ตลาดน้ำนมข้าว

ในฝร่ังเศส

สำนักงานส่งเสริมการค้าในต่างประเทศ ณ กรุงปารีส

มีนาคม 2561

ตลาดน้ำนมข้าวในฝรั่งเศส ยอดการค้าเครื่องดื่มจากธัญพืชและถั่ว น้ำนมข้าวเป็นหนึ่งในเครื่องดื่มจากธัญพืชและถั่วที่มีวางจำหน่ายในประเทศฝรั่งเศส ยอดการค้าของเครื่องดื่มจากธัญพืชและถั่วในฝรั่งเศสเติบโตขึ้นอย่างต่อเนื่อง มูลค่าการค้ารวมในปี 2560 ของสินค้าดังกล่าวในฝรั่งเศสอยู่ที่ประมาณ 270 ล้านยูโร โดยเติบโตจากปี 2559 ร้อยละ 19 ทั้งนี้ผลิตภัณฑ์ประมาณร้อยละ 80 ในตลาดเป็นผลิตภัณฑ์ออร์แกนิค และมีส่วนแบ่งทางการตลาดประมาณร้อยละ 4 จากผลิตภัณฑ์นมสัตว์โดยรวมทั้งหมด (ข้อมูลจาก IRI) กลุ่มผู้บริโภคในฝรั่งเศส กลุ่มผู้บริโภคเครื่องดื่มจากธัญพืชและถั่วร้อยละ 87 เป็นผู้หญิง และผู้บริโภคส่วนใหญ่ (ร้อยละ 70) อยู่ในวัยทำงาน (ตั้งแต่ 25-55 ปี) โดยผู้บริโภคกระจายตัวอยู่ทั่วประเทศฝรั่งเศส (ไม่ได้มีเฉพาะในเมืองใหญ่) สาเหตุที่ผู้บริโภคฝรั่งเศสหันมาบริโภคเครื่องดื่มจากธัญพืชและถั่วมากขึ้นมีหลากหลาย ไม่ว่าจะเป็น การแพ้นม การไม่ย่อยน้ำตาลในนม (lactose) การไม่ย่อยเคซีน (casein) การแพ้กลูเตน (gluten) ความกลัวไขมันอิ่มตัวในนมวัว การไม่บริโภคผลิตภัณฑ์จากสัตว์ (veganism) รวมไปถึงความกลัวโรควัวบ้า ความกลัวสารตกค้างในนมที่อาจมีผลต่อระบบต่อมไร้ท่อ เป็นต้น ส่วนแบ่งทางการตลาดของเครื่องดื่มจากธัญพืชและถั่วแต่ละประเภท โดยเครื่องดื่มจากธัญพืชและถั่วที่พบเห็นได้บ่อยในท้องตลาด (พร้อมส่วนแบ่งทางการตลาด) ได้แก ่

- น้ำนมถั่วเหลือง ร้อยละ 63 - น้ำนมถั่วอัลมอนด์ ร้อยละ 7 - น้ำนมข้าว ร้อยละ 6

สาเหตุที่น้ำนมถั่วเหลืองได้รับความนิยมมากที่สุดนั้นเนื่องจากมีคุณค่าทางโภชนาการใกล้เคียงกับนมวัว แต่เนื่องจากมีรส และกลิ่นเฉพาะตัว ผู้บริโภคบางส่วนจึงนิยมบริโภคน้ำนมถั่วอัลมอนด์หรือถั่วเฮเซลนัทที่มีกลิ่นไม่แรงมาก แต่ก็มีคุณค่าทางโภชนาการน้อยกว่า สำหรับน้ำนมข้าวนั้นมีการบริโภคน้อยเนื่องจากมีปริมาณน้ำตาลตามธรรมชาติค่อนข้างสูงกว่าเครื่องดื่มจากธัญพืชและถั่วประเภทอื่น ๆ ทั้งยังไม่ได้ให้สารอาหารที่จำเป็นเพียงพอเท่ากับนมวัว หรือนมถั่วเหลือง ตัวอย่างสินค้า (กลุ่มผู้นำตลาด)

กลุ่มผู้นำตลาด

น้ำนมข้าว ยี่ห้อ Bjorg กล่อง 1 ลิตร

2.33 ยูโร/ลิตร

ไม่บอกแหล่งที่มาของข้าว มีข้าวร้อยละ 10 มีส่วนผสมของน้ำ น้ำมันดอกทานตะวัน มอลต์จากข้าวบาร์เล่ย ์แป้งคารูบ แต่งกลิ่นธรรมชาติ เกลือ

