กระดาษทํําด...

เอกสารประกอบการอบรมเชงปฏบตการ เรอง “งานวจยและพฒนาเกยวกบการผลตเยอและกระดาษจากปอสา” ระหวางวนท 15 – 16 สงหาคม 2545 ณ. หองประชมชน 8 อาคารอตสาหกรรมเกษตร 3 มหาวทยาลยเกษตรศาสตร บางเขน

โครงการถายทอดงานวจยเพออตสาหกรรมเยอและกระดาษจากปอสา รหสโครงการวจย ว-ถ 19.45 ทนอดหนนวจยประจาป 2545 จากสถาบนวจยและพฒนาแหงมหาวทยาลยเกษตรศาสตร

กระดาษทาดวยมอกระดาษทาดวยมอ

โดย

นายวฒนนท คงทด สถาบนผลตผลเกษตรฯ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

วทยาเขตจตจกร กรงเทพฯ 10900

เอกสารประกอบการอบรมเชงปฏบตการ เรอง “งานวจยและพฒนาเกยวกบการผลตเยอและกระดาษจากปอสา” ระหวางวนท 15 – 16 สงหาคม 2545 ณ. หองประชมชน 8 อาคารอตสาหกรรมเกษตร 3 มหาวทยาลยเกษตรศาสตร บางเขน

โครงการถายทอดงานวจยเพออตสาหกรรมเยอและกระดาษจากปอสา รหสโครงการวจย ว-ถ 19.45 ทนอดหนนวจยประจาป 2545 จากสถาบนวจยและพฒนาแหงมหาวทยาลยเกษตรศาสตร

กระดาษทาดวยมอกระดาษทาดวยมอ

โดย

นายวฒนนท คงทด สถาบนคนควาและพฒนาผลตผลทางการเกษตรและอตสาหกรรมเกษตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

วทยาเขตจตจกร กรงเทพฯ 10900

คานา

ตามทหนวยงานตนสงกดไดมอบหมายใหดแลรบผดชอบการทากระดาษดวยมอ โดยเฉพาะกระดาษสาทงแบบไทยและญปนนน ในชวงแรก ๆ กประสบปญหาอยางมาก เนองจากไมมความรเรองนมากอน จาเปนตองคนหาเอกสารการทากระดาษดวยมอมาอาน แตกไมใชเรองงายเลยเพราะวาเอกสารมไมมากและมกระจายอยในหนวยงานตาง ๆ ทมความเกยวของกบการทากระดาษดวยมอ เนอหาวชาการไมตอเนองกนตลอดทงขบวนการจงยากตอการเขาใจ เมอไดคลกคลกบการทากระดาษดวยมอแบบไทยแลวไดมโอกาสไปฝกการทากระดาษดวยมอแบบญปนทประเทศญปนจงมความเขาใจมากขน จงไดรวบรวมขอมลวชาการจากแหลงตาง ๆ และจากประสบการณเขาดวยกน เผอจะไดเปนประโยชนตอทานทสนใจการทากระดาษดวยมอไมมากกนอย และถาหากมขอผดพลาดอนใด ขออภยมา ณ โอกาสนดวย และพรอมทจะแกไขตามทเสนอแนะ

วฒนนท คงทด กรกฎาคม 2545

สารบญ

หนา ความเปนมา 1 แหลงของเสนใยทไดจากพช 2 พชทมความสาคญตอการทากระดาษดวยมอ 2 องคประกอบทางเคมของพชทไมใชไม 9 มาตรฐานเกรดเปลอกปอสา 10 ขอพจารณาการเตรยมวตถดบกอนตม 13 วธการยอยสลายเยอ 14 ดางทใชตมเยอ 16 การเตรยมวตถดบกอนตม 17 การตมวตถดบ 17 การฟอกเยอ 18 การคดเลอกและทาความสะอาดเยอ 21 การตเยอ 21 สารกระจายเยอ 22 การทากระดาษดวยมอแบบไทย ญปนและตะวนตก 25 การตรวจสอบคณภาพของกระดาษโดยทว ๆ ไป 43 สและการยอมสในเยอและกระดาษ 44 การวดคาและตรวจสอบสของกระดาษสา 63 การตลาดกระดาษสา 68 เอกสารอางอง 73

สารบญตาราง หนา ตารางท 1 แสดงองคประกอบทางเคมของพชบางชนดคดเปนรอยละของนาหนก 10 ตารางท 2 การพจารณาคดเลอกและแบงเกรดเปลอกสา 13 ตารางท 3 ตวอยางมาตรฐานกระดาษสาไทยขนาด 72 เซนตเมตร X 84 เซนตเมตร 30 ตารางท 4 ตวอยางของสทไดจากธรรมชาต 50

สารบญภาพ หนา ภาพท 1 แสดงขนตอนการเตรยมเปลอกและการผลตกระดาษสาดวยมอแบบไทย 31 ภาพท 2 แสดงขนตอนการเตรยมเปลอกปอสาและการผลตกระดาษสาดวยมอแบบญปน 40

กระดาษทาดวยมอกระดาษทาดวยมอ โดย นายวฒนนท คงทด โดย นายวฒนนท คงทด สถาบนผลตผลเกษตรฯ ม สถาบนผลตผลเกษตรฯ ม..เกษตรศาสตรเกษตรศาสตร 1

ความเปนมา

ประเทศไทยมการทากระดาษดวยมอหรอทรจกกนโดยทวไปกคอ การทากระดาษสาใชมาไมนอยกวา 500 ป และเชอแนวาการทากระดาษสาเปนการสบทอดวฒนะธรรมมาจากบรรพบรษกระดาษสาทาจากเปลอกสา (Broussonetia papyrifera Vent) กระดาษสาททากนทวไปในภาคเหนอของไทยนน เปน อตสาหกรรมในครอบครว สบทอดศลปวฒนะธรรมจากบรรพบรษไดกวารอยป สวนใหญทาขนเพอใชทากระดาษรม และกระดาษวาว ลกษณะของกระดาษตลอดจนคณภาพในสมยนนมขอจากดตอการนาไปใชประโยชน ตลาดจงไมขยายตวเทาทควร สงผลใหเทคโนโลยไมพฒนาไปดวย การทากระดาษซงเปนเพยงอาชพเสรม หลงจากการทานาของสตรและผสงอายในหมบานเทานน เมอ พ.ศ. 2506 กระทรวงอตสาหกรรมกบกระทรวงเกษตรญปนภายใตโครงการโคลมโบ มผเชยวชาญญปน ชอ นายฮคาร ชโนโมเม (Hikaru Shinomome) มาประจาอยทศนยอตสาหกรรมครอบครวทจงหวดเชยงใหม ไดสรางเครองตเยอแบบฮอลแลนดเดอร เพอชวยทนแรงแกผผลตกระดาษสาของไทยทใชคอนไมทบเยอสา เมอ พ.ศ. 2521 – 2525 สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย (วท.) รวมกบกรมปาไมและสถาบนวจยแหงชาตชโกก ประเทศญปน (Government Industrial Research Institute Shikoku, GIRIS) ทาการวจยเรอง “การใชประโยชนเสนใยจากพชและไมทองถนเพอการผลตเยอและกระดาษ” ในสวนของกระดาษสามการสารวจสถานภาพการผลตกระดาษสาในประเทศไทย มการรวบรวมและวเคราะหขอมลเพอหาแนวทางในการพฒนากระดาษสาของไทยใหมคณภาพทดเทยมกบกระดาษสาของญปน เมอ พ.ศ. 2538 – 2544 สถาบนคนควาและพฒนาผลตผลทางการเกษตรและอตสาหกรรมเกษตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร รวมมอกบองคการความรวมมอระหวางประเทศญปน (JICA) ภายใตโครงการวจย Higher Utilization of Forestry and Agricultural Plant Materials in Thailand (HUFA) ทาการศกษาเกยวกบการพฒนาตนสา การพฒนาเทคโนโลยการผลตเยอกระดาษและการใชประโยชนจากสวนเหลอและเศษเหลอทางการเกษตรและอตสาหกรรมเกษตร ตลอดจนการสรางมลคาเพมจากกระดาษสา โดยมงอนรกษสงแวดลอมการใชเทคโนโลยทสะอาดและการปลกตนสาในระบบวนเกษตรมากกวา การตดตนสาจากปาธรรมชาตมาใช จะเหนไดวา การผลตกระดาษสาดวยมอจากอดตถงปจจบนไดรบการสนบสนนจากหนวยงานของทางราชการทงในประเทศและตางประเทศมาโดยตลอด ทาใหกระดาษสาทไดมคณภาพดขน ตลาดสงออกขยายตวอยางรวดเรวมากในชวง 2532 – 2541 ตงแต 2532 – 2538 มปรมาณการผลตทไมแตกตางกนรวมเฉลยปละ 7,500 กโลกรม ตอมาในป 2539 ปรมาณเพมสงขนถง 150,000 กโลกรม และ


ป 2540 คาดวาจะมผลผลตประมาณ 200,000 กโลกรม และป 2541 ถงแมเศรษฐกจจะตกตากยงคาดการวาจะสามารถรกษาระดบเดมไวได

แหลงของเสนใยทไดจากพช

แหลงของเสนใย (fibres) สามารถนามาจากพชไดเกอบทกชนด แตพชทเหมาะจะนามาทากระดาษควรจะมปรมาณเสนใยมากและมลกษณะเสนใยยาว แหลงของเสนใยแบงออกเปนประเภทไดดงน

1. เสนใยจากเปลอกในและลาตน เชน ปอสา (paper mulberry) , กระเจยบ (okra) , เดอ (fig) , acacis , gampi หมอน (mulberry) , flax และ ยคาลปตส (eucalyptus) เปนตน

2. เสนใยจากใบหรอจากกาบใบของลาตนเทยม เชน กลวย (banana) , กลวยปา (abaca) , เฟรน (bird net fern) raffia , สบปะรด (pine apples ) , iris , sisal , yucca เปนตน

3. เสนใยจากพชตระกลหญา เชน ไผ (bamboo) , ชานออย (bagass) , ฟางขาว (rice straw) , ขาวโพด (corn salk and husk) , ขาวสาล (wheat) เปนตน

4. เสนใยจากสวนทหอหมรอบเมลดพช (seed – hair fibres) เชน ฝาย (cotton) , นน (kapok) เปนตน

5. เสนใยทไดจากไมตระกลสน (solf wood) ซงเปนไมใบแคบและไมใบกวาง (hard wood) สวนใหญจะใชในอตสาหกรรมทากระดาษ

พชทมความสาคญตอการทากระดาษดวยมอ เนองจาก เสนใยของพชม 2 ชนด คอ เสนใยสนและเสนใยยาว กระดาษททาดวยมอสวนใหญจะนาไปใชในงานหตถกรรมเปนหลก ดงนน เสนใยทจะใชจะเปนเสนใยยาว มคณสมบตเฉพาะตว คอ ออนนม เหนยว เมอฟอกขาวแลวจะมความขาวเปนมนเงาและสามารถยอมสตดไดด จากคณสมบตเหลานซงทาใหมพชเพยงไมกชนดทจะนามาทากระดาษดวยมอได พชทมคณสมบตดงกลาวและเปนพชทนาเสนใยมาผลตกระดาษดวยมออยในปจจบนนประกอบดวย 1. ปอกระสา , สา(ภาคเหนอ) , หมอม , หมพ, ซาสา(นครสวรรค , ปอฝาย(ภาคใต) มชอสามญ Paper mulberry ชอวทยาศาสตร Broussonetia papyriferra Vent. อยในวงศ moraceae (วงศขนน) มจานวน Chromosome 2n=26 , 3n=39 เปนไมยนตนขนาดกลางลาตนกลม เปลอกสเขยว มวง เทา หรอลายเหมอนงเหลอม ใบเปนใบเดยวมทงใบกลม ใบแฉก ฐานใบโคงคลายหวใจ ใบมขนปกคลม ดอกมดอกตวผและตวเมย แยกคนละตน ผลเปนแบบ multiple fruit รากมระบบรากตนแผกระจายไปตามผวดน และจะมการเกดตนใหมจากรากเรยกวา ไหล


การขยายพนธปอสาไทยดวยวธการปกชาโดยใชกงและราก การเพาะเลยงเนอเยอโดยใชสวนตาขางเลยงบนอาหารสตร MS ทเตม BAP ความเขมขน 1.0 มลลกรมตอลตร รวมกบ NAA ความเขมขน 0.01 มลลกรมตอลตร เหมาะสมทสดในการชกนาใหเกดยอดทสมบรณจานวนมากคอ ทระยะเวลา 30 วนแรก สามารถเพมจานวนยอดไดเฉลย 6.33 ยอด และภายหลงการเปลยนถายอาหารอก 30 วน สามารถเพมจานวนยอดไดอก 6.75 ยอด รวม 42.73 ยอด ภายใน 60 วน สวนการชกนาใหยอดออนทไดจากสภาพปลอดเชอเกดราก พบวายอดทเลยงบนอาหารสตรครง MS ในสภาพมด 10 วน กอนนาไปเลยงในสภาพปกต มการเกดรากสงสดคอ รอยละ 37.50

การผลตปอสาเพอเปนวตถดบในการผลตกระดาษในพนทภาคเหนอของประเทศไทยปจจบนไดจากการผลตภายในประเทศรอยละ 68 ของปอสาทใชในประเทศทงหมด นาเขาจากประเทศลาวและพมารอยละ 32 โดยรอยละ 50 ของปอสาทผลตไดในประเทศเปนปอสาทขนเองตามธรรมชาตรอยละ 30 ไดจากการปลกและรอยละ 20 ไดจากปอสาทขนในพนทเกษตรซงเกษตรกรเขาไปจดการ

เพอเกบเกยวผลผลต ในขณะนมสายพนธปอสาทไดมการคดเลอกแลว 5 สายพนธ คอ ศรสชนาลย นาโสม แมจรม สวนผง และสายพนธญปน พบวาการเจรญเตบโตและผลผลตของปอสาแตละสายพนธผนแปรไปตามพนททปลก ซงมสภาพแวดลอมทแตกตางกน สายพนธญปนเจรญเตบโตและใหผลผลตสงในปแรก แตในปทสองกลบพบวาปอสาสายพนธญปนใหผลผลตสสายพนธพนเมองของไทยไมไดในหลาย ๆ พนท ดงนน ปอสาพนเมองของไทยโดยเฉพาะอยางยงสายพนธแมจรมจากจงหวดนาน เหมาะสมสาหรบทกทองท ยกเวน ลาปาง ฉะเชงเทรา และตราด ทองทดงกลาวควรปลกพนธสวนผง ศรสชนาลย และนาโสม การปลกระยะ 1x1 เมตร จะชวยทาใหดนอดมสมบรณยงขน ปอสาญปนทรจกกนโดยทวไปม 6 สายพนธ เชน พนธ Aka kozo มลาตนสแดง พนธ Kuro kozo มลาตนสดา พนธ Shiko kozo มลาตนสขาว และพนธ Yama kozo เปลอกลาตนมลกษณะบาง แตละสายพนธมความแตกตางกนในเรองของนเวศวทยา การกระจายพนธ ปจจยของการเจรญเตบโตและคณภาพของเสนใยโดยเฉลยแลวทกสายพนธจะใหผลผลตสงสดทอายระหวาง 5 – 8 ป ในระยะปลก 2x2 เมตร ตดสงจากพน 30 เซนตเมตร ปอสาญปนมทงทมเซลสทมจานวนโครโมโซม 2 ชด (n=26) เรยกวา kozo และ 3 ชด (n=39) ชนดจานวนโครโมโซม 3 ชด ใหผลผลตสงสด แตเสนใยจะหนาและยาวจงทาใหคณภาพเสนใยสชนดจานวนโครโมโซม 2 ชดไมได โดยทวไปแลวเสนใยของเปลอกไมชนใน (inner bark fibre) ซงเจรญเตบโตขนภายหลง (secondary fibre) ถามเสนผาศนยกลางขนาดเลกจะใหเสนใยทมคณภาพสง อยางไรกตามความยาวของเสนใยของเปลอกไมชนนอก (outer bark fibre) ซงเกดกอน (primary fibre) กจะมสวนตอคณภาพของเสนใยดวย นนคอตนสาทมระยะหางระหวางกงยาวจะใหเสนใยเปลอกไมชนนอกทยาวดวย เสนใยเปลอกไมชนนอกยงยาวจะยงทาใหคณภาพของเสน


ใยลดลง สาญปนพนธ kazinoki จะมเสนใยบางและเลกกวาสาญปนพนธ papyrifera คณภาพของเสนใยสาพนธ kazinoki จงดกวาดวยเสนใยปอสามความยาวเฉลย 7.3 มลลเมตร การเกบเกยวเปลอกปอสาถาตดตนทมอายนอยและขนาดเลก กจะไดปรมาณเปลอกนอยและลอกยาก สวนตนขนาดใหญและอายมากกวา 2 ป ถงแมจะไดปรมาณเปลอกมากแตเปลอกทไดจะแก แขงและมสคลา ตองเสยเวลาในการยอมและตนทนการใชสารมากดวย สวนใหญการตดและลอกเปลอกปอสาจะทาสองชวง คอ ชวงแรกในเดอนเมษายน และชวงทสองระหวางเดอนกนยายนถงเดอนตลาคม ชวงนจะมการเกบมากกวาชวงแรก การเกบเกยวจะตดทงตนสงจากพนดนประมาณ 10 – 30 เซนตเมตร เพอใหมตอไวเลยงลาตนทจะแตกขนใหม เปลอกปอสาทมคณภาพทดควรมอาย 6 เดอน หรอ 1 ป เทานน ถามากไปกวานคณภาพของเสนใยจะตาลง หลงจากตดปอสาจะแตกกงใหม 3 – 15 กง ขนอยกบปรมาณของนาฝน ดงนนควรจะตกแตงกงใหเหลอเพยง 3 – 8 กง เพอใหเหมาะสมตอการเจรญเตบโต ตนปอสาสามารถเกบเกยวจากตนเดมไดประมาณ 5 – 8 ป หลงจากนนผลผลตจะลดลงตองปลกใหม การลอกเปลอกปอสาทตดใหมๆ และสดโดยเฉพาะในชวงฤดฝนสามารถทจะลอกเปลอกสดไดดวยมอ เปลอกจะหลดออกงายไมตดแกนไม แตถาไมอยในชวงฤดฝนการลอกจะยาก เนองจากปรมาณนาในเปลอกมนอย เปลอกจะตดแนนกบแกนไม จาเปนตองนงดวยไอนาหรอตมเปนเวลา 2 0 นาทกอน จงจะลอกออกไดงาย และไมควรใชวธลอกโดยการเผา ยางไฟหรอการทบเพราะเยอทไดจะมผลตอคณภาพของกระดาษไดกระดาษทไมด เมอลอกเปลอกออกจากแกนแลวจะมวธการแยกเปลอก

นอกออกจากเปลอกในดงน - ใชมด โดยใชสวนคมของมดกรดลงดานบนของผวนอกแตไมใหเขาถงเปลอกใน ขยบ

งดคมมดขนเลกนอยจะแยกเปลอกนอกออกจากเปลอกในแลวใชมอดงสวนเปลอกนอกออกจากเปลอกใน ถายงออกไมหมดกทาเชนเดม และใชคมมดขดจนออกหมด การลอกวธนจะไดเปลอกในทสะอาด แตคอนขางจะชามากในหนงวนสามารถลอกไดประมาณ 5 กโลกรมตอคน การลอกเปลอกนอกออกจากเปลอกในควรทาทนทหลงจากแยกเปลอกออกจากเนอไมเพราะถาทงไวนานจะทาใหเปลอกในสดาคลา

- ใชเครองลอก เปลอกสาจะลอกเปลอกสนาตาลดานนอกออกจากเปลอกในโดยเปลอกสาจะถกปอนดวยชดลกกลงทรงกระบอก เสนผาศนยกลางขนาด 7.6 เซนตเมตร ยาว 40 เซนตเมตร เขาหาใบมดลอกเปลอกเพอขดผวสนาตาลดานนอกออกไป ผานแปรงลกกลงทรงกระบอกขนาดเสนผาศนยกลาง 15 เซนตเมตร ยาว 40 เซนตเมตร จานวน 2 ตว เครองลอกเปลอกนใชเครองยนตเบนซนตนกาลงขนาด 5 – 6 แรงมา สามารถลอกเปลอกได 30 – 40 กโลกรมตอชวโมง ใชคนปฏบตงาน 1 – 2 คน ตนทนการทางาน 1.26 บาทตอกโลกรม การใชเครองลอกเปลอกสาไมสามารถจะ


ลอกชนทเปนเยอสเขยวระหวางเปลอกชนนอกและชนในออกไดหมด ดงนนคณภาพยงสการลอกดวยมอไมได หลงจากลอกเปลอกนอกออกจากเปลอกในแลว นาไปตากแดด 2 – 4 วน เพอปองกนเชอราเขาทาลายแลวนามามดรวมกนแบบหลวม ๆ เพอใหอากาศถายเทไดสะดวกโดยปกตจะมดบลเดล ๆ ละ 50 กโลกรม

หลงจากทลอกเปลอกสาออกจากแกนไมแลวอาจจะไมตองแยกเปลอกนอกออกจากเปลอกในกได โดยการเอาเปลอกทยงไมไดลอกเปลอกนอกออกมดเปนกา ๆ ละ 1 – 2 กโลกรม แขวนตากแดดบนราวไมใหแหงสนทจงนามามดรวมกนไว เวลาทจะใชนาเปลอกแหงแชในนา 2 4 ชวโมง อาจจะแชในอางหรอลาธารนาไหลกได แลวใชเทาทสวมรองเทาบทเหยยบไปมาเพอใหเปลอกนอกหลดออกไป ขณะเหยยบตองลางนาบอย ๆ จนเปลอกนอกหลดออกหมด เปลอกสนาตาลทหลดออกมานาไปตากแดดใหแหงสามารถนากลบมาใสในกระดาษเพอสรางลายบนแผนกระดาษไดดวย เปลอกสาทไดจะยงมสวนของชนสเขยวอยถาตองการกระดาษสธรรมชาตกไมตองขดออก แตถาตองการกระดาษสขาวกขดชนสเขยวออกดวยมดจนหมดจงจะนาไปตมเยอจากปอสาจะไดกระดาษทแขงแรง

2. มตซมาตะ Mitsumata ชอวทยาศาสตร Edgeworthia papyrifera อยในวงศ Thymelaceae หรอ Daphe เปนตนไมหนงในสามทใชผลตกระดาษดวยมออยในปจจบนน เปนตน ไมทเจรญเตบโตไดดอยในประเทศญปนและไดใชผลตกระดาษมานานแลวตงแตสมย อโด (Edo) มตซมาตะ มาจากคาวา mitsu แปลวา สาม กบคาวา mata แปลวากง ดงนน มตซมาตะ จงแปลวา ตนไมทมกงแตกออกไปสามกง ณ จดเดยวกน มตซมาตะ ขนอยทว ๆ ไปบนภเขา โดยเฉพาะทโคจ (Kochi) , โตกชมา (Tokushima) , ชมาเน ( Shimane) และบรเวณอน ๆ ทว ๆ ไป มตซมาตะ จะมเสนใยทออนคลายสาล และเบาเปนมนเงา เมอทากระดาษจะไดกระดาษทมความเรยบมาก กระดาษทไดเหมาะตองานพมพทสด สวนมากใชพมพประกาศนยบตร และธนบตร เสนใยมตซมาตะมความยาวประมาณ 3.2 มลลเมตร ตามทเคยพบเหนมตซมาตะม 2 ชนด คอ ชนดใบและลาตนเลก และใบและลาตนใหญ ซงชนดแรกจะมเสนใยทดกวาชนดหลงมาก ขณะนไดมการนามตซมาตะชนดใบและลาตนใหญ (Edgeworthia papyrifera) มาทดลองปลกทแมสาใหม และศนยพฒนาทงหลวงของโครงการหลวง จงหวดเชยงใหม ปรากฏวามตซมาตะเจรญเตบโตดมาก คงอกไมนานนาจะมเปลอกของมตซมาตะมาผลตกระดาษแทนปอสาไดบาง การเตรยมเปลอกทาเชนเดยวกบเปลอกสา เยอทไดจะทากระดาษประเภทสวยงาม นม และละเอยด 3. กมป (Gampi) ชอวทยาศาสตร Diplomorpha sikokiama or Wikstroemia retusa อยในวงศ (Thymelaceae or Dephne) เปนพชทปลกอยากและเจรญเตบโตไดดในปาผลดใบเหมอนกบพชในวงศ Kigumpi (Wikstroemia trichotoma และ Sakura gampi) กมปเปนพชทมใบเปนรปไขแผปกคลมโดยรอบ ทใบมขนเลก ๆ สขาวออกดอกสเหลองในเดอนพฤษภาคม และมถนายน จะเปนดอกเดยวออก


รวมกนเปนกระจก เปนพชทโตชามากถาไมไดมการจดการดแลทด ดงนนตนกมปจงขนอยในปาบนภเขาเปนสวนใหญ การเกบเกยวจะทาไดในชวงฤดใบไมผลถงฤดรอน ตองใชเวลา 5 – 6 ป จงจะเกบเกยวไดอกครง การใชประโยชนจะนาสวนทเปนเปลอกมาผลตกระดาษมเสนใยยาวประมาณ 5.0 มลลเมตร ละเอยดเปนมนเงา มคณสมบตพเศษชวยปองกนการทาลายจากแมลง กระดาษจะมความเรยบเปนมนวาวและเขยนไดงาย สของกระดาษจะมสคลายสของเปลอกไข การเตรยมเปลอกทาเชนเดยวกบเปลอกสาเยอทไดใชทากระดาษชนดพเศษ 4. หมอน (Mulberry tree หรอ White mulberry) มชอวทยาศาสตรวา Morus alba L. อยในวงศ Moraceae เปนไมพมขนาดยอม สง 2 – 3 เมตร ใบเดยว ออกสลบใบออนเปน 3 lobe ใบแกกลมรปกลมร ปลายแหลม กวาง 6 – 8 เซนตเมตร ยาว 9 – 15 เซนตเมตร ขอบใบจกรเปนฟนเลอย ใบสเขยวเขม ผวใบสากคาย ดอกชอ ลกษณะเปนแทงยาวประมาณ 2 เซนตเมตร ดอกตวผและดอกตวเมยแยกกน ดอกยอยม 4 กลบ ออกตามงามใบทปลายกง ผลเปนผลรวม ออกเปนพวง ผลกลมเลก เมอสกสมวงแดง การเตรยมเปลอกทาเชนเดยวกบเปลอกสา 5. สอยดาว (Peach cedar) ชอวทยาศาสตร Trema orientalis BI. ชอพนเมองปอฟาน ปอห ปอแฮก (เหนอ) ตะคาย(กลาง) ตายไมทนเฒา พงแหรใหญ(ใต) อยในวงศ ulmaceae พบทวไปในแถบรอน ในประเทศไทยพบมากในภาคกลางและภาคใต การขยายพนธใชเมลดเปนไมผลดใบสงถง 12 เมตร เปลอกสเขยวแกมเทา ใบขนาด 4x8 เซนตเมตร ขอบใบหยกคลายฟนเลอย ดอกขนาด 0.3 เซนตเมตร สขาวอมเขยว ผลขนาด 0.3 – 0.5 เซนตเมตร ผลออนสเขยวเขม เมอสกสดาใชสวนของเปลอกผลตกระดาษ 6. หญาอลฟลฟา (Alfalfa) ชอวทยาศาสตร Medicago sativa L. เปนพชอาหารสตวทมความสาคญพชหนงของโลก เตรยมโดยแยกใบออกใชลาตนแชนา 24 ชวโมงกอนตม 7. ชานออย (Bagasse) ชอวทยาศาสตร Saccharum officinarum ใชสวนของชานออยทผานการบบเอานาตาลออกไปแลวในชานออยนยงมนาตาลทเหลออย ควรจะลางดวยนาแลวตากใหแหงกอน จงนาไปแชนา 24 ชวโมงกอนทจะตม 8. ไมไผ (Bamboo) ชอวทยาศาสตร Bambusa spp. ไมไผเจรญเตบโตโดยทวไปในเขตรอนและกงรอน ใชสวนของลาตนสามารถนามาใชไดตลอดเวลา ทงนขนกบความแก ออน ความสมบรณของลาตน ถามอายมากจะเพมความลาบากในขนตอนการผลต ถาจะใหดหลงจากตดแลวควรดาเนนการทนท ไมควรปลอยทงไวนาน เตรยมโดยตดลาตนยาว 2 – 3 นว บดเปนชนเลก ๆ ไดยงด 9. กลวย (Banana) ชอวทยาศาสตร Musa spp. อยในวงศ musaceae กลวยและอะบาคา (Abaca) เปน Musa textilis เปนพวกเสนใยยาว ใชปนเปนเสนดายทาเสอผาและทากระดาษสาหรบทา


