ปฏรปตารวจ: เพอตอบโจทยประชาชน

อรยธช แกวเกาะสะบา วทยากรชานาญการพเศษ

กลมงานบรการวชาการ 1 สานกวชาการ

การปฏรปสานกงานตารวจแหงชาต (สตช.) ไดรบความสนใจจากประชาชนตงแตเรมแรกทคณะรกษา ความสงบแหงชาต (คสช.) ไดเขาควบคมการบรหารประเทศ ตอมา ไดเรมกระบวนการปฏรปตารวจ โดยมการตงคณะกรรมการเพอทาการศกษาแนวทางการปฏรปตารวจขน สานกงานตารวจแหงชาตเปนสวนราชการทมฐานะเปนนตบคคลอยในบงคบบญชาของนายกรฐมนตร ซงมอานาจหนาทดแล ควบคม และกากบ การปฏบตงานของขาราชการตารวจทปฏบตการตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา รวมทงการปองกนและปราบปราม การกระทาความผดทางอาญา การรกษาความสงบเรยบรอยและรกษาความปลอดภยใหแกประชาชน รกษาความมนคงของราชอาณาจกร ทาการสบสวนสอบสวน จดทาสถตคดอาญา การทะเบยนและทะเบยนประวตอาชญากร ดาเนนคดผตองหา ควบคมและแกไขฟนฟผกระทาความผดทงในชมชนและเรอนจา ซงหนาทเหลานสามารถปฏบตใหสาเรจลลวงไดโดยความรวมมอระหวางองคกรในกระบวนการยตธรรม ไดแก ตารวจ อยการ ศาลยตธรรม กรมคมประพฤต กรมราชทณฑ รวมทงองคกรเอกชนททาหนาทใหการสนบสนนและชวยเหลอแกไขฟนฟผกระทาผด การควบคมความประพฤตและพกการลงโทษผกระทาความผด สานกงานตารวจแหงชาต เปนองคกรของรฐทมอานาจบงคบใชกฎหมายอยางกวางขวางทงกฎหมายอาญาและพระราชบญญตทม โทษทางอาญา ตารวจเปนหนวยแรกททาหนาทปองกนความไมเปนระเบยบเรยบรอยในสงคม ควบคมพฤตกรรม ทเบยงเบน การปองกนและปราบปรามอาชญากรรม โดยหนาทพนฐานของตารวจ คอ การปองกนอาชญากรรมและการปราบปรามอาชญากรรม การจบกมผกระทาความผด การคนหาบคคลและทรพยสนทสญหาย การพสจนบคคล การแสวงหาและรวบรวมพยานหลกฐาน การควบคมพฤตกรรมของบคคลทวไป การคมครองสทธเสรภาพของประชาชน การใหบรการประชาชน งานของตารวจเปนสวนหนงของการบงคบใชกฎหมาย กฎ ขอบงคบตาง ๆ ใหเปนไปตามบทบญญตของกฎหมาย (กตตพงษ กตยารกษ, 2550, อางถงใน อรยธช แกวเกาะสะบา, 2558, น. 2) อกทงสานกงานตารวจแหงชาตมเขตอานาจทวทงประเทศ โดยมผบญชาการตารวจแหงชาต เปนผบงคบบญชาสงสด มรองผบญชาการตารวจแหงชาต และผชวยผบญชาการตารวจแหงชาตตามลาดบ โดยผบงคบบญชาในสานกงานตารวจแหงชาตประกอบไปดวย ผบญชาการหนวยงานตาง ๆ ซงมอยทวประเทศ โดยขนตรงตอผบญชาการตารวจแหงชาต ในการปฏรปตารวจ ประชาชนและนกวชาการใหความสนใจการทางานของคณะกรรมการปฏรปประเทศ ดานกระบวนการยตธรรม (ตารวจ) เปนอยางยง ซงประชาชนมความมนใจวารฐบาลชดปจจบนนมอานาจมากสามารถปฏรปตารวจไดสาเรจ โดยรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2560 กาหนดเรองการปฏรปประเทศไวอยางชดเจน ตอมา คณะรฐมนตรไดแตงตงคณะกรรมการปฏรปประเทศดานกระบวนการยตธรรม (ตารวจ) ตามมาตรา 258 ง. ดานกระบวนการยตธรรม (4) ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2560