น้ำนมข้าว ผสมน้ำนมอัลมอนด์ ยี่ห้อ Bjorg กล่อง 1 ลิตร

2.55 ยูโร/ลิตร

ไม่บอกแหล่งที่มาของข้าว มีข้าวร้อยละ 12.4 มีอัลมอนด์ ร้อยละ 1.2 มีส่วนผสมของน้ำมันดอกทานตะวัน แป้งคารูบ แต่งกลิ่นธรรมชาติ เกลือ สารสกัดสาหร่ายเพิ่มแคลเซียมร้อยละ 0.4

น้ำนมข้าว เสริมแคลเซียม ยี่ห้อ Bjorg กล่อง 1 ลิตร

2.46 ยูโร/ลิตร

ไม่บอกแหล่งที่มาของข้าว มีข้าวร้อยละ 10 มีส่วนผสมของน้ำน้ำมันดอกทานตะวัน มอลต์จากข้าวบาร์เล่ย์ แป้งคารูบ แต่งกลิ่นธรรมชาติ เกลือ สารสกัดสาหร่ายเพิ่มแคลเซียมร้อยละ 0.4

กลุ่มผูต้ามกระแส

น้ำนมข้าว ยี่ห้อ Alpro กล่อง 1 ลิตร

2.39 ยูโร/ลิตร

ไม่บอกแหล่งที่มาของข้าว มีข้าวร้อยละ 12 มีส่วนผสมของน้ำน้ำมันดอกทานตะวัน tricalcium orthophosphate maltodextrine เกลือ stabilizer (B12, D2) สารปรับความเปรี้ยว

น้ำนมข้าว ยี่ห้อ Alpro กล่อง 750 มิลลิลิตร

2.37 ยูโร/ลิตร

ไม่บอกแหล่งที่มาของข้าว มีข้าวร้อยละ 15 มีส่วนผสมของน้ำน้ำมันดอกทานตะวัน สารปรับความเปรี้ยว

น้ำนมข้าวกล้อง ยี่ห้อ Soy กล่อง 1 ลิตร

2.31 ยูโร/ลิตร

ข้าวจากแคว้น Camargue ทางใต้ของฝรั่งเศส มีข้าวร้อยละ 15.9 มีส่วนผสมของน้ำ น้ำมันดอกทานตะวัน ครีมข้าว (ร้อยละ 0.5) Arabic gum, Xanthane gum และเกลือ

กลุ่ม Challenger

น้ำนมข้าว เสริมแคลเซียม ยี่ห้อ Isola กล่อง 1 ลิตร

1.8 ยูโร/ลิตร

ผลิตจากข้าวอิตาเลียน มีข้าวร้อยละ 20 มีส่วนผสมของน้ำ น้ำมันดอกทานตะวัน และเกลือ พร้อมสารสกัดสาหร่ายเพิ่มแคลเซียมร้อยละ 0.35

น้ำนมข้าว ยี่ห้อ Lima ขวด 1 ลิตร

1.95 ยูโร/ลิตร ไม่บอกแหล่งที่มาของข้าว มีข้าวร้อยละ 11.2 มีส่วนผสมของน้ำ น้ำมันดอกทานตะวัน เกลือ

น้ำนมข้าว ผสมอัลมอนด์และ spelt ยี่ห้อ Bonneterre กล่อง 1 ลิตร

3.12 ยูโร/ลิตร

ผลิตจากข้าวอิตาเลียน มีข้าวร้อยละ 11 มีส่วนผสมของน้ำ น้ำมันดอกทานตะวัน เกลือ อัลมอนด์ (ร้อยละ 4) spelt (ร้อยละ 3)

กลุ่มร้านขายสินค้าออร์แกนิค

น้ำนมข้าว ยี่ห้อ La Vie Claire กล่อง 1 ลิตร

1.49 ยูโร/ลิตร ไม่บอกที่มาของข้าว มีข้าวร้อยละ 14 มีส่วนผสมของน้ำ น้ำมันดอกทานตะวันและเกลือ

น้ำนมข้าว ยี่ห้อ Source Végétale (ร้าน Bio c’ Bon) กล่อง 1 ลิตร

ไม่ทราบราคา ไม่บอกที่มาของข้าว มีข้าวร้อยละ 16 มีส่วนผสมของน้ำ น้ำมันรำข้าว และเกลือ

กลุ่มผู้กระจายสินค้ารายใหญ่

น้ำนมข้าว ยี่ห้อ Auchan Bio (Auchan) กล่อง 1 ลิตร

2.12 ยูโร/ลิตร

ไม่บอกแหล่งที่มาของข้าว มีข้าวร้อยละ 14 มีส่วนผสมของน้ำ น้ำมันดอกทานตะวัน เกลือ แต่งกลิ่นธรรมชาติ