ปฏทนโดยใชใบและกาบใบมารวมกน หลงจากใหผลผลตแลว การใชโดยตดเปนชน ๆ กอนนาไปแชนา 24 ชวโมง 10. Blue mahoe ชอวทยาศาสตร Hibiscus elatus เปนไมพนเมองในบรเวณแครเบยน เปลอกสามารถลอกออกไดเปนแผนใชสวนของเปลอกใน เนองจากเปนเสนใยยาว พวกชนพนเมองนามาทาเสนดายทอเปนผาสาหรบทาเปนเครองแตงกาย ตาขายดกปลา พรม เชอก เปลอกสวนในนามาทากระดาษไดดมาก โดยแยกเปลอกในออกจากเปลอกนอกตดยาว 2 – 3 นว แชในนาอยางนอย 24 ชวโมง หรอมากกวากได 11. Blacken fern ชอวทยาศาสตร Pteridium aquilinum สวนใหญจะเจรญเตบโตในบรเวณทชมชน เชน ในเขตปาไม การใชประโยชนโดยรอจนสวนของใบและลาตนแหง แลวจงเกบเอาเฉพาะลาตนเทานนมาตดหรอทบลาตนใหแตกเปนชนเลก ๆ แชในนา 24 ชวโมงกอนตม 12. Cattail ชอวทยาศาสตร Typha spp. เปนพชทเจรญเตบโตอยในนาทว ๆ ไป ประเทศเกาหลไดนาเสนใยมาใชผลตกระดาษตงแต 1596 โดยใชสวนของใบเราสามารถเกบสวนของใบตากแหงและเกบไวใชงานไดตลอดเวลาเมอตองการ การนาไปใชตดใบใหมขนาดสนแชในนา 24 ชวโมงกอนตม 13. Common reed ชอวทยาศาสตร Phragmites australis เปนพวกหญาทขนอยในนาอนและทางนาทว ๆ ไป ลาตนสามารถนาเยอมาผลตกระดาษดวยมอได เราสามารถตากแหงเกบเอาไวใชได โดยการหกหรอทบใหแตกแลวแชนา 24 ชวโมงกอนตม 14. ขาวโพด (Corn หรอ Maize) ชอวทยาศาสตร Zea mays เปนพชอาหารหลกของคนทงโลก เฉพาะสวนของตน กานใบ และใบ สามารถใชไดทงสดและแหง เมอเกบผลผลตแลว การใชประโยชนโดยนาใบและเปลอกแยกออกจากกานใบ ในการแยกสวนของใบและเปลอกตดใหสน แชนาคางคนและตมสวนของลาตน ตดยาว 3 – 4 นว และแยกสวนของขอทงไป ทบใหแตกแชในนา 24 ชวโมงกอนตม 15. พชตระกลหญา (Grasses) พวกหญาตนสง หญาปา และหญาอน ๆ บางชนดพบวามเสนใยดมากสาหรบทากระดาษดวยมอ อยางเชน switch grass reed canary grass และ big blue stemgrass การเตรยมโดยตดสวนของลาตนใหมขนาดสนลง แชในนา 24 ชวโมงกอนตม 16. พชตระกลชะบา และปอ (Hibiscus) ชอวทยาศาสตร Hibiscus spp. เปนไมพมเตย หรอไมดอกขนาดเลก รปทรงแผขยาย ดานขางเจรญเตบโตในเขตรอน และเขตอบอนทว ๆ ไป สวนมากใชเปลอกในมาทากระดาษ เตรยมโดยแยกใบและดอกออกไปจากกง ลอกเปลอกตามความยาวของกง โดยการลอกขณะสดหรอนงดวยไอนากอนแลวจงแยกสวนนอกของเปลอกออกจากสวนในใชสวนในทากระดาษ


17. กระเจยบ (Okra) ชอวทยาศาสตร Abelmoschus esculentus ใชฝกเปนอาหารในฝก ถานาทบแชนาสามารถจะใหสารกระจายเยอทชวยใหเยอมการกระจายตวไดดในขณะทาแผนกระดาษ เปลอกในและลาตนสามารถนามาทากระดาษได การเตรยมสาหรบเยอแยกใบและตดลาตนใหสน นงลาตนดวยไอนาแลวแยกเสนใยออกมาจากลาตน การเตรยมสาหรบสารกระจายเยอ โดยทบฝกใหแตก เตมนาเลกนอยแชคางคนไว กรองสารเมอกทมความเหนยวขนดวยผาหรอตะแกรงกรองกจะไดสารกระจายเยอ 18. สบปะรด (Pineapple) ชอวทยาศาสตร Ananas comosus ในใบสบปะรด ประกอบดวยเสนใยทดมากสาหรบการนามาทากระดาษดวยมอ สวนใหญจะไดเสนใยหลงจากเกบผลผลตไปแลว การเตรยมโดยขดเอาสวนทปกคลมผวดานนอกของใบออกไปและทงสวนทขดออกไป ตดสวนของใบใหสนและแชในนา 24 ชวโมง 19. ปานลาม (Ramie หรอ China grass) ชอวทยาศาสตร Bochmeria cylindrica สวนของลาตนจะมเสนใยและนามาทากระดาษและเสอผาของคนสมยกอน การนามาใชโดยใชใบสดแยกโดยนงไอนาและแยกเสนใยออกมาเปนเสนยาว ๆ ถาเปนใบแหงตองแชนากอน 24 ชวโมงกอนจงจะนาไปตม 20. Sansevieria ชอวทยาศาสตร Sansevieria trifasciata เปนพชใบหนาทขนอยทว ๆ ไปในเขตรอน สามารถนามาทากระดาษและเกบในสภาพแหงไวใชไดตลอดเวลา การนามาใชโดยนาใบสดมาขดเอาสวนผวนอกของใบทงไปแลวตดสวนของใบใหสน เปนชนเลก ๆ แชในนา 24 ชวโมง 21. Sisal ชอวทยาศาสตร Agave sisalana กเหมอนกบพชทว ๆ ไปมใบหนา ซงเสนใยยาวสาหรบใชในโรงงานอตสาหกรรมทาเชอก กระดาษทไดจะมความแขงแรงมากและไมตองฟอกขาว สงา การนามาใชโดยคดเลอกใบไดแลวขดสวนผวนอกของใบทงไปเพอใหสะดวกและปลอดภยควรตดสวนของปลายใบทงกอนทจะขดลอก ตดใบใหสนเปนชนเลก ๆ และแชในนา 24 ชวโมง 22. Stinging nettle ชอวทยาศาสตร Urtica dioica spp. เปนพชทมชอมากทมขนทาใหเกดอาการคนทผวหนง เสนใยสามารถนามาใชประโยชนไดนานมาแลว การนามาใชจาเปนตองสวมถงมอโดยแยกใบออกจากลาตนในชวงฤดหนาว เนองจากใบจะลวงหลดไป ตดลาตนใหสนลง นงดวยไอนาแลวแยกเสนใยออกจากลาตน สวนของลาตนทเอาเสนใยออกแลวกทงไป 23. ฟางขาว (Straw) สวนของลาตนของขาวสาล ขาวเจา ขาวไร และอน ๆ เปนสวนทเหลอจากการเกบเกยวแลวแยกเอาเมลดขาวไปแลว สามารถนามาทากระดาษไดอยางด การนามาใชโดยแยกเอาใบและรวงขาวเมลดขาวออกไปเหลอกแตสวนทเปนลาตนอยางเดยวจะดมากแลวแชนา 24 ชวโมงกอนตม 24. ทานตะวน (Sunflower) ชอวทยาศาสตร Helianthus annus L. ใชสวนของกานตดใหสน การนามาใชโดยแชนา 24 ชวโมง หลงจากตมแลวขดเอาสวนของผวดานนอกทงไป


25. Velvet Leaf ชอวทยาศาสตร Abutilon theophrasti พชชนดนประกอบดวยพวกวชพชบางชนด ซงเปนแหลงของเสนใยโดยเฉพาะลาตนของ velvet Leaf ทมเสนใยใชทาเชอกและกระดาษดวยมอไดการนามาใชโดยแยกใบออกไป ตดลาตนใหสนและนงดวยไอนาแลวแยกเสนใยออกจากลาตน 26. ผกตบชวา (Water hyacinth) ชอวทยาศาสตร Eichornia crassipes เปนพชทเจรญเตบโตไดรวดเรวมอยในแหลงนาทว ๆ ไป ทงในเขตอบอนและเขตรอน สามารถนามาใชไดตลอดเวลา การนามาใชโดยบบเอานาออกไปและตดรากทงไปตากใหแหงเมอจะใชควรแชนา 24 ชวโมง 27. Wild cane ชอวทยาศาสตร Gynerium sagittatun มลกษณะคลายไมพวกออและออย สวนของลาตนและใบจะมเสนใยทสามารถนามาทากระดาษดวยมอได การนามาใชโดยตดลาตนและใบใหสนแชนา 24 ชวโมง จะเหนไดวา พชแตละชนดมแหลงของเสนใยทจะนามาทากระดาษไดตางกน เชน จากเปลอกใน กานใบ ใบ และลาตน วธการทจะนาเสนใยออกมาใชกแตกตางกนไป ดงนนควรจะตองศกษาและพจารณาดความเหมาะสมตอการใชงานและเครองมอทมอยโดยคานงถงความสะดวกและได

เสนใยทมคณภาพดวย

องคประกอบทางเคมของพชทไมใชไม ในพชทว ๆ ไปจะมองคประกอบทางเคมทสาคญประกอบอย 4 ชนด คอ ลกนน เซลลโลส เฮมเซลลโลส และสารแทรก เซลลโลสและเฮมเซลลโลส จะรวมกนเรยกวา โฮโลเซลลโลส ในอตสาหกรรมเยอและกระดาษ โดยทว ๆ ไปตองการวตถดบทมโฮโลเซลลโลสสง และมปรมาณลกนนตา เพราะจะงายตอการกาจดลกนนออกจากเยอ สวนเฮมเซลลโลสสามารถวเคราะหในรปของเพนโตแซน จะบอกถงปรมาณของนาตาลทมคารบอนหาอะตอมเปนองคประกอบหลกคอ นาตาลไซโลส (xylose) พบวาเฮมเซลลโลสตามปกตจะถกไฮโดรไลสโดยกรดไดงายกวาเซลลโลสและมมวลโมเลกลนอยกวาเซลลโลส สวนสารแทรก(extractive) จะแบงออกเปนสารแทรกทละลายนาไดกบสารแทรกทละลายในตวละลายอนทรย สารแทรกหลกทประกอบอยในพชจะเปนพวกสารระเหย (volatile compounds) กรดไขมน (fatty acids) ไข (waxes) สารพวก mono และ polysaccharides และสารประกอบทเปนวง (aromatic compounds) เชน tannins stilbenes flavonoid เปนตน โดยทวไปในพชประกอบดวยเซลลโลสรอยละ 40 – 45 เฮมเซลลโลสรอยละ 20 – 25 ลกนนรอยละ 20 – 30 และสารแทรกรอยละ 5 – 10 โดยนาหนก


ตารางท 1 แสดงองคประกอบทางเคมของพชบางชนดคดเปนรอยละของนาหนก พช โฮโลเซลลโลส ลกนน เถา สารแทรกทละลายใน

เอทาทอล+เบนซน เพนโตแซน แอลฟา

เซลลโลส เปลอกในปอสา เปลอกในปอกระเจา เปลอกในปอแกว เปลอกในปอควบา เปลอกหมอน ใบสบปะรด ชานออย ฟางขาว กาบกลวย กานใบปาลมนามน

77.55 89.92 72.90 78.06 68.89 67.05 71.41 64.89 55.50 69.36

7.64 9.65

15.12 15.19 14.83 17.41 21.09 21.27 19.43 8.47

6.30 0.62 7.24 1.92 9.37 5.98 3.85 16.93 15.34 1.29

6.13 0.94 3.71 2.74 8.24 11.23 2.98 0.30 10.34 7.75

10.29 16.68 17.85 9.26 12.41 24.34 27.83 21.15 14.78 26.64

71.03 67.10 66.34 62.44 65.05 49.22 51.04 46.30 47.37 54.24

ทมา : วทยา.2540. การวเคราะหองคประกอบทางเคมของวตถดบทไมใชไมสาหรบอตสาหกรรมเยอและกระดาษ

จากปรมาณองคประกอบพนฐานทางเคมเปลอกในของปอทกชนดมปรมาณโฮโลเซลลโลสอยในระดบสงคอ รอยละ 72 – 90 โดยเปลอกในของปอกระเจามปรมาณสงสดรอยละ 89.92 และมปรมาณลกนนอยในระดบรอยละ 7 – 15 โดยปรมาณลกนนของเปลอกในปอสาจะมปรมาณตาสดคอรอยละ7.64 ดงนน เปลอกในปอทกชนดขางตนเหมาะทจะนามาผลตเยอกระดาษได เปลอกหมอน ใบสบปะรด กานใบปาลมนามน มปรมาณโฮโลเซลลโลสอยในชวงรอยละ 67 – 69 และลกนนอยในชวงรอยละ 8 – 17 ในใบสบปะรดและกานใบปาลมนามนมปรมาณเพนโตแซนสงถงรอยละ 24-26 ชานออยและฟางขาว มโฮโลเซลลโลสรอยละ 64-71 มลกนนสงถงรอยละ 21 ดงนนเปลอกหมอน ใบสบปะรด กานใบปาลมนามน ชานออย นาจะนามาผลตเยอกระดาษได สวนฟางขาวจะมปรมาณเถาสงถงรอยละ 16.93 อาจจะมปญหาในขนตอนของกระบวนการผลตเยอกระดาษ สวนกาบกลวยมโฮโลเซลลโลสตาและลกนนสงจงไมเหมาะทจะทาเยอกระดาษแตถาใชผสมในเยออนเพอทาใหเกดลายบนแผนกระดาษจะดกวา ชานออย ใบสบปะรด และกานใบปาลมนามนถาไมนาไปผลตเยอกระดาษอาจนาไปสกดเอาเพนโตแซนออกเปนนาตาลไซโลสหรอสารเคมพวกเพอรฟรอลได

มาตรฐานเกรดเปลอกสา พชทใชผลตกระดาษดวยมอทมปรมาณมากและมคณภาพดเปนอนดบตน ๆ คงหนไมพนเปลอกของตนปอสา ดงนนจงไดมการกาหนดมาตรฐานเกรดปอสาขนซงมาตรฐานนไดใชอยในประเทศไทยและประเทศลาวมาแลวไมนอยกวา 20 ป เพอจะใหไดเปลอกสาทมคณภาพดโดยมรายละเอยดดงน


1. อายของปอสา ควรเกบเกยวหลงจากผานฤดฝนไปแลว เปลอกปอสาทมอายตนประมาณ 1 ป ซงจะมการแตกหนอ การเกบเกยวตนทมอายออนกวาหรอแกกวา 1 ป จะมผลทาใหใยปอออนและแขงเกนไป 2. การลอกเปลอก ม 3 วธ

- การลอกสด คอ วธการคดเลอกเปลอกปอสด แยกเปลอกดา ตา แผลและยาง วธนตนทนตา เปนวธการลอกทดทสด

- การลอกโดยการนง เปนวธทใชอยในญปน แตกไมไดหมายความวาจะทาใหคณภาพด เปนวธการลอกทงายเทานน ตนทนจะสงกวาการลอกสด

- การลอกโดยการยาง เปนวธททาใหปอมรอยไหมตดอยบนปอและมคณภาพไมด 3 . ลกษณะความยาวของปอ มลายเสนยาวมาจากตนทสมบรณจะด ลกษณะลายเสนสน

และเลกทาใหเมอมการคดแยกอตราของดจะนอยลง 4. ส เปนวธคดแยกเกรดไดเรวทสด ซงมการพจารณาดงน - เปลอกดานหนา ตองไมมเปลอกดา ตา และแผล เมอตากแหงแลวจะมสขาว ถาหากมส

เขยวหมายถงปอมอายตากวา 1 ป ปอทมสนาตาลออนแสดงวาปอนไดมการเปยกนามากอนตากแหงหรอการตากแหงทไมถกตอง ปอทกลาวมาน ถงแมไมมแผลกจดเปนเกรด B ปอเหลานเปนตนเหตของการเกดเชอรา เปลอกปอสาทมราแลวไมสามารถนามาผลตกระดาษได ปอทหลงจากตากแหงแลวเปนสนาตาล หมายถง ปอทมอายเกนกวา 1 ปขนไป เปนปอแกและเปลอกแขงถงแมจะไมมแผลจดอยในเกรด B และ C ปอทมลายเสนสแดง นาตาล ซงเรยกวา (Akazu) จดอยในเกรด C

- เปลอกดานหลง เมอตากแหงแลวจะมสขาว เงาตลอด ซงจะมคณภาพด การทาใหสขาวมนเวลาลอกสด เปลอกดานหลงทมกากไมและยางใหใชมดปาดออกใหหมด แลวนามาตากแหงในเวลาเดยวกนกจดการแผลและตาดวย เมอทาวธนไดกจะสามารถกาจดยางปอสาออกได ปอสาของไทยและลาว มยางมากกวาของญปนซงเปนขอเสยเปรยบ

ขอควรระวง ถาปอสาแหง แชนา หรอตม เปนการยากทจะเอายางออก ขอใหเพมความระมดระวงในการคดเลอกยางซงจะใหไดคณภาพด ราคาสง ในปจจบนเกรด SA และ A ยงไมไดมวธการจดการกบเปลอกดานหลงทมสนาตาลออนน อกทงเปลอกดานหลงทมยางเมอนาไปตากแหงจะทาใหเปลอกมวนเขาและแขงขน และในการคดเลอกจะทาใหการกาจดแผลยากขน

5. เปลอกดา ตา และแผล ถาแหงแลวจะคดแยกเปลอกดา ตา แผลลาบาก ดงนนการกาจดจงควรดาเนนในตอนลอกสด เปนสงทดทสด ผรบซอจงควรแนะนาผเกบเกยวและจดการใหเรยบรอย พรอมนจงควรแยกราคาในการรบซอของสนคาแตละเกรด ซงราคาจะตางกนเพมอกรอยละ 10 – 20 และการคดเลอกจะงายขน และสามารถขายไดในราคาสง


6. ทราย ฝน และเชอรา สงเหลานตดในชวงตากแหงหรอคดแยกทรายจะไมสามารถแยก กาจดออกได ทาใหผผลตมความเสยหายและตองเสยคาใชจายมากขน

7. การตากแหง ควรตากใหแหงโดยทวถง มฉะนนจะเปนเหตของการเกดเชอรา 8. การจดเกรด เมอผานการตรวจสอบจากขอ 1 ถง 7 แลวแยกเกรดมดบลเดล ดงน - เกรด SA ถาม A ผสมมากวารอยละ 20 จดเปนเกรด A - เกรด A ถาม B ผสมมากกวารอยละ 20 จดเปนเกรด B สาเหตทแยกเกรดเพราะไมตองทาใหตองเสยคาใชจายในการคดเลอกใหมและเกรดแตละ

เกรดจะสงผลตอคณภาพของเสนใยและตนทนในการผลตดวย 9. นาหนกของมดบลเดล ควรคานวณนาหนกใหได 50 กโลกรม แตถาจะสงขายประเทศ

ญปนจะตองเกนไวเปน 50.5 กโลกรม เนองจากอากาศมความชนนอยกวาประเทศไทย 10. การมดบลเดล ในปจจบนเครองอดมดปอสามประสทธภาพในการมดทด บางครงมด

แนนจนเกนไปเมอมดเสรจเรยบรอยเกดการยดมากกวา 2 เซนตเมตรตอ 1 วน ในการมดไมควรมดแนนจนเกนไปเพราะจะทาใหเกดการพองออกมาในสวนทไมไดถกมดทาใหเสยพนทการขนสงและเกบรกษา และจะทาใหเชอก (PP บลเดล) ขาดไดในการมดควรจดวางตามแนวนอน และมดใหเปนระเบยบเรยบรอย การมดไมควรแนนเกนไปควรจะใช PP บลเดล 5 เสนตอ 1 มดบลเดล และไมตองใชแผนเหลกมด ในการซอขายเปลอกปอสาไมวาจะซอในประเทศ ซอจากประเทศเพอนบานหรอสงไปขายยงตางประเทศ ขอใหพจารณา 3 เรอง นเปนหลก

- คณภาพของสนคา - ความแนนอนและจานวนผลต - ความเหมาะสมของราคา


ตารางท 2 การพจารณาคดเลอกและแบงเกรดเปลอกสา เกรด หวขอ สงทตอง

พจารณา SA A B หรอ C 1 อายตน 1 ป 1 ปและออนกวาเลกนอย เกนกวา 1 ป และเปลอกแขง 2 การลอก ลอกสด ลอกสดและโดยการนง ลอกสด โดยการนงและยางไฟ 3 ความยาว เสนตรงยาว 1 เมตร

ขนไป สนและยาวรวมกน สนและยาวรวมกน

4 สเปลอก (หนา) (หลง)

ขาว ขาว

ขาวและขาวออกเขยว สนาตาลออน

สนาตาลออน สนาตาลเขม

5 เปลอกดา ตา แผล

ไมม ไมม ไมม

1 เสน ม 1 – 2 จด 1 เสน ม 1 จด

ไมม

1 เสนมมากกวา 3 จด 1 เสนมมากกวา 2 จด

ผสมมและไมม 6 ทราย

เชอรา ฝนผง




7 การตากแหง โดยสมบรณ โดยสมบรณ โดยสมบรณ 8 การคดเลอก มเกรด A ผสมไมเกน

รอยละ 10 มเกรด B ผสมไมเกนรอย

ละ 10 ของทยงไมคดเลอกผสม SA , A , B , C เกรด B และเกรด C

9 นาหนกบลเบล หลงจากอบแหงโดยสมบรณซงเพมมากกวารอยละ 1 ของนาหนกทกาหนด 10 การมดบลเดล มดแนวนอนและหามมดแนน

ทมา : ทะดะโอะ.2542 มาตรฐานการกาหนดเกรดของเปลอกปอสาประเทศไทยและประเทศลาว

ขอพจารณาการเตรยมวตถดบกอนตม การแชเปลอกสาหรอวตถดบทจะนามาผลตเยอสวนใหญจะแชคางคนหรอประมาณ 24 ชวโมง เพอใหวตถดบออนตวกอนทจะนาไปตม ถานาไปตมทนทจะใชเวลาตมนานกวาการแชนากอน การเตรยมดงกลาวอาจจะทาได 2 วธ คอ การแชนาในนาธรรมดา และการแชนาในสารละลายโซเดยมไฮดรอกไซด กอนทจะตมไดมการศกษาทดลองเปรยบเทยบโดยแชเปลอกสาในนาธรรมดา และแชเปลอกสาในสารละลายโซเดยมไฮดรอกไซดความเขมขนรอยละ 1 และ 2 ของนาหนกเปลอกอบแหง ในเวลา 24 ชวโมง ผลการแชเปลอกปอสาในสารละลายโซเดยมไฮดรอกไซดกอนนาไปตมเยอจะชวยลดปรมาณลกนนในเยอลงไดอยางมาก โดยปรมาณลกนนจะลดลงตามปรมาณความเขมขนของสารละลานโซเดยมไฮดรอกไซดทใชในการแชโดยสามารถลดปรมาณลกนนในเยอจากเยอทไดจากเปลอกปอสาทผานการแชนามคาkappa number เทากบ 22.0 ลดลงเหลอเทากบ 18.0 และ 14.9 ในเยอท


ไดจากเยอปอสาทผานการแชในสารละลายโซเดยมไฮดรอกไซด เทากบรอยละ 1 และ 2 ของเปลอกปอสาอบแหง ตามลาดบทานองเดยวกนกบผลผลตเยอ ผลผลตเยอทไดจะมคาลดลงตามปรมาณความเขมขนทเพมขนของสารละลายโซเดยมไฮดรอกไซดทใชในการแชสาหรบความขาวสวางและคณสมบตของเยอทไดจะมคาคอนขางใกลเคยงกนและการใชสารละลายโซเดยมไฮดรอกไซดทผานการตมเปลอกสามาแลวผสมกบนาธรรมดาในอตราสวน 1 ตอ 5 แชเปลอกปอสากอนตมจะชวยประหยดเงนซอสารปละ 6,400 บาท ชวยลดการใชสารโซเดยมไฮดรอกไซด 57 กโลกรมตอตน กระดาษหรอคดเปนรอยละ 13.8 ลดนาเสยได 57 ลกบาศกเมตรตอตนกระดาษหรอรอยละ 14.3 และลดซโอด (Chemical oxygen demand ; COD) ไดรอยละ 46.2 (คอปรมาณออกซเจนทตองการใชเพอออกซไดซ สารอนทรยหรอสงปฏกลในนาในรปของสารเคมคา COD จะสมพนธกบคา Biochemical oxygen demand ; BOD เปนปรมาณออกซเจนทจลนทรยในนาตองการใชเพอยอยสลายสารอนทรยในนาภายใตภายวะทตองการออกซเจน ถาคา COD ตานาจะด และคา BOD สงนาจะเสยมาก) จากทกลาวมาจะเหนไดวา การแชวตถดบในสารละลายโซเดยมไฮดรอกไซด จะชวยยอยสลายสารลกนนในเปลอกไดดกวาการแชนาธรรมดา และจะทาใหการตมมประสทธภาพดกวาดวย แตการแชวตถดบไมวาจะในนาธรรมดาหรอสารละลายโซเดยมไฮดรอกไซด จาเปนตองคานงถงการเตรยมเปลอกสาหรอวตถดบทมขนาดใหญ หนา และยาวเกนไปดวยจาเปนตองมการสบหรอตดใหมขนาดเลกลง เพอเพมพนทในการยอยสลายและสะดวกในการปฏบตงานในชวงของการตมดวย เพราะจะตองมการคนพลกทก ๆ 1 ชวโมง ถาเปนเปลอกสาทมความยาวควรตดใหสนไมเกนเสนผาศนยกลางของถงตมจะดกวาปลอยใหยาวเกนไป

วธการยอยสลายเยอ การตมเยอเปนการสกดหรอยอยสารจาพวกลกนน เฮมเซลลโลส สารแทรกตาง ๆ ออกไปจากเสนใยหรอเซลลโลสโดยทวไปการยอยสลายเยอนสามารถทาได 3 วธดวยกนคอ 1. วธกล โดยใชหลกการเอาไอนารอนรวมกบความดนเขาไประเบดเยอในภาชนะทควบคมได จนทาใหสารตางๆ แยกตวออกมาจากเซลลโลส จากการศกษาทดลองกบเปลอกสาสภาวะทเหมาะสมในการตมเยอดวยการระเบดดวยไอนาทอณหภม 190 องศาเซลเซยส เวลา 5 นาท มความเปนไปไดคอนขางสงสามารถทดแทนการตมดวยโซดาไฟได การใชวธนสามารถลดปญหาทจะมผลกระทบตอสงแวดลอมได การปฏบตงานคอนขางสามารถรวดเรวแตตองระวงความปลอดภยจากการใชเครองมอ และปญหาอกอยางกคอ เครองมอดงกลาวมราคาคอนขางแพงมาก การลงทนขนาดกลางและเลกอาจจะไมคม 2. วธชวเคม วธนอาศยเชอจลนทรยผลตเอนไซมชวยยอยสลายสารตาง ๆ ในวตถดบจนเหลอเสนใยเซลลโลส วธนจะไมมผลกระทบตอสงแวดลอมมากนกแตจะตองเสยเวลา และพนทในการ


หมกคอนขางมาก ขณะนไดมการศกษาเบองตนในการใชเอนไซมเพคตเนสจากเชอรา Rhizopus sp.26R สามารถแยกเยอจากปอสาไดและพบวาเยอปอสาสามารถแยกออกไดงาย และเชอราสายพนธ ALK – 4 สามารถผลตเอนไซมยอยลกนน manganese peroxidase (MnP) และ Iaccase ไดดทสดเมอมสภาพพเอช 4.5 ปจจบนนไดมการศกษาหาเอนไซมและเชอจลนทรยใชในการยอยสลายกนมากขนและไดมการจาหนายในตลาดบางแลว แตการใชวธนกมขอจากดเรองระยะเวลาคอนขางนานและตองใชพนทหรอภาชนะในการหมกมากทงนจะตองควบคมเรองกลนดวย ถาทาไดจะชวยลดปญหาดานสงแวดลอมไดมาก 3 . วธเคม การตมเยอกระดาษโดยวธทางเคม มอยหลายวธดวยกนในแตละวธกมขอด ขอเสยตางกน และความเหมาะสมตางกน ทงนขนอยกบชนดของวตถดบเปนหลก ม

- กรรมวธซลเฟต (Sulphate process) ใชสารพวก sodium hydroxide (NaOH) และ sodium sulfide (Na2S)

- กรรมวธโซดา (Soda process) ใช sodium hydroxide เพยงอยางเดยว บางแหงจะเตม sodium sulfide ในการตมประมาณรอยละ 5 เยอกระดาษทไดจะมคณสมบตดอยกวากรรมวธ sulphate prodess กรรมวธโซดาและกรรมวธซนเฟตคลายคลงกนมาก บางทเรยกรวม ๆ กนวา alkali process เพราะนายาทใชมสภาพเปนดาง - กรรมวธซลไฟต (Sulphite process) ขอดกคอเยอทไดจะมสคอนขางขาว นาไปทากระดาษไดเลย หรอมการฟอกสเพยงเลกนอย ในกรณทตองการใหเยอขาวมากขน ขอเสยไมสามารถใชกบไมทกชนดไดเหมอนกรรมวธซลเฟตโดยเฉพาะไมสนและไมใบกวางบางชนด เวนแตผานกรรมวธอนมากอน ขอเสยอกอยางหนงเนองจากนายามสภาพเปนกรดทาใหเครองมอเปนสนมไดงาย และเปนสาเหตททาใหกระดาษมสภาพเปนกรด นอกเหนอจากการใชสารสมเปนตวเตมเพอเพมความเรยบและแนนของเนอกระดาษ (alum sizing) ทงสองปจจยนทาใหกระดาษมสภาวะเปนกรด (acid papermaking) เมอเกบกระดาษไวในบรรยากาศธรรมดาซงมความชนและอณหภมสงจะเกดปฏกรยาของการเสอมสลายของเซลลโลสในสภาวะทเปนกรดไดงาย นอกจากนนในอากาศสวนใหญยงมสภาพเปนกรด เนองจากมกามะถนและไนโตรเจน เปนองคประกอบอยมากยงเรงใหกระดาษเสอมสลายเรวขนเปนทวคณ กาซซลเฟอรไดออกไซด ในอากาศจะเปลยนเปนกรดซลฟรก โดยมธาตเหลก ทองแดง และแมงกานส ในกระดาษทตกคางจากนาทใชผลตกระดาษเปนตวเรงใหกระดาษเกดสเหลองอกดวย กรรมวธการผลตดวยดางและการใชตวเตมทมฤทธเปนดาง(alkaline sizing)โดยเฉพาะแคลเซยมคารบอเนตคณภาพสง(precipitated calcium carbonate) ทาหนาทเปนสารเพมในเนอกระดาษไดอยางด การผลตจงมสภาวะเปนดาง (alkaline papermaking) จะชวยปองกนกรดทมาจากอากาศไดทาใหกระดาษมความทนทานเพมมากขน