2 กาหนดใหมการแกไขปรบปรงกฎหมายทเกยวกบหนาท อานาจ ภารกจ และการบรหารงานบคคลของขาราชการตารวจโดยอาศยอานาจตามความในมาตรา 260 ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2560 คณะรฐมนตรจงไดมมตเมอวนท 4 กรกฎาคม 2560 แตงตงคณะกรรมการปฏรปประเทศดานกระบวนการยตธรรม (ตารวจ) ประกอบไปดวยประธาน 1 คน กรรมการโดยตาแหนง 5 คน กรรมการฝายตารวจ 15 คน และกรรมการฝายผทรงคณวฒทไมเปนตารวจ 15 คน รวมเปน 36 คน ทงน คณะรฐมนตรอาจแตงตงกรรมการจากฝายทเปนหรอเคยเปนขาราชการตารวจและผทรงคณวฒฝายทไมเคยเปนขาราชการตารวจฝายละเทากนเพมเตมอกไดในสดสวนทเทากนในอนาคตและใหสานกงานตารวจแหงชาตทาหนาทฝายเลขานการของ คณะกรรมการฯ โดยใหผบญชาการตารวจแหงชาตแตงตงขาราชการตารวจตาแหนงผบญชาการหรอเทยบเทาขนไปคนหนงเปนเลขานการและบคคลซงเปนหรอเคยเปน และบคคลซงไมเคยเปนขาราชการตารวจ มจานวน ฝายละเทากนเปนผชวยเลขานการ การทางานของคณะกรรมการปฏรปประเทศดานกระบวนการยตธรรม (ตารวจ) โดยมพลเอก บญสราง เนยมประดษฐ เปนประธาน ไดทาการศกษาเกยวกบการปฏรปตารวจในดานตาง ๆ ซงใชเวลาในการทางาน ประมาณ 1 ป มการประชมคณะกรรมการดานตาง ๆ ซงไดสรปขอเสนอการปฏรปตารวจแบงออกเปน 3 ดาน ดงน 1. ดานการบรหารงานบคคล ไดแก การแตงตงโยกยายตารวจทเปนธรรม ใหคณะกรรมการนโยบายตารวจแหงชาต (ก.ต.ช.) มหนาทกาหนดนโยบายยทธศาสตร และใหคณะกรรมการขาราชการตารวจ (ก.ตร.) ซงมผบญชาการสานกงานตารวจแหงชาต (ผบ.ตร.) เปนประธานในการเลอกผบญชาการสานกงานตารวจแหงชาต (ผบ.ตร.) การแตงตงโยกยายเปนไปตามกฎ ก.ตร. โดยยดระบบคณธรรมและความรความสามารถประกอบกน พรอมทงใหมคณะกรรมการรองทกขตารวจ (ก.รท.) สาหรบตารวจทไมไดรบความเปนธรรมจากการแตงตงโยกยาย มการพจารณาบาเหนจความชอบตามระบบคณธรรมทชดเจน และมหลกประกนคาตอบแทน 2. ดานอานาจหนาทและภารกจตารวจ จะตองมการกระจายอานาจแบบบรณาการใหกองบญชาการ ทมหนาทปราบปรามอาชญากรรมใน 1 ป กองบญชาการอนใน 3 ป ใหมคณะกรรมการอสระเพอพจารณา เรองรองเรยนตารวจ (กอ.ตร.) โดยมคณะกรรมการทงทเคยเปนและไมเคยเปนตารวจทาหนาทรบเรองรองเรยน สรางความเชอมนและไววางใจตอสาธารณะ ลดภารกจของตารวจทเปนภารกจรอง โดยเพมอานาจหนาทบงคบใชกฎหมายใหสวนราชการอนภายในเวลา 3 ป และ 5 ป ตลอดจนเตรยมความพรอมการบงคบใชกฎหมาย และภารกจทตองปฏบตรวมกน 3. ดานการบงคบใชกฎหมายและการสอบสวนคดอาญา ใหมโครงสรางและตาแหนงของพนกงานสอบสวน ในระดบสถานตารวจ ระดบจงหวด ระดบภาค และระดบสานกงานตารวจแหงชาต สามารถเลอนไหลไดไมสามารถเปลยนสายงาน เวนแตระดบรองสารวตร หวหนาสถาน ผรบผดชอบสานวน รวมทงเพมประสทธภาพ การบงคบใชกฎหมายโดยใหพนกงานสอบสวนมอานาจเกบตวอยางดเอนเอ

โดยขอเสนอทง 3 ดานจะเสนอตอนายกรฐมนตร และจดพมพเปนรปเลมรวมทงนาลงเวบไซตของโรงเรยนนายรอยตารวจเพอเผยแพรตอประชาชน (“บญสราง” ปดจอบปฏรปตารวจสงการบานนายกฯพรงน.” 2561)

3 ดงนน พลเอก บญสราง เนยมประดษฐ ในฐานะประธานคณะกรรมการปฏรปประเทศดานกระบวนการยตธรรม (ตารวจ) ไดเสนอแผนการปฏรปตารวจตอนายกรฐมนตรเรยบรอยแลว ตอมา คณะรฐมนตรจงไดม การแตงตงกรรมการคณะพเศษขนเรยกวา “คณะกรรมการพจารณารางพระราชบญญตตารวจแหงชาต พ.ศ. ....” โดยอาศยอานาจตามความในมาตรา 11 (6) แหงพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน พ.ศ. 2534 และใหสานกงานคณะกรรมการกฤษฎกาทาหนาทฝายเลขานการ และในวนท 3 เมษายน 2561 คณะรฐมนตร ไดมมตรบทราบการแตงตงกรรมการคณะพเศษ คณะกรรมการพจารณารางพระราชบญญตตารวจแหงชาต พ.ศ. .... แบงเปน 2 ฝาย ดงน ฝายคณะกรรมการกฤษฎกา 1. นายมชย ฤชพนธ ประธานกรรมการรางรฐธรรมนญ และเปนประธานคณะกรรมการพจารณา รางพระราชบญญตตารวจแหงชาต พ.ศ. .... 2. นายวษณ เครองาม รองนายกรฐมนตร 3. นายบวรศกด อวรรณโณ ประธานกรรมการปฏรปประเทศดานกฎหมาย 4. นายอชพร จารจนดา ประธานกรรมการปฏรปประเทศดานกระบวนการยตธรรม 5. นายสมชาย พงษธา กรรมการกฤษฎกา 6. คณหญงทพาวด เมฆสวรรค อดตเลขาธการคณะกรรมการขาราชการพลเรอน (ก.พ.) 7. นายธานศ เกศวพทกษ กรรมการปฏรปประเทศดานกระบวนการยตธรรม (ตารวจ) 8. นายเขมชย ชตวงศ อยการสงสด ฝายกรรมการอน 1. พลเอก บญสราง เนยมประดษฐ ประธานกรรมการปฏรปประเทศดานกระบวนการยตธรรม (ตารวจ) 2. นายประพนธ นยโกวท กรรมการรางรฐธรรมนญ 3. นายคานณ สทธสมาน กรรมการปฏรปประเทศดานกฎหมาย 4. นายอดม รฐอมฤต คณบดคณะนตศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร 5. พลตารวจโท อานวย นมมะโน กรรมการปฏรปประเทศดานกระบวนการยตธรรม (ตารวจ) 6. นายศภชย ยาวะประภาษ กรรมการปฏรปประเทศดานกระบวนการยตธรรม (ตารวจ) 7. พลตารวจเอก รงโรจน แสงคราม รองผบญชาการตารวจแหงชาต 8. นายวรรณชย บญบารง รองเลขาธการคณะกรรมการกฤษฎกา ความคดเหนของนกวชาการ นกการเมอง และบคคลทเกยวของ นกวชาการ อดตนกการเมอง และบคคลในแวดวงกระบวนการยตธรรมใหความสนใจการปฏรปตารวจ โดยไดเสนอความคดเหนและมมมองตอการปฏรปสานกงานตารวจแหงชาต (สตช.) ของคณะกรรมการปฏรปประเทศดานกระบวนการยตธรรม (ตารวจ) ดงน

