1.65 b 5.82+1.31 b

ดอกแคแดง

100 : 0 7.42+1.10 a 7.48+1.50 a 6.94+1.57 a 5.82+1.07 cd 6.98+1.46 a 7.24+1.62 a 75 : 25 6.92+1.75 ab 7.22+0.97 a 6.66+1.70 a 5.66+1.19 d 7.14+1.43 a 7.48+1.50 a 50 : 50 7.22+1.55 a 6.98+1.46 a 6.04+1.06 bc 6.22+0.90 cd 6.94+1.57 a 7.22+0.97 a 25 : 75 7.24+1.62 a 5.90+1.57 b 5.48+1.06 cd 7.22+0.97 a 7.46+1.43 a 6.98+1.46 a

30

ตอนท 2 ผลการพฒนาบรรจภณฑชาดอกแคผสมสมนไพร น าผลตภณฑชาดอกแคผสมสมนไพรทไดรบการยอมรบมากทสดจากผบรโภคจากตอนท 1 มาพฒนา

บรรจภณฑ และฉลาก รวมกบแมบานเกษตรกรต าบลบานแค โดยเครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล คอ แบบสอบถาม (questionnaires)

ผลทไดจากการน าผลตภณฑชาดอกแคผสมสมนไพรทไดรบการยอมรบมากทสดจากผบรโภค มาพฒนาบรรจภณฑ และฉลาก รวมกบกลมสตรบานแค โดยเครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล คอ แบบสอบถาม (questionnaires) และท าแบบสอบถามผบรโภคทวไปเกยวกบความชอบตอบรรจภณฑชาดอกแคผสมสมนไพร จ านวน 100 คน โดยบรรจภณฑผลตภณฑชาดอกแคผสมสมนไพรทคณะวจยไดท าการพฒนาขนม 2 แบบ ดงภาพท 2.14-2.15

ภาพท 2.14 บรรจภณฑของผลตภณฑชาดอกแคผสมสมนไพร โดยใชถงอลมเนยมฟอยล

ภาพท 2.15 บรรจภณฑของผลตภณฑชาดอกแคผสมสมนไพร โดยใชกลองกระดาษแขง

31

จากการท าแบบสอบถามผบรโภคทวไปเกยวกบความชอบตอบรรจภณฑชาดอกแคผสมสมนไพร จ านวน 100 คน เพอศกษาความพงพอใจทมตอบรรจภณฑผลตภณฑชาดอกแคผสมสมนไพรเพอน าไปตอยอดในการท าเปนผลตภณฑตนแบบของกลมแมบานเกษตรกร ต.บานแค อ.ผกไห จ.พระนครศรอยธยา พบวา ผบรโภคทท าแบบสอบถาม เปนเพศชายรอยละ 53 และเพศหญงรอยละ 47 มอายอยในชวง 18-41 ปขนไป โดยสวนมากมระดบรายไดเฉลยตอเดอน 10,001-20,000 บาท และผบรโภคมความพงพอใจตอบรรจภณฑชาดอกแคผสมสมนไพรดงตารางท 2.11-2.12 ผบรโภคทท าแบบสอบถามมทศนคตและความพงพอใจตอบรรจภณฑผลตภณฑชาดอกแคผสมสมนไพรในดานลกษณะปรากฏของฉลากและบรรจภณฑ สสนของฉลาก รปแบบบรรจภณฑสวยงาม ตราสญลกษณของสนคาเปนทยอมรบ ความเหมาะสมเปนผลตภณฑของชมชนบานแค ความสะดวกในการพกพา/ การเกบรกษา และรายละเอยดบนฉลาก โดยผท าแบบสอบถามใหคะแนนบรรจภณฑถงอลมเนยมฟอลยอยในชวง 4.06-4.39 และใหคะแนนบรรจภณฑกลองกระดาษแขงกลมอยในชวง 4.29-4.54 (คะแนนเตม 5) และผท าแบบสอบถามคดวารปแบบของบรรจภณฑผลตภณฑชาดอกแคผสมสมนไพรทพฒนาไดมความเหมาะสมรอยละ 94 ตารางท 2.11 ขอมลดานประชากรศาสตรของแบบสอบถามผบรโภคเกยวกบผลตภณฑชาดอกแคผสมสมนไพร (N=100)

ขอมลดานประชากรศาสตร รอยละ เพศ

ผชาย 53 ผหญง 47

อาย ต ากวา 18 ป 0 18-25 ป 7 26-30 ป 23 31-35 ป 17 36-40 ป 12 41 ปขนไป 41

ระดบการศกษา ต ากวามธยมศกษา 29 มธยมปลาย/ ปวช. 35 อนปรญญา/ ปวส. 5 ปรญญาตร 27 ปรญญาโท 3 ปรญญาเอก 1

ระดบรายไดเฉลยตอเดอน นอยกวา 10,000 บาท 33 10,001-20,000 บาท 40 20,001-30,000 บาท 16 30,001-40,000 บาท 9

32

ขอมลดานประชากรศาสตร รอยละ 40,001-50,000 บาท 0 50,001-60,000 บาท 0 60,001 บาทขนไป 2

ตารางท 2.12 ขอมลดานทศนคตและความพงพอใจตอบรรจภณฑผลตภณฑชาดอกแคผสมสมนไพรของแบบสอบถามผบรโภคเกยวกบผลตภณฑชาดอกแคผสมสมนไพร (N=100)

ทศนคตและความพงพอใจ บรรจภณฑผลตภณฑชาดอกแคผสมสมนไพร ถงอลมเนยมฟอยล กลองกระดาษกลม

ลกษณะปรากฏของฉลากและบรรจภณฑ 4.16+0.91 4.53+0.64

สสนของฉลาก 4.06+1.05 4.40+0.80

รปแบบบรรจภณฑสวยงาม 4.18+0.90 4.52+0.70

ตราสญลกษณของสนคาเปนทยอมรบ 4.17+0.94 4.29+0.87

ความเหมาะสมเปนผลตภณฑของชมชนบานแค 4.38+0.81 4.54+0.66

ความสะดวกในการพกพา/ การเกบรกษา 4.39+0.75 4.44+0.77

รายละเอยดบนฉลาก 4.18+0.90 4.41+0.78 การออกแบบและพฒนาบรรจภณฑของผลตภณฑชาดอกแคผสมสมนไพร รวมกบกลมสตรบานแค เพอการส ารวจความตองการและพงพอใจของผบรโภคตอผลตภณฑในดานตางๆ เชน รปแบบของบรรจภณฑ ขนาดบรรจ ราคาจ าหนาย และสถานทจ าหนาย แลวน าขอมลไปวเคราะหและใชพฒนาผลตภณฑ พรอมบรรจภณฑ ใหสอดคลองตามความตองการของผบรโภค โดยใชแบบสอบถามจากสมาชกในกลมและประชาชนในชมชนบานแคจ านวน 37 คน พบวา ชาดอกแคผสมสมนไพรทบรรจในถงอลมเนยมฟอยลผบรโภคมความชอบมากทสดในดานความสวยงาม รอยละ 78.38 ขนาดบรรจ รอยละ 91.89 รปแบบการบรรจ รอยละ 81.08 และความสะดวกในการพกพา/ การเกบรกษา รอยละ 89.19 โดยตองการใหถงอลมเนยมฟอยลและกลองกระดาษกลมมขนาดบรรจชาดอกแคผสมสมนไพร 10 ซองชาตอบรรจภณฑ จ าหนายชาดอกแคผสมสมนไพรบรรจในถงอลมเนยมฟอยลราคา 35 บาท (รอยละ 40.54) และใหจ าหนายชาดอกแคผสมสมนไพรบรรจในกลองกระดาษกลมราคา 50 บาท (รอยละ 64.86) โดยมสถานทจดจ าหนายทรานคาในชมชน รอยละ 54.05 รานคาสงเพอกระจายสนคา รอยละ 18.92 จ าหนายโดยตรงใหผบรโภค รอยละ 5.41 และจดจ าหนายชาดอกแคผสมสมนไพรทรานกาแฟ รอยละ 21.62