ดางทใชตมเยอ 1. ขเถา (Potassium carbonate หรอ Potash ; K2CO3) เปนวธแบบพนบาน ขเถาทใชอาจเปนขเถาจากไมหรอถานกได โดยปกตปรมาณทใชขนอยกบปรมาณและคณสมบตของขเถา ถาใชขเถาจานวนมาก เวลาตมกจะนอย ถาใชขเถานอยกตองใชเวลาตมนานโดยทว ๆ ไปใชเวลาตม 3 – 6 ชวโมง เยอสาทผานการตมดวยขเถา จะมคณภาพไมดและไมมความสมาเสมอ เนองจากไมสามารถควบคมปรมาณและคณภาพของดางในขเถา ได ทาใหใชเวลาตมทไมแนนอน ถาตองการใหเยอสะอาดควรแชขเถา ประมาณ 2 ชวโมง กรองเอานามาตมเยอจะดกวาตมทงขเถา แตวธนมผลกระทบตอสงแวดลอมคอนขางนอย 2. ปนขาว (Calcium hydroxide ; Ca (OH)2) โดยปกตจะใชตมเยอทความเขมขนรอยละ 20 – 40 ของนาหนกเยอแหง ถาเปนเปลอกในของสาใชเวลาตม 2 ชวโมง หลงจากเดอด วธนผลกระทบตอสงแวดลอมคอนขางนอย 3. โซดาแอช (Sodium carbonate ; Na2CO3) โดยปกตจะใชตมเยอทความเขมขนรอยละ 18 – 20 ของนาหนกเยอแหงในประเทศญปนคอนขางจะใชมากสาหรบการตมเปลอกในของปอสาเพราะมฤทธออนกวาการใชโซดาไฟจะทาใหไดเยอทมคณภาพดกวาและมผลกระทบตอสงแวดลอมนอยกวาดวย 4. โซดาไฟ (Sodium hydroxide ; NaOH) โดยปกตจะใชตมเยอทความเขมขนรอยละ 7 – 15 ของนาหนกเปลอกแหง ทงนขนกบชนดของวตถดบทจะนามาตม ถาเปนเปลอกในสาเกรด SA และ A ใชรอยละ 7 ถาเกรด B มากกวาเกรด C ใชรอยละ 8 ถาเกรด C มากกวาเกรด B ใชรอยละ 10 คละเกรดหรอเปลอกคณภาพตาและเปลอกสาทไมไดขดเอาเปลอกนอกออกใชรอยละ 15 ถาเปนกาบกลวยทงกาบใชรอยละ 9 เฉพาะกาบสวนในใชรอยละ 8 เปลอกหมอนใชรอยละ 10 และสบปะรดใชรอยละ 12 โซดาไฟมฤทธคอนขางจะรนแรงกวาดางชนดอน การใชตองใชความระมดระวงคอนขางมากเพอใหเกดความปลอกภย ไดมการศกษาอทธพลของนาทงจากการผลตกระดาษสาตอ pH ของดน ผลผลตและการดดดงธาตอาหารของขาวทปลกในดนเปรยวจด ชดดนรงสต ผลการศกษาพบวานาทงจากการผลตกระดาษสาในขนตอนตมเยอสามารถยกระดบ pH ของดนเปรยวจดชดดนรงสตหรอลดความเปนกรดของดนได การใสนาทงจากการผลตกระดาษสาในอตรา 150 – 300 ซซ ตอดน 6 กโลกรม ทาใหผลผลตเมลดขาวเพมขนในทกระยะเวลาการบมดน โดยเฉพาะในอตรา 300 ซซ ตอดน 600 กโลกรม มผลทาใหปรมาณไนโตรเจนทงหมดในนาขาวทปลกในดนเปรยวจดเพมขนอยางเดนชด การใชนาทงกอนปลกขาว 3 สปดาห ปรมาณฟอสฟอรสและโปแตสเซยม ทงหมดในขาวไมมความแตกตางกนทงทใสและไมใสนาทงจากการตมเปลอกสา การใสนาทงในอตรา 75 – 600 ซซ ตอดน 6 กโลกรม หรอในชวง


อตราปรมาณโซเดยมในนาทง 0.39 – 3.12 กรม โซเดยมตอดน 6 กโลกรม ไมมผลขางเคยงทจะทาใหดนเปรยวจดชดดนรงสตมการสะสมเกลอหรอโซเดยมในปรมาณทเปนอนตรายตอพช 5. ใชการผสมระหวางโซเดยมไฮดรอกไซด โปแตสเซยมไฮดรอกไซดและแคลเซยมไฮดรอกไซด ในอตราสวน 3:2:2 แทนการใชสารโซเดยมไฮดรอกไซด ชนดเดยวและชวยลดมลภาวะตอสงแวดลอมได เยอกระดาษทไดมคณสมบตทางกายภาพไมแตกตางไปจากการตมดวยโซเดยมไฮดรอกไซด แตตนทนการผลตจะสงขน เนองจากสารพวกโปแตสเซยมจะมราคาสงกวาสารโซเดยมไฮดรอกไซด และไดมการศกษาทดลองโดยใชนาหลงจากตมเยอดวยสารโปแตสเซยมไฮดรอกไซด ใสเปนปยในนาขาวทจงหวดรอยเอด ตนขาวสามารถนาไปใชประโยชนและทาใหตนขาวมการเจรญเตบโตไดดเหมอนกบการใชปยโปแตสเซยมคลอไรด

การเตรยมวตถดบกอนตม การเตรยมวตถดบกอนตมจะมความแตกตางกนตามชนดของวตถดบซงไดกลาวบางแลวในหวขอพชทมความสาคญตอการทากระดาษดวยมอแตหลกการทวๆไปจะเหมอนกนคอ วตถดบทจะนามาใชตองผานการคดเลอกมาอยางดแลวโดยเฉพาะอยางยงตองสะอาด ไมมเชอรา สงสกปรกตาง ๆ ตดมากบวตถดบ นาวตถดบมาตดใหมความยาวไมเกนเสนผาศนยกลางของหมอตมเยอเพสะดวกตอการปฏบตงานและคนพลกเยอในขณะตมไดจะทาใหการยอยมความสมาเสมอและทวถงและควรแกมดวตถใหหมดนาวตถดบใสถงแชใสนาใหทวมถาวตถดบเบาลอยนาควรหาทอนไมทมนาหนกทบวตถดบเอาไวไมใหลอย การแชเยอในนา 1 คน เพอใหวตถดบออนตว ชมนา จะทาใหนายาเคมซมซาบเขาไปทวเสนใยไดด และเรวขน ผลพลอยได คอ ชวยชะลางเอาสงสกปรก เชน เศษดน ฝน และสงแปลกปลอมอน ๆ ออกไปบาง เปนการประหยดนายาเคมในการตมดวย การแชอาจจะแชในนาธรรมดา ในถงแชโดยใหนาขงหรอใชวธใหนาไหลเขาและไหลออกไปอยางชา ๆ กได วธนจะชวยใหวตถดบไมมกลนเหมนและสะอาดมากขนและยงมวธการแชวตถดบในนาดางทยงไมไดตมโดยใสดางลงในนาแชวตถดบเลยแชไว 1 คน แลวจงตมหรอใชนาทผานการตมเยอมาแลวแชวตถดบโดยใชนาดางตอนาดในอตราสวน 1 ตอ 5 หรอไมตองผสมนาดใชนาดางทผานการตมเยอมาแลวทงหมดแตไมควรแชเกน 3 ครง เพราะสารสกดตาง ๆ ทออกมาเพมขนจะทาใหเยอสกปรก การจะเลอกวธการแชวตถดบอยางไรขอใหคานงถงความสะดวก ความปลอดภยตอผปฏบตงานดวย

การตมวตถดบ วตถดบทแชนาหรอสารละลายดางแลวจะตมเปนเยอไดงายดวยดาง ซงนยมใชโซดาไฟ โดยปกตแลวเสนใยจะถกยดดวยโพลแซคคาไรด ทเรยกวาสารเพคตนและลกนน ซงเปนสารทมแรงยดเหนยวสง เสนใยของปอสามปรมาณลกนนอยนอย เมอตมดวยดางจงกลายเปนเสนใยไดงาย อยางไรกตามการตมเยอนตองใชความระมดระวง เนองจากสารทเปนกาว (เฮมเซลลโลส) จะละลายในนาพรอม


กบการละลายสลายของสารยดเหนยวตางๆ ระหวางการตมเฮมเซลลโลสนถายงเหลออยในเสนใยจะทาใหเยอกระดาษจบตวเปนแผนเรยบและแนนขน การใชดางแรงเกนไปจะทาใหการตมเยองายขนกจรงแตจะทาใหเกดการแตกตวของเสนใย (depolymerization) และเฮมเซลลโลสดวย ทดสอบไดโดยการจบดหรอวดแรงฉกขาดของเสนใย การเลอกสารเคมในการตมเยอของการผลตกระดาษสาในญปนขนอยกบความตองการกระดาษสาคณภาพใด สารเคมทจะใชไดแก โซดาไฟ โซเดยมคารบอเนต และแคลเซยมไฮดรอกไซด สารตมเยอในประเทศไทยในระยะแรกจะใชขเถาผสมปนขาวจะมฤทธเทากบโซเดยมคารบอเนต การลดปรมาณโซดาไฟลงจะชวยใหไดกระดาษทแขงแรง เรยบ และเนอแนนขน ผใชกระดาษสาในประเทศตะวนตกมกตองการกระดาษททนทาน ดงนนการเลอกสารเคมทใชตมเยอใหตรงตามความตองการของลกคาจงเปนสงทจะตองคานงถงเปนพเศษ การตมเปลอกสาจะเหมอนกบการตมวตถดบชนดอน ๆ โดยเตรยมนาเปลาใสลงในถงตมเยอทาดวยสแตเลสใชอตราสวนระหวางเยอแหงตอนาเทากบ 1:10 แลวใสโซดาไฟลงไปจานวนทใชขนกบเกรดของเปลอกสา ถาเปนเกรด SA และ A ใชรอยละ 7 ของนาหนกเปลอกสาแหง คนใหละลายจนหมด จงนาเปลอกสาทผานการแชนาหรอสารละลายดางลงไปคนใหเปลอกสาคลกเคลากบสารละลายดางจนทว ปดฝาถงตมเยอตมทอณหภม 100 องศาเซลเซยส โดยชวงแรกใหใชไฟแรงเพอใหอณหภมถงจดเดอดเรว ๆ เมอเดอดแลวลดความแรงของไฟลงใหเดอด ปกตเพอไมใหสารละลายดางลนออกไปจากถงตมและคนพลกเยอทตมเอาดานลางขนบน บนลงลางทก ๆ 1 ชวโมง โดยจบเวลาหลงเดอดเปนเวลา 3 ชวโมงแลวจงหยดตมทงนใหพจารณาใชมอดงดานขางและตามยาวเยอหลดออกจากกนโดยงาย หลงจากนนใหแชเยอทตมแลวเอาไวในสารละลายดางทตมตออก 1 คน เพอใหเกดการยอยสลายทสมบรณและสะดวกตอการปฏบตงานเมอเยนลง แลวลางเอาดางออกจากเยอดวยนา 3 ครงโดยดจากเมอจบดแลวไมมความลนทมอ นาดางทผานการตมแลวสามารถนาไปแชเปลอกสาอกได

การฟอกเยอ จากการทเสนใยสามปรมาณลกนนอยจานวนนอย เยอทตมไดจงมสออนและฟอกงาย ปจจบนการใชสารประกอบคลอรน (calcium hypochloride) ฟอกเยอถอวาเปนวธฟอกทอนตราย เพราะคลอรนเปนสารกอใหเกดไดออกซน (dioxins) ซงเปนสารกอมะเรง ในตลาดสากลจงมการตรวจสอบปรมาณคลอรนในผลตภณฑอยเสมอ การทงนาเสยจากกระบวนการฟอกคลอรนกเปนเรองทตองการทาดวยความรอบคอบ ปจจบนนยมใชไฮโดรเจนเปอรออกไซดเปนสารฟอกเยอแทนสารประกอบคลอรน แตปฏกรยาของไฮโดรเจนเปอรออกไซดเปนเพยงทาใหสารทกอใหเกดสแตกตวเทานน ไมไดมการจบตว


กบสารททาใหเกดสแลวแยกออกไปได โอกาสทจะเกดสเหลองในแผนกระดาษจะกลบมาอก ความขาวของกระดาษจะลดลงเมอเกบไวนาน ๆ การฟอกเยอใหขาวสามารถทาได 2 วธคอ 1. Natural bleaching โดยอาศยแสงอตราไวโอเลตจากแสงอาทตยชวยฟอกใหเยอขาวหรอบางครงเรยกวา snow bleaching ซงมดวยกน 2 แบบคอ

- Paddy field bleaching การฟอกขาววธนจะใชไมไผผาเปนซกผกเปนแพวางลงไปในแองนา แองนานอาจจะทาสาหรบฟอกเยอโดยตรงหรอพนทนาทเกบเกยวแลว ลกษณะของแองนาจะมคนกนนาโดยรอบทง 4 ดาน ปลอยนาไหลเขาดานหนงและไหลลงอกดานหนง แพททาจากไมไผจะถกวางอยใตนา นาทไหลผานเปนนาซมออกมาจากทสง เชน ภเขา มความสะอาดและเยน การฟอกเยอโดยนาเปลอกสาทผานการตมดวยดางแลวมาลางนาโดยจมแลวยกขนลงสก 2 – 3 ครง แผเปลอกสาใหกระจายโดยทวบนแพไมไผ หากอนหนทบไวใหเยอจมอยใตนาตากวาระดบนาประมาณ 5 – 10 เซนตเมตร ตากแดด 3 – 4 วน เปลอกสาจะขาวเรวถามแสงแดดดนาทฟอกเยอจะไมเสย เนองจากนาไหลถายเทตลอดเวลา

- River bleaching การฟอกขาววธนจะนาเปลอกสาทผานการตมดวยดางแลวมาวางแผกระจายบาง ๆ ในทางนาผานตน ๆ เชน คลอง ลาธาร โดยใหแสงแดดถกเปลอกอยางสมาเสมอ เปลอกสาจะขาวภายใน 3 – 4 วนขนอยกบแสงแดดในแตละวน ทง 2 วธทกลาวมาจะใชอยในประเทศญปน เนองจากมนาทสะอาดและเยนไหลมาจากภเขาแหลงนาเหลานมอยทวๆไปในประเทศ ดงนนผทากระดาษสาสามารถทาไดเกอบทกแหง

2. Chemical bleaching การฟอกขาวดวยสารเคมนนมสารเคม 2 ชนดทใชสาหรบฟอกเยอใหขาวคอ calcium hypochloride และ hydrogen peroxide มวธการดงน

- ฟอกขาวโดยใช calcium hypochloride ใชรอยละ 0.2 ของนาหนกเปลอกสาแหงหรอรอยละ 3 – 4 ของเยอเปยก การเตรยมสารละลายคลอรนโดยใชนาเยนสะอาด อตราสวนคลอรน 1 กโลกรมตอนา 50 ลตร ปลอยใหตกตะกอนรนเอาแตนาใส ๆ ผสมในนาฟอกเยอ นาเยอแชในสารละลาย calcium hypochloride ปดฝาตากแดดไว 4 – 6 ชวโมง หรอแชคางคน 12 – 14 ชวโมง เยอจะขาวแตถาใชสารมากลางออกไมหมด กระดาษจะกรอบ เปอย ไมคงทน เกบไมไดนาน ถานาไปยอมสสจะไมตดเยอ การลางคลอรนออกจากเยอโดยแชในกรดนาสมผสมกบนาสะอาดคนใหผสมกนใสเยอลงไปแชไว 20 นาท เอาออกลางนาตอไป สารตวนปจจบนไมนยมใชแลว เนองจากจะระคายเคองตอเยอบของระบบทางเดนหายใจ ทาใหเกดอาการบวมของเยอบและการหดเกรงของหลอดลมมผลทาใหรางกายขาดออกซเจนได และเปนสารกอมะเรงดวย และกาลงจะถกกดกนจากผซอทางยโรปดวย

- ฟอกขาวโดยใช Hydrogen peroxide เปนสารเคมทไมมคลอรนเปนสวนประกอบ ไฮโดรเจนเปอรออกไซด เปนสารทสลายตวงาย แมเกบไวโดยมไดทาปฏกรยากบสารอน และจะ


สลายตวเรวขนเมอมโอกาสจบตวกบอออนของเหลก แมงกานส และทองแดง การฟอกเยอดวยไฮโดรเจนเปอรออกไซดไมใชเปนการกาจดลกนนทเหลออยในเยอเชนเดยวกบการฟอกดวยคลอรน เปอรออกไซดเปนเพยงออกซไดสกลมคารบอนลในคารโบไฮเดรตใหเปลยนเปนกลมกรดคารบอกซลกเทานน ซงเปนการทาใหสของลกนนทเหลออยขาวขนแตจะกลบเปนสเหลองไดงาย ปฏกรยาออกซไดสนจะทาใหการสลายตวของคารโบไฮเดรตเกดมากขน ดงนนการใชสารไฮโดรเจนเปอรออกไซดเปนสารฟอก นอกจากเปาหมายของความขาวสวางจะไมสงมากตามความตองการแลวยงตองปองกนการสลายตวทงของไฮโดรเจนเปอรออกไซดเองและของเยอดวย นอกจากนไฮโดรเจนเปอรออกไซดยงมราคาแพง ดงนนการนามาใชฟอกเยอควรจะใชอยางมประสทธภาพดวยการควบคมสภาวะการฟอกเยอใหเหมาะสมใชสารชวยยบยงการสลายตวทงของนายาฟอกและเยอ รวมทงสารปรบความเปนกรด ดาง เพอใหปฏกรยาทตองการเกดขนอยางสมบรณ สภาวะฟอกเยอสาทเหมาะสมควรใชแมกนเซยมซลเฟตชวยยบยงการสลายตวของเยอเพอรกษาผลผลตเยอฟอกไวและเตมโซเดยมซลเกต เพอลดการสลายตวทรวดเรวของไฮโดรเจนเปอรออกไซดและลดการสญเสยของนายาไฮโดรเจนเปอรออกไซด การใชสารไฮโดรเจนเปอรออกไซดจะฟอกเยอใหขาวขนกวาเดมไดไมเกนรอยละ 12 ซงอาจจะทาใหเยอสาฟอกมความขาวไดรอยละ 70 ถาฟอกซาอกครงอาจจะขาวไดถงรอยละ 75 แมจะฟอกซาอกตอไปกเชอวาความขาวจะไมเพมขนแตถาใชแคลเซยมไฮโปคลอไรต จะใหความขาวสวางประมาณรอยละ 81

สภาวะทเหมาะสมของการฟอกเยอสาดวยสารไฮโดรเจนเปอรออกไซด มดงน 1. ปรมาณสารเคมตอเยอสาแหงโดยนาหนก

- ไฮโดรเจนเปอรออกไซด รอยละ 2 –4 - แมกนเซยมซลเฟต รอยละ 0.05 - โซเดยมซลเกตรอยละ 2

2. ความเขมขนของนาเยอ (pulp consisteney) รอยละ 10 3. อณหภมใชฟอกเยอ (องศาเซลเซยส) 80 – 90 4. โซดาไฟปรบ pH ใหได 10.5 –11.0 หรอรอยละ 1.5 5. เวลาทใชฟอกขาว (ชวโมง) 2

วธการฟอกเยอสาดวยสารไฮโดรเจนเปอรออกไซด มดงน 1. ตวงนาใสถงฟอกเยอทตงอยบนเตาพรอมทจะฟอกในอตราสวนนาตอเยอ 10:1


2. เตรยมสารไฮโดรเจนเปอรออกไซดรอยละ 2 ถาตองการขาวนอยรอยละ 4 ถาตองการขาวมาก แมกนเซยมซลเฟตรอยละ 0.05 และโซเดยมซลเกตรอยละ 2 ใสลงในนาคนใหผสมกน ถาสารใดเปนของแขงหรอขนหนดควรทาใหเปนสารละลายกอนจงเทผสมลงไป

3. ปรบ pH ของสารละลายดวยโซดาไฟใหอยในชวง 10.5 – 11.0 4. ใสเยอทจะฟอกลงไปคนใหเยอเปยกสารละลายปดฝาถงฟอก 5. ตมทอณหภม 80 – 90 องศาเซลเซยสเปนเวลา 2 ชวโมงและคนทก ๆ 30 นาท ทงน

ตองควบคมอณหภมอยาใหสงมากจนเดอด ถาเดอดจะเกดฟองลนออกจากถงตมได 6. หลงฟอกขาวปลอยใหเยนลงกอนจงลางดวยนาสะอาดจนสภาพนาลางเปนกลาง

โดยปกตประมาณลาง 3 ครง สงเกตจากไมลนมอ

การคดเลอกและทาความสะอาดเยอ ขนตอนนนบวามความสาคญมากและคอนขางจะตองใชเวลามากดวยการคดเลอกเยอทไมดออกจากเยอด เพอตองการใหไดกระดาษทด มคณภาพ การคดเลอกควรจะตองเลอกเยอขนมาทละเสนจนหมด สงทตองเลอกออกมดงน

1. สวนทแขงตมไมเปอย เชน เนอไม 2. เยอทฟอกแลวไมขาว อาจจะมสนาตาล หรอดาควรคดทงไป 3. สวนทเปนตา เปลอก 4. สงปนเปอนอน ๆ ทตดมากบเยอควรคดออกใหหมด 5. ลางเยอดวยนาสะอาดจนมสภาพเปนกลาง แลวบบหรอสลดนาออกดวยเครองสลดนาให

เหลอความชนนอยทสดประมาณรอยละ 30 เพอใชคานวณหานาหนกแหงในขนตอนตอไปความชนนสามารถเกบรกษาอยไดนาน

การตเยอ แตเดมการผลตกระดาษสาใชคอนไมทบเยอดวยมอ เพอใหเยอแตกกระจาย การใชคอนทบเยอดวยมอจะทาใหเกดการแตกตวของผนงเซลสเสนใยเปนแขนงเลกๆ จากภายในซงเปนลกษณะแบบการแตกของผนกจะทาใหกระดาษมคณภาพดกวาการตดวยเครอง ปจจบนนประเทศญปนยงใชอยโดยใชเปนเครองทบแทนแรงงานคน การทบจะสงเกตจากการเอาเยอไปตในนาถาเยอกระจายตวดกจะหยดทบเยอ นาเยอรวมกนรอการสางดวยเครองตอไป การใชเครองตเยอของญปนมวตถประสงคเพอสางเยอทผานการทบแลวใหแยกออกจากกน ซงผดกบของไทยทใชเครองตเยอเพอใหเกดการตดเสนใยใหสนลง และแตกของเสนใยเพอใหเกดการแตกของผนงเซลสเสนใยเยอ เปนแขนงเลก ๆ เกดการอมนาของเสน

ใย


เครองตเยอทใชอยในขณะนมอยดวยกน 2 แบบคอ แบบ Hollander beater และ Naginata beater เครองตเยอแบบ Hollander สงทใชตจะวางในแนวนอนประกอบดวย 2 สวน คอ สวนอยกบทและเคลอนททง 2 สวนหางกนประมาณ 5 – 10 มลลเมตร เยอจะถกบงคบใหไหลผานชองดงกลาวเยอจะถกตใหแตกออกจากกน สวนเครองตแบบ Naginata จะมเพยงสวนเดยว มลกษณะคลายเคยว ตดอยกบแกนกลาง ซงหมนขณะสางเยอ สวนทใชสางเยอมลกษณะเหมอนเคยวใชสวนนอกสางเยอ แตไมมความคม เครองตเยอจะมขนาดแตกตางกนแลวแตความตองการหรอแหลงผลต ไมวาจะเปนเครองตเยอขนาดใด การใสเยอสาเพอตใหกระจายตวดนน ควรจะควบคมความเขมขนของเยอ (pulp consistency) ทประมาณรอยละ 1.25 ทงนเพอใหมการนวดเสนใยอยางทวถงเปนการเพมแขนงของเสนใย ตอยางนอย 30 นาท จะทาใหและการกระจายตวดสมาเสมอในชวงน ถามสงสกปรกปะปนมาใหหยบออก เยอทผานการตแลวควรจะกรองเอาไวเฉพาะเยอ ปลอยนาทตทงไปหรอนาไปใชลางเยอได เนองจากในนายงมสารเคมทอยในเยอปนออกมาดวย

สารกระจายเยอ สารกระจายเยอ Dispersion หรอคนญปนเรยกวา Neri เปนพวก poly saccharide มสภาพเปนกรดเนองจากม galacturon acid อย สารกระจายเยอนเปนสงทมความสาคญและมความจาเปนมากในการทาแผนกระดาษแบบญปน ถาขาดสารนจะไมสามารถทาแผนไดเลย สารกระจายเยอไดมาจากพชและสารเคม สารกระจายเยอมคณสมบตดงน

1. ชวยใหเสนใยกระจายตวอยางสมาเสมอในอางชอนเยอ 2. เพมความแขงแรงใหกบกระดาษเพราะทาใหเสนใยมการเรยงตวอยางเปนระเบยบในขณะ

ชอนแผน 3. สามารถผลตกระดาษทมความบางมาก ๆ ได 4. ทาใหไดแผนกระดาษทดไมเกดรอยยนบนแผนกระดาษ เสนใยจะมการประสานยดเกาะ

กนมากยงขน 5. จะทาใหไดกระดาษทมลกษณะพเศษคอ ผวดานบนจะเนยนไมมลกษณะเปนเสนและชวย

ใหสามารถยกตะแกรง (shito) ออกจากแผนกระดาษ หลงจากชอนแผนไดและแยกกระดาษออกจากกนทละแผน หลงจากผานการบบนา (pressing) ออกไปแลว

6. ชวยใหผวกระดาษมความเปนมนสะทอนแสงมากขน 7. ชวยใหเสนใยลอยตวอยในนาไดนาน 8. สารกระจายเยอไมใชกาวและไมทาใหเสนใยเหนยวตดกนดวย แตมนชวยใหเสนใยมการ

เรยงตวอยางเปนระเบยบในขณะชอนแผนกระดาษ


แหลงของสารกระจายเยอ สารกระจายเยอทใชอยในปจจบนนไดมาจาก 2 แหลงคอ จากธรรมชาต และสารเคม ซงมคณสมบตเหมอนกนจะแตกตางกนทราคา และวธการสกดสารทจะนามาใช

สารกระจายเยอทไดจากธรรมชาต 1. Tororo aoi เปนกระเจยบชนดฝกกลม มชอวทยาศาสตรวา Hibiscus monihot มอยมากในประเทศญปน เปนพชทสาคญทใหสารเนร เปนพชฤดเดยวอยในวงศ malvaceae หรอ mallow และยงพบทวไปในเอเชยตะวนออก โดยทว ๆ ไปจะเกบเกยวเมลดและรากในฤดใบไมรวง ในชวงฤดรอนจะออกดอกสเหลองขนาดใหญ และจะเจรญเปนฝก มความกวางประมาณ 2 – 3 เซนตเมตร ยาวประมาณ 4 – 5 เซนตเมตร ฝกมขน ภายในฝกเมอแกจะมเมลดกลมสนาตาลใชขยายพนธตอไป สวนสารเนรจะอยในสวนของราก การสกดโดยนารากมาลางนาใหสะอาด แลวทบใหแตก แชนาใหทวมราก 1 คน กรองเอาแตนาเมอกดวยผาขาวบาง มาใชสวนรากยงแชนาไดอก 4 – 5 ครง จงจะหมดสารกระจายเยอ นาเมอกทไดไมมส เหนยว ขน ลนมาก 2. Noriutsugi มชอวทยาศาสตรวา Hydrangea paniculata หรอ Hydrangea floribunda เปนไมพมในตระกลไฮเดรนเยย ขนอยทวไปในประเทศญปน จะออกดอกเปนกลมสเหลองออน ๆ เกอบขาว ในชวงเดอนกรกฎาคม และสงหาคมของทกป จะมอยมากบรเวณรอบ ๆ ภเขา Kotsu ทระดบความสง 800 เมตร บางทเรยก noriutsugi วา Kineri (เนรจากเปลอก) เพราะวาสวนของใบและเปลอกสามารถสกดเอาเนรออกมาได เอาผวดาทเปลอกนอกออกกอน แลวตมในดางออน จนเปลอกออนลงนาไปแชในนา เพอสกดเอาสารกระจายเยอออกมา แลวกรองนาไปใชตอไป เมอเปรยบเทยบกระดาษทใชสารกระจายเยอจาก noriutsugi กบสารกระจายเยอจากพชอน ๆ กระดาษทไดเมอแหงจะมความเปนมน สะทอนแสงมากกวา ซงเปนลกษณะพเศษของสารกระจายเยอจาก noriutsugi 3. Ginbaiso มชอวทยาศาสตรวา Deinanthe bifida, Maxim อยในวงศ saxifragaceae หรอ strawberry geranium บางครงเรยกวา blue bottle grass หรอ silver plum grass โดยทวไปเรยก silver plum grass ดอกจะมสขาวเปนเงางาม โดยเฉพาะในชวงฤดรอน เปนชวงทพลมออกดอกพอด ginbaiso เปนไมยนตนมความสงประมาณ 70 เซนตเมตร ใบยาว แผปกคลมโดยรอบทใบมขนมาก ใบเกดตรงขอและอยตรงขามกนตลอด ความยาวของตนจะเหนตน ginbaiso เจรญอยทว ๆ ไปทระดบความสง 1,955 เมตร โดยเฉพาะบนภเขาTsuruki ในพนท Minokoshi , Shikoku และ Kyusku การสกดสารกระจายเยอจะสกดจากสวนของราก ตามทกลาวมาเปนพชทใหสารกระจายเยอทประเทศญปนไดใชในการทากระดาษญปน นอกเหนอจากการใชสารกระจายเยอจากสารเคมแลวTororo aoi เปนพชทใชมากทสด และไดเคยนาเมลดมาทดลองปลกทมหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตบางเขน ปรากฏวาลาตนไมโตเหมอนกบ