4 วษณ เครองาม รองนายกรฐมนตร ไดกลาววา พลเอก บญสราง เนยมประดษฐ ประธานคณะกรรมการปฏรปประเทศดานกระบวนการยตธรรม (ตารวจ) ไดเสนอผลการศกษาของคณะกรรมการปฏรปตารวจเขาส ทประชมคณะรฐมนตร (ครม.) และคณะรฐมนตรรบทราบแลว โดยไดสงผลการศกษาตอไปใหสานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา เพอพจารณายกรางพระราชบญญตตารวจแหงชาต พ.ศ. …. จะเปนคณะผสมระหวางคณะกรรมการกฤษฎกาและบคคลภายนอก โดยนายมชย ฤชพนธ ประธานกรรมการรางรฐธรรมนญ (กรธ.) เปนประธานคณะกรรมการพจารณายกรางพระราชบญญตตารวจแหงชาต พ.ศ. .... โดยใชรางของพลเอก บญสราง เนยมประดษฐ การตงคณะกรรมการชดใหมขนเพราะวาคณะกรรมการปฏรปตารวจชดเดมนนตดเงอนไข ทมกรรมการซงเปนตารวจครงหนง และกรรมการจากบคคลภายนอกครงหนง เมอมการออกเสยงหรอ ใหความเหนแลวเสยงจะออกมาเทากน แตกรรมการชดใหมจะไมมเสยงหรอความเหนทเทากน การพจารณา รางพระราชบญญตตารวจแหงชาต พ.ศ. .... ในขนตอนสดทายจะเปนหนาทของสภานตบญญตแหงชาต (สนช.) เปนผพจารณา คณะกรรมการชดใหมจะกาหนดการประชมสปดาหละ 3 ครง ถามความจาเปนสามารถเพมเปน 5 ครงได นายกรฐมนตรไดใหความสาคญกบการปฏรปตารวจและการปฏรปการศกษา ซงตองทาใหการปฏรป มผลสาเรจ การปฏรปเรองใดพจารณาเสรจแลวสามารถสงไปใหสภานตบญญตแหงชาตพจารณากอนได เบองตนจะพจารณาปญหาของประชาชนและปญหาของตารวจจะแกไขไปพรอมกน (“'วษณ' เผย 'บกต' เรงเครองแกไขทาคลอด พ.ร.บ. ตารวจ.” 2561) มชย ฤชพนธ ประธานคณะกรรมการพจารณายกรางพระราชบญญตตารวจแหงชาต พ.ศ. .... ไดกลาววา คณะกรรมการสามารถปรบเปลยนเนอหา และไมจาเปนตองยดตามแผนการปฏรปของคณะกรรมการชดทม พลเอก บญสราง เนยมประดษฐ เปนประธาน คณะกรรมการชดใหมจะพจารณาจากแกนของปญหาอยางแทจรง โดยจะยดรฐธรรมนญเปนหลก เพราะรฐธรรมนญฉบบนใหความสาคญในการปฏรปสองเรอง คอ เรองการศกษา และตารวจ แมวาการยกรางพระราชบญญตตารวจแหงชาต พ.ศ. .... จะเสรจไมทนการพจารณาแตงตงขาราชการตารวจเดอนตลาคม 2561 แตการแตงตงโยกยายกจะตองดาเนนการตามหลกอาวโส ตามหลกเกณฑ ทคณะรฐมนตรกาหนดโดยประกาศในราชกจจานเบกษา ตามความในวรรคสดทายของมาตรา 260 ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2560 และหากไมเปนไปตามหลกเกณฑน ผเกยวของกสามารถฟองรองไดเลย (“คอลมน: วสษฐ เดชกญชร: การแตงตงตารวจ: สงครามมรจบ.” 2561)

คานณ สทธสมาน กรรมการปฏรปประเทศดานกฎหมาย ไ ดกลาว วา คณะกรรมการจะ ยกรางพระราชบญญตตารวจแหงชาต พ.ศ. .... เพอปฏรปตารวจใหเปนไปตามทประชาชนเรยกรองจะตอง ตอบโจทย 2 ประการ ดงน 1. ความทกขของประชาชนทงทเกดจากการปฏบตหนาทของตารวจและความคาดหวงของประชาชน ทตองการจากตารวจ 2. ความทกขของตารวจทงทไมอาจใชความรความสามารถในการปฏบตหนาทเตบโตไปตามสายงาน ไดอยางปกตและความไมพรอมหรอขาดแคลนในดานตาง ๆ ดงนน การตอบโจทยทง 2 ขอ จะพจารณายกรางพระราชบญญตตารวจแหงชาต พ.ศ. .... ตามกรอบ ซงเปนดารของพลเอก ประยทธ จนทรโอชา นายกรฐมนตร ดงน