33

ภาพท 2.16 พฒนาบรรจภณฑผลตภณฑชาดอกแคสมสมนไพรรวมกบกลมสตรบานแคโดยใชแบบสอบถาม ผลการใชแบบสอบถามในกลมสตรบานแค และผบรโภคทวไปจ านวน 100 คน พบวาผลตภณฑชาดอกแคผสมสมนไพรควรใสในบรรจภณฑทเปนถงอลมเนยมฟอยล หรอถงซปกนตง เนองจากเหนผลตภณฑภายใน เพอเปนการโชวผลตภณฑ บรรจภณฑมน าหนกเบา พกพาไดสะดวก และราคาตนทนของบรรจภณฑต ากวากลองกระดาษแขง สามารถวางขายไดหลากหลายสถานท และสามารถขายในราคาทไมสงมากนก ดงนนจงท าการเลอกผลตภณฑชาดอกแคผสมสมนไพรทบรรจในถงอลมเนยมฟอยล มาท าการพฒนาและออกแบบตอไป ซงทางคณะวจยไดน าขอมลทไดจากการท าแบบสอบถามมาท าการออกแบบบรรจภณฑผลตภณฑชาดอกแคผสมสมนไพรใหม ดงภาพท 2.17

ภาพท 2.17 บรรจภณฑชาดอกแคผสมสมนไพรทไดรบการพฒนาแลว

34

ตอนท 3 ผลการศกษาอายการเกบรกษาผลตภณฑชาดอกแคผสมสมนไพร ศกษาอายการเกบรกษาผลตภณฑชาดอกแคผสมสมนไพรจากขนตอนท 2 โดยวเคราะหปรมาณ

ความชนและสของผลตภณฑ ผลทไดจากการศกษาอายการเกบรกษาผลตภณฑชาดอกแคผสมสมนไพรจ านวน 5 ชนด ไดแก

ตะไคร ขง ใบเตย กระเจยบและมะตม ในอตราสวนทดทสดจากการศกษาดงทกลาวมาขางตน คอ ดอกแคขาวผสมตะไครในอตราสวน 25:75 ดอกแคแดงผสมใบเตยในอตราสวน 25:75 ดอกแคขาวผสมขงในอตราสวน 75:25 ดอกแคแดงผสมมะตมในอตราสวน 75:25 และดอกแคแดงผสมกระเจยบแดงในอตราสวน 75:25 โดยท าการเกบรกษาทอณหภมหองในถงอลมเนยมฟอยล เปนเวลา 90 วน เกบตวอยางทก 15 วน เพอวเคราะหปรมาณความชน คา Aw และสของผลตภณฑ และเกบตวอยางทก 30 วนเพอวเคราะหหาปรมาณเชอจลนทรยทงหมด

จากการทดลองพบวา ปรมาณความชนและคา Aw ของชาดอกแคผสมสมนไพรทง 5 ชนด ทบรรจในถงอลมเนยมฟอยล เปนเวลา 90 วน มแนวโนมเพมขนเมอเวลาในการเกบรกษานานขน (ดงภาพท 2.18-2.19) ซงผลตภณฑชาดอกแคผสมสมนไพร 5 ชนด ปรมาณความชนอยในชวงรอยละ 5.19-19.78 และมคา Aw อยในชวง 0.42-0.63 เมอน าผลตภณฑชาดอกแคผสมสมนไพรมาวเคราะหคณภาพดานกายภาพ พบวา คาส L*(คาความสวาง) ของชาดอกแคผสมใบเตย มะตม กระเจยบแดง และตะไคร มแนวโนมเพมขน สวนชาดอกแคผสมขงคา L* มแนวโนมลดลง เมอเวลาในการเกบรกษานานขน สวนคา a* (คาสแดง) และ b* (คาสเหลอง) ของชาดอกแคผสมสมนไพรทง 5 ชนด มแนวโนมเพมขนเมอเวลาในการเกบรกษานานขน (ดงภาพท 2.20-2.24 ) เมอน าผลตภณฑชาดอกแคผสมสมนไพรมาวเคราะหปรมาณเชอจลนทรยทงหมด (ดงภาพท 2.25) พบวาปรมาณเชอจลนทรยทงหมดมปรมาณ 2.95×103 – 2.40×105 CFU/ g ซงไมเกนมาตรฐานผลตภณฑชมชน (มผช.480/ 2547) ทก าหนดใหจ านวนจนทรยทงหมดไมเกน 5×105 CFU/ g

ภาพท 2.18 ปรมาณความชนของชาดอกแคผสมสมนไพรทเกบรกษา 90 วน

35

ภาพท 2.19 ปรมาณ Aw ของชาดอกแคผสมสมนไพรทเกบรกษา 90 วน

ภาพท 2.20 คาสของชาดอกแคแดงผสมใบเตยทเกบรกษา 90 วน

ภาพท 2.21 คาสของชาดอกแคขาวผสมตะไครทเกบรกษา 90 วน

36

ภาพท 2.22 คาสของชาดอกแคขาวผสมขงทเกบรกษา 90 วน

ภาพท 2.23 คาสของชาดอกแคแดงผสมมะตมทเกบรกษา 90 วน

ภาพท 2.24 คาสของชาดอกแคขาวผสมกระเจยบแดงทเกบรกษา 90 วน

37

ภาพท 2.25 ปรมาณเชอจลนทรยของชาดอกแคผสมสมนไพรทเกบรกษา 90 วน

ตอนท 4 ผลการถายทอดเทคโนโลยและองคความร

ผลการอบรมเชงปฏบตการในการถายทอดเทคโนโลยและองคความร เปนไปตามแผนการอบรมเชงปฏบตการ ไดด าเนนการอบรมเชงปฏบตการจ านวน 2 วน เมอวนท 10-11 กรกฎาคม 2560 ใหแกกลมสตรบานแคและผสงอายในชมชน จ านวน 37 คน ณ ต.บานแค อ.ผกไห จ.พระนครศรอยธยา โดยมลกษณะการถายทอดเทคโนโลย ดงน การบรรยายประกอบการสาธตใหเหนวธการปฏบต การลงมอฝกปฏบตดวยตนเองตามวธการเดยวกนกบการสาธต การใหความรโดยการบรรยาย โดยใชสอ เอกสารประกอบค าบรรยาย และการประเมนผลการฝกปฏบตโดยการสงเกตและการประเมนผลงานส าเรจ ดงภาพกจกรรมการถายทอดเทคโนโลยแสดงในภาคผนวก นอกจากนยงมการเผยแพรองคความรเกยวกบชาดอกแคผสมสมนไพรท งาน “งานมหกรรมเจาพระยา-ปาสก Expo 2017 จงหวดสงหบร” ณ อทยานวรชนคายบางระจน ต.บางระจน อ.บางระจน จ.สงหบร ระหวางวนท 26-27 สงหาคม 2560 อกดวย