ประเทศญปน มเมลดเหมอนกน แตรากทใหสารกระจายเยอเลกมาก จนเกอบจะไมมสารกระจายเยออยเลย สาเหตนาจะมาจากสภาพสงแวดลอมทตางกน จงทาใหระบบรากไมเจรญเตบโตเทากบในประเทศญปน ในประเทศไทยมพชหลายชนดทมสารกระจายเยอทสามารถจะนามาใชกบการทากระดาษได และสามารถจะปลกเอาไวใชเองได ในกรณทหาซอสารกระจายเยอทเปนสารเคมไมได การใชสารกระจายเยอควรจะใชในสภาพสด ๆ จะดกวาเมอปลอยทงไวนาน เนองจากสารกระจายเยอหรอนาเมอกจะสลายตวไดงายเมอแหง ถกความรอนและสภาพของนาทมสภาพเปนกรด หรอดางเกนไป พชทมสารกระจายเยอทสามารถจะนามาใชได มดงน 1. กระเจยบ มชอวทยาศาสตรวา Abelmoschus esculentus Linn. มชอพองวา Hibiscus esculentus Linn อยในวงศ malvaceac ชออน ๆ กระเจยบมอญ มะเขอทวาย มะเขอพมา มะเขอมน มะเขอละโว มะเขอมอญ Lady,s finger , Okra เปนพชลมลกสงประมาณ 1 – 2 เซนตเมตร จะออกดอกเมออาย 40 วน ดอกสเหลอง โคนกลบดอกดานในมสมวงแดง ใบเดยวมขน ขอบใบหยก หลงดอกบาน 5 วน ฝกจะยาว 4 – 9 เซนตเมตร เปนขนาดทตดฝกขาย ฝกจะมคณภาพด ออนไมมเสนใย ฝกกระเจยบโตเรวมาก ถาอากาศรอนจะยาวเพมขนวนละ 2 – 3 เซนตเมตร ในฝกจะมมวซเลจ หรอสารกระจายเยอจานวนมาก และยงมอยในรากดวย การนาสารกระจายเยอมาใชไดทงฝก และราก ถาเปนฝกจะมปญหาตรงทจะมสเขยวปนมาบาง อาจทาใหกระดาษมสเขยวออน ๆ ได ในสวนของรากจะไมเปนแตสารจะมากหรอนอยกขนกบขนาดของราก การสกดเหมอนกบ Tororo aoi 2. วานหางจระเข มชอวทยาศาสตรวา RiAloe vera Linn. ชอพอง Aloe indica Royle., Aloe barbadensis Mill. อยในวงศ aloaceae ชออน ๆ วานไฟไหม , วานตะเข , Aloe , Aloin , Barbados aloe , Crocodile′s tongue , Mediterranion aloe , Indian aloe , Jafferabad , Star cactus , True aloe เปนพชลมลก อายหลายป สง 0.5 – 1 เมตร ขอและปลองสน ใบเดยว เรยงรอบตน กวาง 5 –12 เซนตเมตร ยาว 30 – 80 เซนตเมตร อวบนามาก สเขยวออนหรอเขยวเขม ภายในมวนใส และมมวซเลจ จานวนมาก การสกดนาสารกระจายเยอมาใชโดยปอกเปลอกทงไป เอาแตวนปนใหละเอยดกรองเอาแตนาเมอกมาใชสของนาเมอกขาวขน แตไมทาใหกระดาษเปลยนส 3. พลบพลง มชอวทยาศาสตรวา Rinum asiaticum Linn. ชออน ๆ ลลว , Capelily , Crinum lily และ พลบพลงดอกแดง มชอวทยาศาสตรวา Crinum amabile Donn. ชอพอง C. arnottii Linn. ชออน ๆ พลบพลง พลบพลงดอกแดงสลบขาว , Giant lily อยในวงศ amaryllida ceae เปนพชลมลก มหวใตดน ลาตนบนดนเกดจากกาบใบซอนทบกน เปนลาสงไดถง 1.5 เมตร ใบเดยว รปดาบยาว ปลายใบแหลม ขอบใบเปนคลน อวบนา กวาง 10 – 15 เซนตเมตร ยาวประมาณ 1 เมตร ในใบและหวจะมเมอกคอนขางมาก สามารถสกดโดยการหนเปนชนสน ๆ แชนา นาเมอกจะออกมา สามารถนาไปใชได


4. วานแสงอาทตย มชอวทยาศาสตรวา Haemanthus multiflorus Martyn. หรอเรยกวาวานตะกรอ,วานกระทม, Blood flower อยในวงศ amaryllidaceae ทหวใตดนจะมนาเมอกใชเปนสาร

กระจายเยอได สารกระจายเยอทไดจากสารเคม

สารกระจายเยอทเปนสารเคมทมใชอยในปจจบนน ม 2 ชนดคอ 1. สาร U – ramin เปนสารเคมทใชเปนสารกระจายเยอทมขายอยในปจจบน มคณสมบตดงน

- มสขาวเปนเมดกลม ขนาดเลกประมาณ 14 mesh มความหนาแนน 0.65 - ชวยใหเยอมการกระจายตวไดด ตานทานการไหลผานเยอของนาและชวยใหเกดความ

หนดเยอเคลอนทไดชา - ใชในปรมาณทนอยไมเกดฟอง - ละลายนางาย - อตราการใชทความเขมขนรอยละ 0.05 – 0.2 ของสารละลาย - เปนสาร sizing ชวยใหกระดาษมความแขงแรงขน - คาความเปนกรด ดางอยในชวง 5 – 8 2. สาร PEO (polyethylene oxide หรอ anionic polyacrylamide) ใชในความเขมขนรอยละ

0.01 – 0.02 ของนาหนกเยอแหง สารกระจายเยอจะเสอมสภาพเรวถาอากาศรอน ความเปนกรด ดางทเขมขนเกนไป และสาร

นจะสลายตวไปเมอตาก หรออบแหง ปรมาณทใชในอตราทความเขมขนเทากน สารกระจายเยอทไดจากสารเคมจะนอยกวาสารทไดจากธรรมชาตเกอบเทาตว แตการทาแผนสารจากธรรมชาตจะงายกวาโดยเฉพาะสารกระจายเยอทไดจาก tororo aoi

การทากระดาษดวยมอ การทากระดาษดวยมอ ม 3 แบบ คอ 1. แบบหลอหรอปนกอนทใชในประเทศไทย เนปาล และอนเดย 2. แบบญปน (nagashizuki) 3. แบบตะวนตก (tamezuki)

การทากระดาษสาแบบไทย (Thai handmade paper) การทาแผนกระดาษสาแบบไทยมดวยกน 2 แบบ คอ แบบชอน และแบบแตะ หรอแบบหลอ ซงแบบแตะนแบงออกไปอก 2 วธ คอ วธปนกอนเปยก และวธ consistency กอนทจะทราบถง


วธการทาแผนแตละแบบของไทยจาเปนตองเขาใจเกยวกบตะแกรงทใชชอนแผนกอน เพราะตะแกรงเปนอกอปกรณหนงทบงบอกถงความแตกตางวาเปนกระดาษแบบใด ตะแกรงทาแผนแบบไทย ประกอบดวยสวนทเปนกรอบไมสเหลยมอาจทาดวยไมไผ หรอไมสก ถาทาดวยไมไผราคาถกอายใชงานจะสน แตถาเปนไมสกราคาจะแพง สามารถใชงานไดนาน ถาจะดจะตองทาดวยยรแทนกนนาดวย สวนตาขายไนลอนสฟาและสขาว ตาขายสขาวจะแขงแรงกวาสฟา ตาขายนจะทาใหกระดาษมรอยรปตาขายเมอกระดาษแหงแลว ซงเปนตาหนชนดหนง การทากระดาษสาแบบไทยแบงออกเปน 2 แบบ ดงน

1. แบบชอน มกใชกบกระดาษชนดบางสามารถทาไดเปนจานวนมาก วนละ 200 – 300 แผนตอคนตอวน แตกระดาษทไดจะไมคอยมความสมาเสมอในแผน และแตละแผนนาหนกกระดาษจะไมเทากน ถาจะใหเทากนคนชอนแผนจะตองมความชานาญมาก วธการโดยนานาใสในอางชอนเยอ ใสสารกระจายเยอทเตรยมไวลงไปปรมาณมากนอยตามความตองการของแตละคน โดยทวไปจะใชทความเขมขนรอยละ 0.05 ของสารละลายถาใสนอยการกระจายตวของเยอกจะไมด ถาใสมากเกนไปการไหลผานของนาออกจากตะแกรงกชา ทาใหตองใชเวลาและแรงยกมากขน อาจจะทาใหเยอไหลกองรวมกนตรงกลางตะแกรง แผนกระดาษจะเสยได คนดวยไมไผใหสารกระจายเยอผสมกบนาชอนเยอใสเยอทตแลวลงไปในนาชอนเยอคนใหกระจายตวอยางสมาเสมอทวอาง นาตะแกรงจวงตกเยอจากจดทหางทสด แลวลากเขาหาตวชา ๆ โดยรกษาระดบตะแกรงใหขนานกบผวหนาของนาเยอไวตลอดเวลา ความลกของการจวงแตละครงขนกบความหนาบางของกระดาษทตองการ ยกตะแกรงใหพนนาโดยเรวในแนวดง รอจนนาหยดจากตะแกรงจนหมด จงนาไปตากแดด 2. แบบแตะหรอทาแผนแบบหลอ เปนวธการทาแผนทสามารถกาหนดความหนาของกระดาษได แตการทาแผนจะชากวาแบบชอน กระดาษจะมความสมาเสมอมากกวา แบบแตะยงแบงออกเปน 2 วธคอ

- วธปนกอนเปยก โดยชงเยอสาทผานการสลดนาออกแลว เหลอความชนประมาณรอยละ 30 ปนเปนกอนไวแตละกอนใหไดนาหนกแหงตามความตองการ ตกนาในอางชอนเยอทมสารกระจายเยอผสมอยใสในถงเพอกระจายเยอ ประมาณ 10 ลตร ใสกอนเยอลงไปหนงกอนแลวใชมอตกอนเยอใหแตกกระจาย วางตะแกรงชอนเยอในอางชอนเยอ ใชมอกดตะแกรงไลฟองอากาศออกไป ตกนาเยอเทลงบนตะแกรงใหทวแลวใชฝามอแตะเยอใหกระจายทวตะแกรงแลวยกตะแกรงขนตรง ๆ รอจนนาหยดไหลจงนาไปตากแดด

- วธควบคมปรมาณเยอตอนา (Consistency) วธนจะทาแผนไดเรวกวาวธปนกอนกระดาษจะมความสมาเสมอมากกวา เนองจากการตเยอใหแตกกระจายจะทาไดมากกวาวธปนกอน แตขอสาคญจะตองควบคมปรมาณนาตอเยอใหถกตอง และเวลาตวงนาเยอจะตองกวนเยอใหกระจายอยาง


สมาเสมอและตวงในประมาตรทไดเยอแหงตามตองการ วธการใสนาทผสมสารกระจายเยอแลวลงในถงโดยรปรมาณทแนนอนใสเยอทรนาหนกทแนนอนลงในนาคนดวยไมไผแรง ๆ ใหเยอแตกกระจายอยางสมาเสมอตวงนาเยอใหไดตามทคานวณไว เทลงบนตะแกรงแลวยกขนตรง ๆ รอจนนาหยดไหลจงนาไปตากแดด

การตกแตงแผนกระดาษสาแบบไทย การตกแตงแผนกระดาษสาเพอใหกระดาษสาสวยงามตางไปจากแผนกระดาษสาทวไป ซงจะเปนกระดาษสาสขาว หรอสตาง ๆ การตกแตงอาจจะโดยการใสใบไม ดอกไม ใชเยอตางสหรอผสมเยอชนดอน ๆ ลงไปหรอเศษวสดเหลอใชทางการเกษตรกได นอกจากจะใหความแปลกใหม ความสวยงามแลวยงชวยเพมมลคาเพมใหกบกระดาษสา และวสดเหลานนอกดวย การตกแตงสามารถจะทาไดหลายวธดงน 1 . การตกแตงโดยการใสดอกไมและใบไม ความสวยงามจะขนอยกบการออกแบบ และชนดของดอกไมทจะนามาใสทงนตองคานงถงการเปลยนสและการตกของสเมอนามาใสลงในกระดาษดวย ดอกไมหรอใบไมจะตองไมเปลยนสหรอสจะตองไมตก ปนเปอนกบกระดาษ การใสดอกไมและใบไมทาได 2 วธคอ

- ใสลงในเยอขณะทาแผน จะโดยวธชอนหรอแตะกตาม เมอชอนหรอแตะเยอใหกระจายเตมพนทของตะแกรง แลวนาดอกไมหรอใบไมวางลงบนเยอกระดาษตามแบบทไดกาหนดไวแลว ใชนวกดดอกไมหรอใบไมลงใตเยอใหเยอทบดอกและใบเอาไว แลวยกขน จากนนรอใหนาหยดไหลจงนาไปตากแดด วธนสามารถจะทาไดเรว แตเยอปดดอกไมหรอใบไมไมหมดและไมสมาเสมอ บางบาง หนาบาง บางแหงกจะไมมเยอปดทาใหดอกไม และใบไมหลดออกมาได ดแลวไมคอยสวยงาม กระดาษแบบนอาจจะขายไดในราคาไมสงมากนก

- วางบนเยอแลวปดทบดวยแผนกระดาษบาง วธนจะตองเตรยมแผนกระดาษสาชนดบางเอาไวกอน แผนกระดาษสานเตรยมโดยการชอนแผนบาง ๆ ตากใหแหงใหพอกบจานวนกระดาษทจะทา เรมจากการชอนหรอแตะเยอใหกระจายทวตะแกรงในอาง แลววางดอกไมหรอใบไมบนเยอทกาหนด หรอจะยกตะแกรงขนจากนากอน จงจะวางดอกไมหรอใบไม เมอเสรจแลวขณะวางตองดงใหตงเทากนทงแผน แผนกระดาษทวางทบลงไปจะเปยกนาและจะตดกบกระดาษแผนลางโดยไมหลด วธนจะไดกระดาษทมความสมาเสมอทวทงแผนและไมมการหลดของดอก และใบไมกระดาษแบบนเปนทตองการของตลาดมากกวาวธแรก

2. การตกแตงโดยการผสมเยอตางสหรอผสมตางชนด มวธทแตกตางกน ดงน - การผสมเยอตางสควรจะใชวธการปนกอนเปยก เพอปองกนการปนเปอนระหวางส

เพราะสทใชยอมเยอสวนใหญเปนสไดเรก ควรจะอยในสภาพเปยกนาใหสนทสด การผสมเยอตางส


โดยนาเยอแตละสปนกอนแยกกนไวเวลาจะทาแผนนาเยอผสมกนในถงผสมทละแผนเทลงบนตะแกรงใหทว แลวรบยกขนจากอางโดยเรว และไมควรจะนาไปวางซอนกนทละหลาย ๆ แผนกอนทจะนาไปตากแหง เพราะสจากตะแกรงทอยบนอาจจะไหลลงไปเปอนดานลางได ถาจะซอนกนควรตงเอยง 45 องศานาสจะไหลลงสพน การผสมเยอตางสตองคอยดนาทใชทาแผนในอางดวย ถามสปนเปอนมากตองเปลยนนาบอย ๆ เพอปองกนไมใหนาสในอางปนเปอนกบเยอทกาลงจะทาแผนตอไป

- การผสมเยอตางชนด สวนใหญจะไมไดยอมสจงไมมปญหาเรองการปนเปอนของสจะใชวธการชอนหรอแตะกไดตามความเหมาะสม สงทควรพจารณาคอ อตราสวนระหวางเยอสากบเยออน เมอทาแผนแลวจะตองมความเหมาะสมและสวยงาม เยอทใชผสมจะตองไมมากจนหลดออกมาไดงาย

การทาแหงกระดาษ กระดาษสาแบบไทยไมสามารถจะดงเอาออกจากตะแกรงในขณะเปยกได ดงนนจาเปนจะตองทาใหกระดาษแหงทงตะแกรง ซงมดวยกน 2 วธคอ 1. การตากแดด โดยอาศยความรอนจากแสงแดดเปนวธทประหยดโดยนาตะแกรงทนาไหลออกจากเยอหมดแลวตงเอยง 45 องศา หนดานทมกระดาษเขาหาแสงแดด ถาเปนกระดาษทไมไดยอมส แตถาเปนกระดาษยอมสควรจะผงใหแหงในรม เพอสจะไดไมซดแตถาไมมพนทจาเปนจะตองตากแดดใหหนดานหลงตะแกรงเขาหาแสงแดดจะชวยลดการซดของสลงได กระดาษจะแหงเรวหรอชาจะขนกบสภาพของอากาศและความหนาของกระดาษดวย โดยปกตจะแหงในเวลา 2 – 3 ชวโมง 2. ใชตอบ สามารถอบกระดาษไดตลอดเวลาโดยไมมปญหาของสภาพอากาศแตการลงทนคอนขางสง แหลงใหความรอนจะเปนแกสหรอไฟฟากได กระดาษทจะนาเขาไปจาเปนตองใหนาหยดจนหมดกอนจงนาเขาอบโดยวางซอนกนครงละ หลายชนตามความจของตอณหภมทใชประมาณ 40 – 45 องศาเซลเซยส ถาอณหภมสงเกนไปจะทาใหตาขายไนลอนหดตวหลดจากขอบตะแกรงได กระดาษจะแหงประมาณ 1 ชวโมง ตอบสามารถใชไดทงกระดาษขาวและกระดาษส สวนกระดาษทใสดอกไมและใบไมเมอตวกระดาษแหงแลวจาเปนจะตองหาทแขวนกระดาษตออก 1 – 2 วนเพอใหดอกไมหรอใบไมแหงสนทกอนมฉะนนจะเกดเชอราทดอกและใบไมทใสเขาไปได

การทาใหผวหนากระดาษเรยบ โดยทวไปกระดาษสาไทยผวหนาของกระดาษจะไมเรยบมลกษณะยน ขรขระ เนองจากไมสามารถนาออกจากตะแกรงเขาเครองกดไลนา (press) ทาใหแหงบนผวเรยบของแผนสแตนเลส (stream dry) หรอแผนไม (drying boards) ไดเหมอนกระดาษญปนหรอยโรป ยงกระดาษทหนามากจะมผวหนาขรขระมากกวากระดาษบาง การจะทาใหผวหนากระดาษเรยบ สามารถทาไดดงน


1. ครดผวหนากระดาษดวยภาชนะขอบและผวเรยบ การครดผวหนกระดาษจะตองรอใหนาในแผนกระดาษระเหยออกไปประมาณรอยละ 70 กอน ถาเขาอบควรจะครดผวหนากอนเขาอบจะไดไมเสยเวลาเปด เขาออกในขณะตากแดดกระดาษจะมความเหนยวขน เวลาครดผวหนาจะไดไมขาด การครดกโดยใชฝามอขวาจบทกนภาชนะ เชน ขนแลวควาขอบบนเขาหาแผนกระดาษใชขอบครดบนผวกระดาษไปมาโดยคอยเพมนาหนกขนทละนอย โดยดจากผวของกระดาษเปนหลก และไมกดแรงเกนไป กระดาษอาจจะขาดหรอมตาหนได การครดผวหนาไมสามารถกระทาไดในครงเดยวทงแผน เนองจากการระเหยของนาออกจากแผนไมเทากน สวนบนตะแกรงจะแหงเรวกวาดานลาง ดงนนจงตองคอยครดผวหนาจนหมดทงแผน กระดาษทแหงแลวนามาพนนาแลวครดผวหนาภายหลงจะไมเรยบเทาการครดในขณะตากหรอเปยกครงแรก 2. รดดวยเครองรดกระดาษ (calender) เครองรดกระดาษประกอบดวยลกกลงสองลก ซอนกนแนวดง อาจจะเปนเหลกเคลอบฮาดโครมหรอลกกลงยางกได แตเคลอบฮาดโครมจะเรยบกวา การรดกโดยใสแผนกระดาษสาทแหงแลวเขาไประหวางลกกลง ถาตองการเรยบมาก ๆ กเพมนาหนกกดลงบนลกกลงตวบนและรดหลาย ๆ ครง ลกกลงตวลางจะหมนดวยแรงดงของสายพานทตอมาจากมอเตอร ทาใหลกกลงตวบนหมนตามดวย การรดดวยเครองนทาไดงายและเรวมากกระดาษทผานการรดแลวจะมความเรยบทสมาเสมอ มความเหนยวและแขงแรงเพมขนดวย ถาจะใหดควรจะครดผวหนาของกระดาษกอนทจะรดจะไดกระดาษทมผวเรยบกวาไมครดแตราคาของเครองคอนขางจะแพง

การดงกระดาษออกจากตะแกรง การดงกระดาษออกจากตะแกรงหลงจากทกระดาษแหงแลว นบวาเปนขนตอนสดทายของการทากระดาษและมความสาคญคอนขางมาก เนองจากคณภาพของกระดาษจะตาลงเพราะกระดาษมตาหน เชน รอยฉกขาดหรอหกพบจากการดงกระดาษออกจากตะแกรงโดยไมระมดระวง การดงกระดาษจะตองนาตะแกรงมาตงเฉยงประมาณ 45 องศา ใชนวแกะขอบกระดาษดานบนออกจากขอบตะแกรงใหตลอดแนวบนใชทงสองมอจบขอบกระดาษดานบนใหหางเทาๆกน ดงกระดาษเขาหาตวลกษณะยกขนเลกนอย จนกระดาษหลดออกจากตะแกรงทงแผนวธนอาจจะตองหาทยดขอบตะแกรงดานบนไว มฉะนนตะแกรงจะถกดงตามเขามาพรอมกระดาษดวย ถาไมมและไมสะดวกจาเปนตองใชมอขางหนงจบขอบตะแกรงบนไว แลวมออกขางหนงจบตรงกงกลางขอบกระดาษดานบน ดงกระดาษออกจากตะแกรงเหมอนทกลาวตองมความระมดระวงอยาใหเกดรอยหกพบของกระดาษในขณะดง และควรจะดงออกทละแผนแลววางซอนกนใหเรยบรอยจงดงแผนตอไป


การกาหนดมาตรฐานกระดาษสาไทย เนองจากในปจจบนนยงไมไดมการกาหนดมาตรฐานในการซอ ขายกระดาษสาทาใหการซอขายกนตามความพอใจของผซอ การซอขายแบบนทาใหผผลตเสยเปรยบถามการตงมาตรฐานไวแลว ผผลตกสามารถจะผลตใหไดตามมาตรฐาน ราคากจะเปนไดตามมาตรฐานดวยจะไดประโยชนทงสองฝาย และสามารถเลอกซอกระดาษไดตามลกษณะงานทจะใช การกาหนดมาตรฐานกระดาษสาโดยใชนาหนกมาตรฐาน (Basis weight) เปนวธหนงทผผลตจะปฏบตไดงายจงขอยกตวอยางดงน

ตารางท 3 ตวอยางมาตรฐานกระดาษสาไทย ขนาด 72 เซนตเมตร X 84 เซนตเมตร เกรด นาหนกกระดาษ (ก./แผน) นาหนกมาตรฐาน (ก./ม2)

A B C D E F G H

22.9 – 25.4 32.0 - 34.5 41.1 – 43.6 50.1 – 52.6 59.2 – 61.7 68.3 – 70.8 77.4 – 79.9 86.4 – 88.9

40+2 55+2 70+2 85+2

100+2 115+2 130+2 145+2

หมายเหต ใชในโรงงานเทคโนโลยตนแบบการผลตเยอและกระดาษ ของสถาบนคนควาและพฒนาผลตผลทางการเกษตรและอตสาหกรรมเกษตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

การแบงเกรดของกระดาษสา สามารถจะเลอกใชงานไดหลายอยาง เชน กระดาษเกรด A ใชหอของ ทาดอกลลล และดอกพโอน เกรด B ใชทาโบว ดอกCute anemoness เกรด C ทาใบบว ใบไมตาง เกรด D ทากระดาษฉกภาพประดษฐ เกรด E ทากลบดอกบว กรอบรป กลองกระดาษ ดอกกหลาบ ดอกจบโซ เกรด F ทาสมด เกรด G ทากลบดอกกหลาบใหญ และเกรด H ทาบตรอวยพร เปนตน ในแตละเกรดราคากตางกนไป


จากทกลาวมาทงหมดพอจะสรปขนตอนการทากระดาษสาดวยมอแบบไทย ดงน ขนท 1 เตรยมเปลอกปอสาจากตน ตนสาอายไมเกน 1 ป

ตดสงจากพน 10-30 เซนตเมตร ลอกเปลอก นงไอนา ลอกเปลอก

แกนสา เปลอก ลอกผวนอก , เยอสเขยวชนกลางออกจากเยอชนใน

ผวนอก เปลอกสขาวชนใน เยอสเขยวชนกลาง

ตากแดดใหแหง

เปลอกสาแหง

ขนท 2 เตรยมเปลอกสากอนตม ตดความยาว 3 0 ซม. หรอยาวไมเกนเสนผาศนยกลางของหมอตมเยอ แชนาธรรมดาหรอนาดาง 1 คน

เปลอกทดดซบนาจนออนนมพรอมตม ขนท 3 ตมเยอ เตรยมสารละลายโซเดยมไฮดรอกไซด 8% ใชสารละลายตอเยอ 10:1 ใสเปลอกสา ตมอณหภม 100°C 3 ชม. คนทก ๆ 1 ชม. แชเปลอกสาในสารละลายตออก 1 คน


ลางดวยนา 3 ครง เยอสาพรอมฟอกขาว ขนท 4 ฟอกขาว เตรยมสารละลาย ไฮโดเจนเปอรออกไซด (4.0% ขาวมากและ 2.0% ขาวปานกลาง) แมกนเซยมซลเฟต 0.05% โซเดยมซลเกต 2.0% ปรบpH10.5-11.0 ดวยโซดาไฟ (1.5%ของนาหนกเยอแหง) ใสเยอลงฟอกโดยใชสารละลายตอเยอ 10:1 ตมอณหภม 80-900C2 ชม. ลางนา 3 ครง คดเลอกเยอทไมดออกไป เยอฟอกขาวพรอมตดวยเครอง ขนท 5 ตเยอ ใชความเขมขนของเยอ 1.25 (นาตอเยอ 80:1) ตเปนเวลา 30 นาท เยอพรอมทจะทาแผน ขนท 6 ทาแผน ใสนาลงในอางชอนเยอ เตมสารกระจายเยอ (เมอกจากกระเจยบเขยวหรอ uramin PN-S หรอ PEO) ทาแผน วธชอน วธแตะ


ปนกอน consistency

แผนเยอเปยกทอยบนตะแกรงพรอมทจะนาไปทาแทง

ขนท 7 ทาแหง ตากแดด(กระดาษธรรมดา) ผงลม(กระดาษส) เขาเครองอบ ครดผวหนา(กระดาษหนาเรยบ) ไมครดผวหนา(กระดาษหนาขรขระ) ขนท 8 ลอกกระดาษออกจากตะแกรง ดงกระดาษออกจากตะแกรง ขนท 9 ตรวจสอบคณภาพกระดาษ ตรวจสอบกระดาษทก ๆ แผนใหไดมาตรฐาน หอดวยภาชนะทสามารถปองกนนาและความเสยหายตาง ๆ ได

ภาพท 1 แสดงขนตอนการเตรยมเปลอกและการผลตกระดาษสาดวยมอแบบไทย การทากระดาษสาดวยมอแบบญปน (Japanese handmade paper) กระดาษสาญปนเปนกระดาษทมชอเสยงมาก เนองจากมความเรยบมความสมาเสมอ บาง และเหนยวมาก เหมาะสมตอการใชงาน โดยเฉพาะใชทาบานประต หนาตาง โคมไฟ หอของ และวาดภาพตาง ๆ การทากระดาษญปนเปนวฒนธรรมสบทอดกนมาเปนเวลาชานานแลว ในแตละขนตอนตองอาศยความร และความชานาญคอนขางมาก หรอจะพดวาการทากระดาษสาญปนรวมเอาทงศาสตรและศลปเขาไวดวยกน คนทจะทากระดาษไดด นอกจากมความตงใจแลวยงตองมใจชอบดวย เพราะในการทากระดาษนน มขนตอนมากมายและใชเวลามากโดยเฉพาะการทากระดาษทมความบางมาก ๆ สงทมความสาคญมากตอการทากระดาษแบบญปนและจาเปนตองทราบกอนกคอ แบบ(mould) สาหรบชอนแผน แบบ (mould) สาหรบชอนแผนประกอบดวย 2 สวนคอ กรอบตะแกรง (frame) หรอ (keta) ทาดวยไมไซเปรส (cypress) ซงมความเหนยว นาหนกเบา ลอยนาไดดไมบดงอหรอหดตวเมอถกนาและแสงแดด ตะแกรงชอนเยอญปนมหลายขนาด ตงแตขนาดเลกจนถงใหญ เปนกรอบสเหลยมผนผาสองอนวางซอนทบกนมดานหนงยกขนลงได อกดานยดตดกนดวยบานพบ กรอบ


บนอาจจะมไมแขนสองอนยดตดไวสาหรบเปนทจบเวลาชอนเยอและผกเชอกทโยงมาจากสปรงหรอลาไมไผลวก เพอรบนาหนกของตะแกรงและชวยใหการโยกตะแกรงในขณะชอนแผนดขน สวนกรอบลางจะมแผนไมตตดไวเปนชวงหางกนประมาณ 10 เซนตเมตร ตามแนวดานกวางของตะแกรงขนานกนไปตลอดแนว ลกษณะของไมดานบนจะเปนสามเหลยมเอาดานเหลยมรองรบตะแกรงหรอใชลวดทองเหลองวางตลอดแนวแทนสวนทเปนสามเหลยมกได จดประสงคของไมสามเหลยมนมไวเพอรบนาหนกของตะแกรงในขณะชอนแผนและใหนาไหลลงไดอยางสมาเสมอไมตองการใหมพนทตรงสนไมเปนตวขวางการไหลลงของนาจงตองทาใหมลกษณะเปนสามเหลยมหรอเสนลวด ตรงกรอบดานลางหางจากมมขอบดานละ 10 เซนตเมตร จะมขอททาจากแผนเหลกทไมเปนสนมรปโคงงอคลายมมฉากยดตดเอาไวเพอจะใชเกยวและยดกรอบบนใหตดแนนอยกบกรอบดานลาง ในขณะชอนแผน นอกจากกรอบแลวยงมตวตะแกรง (screen) หรอ (su) ททาจากไมไผ (bamboo) ทมคณสมบตพเศษคอมความเหนยว แขง และมลกษณะเปนสปรงอยในตว ไมบดหรอโคงงอเมอใชงานหรอรบนาหนกนาน ๆ ไมไผดงกลาวนจะเจรญเตบโตบนภเขาทมอากาศหนาวเยน หรอมหมะตก ในแตละปจะเจรญไดนอยมากประมาณ 1 ปลองตอปเทานน โดยนาสวนของปลองมาผาเอาสวนของเนอไมทตดอยกบผวนอกทาเปนซเลก ๆ แลวกลงใหเปนเสนกลม ๆ หรอเรยกวาเลยดกได โดยดงผานรภาชนะทมความคม เชน กนของกระปอง ใหความคมของขอบรภาชนะทเจาะครดเอาขอบของซไมออกไป การผานรภาชนะเรมจากรทมขนาดใหญกอนแลวลงมาทขนาดเลกจะใหมขนาดเลกมากเทาไรขนกบความตองการเพราะเสนเลยดทใชทาตะแกรงมตงแตขนาดเลกประมาณ 0.5 มลลเมตรถง 3 มลลเมตร ยงมขนาดเลกมากเทาไร กระดาษทไดจะมความเรยบและมผวทเนยนมากกวาตะแกรงทมเสนเลยดขนาดใหญ เมอไดเสนเลยดแลวจะนามาถกดวยเสนไหม ถาหาไมไดจะใชเสนดายไนลอนทมขนาดเลกแทนแลวยอมทบดวยยางสนหรอสารพวกแทนนนใหแขงและเหนยว และชวยยดเกาะเสนเลยดไดดดวย การเลอกเสนไหมมาถกตองดความเหมาะสมของเสนเลยดเปนหลก และถาหากเสนไหมทมขนาดใหญจะเกดรอยบนแผนกระดาษไดมากกวาเสนไหมทมขนาดเลก เสนทเกดนจะเปนตาหนในกระดาษ