5 1. โครงสรางของสานกงานตารวจแหงชาต (สตช.) และการถายโอนภารกจทไมใชงานแท ๆ ของตารวจไปใหหนวยงานอนดาเนนการ 2. อานาจสอบสวนควรอยกบตารวจเตมเหมอนเดมหรอควรเปนหนวยงานอนมารวมในกระบวนการสอบสวนดวย 3. การแตงตงโยกยายและการแตงตงผบญชาการตารวจแหงชาต (ผบ.ตร.) จะตองกาหนดกฎเกณฑ การพจารณาไวใหชดเจนในกฎหมายหลก ไมใชอยแตในกฎหมายลาดบรองหรออนบญญตเทานน โดยจะตองกาหนดใหชดเจนวาพจารณาจากหลกอาวโสเปนสดสวนเทาไร รวมทง จะตองบญญตกฎหมายหลกการคดคานวณตามหลกอาวโสทมใชอาศยเพยงเกณฑอายไวใหชดเจนในกฎหมายหลกดวย 4. การปฏบตหนาทของเจาหนาทตารวจ ซงขาดแคลนงบประมาณและอปกรณทจาเปนในการปฏบตหนาทของตารวจ 5. ระบบนตวทยาศาสตรควรขนตรงตอตารวจหรอเปนอสระในระดบหนง และควรมกหนวย โดยพจารณาถงโอกาสทจะไดรบความเปนธรรมสงสดของประชาชน 6. สวสดการและระบบรองเรยน รองทกขภายในของตารวจ โดยจะพจารณาจากขอเสนอขององคกรและหนวยงานตาง ๆ ทศกษาและเสนอไวแลวประกอบดวย สงศต พรยะรงสรรค คณบดวทยาลยนวตกรรมสงคม มหาวทยาลยรงสต ไดเสนอวา การปฏรปตารวจ ตองปฏรปงานสอบสวนของตารวจ ซงเปนเรองทใกลตวประชาชนมากทสด ในอดตนนงานสอบสวนของตารวจ ไมมความยตธรรมกบประชาชน พนกงานสอบสวนจะตองเปนมออาชพ มความเชยวชาญ ตองสอบผานเปนเนตบณฑต ตองมความสามารถในระดบเดยวกบอยการหรอผพพากษา การทางานตองมความเปนอสระปลอดจากการถกแทรกแซง และการปฏรปตารวจในเรองการกระจายอานาจ โครงสรางตารวจซงรวมศนยอยในสวนกลาง ควรกระจายไปเปนตารวจระดบจงหวด เพราะตารวจจงหวดยอมคนเคยกบคนในพนท ตารวจมสงกดอยในจงหวดใด กใหเกษยณอายในจงหวดนน เพอสรางความผกพนกบประชาชน โครงสรางองคกรตารวจตองคลองตวและมขนาดเลก ตารวจตองมงเนนการใหความคมครองในชวตและทรพยสนของประชาชน ผลการศกษา ตามแนวทางการปฏรปตารวจของคณะกรรมการปฏรปประเทศดานกระบวนการยตธรรม (ตารวจ) ไมสามารถปฏรปตารวจไดตรงเปาหมาย การเสนอใหขนเงนเดอนตารวจซงถอเปนเรองปลายเหตเทานน ความหวงทจะเหนการปฏรปตารวจสาเรจในยครฐบาลพลเอก ประยทธ จนทรโอชา นายกรฐมนตร ซงดาเนนการปฏรปผานคณะกรรมการพจารณายกรางพระราชบญญตตารวจแหงชาต พ.ศ. .... ไมกลาตงความหวงเพราะ 4 ปทผานมา มการตงคณะกรรมการศกษาแนวทางปฏรปตารวจมาแลวหลายชด แตยงไมมอะไรเปลยนแปลง (“ผาประเดนรอน: จบตานบหนงใหมปฏรปตารวจเอาจรงหรอยอมวยลมตมคนด?” 2561)

อภสทธ เวชชาชวะ หวหนาพรรคประชาธปตย ไดกลาววา การปฏรปประเทศในดานตาง ๆ 4 ปทผานมา มความคบหนานอยมาก ไมเปนไปตามทประชาชนคาดหวง และนายกรฐมนตรไดกลาววาจะเรงปฏรป 5 ดาน ซงประชาชนไมไดคาดหวงอะไร การปฏรปดานการเมองจะตองทาการเมองใหดกวาเดม ใหเปนการเมองทสจรต ลดความขดแยง ทาใหประเทศเดนหนา แกปญหาประชาชนได แตจากรฐธรรมนญและพฤตกรรมทางการเมองประชาชนไมไดคดวาจะดขน การทางานไดผานมา 4 ปแลว เชน เรองการปฏรปตารวจตองมาเรมตนกนใหม

6 ตลอดเวลา จงทาใหเกดคาถามวาผมอานาจมความชดเจนแคไหนในการปฏรปหรอการเปลยนแปลงการเมอง และเปาหมาย วธการเปนอยางไร และสงคมมสวนรวมและสนบสนนการปฏรปอยางไร (“"มารค" เขยา ประยทธเยย 4 ปไรความหวงแนะเปลยนคนใหมดกวา.” 2561)

สเทพ เทอกสบรรณ ประธานมลนธมวลมหาประชาชนเพอการปฏรปประเทศไทย ไดกลาวชนชม กรณทนายมชย ฤชพนธ ประธานคณะกรรมการพจารณายกรางพระราชบญญตตารวจแหงชาต พ.ศ. .... ไดลงพนทไปตรวจเยยมโรงพกทจงหวดระยอง การตรวจเยยมโรงพกตารวจโดยลงพนทจรงสามารถนาขอมลมาใชประโยชน ในการปฏรปตารวจ และประเดนทพลเอก ประยทธ จนทรโอชา นายกรฐมนตรและหวหนาคณะรกษาความสงบแหงชาต (คสช.) ไดถกวจารณจากประชาชนหรอนกวชาการวาเสยของและเสยเวลาไมสามารถปฏรปประเทศไดตามเจตนารมณของประชาชน จากการตดตามความคบหนาของการปฏรปประเทศ นายกรฐมนตรมผลงาน คอ การประกาศใชรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2560 ซงไดวางกรอบในการปฏรปประเทศ ไวอยางชดเจน โดยไดกาหนดไวในรฐธรรมนญวาตองดาเนนการปฏรปประเทศดานตาง ๆ เชน การปฏรปตารวจใหแลวเสรจภายใน 1 ปกอนการเลอกตง สวนการปฏรปดานอนยงมปญหาและอปสรรค จงขอเปนกาลงใจใหนายกรฐมนตรสามารถปฏรปประเทศ ถงแมจะปฏรปไดไมครบในทกดานตามทประชาชนเรยกรอง การปฏรปดานใดสามารถทาไดกอนการเลอกตง กตองทาการปฏรปใหสาเรจ เพอทาใหประชาชนเหนและเปนกาลงใจกบประชาชนทใหการสนบสนน โดยเฉพาะการปฏรปตารวจ ซงมนใจวาคณะกรรมการชดใหมจะปฏรปตารวจสาเรจเปนรปธรรมจะไดเหนถงความตงใจจรงของนายกรฐมนตร (“'กานน' ออกโรงอมบกต! การนตผลงานปฏรป ปลก ปชช. เปนกองหนนใหกาลงใจ. ” 2561)