น้ำนมข้าว ยี่ห้อ Casino กล่อง 1 ลิตร

1.83 ยูโร/ลิตร ไม่บอกที่มาของข้าว มีข้าวร้อยละ 14 มีส่วนผสมของน้ำ น้ำมันดอกทานตะวันและเกลือ

น้ำนมข้าว ยี่ห้อ Carrefour กล่อง 1 ลิตร หรือ 250 มิลลิลิตร

1.8 ยูโร/ลิตร ผลิตจากข้าวในอิตาลีและสเปน มีข้าวร้อยละ 14 มีส่วนผสมของน้ำ น้ำมันดอกทานตะวันและเกลือ

น้ำนมข้าวไทย และกินัว ยี่ห้อ Carrefour กล่อง 1 ลิตร

ปัจจุบันไม่มีวางจำหน่ายแล้ว

ผลิตจากข้าวออร์แกนิคไทย มีข้าวร้อยละ 10.6 กินัวร้อยละ 6.5 มีส่วนผสมของน้ำมันดอกทานตะวัน และเกลือ

น้ำนมข้าว เสริมแคลเซี่ยม ยี่ห้อ Bio Regain (Intermarché) กล่อง 1 ลิตร

1.68 ยูโร/ลิตร

ไม่บอกแหล่งที่มาของข้าว มีข้าวร้อยละ 14 มีส่วนผสมของน้ำมันดอกทานตะวัน แป้งคารูบ แต่งกลิ่นธรรมชาติ เกลือ สารสกัดสาหร่ายเพิ่มแคลเซียมร้อยละ 0.4

น้ำนมข้าว ผสมน้ำนมอัลมอนด์ ยี่ห้อ Bio Regain (Intermarché) กล่อง 1 ลิตร

2.74 ยูโร/ลิตร

ไม่บอกแหล่งที่มาของข้าว มีข้าวร้อยละ 12 มีอัลมอนด์ร้อยละ 1.2 มีส่วนผสมของน้ำมันดอกทานตะวัน เกลือ แต่งกลิ่นธรรมชาติ

น้ำนมข้าว ยี่ห้อ Bio Village (Leclerc) กล่อง 1 ลิตร

1.40 ยูโร/ลิตร

ไม่บอกแหล่งที่มาของข้าว มีข้าวร้อยละ 14 มีส่วนผสมของน้ำมันดอกทานตะวัน แป้งคารูบ แต่งกลิ่นธรรมชาติ เกลือ สารสกัดสาหร่ายเพิ่มแคลเซียมร้อยละ 0.4

น้ำนมข้าว เสริมแคลเซี่ยม ยี่ห้อ U Bio (Système U) กล่อง 1 ลิตร

1.88 ยูโร/ลิตร

ไม่บอกแหล่งที่มาของข้าว มีข้าวร้อยละ 14 มีส่วนผสมของน้ำมันดอกทานตะวัน แป้งคารูบ แต่งกลิ่นธรรมชาติ เกลือ สารสกัดสาหร่ายเพิ่มแคลเซียมร้อยละ 0.4

นอกจากสินค้าตัวอย่างข้างต้นแล้ว บางยี่ห้อก็เสนอสินค้าจากน้ำนมข้าวผสมกับน้ำกะทิ หรือผสมกับน้ำนมจากธัญพืชหรือ ถั่วอื่น ๆ รวมไปถึงอาจมีการแต่งกลิ่นช็อคโกแล็ต วานิลา เป็นต้น สินค้าอืน่ ๆ ที่เกี่ยวข้องกับน้ำนมข้าว สินค้าที่สามารถพบไดใ้นท้องตลาดเช่น

- นมผงเด็กทำจากข้าว ในหลาย ๆ ยี่ห้อ ได้แก ่o La Mandorle o Novalac

o Mondilac o Bilosoy

o Supplex o Picot

แต่ทั้งนี้ผู้บริโภคก็ยังไม่ไว้ใจในเรื่องคุณค่าโภชนาการของนมผงทำจากข้าวสำหรับทารก เนื่องจากในปี 2557 มีทารกในเบลเยี่ยมเสียชีวิตจากการรับประทานเฉพาะนมผงเด็กทำจากข้าว เนื่องจากไม่ได้รับสารอาหารที่เพียงพอ พ่อและแม่ของทารกคิดว่านมผงดังกล่าวจะเป็นทางเลือกให้กับทารกของตนที่มีอาหารแพ้ทั้งน้ำตาลนม และกลูเตน โดยไม่ได้ปรึกษากุมารแพทย์ ทั้งนี้ศาลได้ตัดสินคดีดังกล่าวเมื่อกลางปี 2560 โดยพ่อและแม่ของทารกต้องโทษจำคุก 18 ป ี