อปกรณทจาเปนตอการทากระดาษสาแบบญปน การทากระดาษสาแบบญปนจะมอปกรณทมความจาเปนและมความเฉพาะตอการใชงานเปนอยางมาก ผทจะทากระดาษญปนจาเปนจะตองเรยนรและฝกประกอบอปกรณ ทจะกลาวถงนใหไดกอนทจะเรมฝกการชอนแผน ดงน 1. การเตรยมอางชอนเยอ อางชอนเยอแบบญปน (Suki bune) มลกษณะพเศษทไมเหมอนอางชอนเยอของไทยและยโรป ประกอบดวย


- ตวอางอาจจะทาดวยแผนสแตนเลสหนากได หรอแผนสแตนเลสบางดานในตวอาง แตดานนอกซงใชไมเปนกรอบกได รปอางจะเปนสเหลยมผนผาใหญหรอเลกขนกบขนาดของตะแกรงชอนเยอ โดยใหดานขางของอางทงสองขางหางจากขอบตะแกรงชอนเยออยางนอย 25 เซนตเมตร ดานขางทงสองของอางจะตงฉากกบพนของอาง สวนดานตรงขามคนชอนเยอ หรอดานนอกทาเอยงออกดานนอกทามมประมาณ 120 องศากบพนอาง สาเหตทตองทาใหขอบเอยงออกไป เนองจากเวลาชอนเยอจะตองมการโยกตะแกรงไปมา การเอยงขอบดานนอกใหกวางออกไปจะชวยเพมพนทในขณะโยกตะแกรงและตาจากขอบลงมาประมาณ 2 เซนตเมตร ตดไมกบขอบดานในสองอนยาวอนละประมาณ 20 เซนตเมตร ใหชดตดขอบอางดานขางทงสอง เพอสาหรบวางพาดไมขางละอนไมทวางพาดขอบอางนเอาไวสาหรบวางตะแกรงชอนเยอ

- เสาตงและคาน การตงเสาดานขางทงสองขางของอาง อาจจะใชขอบของอางทงสองขางเปนสงทยดและตงเสากได หรอใชสวนของขาตงอางกได เสาตงจะสงประมาณ 2 เมตร ดานบนยดกนดวยคานไมหรอเหลกกได ถาหากการชอนเยอไมใชลวดสปรงแขวนตดกบคานแตใชเปนไมไผลวกแทนเสาและคานกได

- ลวดสปรงหรอไมไผลวกใชสาหรบผอนแรงในการชอนแผน เนองจากตะแกรงชอนเยอแบบญปนจะหนกมากในขณะชอนเยอจาเปนตองใชลวดสปรงผกตดกบคานดานบนแลวผกเชอก 2 เสน ลงมาตดกบไมทมอถอหรอจะผกมาจากปลายของไมไผลวกกได

- ไมตเยอเปนไมไผลวกตรงเสนผาศนยกลางประมาณ 3 – 5 เซนตเมตร ยาวประมาณ 150 เซนตเมตร เอาไวตเยอใหแตกกระจายกอนทจะชอนเยอ 2. ขาตงและแผนไมวางกระดาษ (shito) ขาตงนญปนใชเปนไมทงชดสามารถถอดออกและประกอบไดโดยใชไมลมตอกยดหรอจะใชเหลกตอเชอมตดกนกได เปนขาตงสเหลยมผนผาขนาดกวางยาวเลกกวาขนาดตะแกรงชอนเยอเลกนอย สงประมาณ 60 เซนตเมตร ดานบนใชเปนทวางแผนไมอดททาดวยสารกนนา เชน ยรเทน ขนาดของแผนไมอดควรใชหนา 10 มลลเมตร กวางและยาวใหกวางและยาวกวาแผนกระดาษขางละอยางนอย 10 เซนตเมตร นอกจากนยงจะตองมไมกนขอบตะแกรง 2 อน ลกษณะเปนไมสเหลยมผนผากวางประมาณ 2 – 3 เซนตเมตร ยาว 10 เซนตเมตร ทงสองเลอยและเจาะใหเปนบาใหญกวาความหนาของแผนไมอดเทาตว เวลาใชสวมรองบาเขาหาขอบแผนไมอดสอดลมไมดานลางตอกใหแนนทง 2 อน ระยะหางระหวางไมกนขอบตะแกรงทง 2 ดจากความยาวของตะแกรงใหแตละอนหางจากปลายสดของตะแกรงทง 2 ขาง ประมาณ 5 เซนตเมตร ไมกนขอบตะแกรงนจะชวยใหสามารถวางแผนกระดาษจานวนมาก และสง ๆ ไดในแนวตงฉาก นอกจากขาตงแผนไมวางกระดาษไมกนขอบตะแกรงจะตองมแผนสกหลาด หรอใชกระดาษทผานการ sizing ดวยผงบก (Amorphopallus konjac) ปบนแผนไมกอนท


จะวางแผนกระดาษญปนลงไป และปทบดานบนกระดาษอกครงหลงจากชอนแผนเสรจแลว เพอปองกนการเสยของแผนกระดาษลางและบนสด และยงชวยไมใหแผนไมอดทวางรองลางและทบดานบนลนไหลได

ขนตอนการทากระดาษญปน การทากระดาษสาแบบญปน (Nagashizuki) เปนวธการเพมความหนาของแผนกระดาษทละชนดวยวธการไหลของเยอ (flowing method) จะไดกระดาษทมเนอเรยบ เนยน มความสมาเสมอทงแผน กระดาษจะมความเหนยวซงมวธการดงน 1. เตรยมอางและนาเยอสาหรบชอนแผน

ขนตนของการทาแผนกระดาษจาเปนตองเตรยมอางชอนเยอกอนการเตรยมอางพรอมอปกรณดงทกลาวไปแลว เมอเตรยมอางเสรจเรยบรอย นานาใสลงในอางความสงของระดบนาไมเกนครงอางชอนเยอโดยปกตใหนาสงประมาณ 20 – 25 เซนตเมตร เพอจะไดไมใชสารกระจายเยอมากเกนไป และเวลาตเยอไมเสยแรงมาก เตมสารกระจายเยอทเตรยมไวแลวลงไปโดยทวไป ปรมาณของสารกระจายเยอทใชความเขมขนรอยละ 0 . 0 5 ตดวยไมไผลวกใหสารกระจายเยอผสมกบนาโดยสมาเสมอ ใสเยอทผานการตดวยเครองมาแลวลงไปครงละ 1 กอน นาหนกเปยกกอนละประมาณ 1 กโลกรม ใชไมตเยอใหแยกกระจายทวอางอยางสมาเสมอ การตเยอดวยไมมเทคนคเลกนอยคอ ใชมอหนงจบสวนบนสาหรบประคองไมไว อกมอหนงจบสวนลางเพอกระชากหรอดงเขาหาตวแรง ๆ จะทา

ใหเยอกระจายตวไดด 2. ชอนแผนกระดาษ กอนทจะชอนแผนกระดาษจาเปนตองเตรยมแบบ (mould) ซงประกอบดวยกรอบตะแกรง (frame หรอ keta) และตะแกรง (screen หรอ su) แชในอางนาใหเปยกกอนประมาณ 5 นาท เพอใหเกดการอมนาและไมลนขณะชอนแผนแลวนากรอบตะแกรงมาวางบนไมคาน 2 อน ทพาดอยบนอางชอนเยอเปดกรอบดานบนขนใสตะแกรงและยดดวยขอพบใหเรยบรอย ผกเชอกเขากบสปรงหรอปลายไมไผและใชมอทงสองจบแขนยกบนแบบใหชดมาทางขอบใน เอยงแบบใชดานขางดนไมรองรบทง 2 อน ไปชดดานขางของอางขางละอนจงเรมชอนแผนซงมดวยกน 3 ขนตอน ดงน ขนท 1 เปนการสรางดานหลงกระดาษเรยกวา kakenagashi หรอ ubumizu โดยการใชแบบตกลกลงไปในนาเยอประมาณ 5 เซนตเมตร ใหขอบของแบบหางจากขอบอางประมาณ 10 เซนตเมตร ยกแบบขนโดยเรวใหสงกวาขอบแบบดานหลงและผลกแบบออกไปดานหนาใหนาเยอไหลผานตะแกรงจากดานทตกนาเยอหลนออกจากตะแกรงทางดานตรงขาม การผลกนคลายกบการสาดนาออกไปจากตะแกรง วธนจะสรางกระดาษไดหนงชน ในขนนจะสาดนาเยอ 1 – 3 ชน กไดแลวแตความเหมาะสมโดยสงเกตจากเยอทอยบนตะแกรงถาเยอบางกสรางเพมแตถาหนากทาครงเดยว และถามเศษ


เยอหรอสงปนเปอนอยบนเยอใหเอาออกไปโดยใชปากคบหนบออกไปแลวสรางเยอทบอกครงเพอปดบงลอยทเกดจากการเอาสงทตดมาออกไป ขนท 2 เปนการสรางความหนาของกระดาษ เรยกวา choshi การสรางความหนาของแผนกระดาษโดยใชแบบตกนาเยอในลกษณะเดมยกขนใหขนานกบระดบผวนาใชการหกขอมอขนลงนาเยอจะไหลเตมตะแกรงจากขอบตะแกรงหนงไปยงขอบหนงไปกลบเชนน 4-5 ครง อาจจะโยกดานซายและขวาบางกไดถามความชานาญเยอจะเรยงทบกนทละชน หนาขน เมอนาเยอบนตะแกรงเหลอนอยใหสาดออกไปอาจจะดานเขาหาตวหรอดานตรงขามกไดแลวแตจะถนด ขนตอนนโดยทวไปจะตกนาเยอเพอสรางความหนาใหกบกระดาษ 6 ครง แตละครงทาเหมอนเดม ขนท 3 เปนการสรางหนากระดาษ เรยกวา sutemizu ขนตอนนจะตกนาเยอเหมอนขนท 2 แตตอนสดทายใหสาดนาเยอออกไปดานหนาโดยเรวใหนาเยอตกออกไปจากขอบแบบ และกดขอบแบบใหตาไวใหนาเยอตกไปจนหมด ชวงนถาไมกดขอบแบบลงจะเกดรอยยนทขอบเยอกระดาษจะมตาหน เมอสนสดขนตอนท 3 แลวยกแบบสงขนเลอนไมทรองแบบทงสองมารองรบแบบเอาไว

เปนการสนสดของการชอนแผน

3. การวางแผนกระดาษลงบนแผนไม ( Shito) และยกตะแกรงออกจากแผนกระดาษ กอนอนจะตองเตรยมประกอบขาตงและวางแผนไมอดเพอรองรบกระดาษ ประกอบไมกนขอบตะแกรงปแผนสกหลาดหรอกระดาษสาทเคลอบผงบกมาแลวลงบนแผนไม แลวเทนาลงบนกระดาษใหเปยกนาจนทวและใชมอรดกระดาษใหเรยบตดกบแผนไมอดและพยายามไลฟองอากาศออกไปใหหมด การวางแผนกระดาษลงบน shito และยกตะแกรงออกมาจากกระดาษมขนตอนดงน

- ปลดตะขอทลอกขอบตะแกรงดานบนออกใชมอซายยกขอบตะแกรงบนขนใหเอนไปพงดานหลง

- ใชนวของมอขวาลบเยอทตดอยกบขอบไมทตดอยกบตะแกรงเฉพาะขอบทตดกบตวออกไปลกษณะการลบเอาเยอออกเรมจากปลายสดทางซายมอลากยาวไปทางขวามอจนสดขอบตะแกรง

- ใชมอซายจบตรงกลางของขอบตะแกรงดานในแลวยกขนสอดมอขวาลอดผานใตตะแกรงไปจบขอบตะแกรงอกดานหนง ยกตะแกรงขนและดงขอบตะแกรงทงสองใหตง ชแขนทงสองขนแบบยกใหขามเหนอศรษะไปลงท shito เมอตะแกรงอยเหนอ shito ใหยกมอขวาไวปลอยมอซายลงตะแกรงจะหอยลงในลกษณะตงฉากใหเลอนการจบขอบตะแกรงของมอซายไปทางดานซายของตะแกรง โดยใหหางปลายสดประมาณ 15 เซนตเมตร แลววางขอบตะแกรงลงบน shito ชดกบไมกนขอบทงสองอน ปลอยมอซายมาแตะตรงกลางไมขอบตะแกรงลางแลวคอย ๆ หยอนตะแกรงลงมาให


ตะแกรงไปสมผสกบ shito อยางสมาเสมอ ชวงนจะตองระมดระวงมาก มฉะนนจะเกดฟองอากาศอยใตแผนกระดาษจานวนมาก กระดาษจะมตาหนเมอแหงหลงจากวางตะแกรงจนหมดแลวปลอยมอขวาทจบขอบตะแกรง

- ยกตะแกรงออกจากแผนกระดาษโดยใชทงสองมอจบทขอบตะแกรงทตดกบไมกนพลกขนแลวพบไปดานหลงโดยใชทงสองมอจบทขอบตะแกรงทตดกบไมกนพลกขนแลวพบไปดานหลงกดลงเลกนอยและยกขน ลงดวากระดาษหลดหรอไม ถาไมหลดทาเชนนจนหลดแลวยกขอบตะแกรงขนโดยดงเอยงไปดานหลงใหตะแกรงคอย ๆ หลดออกจากแผนกระดาษอยางชา ๆ และตอเนองจนสดขอบกระดาษ ขอควรระวงชวงทตะแกรงจะหลดจากกระดาษตองดงในลกษณะเดมไมยกตะแกรงขนตรง ๆ จะทาใหเกดรอยยนของกระดาษได แลวใชแผนกระดาษทเคลอบดวยผงบกปดทบดานบนอกครงเพอกนไมใหกระดาษแผนบนเสยและลนเมอปดทบดวยแผนไม

- เรมชอนแผนตอและวางกระดาษเหมอนเดมมเพยงเพมเสนขนระหวางแผนของกระดาษเพอใชแยกแผนกระดาษออกจากกนในขณะลอกกระดาษทาใหแหงทละแผนเสนขนกระดาษ สวนใหญใชเทปพลาสตกเสนเลก ๆ ตดใหมความยาวมากกวาความยาวของกระดาษประมาณ 10 เซนตเมตร การวางเสนขนจะวางหลงจากทใชมอลบเอาเยอออกไปจากขอบของตะแกรงแลวโดยใชมอทงสองจบปลายเสนขนดงใหตงวางลงบนแผนกระดาษขางตะแกรงทมไมขนหางขอบกระดาษประมาณ 5 เซนตเมตร และจะตองวางเสนขนทก ๆ แผน

4. การบบนาออกจากกระดาษ (Press) หลงจากชอนแผนกระดาษไดตามตองการแลวจาเปนจะตองบบเอานาออกจากกระดาษเพอจะไดดงกระดาษออกจากกนไปทาใหกระดาษแหงได วธการบบเอานาออกจากแผนกระดาษมขนตอน ดงน

- ยกแผนไมรองกระดาษ (shito) พรอมกบชนกระดาษเปยกลงบนพนทมไมหนาสาม 2 อน ความยาวเทากบแผนไมรองกระดาษ รองรบอยวางทบดานบนของชนกระดาษเปยกดวยแผนไมอด ขนาด 10 มลลเมตร ททายรเทนกนนาแลวดานบนของไมอดวางทบดวยไมหนาสาม 2 อน ความยาวเทากบไมดานลางแลววางทบไมทงสองดวยแผนหน 1 แผน ทมนาหนก 10 กโลกรม แลวเพมแผนหนทละ 1 แผน ทก ๆ 1 ชวโมง จนครบ 5 แผน การทยอยเพมนาหนกกดลงบนแผนกระดาษเพอใหนาคอย ๆ ซมออกไปจากกระดาษอยางชา ๆ มฉะนนกระดาษจะมรอยแตก ถาเพมนาหนกกดมากในครงแรกกระดาษจะเสย

- นากระดาษทผานการทบดวยแผนหนแลวอดเอานาออกดวยเครองไฮดรอลคโดยคอย ๆ เพมนาหนกกดลงไปทละนอย โดยปกตจะใชเวลาประมาณ 6 ชวโมง สาหรบการอดดวยไฮดรอกลคจนเหลอความชนประมาณรอยละ 30 กพอ สาหรบการเอานาออกจากกระดาษ


5. การทาแหงกระดาษ (Drying) การทาแหงแผนกระดาษสาทาได 2 วธคอ

- Steam dry วธนใชความรอนจากไอนาทไดจากการตมนาผานมาตามทอเขาสแผนสามเหลยม (triangle hot plate) ความรอนทเขามานสามารถปรบระดบอณหภมสงหรอตาโดยการหมนวาลวอณหภมทเหมาะสมประมาณ 40 – 45 องศาเซลเซยส ถาอณหภมสงเกนไปกระดาษอาจจะยนและบดงอ แตถาอณหภมตาจะเสยเวลานานกวากระดาษจะแหง วธการโดยลอกแผนกระดาษขนมาทละแผนวางลงบนแผนใหความรอน ดงใหเรยบไมมรอยยนใชแปรงขนมาลบทผวกระดาษใหเรยบตดกบแผนใหความรอน ขณะทใชแปรงลบทผวหนากระดาษ ถามรอยยนใหดงใหตงแลวใชแปรงลบรอยยนใหเรยบ การใชแปรงลบควรจะลบไลแบบตอเนองจากจดเรมตนไปเพอปองกนการเกดการยนของกระดาษและไลฟองอากาศออกไปจากใตแผนกระดาษดวย การใชวธนมขอดตรงทจะทาใหกระดาษแหงไดเรว แตกมขอเสยคอ กระดาษตดกบผวของแผนใหความรอนเมอดงกระดาษออกจะเกดขยของกระดาษขน (fuzzy) ซงเปนลกษณะทไมด

- Drying boards (Ginko) เปนวธการทาใหกระดาษแหงโดยอาศยธรรมชาต วธการโดยนาแผนกระดาษวางบนแผนไมทมผวหนาเรยบโดยทวไปไมนทาจากไมสน แลวใชแปรงขนมาลบผวหนากระดาษใหเรยบตดกบผวหนาของแผนไมการทาคอนขางงาย เนองจากไมมความรอนทาใหกระดาษไมแหงเรวเกนไปในขณะทางาน การทาใหกระดาษแหงดวยวธนกระดาษจะมผวหนาเรยบมากกวาวธแรก และไมเกดขยทผวกระดาษ การแหงของกระดาษจะเรวหรอชาขนกบแหลงความรอนซงไดจาก 3 แหลง คอ แสงแดด (ตากกลางแดด) แรงลม (ผงในรม) แลอณหภมของหองอบกระดาษ

6. การดงกระดาษเมอแหงแลว กระดาษสาญปนเมอแหงแลวยงตดแนนอยกบแผนสแตนเลสหรอ boards การดงแผนกระดาษใหหลดออกมาจะตองระมดระวงคอนขางมาก มฉะนนกระดาษจะหกหรอเกดรอยไดวธการโดยใชเลบแกะมมขอบกระดาษใหหลดออกจากแผนทใชทาใหกระดาษแหง แลวจบดงแบบยกเขาหาตวใหกระดาษคอย ๆ หลดจากแผนททาแหง จากใกลออกไปจนกระดาษหลดออกมาทงแผน นากระดาษไปเรยงซอนกนไวเพอเกบรกษาอาจจะเกบทงแผนหรอตดขอบดานขางทงสของกระดาษทงไปกได


จากทกลาวมาสามารถสรปขนตอนการทากระดาษสาดวยมอแบบญปนได ดงน ขนท 1 เตรยมเปลอกปอสาตน ตนสาอาย 1 ป ตดสงจากพน 10-30 ซม. ความยาวทอนละ 1.2 ม. ลอกเปลอก ลอกสด นงไอนา แกน เปลอก ทงเปลอก เปลอกใน เปลอกนอก ตากแหง ตากแหง ตากแหงเกบไวใสกระดาษ ขนท 2 เตรยมเปลอกสากอนตม แชนาไหลผานได 1 คน แชนาไหลผานได 1 คน เอาเปลอกนอกออก โดยการเหยยบยา ขดเอาชนเยอเขยวออก เปลอกสาพรอมตม ขนท 3 ตมเยอ ใชโซดาแอช 18-20% ใชนาตอเยอ 20:1 ใชโซดาไฟ 15-20% แชในสารละลายดาง 1 คน


ลางนาเอาดางออก ขนท 4 ฟอกขาว เยอพรอมฟอกขาว สารเคม (Chemical bleaching) ธรรมชาต (Snow bleaching) (Sodium hypochlorite; Na CIO) Paddy field bleaching River bleaching เยอทฟอกขาว ขนท 5 คดแยกเยอ คดแยกเยอทมตาหน

ออกใหหมดเหลอแตเยอด ขนท 6 นวดเยอ นาเยอเขาเครองยวดเยอ จนกวาเสนใยจะแยกออกจากกน ขนท 7 ตเยอ นาเยอเขาเครองต 30 นาท กรองเฉพาะเยอปลอยนาทงไป ขนท 8 ชอนแผน เตรยมอาง , สารกระจายเยอ , เยอ , ตเยอ ชอนแผน (Nagashizuki) - สรางหลงกระดาษ (Kakenagashi) - เพมความหนากระดาษ (Choshi) - สรางหนากระดาษ (Sutemizu) นาแผนกระดาษเปยกวางบน Shito และดงตะแกรงออกจากแผนกระดาษ


ขนท 9 บบนาออกจากแผนกระดาษ ทบชนกระดาษดวยแผนนาหนก บบดวยเครองไฮดรอลค ขนท 10 ทาแหง แผนสามเหลยมสแตนเลส แผนไม (Steam drying) (Drying boards;ginko) ขนท 11 ตรวจสอบ แผนกระดาษ - คดแยก - ตรวจสอบคณภาพ - ตดขอบ

ภาพท 2 แสดงขนตอนการเตรยมเปลอกปอสาและการผลตกระดาษสาดวยมอแบบญปน

การทากระดาษดวยมอแบบตะวนตก (Western handmade paper) เปนการทากระดาษโดยอาศยการทบถมของเยอ (accumulation) ทาใหเกดความหนาของกระดาษจนเปนแผนกระดาษขน วธนคนญปนเรยกวา tamezuki กระดาษจะมความสมาเสมอและความเรยบจะนอยกวากระดาษแบบญปน วธการทาและอปกรณแทบจะไมมความแตกตางจากแบบญปนเลย มเพยงตวของตะแกรงและวธการชอนเทานนทตางไปจากแบบญปน ซงมรายละเอยดดงน

- ตะแกรงชอนเยอแบงออกเปน 2 สวนคอ ตะแกรงลางและกรอบบน ตะแกรงลางประกอบดวยกรอบเปนลกษณะสเหลยมผนผา ขนาดแลวแตความเหมาะสมโดยทวไปไมควรเกน 40X50 เซนตเมตร เนองจากจะมนาหนกมากเวลาชอนเยอ ภายในกรอบจะมซไมดานบนเปนสามเหลยมสงเสมอขอบ แตละซหางกน 10 เซนตเมตร ตตดกรอบทงสองขางตลอดตามความกวางและดานหลง ขอบกรอบตไมพาดกลางซและกรอบอก 1 อน เพอเอาไวสาหรบกดตะแกรง ดานบนของกรอบตะแกรงใชตะแกรงสแตนเลส 2 อน วางซอนกนอนลางมรขนาดใหญเอาไวรบนาหนกของตะแกรง อนบนมรทเลกยดตดกรอบใหแนนโดยใชลวดแมกยดตดไว นอกจากมตะแกรงแลวยงตองมกรอบบนอกหนงกรอบขนาดเทากบดานลาง สามารถวางทบกบตะแกรงลางไดพอด โดยมแผนอลมเนยมเปนมมฉากตดอยมมตรงขามกนมมละอน เอาไวรอคตะแกรงอนลางใหอยเมอสวมกรอบตะแกรงอนบนลงไป


- การชอนเยอโดยนาตะแกรงขางตนมาประกบกนใชมอทงสองจบดานขางของตะแกรง ยกขนเหนออางชอนเยอใหตะแกรงอยในลกษณะตงฉากกบผวนา ลดตะแกรงลงไปในนาเยอใหลก 15 – 20 เซนตเมตร ปรบตะแกรงใหจมอยใตนาเยอและขนานกบผวนายกตะแกรงขนตรง ๆ ชา ๆ จนสงกวาระดบผวนาประมาณ 5 เซนตเมตร รอจนนาหยดไหล ยกตะแกรงไปตงเอยงไวรอใหนาไหลออกจนหมด วางตะแกรงบนไมรองถอดกรอบบนออกใชมอทสองจบขอบตะแกรงลางทมแผนกระดาษอยยกขนแลวไปวางควาลงบนแผนไมทเตรยมไวรองรบกระดาษ (shito) ใชมอทงสองกดลงบนคานไมดานหลงตะแกรงแลวคอย ๆ ยกตะแกรงออก แผนตอไปทาเชนเดมและใสเสนกนระหวางแผนดวย หลงจากนนทาเหมอนกระดาษญปนจนไดแผนกระดาษ การตรวจสอบคณภาพของกระดาษโดยทว ๆ ไป เพอสนองตอบความตองการของตลาด ลกษณะและสมบตของกระดาษสาจะตองเปนทพอใจ ทงจากการตรวจพนจและทดสอบสมผส ตลอดจนการทดสอบทางกายภาพและทางเคม ถอเปนจดเรมตนของการควบคมคณภาพสาหรบการสงซอปรมาณมาก เพอทจะใหชมชนผผลตกระดาษสาแขงขนไดกบบรษทผผลตทงขนาดใหญและขนาดกลาง จงตองมการกาหนดวธการควบคมคณภาพของกระดาษสาจากผผลตรายยอยใหไดมาตรฐานใกลเคยงกนเสยกอน ดงน 1. คณลกษณะทใชการตรวจพนจและทดสอบสมผส

- ความนม ทดสอบโดยใชหวแมมอและนวชจบแผนกระดาษสาเบา ๆ ความแขงของผวกระดาษจะเกดจากเยอทตแลว นามาทาแผน การฟของแผน วธการตากกระดาษ การเคลอบกระดาษ ทงทผวและในแผน และจานวนครงของการรด กระดาษสาจะใหสมผสทนมมาก เมอเทยบกบกระดาษทไดจากเสนใยของพชอน

- เสยงทเกดจากกระดาษ เมอจบกระดาษทมมหนงแลวสนจะเกดเสยงแกรกกราก เสยงนเกยวของกบการตเยอและการรดกระดาษ กระดาษสาไทยปกตจะนม และไมคอยมเสยง

- ความเปราะ ไดแก สมบตของกระดาษทเกดรอยแตก และหกได เปนผลจากการตเยอนานเกนไป ตรวจสอบโดยทดลองงอพบและจบแผนกระดาษดเปราะมากหรอนอยพจารณาเปรยบเทยบได

- ความแตกตางของผวกระดาษดานบนและดานลางตรวจพนจไดดวยตา - ลกษณะพนผว ตรวจสอบโดยหมนหวแมมอเบาๆไปบนแผนกระดาษหรอยกกระดาษ

สองดในระดบสายตาใหทวผวหนา หรอใชว ธทดลองแบบใชหลกการสะทอนแสงโดยเรยงแผนกระดาษใหทามมตาง ๆ กบแหลงกาเนดแสง

- ความทบแสงหรอความโปรงแสง คอการทแสงสามารถสองผานเนอกระดาษได


- การดดซม ทดสอบโดยใชความชน (มกใชปลายลน) แตะทผวกระดาษบรเวณเลก ๆ หรอจะหยดนา แลวจบเวลาเปนวนาท จนกวาความมนของนาจะหายไปจากผวกระดาษกได

- การฉกขาดทดลองฉกเปรยบเทยบระหวางกระดาษหลายชนดและตดสนเอง - ความไมสมาเสมอ คอการมสงแปลกปลอมปะปนอยในเนอกระดาษจากภายนอก

ไดแก ผม ฝน ฯลฯ การเกดกลมเมฆ เนองจากการจบตวของเยอตอนทาแผน การเกดแนวคลนบนแผนอยางชดเจน ความหนาไมเทากนขนาดกระดาษไมเทากนและการมขอบหนา 2. คณลกษณะทใชเครองมอทดสอบ

- การตานขดส มกใชกบกระดาษประเภทใชในงานศลปะ เปนการทดสอบโดยการถ การขด และการขดดวยทราย

- การกนนาทดสอบโดยดการซมของนาผานแผนกระดาษในชวงเวลาหนง คณลกษณะนสาคญสาหรบการพมพ การเขยนดวยหมกจน และการระบายส

- การทดสอบความเปนกรด วดคา pH ในแผนกระดาษ - การทดสอบความขาวสวาง - การทดสอบแรงดนทะล - การทดสอบการหกพบ - การทดสอบแรงดงขาด - การทดสอบแรงฉกขาด และการตานแรงเครยดของกระดาษ - การบมกระดาษโดยวธใชความชน - ความโปรงแสงและความทบแสง - การจางสเมอถกแสง แมวาการทดสอบตาง ๆ นจะไมไดกาหนดไววาตองทาเรองใดบาง แตกระดาษมอกควรจะ