นอกจากน เมอวนท 1 เมษายน 2561 ทสมาคมนกขาวแหงประเทศไทย เครอขายประชาชนปฏรปตารวจ (คป.ตร.) ไดจดเสวนาหวขอ “ตรวจการบาน 1 ป ปฏรปตารวจ แกปญหาประชาชนไดจรงหรอไม” (“รมซดปฏรป ตร. ไรผลงานจวกสอแววเหลวตงแตตงคณะกรรมการ.” 2561) โดยทประชมไดแสดงความเหนหลากหลายเกยวกบการปฏรปตารวจ ดงน

พชาย รตนดลก ณ ภเกต ประธานคณะกรรมการรณรงคเพอประชาธปไตย ไดกลาววา รฐบาลทมา จากการเลอกตงไมกลาปฏรปตารวจ แตรฐบาลชดปจจบนทไมไดมาจากการเลอกตงของประชาชนและ มอานาจตามกฎหมายอยางสงยงไมกลาทจะปฏรปตารวจเชนกน คณะกรรมการปฏรปประเทศดานกระบวนการยตธรรม (ตารวจ) ไดสรปผลการทางานแลว สานกงานตารวจแหงชาตไมมอะไรเปลยนแปลง ทงงานดานบรหารบคคลของตารวจ โดยระบบตารวจยงใชสญลกษณเชงอานาจนยมแบบทหาร คอ ระบบชนยศควรลดระบบสญลกษณ และดานโครงสรางของตารวจยงรวมศนยอานาจอยทสานกงานตารวจแหงชาต (สตช.) อานาจยงอยกบ ผบญชาการตารวจแหงชาต (ผบ.ตร.) เรองการกระจายอานาจไปยงกองบญชาการระดบจงหวด ซงยงไมมการกระจายอานาจ เรองการแตงตงโยกยาย ควรใหตารวจโยกยายภายในจงหวด หามโยกยายออกนอกจงหวด พนกงานสอบสวนกตองเตบโตตามสายงานการสอบสวน เพอปองกนการซอขายตาแหนง สวนกองบญชาการ ใหเปลยนเปนจเรตารวจกากบดแลตารวจในจงหวดจะไดมงานทามากขน ซงปจจบนกองบญชาการภาคทาแตงานธรการ สวนการถายโอนภารกจทไมใชภารกจหลกของตารวจแท ๆ ตองทาใหสาเรจ ตารวจจะไดทางาน

7 ดานปองกนและปราบปราม งานสอบสวน และการอานวยความยตธรรมใหแกประชาชนอยางเตมท การทางานของพนกงานสอบสวนถกแทรกแซงตลอดเวลา และยงไมมการปฏรปตารวจทเปนรปธรรม นาแท มบญสราง อยการจงหวดคมครองสทธชวยเหลอทางกฎหมายและการบงคบคดจงหวดกาญจนบร ไดกลาววา กระบวนการยตธรรมไทยมจดออนผดตงแตเชงปรชญา วธคด การใช โดยเฉพาะงานสอบสวนนนลดรอนสทธมนษยชน คดหนงตองมเจาหนาททเกยวของหลายฝายเขาไปตรวจสอบอยางอสระ ควรมอยการ กองพสจนหลกฐาน ฝายปกครอง และกานนผใหญบานในพนทเกดเหต แตประเทศไทยมเพยงตารวจทเหนพยานหลกฐาน ถามพยานเหนเหตการณหลายคนตารวจกไมสามารถบดเบอนพยานหลกฐานได วรตม ศรสวสดบตร อดตรองผบงคบการจเรตารวจ ไดกลาววา คณะกรรมการปฏรปประเทศ ดานกระบวนการยตธรรม (ตารวจ) ไดสรปผลการทางานเรยบรอยแลวไมมตารวจออกมาแสดงความเหน เหมอนตอนทคณะกรรมการเสนอใหอยการเขารวมสอบสวนทาคด ปญหาของตารวจอยทขาดการตรวจสอบ ทกมต ทผานมามการเรยกรองใหแยกงานสอบสวนออกจากสานกงานตารวจแหงชาต (สตช.) ซงมการสรปวา งานสอบสวนและสบสวนเปนเนอเดยวกนไมสามารถแยกจากกนได งานสอบสวนเปนงานเกยวกบกระบวนการยตธรรม แตสถานตารวจบางแหงใหความสาคญเรองอน ไมคอยใหความสาคญกบงานสอบสวน วเชยร ตนศรคงคล อาจารยคณะนตศาสตร สถาบนพฒนาบรหารศาสตร ไดแสดงความเหนวา ขอสรปของคณะกรรมการปฏรปตารวจดานกระบวนการยตธรรม (ตารวจ) ทกจดมชองโหวตงแตขนตอน การแตงตงคณะกรรมการ ซงมตารวจถง 15 คน ในตางประเทศการปฏรปแตละอยางบคคลทมาเปนคณะกรรมการตองมการสมภาษณถงทศนคต ไมใชเลอกบคคลใดมาเปนกได โจทยของการปฏรปตารวจครงนเพอการปฏรปประเทศ แตการปฏรปครงนเปนการปฏรปเพอตารวจ บคคลทไดกคอตารวจ ประชาชนไดนอยมาก การปฏรปตารวจตองลดอานาจของตารวจลงและเพมอานาจใหกบประชาชน การตรวจสอบการทางานของเจาหนาทตารวจ ควรมสถาบนตรวจสอบภาคประชาชนดวย สมศร หาญอนนทสข ตวแทนเครอขายประชาชนปฏรปตารวจ ไดกลาววา ผลการตรวจการบาน 1 ป ตามทคณะกรรมการปฏรประเทศดานกระบวนการยตธรรม (ตารวจ) โดยมพลเอก บญสราง เนยมประดษฐ เปนประธาน ไดสงขอเสนอการปฏรปตารวจใหแกพลเอก ประยทธ จนทรโอชา นายกรฐมนตรและหวหนา คณะรกษาความสงบแหงชาต (คสช.) เพอดาเนนการแลวนน เหนวา ขอเสนอของคณะกรรมการปฏรปประเทศดานกระบวนการยตธรรม (ตารวจ) ยงไมไดตอบโจทยประชาชน เพราะเปนเพยงการเพมอานาจตารวจ ลดอานาจประชาชน ยงขาดการปรบปรงแกไขปญหาในเชงโครงสราง การรวบอานาจและทรพยากรไวทสวนกลาง ไมกระจายอานาจและบคลากรไปยงระดบจงหวด ทองถน และระดบสถาน ทงยง “รวมศนย” ไมลดทอน สายการบงคบบญชาจนเกดความเทอะทะขององคกร ขาดความเปนมออาชพ ไมไดยดหลกการการเชอมโยง กบประชาชน ไมมกลไกการตรวจสอบทสามารถตอบสนองตอความตองการของประชาชน และการมสวนรวมของประชาชนอยางมประสทธภาพ ทงยงขาดความเคารพในหลกการสทธมนษยชน และความเสมอภาค ถอเปนขอเสนอการปฏรปทผวเผน มไดสงผลตอการเปลยนแปลงทประชาชนไดประโยชนแตอยางใด ทงน ไดพจารณาแลวมความเหนรวมกน ดงน