38

3 ก าหนดการถายทอด

ตารางการอบรมโครงการการพฒนาชาดอกแคผสมสมนไพรและบรรจภณฑ กลมแมบานเกษตรกรต าบลบานแค

ณ โรงเรยนวดบานแค ต าบลบานแค อ าเภอผกไห จงหวดพระนครศรอยธยา วนท 10-11 เดอน กรกฎาคม พ.ศ. 2560

วนจนทรท 10 กรกฎาคม 2560 เวลา 8.00-9.00 น. ลงทะเบยนผเขารวมโครงการ เวลา 9.00-12.00 น. ฝกอบรมเชงปฏบตการ เรอง การแปรรปชาดอกแค

(ดร.วจตรา เหลยวตระกล อาจารยวชรญา เหลยวตระกล และผชวยวทยากร)

เวลา 12.00-13.00 น. รบประทานอาหารกลางวน เวลา 13.00-16.00 น. ฝกอบรมเชงปฏบตการ เรอง การแปรรปชาดอกแคผสมสมนไพร

(ดร.วจตรา เหลยวตระกล อาจารยวชรญา เหลยวตระกล และผชวยวทยากร)

วนองคารท 11 กรกฎาคม 2560 เวลา 8.00-9.00 น. ลงทะเบยนผเขารวมโครงการ เวลา 9.00-12.00 น. ฝกอบรมเชงปฏบตการ เรอง การพฒนาบรรจภณฑ

(ดร.วจตรา เหลยวตระกล อาจารยวชรญา เหลยวตระกล และผชวยวทยากร)

เวลา 12.00-13.00 น. รบประทานอาหารกลางวน เวลา 13.00-16.00 น. รวมกนพฒนาบรรจภณฑชาดอกแคผสมสมนไพรกบผเขารวมอบรม

(ดร.วจตรา เหลยวตระกล อาจารยวชรญา เหลยวตระกล และผชวยวทยากร)

หมายเหต : เรมเวลา 8.00 น. – 17.00 น. พกรบประทานอาหารกลางวนเวลา 12.00 น. – 13.00 น. พกรบประทานอาหารวางเวลา 10.30 น. – 10.45 น. และเวลา 14.30 น. – 14.45 น.

39

4 รายชอผเขารบการอบรม

ท ชอ - นามสกล เลขบตรประจ าตว

ประชาชน ทอย

1 นางช าเรอง สงขศร 3140800250641 62/3 ม. 7 ต.บานแค อ.ผกไห จ.พระนครศรอยธยา 13120

2 นางร าพง พวงทอง 3140800250299 52/1 ม. 7 ต.บานแค อ.ผกไห จ.พระนครศรอยธยา 13120

3 นางบญสง ปรางรกยม 5110199039810 12 ม. 7 ต.บานแค อ.ผกไห จ.พระนครศรอยธยา 13120

4 นางวนทนา เพชรคม 3140800198172 54/2 ต.บานแค อ.ผกไห จ.พระนครศรอยธยา 13120

5 นางอ านวย สบายจต 5140800003756 24/1 ม. 2 ต.บานแค อ.ผกไห จ.พระนครศรอยธยา 13120

6 นางเฉลยว สบายแท 3150400410471 37 ม. 8 ต.บานแค อ.ผกไห จ.พระนครศรอยธยา 13120

7 นางส ารวย สบายจต 5140800003748 24/1 ม. 2 ต.บานแค อ.ผกไห จ.พระนครศรอยธยา 13120

8 นางจน ปรางรกยม 3140800195993 12/3 ต.บานแค อ.ผกไห จ.พระนครศรอยธยา 13120

9 นางเลยม แปนเปย 3140800245265 11 ม. 6 ต.บานแค อ.ผกไห จ.พระนครศรอยธยา 13120

10 นางสมใจ สขโชค 3140800194491 34 ม. 1 ต.บานแค อ.ผกไห จ.พระนครศรอยธยา 13120

11 นางสรนทร จนทรพลงาม 3140800253586 20/1 ม. 8 ต.บานแค อ.ผกไห จ.พระนครศรอยธยา 13120

12 นางประทม สขโชค 3160300104694 8/3 ม. 6 ต.บานแค อ.ผกไห จ.พระนครศรอยธยา 13120

13 นางอรนช ปนแกว 3140800242894 10 ม. 5 ต.บานแค อ.ผกไห จ.พระนครศรอยธยา 13120

14 นางเยาวลกษณ วระกลพรยะ 3101701894034 51 ม. 2 ต.บานแค อ.ผกไห จ.พระนครศรอยธยา 13120

15 นางวเชยร พองไสว 3140800250552 52/1 ม. 20 ต.บานแค อ.ผกไห จ.พระนครศรอยธยา 13120

16 นางสาวบญสง กระแสลม 3140800197341 30 ม. 2 ต.บานแค อ.ผกไห จ.พระนครศรอยธยา 13120

17 นางสาวสมาล สบายจต 5140800003781 26 ม. 2 ต.บานแค อ.ผกไห จ.พระนครศรอยธยา 13120

18 นางพยาวร ศขกลน 3150300016194 42/2 ม. 2 ต.บานแค อ.ผกไห จ.พระนครศรอยธยา 13120

19 นางสวรรณ สขสนอง 3140800245419 15 ม.6 ต.บานแค อ.ผกไห จ.พระนครศรอยธยา 13120

20 นางสมพงษ ยวนจต 3140000253802 42/2 ม. 8 ต.บานแค อ.ผกไห จ.พระนครศรอยธยา 13120

21 นางสรนทร โตสวสด 3140800196086 13/1 ม. 2 ต.บานแค อ.ผกไห จ.พระนครศรอยธยา 13120

22 นางชะลอ ทองหยอด 3140800196035 13 ม. 2 ต.บานแค อ.ผกไห จ.พระนครศรอยธยา 13120

23 นางสาวดาวเรอง ทพนาม - 45/2 ม. 2 ต.บานแค อ.ผกไห จ.พระนครศรอยธยา 13120

24 นางบญสง สขลอม 3140800401497 95 ม. 2 ต.บานแค อ.ผกไห จ.พระนครศรอยธยา 13120

25 นางดาวเรอง จ าปาทอง 3140800194857 1 ม. 2 ต.บานแค อ.ผกไห จ.พระนครศรอยธยา 13120

26 นางเฉลยว ฤทธไกร 3140800245486 17 ม. 6 ต.บานแค อ.ผกไห จ.พระนครศรอยธยา 13120

40

ท ชอ - นามสกล เลขบตรประจ าตว

ประชาชน ทอย

27 นางสมใจ ฤทธไกร - 17/1 ม. 6 ต.บานแค อ.ผกไห จ.พระนครศรอยธยา 13120

28 นางจฑารตน ปรางรกยม 3190600082222 1/1 ม. 5 ต.บานแค อ.ผกไห จ.พระนครศรอยธยา 13120