พจารณาเปนขอกาหนดไวใหแนนอนวาจะทดสอบเรองใด

สและการยอมสในเยอและกระดาษ การยอมสเปนการตกแตงกระดาษชนดหนงทาใหกระดาษมสสวยสดดตาผซอ กระดาษจะยอมสไดดเพยงไรขนกบการเลอกชนดของสทใชยอมและเทคนคการยอมทถกตอง การละเลยสง

ดงกลาวไปอาจจะทาใหไดกระดาษทมสไมเปนไปตามตองการ

ประเภทของสยอม แบงได 2 ประเภท 1. สธรรมชาต ไดแก สทสกดไดตามธรรมชาต เชน จากพช สตว และแรธาต


2. สสงเคราะห ไดแก สทผลตขนโดยการทาปฏกรยาระหวางสกบสารเคม

ชนดของสยอม แบงได 2 ชนด 1. สทละลายนา (Dye) เปนสทมคณสมบตละลายในนาธรรมดาหรอนาอน และสารละลาย

อน ๆไดเมอนามายอมสจะแทรกเขาในเนอเสนใยไดด 2. สทไมละลายนา (Pigment) เปนสทไมละลายนาจะตองใชสารอนชวย สจะตดกบเสนใย

ดวยกระบวนการทางกล การใชสชนดนจะไดสทมความแวววาวกวาสดาย (Dye)

คณสมบตของสยอม สยอมทใชกนแพรหลายอยในปจจบนนสวนใหญ เปนสสงเคราะหขนจากสารเคมมสวนนอยทไดจากธรรมชาต สยอมทดควรมคณสมบต ดงน

1. เปนสารทใหสเขม 2. มความคงทนตอสภาวะ การกระทาตาง ๆทเกดขนจากกระบวนการผลตหรอการ

ตกแตง และการใชงานตามปกต เชน การขดถ ความรอน แสงแดด ความชน เปนตน 3. ไดมาตรฐาน คณภาพสมาเสมอ สามารถควบคมระดบความเขมไดตามตองการ 4. มความสามารถในการละลาย หรอกระจายตวไดหรอเปลยนใหเปนสารทละลายใน

ตวกลาง ทใชในการยอมสไดอยางถาวร หรอชวคราว 5. สามารถซมเขาสเสนใยได ภายใตสภาวะทใชในการยอม และสยอมทซมเขาไปแลว

จะตองสามารถคงอยในเสนใยได

ลกษณะของการตดสหลงจากยอมส การตดสหรอการคงอยของส หลงจากยอมจะมากหรอนอยเกดจากการยดตดของสและเสนใยวาจะยดตดกนในลกษณะใด ซงมดวยกน 3 แบบดงน

1. เกดแรงดงดดทางกายภาพ ซงมแรงไอออนนก (ionic forces) พนธะไฮโดรเจน (hydrogen bond) และแรงแวนเดอรวลส (vander wals forces)

2. เกดพนธะโควาเลนทกบโมเลกลของเสนใย 3. โดยการกลายเปนสยอมทไมละลายนาอยภายในเสนใย

สารเพมประสทธภาพการยอม ในการยอมสแตละประเภทนน สบางชนดจาเปนตองใชสารเคมชวยในการตมส เพอจดประสงคตาง ๆ กน เชน เปนตวชวยละลายส ทาใหเสนใยตดสไดงายขน สตดคงทน ตดสอยางสมาเสมอ ชวยใหสทาปฏกรยากบเสนใย และอน ๆ ซงมดงน


1. กรด (Acid) เปนสารทใชปรบสภาวะนายอมใหเปนกรด เหมาะสาหรบยอมเสนใยโปรตนและไนลอน ชวยใหการดดซมสดขน ชวยใหเสนใยเซลลโลสดดซบสารมอรแดนทเพมขน กรดจะทาหนาทเปนตวทาใหประจไฟฟาลบในเสนใยลดนอยลง และเพมประจบวกใหมากขน เชน กรดออกซาลก (oxalic acid) ชวยเพมการดดซบสารมอรแดนทพวก ดบก กรดฟอรมก (formic acid) ชวยเพมการดดซบมอรแดนทพวกโครเมยม

2. ดาง (Base) ใชปรบสภาวะนายอมใหเปนดางชวยใหการดดสดขนเหมาะสาหรบยอมเสนใยเซลลโลสใชกบสวต อะโซอค กามะถน และสรแอคทฟ ถาเปนสวต และสกามะถน นายอมจะเปนดางแกใชโซดาไฟ สวนสรแอคทฟใชดางออน เชน โซเดยมคารบอเนต สภาวะของดางในนายอมจะเพมปฏกรยาระหวางโมเลกลของสและเสนใยเซลลโลสใหมมากและดขน

3. เกลอ (Salts) ใชในการยอมเสนใยเซลลโลสทกชนดและใชกบสเอซด หนาทของเกลอในนายอมเซลลโลส เพอเปลยนศกยไฟฟาซงมอยในเสนใย จะทาใหตวสซมเขาไปในเสนใยไดมากขน เสนใยเซลลโลสอยในนาจะใหไฟฟาลบ การเพมเกลอจะทาใหประจไฟฟาภายในลดลง เกลอทนยมใชในการยอมสม 2 ชนดคอ โซเดยมคลอไรด (NaCI) และโซเดยมซลเฟต (Na2SO4) หนาทของเกลอกในนาเยอมดงน

- เพมปฏกรยาของตวสในนายอม - เพมจานวนไอออนในนายอม และลดไออนของโซเดยมระหวางผวเสนใยกบนายอม

ลงทาใหการดดซมของโซเดยมไอออนเขาไปภายในเสนใยในขณะทเสนใยกาลงดดสยอมลดลงดวย - อเลคโตรไลท ทเพมขนนจะชวยใหประจไฟฟทผวเสนใยมเทาทตองการไอออนของส

ยอมสามารถเขาไปใกลเสนใยไดมากกอนทจะเกดการสะทอนกลบของประจไฟฟา - ตวเตมออกซเจน (Oxidizing agent) เปนสารเคมทชวยการยอมสวต สซลเฟอร ซงเปน

สทไมสามารถละลายในนาได ตองทาการรดวสใหมโมเลกลเลกลงเสยกอน เมอนาไปยอมแลวจะตองทาการออกซไดซภายหลงเพอจะทาใหสตดกบเสนใย โดยตวสกลบเขาไปอยในรปเดมซงไมละลายนา ตวเตมออกซเจนมหลายตว เชน cholorinate sulphonamide, hypochlorite perborate, persulphate, percarbonate, peroxide, bichro mate แตวธทนยมในการยอมสโดยการพงอากาศใหออกซเจนในอากาศทาออกซไดซ

- ตวลดออกซเจน (Reducing agent) เปนสารเคมทชวยในการยอมสวต สซลเฟอร ซงเปนสทไมละลายนาได ตองรดวสใหเปนสารประกอบซงละลายนาได นยมใชโซเดยมไฮโดรซลไฟท โซเดยมซลไฟดเปนตวรดวสแตตองระวงอยาใหรดวสเกนไป

- ตวชวยใหวสดเปยกนา (Wetting agent) ชวยใหวสดเปยกนาไดงายขน มทงประจไฟฟาลบ , บวก และไมมประจไฟฟาเลอกใชตามความเหมาะสมโดยทวไปเรยกวา สบเทยม


- ตวทาลายอนทรย (Solvent) การใชสยอมบางชนดซงละลายนาไดนอย จาเปนตองใชสารละลายอนทรยทละลายนาได จะทาใหการยอมไดผลด เชน เบนซล แอลกอฮอล (benzyl alcohol ) เพอทาใหสซมผานเขาไปตดเสนใยไดเรว

- สารนา(Carriers) ชวยทาหนาทดดตดอยทผวเสนใยกอนทาใหเสนใยดดตดสไดดขน เนองจากทาใหเสนใยพองตวไดมากขน

- ชวยใหสสมาเสมอ (Surface – active levelling agent) ชวยชะลออตราความเรวของการดดสใหชาลง จะไดสทสมาเสมอ สารชวยใหสตด (Mordant) สารมอรแดนทสวนใหญเปนเกลอของโลหะซงสามาถรวมกบโมเลกลของสทเกดเปนสารประกอบเชงซอนระหวางโลหะกบส (metal dye complexes) ทาใหโมเลกลของสมขนาดใหญขน เมออยในเสนใยแลวจะหลดออกจากเสนใยไดยาก จงทาใหสทยอมมความทนทานขน สารมอรแดนททใชในการยอมสทวไปเปนเกลอของโลหะ แตมบางชนดเปนกรด สารมอรแดนททใชมากไดแก สารประกอบอลมนม (aluminum) สารประกอบโคบอลท (cobalt) สารประกอบทองแดง (copper) สารประกอบเหลก (iron) สารประกอบโครเมยม (chromium) แอมโมเนยมไฮดรอกไซด (ammonium hydroxide) แทนนน (tannin) กรดแทนนก (tannic acid) และกรดอะซตก (acetic acid) สารมอรแดนท ทนยมใชยอมสมากทสดคอ สารสม (potassium aluminium sulphate or alum) สารมอรแดนททใชในกระบวนการยอมนนไมควรมผลกระทบตอคณสมบตทางกายภาพของเสนใย ปรมาณทใชไมมากหรอนอยเกนไป ระยะเวลาในการยอมสารละลายมอรแดนทตองพอเหมาะเพอใหไดผลการยอมทสมบรณ สมความสมาเสมอ สดใส มความคงทนด และทสาคญควรเลอกมอรแดนททไมเปนอนตรายตอสงแวดลอม นอกจากนควรหลกเลยงมอรแดนททเปนโลหะหนก หรอใชในปรมาณทจาเปนเทานน นอกจากจะชวยใหสตดด สมความคงทน และประโยชนทไดจากสารชวยใหสตดอกประการหนงคอ จะไดสทแตกตางกนจากการใชสารชวยใหสตดตางกน ดงน

1. การใชสารประกอบอลมนม จะไดสทมความสดใสทสดความคงทนของสตอแสงไมคอยด

2. การใชสารประกอบเหลก จะไดสทไมสดใส สออกเทา ๆ ทนตอแสงและถาเปนผาจะทนตอการซกด

3. การใชสารประกอบทองแดง จะไดสออกไปทางสเขยวเลกนอย ทนตอแสงไมคอยด


4. การใชสารประกอบโครเมยม จะใหสเขม สดใส ทนตอแสงด และถาเปนผาจะทนตอการซกดทสด

5. การใชสารประกอบดบก ไดสทสดใส ทนตอแสง และถาเปนผาจะทนตอการซกด

การใชสารชวยใหสตดสามารถใชได 3 วธคอ 1. ใชกอนการยอมส (The chrome mordant method) 2. ใชพรอมกบการยอมส (The meta chrome method) ใชกบการยอมเยอ 3. ใชหลงการยอมส (The after chrome method) เปนวธทใชมากทสด สวนใหญจะใชใน

ผา

สยอมธรรมชาต สยอมธรรมชาตเปนสทไดจากพช สตว และแรธาต มคณสมบตละลายนาไดด และสามารถตดสกบเสนใยไดด สธรรมชาตสวนใหญไมใชสบรสทธ ในการยอมแตละครงสทไดมกไมเหมอนเดม ถงแมวาจะใชวตถดบชนดเดม สธรรมชาตจะมการแปรเปลยนไปตามอายการเกบ ฤดกาล ความสดหรอแหง ปรมาณนาและแรธาตในวตถดบ เปนตน การทพชตาง ๆ ใหสทแตกตางกน กเนองจากในพชนนมสารใหสทตางกน สารใหสทสาคญม 4 ชนด ดงน

1. สารประกอบฟลาโวนอยด (Flavonoids) ใชเปนสยอมกนมาก จะใหสเหลองถงสม – เหลอง มสตรโครงสรางพนฐานเปน C6-C3-C6 โดยท C6 สวนมากเปนวงเบนซน (benzene ring) 2. สารประกอบเทอรปนอยดหรอไอโซปนอยด (Terpenoids or Isopenoids) สารในกลมนเปนสารทมชวสงเคราะหจากหนวยไอโซเพนเทน (isopentane unit , C5) เชน (rocetin จากหญาฝรน (saffron) มสเหลอง และ Bixin จากเมลดคาแสดใหสสมแดง มสตรโครงสราง ดงน


3. สารประกอบแอนทราควโนนและแนฟทาควโนน (Anthraquinones and naph thraquinones) สารในกลมนมกจะใหสแดง แอนทราควโนนทใชเปนสยอม เชน Aliarin จากรากตน Madder และจากแกนของตนยอ Laccaic acid จากครงสวนแนฟทาควโนน เชน Juglone จากเปลอกมนฮอใหสเขยวถงนาตาลมสตรโครงสราง ดงน 4. สารประกอบแอลคาลอยด (Alkaloids) สารในกลมนมกจะไดจากพชชนสง และจะมไนโตรเจนอะตอมอยในโมเลกลไดแก ส indigo จากตนคราม ซงใหสนาเงน มสตรโครงสราง ดงน


สยอมทไดจากธรรมชาต สยอมจากธรรมชาตทสามารถนามายอมเสนใยไดมหลายชนด แตละชนดอาจจะใหสเหมอนกนหรอแตกตางกนไปแลวแตชนดของพช ดงตวอยางตอไปน ตารางท 4 ตวอยางของสทไดจากธรรมชาต

ชอสามญ ชอวทย สวนทใหส สทได ยอปา Morinda coreia Ham. ราก , เนอไม , ใบ แดง สก Tectona grandis Linn.f. ใบ

แกน แดง กาก

มะกลาตน Adenanthera pavonina Linn. แกน แดง ประด Pterocarpus macro carpus แกน

เปลอก แดงเขม นาตาล

สมเสยว (กาหลง) Bauhinia acuminata Linn. เปลอก แดงเขมเกอบดา มะพด (ปะโหด) Garcinia dulcis (Roxb.) Kurz เปลอก เหลอง เข (แกแล) Maclura cochinchinensis Corner. แกน เหลอง เสนยด Adhatoda vasica (L.) Nees ใบสด เหลอง แค Sesbania grandiflora (L.) Poir แกน เหลอง ฝรง Psidium guajara Linn. แกน เหลอง สพรรณการ Cochlospermum religiosum (L.) Alston แกน เหลอง ปบหรอกาสะลอง Millingtonia hortensis Linn.f. แกน เหลองออน ไพลเหลอง Zingiber cassumunar Roxb. หว เหลอง มหากาฬ หว เหลอง ขเหลก Cassia siamea Britt. ใบ เหลอง ขเหลกเลอด Cassia timoriensis DC. ใบ เหลอง โกงกางใบใหญ Rhizophora macronata Poir เปลอก นาตาล โกงกางใบเลก Rhizophora apiculata BI. เปลอก นาตาล คาง Albizzia lebbekoides (DC.)Benth. เปลอก นาตาล โปรงขาว Ceriops decandra Ding Hou. เปลอก นาตาล สนทะเล Casuarina equisetifolia J.R.&G.Forst. เปลอก นาตาลแกมแดง แสมดา Avicenia officinalis Linn. เปลอก นาตาลแกมแดง ฝาดแดง Lumnitzera littorea (Jack) Voigt เปลอก สอฐ นนทร Peltophorum pterocarpum Back.ex Heyne เปลอก นาตาลอมเหลอง มะหาด Celtis tetranda Roxb. เปลอก นาตาลแกมเหลอง ขนน Artocarpus heterophyllus Lamk. แกนและราก นาตาลแกมเหลอง


ชอสามญ ชอวทย สวนทใหส สทได เคยม Cotylelobium melanoxylon Pierre เปลอก นาตาลคลา ตวขน Cratoxylum formosum (Jack) เปลอก นาตาลเขม คาราง (ตาเลก) เปลอกและผล นาตาล ตะโก Diospyros rhodocalyx kurz. เปลอกและผล นาตาล คณ (ราชพฤกษ) Cassia agnes Brenan. แกน เหลอง ทองหลางใบมน Erythrina suberosa Roxb. แกน นาตาล ทองหลางนา Erythrina subumbrans (Hassk.) Merr. แกน นาตาล คราม Indigofera tinctoria Linn. ตนและใบ นาเงน พลงกาสา Ardisia polycephala Wall. ราก นาเงน เถาคน Cissus carnosa (Lmk) Gagn เถาและใบ นาเงน ลาดวน Melodorum fruticosum Lour. แกน นาเงน เลยน Melia azedarach Linn. ใบ เขยว สมอภเษก Terminalia bellerica Roxb. เปลอกและผล เขยวขมา หกวาง Terminalia catappa Linn. แกน เขยวขมา ตะขบ Flacourtia rukam zoll.&Mor. ใบ เขยวขมา ลนฟา (เพกา) Oroxylum indicum (L.) Vent. เปลอก กาก มะเกม(มะกอกเลอม)

Canarium subulatum Guill. ผล ดา

สมอไทย Terminalia chebula Retz เปลอกและผล ดา รกฟา(คล) Terminalia alata Heyne exRoth เปลอก ดา ตบเตา(มะเมยง) Aesculus assamica Griff ผล ดา มะเกลอ Diospyros mollis Griff ผล ดา คนทา Harrisonia perforata (Lour.) ผล ดา มะขามเทศ Pithecellobium dulce (Roxb) Benth เปลอก ดา ขมนชน Curcuma domestica Valeton Syn.C.longa

Linn. เหงา เหลอง

ขมนออย Curcuma zedoaria (Berg.)Rosc. เหงา เหลอง มะไฟ Baccaurea sapida Muell Arg. เปลอก แดง คาฝอย Carthamus tinctorius Linn. ดอก เหลองออน คาแสด Mallotus philippensis (Lmk) Muell.Arg. เปลอกหมเมลด เหลองเขม พด Gardenia collinsae Craib แกน

ผลแก เหลองนวล เหลอง

กรรณการ Nyctanthes arbor – tristis Linn. กานดอกและหลอดดอก เหลอง


ชอสามญ ชอวทย สวนทใหส สทได อญชน Dalbergia duperreana Pierre กลบดอก นาเงน ฝาง Caesalpinia sappan Linn.

แกน ราก

แดง เหลอง

เทยนกง Lawsonia inermis Linn. ใบ เหลองเขมและสม มะขาม Tamarindus indica Linn. ใบ เหลอง สะเดา Azadirachta indica A.Juss เปลอก แดง มะตม Aegle marmelos (L.) Corr. ผลดบ เหลอง มะขามปอม Phyllanthus emblica Linn. ใบและเปลอก นาตาลแกมเหลอง มงคด Garcinia mangostana Linn. เปลอกของผล เหลอง ยอบาน Morinda citrifolia Linn. เปลอกของราก

แกนของราก รากตดเปลอก

แดง เหลอง แสด

สเสยด Pentace burmanica Kurz. เปลอก นาตาล พยอม Shorea floribunda G. Don. เปลอก นาตาลเขม ทบทม Punica granatum Linn. เปลอกของผล นาตาลเขม หวา Eugenia cumini (L.)Druce. ผล นาเงน มะลวลย Jasminum adenophyllum Wall. ดอก แดง ผกากรองเหลอง Lantana camara Linn. ดอก เหลอง กระเจยบแดง Hibiscus sabdariffa Linn. กลบดอก

ใบ มวงแดง

มวงหรอนาเงน เขม Ixora lobbii Loud. ดอก นาเงน พดซอน Evatamia loronaria Stapf เนอหมเมลด แดง

การสกดสจากพช โดยทวไปการสกดสจากพช ทาได 2 วธคอ 1. วธโขลก ทบ หรอปน นาสวนทผานการโขลก ทบ หรอปน ผสมกบนา และกรองจะไดนาสใส ไมม

ตะกอน หรอกาก สะดวกตอการยอม 2. วธตม จะใชเวลาตมประมาณ 30 – 120 นาท ขนกบลกษณะของวตถดบทนามาใช และทมาของส

หลงจากไดนาสเขมตามตองการแลวจงกรองเอากากออกเพอใชยอมตอ


วธการยอมสธรรมชาต การยอมสธรรมชาต มวธการยอมทแตกตางกน 3 วธ ดงน 1.การยอมแบบตรง (Direct dyeing) เปนการยอมโดยสยอมจะเกดการยดตดกบเสนใยโดยตรง ถาเปนเสนใยจาพวกเซลลโลส ซงเปนเสนใยทมหมไฮดรอกซลอยมาก จะเกดพนธะไฮโดรเจนกบโมเลกลของสโดยตรง สวนเสนใยจาพวกพอลเปปไทด หรอเสนใยโปรตน ซงเปนเสนใยทมหมกรดและเบสทแตกตวงายนน จะเกดพนธะไอออนก กบโมเลกลของส พนธะทางเคมทเกดขนจะทาใหเกดแรงยดเหนยวระหวางสกบเสนใย และไมหลดออกจากเสนใยไดงาย 2.การยอมแบบแวต (Vat dyeing) เปนการยอมดวยสารใหสประเภททไมละลายนาในขนแรก จะตองทาการรดวซสารใหเปนสทละลายนาไดเสยกอน แลวจงนาผาลงยอมในสารละลายนา จากนนนาผาทยอมไดไปผงแดด ออกซเจนในอากาศจะทาใหโมเลกลของสเกดการออกซไดส กลบไปอยในรปเดมทไมละลายนา โมเลกลของสจงจบอยในเสนใย 3.การยอมแบบใชสารมอรแดนท (mordant dyeing) เปนการยอมโดยใชสารมอรแดนท เพอชวยใหโมเลกลของสตดแนนอยในเสนใย มอรแดนทรวมตวกบโมเลกลของส ทาใหมขนาดใหญขน จงเคลอบหรอหลดออกจากเสนใยไดยากขน ทาใหสทไดจากการยอมมความคงทนด ไมตกหรอซดงาย นอกจากนสารมอรแดนทยงทาใหสทไดเปลยนแปลงไป

ตวอยางการยอมเยอดวยสธรรมชาต การยอมสดวยสจากพชมวธการยอมทไมแตกตางกนมากนกจงขอยกตวอยางวธการยอม ดงน 1. การยอมเยอดวยสไมขนน สตรท 1 ใสสารเพมประสทธภาพการยอมและสารชวยใหสตด

- แกนไมขนน 2 กโลกรม (ใชรอยละ 200 ของนาหนกเยอแหง)

- เยอสา 1 กโลกรม - นาส 30 ลตร (ใชเยอตอนาส 1:30) - เกลอแกง 20 กรม (รอยละ 2 ของนาหนกเยอ) - สารสม 20 กรม (รอยละ 2 ของนาหนกเยอแหง)

วธยอม - แชแกนไมขนนในนาคางคน - ตมใหรอนชา ๆ จนเดอด ตมทอณหภมน 1 ชวโมง แลวปลอยไวใหเยนลง - กรองดวยผาขาวบางเอาแตนาส ปรบปรมาตรใหได 30 ลตร


- ใสเกลอแกงและสารสมลงไปคนใหละลาย - ตมใหรอน ชา ๆ จนเดอดใสเยอสาลงไปคลกไปมาใหทวตมเปนเวลา 45 นาท

ปลอยไวใหเยน - นาไปลางนาเอาสและสารเคมออก - ทาแผนกระดาษ

สตรท 2 ไมใสสารเพมประสทธภาพของการยอมและสารชวยใหตด - แกนไมขนน 2 กโลกรม (รอยละ 200 ของนาหนกเยอ) - เยอสา 1 กโลกรม - นาส 30 ลตร (ใชเยอตอนาส 1:30)

วธยอม - แชแกนไมขนนในนาคางคน - ตมใหรอน ชา ๆ จนเดอด ตมทอณหภมน 1 ชวโมง แลวปลอยไวใหเยนลง - กรองดวยผาขาวบางเอาแตนาส ปรบปรมาตรใหได 30 ลตร - ตมใหรอนชา ๆ จนเดอดใสเยอสาลงไปคลกไปมาใหทวตมเปนเวลา 45 นาท ปลอย

ไวใหเยน - ทาแผนโดยไมตองลางนา

2. การยอมเยอดวยสจากครง สตร

- สครง 1 กโลกรม (ใชรอยละ 100 ของนาหนกเยอแหง)

- เยอสา 1 กโลกรม - นา 30 ลตร (ใชเยอตอนาส 1:30) - กรดนาสมรอยละ 2 ของสารละลาย

วธยอม - นาครงแหงบดใหละเอยด - แชในสารละลายกรดสารสม 10 นาท - ตมใหเดอด 1 ชวโมง - กรองเอาแตนาสปรบปรมาตรใหได 30 ลตร - ใสเยอลงไปคลกเคลาใหทว


- ตมโดยใหรอนชา ๆ จนเดอด ตมทอณหภมน 45 นาท และปลอยไวใหเยน - ทาแผนโดยไมตองลาง

3. การยอมเยอดวยสจากคราม สตร

- สคราม 10 กโลกรม (ใชรอยละ 100 ของนาหนกเยอ) - เยอสา 1 กโลกรม - นา 20 ลตร (ใชเยอตอนา 1:20) - โซดาไฟ 10 – 20 ml. (โซดาไฟความเขมรอยละ 44 ใช

รอย ละ 1 – 2 ของสารละลาย)

- โซเดยมไฮโดรซลไฟต 20 – 40 กรม (ใชรอยละ 2 – 4 ของสารละลาย) วธยอม

- ละลายครามในนาคนใหทว - ใสโซดาไฟคนใหเขากน - ใสโซเดยมไฮโดรซลไฟท คนใหเขากนสครามจะเปลยนเปนสอน เชน สเหลอง

ออกนาตาล ฟองเปนสนาเงน แลวปลอยทงไว 5 – 10 นาท เพอใหสครามละลายใหหมด

- นาเยอใสลงไปยอมประมาณ 10 – 15 นาท - นาเยอผงอากาศเพอใหสครามเปลยนสจากสเหลองเปนสนาเงน - ลางนาเอาสารเคมออก - ทาแผนกระดาษ

สสงเคราะห สสงเคราะหทใชอยในปจจบนเปนการคนพบโดย H.W. Perkin นกเคมชาวเยอรมน ศนยกลางผลตสสงเคราะหในสมยตนนอยทประเทศเยอรมน จนกระทงเกดสงครามโลกครงท 1 ประเทศเยอรมนนไดถกตดขาดจากประเทศภายนอก สหรฐอเมรกาจงไดคดคนและผลตสสงเคราะหใชตงแตบดนน เราจงมสยอมใชกนจนถงทกวนน


ชนดของสสงเคราะห 1. สชนดทไมละลายนา (Pigment) เปนสทไมละลายในนาตองใชสารอนชวย ยอมไดงายและรวดเรว และราคาไมแพง สแตละชนดใชยอมเสนใย แตละอยางไดเหมอนกน สจะตดกบเสนใยดวยกระบวนการทางเชงกล เสนใยทยอมเนอมกจะกระดาง สจะจางและหลดออกงาย อนเปนปญหาในการยอมเสนใย สปกเมนตไดถกนามาใชผสมลงในของเหลวทจะผลตออกมาเปนเสนใยสงเคราะหหรอเรยกวา การยอมเสนใยตงแตยงเปนสารละลาย (solution dyed) สชนดทยอมแลวทาใหเสนใยมสแวววาวเปนประกายเมอโดนแสงอลตราไวโอเลตนน กเปนสปกเมนตชนดหนง 2. สชนดทละลายนาได (Dye) เปนสทละลายไดดในนาหรอสารละลายอนไดแก สไดเรกซ สอะโซอก สแอซด หรอสมอรแดนท สแคตไอออนก สรแอคทฟ และสดสเฟรส เมอนามายอมเสนใย สจะแทรกซมเขาไปในเนอเสนใยไดด

หลกการยอมสเสนใยดวยสสงเคราะห การยอมสเสนใยใหตดดและสไมตกสจะตองแทรกซมเขาไปในเนอของเสนใย ซงเสนใยทยอมสตดงายคอ เสนใยทมคณสมบตดดซมนาไดด เมอยอมสๆ จะทาปฏกรยากบโมเลกลภายนอกของเสนใยกอน ความชนหรอความรอนจะทาใหเสนใยพอง และจะมชองวางใหสเขาไปแทรกอยภายในไดมาก โดยสจะเขาไปเชอมโยงกบโมเลกลภายในของเสนใยและเมอเสนใยแหง สกจะตดอยในเสนใย

คณสมบตของสสงเคราะหแตละชนด 1. สเบสก (Basic dyes) เปนเกลอของเบสอนทรย (Organic base) ละลายไดในนา ตดเสนใยเซลลโลสไดเพยงเลกนอยหรอไมตดเลย บางครงเรยกวา สแคตไอออน ถายอมเสนใยเซลลโลสตองยอมดวยสารประกอบทสามารถกอรปเปนสารทไมละลายนากบตวสไดกอน ใชเปนตวเชอมโยงระหวางสกบเสนใยซงเรยกวา สารชวยตด (mordant) ยอมไดสออน สดใส แตไมทนแสง ปจจบนใชยอมกระดาษและหนง 2. สเอซด (Acid dyes) เปนสทเกดจากสารประกอบอนทรยทละลายได สวนใหญเปนเกลอของกรดกามะถน ตดใยโปรตนไดในนายอมทเปนกรดเจอจางใชยอมเซลลโลส ทมใชเซลลโลสบรสทธได มโครงสรางคลายกบสไดเรกซ การยอมสประเภทนตองคานงถงสภาวะความเปนกรด ของนายอม เพราะมากเกนไปหรอนอยเกนไปกไมด เชน ปอ ปาน และใยโพลโอไมด เปนตน 3. สมอรแดนทและฟรเมตลไลซ (Mordant and Preemtallized dyes) สเอซด หลายตวเปนรปสารประกอบเชงซอน (complex) กบโละบางชนดได เชน โครเมยม ละอองสทกอรปอยเหนอเสนใย ภายหลงเมอยอมทบดวยเกลอ โลหะ แลวมความคงทนตอการใชนาไดดกวาไมยอมทบ สารประกอบเชงซอนรปใหมนไมละลายในนา สามารถยอมตวสกอนพรอมกน หรอภายหลงการยอมดวยเกลอโลหะ