8 1. ดานบรหารงานบคคล วธแตงตงผบญชาการตารวจแหงชาต (ผบ.ตร.) ทตดอานาจคณะกรรมการนโยบายตารวจแหงชาต (ก.ต.ช.) โดยใหผบญชาการตารวจแหงชาต (ผบ.ตร.) เสนอชอใหคณะกรรมการขาราชการตารวจ (ก.ตร.) พจารณาคดเลอกนน เปนการลดทอนอานาจของประชาชนซงนายกรฐมนตรทมาจากการเลอกตงตองเปนผมอานาจในการพจารณาแตงตง สวนหลกเกณฑการแตงตงตารวจระดบตาง ๆ แมจะมบางสวนทถอวากาวหนาขน เชน ใหคานงถงอาวโส แตกเปนเรองภายในทผมหนาทรบผดชอบตองดาเนนการใหเกดความเปนธรรมตอตารวจผใตบงคบบญชาเปนปกตอยแลว จงไมถอวาเปนการปฏรปอะไร การปฏรประบบบรหารงานทแทจรงคอ การกระจายอานาจสจงหวดหรอการปรบโครงสรางเปนตารวจจงหวดตามดารของนายกรฐมนตรเมอวนท 23 พฤษภาคม 2560 โดยผวาราชการจงหวดในฐานะผมหนาทรบผดชอบงานทกดานในจงหวดตองมอานาจแตงตงโยกยายตารวจระดบผกากบการลงไปในจงหวดไดเมอผานความเหนชอบของคณะกรรมการจงหวดหรอคณะกรรมการกจการตารวจจงหวด ลดสายการบงคบบญชาจากสวนกลางทหางไกลตอสถานการณปญหาและเปนภาระตอตารวจผปฏบตในปจจบน คอ กองบญชาการตารวจภธรภาค 1-9 รวมทงฝายอานวยการตาง ๆ ในสานกงานตารวจแหงชาตอกจานวนมาก ซงจะทาใหรฐประหยดงบประมาณเฉพาะในสวนนไดปละไมตากวา 7,000 ลานบาท และมกาลงพลอกไมนอยกวา 5,000 คน ไปปฏบตหนาทตามสถานตารวจ 1,480 แหงทวประเทศ สวนคณะกรรมการอสระเพอพจารณาเรองรองเรยนตารวจ (กอ.ตร.) ยงมจดออนทหนวยปฏบตและผปฏบต ยงคงเปนขาราชการสานกงานจเรตารวจ สงกดสานกงานตารวจแหงชาต (สตช.) ซงจะสงผลใหไมมความเปนอสระจากตารวจในการทจะสรปหรอวนจฉยเรองรองเรยนใหเปนไปตามพยานหลกฐานใหความเปนธรรมกบประชาชนและตารวจอยางแทจรง 2. ดานอานาจหนาทและภารกจ ตารวจยงไมไดดาเนนการตามมตคณะรฐมนตร (ครม.) เมอวนท 30 กนยายน 2558 ทเหนชอบตามขอเสนอแนะของสภาปฏรปแหงชาต (สปช.) ในการใหโอนตารวจ 11 หนวย ทงอานาจหนาท บคลากร และงบประมาณ รวมทงอปกรณ ในการปฏบตภารกจนน ๆ ไปใหหนวยงานทเกยวของดาเนนการเองทงหมด เพอทาใหงานรกษากฎหมายและการสอบสวนความผดทางอาญาเฉพาะดาน มประสทธภาพมากยงขน มใชเปนการโอนเฉพาะแตภารกจ เชน กระทรวงคมนาคมในสวนของตารวจนา โอนเฉพาะภารกจแตไมโอนเรอให และอางวากระทรวง ทบวง กรม ทเกยวของยงไมพรอมนน เปนการแสดงความไมรบผดชอบ เพราะรฐมหนาทตองแกปญหาและขอขดของ รฐสนบสนนใหเกดความพรอมโดยเรว ตามเจตนารมณของพระราชบญญตตารวจแหงชาต พ.ศ. 2547 ซงผานมา 14 ปแลว แตยงไมมความคบหนา แตอยางใด 3. ดานการบงคบใชกฎหมายและระบบการสอบสวนคดอาญา มแนวทางเพยงใหมสายงานสอบสวนเชนเดมกอนทจะมคาสงหวหนาคณะรกษาความสงบแหงชาตท 7/2559 “เรอง การกาหนดตาแหนงของขาราชการตารวจซงมอานาจหนาทในการสอบสวน” ซงเปนการยบตาแหนงพนกงานสอบสวนทงหมดซงทาใหเกดความโกลาหลอยในปจจบน แตไมไดมการกาหนดหลกประกนความเปนอสระในการทาหนาทตามกฎหมายโดยไมถกกลนแกลงรงแกจากการแตงตงโยกยายหรอลงโทษทางวนยจากผบงคบบญชา เนองจากยงคงใหหวหนาสถานตารวจผไมมความรและความชานาญเกยวกบงานสอบสวน รวมทงบางสวนมาจากการซอตาแหนง และมพฤตกรรมทจรตรบสวยสนบนจากผกระทาผดกฎหมาย เปนผบงคบบญชาควบคมและสงการ ทาให