29 นางสาวศศพร เพชรคม - 8/1 ม. 8 ต.บานแค อ.ผกไห จ.พระนครศรอยธยา 13120

30 นางอ านวย รกษาพนธ - 20 ม. 8 ต.บานแค อ.ผกไห จ.พระนครศรอยธยา 13120

31 นางละไว เสอนม 3670400490979 56 ม. 5 ต.บานแค อ.ผกไห จ.พระนครศรอยธยา 13120

32 นางสมหวาน อ าภา 3140800241707 11/3 ม. 3 ต.บานแค อ.ผกไห จ.พระนครศรอยธยา 13120

33 นางระพ สขสคนธ 3140800241626 54/1 ม. 4 ต.บานแค อ.ผกไห จ.พระนครศรอยธยา 13120

34 นางส าฤทธ ครองญาต 3140800943360 35 ม.5 ต.บานแค อ.ผกไห จ.พระนครศรอยธยา 13120

35 นางละออ สขลอม 3140800243408 35/1 ม. 5 ต.บานแค อ.ผกไห จ.พระนครศรอยธยา 13120

36 นางสมลกษณ เทพรกษา 3140800243904 38/1 ม.5 ต.บานแค อ.ผกไห จ.พระนครศรอยธยา 13120

37 นางประไพ ผองอนทรย 3740200319815 34 ม.5 ต.บานแค อ.ผกไห จ.พระนครศรอยธยา 13120

41

บทท 3 ผลการประเมนระหวางการถายทอดเทคโนโลย

การถายทอดเทคโนโลยในโครงการการพฒนาชาดอกแคผสมสมนไพรและบรรจภณฑ งบประมาณป 2560 คลนกเทคโนโลย มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลสวรรณภม ใหแกกลมเปาหมาย คอ กลมสตรบานแค ต าบลบานแค อ าเภอผกไห จงหวดพระนครศรอยธยา มผเขาอบรมทงหมด 37 คน โดยมกจกรรมการถายทอด คอ การอบรมเชงปฏบตการ มการสาธต การฝกปฏบต การใหความรโดยการบรรยาย โดยใชสอ เอกสารประกอบค าบรรยาย โดยมเทคโนโลยทถายทอดดงน สวนผสมและกระบวนการแปรรปชาดอกแคผสมสมนไพร รวมทงบรรจภณฑชาดอกแคผสมสมนไพร ดวยวธการถายทอด คอ การบรรยายประกอบการสาธตใหเหนวธการปฏบต การลงมอฝกปฏบตดวยตนเองตามวธการเดยวกนกบการสาธต จากการประเมนผลการฝกปฏบตโดยการสงเกตและการประเมนผลงานส าเรจโดยการสมภาษณผเขารวมโครงการ พบวาผเขารวมโครงการใหความรวมมอในการฝกปฏบต และในการเตรยมวสดอปกรณในการฝกอบรมดมาก และผเขารวมโครงการพอใจในผลตภณฑชาดอกแคผสมสมนไพรทแปรรปโดยผเขารบการอบรมเอง หลงจากการถายทอดเทคโนโลยมการแจกแบบประเมนหลงการฝกอบรมแกผเขาอบรม ม ผตอบแบบประเมนทงสน 37 คน คดเปนรอยละ 100 ซงผลการประเมนแสดงในตารางท 3.1

ตารางท 3.1 ผลการประเมนความพงพอใจหลงการการถายทอดเทคโนโลย

รายละเอยดผลการประเมน คดเปนรอยละ

ขอมลวดความพงพอใจ 5 4 3 2 1 1. ดานกระบวนการ ขนตอนการใหบรการ (เชน การประกาศรบสมคร การตดตอเชญอบรม การประสานงานและใหขอมล การดแล และการท างานอยางมขนตอน ฯลฯ)

91.89 8.11 0.00 0.00 0.00

2. เจาหนาทผใหบรการ (เชน อธยาศยด ยมแยมแจมใส มใจในการใหบรการ ฯลฯ)

91.89 8.11 0.00 0.00 0.00

3. สงอ านวยความสะดวก (สถานทอบรม อาหาร เครองโสตฯ เอกสารอบรม ฯลฯ)

94.59 5.41 0.00 0.00 0.00

ขอมลเพอการปรบปรงหลกสตร 5 4 3 2 1 4. การน าความรไปใชประโยชน (ใชประกอบอาชพ หรอใชในชวตประจ าวน )

83.78 16.22 0.00 0.00 0.00

5. ความเหมาะสมของเนอหาหลกสตร 86.49 13.51 0.00 0.00 0.00

6. ความเหมาะสมของวทยากร (ความร ความสามารถ เทคนคการสอน)

97.30 2.70 0.00 0.00 0.00

7. ระยะเวลาการอบรม ( จ านวนวน) 81.08 8.11 10.81 0.00 0.00

8. ชวงเวลาการอบรม ( วน/เดอน/ฤดทอบรม) 91.89 8.11 0.00 0.00 0.00

9. ความคมคาเมอเทยบกบเวลาและคาใชจาย (ประโยชนทไดรบมากกวาเวลาและคาใชจายทเสยไป)

83.78 10.81 5.41 0.00 0.00

42

จากตารางท 3.1 ผลการประเมนความพงพอใจหลงการฝกอบรม มรายละเอยดผลการประเมน คดเปนรอยละ และวดความพงพอใจเปน 5 ระดบคอ 5 4 3 2 และ 1 หมายถง มากทสด มาก ปานกลาง นอย และนอยทสด ตามล าดบ ซงผลการประเมนในดานขอมลวดความพงพอใจ เปนดงน

1. ดานกระบวนการ ขนตอนการใหบรการ มความพงพอใจอยในระดบมากทสด คดเปนรอยละ 91.89

2. เจาหนาทผใหบรการ มความพงพอใจอยในระดบมากทสด คดเปนรอยละ 91.89 3. สงอ านวยความสะดวก มความพงพอใจอยในระดบมากทสด คดเปนรอยละ 94.59 4. การน าความรไปใชประโยชน มความพงพอใจอยในระดบมากทสด คดเปนรอยละ 83.78 5. ความเหมาะสมของเนอหาหลกสตร มความพงพอใจอยในระดบมากทสด คดเปนรอยละ 86.49 6. ความเหมาะสมของวทยากร มความพงพอใจอยในระดบมากทสด คดเปนรอยละ 97.30 7. ระยะเวลาการอบรม มความพงพอใจอยในระดบมากทสด คดเปนรอยละ 81.08 8. ชวงเวลาการอบรม มความพงพอใจอยในระดบมากทสด คดเปนรอยละ 91.89 9. ความคมคาเมอเทยบกบเวลาและคาใชจาย มความพงพอใจอยในระดบมากทสด คดเปนรอยละ