ไดทกวธ สเบสก เมอใชยอมเซลลโลสจาเปนตองใชสชวยตดสารชวยตด (mordant) มาชวยยดตวสกบเสนใยโดยมากนยมใชโปแตสเซยมไดโครเมท เชน chrome dyes , meta chrome dyes , after chrome dyes ความคงทนของสขนกบคณสมบตของสารชวยตดและวธยอม 4. สไดเรกซ เปนสทมราคาถก ยอมงายแตตกงายไมทนแดด ไมทนซก ถายอมทบดวยสารเคมบางชนด จะทาใหสทนทานขน แตยงไมนบวาเปน fast colour ตวของสเปนเกลอโซเดยมของกรดซลโฟนค เวลายอมไมเกดปฏกรยาเคมของสกบเสนใย แตตดเพราะสทละลายนาดดซมเขาภายในเสนใยแลวแหงอยภายในเทานน ปจจบนไดมส developed direct dyes เปนสไดเรกซทนาไปทา diazotised ใหม HN อยในตวส ทาใหทนตอการซกไดดขนแตไมทนแดดและความรอน 5. สดสเพอรส (Disperse dyes) ผลตขนเพอใชยอมใยอะซเตท ซงเปนเสนใยทดดนาไดนอย เปนสทไมละลายนาแตเปนละอองละเอยดลอยตวอยในนา เมอมสารชวยกระจายตว (dispersing agent) ทเหมาะสม ใชยอมในนายอมธรรมดาไมตองใชสารเคมอยางอนชวยนอกจากพา (carrier) ใหตวสเขาไปใกลเสนใย 6. สอะโซอค (Azoic dyes) หรอ Naphthal dyes เปนสกลมอะโซ แตตวสไมละลายนา กอรปเปนสบนเสนใยไดโดยการยอมดวยสารประกอบ ฟนอล ซงละลายนาไดกอนแลวนาไปยอมทบอกครงดวยเกลอกไดอาโซเนยม (diazonium salf) เกลอจะทาปฏกรยากบสารประกอบฟนอล เกดเปนสารประกอบอะโซ ใหสบนเสนใยซงเรยกวา คพปลง (coupling) สชนดนใชยอมเซลลโลสเทานนใหสสดสวย มความคงทน เปน fast colour ทแทจรง เมอสซมผานเขาไปในเสนใยแลวทา dyes diazotise ใหสเปลยนเปนตวสไมละลายนาเกาะอยภายในเสนใย ถายอมใหถกตองตามวธจะยอมเสนใยไดเกอบทกชนด การยอมตองยอม 2 ครง ตวสราคาไมแพงนก แตขบวนการยอมทาไดชา 7. สวต (Vat dyes) สตวแรกทรจกใชกนนนไดมาจากตนคราม ตองหมกใหตวสละลายออกมาจากตนพชจงจะใชยอมได ใชหมกในถงไมขนาดใหญ ถงนภาษาองกฤษเรยกวา Vat จงกลายมาเปนชอส ซงมคณสมบตเหมอนกนในกลมนเมอสงเคราะหขนมาได กยงคงเปนสทไมละลายนาตามเดม แตไมใชวธหมกละลายดวยโซดาไฟ และโซเดยมไฮโดรซลไฟท เมอยอมแลวตองออกซไดสใหกลบเปนตวสทไมละลายนาคงอยภายในเสนใย จงเปนสทมความคงทนดใชยอมเซลลโลสไดด เปนสทด ราคาแพง ความคงทนตอการใชงานสงทกดาน นยมใชยอมผาราคาแพง 8. สกามะถน (Sulphur or Sulphide dyes) เปนสทตดเสนใยเซลลโลสไดดตอเมอละลายอยในนาทมสภาพเปนดาง สารรดวสทนยมใชไดแก โซเดยมซลไฟด สซลเฟอร มกจะใหสทบและดานใชยอมสดา นาตาล กรมทา จาพวกสเขม ราคาถกมาก มความคงทนตอการซก และทนแสงไดดกวาสไดเรกซ แตสนาถายอมไมถกตองเสนใยจะเปอยเรว เนองจากซลเฟอรทตดอยจะเปลยนเปนกรดกามะถนกดเสนใยใหเปอยได เวลายอมมกลนเหมนแกสไขเนา


9. สโอเนยม (Onium dyes) เปนสปกเมนททละลายนาได โดยเลอกเอาตวปกเมนตทมความคงทนตอสารเคมและแสงนามาปรบปรงใหมกลนเคมทละลายนาได การยอมเชนเดยวกบสวตทละลายนาไดโดยใหสดดซมเขาไปในผาแลวเปลยนกลบมาเปนสทไมละลายนาอกครง 10. สออกซไดส (Oxidation colourants) ตวส Aniline Black เปนตวอยางทดของสในกลมน 11. สรแอคทฟ เปนสทละลายนาไดใชยอมเซลลโลสไดผลดมาก ยอมงาย สตดด มหลายสใหเลอก ราคาคอนขางแพง สมความทนทานสง เพราะวาสตดและเกาะผาโดยการทาปฏกรยาเคมกบใยผาโดยตรง 12. สโลหะ (Mineral colourants) เปนสารประกอบอนทรยทไมละลายนาหลายชนด ใชยอมเซลลโลสและใหสตางๆ กน เมอยอมแลวตองทาใหสารนตกตะกอนภายในเสนใยแลวเกดส 13. สปกเมนท ทใชกบเรซน (Pigment – resin binder system) การยอมแบบนใชผนผากบเสนใยไดทกชนด มลกษณะคลายกบการพมพหรอเขยนสโดยอดผาดวยสปกเมนทผสมเรซน ใหเรซนเคลอบตดผวผาเปนแผนบาง ๆ อบใหแหงแลวนาไปอบดวยความรอนสงใหเรซนเปนโมเลกลใหญ ซงมความคงทนตอการขดสดมาก แตเรซนทาใหผวสมผสของผาแขงกระดาง จากทกลาวมามสหลายชนดทสามารถจะนามายอมเยอได และมจาหนายอยทวไปในตลาด การทจะพจารณาเลอกสทจะนามาใชจาเปนจะตองคานงถงปจจยตาง ๆ อกหลายอยาง เชน ราคาของส เทคนคการยอม คณภาพของกระดาษทไดจากการยอม และราคาของผลตภณฑทจาหนายนน คมคากบการซอสชนดนนมาใชหรอไม เพราะวาในบานเราราคาผลตภณฑกระดาษไมไดคดจากตนทนการผลตจรง ยงขายในราคาทตากวาความเปนจรงมาก จงขอแนะนาเฉพาะสทนยมใชยอมเยอและกระดาษเพยง 2 ชนด เทานนคอ สไดเรกซ และสรแอคทฟ ซงมวธการยอม ดงน 1. การยอมเยอดวยสไดเรกซ (ยอมรอน) สตร

- ส (ชนดผง) 10 – 20 กรม (สออนใชรอยละ 1 – 2) 30 – 40 กรม (สปานกลางใชรอยละ 3 – 4)

>50 กรม (สเขมใชตงแตรอยละ 5) - นา 20 ลตร (ใชอตราสวนเยอตอนา 1:20) - เยอสาแหง 1 กโลกรม - เกลอแกง 20 กรม (ใชรอยละ 2) - สารสม 20 กรม (ใชรอยละ 2)


วธยอม - นานาใสภาชนะทจะตม - ตมนาใหอน ๆ - ใสสลงไปในนาอนคนจนสละลายหมด - ใสเกลอแกงและสารสมลงในนาสคนจนกวาสารจะละลายหมด - ใสเยอสาทผานการแชนามาแลวอยางนอย 1 ชวโมง ลงในนาสคนใหเปยกนาสจน

ทว - ตมทอณหภมนาเดอดปกต เปนเวลา 1 ชวโมง - ลางนาธรรมดา 1 ครง - ทาแผน

ถาตองการใหไดสใหมทไมเหมอนสเดมโดยการเปลยนมอรแดนท สจะเปลยนไปตามชนดของมอรแดนท แตจะทาใหตนทนสงขน เนองจากสารสมเปนมอรแดนททมราคาตาทสด และหางาย มจาหนายอยทวไปและใหสเหมอนเดมมากทสด 2. การยอมเยอดวยสรแอคทฟ (ยอมเยน) สตร

- ส (ชนดผง) 10 – 20 กรม (สออนใชรอยละ 1 – 2) 30 – 40 กรม (สปานกลางใชรอยละ 3 – 4)

>50 กรม (สเขมใชตงแตรอยละ 5) - นา 20 ลตร (ใชอตราสวนเยอตอนา 1:20) - เยอสาแหง 1 กโลกรม - เกลอแกง 40 กรม (ใชรอยละ 4) - โซดาแอช 1.5 กรม (ใชรอยละ 15)

วธยอม - นานาอนทจะใชยอมสใสลงในภาชนะทจะใชยอมส - ใสสลงไปในนาอนคนใหสละลายจนหมด - ใสเกลอแกงลงในนาสคนใหละลาย - ใสเยอสาทผานการแชนามาแลวอยางนอย 1 ชวโมงลงไปคลกเคลาใหเปยกนาสจน

ทวแลวแชในนาส 1 ชวโมง


- เตมสารละลายโซดาแอชลงไปคนใหกระจายทวเยอทยอมแลวแชนาเยอในนาสตออก 3 ชวโมง

- ลางดวยนาธรรมดาเอาสออก - นาเยอไปทาแผน

การยอมสและการลงสบนแผนกระดาษสา กระดาษสาเปนผลตภณฑสดทายของกระบวนการผลตกระดาษ กระดาษสาทกลาวถงนเปนกระดาษสาสขาวทผานการฟอกขาวแตไมไดผานการยอมสเยอมากอน กระดาษสาสขาวนสามารถนาไปพฒนาเปนผลตภณฑตาง ๆ ไดมากมาย แลวแตวตถประสงคทจะนาไปใช มผผลตบางรายจะผลตแตกระดาษสขาวเทานน เมอตองการจาหนายจงนากระดาษสามายอมสตาง ๆ ตามทลกคาตองการ วธการยอมสและการลงสบนแผนกระดาษพอสรปไดดงน 1. การยอมสกระดาษทงแผน กระดาษทจะนามายอมสจาเปนตองเปนกระดาษสขาว และมการสรางเอาสารฟอกสออกไปใหหมด เพอจะไดกระดาษทมการตดสทด การยอมสกระดาษจะมปญหาเกยวกบกระดาษทจะนามายอมจะตองผานการเคลอบดวยผงกลโคแมนแนน (Konnyaku) หรอ Kaki shibu (persimmon tannin) สารทงสองชนดนเมอเคลอบกระดาษแลวจะชวยเพมความเหนยวใหกบกระดาษ กระดาษจะไมเปอยและขาดเมอแชอยในนา และในสทจะใชยอมสามารถจะยอมและลางนาไดหลายครง กระดาษทไดจะมความเขมของสและความสมาเสมอของสทดสวนกระดาษสาธรรมดาทไมไดเคลอบดวยสารดงกลาวจะเปอยและขาดไดงาย ไมสามารถจะแชในสไดนาน และไมสามารถจะลางเอาสสวนเกนออกไดทาใหความสมาเสมอของสไมดเทาทควร ถาเปนกระดาษทมขนาดไมใหญมากกจะยอมไดดกวากระดาษทมขนาดใหญ ถงสาหรบยอมจะตองมถงยอมสททาดวย สแตนเลสหรออลมเนยม ม 2 แบบ คอ แบบสเหลยมผนผา มขนาดใหญกวาแผนกระดาษขางละ 5 – 10 เซนตเมตร ความสงประมาณ 10 เซนตเมตร ใชสาหรบยอมกระดาษทไมเคลอบ และอกแบบเปนถงสเหลยมผนผาเหมอนกนแตมความสงมากกวาความยาวของกระดาษ ใชยอมกระดาษทผานการเคลอบมาแลว การยอมแบงออกเปน 2 วธ ตามชนดของกระดาษสา คอ กระดาษสาทไมไดเคลอบสาร และกระดาษสาทเคลอบสาร 1. การยอมสกระดาษสาทไมไดเคลอบสาร เรมจากเตรยมสทจะใชยอมสวนใหญจะใชสไดเรกซและสรแอคทฟตามวธทกลาวไวแลวเกยวกบการยอมสในถงทจะยอม นาแผนกระดาษลงยอมไดเลยถาแผนไมใหญเกนไป โดยจบขอบทงสองขางจมลงใตนายอมแลวคอย ๆ ยกขนใหสวนทายของกระดาษเปยกนาสทงหมด รอจนนาสหยดหมดจงนาไปหนบกบราวแขวนกระดาษ ผงลมในรมจนกวา


จะแหง สของกระดาษอาจจะไมสมาเสมอ เนองจากกอนนากระดาษมายอมไมไดแชในนามากอน และชวงเวลาทยกกระดาษขนจากอางยอม นาสจะไหลลงมาดานลาง ทาใหสสวนลางสดคอนขางจะเขมมากกวาสวนบน การยอมแบบนานถาตองการยอมทบตองรอกระดาษทยอมครงแรกแหงกอนจงจะยอมทบได มฉะนนกระดาษจะขาด ถาเปนกระดาษสาแผนใหญไมสามารถจะยอมแบบเดมได เพราะเวลายกขนหรอผงกระดาษจะขาดไดจาเปนตองทาตะแกรงซอนกน 2 ชน เวลายอมนาแผนกระดาษใสตรงกลางแลวจมลงในนาสประมาณ 5 นาท แลวยกขยรอจนนาสหยดหมดจงนาไปผงทงตะแกรงแหงแลวจงนาออกจากตะแกรงเพอปองกนการขาดของกระดาษ 2. การยอมสกระดาษสาทเคลอบสาร สวนใหญจะใชกบการยอมสคราม (Indigo dye) หรอสวต (Vat) เพราะสชนดนไมละลายในนา การยอมและการลางเอาสทตดอยทผวของกระดาษจะทาไดงายสทไดจะมความเขมและสมาเสมอมาก ซงมวธการดงน

- เตรยมแผนกระดาษสา นากระดาษสาทผานการเคลอบแลวประกบดวยไมกวาง 2 – 3 เซนตเมตร ความยาวเทากบความกวางของกระดาษทขอบกระดาษดานบน แลวหนบดวยคลปหนบกระดาษ 2 อน กนไมใหกระดาษหลดไปจากไม สวนขอบกระดาษดานลางหนบดวยคลปทมมกระดาษมมละตว เมอยกกระดาษดานบนทมไมประกบอย กระดาษจะถกยกขนทงแผน และตงเทากนตลอดทงแผน

- นาแผนกระดาษแชในอางนาเพอใหแผนกระดาษเปยกทงแผน เปนเวลา 10 – 15 นาท อางทใชแชตองมความสงมากพอทจะใหแผนกระดาษหอยขอบดานลางลงโดยสด สวนขอบดานบนจะลอยนาเนองจากไมทใชประกบมนาหนกเบาจะทาใหขอบบนลอยอยทผวนา

- นากระดาษขนจากอางนา แขวนไวนอกอางรอจนนาหยดออกจากกระดาษหมดแลวจงจมแผนกระดาษลงในอางยอม โดยจมขอบกระดาษดานลางลงไปกอน แลวคอย ๆ ปลอยลงจนสด แชกระดาษในนาส 3 – 5 นาท แลวยกกระดาษขนนาไปลางนาเพอเอาสทตดดานผวนอกของกระดาษออกโดยใชสายยางฉดนาเบา ๆ ใหสหลดออกไปจมแชแผนกระดาษในอางนาลาง 15 นาท ทาการยอมทบอก 1 – 2 ครง ตามความเขมของสทตองการ หลงจากยอมจะตองลางเอาดางออกใหหมด เนองจากการยอมวธนจะยอมในสภาพของดางแก สจะไมหลดเมอลางดวยนาเพราะสจะออกซไดสกบอากาศเปลยนสภาพเปนเมดสทไมละลายนา การสรางลวดลายจากการยอมสามารถทาไดโดยใชเวลาการยอมทตางกนจะไดกระดาษทมความเขมของสตางกนตามระยะเวลาทยอม 2. การมดยอมกระดาษ การมดยอมกระดาษอาศยหลกการเดยวกบการมดยอมผาแตการสรางลายโดยวธการมดทาไดยากกวาผา เนองจากกระดาษจะมความแขงกวาผาไมสามารถสรางลายไดมากเทากบผา กระดาษทจะนามามดยอมจะตองผานการเคลอบมาแลว เพราะวาจะตองแชในนาสจะไดไมเปอย ขาดงายในขณะยอม และแกเอาเชอกทมดออก การยอมโดยนากระดาษทเตรยมเรยบรอยแลวจมยอมในนาสเมอเปยกนา


สทวแลว นาขนมาวางไวรอจนนาสหยดหมดแลว จงแกเชอกออกนาไปผงใหกระดาษแหง แตผายอมสวตหรอครามทาเชนเดยวกบการยอมกระดาษทงแผนทกลาวมาแลว ลายของกระดาษทเกดจะชดมากนอยขนกบความแนนของการมด และเวลาของการยอมจะตองสมพนธกนดวย 3. การจมยอม กระดาษทจะนามาใชยอมใชไดทงกระดาษไมเคลอบและกระดาษทเคลอบ ความสวยของกระดาษขยอยกบการเลอกชนดของส โทนสและการพบลายของกระดาษ ซงมวธการ ดงน 1. การจมยอมแผนกระดาษสาทมขนาดใหญ การยอมจะตองออกแบบลายของกระดาษทจะตองยอมกอน แลวจงพบกระดาษตามแบบทกาหนดไว จมยอมกระดาษลงในส สวนใหญจะใชสตงแต 2 – 4 ส ในแผนเดยวกน การจมสจะจมทละส ๆ ละจด เมอจมยอมเสรจแลวคลแผนกระดาษออก นาแผนกระดาษผงลมใหแหงกจะไดตามลายทกาหนด ขอเสยของวธนกระดาษจะมรอยพบจากการสรางลาย และไมหายไปเมอยอมแลว 2. การจมยอมชนกระดาษสา ชนกระดาษทกลาวถงนสวนใหญจะตดมาแลวสาหรบใชทาผลตภณฑตาง ๆ เชน กลบดอกไม ใบไม โบว และอน ๆ ซงมขนาดไมใหญมาก อาจจะยอมทงชนหรอเพยงครงเดยวในชนเดยวกนยอมสเดยวหรอมากกวาหนงสกได วธการยอมทาไดโดยนาชนของกระดาษสาทเตรยมไวแลวจดเปนชด ๆ ละ 20 – 30 ชน จะแชในนาใหเปยกทงชนหรอแชเฉพาะสวนทจะยอมกได บบเอานาออกไปนาไปจมยอมส บบเอานาสบางสวนออกไป หรอหลงจากนนจะนาไปผงบนตะแกรงใหแหงโดยถาสามารถแยกออกจากกนทละชนไมซอนกน สจะสมาเสมอกวาการซอนกน เพราะอาจจะมคราบของสทเกดจากการซอนทบกนกได หลงจากยอมสแลวนากระดาษทยอมสหอดวยกระดาษหนงสอพมพหนา ๆ เขาอบในเตาไมโครเวฟ 2 – 3 นาท โดยอบครงละ 1 นาท จะไดสทความสมาเสมอด แตทงนตองพจารณาดวามสอะไรบางทไมสามารถจะใชวธนได อณหภมและเวลาของการอบดตามความเหมาะสมของแตละสดวย 4. การยอมสโดยใชแปรง พกน และการพนสเปรย การยอมสกระดาษสาโดยใชแปรง พกนหรอการพนสเปรยสลงบนแผนกระดาษ ทาไดงายเพยงนาแผนกระดาษสามาวางบนพนหรอตาขายทเปนตะแกรงใชแปรง หรอพกนจมสทาลงบนแผนกระดาษใหทวและสมาเสมอ หรอใชพนสเปรยสลงบนแผนกระดาษดวยแรงลมซงสามารถปรบขนาดของละอองสได แลวผงกระดาษใหแหงกจะไดกระดาษสตามตองการ กระดาษสาทจะนามายอมสไมจาเปนตองทาใหเปยกนากอน เพราะจะทาใหการดดซบสของกระดาษไมด และไมเทากนสทไดจะไมสมาเสมอ 5. การพมพสลงบนแผนกระดาษสา


กระดาษสาทจะนามาพมพสไดนนจะตองมคณสมบตทพเศษกวากระดาษสาทวไป คอจะตองมผวหนาทเรยบ และสามารถกนการซมของสได จงจะนามาพมพสได การพมพสอาจจะพมพดวยวธตาง ๆ กนไป เชน พมพสกรน พมพออฟเซต และอน ๆ แลวแตคณภาพของกระดาษ 6. Marbling เปนการตกแตงกระดาษสาใหเกดความสวยงามดวยส ซงเปนการยอมสกระดาษสาชนดหนง วธการกคอ เอานาใสลงในอางหรอถงยอมเยอแลวหยดสทไมละลายนาลงบนนา การยอมวธนจะใชสหลาย ๆสผสมกนเพอใหเกดลายคลายธรรมชาต เมอหยดสตาง ๆ ลงบนผวนาหมดแลวใชปลายไมแหลมลากผานสตาง ๆ สจะกระจายออกไปเปนรปตาง ๆ ตามทลาก เสนลอยอยบนผวนา สรางลายตาง ๆใหเตมพนทหรอเทากบขนาดของกระดาษ แลวจบมมกระดาษทงสดงใหตง วางลงบนส กระดาษจะดดสตดกบกระดาษแลวยกขนผงใหแหง กจะไดภาพตามทตองการ การทาแบบนไมยากแตตองเลอกสทมคณภาพด และไมมกลนเหมนของตวสารทใชละลายส มฉะนนกระดาษทแหงแลวยงมกลนตดทกระดาษอกนาน

การวดคาและตรวจสอบสของกระดาษสา เนองจากสทใชยอมในกระดาษมหลายชนด เชน สไดเรกซ สรแอคทฟ สธรรมชาต และ อน ๆ ในแตละชนดของสกมความแตกตางกนไปตามคณภาพของส ดงนนจงไมมเปนมาตรฐานกลางของแตละสทจะใชเปนตวเปรยบเทยบไดจะมเพยงบางบรษททจาหนายสแลว ทาตวอยางของสเอาไวเสนอตอลกคา แตกมไมครบทกส สวนใหญเปนสเกดจากการผสมเพอใหเกดสใหม ๆ แตกมการเปลยนแปลงตามความตองการของลกคาแตละกลม เชน กลมคนไทยตองการสเขมมาก กลมคนยโรปตองการสออน ๆ การเลอกสความเขมของสสวนใหญจะทาตามความตองการของลกคา โดยใชความตองการของลกคาเปนมาตรฐาน ดงนนการวดคาและการตรวจสอบสของกระดาษจะพจารณาจากสงทมองเหน 4 ลกษณะคอ 1. สทปรากฏใหเหน (Hue) เนองจากสจากแหลงผลตทตางกนอาจจะไดสทไมเหมอนกน และบางครงสของบรษทเดยวกน แตซอคนละชดสทไดไมเหมอนเดมกม ดงนนจะตองพจารณาดวาสทปรากฏใหเหนอยนนใชสทเราตองการหรอไม เชน สเขยว สแดง สนาเงน เปนตน ถาใชกสามารถจะนาสนนมายอมไดเลย แตถาไมใชจาเปนตองหาสใหมมาทดลองยอมและดสจนกวาจะใชสทตองการจงจะยอมได 2. ความสวางของส (Value หรอ Lightness) หมายถงความสวางของสโดยดจากการสะทอนแสงทตางกนออกไป สแตละชนดหรอสชนดเดยวกนอาจจะไมมความแตกตางหรอมความแตกตางในความสวางของสกได ทงนขนกบปจจยอน ๆ อกเชน ความขาวของเยอ สารฟอกขาวทตกคางในเยอ ขนตอนของการยอมส และสารเคมทใชในการยอมส ความสวางของสทตางกนมาก ๆ จะ


ทาใหสทปรากฏมความแตกตางกนดวย ดงนนจาเปนตองควบคมปจจยตาง ๆ ดงกลาวใหดดวย เพอจะไดสทมความสวางทเหมอนกนหรอใกลเคยงกน 3. ความสด ความเขม และความบรสทธของส (Chroma) ถาสทมคณภาพดมความบรสทธสง หลงจากยอมจะไดสทความสดและความเขมมากโดยเฉพาะสพวกสรแอคทฟ จะดกวาสพวกไดเรกและสธรรมชาต แตราคาคอนขางจะแพงทงนยงขนกบความขาวของเยอและปรมาณของสทใชดวย ดงนนจาเปนตองควบคมคณภาพของสใหไดมาตรฐานและเปนไปตามความตองการของตลาดทมความแตกตางกนในแตละแหง 4. ความสมาเสมอของส (Smooth colour) สของกระดาษสาทดจะตองมความสมาเสมอเปนเนอเดยวกนตลอดทงแผน ถาหากในแผนเดยวกนสไมมความสมาเสมอ เขมบาง จางบาง ควรจะคดออกไป สาเหตของความไมสมาเสมอสวนใหญเกดในขนตอนของการยอมส และการทาแผนกระดาษ

วธการวดคาและตรวจสอบสกระดาษสา การวดคาและตรวจสอบสกระดาษสา ทาได 2 วธคอ 1. ดดวยสายตา เปนการดลกษณะปรากฏภายนอกของกระดาษสาเกยวกบชนดของส ความสวาง ความเขม และความสมาเสมอ โดยใชตวอยางทมอยแลวเปนตวเปรยบเทยบ การดดวยสายตาของแตละคน อาจจะมการเปลยนแปลงไดตลอดเวลา ทงนขนกบประสบการณ เพศ อาย อารมณ และสงแวดลอมในการมอง ซงมผลทาใหสอความหมายของสใหเขาใจไดโดยตรงเกดความผดพลาดขนได การดดวยตาอาจจะใชไดดสาหรบคนทมประสบการณและฝกฝนด และอาจจะใชไมไดเลยกบคนทไมมประสบการณ ทงนควรพจารณาจากความสาคญของชนงานเปนหลกกวาจะใชวธการใด 2. ใชแถบเทยบส การวดสกระดาษสาดวยแถบเทยบสกคอ การใชระบบ Munsell นนเองระบบนไดพฒนาขนโดย Albert H. Munsell ตงแตป คศ. 1905 ระบบนมพนฐานในการจดลาดบสทงาย และตรงไปตรงมาโดยอาศยคณสมบตการมองเหน มพนฐานในการจดลาดบสทงาย และตรงไปตรงมาโดยอาศยคณสมบตการมองเหน 3 ประการ คอ สทปรากฏ (hue) , ความสวางของส (value) และความสด ความเขม และความบรสทธของส (chroma) ดงน 1. แผนกระดาษสจะถกจดเรยงตามลกษณะของ hue ตาง ๆ ของแถบสเปคตรมไปตามเสนรอบวง 10 ส คอ สแดง (Red, R) สแดงออกเหลอง (Yellow-red,YR) สเหลอง (Yellow,Y) สเหลองออกเขยว (Green-Yellow,GY) สเขยว (Green,G) สเขยวออกนาเงน (Blue-Green,BG) สนาเงน (Blue,B) สนาเงนออกมวง (Purple-Blue,PB) สมวง (Purple,P) และสมวงออกแดง (Red-Purple,RP)


2. แถบกระดาษสทม hue เดยวกนจะถกจดเรยงในแนวดงตามลกษณะของสทม value แตกตางกนจากสทมความสวางตาสดจนถงสงสด 3. แถบกระดาษสกลมทม hue และ value เดยวกนจะถกจดเรยงในแนวนอนตามลกษณะของสทม chroma แตกตางกน จากสทมความสดนอยทสดจนถงมากทสด ระบบ Munsell จะระบสของวตถโดยใชตวเลขและตวอกษรในลกษณะ hue – value / chroma โดย

- hue เดยวกนจะมคาตงแต 1 – 10 และตอทายดวยอกษรยอของสคอ R , YR , Y , GY , G BG , B , PB , P และ RP

- value มคาตงแต 0 – 10 สทสวางนอยหรอสคลาจะมคา value ตาและจะตาลงไปถง 0 มสดา สวนสทสวางมากหรอมสออนจะมคา value สง และจะสงไปจนถง 10 มสขาว

- chroma มคาตงแต 0 – 12 หรอ 14 ขนอยกบแตละสจะสดใสทสดไดเทาใด ณ คา value ทคงทหนงๆ

ตวอยางถาเทยบสในระบบ Munsell ไดคา 5Y – 8/10 หมายความวา - Hue 5Y สเหลอง - Value 8 สออน - Chroma 10 สมความสดคอนขางมาก

อยางไรกตามถงแมวาระบบ Munsell จะสามารถสอความหมายของสไดอยางด โดยเฉพาะในหมของศลปน และนกออกแบบกตาม แตระบบนกยงมขอบกพรอง เนองจากการบอกลกษณะของสหรอจดลาดบของส ยงคงใชความนกคด ประสบการณ ของผมองแตละคน เรยกวาเปน sub jective ดงนนจงอาจทาใหมการบอกลกษณะของสทแตกตางกนได การนามาใชวดคาสของแผนกระดาษสา สามารถทาไดโดยนาแผนสกระดาษสามาเทยบกบแถบสวาใกลเคยงหรอเหมอนกบแถบสใดมากทสด แลวอานคาตามวธการขางบนกจะทราบวากระดาษสาสทวดมคา hue – value/chroma เปนเทาไรจะไดสอะไร แลวใชเปนตวมาตรฐานในการยอมสครงตอไป 3. ใชเครองวด เครองวดสโดยทว ๆ ไปใชระบบ CIE ซงไดถกพฒนาขนในป คศ. 1931 โดย Commission Internationale de I, Eclairage (CIE) เปนการวดสในรปของ objective โดยไมตองอาศยประสบการณ หรอความคดของมนษยในการระบสโดยวดสออกมาเปนตวเลขซงมขอดอยหลายประการคอ

- เปนระบบทไมขนกบการมองเหนของแตละบคคล ทาใหลดปญหาขดแยงได


- เปนระบบทวดสออกมาเปนตวเลข ถงแมชนงานตวอยางจะซดลงตามกาลเวลา แตจากตวเลขทมอยกยงทราบไดวาสเดมเปนอยางไร

- เปนระบบทสามารถนาไปคาณวนและทานายสตรสผสมได

ระบบ CIE อาศยปจจย 3 อยางในการพฒนาระบบคอ 1. แหลงกาเนดแสงมาตรฐาน (Illuminants)