9 สามารถใชอานาจบรหารเขาแทรกแซงหรอแมกระทงการ “สงดวยวาจา” ใหพนกงานสอบสวนทาการสอบสวนโดยมชอบ ไมวาจะเปนการแจงขอหาประชาชนโดยปราศจากพยานหลกฐานหรอเกนจรง รวมทงการสอบสวนทาลายพยานหลกฐานเพอลมคดไดเชนเดม โดยปราศจากการตรวจสอบควบคมโดยพนกงานอยการตามหลกสากล เครอขายประชาชนปฏรปตารวจยงคงยนยนแนวทางการปฏรป 8 ขอทเครอขายประชาชน 102 องคกรเคยยนเรองใหนายกรฐมนตร เมอวนท 5 ตลาคม 2560 และเรงดาเนนการใหเกดความชดเจน อาท ใหยบกองบญชาการตารวจภธรภาค 1-9 เพอลดสายการบงคบบญชาทซบซอน โอนสานกงานจเรตารวจไปสงกด สานกนายกรฐมนตร แยกงานนตวทยาศาสตร งานสอบสวนออกจากองคกรตารวจ ใหอยการมอานาจตรวจสอบควบคมการสอบสวนคดทมโทษจาคกเกน 5 ป ยกเลกเงนรางวลนาจบคดจราจรและการสงปรบตองกระทา โดยศาล ฯลฯ บทสรปและขอเสนอแนะของผศกษา การปฏรปสานกงานตารวจแหงชาต (สตช.) รฐบาลใหความสาคญเปนอยางมาก โดยกาหนดเรอง การปฏรปตารวจไวในหมวดการปฏรปประเทศของรฐธรรมนญดวย การปฏรปตารวจตองศกษาและรบฟงความคดเหนอยางรอบดานเพราะสานกงานตารวจแหงชาตนน มขาราชการตารวจจานวนมากซงกระจายอยตามโรงพกตาง ๆ ทวประเทศ เปนหนวยงานใหญทมขอบเขตการทางานครอบคลมทวประเทศ และสายการบงคบบญชาของตารวจ จากบนลงลางยาวมาก ซงเปนลกษณะการรวมศนยอานาจไวในสวนกลาง รวมทงมภารกจทเกยวของในเนองาน ทคาบเกยวกบหลายหนวยงานในกระทรวงตาง ๆ ซงเปนสงทสานกงานตารวจแหงชาตไดปฏบตงานมาอยางตอเนองยาวนาน จนกระทงมผลการศกษาสรปออกมาวางานเหลานน ถอวาไมใชภารกจหลกของตารวจ ควรมการถายโอนไปใหหนวยงานทรบผดชอบโดยตรง แตการถายโอนภารกจดงกลาวตองมการออกเปนกฎหมายจงจะสามารถดาเนนการได ทงน ไดเคยมการจดตงคณะกรรมการปฏรปตารวจผานมาแลวหลายชด และจากผลการศกษาจะเหนไดวาประเดนการปฏรปตารวจยงไมเปลยนแปลงจากทเคยมขอเรยกรองใหตารวจปฏรปแตอยางใด อาท ขอเสนอหรอความเหนใหมการปฏรปดานโครงสรางของสานกงานตารวจแหงชาต และอานาจการสอบสวนในคดตาง ๆ จะคงไวใหเปนหนาทของตารวจเหมอนเดมหรอควรแยกงานสบสวนสอบสวนของตารวจออกไปเปนหนวยงานอสระ รวมทงดานการบรหารงานบคคล เรองการแตงตงโยกยายจะพจารณาแบบระบบอาวโสรวมกบผลงาน หรอควรพจารณาจากผลงานความดความชอบในการปฏบตหนาทของตารวจเพยงอยางเดยว ดานงบประมาณ ในการบรหารงานกมอปสรรค โดยเฉพาะการดารงชพของตารวจชนผนอยทปฏบตหนาทในพนทโรงพกตาง ๆ ทวประเทศ การออกปฏบตงานตรวจพนทหรอตดตามจบกมคนรายกยากลาบากไมมงบประมาณสนบสนน การปฏบตงานทเพยงพอ ทงหมดนลวนเปนอปสรรคตอการปฏบตหนาทของตารวจ ดานภาพลกษณของตารวจ ในเรองการทจรตคอรรปชนหรอการรบสวย การรบสนบนของตารวจบางคนทาใหไมเปนทไววางใจจากประชาชน และการใชอานาจไมเปนธรรมของตารวจบางคน การซอขายตาแหนงของตารวจบางคน เพอจะไดโยกยาย ไปปฏบตงานในโรงพกด ๆ หรอระดบเกรดเอทมแหลงการคาหรอสถานบนเทงตงอย เปนจานวนมาก การแทรกแซงจากอานาจของฝายการเมองททาใหการแตงตงโยกยายเกดความไมเปนธรรมตอตารวจทตงใจ