83.78

43

บทท 4 ผลการตดตามหลงการถายทอดเทคโนโลย

หลงการถายทอดเทคโนโลยในโครงการการพฒนาชาดอกแคผสมสมนไพรและบรรจภณฑ งบประมาณป 2560 คลนกเทคโนโลย มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลสวรรณภม ใหแกกลมสตรบานแค ต าบลบานแค อ าเภอผกไห จงหวดพระนครศรอยธยา มผเขาอบรมทงหมด 37 คน เปนเวลา 2 วน ในชวงวนท 10-11 กรกฎาคม 2560 และหลงจากการอบรมเสรจสน ทางคณะด าเนนโครงการฯ ไดลงพนทเพอตดตามประเมนผลจากการด าเนนโครงการการพฒนาชาดอกแคผสมสมนไพรและบรรจภณฑ เมอวนท 14-15 กนยายน 2560 จากแบบตดตามประเมนผล มผตอบแบบตดตามประเมนทงหมด 37 คน จากผเขารบการถายทอดฯ 37 คน คดเปนรอยละ 100 เหตทสามารถตดตามผลไดครบทกคนเนองจากทางกลมสตรบานแคมการประชมเปนประจ าทกเดอน และไดรบความรวมมอในการตดตามผเขารวมโครงการเปนอยางดจากผดแลกลมสตรบานแคและผเขารวมโครงการทกคน ผลการตดตามหลงการถายทอดเทคโนโลย สามารถประเมนผลเปนดงน

1. การน าไปใชประโยชน พบวาผเขารบการถายทอดฯ รอยละ 100 มความเหนวาสามารถน าความรไปใชประโยชนได เหตผลเพราะสามารถน าความรทไดไปท ากนเองในครวเรอน ลดคาใชจายได และสามารถน าความรทไดไปตอยอดในการประกอบอาชพ ท าใหมรายไดเสรมจากงานประจ า

2. ความรทไดรบสามารถน าไปใชประโยชนและประเมนเปนรายไดกบาทตอเดอน โดยแบงการพจารณาเปน 2 ประเดน คอ

2.1 รายไดทผเขารบการถายทอดฯ สวนใหญเปนแบบรายไดเสรม จ านวน 35 คน คดเปนรอยละ 94.59

2.2 รายไดทเกดภายหลงจากการถายทอดฯ นนพบวามรายไดเสรมนอยกวา 1,000 บาทจ านวน 29 คน (รอยละ 78.38) มรายไดเสรมระหวาง 1,001-2,000 บาท จ านวน 8 คน (รอยละ 21.62)

3. ความรทไดรบสามารถน าไปใชประโยชน ประเมนเปนการลดรายจายกบาทตอเดอน โดยมผเขารวมอบรมทงหมดสามารถน าความรไปลดรายจายนอยกวา 1,000 บาท

4. ในดานคณภาพชวต พบวาผเขารวมอบรมทงหมด (รอยละ 100) เหนวาไมสามารถคดเปนตวเงนได แตเปนการน าความรทไดไปใชในการพฒนาอาชพได

5. ผเขารบการถายทอดเทคโนโลย รอยละ 54.05 (จ านวน 20 คน) ไดน าความรทไดรบไปใชในการพฒนาอาชพเสรมและน าไปใชในครอบครว ภายหลงจากการอบรมทนท และรอยละ 32.43 (จ านวน 12 คน) ไดน าความรทไดรบไปใชในการพฒนาอาชพเสรมและน าไปใชในครอบครว หลงจากการอบรมภายใน 1 เดอน และรอยละ 13.51 (จ านวน 5 คน) ไดน าความรทไดรบไปใชในการพฒนาอาชพเสรมและน าไปใชในครอบครว หลงจากการอบรมภายใน 3 เดอน

6. ผเขารบการถายทอดเทคโนโลย รอยละ 83.78 ไดน าความรทไดรบไปใชในชมชน/กลม รองลงมาคอไดน าความรทไดรบไปใชในครอบครว

7. ผเขารบการถายทอดเทคโนโลย รอยละ 81.08 ไดน าความรทไดรบไปขยายผลตอในดานประยกตเปนองคความรใหม รองลงมาคอผเขารบการถายทอดเทคโนโลยจะน าไปเผยแพรและใหบรการตอ

44

จากผลการประเมนทงการสรางรายไดเสรมและการลดรายจายคดเปนมลคาทางเศรษฐกจทงหมด 45,000 บาทตอเดอน และน ามาค านวณผลตอบแทนโครงการเพอใชในการค านวณหาคามลคาทางเศรษฐกจของโครงการ หรอหาความคมทนตอการลงทนของโครงการ ไดเทากบ 4.13 ถอวาโครงการนมความคมคาทางเศรษฐกจ โดยค านวณตามสมการดงน

ผลตอบแทนโครงการ = (45,000/37)X12 130,800/37 = 1,216.22X12 3,535.14 = 4.13

45

บทท 5 สรปผลการด าเนนโครงการ ปญหาอปสรรคและแนวทางแกไข

สรปผลการด าเนนโครงการตามขอเสนอโครงการ โครงการการพฒนาชาดอกแคผสมสมนไพรและบรรจภณฑ งบประมาณป 2560 คลนกเทคโนโลย มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลสวรรณภม ใหแกกลมสตรบานแค ต าบลบานแค อ าเภอผกไห จงหวดพระนครศรอยธยา มผเขาอบรมทงหมด 37 คน คน เปนเวลา 2 วน ในวนท 10-11 กรกฎาคม 2560 คณะผด าเนนโครงการไดตงเปาหมายผลผลต/ผลลพธของโครงการและน ามาเปรยบเทยบกบผลการด าเนนการ ดงแสดงในตารางท 5.1 ตารางท 5.1 เปาหมายและผลการด าเนนการของโครงการการพฒนาชาดอกแคผสมสมนไพรและบรรจภณฑ

ผลผลต/ผลลพธของโครงการ/ตวชวด คาเปาหมาย (หนวย

นบ) ผลด าเนนการ (หนวย

นบ) บรรลตาม

คาเปาหมาย 1) ผลงานวจยและพฒนาตอยอดเทคโนโลย

แลวเสรจตามแผน แลวเสรจตามแผน

ภายในปงบประมาณ แลวเสรจตามแผน

ภายในปงบประมาณ บรรล

2) จ านวนผรบการถายทอดเทคโนโลย (คน) 30 37 บรรล 3) รอยละผรบการถายทอดเทคโนโลยมความ

พงพอใจผลงานฯ 85 89.19 บรรล

จากตารางท 5.1 เมอเทยบเปาหมายกบผลการด าเนนการของโครงการ พบวาบรรลตามเปาหมายทง

5 ขอ ดงน 1. ผลงานวจยและพฒนาตอยอดเทคโนโลยแลวเสรจตามแผนภายในปงบประมาณ 2. จ านวนผรบการถายทอดเทคโนโลยทงสน 37 คน 3. รอยละผรบการถายทอดเทคโนโลยมความพงพอใจผลงานฯ 89.19 จากการด าเนนงานถายทอดเทคโนโลยตามโครงการฯ พบวา ประสบความส าเรจดวยด และ บรรล

เปาหมายผลผลตในทกตวชวด ไมพบปญหาและอปสรรคในการด าเนนงาน ผลการประเมนทางเศรษฐศาสตรของโครงการ ไดผลตอบแทนโครงการคดเปน 4.13 เทา ของเงนลงทนโครงการ (งบประมาณโครงการทงสน 130,800 บาท) ซงถอวาโครงการนประสบผลส าเรจอยางยง และมความคมคาอยางมากตอกลมสตรบานแค ซงกลมเปาหมายทเขารบการถายทอดฯ สามารถน าเอาความรทไดรบในการแปรรปผลตภณฑจากดอกแคและสมนไพรพนบานมาสรางมลคาเพม โดยน าไปใชประโยชนในกลม ชมชนและครวเรอนตอไป ส าหรบผลการด าเนนโครงการในดานงบประมาณแสดงดงตารางท 5.2 ซงผลการใชจายงบประมาณคดเปนรอยละ 100