- น้ำนมข้าวเข้มข้นสำหรับใช้แทนครีมสด ยี่ห้อ Soy

กฎระเบียบเฉพาะ น้ำนมข้าวเป็นสินค้าที่อยู่ภายใต้กฎหมายสหภาพยุโรปและฝรั่งเศสเดียวกับสินค้าอาหารประเภทอื่น ๆ ซึ่งต้องเคารพในเรื่องสุขอนามัย ได้รับการรับรอง และมีการติดฉลากที่ถูกต้องตามกำหนด แต่ทั้งนี้จะมีข้อจำข้อควรระวังในการใช้ชื่อบนฉลากสินค้า โดยต้องเรียกเป็นภาษาฝรั ่งเศสว่า “boisson au riz” หรือ “เครื ่องดื ่มจากข้าว” ทั ้งนี ้เมื ่อวันที ่ 14 มิถุนายน 2560 ศาลยุติธรรมยุโรปได้ตัดสินคดีฟ้องร้องระหว่างบริษัท Tofu Town และสมาคมต่อต้านการเอาเปรียบทางการค้าในเยอรมน ีโดยคำตัดสินของศาลได้ย้ำถึงคำจำกัดความของคำว่า “นม” (ภาษาฝรั่งเศส lait) ตามกฎสหภาพยุโรปหมายเลข 1308/2013 ว่าให้ใช้ได้เฉพาะกับผลิตภัณฑ์นมที่มาจากสัตว์เท่านั้น ยกเว้นผลิตภัณฑ์ที่เรียกใช้กันอย่างคุ้นชินมานาน ศาลอนุโลมให้ใช้ต่อไปได้เช่น กะทิ (ภาษาฝรั่งเศส lait de coco) หรือ น้ำนมอัลมอนด์ (ภาษาฝรั่งเศส lait d’amande) ซึ่งรายชื่อของสิ่งที่อนุโลมนี้สามารถดูได้จากเอกสารการตัดสินของคณะกรรมาธิการยุโรป 2010/791/UE ช่องทางและอุปสรรคสำหรับสินค้าน้ำนมข้าวไทยในตลาดฝรั่งเศส อุปสรรคหลักของน้ำนมข้าวไทยในตลาดฝรั่งเศส คือ การจะต้องทำการตลาดแข่งกับผู้ผลิตรายใหญ่ Bjorg ซึ่งมีส่วนแบ่งทางการตลาดด้านน้ำนมข้าวถึงเกือบร้อยละ 90 พร้อมกับต้องเข้าเจรจากับผู ้กระจายสินค้ารายใหญ่ไม่ว่าจะเป็น Auchan Carrefour Casino Intermarché Leclerc SuperU รวมไปถึงเครือร้านสินค้าออร์แกนิค เช่น ร้าน La Vie Claire หรือ ร้าน Bio C’ Bon เพื่อให้รับสินค้าของตนเข้าจำหน่าย แม้ว่าผู้กระจายสินค้าแต่ละร้านต่างมี house brand ของตนเอง อุปสรรคประการสำคัญอีกหนึ่งประการ คือ ราคาของสินค้า ที่อาจจะสูงกว่าสินค้าคู่แข่งที่ผลิตในประเทศสหภาพยุโรป (ซึ่งอาจจะนำวัตถุดิบเข้ามาจากที่อื่น) ด้วยค่าขนส่งและภาษีนำเข้าสินค้าผลิต ทั้งนี้สินค้าออร์แกนิคในความคาดหวังของผู้บริโภคมักจะหวังให้สินค้าหรือวัตถุดิบที่เป็นส่วนประกอบมีที่มาไม่ไกลเกินไปด้วย ดังนั้นช่องทางที่จะช่วยนำพาสินค้าไทยเข้าสู่ตลาดได้ดี คือการนำเสนอสินค้านวัตกรรมหรือสินค้าที่มีความพิเศษมากกว่าน้ำนมข้าวทั่วไป เช่น น้ำนมข้าวกล้อง น้ำนมข้าวพิเศษชนิดต่าง ๆ ซึ่งจะต้องผลิตจากข้าวออร์แกนิคด้วย เนื่องจากสินค้าในตลาดเกือบร้อยละ 80 เป็นสินค้าออร์แกนิค

สำนักงานส่งเสริมการค้าในต่างประเทศ ณ กรุงปารีส 9 มีนาคม 2560