10 ปฏบตหนาทตามวชาชพตารวจ แตไมมเสนสายทาใหไมมความกาวหนาในอาชพตารวจ จนกระทงทาใหตารวจ ทตงใจปฏบตตามหนาท แตไมมเสนสายหรอฝายการเมองสนบสนนขาดขวญและกาลงใจในการปฏบตหนาท ดงนน ขอเสนอในการปฏรปสานกงานตารวจแหงชาต (สตช.) ทไดทาการศกษาไวจากคณะกรรมการหลายชด แตกยงไมสงผลตอการปฏรปตารวจทชดเจน ผลการศกษาฉบบลาสดของคณะกรรมการปฏรปประเทศดานกระบวนการยตธรรม (ตารวจ) ไดสรปผลการทางานสงใหรฐบาล และรฐบาลไดสงไปใหสานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา ซงขณะนมการตงคณะกรรมการพจารณายกรางพระราชบญญตตารวจแหงชาต พ.ศ. .... โดยแบงคณะกรรมการเปนสองฝาย คอ ฝายคณะกรรมการกฤษฎกาและฝายกรรมการอน เพอทาการปฏรปตารวจ อกครง จงมเสยงวจารณวาเกดความลมเหลวในกระบวนการปฏรปตารวจในกรรมการชดทผานมา ถงแมรฐบาลชดปจจบนจะมเครองมออนทรงพลง และมอานาจการบรหารงานเบดเสรจเดดขาดในการบรหารงาน แตตองกลบมาตงคณะกรรมการปฏรปชดใหมขนอก ประชาชนจงเกดความไมเชอมนวาจะมการปฏรปตารวจไดสาเรจ แตกคณะกรรมการชดใหมมความตงใจทจะทาการปฏรปตารวจใหเปนผลสาเรจ โดยไดเรมยกรางพระราชบญญตตารวจแหงชาต พ.ศ. .... เพอใหสามารถปรบเปลยนสานกงานตารวจแหงชาต (สตช.) และตอบโจทยของประชาชนรวมทงการแกปญหาของตารวจไปพรอมกนดวย ซงเมอพระราชบญญตตารวจแหงชาตประกาศออกมาเปนกฎหมายใชบงคบแลวกจะทาใหเหนถงความสาเรจของการปฏรปตารวจทชดเจนและเปนรปธรรมยงขน

บรรณานกรม

'กานน' ออกโรงอมบกต! การนตผลงานปฏรป ปลก ปชช. เปนกองหนนใหกาลงใจ. (15 พฤษภาคม 2561). แนวหนา. สบคน 21 พฤษภาคม 2561 จาก http://www.naewna.com/politic/339080

คอลมน: วสษฐ เดชกญชร: การแตงตงตารวจ:สงครามมรจบ. (17 เมษายน 2561). มตชน. สบคน 21 พฤษภาคม 2561 จาก https://www.matichon.co.th/columnists/news_919776 “คาสงหวหนาคณะรกษาความสงบแหงชาตท 7/2559 เรอง การกาหนดตาแหนงของขาราชการตารวจซงม อานาจหนาทในการสอบสวน” (5 กมภาพนธ 2559). ราชกจจานเบกษา, เลม 133 ตอนพเศษ 36 ง, น. 9-10. “พระราชบญญตตารวจแหงชาต พ.ศ. 2547” (14 กมภาพนธ 2547). ราชกจจานเบกษา, เลม 121 ตอนท 18 ก, น. 1-39. ปฏรป ตร. ชดมชย ระวงหลงทาง-โดนหลอก” (29 เมษายน 2561). ไทยโพสต. สบคน 24 พฤษภาคม 2561 จาก https://www.thaipost.net/main/detail/8076 "มารค" เขยา ประยทธเยย 4 ปไรความหวงแนะเปลยนคนใหมดกวา. ( 7 พฤษภาคม 2561). ASTV ผจดการออนไลน. สบคน 22 พฤษภาคม 2561 จาก https://m.mgronline.com/politics/detail/9610000044833 “พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน พ.ศ. 2534” (4 กนยายน 2534). ราชกจจานเบกษา, เลม 108 ตอนท 156 ฉบบพเศษ, น. 6-7. ผาประเดนรอน: จบตานบหนงใหมปฏรปตารวจเอาจรงหรอยอมวยลมตมคนด?. (23 เมษายน 2561). แนวหนา. สบคน 22 พฤษภาคม 2561 จาก http://www.naewna.com/politic/columnist/35057 รมซดปฏรป ตร. ไรผลงานจวกสอแววเหลวตงแตตงคณะกรรมการ. (1 เมษายน 2561). กรงเทพธรกจ.

สบคน 23 พฤษภาคม 2561 จาก http://www.bangkokbiznews.com/news/detail/797528 สานกโฆษก สานกเลขาธการนายกรฐมนตร. (2561). เรอง การแตงตงคณะกรรมการพจารณารางพระราชบญญต ตารวจแหงชาต พ.ศ. .... สบคน 24 พฤษภาคม 2561 จาก http://www.thaigov.go.th/news/ conten/details/11289 อรยธช แกวเกาะสะบา. (2560). ปฏรปตารวจไทยกบความคาดหวงของประชาชน. สบคน 24 พฤษภาคม 2561 จาก http://library2.parliament.go.th/ebook/content-issue/2560 /hi2560-074.pdf