ตารางท 5.2 ผลการด าเนนการของโครงการการพฒนาชาดอกแคผสมสมนไพรและบรรจภณฑดานงบประมาณ

รายการ แผน (บาท) ผล (บาท)

คาตอบแทน 15,600.00 15,600.00

คาใชสอย 42,400.00 37,950.00

คาวสด 72,800.00 77,250.00

รวม 130,800.00 130,800.00

46

ภาคผนวก ขอมลการประเมนตามแบบฟอรมของคลนกสวนกลาง

ประกอบดวย แบบใบสมคร แบบประเมน และแบบตดตามผล ภาพกจกรรมการถายทอดเทคโนโลย เอกสารการน าผลงานวจยไปใชประโยชน เอกสารการอบรม แบบสอบถามการวจยเรองการศกษาพฤตกรรมการบรโภคชา แบบทดสอบทางประสาทสมผส แบบสอบถามการพฒนาบรรจภณฑชาดอกแคผสมสมนไพร แบบสอบถามความพงพอใจตอบรรจภณฑชาดอกแคผสมสมนไพร หลกฐานการลงชอผเขารวมโครงการ การวเคราะหทางกายภาพ เคม และปรมาณจลนทรยทงหมด

47

ขอมลการประเมนตามแบบฟอรมของคลนกสวนกลาง

48

49

50

51

52

ภาพกจกรรมการถายทอดเทคโนโลย

ภาพการอบรมเชงปฏบตการเพอถายทอดองคความรเรองชาดอกแคผสมสมนไพร เมอวนท 10 กรกฎาคม 2560 ใหแกกลมสตรบานแคและผสงอายในชมชน ณ โรงเรยนวดบานแค ต าบลบานแค อ าเภอผกไห จงหวดพระนครศรอยธยา

53

ภาพการอบรมเชงปฏบตการเพอถายทอดองคความรเรองชาดอกแคผสมสมนไพร เมอวนท 11 กรกฎาคม 2560 ใหแกกลมสตรบานแคและผสงอายในชมชน ณ โรงเรยนวดบานแค ต าบลบานแค อ าเภอผกไห จงหวดพระนครศรอยธยา

54

ภาพการเผยแพรองคความรเกยวกบชาดอกแคผสมสมนไพร “งานมหกรรมเจาพระยา-ปาสก Expo 2017 จงหวดสงหบร” ณ อทยานวรชนคายบางระจน ต าบลบางระจน

อ าเภอบางระจน จงหวดสงหบร ระหวางวนท 26-27 สงหาคม 2560

55

เอกสารการน าผลงานวจยไปใชประโยชน

56

เอกสารการอบรม

57

58

59

60

61

แบบสอบถามการวจยเรองการศกษาพฤตกรรมการบรโภคชา

แบบสอบถามการวจย เรอง การศกษาพฤตกรรมการบรโภคชา

คณะผ วจยโครงการการพฒนาชาดอกแคผสมสมนไพรและบรรจภณฑ คลนกเทคโนโลย กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย ประจ าปงบประมาณ 2560 คณะผวจยขอความรวมมอจากทานใน การตอบแบบสอบถาม ซงขอมลทไดรบจะไมมการน าไปเปดเผยเปนรายองคกรแตจะน าไปวเคราะหในภาพรวม ในการนทางคณะผวจยฯ ขอขอบคณในความรวมมอของทานมา ณ โอกาสนดวย ค าชแจง กรณาท าเครองหมาย ลงในชอง [ ] ททานเลอกเพยงค าตอบเดยว ตอนท 1 ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม 1.1 เพศ [ ] 1) ชาย [ ] 2) หญง 1.2 อาย [ ] 1) ต ากวา 20 ป [ ] 2) 20 - 30 ป [ ] 3) 31 – 40 ป [ ] 4) 41-50 ป [ ] 5) 51 – 60 ป [ ] 6) มากกวา 60 ป 1.3 ระดบการศกษา [ ] 1) ต ากวามธยม [ ] 2) มธยมศกษาตอนตน [ ] 3) มธยมศกษาตอนปลาย/ ปวช. [ ] 4) อนปรญญา/ ปวส. [ ] 5) ปรญญาตร [ ] 6) สงกวาปรญญาตร 1.4 สถานะภาพ [ ] 1)โสด [ ] 2) สมรส [ ] 3) อน ๆ โปรดระบ .............................................. 1.5 จ านวนสมาชกในครอบครว [ ] 1) 1-3 คน [ ] 2) 4-6 คน [ ] 3) 7-9 คน [ ] 4) มากกวา 9 คน 1.6 อาชพ [ ] 1) ขาราชการ / พนกงานรฐวสาหกจ [ ] 2) พนกงานบรษทเอกชน [ ] 3) เจาของกจการ / ธรกจสวนตว [ ] 4) รบจาง [ ] 5) นสต / นกศกษา [ ] 6) อน ๆ โปรดระบ ................. 1.7 รายไดเฉลย / เดอน [ ] 1) ต ากวา 10,000 บาท/ เดอน [ ] 2) 10,000-25,000 บาท/ เดอน [ ] 3) 25,001-30,000 บาท/ เดอน [ ] 4) 30,001-35,000 บาท/ เดอน [ ] 5) มากกวา 35,000 บาท/ เดอน

62

ตอนท 2 ขอมลเกยวกบพฤตกรรมการบรโภคชาของผบรโภค 2.1 ทานบรโภคชากครงตอสปดาห [ ] 1) ไมบรโภคชา [ ] 2) สปดาหละ 1 ครง [ ] 3) 2-3 ครงตอสปดาห

[ ] 3) 4-6 ครงตอสปดาห [ ] 4) มากกวา 6 ครงตอสปดาห 2.2 ทานบรโภคชาเวลาใดมากทสด (ตอบเพยง 1 ขอ) [ ] 1) เชา [ ] 2) กลางวน [ ] 3) เยน [ ] 4) กอนนอน [ ] 5) ไมจ ากดเวลา 2.3 ปรมาณของชาททานบรโภคตอครง [ ] 1) 1 แกว [ ] 2) 2 แกว [ ] 3) 3 แกว [ ] 4) 4 แกว [ ] 5) 5 แกวขนไป 2.4 ทานบรโภคชาแบบใด

[ ] 1) ชารอน [ ] 2) ชาเยน 2.5 ทานบรโภคชาประเภทใดบาง (ตอบไดมากกวา 1 ขอ) [ ] 1) ชาเขยว [ ] 2) ชาจน

[ ] 3) ชาสมนไพร [ ] 4) ชาผลไม [ ] 5) อนๆ โปรดระบ _______________ 2.6 ทานรจก “ชาสมนไพร” หรอไม

[ ] 1) ไมรจก [ ] 2) รจก โปรดระบ _______________ 2.7 หากทาน “ตอง” ซอชาทานจะซอชาจากแหลงใดมากทสด (ตอบไดมากกวา 1 ขอ)

[ ] 1) รานสะดวกซอ / มนมารท เชน 7-11 [ ] 2) รานขายของช าทวไป [ ] 3) ซปเปอรมารเกต เชน Top, ฟดแลนด, Villa Market

[ ] 4) หางสรรพสนคา [ ] 5) อนๆ โปรดระบ _______________

2.8 เหตผลในการบรโภคชา [ ] 1) ชอบในกลนและรสชาตของชา

[ ] 2) ดมเพอบ ารงสขภาพ มประโยชนตอรางกาย [ ] 3) ดมแลวท าใหสดชน [ ] 4) การไดรบค าแนะน าจากการโฆษณาของผจ าหนาย [ ] 5) การไดรบค าแนะน าจากสมาชกในครอบครว

[ ] 6) อนๆ โปรดระบ _______________ 2.9 ทานซอชาในแตละครงเฉลยราคาเทาไร [ ] 1) ต ากวา 30 บาท [ ] 2) 30-60 บาท

[ ] 3) 61-90 บาท [ ] 4) มากกวา 90 บาท โปรดระบ ________

63

ตอนท 3 ปจจยทมอทธพลตอพฤตกรรมการตดสนใจซอผลตภณฑชา

ขอขอบคณในความรวมมอ

คณะผวจย

ปจจยทมผลตอการตดสนใจซอผลตภณฑ ระดบความคดเหน

มากทสด มาก ปานกลาง นอย นอยทสด

11. วตถดบ 12. ความแปลกใหมของผลตภณฑ 13. ราคา 14. บรรจภณฑ 15. สรรพคณทางยา/ปรมาณสารตานอนมลอสระ 16. ผลตจากผผลตทมคณภาพนาเชอถอ 17. สถานททจ าหนายมความนาเชอถอ 18. ความปลอดภยในการบรโภค 19. อายการเกบรกษา 20. มการจดโปรโมชน ชงโชคหรอแจกแถม

64

แบบทดสอบทางประสาทสมผส

แบบประเมนการทดสอบทางประสาทสมผสของชาดอกแคผสมสมนไพร ชอผทดสอบชม...................................................................................วนท......................................... ค าชแจงในการทดสอบทางประสาทสมผส : ใหผทดสอบชมตวอยางชาดอกแคผสมสมนไพรและทดสอบคณลกษณะตางๆของผลตภณฑตามทก าหนดไว โดยพจารณาเปนระดบคะแนนความชอบตงแต 1-9 ดงน

ระดบคะแนน ระดบความชอบ 9 ชอบมากทสด 8 ชอบมาก 7 ชอบปานกลาง 6 ชอบเลกนอย 5 เฉยๆ 4 ไมชอบเลกนอย 3 ไมชอบปานกลาง 2 ไมชอบมาก 1 ไมชอบมากทสด

โดยใหผทดสอบกรอกระดบคะแนน 1 - 9 ตามระดบความชอบลงในตาราง

ลกษณะคณภาพ รหสตวอยางผลตภณฑ

389 111 538 789 203 1. ลกษณะปรากฏ

2. ส

3. กลน

4. รสชาต

5. กลนรสตกคาง

6. ความชอบโดยรวม

ขอเสนอแนะ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

65

แบบสอบถามการพฒนาบรรจภณฑชาดอกแคผสมสมนไพร

แบบสอบถาม การพฒนาบรรจภณฑผลตภณฑชาดอกแคผสมสมนไพร

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ชอ.................................................................................... วนท..............เดอน......... ........... พ.ศ…………. ค าชแจง: แบบสอบถามนมวตถประสงคเพอศกษาความชอบทมตอบรรจภณฑผลตภณฑชาดอกแคผสมสมนไพร เพอน าไปตอยอดในการท าเปนผลตภณฑตนแบบ ค าแนะน า ทดสอบตวอยางแลวเรยงล าดบความชอบของตวอยาง ล าดบท 1 คอชอบมากทสด และล าดบท 2 คอชอบรองลงมา

คณลกษณะ ถงอลมเนยมฟอยล กลองกระดาษกลม ความสวยงาม ขนาดบรรจ รปแบบการบรรจ ความสะดวกในการพกพา / การเกบรกษา

ขนาดบรรจ ถงอลมเนยมฟอยล ...................... ซองชาตอบรรจภณฑ

กลองกระดาษกลม ...................... ซองชาตอบรรจภณฑ ราคาจ าหนาย ถงอลมเนยมฟอยล .......................................บาท

กลองกระดาษกลม .......................................บาท สถานทจ าหนาย รานคาในชมชน

รานคาสงเพอกระจายสนคา จ าหนายโดยตรงใหผบรโภค อน ๆ .................................................................. ..........................

ขอเสนอแนะ ................................................................................................................................................................................ . . .. . . . .. . . . .. . . . .. . . .. . . . .. . . . .. . . . .. . . . .. . . .. . . . .. . . . .. . . . .. . . .. . . . .. . . . .. . . . .. . . . .. . . .. . . . .. . . . .. . . . .. . . . ........................... ................................................................................................................................................................................ .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . ............................ ..............................................................................................................................................................................

ขอขอบคณ

66

แบบสอบถามความพงพอใจตอบรรจภณฑชาดอกแคผสมสมนไพร

แบบสอบถาม ความพงพอใจตอบรรจภณฑผลตภณฑชาดอกแคผสมสมนไพร

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ค าชแจง : แบบสอบถามนมวตถประสงคเพอศกษาความพงพอใจทมตอบรรจภณฑผลตภณฑชาดอกแคผสมสมนไพรเพอน าไปตอยอดในการท าเปนผลตภณฑตนแบบของกลมแมบานเกษตรกรต าบลบานแค อ าเภอผกไห จงหวดพระนครศรอยธยา ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- สวนท 1 ขอมลดานประชากรศาสตร ค าชแจง : ท าเครองหมาย ในชองทตรงกบทานมากทสด 1.1) เพศ 1. ชาย 2. หญง 1.2) อาย 1. ต ากวา 18 ป 2. 18-25 ป 3. 26 – 30 ป 4. 31 – 35 ป 5. 36 – 40 ป 6. 41 ปขนไป 1.3) ระดบการศกษา 1. ต ากวามธยมศกษา 2. มธยมปลาย / ปวช.

3. อนปรญญา / ปวส. 4. ปรญญาตร. 5. ปรญญาโท 6. ปรญญาเอก

1.4) ระดบรายไดเฉลยตอเดอน 1. นอยกวา 10,000 บาท 2. 10,001 – 20,000 บาท 3. 20,001 – 30,000 บาท 4. 30,001 – 40,000 บาท 5. 40,001 – 50,000 บาท 6. 50,001- 60,000 บาท

7. 60, 001 บาทขนไป

67

สวนท 2 ความพงพอใจตอบรรจภณฑผลตภณฑชาดอกแคผสมสมนไพร ค าชแจง : ท าเครองหมาย ในชองทตรงกบความคดเหนของทานมากทสด 2.1) ทานมความคดเหนอยางไรตอบรรจภณฑผลตภณฑชาดอกแคผสมสมนไพรบรรจถงอลมเนยมฟอยล

ทศนคตและความพงพอใจ ระดบความพงพอใจ

มากทสด มาก ปานกลาง นอย นอยทสด

1 ลกษณะปรากฏของฉลากและบรรจภณฑ 2 สสนของฉลาก 3 รปแบบบรรจภณฑสวยงาม 4 ตราสญลกษณของสนคาเปนทยอมรบ 5 เหมาะสมเปนผลตภณฑของชมชนบานแค 6 ความสะดวกในการพกพา / การเกบรกษา 7 รายละเอยดบนฉลาก

68

2.2) ทานมความคดเหนอยางไรตอบรรจภณฑผลตภณฑชาดอกแคผสมสมนไพรบรรจกลองกระดาษกลม

ทศนคตและความพงพอใจ ระดบความพงพอใจ มากทสด มาก ปานกลาง นอย นอยทสด

1 ลกษณะปรากฏของฉลากและบรรจภณฑ 2 สสนของฉลาก 3 รปแบบบรรจภณฑสวยงาม 4 ตราสญลกษณของสนคาเปนทยอมรบ 5 เหมาะสมเปนผลตภณฑของชมชนบานแค 6 ความสะดวกในการพกพา / การเกบรกษา 7 รายละเอยดบนฉลาก

69

2.3) ทานคดวาสมควรมการพฒนาบรรจภณฑผลตภณฑชาดอกแคผสมสมนไพรหรอไม 1. สมควร

2. ไมสมควร (เพราะเหตใด..................................................................................................... .....)

2.4) ทานคดวารปแบบของบรรจภณฑผลตภณฑชาดอกแคผสมสมนไพรทพฒนาไดมความเหมาะสมหรอไม 1. เหมาะสม

1.1 บรรจถงอลมเนยมฟอยล 1.2 บรรจกลองกระดาษกลม

2. ยงไมเหมาะสม ควรพฒนาบรรจภณฑผลตภณฑชาดอกแคผสมสมนไพรในรปแบบ ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

ขอเสนอแนะ .............................................................................................................................................. .................................. . . .. . . . .. . . . .. . . . .. . . .. . . . .. . . . .. . . . .. . . . .. . . .. . . . .. . . . .. . . . .. . . .. . . . .. . . . .. . . . .. . . . .. . . .. . . . .. . . . .. . . . .. . . . ........................... ................................................................................................................................................................................ .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . ............................ ................................................................................................................................................................................ .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . ............................ ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

ขอขอบคณ

70

หลกฐานการลงชอผเขารวมโครงการ

71

72

73

74

การวเคราะหทางกายภาพ เคม และปรมาณจลนทรยทงหมด

การวดคาส การวดสในระบบฮนเตอร (Hunter Lab) ทาการวด คาสโดยใชเครองวดส วดคาสในระบบฮนเตอร

โดยวดส L* เป นคาความสวาง (lightness) a* เปนคาสแดงและเขยว (redness/greenness) และ b* เปนคาสเหลองและน าเงน (yellowness/blueness) กอนการวดคาสทกครงตองท าการปรบมาตรฐานเครอง (calibration) แลวจงท าการวดคาสของตวอยางจ านวน 5 ซ า แลวหาคาเฉลย และคาเบยงเบนมาตรฐาน การวเคราะหปรมาณน าอสระ (วอเตอรแอคตวต) การวดคาปรมาณน าอสระ โดยใชเครองวดปรมาณน าอสระ (Water Activity Meter) ยหอ AQUA LAB รน 4TEV DUO ประเทศสหรฐอเมรกา เปดเครองไวเปนเวลา 30 นาท กอนการวเคราะหใหใสตวอยางทบดละเอยดลงในตลบส าหรบวดตวอยางประมาณ 1 ใน 3 ของตลบ จากนนน าไปวางในเครองวดปรมาณน าอสระ รอจนกระทงเครองอานคาปรมาณน าอสระ จดบนทกคาปรมาณน าอสระทวดไดวดคา 3 ซ า แลวหาคาเฉลย และคาเบยงเบนมาตรฐานของคาปรมาณน าอสระทได การวเคราะหปรมาณความชน (AOAC, 2000) การหาปรมาณความชนโดยใชเตาอบลมรอน โดยอบ Moisture Can และฝา ดวยตอบลมรอนทอณหภม 105+2 องศาเซลเซยส เปนเวลา 30 นาท แลวปลอยใหเยนในโถดดความชนนาน 30 นาท ชงน าหนก Moisture Can และ ฝา โดยชงน าหนกเปนทศนยม 4 ต าแหนง ชงตวอยางประมาณ 5 กรม ใสลงใน moisture can จดน าหนกทแนนอนเปนทศนยม 4 ต าแหนง แลวน าไปอบในเตาอบลมรอนทอณหภม 105+2 องศาเซลเซยส นาน 3 ชวโมง โดยไมปดฝา Moisture Can เมอครบเวลา ปดฝา Moisture Can แลวน าไปใสไวในโถดดความชนปลอยใหเยนเปนเวลา 30 นาท น าไปอบตอ และน ามาชงน าหนกทกชวโมงจนน าหนกคงท ค านวณหาปรมาณความชนหนวยเปนรอยละ โดยน าน าหนกทหายไปหารดวยน าหนกตวอยางทใชคณดวย 100 การวเคราะหปรมาณจลนทรยทงหมดดวย 3M Petrifilm aerobic count plate

3M Petrifilm aerobic count plate เปนระบบเพาะเลยงเชอส าเรจรป ใชส าหรบตรวจนบจ านวนแอโรบกแบคทเรยทงหมด ม indicator สแดงยอมสโคโลนทงหมด เพอใหงายแกการนบ โดยใชปากคบทปราศจากเชอ โดยการลนไฟและเชดดวยแอลกอฮอลคบตวอยางมาชงน าหนกใหได 25 กรม ใสในถงตบด (stomacher bag) ทมสารละลายบฟเฟอรเปปโตนความเขมขนรอยละ 0.1 ปรมาตร 225 มลลลตร ผสมอยน าไปตบดดวยเครองตบดอาหาร (stomacher) เปนเวลา 2 นาท จะไดตวอยางอาหารทมความเจอจาง 1:10 หรอ (10-1) เขยาใหอาหารผสมเปนเนอเดยวกน ใชปเปตดดตวอยางอาหารทเจอจาง 1:10 (10-1) ปรมาตร 1 มลลลตร ใสหลอดทดลองทมสารละลายบฟเฟอรเปปโตน 9 มลลลตร เขยาใหเขากนดวยเครองผสมแบบหมนวน (vortex) จะไดอาหารทเจอจาง 1:100 (10-2) ใชปเปตขนาด 1 มลลลตร ลงบนแผนทผานการฆาเชอแลว ดดสารละลายตวอยางอาหารทมความเจอจางตาง ๆ ลงใน 3M Petrifilm aerobic count plate ท าตวอยางควบคม โดยใชสารละลายบฟเฟอรเปปโตน 1 มลลลตร แทนสารละลายตวอยางอาหาร น าแผน 3M Petrifilm aerobic count plate ทเตรยมไวเขาบมท 37 องศาเซลเซยส 48 ชวโมง หามวางซอนกนเกน 20 แผน เมอครบก าหนดแลว ตรวจนบโคโลนบนแผน 3M Petrifilm aerobic count plate ทมจ านวนโคโลนอยระหวาง 30–300 โคโลน รายงานผลในรปโคโลนตออาหาร 1 กรม (CFU/g)

75

76