แหลงกาเนดแสงทใชในการวดสนนสามารถวดการกระจายพลงงานทแตละความยาวคลน (spectral power distribution , SPD) ไดโดยใชเครอง spectroradio meter เนองจากการมองเหนสของวตถจากแหลงกาเนดแสงทตางกนจะทาใหมองเหนสแตกตางกนตามวน เวลา ภมประเทศ ภมอากาศ จงตองใชแหลงกาเนดแสงประดษฐทมคณภาพของแสงทคงท และเชอถอไดเรยกวา “source” ดงน

- IIIuminantA มการกระจายพลงงานแตละความยาวคลน (SPD) ใกลเคยงกบหลอดทงสเตน หรอแหลงกาเนดแสง incandescence อนทม color temperature ประมาณ 2848 K

- IIIuminantB มการกระจายพลงงานแตละความยาวคลน (SPD) ใกลเคยงกบหลอดไฟทงสเตน หรอแหลงกาเนดแสง incandescence อนทนามาผานแผนกรองแสงม color temperature ประมาณ 4900K IIIuminantB ใชแทนแสงแดดตอนเทยงแตปจจบนไมนยมใชแลว

- IIIuminantC มการกระจายพลงงานแตละความยาวคลน (SPD) ใกลเคยงกบหลอดไฟทงสเตน หรอแหลงกาเนดแสง incandescence อนๆทนามาผานแผนกรองแสงม color temperature ประมาณ 6700K IIIuminant C จะใชแทนแสงแดดตอนกลางวน

- IIIuminantD มการกระจายพลงงานแตละความยาวคลน (SPD) ใกลเคยงกบแสงแดดตอนกลางวนเชนกน แตจะแบงละเอยดตาม color temperature จากสเหลองจนถงสานาเงนเชน D55 , D60 , D65 และ D75 โดย IIIuminant D65 จะเปนทนยมใชมากทสด IIIuminant D ทมตวเลขนอยตอทายจะสออกเหลองมากกวาทมตวเลขมาก ยงมตวเลขมากเทาไรกยงมสออกฟาหรอนาเงนมากขนเทานน

2. แสงทสะทอนออกมาจากวตถ แสงทสะทอนออกมาจากวตถสามารถวดออกมาเปนตวเลขไดโดยใชเครองมอท

เรยกวา spectrophoto meter จะวดปรมาณการสะทอนแสงของวตถเปรยบเทยบกบมาตรฐานอางอง (reference) ไดเปน reflectance curveวตถทมสแตกตางกนจะม reflectance curve ตางกน เชน

- วตถสขาว แสงสะทอนททกความยาวคลน 400 – 700 นาโมเมตร - วตถสนาเงน แสงสะทอนมากทความยาวคลน 430 – 460 นาโมเมตร - วตถสเขยว แสงจะสะทอนมากทความยาวคลน 500 – 530 นาโมเมตร


- วตถสเหลอง แสงจะสะทอนมากทความยาวคลนของแสงสเขยว เหลอง และแดง และจะมการดดกลนแสงมากทความยาวคลนของแสงสนาเงน

- วตถสแดง แสงจะสะทอนมากทความยาวคลน 620 – 700 นาโมเมตร - วตถสดามการสะทอนแสงตามากททกความยาวคลนหรอมการดดกลนแสงตลอดความ

ยาวคลน 400 – 700 นาโมเมตร 3. ผสงเกตการณมาตรฐาน

การวดสออกมาเปนตวเลขจะตองสามารถหาปรมาณการตอบสนองของตามนษยตอแสงสแดง เขยว และนาเงนได เมอเราสามารถหาปรมาณการกระจายพลงงานของแหลงกาเนดแสง การสะทอนแสงของวตถ และการตอบสนองของตามนษยทไวตอชวงแสงสแดง เขยว และนาเงนไดกจะทาใหเราสามารถวดส หรอระบสของวตถออกมาเปนตวเลขได โดยนาคาทงสามทแตละความยาวคลนเดยวกน จากนนนามารวมกนตลอดความยาวคลน 400 – 700 นาโมเมตร มาคณกนเปนตวเลข 3 คา คอ X , Y และ Z คา X , Y และ Z ทไดเรยกวา CIE Tristimulus values ซงเปนตวเลข 3 คาทใชในการระบสของวตถ แตไมสามารถบอกลกษณะของสทมองเหน เชน hue , value และ chroma ใหเขาใจได จงมการปรบปรงสมการการวดคาสเปน 2 แบบคอ

1. สมการของ Hunter (Hunters, colour space) วดคาเปน L a b 2. สมการ CIE 1976 หรอ CIELAB วดคาเปน L* a* b*

โดย L* ใหกาหนดคาความสวาง (lightness) L = O = perfect black sample (สดาสนท) L = 100 =perfect white sample (สขาวบรสทธ) a* ใชกาหนดสแดงหรอสเขยว (red – green) a เปน + สจะไปในทศทางของสแดง a เปน - สจะไปในทศทางของสเขยว b* ใชกาหนดสเหลองหรอสนาเงน (yellow – blue) b เปน + สจะไปในทศทางของสเหลอง b เปน – สจะไปในทศทางของสนาเงน ถงแมวาในปจจบนเรายงไมมสมการวดสใดทจะสมบรณทสด สามารถใหคาความแตกตางของสไดสมาเสมอ และมขนาดเทากนกตาม การวดสในระบบ CIELAB กเปนระบบทเหมาะสม และควรนามาใชเพอใหสามารถสอสารและเขาใจไดทวโลก


การวดกระดาษสดวยเครองสามารถทาไดโดยงายเพยงเตรยมตวอยางแผนกระดาษสทจะวดตามทผผลตเครองแนะนาและตองวดใหมากพอเพอคาทไดจะไดคลาดเคลอนนอยทสด คาทวดจากเครองอาจจะเปน La b หรอ L* a* b* ขนอยกบสมการภายในเครอง นาคาทไดวเคราะหหาความแตกตางทางสถตเพอใชเปรยบเทยบตอไป สวนคาความสมาเสมอของสดจากคาเบยงเบนมาตรฐานของสภายในแผนเดยวกนกได การวดคาและตรวจสอบสของกระดาษสาจะเหมอนกบการวดคาสของผลตภณฑทว ๆ ไป จะเลอกวธการใดกไดแลวแตความเหมาะสมและเครองมอทมอย แตถาตองการความละเอยด และถกตองมาก ๆ จาเปนตองใชเครองวดสวดคาแลวนาคาวเคราะหหาความแตกตางทางสถต ถงอยางไรกจะตองใชสายตาในการพจารณาดวย เพราะมหลายอยางทไมสามารถวดไดจากเครองโดยเฉพาะความรสกทมตอสจาเปนตองดแลและพจารณาเอง

การตลาดกระดาษสา การตลาดของกระดาษสา สวนใหญหรอรอยละ 70.1 อยในรปบคคลธรรมดา รองลงมารอยละ 21.6 อยในรปบรษทจากด และสวนทเหลอเปนหางหนสวน ซงกจการถงรอยละ 64.0 มเงนทนหมนเวยนตากวา 1 ลานบาท ซงในการประกอบการเกยวกบกระดาษสาและผลตภณฑนนถอไดวาเปนอาชพหลกของผประกอบการเกอบทงหมด สาหรบลกษณะการประกอบการนน ปรากฏวาผประกอบการมทงการผลตกระดาษสาอยางเดยวรอยละ 23.7 ทาการผลตภณฑอยางเดยวรอยละ 35.1 และทาการผลตทงกระดาษสาและผลตภณฑรอยละ 41.2 ในการดาเนนการผลตนนมทงใชคนงานประจาและจางเปนรายชน โดยสวนใหญเปนธรกจขนาดยอมในระดบครอบครว สาหรบมลคาของผลตภณฑททาการผลตในป 2542 ปรากฏวาผประกอบการทาการผลตกระดาษสามมลคาเฉลยรอยละ 34.7 รองลงมาเปนดอกไมประดษฐรอยละ 20.5 ของขวญ / ของทระลกจากกระดาษสารอยละ 18.4 เครองเขยนจากกระดาษสารอยละ 11.5 และสวนทเหลออยในรปอน ๆ ในดานการจดจาหนายของผประกอบการปรากฏวารอยละ 40.4 จาหนายภายในประเทศอยางเดยวรอยละ 5.3 จาหนายในตลาดตางประเทศและสวนทเหลอจาหนายทงภายในและตางประเทศ ซงผประกอบการททาการจาหนายในตลาดตางประเทศนนมถงรอยละ 58.9 ทมมลคาการสงออกมากกวารอยละ 60.00 ของมลคาผลตภณฑทงหมดททาการผลต โดยประเทศทกจการสงผลตภณฑไปจาหนายโดยพจารณาจากมลคา อนดบแรกคอสหรฐอเมรการอยละ 28.4 รองลงมาคอญปนรอยละ 13.7 ยโรปรอยละ 27.3 และสวนทเหลอกระจายไปยงประเทศตาง ๆ ซงชองทางในการตดตอกบตลาดตางประเทศนนมหลายรปแบบทสาคญไดแก ลกคาจากตางประเทศมาตดตอเองมถงรอยละ 87.0 ตดตอ


กบลกคาตางประเทศรอยละ 31.5 และขายผานบรษทการคาและนายหนาทตงอยในประเทศไทยรอยละ 33.3 ในการสงเสรมการตลาดสาหรบตลาดภายในประเทศมการใชการขายโดยพนกงานขาย (ทงผประกอบการและพนกงานการตลาด) รอยละ 57.5 การสงเสรมการขาย (sales promotion) โดยออกงานแสดงสนคารอยละ 51.3 การตลาดทางตรง (direct marketing) โดยออกงานแสดงสนคารอยละ 51.3 การตลาดทางตรง (direct marketing) โดยใชอนเตอรเนตรอยละ 17.5 สาหรบการสงเสรมการตลาดโดยการโฆษณามไมมากนก กลาวคอมการใชแผนพบ ใบปลว แคตตาลอกรอยละ 16.3 โฆษณาผานสงตพมพรอยละ 7.5 ทางวทยรอยละ 1.3 และใชสมดหนาเหลองรอยละ 2.5 อยางไรกตามผประกอบการรอยละ 30.0 บอกวาหนวยราชการตาง ๆ ยงมสวนชวยในการประชาสมพนธ สวนการสงเสรมการตลาดในตลาดตางประเทศ มผประกอบการททาการสงเสรมการตลาดอยเพยงรอยละ 49.3 เทานน ทงนเนองจากสวนใหญในการจาหนายผลตภณฑผซอจะมาตดตอเอง สาหรบผประกอบการททาการสงเสรมการตลาดในตลาดตางประเทศรอยละ 42.9 การขายโดยพนกงานขายรอยละ 17.1 และการโฆษณาโดยสอตพมพรอยละ 14.3 อยางไรกตามหนวยราชการของไทยยงมสวนชวยในการประชาสมพนธใหดวย คดเปนรอยละ 25.7 ในการเพมมลคาเพมใหกบผลตภณฑในดานการผลต ผประกอบการรอยละ 84.1 มการเพมมลคาโดยวธน สาหรบวธการในการเพมมลคาเพมใหกบผลตภณฑในดานการผลตทผประกอบการใชกนอยนนพบวารอยละ 72.6 เนนการพฒนาทกษะของคนงานในการผลตรอยละ 69.9 เนนพฒนาเทคนคการผลตรอยละ 67.1 เขมงวดในดานคณภาพวตถดบรอยละ 56.2 ใชกระบวนการผลตทไมทาลายสงแวดลอม และรอยละ 15.1 ใชวธการอน ๆ สวนการเพมมลคาเพมทางการตลาดใหกบผลตภณฑนน พบวาผประกอบการรอยละ 81.6 ไดใชวธการตาง ๆ ในการเพมมลคาเพมทางการตลาด โดยรอยละ 85.2 เนนทคณภาพ ความประณต ฝมอรอยละ 73.2 เนนเอกลกษณของผลตภณฑททาดวยมอรอยละ 59.2 ใชการออกแบบทเปนเอกลกษณ อยางไรกตามมเพยงรอยละ 23.9 เทานนทใชตราสนคาอยทตวผลตภณฑหรอบรรจภณฑ และรอยละ 11.3 ทใชการโฆษณาในการสรางภาพลกษณใหกบสนคาเปนวธการในการสรางมลคาเพมทางการตลาด ผประกอบการรอยละ 20.3 เหนวาตราไมมผลตอการสรางมลคาเพมรอยละ 43.2 เหนวามผลในระดบปานกลาง และรอยละ 36.5 เหนวามผลเปนอยางมาก ผประกอบการรอยละ 22.5 เหนวาไมมความจาเปนมากนกในการสรางตราของตนเองรอยละ 40.0 เหนวามความจาเปนในระดบปานกลาง และรอยละ 37.5 เหนวามความจาเปนมาก สวนความคดเหนในดานความสามารถในการสรางตนเอง ผประกอบการสวนใหญคดวากจการมความสามารถเพยงพอ และผประกอบการถงรอยละ 85.7 เหนวาตรามสวนชวยเพมราคาขายได


สาหรบสภาพการแขงขนในตลาดในประเทศ และตางประเทศ ผประกอบการทากระดาษสาและผลตภณฑในประเทศพบวาการแขงขนดานราคาเปนปญหาทสาคญทสด รองลงมาไดแก ปญหาดานคณภาพ ความประณต ฝมอ และการลอกเลยนผลตภณฑ สวนในตลาดตางประเทศ คณภาพ ความประณต ฝมอ เปนสงทสาคญทสด รองลงมาไดแก ราคา และการออกแบบผลตภณฑ

การเพมมลคากระดาษสา การทดสอบผลตภณฑกระดาษสาภายในประเทศ สามารถสรปผลไดดงน

1. ผลตภณฑทไดรบความนยมทกโอกาส และสถานท คอ การดอวยพร และดอกไมประดษฐ เปนทสนใจมากโดยเฉพาะกหลาบและดอกบวเทานน สนยมคอ แดง และชมพ ตามลาดบ

2. ราคา สถานท เวลา และรายการสนคาตามฤดกาล เปนปจจยทสาคญอยางหนงทสงเสรมใหขายไดมากขน เชนในชวงใกลปใหมการดอวยพรกจะเปนทนยม ในชวงเดอนสงหาคมตรงกบวนแม ดอกมะลกจะขายได หางสรรพสนคาเซนทรลเปนสถานทขายสนคาหตถกรรมไดมากกวาทอนททาการทดสอบ ราคาของสนคาตากวา 50 บาท จะขายไดดในสภาวะเศรษฐกจตกตา เชนน

3. การนาเสนอขาย การบรรจหบหอ และการตดฉลาก โดยการจดดอกไมประดษฐในแจกน ใสกลองไมหรอใสซองพลาสตก สามารถเพมราคาใหสนคาได

4. สงทไดคาแนะนาจากลกคาสวนใหญคอ คณภาพสสน รปแบบและการนามาใชงาน เชน กระดาษทสอดในการดอวยพรควรเรยบเขยนได ชอบผลตภณฑสคอนขางสดใส คณภาพและการใชประโยชนผลทไดจะเหมอนกบการวจยในสหรฐอเมรกา คอลกคาตองการคณภาพสงมความประณตในการผลต และเรยบรอย ดแขงแรงและทนทาน และสามารถนามาใชประโยชนไดอยางแทจรง การออกแบบและสจะชอบแตกตางไปจากคนสหรฐอเมรกา คอ ชอบแบบทมการตกแตงคอนขางมากและทนสมย สคอนขางสดใส เปนตน

ตวอยางการทดสอบตลาดผบรโภคของผลตภณฑกระดาษสาในประเทศสหรฐอเมรกา ผลของการสารวจพบวาผลตภณฑทมแนวโนมสามารถนาไปสงออกในระดบการคาไดแก

1. บตรอวยพร ไดใชแนวความคดของใบไมและดอกไมไดดมาก มลกษณะเปนเอกลกษณมจดเดนเฉพาะการฉกรมบตรเปนธรรมชาต ไมชอบการตดขอบดวยกรรไกรซกแซก ขอควรระวงคอ กระดาษทสอดใสสาหรบการเขยนคาอวยพรควรมความหนาพอเหมาะและเรยบเหมาะสาหรบการเขยน สวนแบบใหคานงถงการสงทางไปรษณย ดงนนควรจะเรยบไมขรขระมาก คาอวยพรทพมพดวยคอมพวเตอรกไมเหมาะสมกบงานหตถกรรม


2. สมดบนทก ทาใหมขนาดหลากหลาย เพอโอกาสตาง ๆ และชอบแบบเรยบงายไมตองตกแตงมาก ควรจะเปนงานทปราณต และคงทนในการใชงาน การเยบดวยเชอกปอสากเปนสงทนาสนใจโดยเฉพาะการเขาเลมและกระดาษทใชเขยนควรเรยบและมความหนาบางสมาเสมอ

3. ถงกระดาษทใชกระดาษสอดดวยกลบดอกไมและใบไม ทาใหหลากหลายขนาดขน เปนลกษณะทเปนเอกลกษณดมาก มความแตกตางกบสนคาทมอยในทองตลาด มความเปนธรรมชาต ถาถงขนาดใหญควรระวงเรองความแขงแรง

4. กลองชา ความชอบอยในระดบปานกลาง ไดรบความสนใจ และชนชอบในการออกแบบและการตกแตง ในลกษณะโครงสรางทมความคงทนแขงแรงและเนอลายกระดาษทใชด แนะนาใหใชพลาสตกคลมเพอปองกนความสกปรก ชอบการตกแตงทใชเชอกรวมทงความประณตในการบนวมทฝา

5. รปภาพฉกปะ ภาพทสงไปเปนสสดจงแนะนาใหปรบปรงเรองส การสรางภาพจากกระดาษฉกเปนชนเลก ๆ ใหเปน 3 มต เปนแนวความคดทด ภาพนกและดอกไมเปนธรรมชาต แตกไมมอะไรแสดงถงเอกลกษณวาเปนผลตภณฑจากไทย ควรใสกรอบกระจกหรอพลาสตกเพอปองกนฝนละออง

ลกษณะเกณฑมาตรฐานทลกคาใชในการตดสนใจ 1. การประดบประดาตกแตง ลกคาชนชอบการออกแบบหตถกรรมในลกษณะสามมต

และมความคดเหนในเชงบวกตอผลตภณฑทมการตกแตงแบบธรรมดา งายๆ การตกแตงมากๆ ทาใหมความเหนในเชงลบมากขน ไมชอบผลตภณฑนน

2. ส ชอบสทเปนธรรมชาต จางๆ ไมสดใสเกนไป 3. คณภาพ ตองการผลตภณฑทมคณภาพมากขน มความประณตในการผลต ชอบ

ผลตภณฑทมลกษณะคงทน 4. การใชวสดธรรมชาต การใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาต และวธการยอมส

ธรรมชาตเปนทชนชอบของคนอเมรกน การใชวสดทไมใชธรรมชาตลกคาจะชอบนอยลง 5. การใชประโยชน ควรจะเปนผลตภณฑทใชประโยชนไดจรง ประโยชนการใชงาน

ของผลตภณฑจะมนาหนกมากกวาความสวยงาม 6. ความเปนเอกลกษณ การออกแบบผลตภณฑใหมลกษณะของผลตภณฑท เปน

เอกลกษณความแตกตาง มความสาคญเปนพเศษเพอมองหาตลาดในบรรดาผลตภณฑทหลากหลาย 7. ความเหมาะสมทางวฒนธรรม ผลตภณฑหตถกรรมควรสอดคลองกบวฒนธรรมของ

ชาวอเมรกนหรอมลกษณะทเปนตวแทนทสอถงวฒนธรรมของประเทศผผลต


8. การใหความร ลกคาชอบสนคาทพวกเขาสามารถรเรองบางอยางเกยวกบวฒนธรรมจากตวสนคาได


เอกสารอางอง กรมสงเสรมอตสาหกรรม , 2532. แนวทางการสงเสรมการลงทนการทากระดาษสา. โครงการสงเสรม พฒนากระดาษสาฝายเทคโนโลย 2 ศนยสงเสรมอตสาหกรรมภาคเหนอ กรมสงเสรมอตสาห กรรม. 42 น. กรมสงเสรมการเกษตร , 2535. ปอสาและการทากระดาษสา. คาแนะนาท 148. พมพทโรงพมพชมนม สหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย , กรงเทพฯ. 21 น. ขวญฤทย คาขาว และเตอนใจ สามหวย , 2530. สธรรมชาต. วารสารคหเศรษฐศาสตร 30 (2) : 06 – 115. คะนง จนทรศร , 2531. การมดยอม. สานกพมพโอเดยรสโตร. หนา 3 – 4. คคโอะ โมรโมโต , 2528. สธรรมชาต. สมาคมเทคโนโลยทเหมาะสม , กรงเทพฯ. 9 น. จงรกษ จนทรเจรญสข , ศภมาศ พนชศกดพฒนา , ชยฤกษ สวรรณรตน และนรชา พเนตรเสถยร ,

542. อทธพลของนาทงจากการผลตกระดาษสาตอ pH ของดน ผลผลตและการดดดงธาตอาหารของขาวทปลกในดนเปรยวจดชดดนรงสต. ในการสมมนาทางวชาการเรอง การผลตและการใชประโยชนจากสา วนท 10 มนาคม 2542 ณ อาคารสารน เทศ 50 ป มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, กรงเทพฯ น. 113 – 114.

จรา ณ หนองคาย , 2531. เทคโนโลยหลงการเกบเกยวผกและผลไม และดอกไม. สานกพมพแมสพบ ชซง. น. 258- 259. เชอชาย ทพยสมบตบญ , 2544. สอยดาว. เอกสารรหส 7–22000–000–340 สถาบนราชภฎราไพพรรณ, จนทบร. 1 น. เทยนศกด เมฆพรรณโอภาส , 2534. สธรรมชาตกบการยอม.มหาวทยาลยศรนครนวโรฒ มหาสารคาม 0 (1) : 1 - 9. เทยนศกด เมฆพรรณโอภาส , 2536. สารเคมทใหสของพช. มหาวทยาลยศรนครนวโรฒ มหาสารคาม 2 (1) : 26 – 33. ทะดะโอะ ซาไก , 2542. มาตรฐานการกาหนดเกรดของเปลอกปอสา ประเทศไทยและประเทศลาว.

เอกสารประกอบการสมมนาเรอง บทบาทของปอสาในวงจรธรกจขนาดเลกและกลาง วนศกรท 1 ตลาคม ณ อาคารสารนเทศ 50ป มหาวทยาลยเกษตรศาสตร กรงเทพฯ. 7 น.

นยนา นยมวน,2538. กระดาษถาวร. ในวทยาศาสตรสาหรบเยาวชนเลม 8 สถาบนวจยวทยาศาสตรและ เทคโนโลยแหงประเทศไทย กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลยสงแวดลอม, กรงเทพฯ. น. 71.


นยนา นยมวน และโกบายาช โคบายาช,2542. สองทศวรรษของการพฒนากระดาษสาไทย. เอกสาร ประกอบคาบรรยายในการสมมนาวชาการเรอง บทบาทปอสาในวงจรธรกจขนาดเลก ขนาด กลาง ณ อาคารสารนเทศ 50 ป มหาวทยาลยเกษตรศาสตร โดยความรวมมอกบกรมสงเสรม อตสาหกรรม,กรงเทพฯ.23น. นยนา นยมวน,2543. หลกการทสาคญของการผลตกระดาษสา. ในการประชมเชงปฏบตการเรอง การ

ปลกและการแปรรปปอสา วนท 27 - 30 สงหาคม ณ โรงแรมสหราช อาเภอเมอง จงหวดอตรดตถ. 9 น.

นนทวน บณยะประภศร และอรนช โชคชยเจรญพร,2539. สมนไพรไมพนบานเลม1. คณะเภสช มหาวทยาลยมหดลและศนยพนธวศวกรรมและเทคโนโลยชวภาพแหงชาต,กรงเทพฯ. น. 12 –14. นนทวน บณยะประภศร และอรนช โชคชยเจรญพร, 2543. สมนไพรไมพนบานเลม 3. คณะเภสช มหาวทยาลยมหดลและศนยพนธวศวกรรมและเทคโนโลยชวภาพแหงชาต,กรงเทพฯ. น. 286 – 288. นนทวน บณยะประภศร และอรนช โชคชยเจรญพร, 2543. สมนไพรไมพนบานเลม4 คณะเภสช มหาวทยาลยมหดลและศนยพนธวศวกรรมและเทคโนโลยชวภาพแหงชาต,กรงเทพฯ. น. 354 – 376. นคม เพชรผด,2521. คมอปฏบตการวชาเทคโนโลยทางเยอกระดาษและกระดาษ. ภาควชาวนผลตภณฑ คณะวนศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, กรงเทพฯ. 92 น. นวลแข ปาสวนช,2542. ความรเรองผาและเสนใยฉบบปรบปรงใหม. จดพมพและจาหนายโดย บรษท ซเอดยเคชน จากด (มหาชน) กรงเทพฯ. 350 น. บงอร เทยมศร,ยพา ศตสารและนยนา นยมวน. 2532. ปอสา.ศนยบรการเอกสาร การวจยแหง ประเทศไทย สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย,กรงเทพฯ. 38น. พะยอม ตนตวฒน , 2524. สยอมธรรมชาต. วารสารวทยาศาสตร 35 (11) : 795 – 802. มณฑา โกเฮง , 2537. เอกสารประกอบการสอนวชา การยอมสและพมพผา. ภาควชาคหกรรมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนวโรฒ,กรงเทพฯ. 226 น. มาโกโตะ ทาจมา , 2543. ผลงานวจยดานสาของญปนและความเชอมโยงกบการวจยและพฒนาสาใน ประเทศไทย เอกสารประกอบการสมมนาเรอง การผลตและการใชประโยชนจากสา วนท 10 มนาคม 2542 ณ อาคารสารนเทศ 50 ป มหาวทยาลยเกษตรศาสตร , กรงเทพฯ. หนา 54 – 83.


โยชนาร โคบายาช , 2543. กลยทธในการปรบปรงการผลตกระดาษสาไทย เพอการนาเสนอในตลาด สากล. เอกสารประกอบการประชมเชงปฏบตการเรองการปลกและการแปรรปปอสา วนท 27–30 สงหาคม 2543 ณ โรงแรมสหราช อาเภอเมอง จงหวดอตรดตถ. 8 น.

ยพา มงคลสข , อมรา ทองปาน , วภารตน รตน , วรรณา นมละออ และพนดา วงษแหวน , 2542. การขยายพนธตนสาดวยวธการเพาะเลยงเนอเยอ เอกสารประกอบการสมมนาทางวชาการเรอง การผลตและการใชประโยชนจากสา วนท 10 มนาคม 2542 ณ อาคารสารนเทศ 50 มหาวทยาลยเกษตรศาสตร จดโดยสถาบนคนควาและพฒนาผลตผลทางการเกษตรและ อตสาหกรรมเกษตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร รวมกบองคการความรวมมอระหวางประเทศ ของญปน. 113 น. รงอรณ วฒนวงศ , ธระชย รตนโรจนมงคล และจระศกด ชยสนท , 2542. การผลตเยอปอสาคณภาพสง

เพอใชในงานหตถกรรม เอกสารประกอบการสมมนาทางวชาการเรอง การผลตและการใชประโยชนจากสา วนท 10 มนาคม 2542 ณ อาคารสารนเทศ 50 ป มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, หนา 54 – 83.

เลอลกษณ จตรดอน , พรรณทพย พนไพโรจน , อรวรรณ ละอองคา , ศภลกษณ สดขาว , พลสณห มหาขนธ , วชย หฤทยธนาสนต และคาซโอะ อซาก ,2542. เอนไซมยอยลกนนเพอ การแยกเยอสา. เอกสารประกอบการสมมนาทางวชาการเรอง การผลตและการใชประโยชน จากสา วนท 10 มนาคม 2542 ณ อาคารสารนเทศ 50 ป มหาวทยาลยเกษตรศาสตร กรงเทพฯ. น. 110 – 112. เลอลกษณ จตรดอน,พลสณห มหาขนธ และพรรทพย พนไพโรจน,2542. เอนไซมเพคคเนสเพอการ แยกเยอสา. เอกสารประกอบการสมมนาทางวชาการเรอง การผลตและการใชประโยชนจากสา วนท 10 มนาคม 2542 ณ อาคารสารนเทศ 50 ป มหาวทยาลยเกษตรศาสตร กรงเทพฯ. น.108 – 109 วทยา ปนสวรรณ,บญฤทธ ชประยร และจารวรรณ ไผทอง,2542. คณสมบตทางเคมของเยอปอสาทได

จากการตมเยอดวยการระเบดดวยไอนา. เอกสารประกอบการสมมนาทางวชาการ เรองการ ผลตและการใชประโยชนจากสา วนท 10 มนาคม 2542 ณ อาคารสารน เทศ 50 ป มหาวทยาลยเกษตรศาสตร กรงเทพฯ. น.105

วทยา ปนสวรรณ,2540. รายงานการวจย การวเคราะหองคประกอบทางเคมของวตถดบทไมใชไม สาหรบอตสาหกรรมกระดาษ.ภาควชาเคม คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. 14 น.


วชย หฤทยธนาสนต,ยพา มงคลสข,สชาดา อชชน,วชา หมนทาการ,ธารงรตน มงเจรญ และ อานาจ ธระวนช,2544. การพฒนาระบบการผลตเยอและกระดาษจากปอสาทไมกอปญหาสง แวดลอมเพออตสาหกรรมขนาดเลก. รางสรปรายงานการวจยฉบบสมบรณ ชดโครงการวจย เสนอสานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต, กรงเทพฯ 68 น. วารณ ธนะแพสย และวฒนนท คงทด,2543. คณภาพกระดาษสาและผลตภณฑมลคาเพม. เอกสาร ประกอบการประชมเชงปฏบตการเรอง การปลกและการแปรรปปอสา วนท 27 – 30 สงหาคม 2543 ณ โรงแรมสหราช อาเภอเมอง จงหวดอตรดตถ. 10 น. วฒนนท คงทด,2540. การศกษาขอมลเบองตนในการทาแผนกระดาษ. สถาบนคนควาและพฒนาผลต ผลทางการเกษตรและอตสาหกรรมเกษตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, กรงเทพฯ. 14 น. วฒ วฒธรรมเวช,2540. รวมหลกเภสชกรรมไทย. สารานกรมสมนไพร. น. 70 ศร ผาสก,2535. สมนไพรใหส. แนะนาตนไมทใหสสาหรบผสมอาหารและสยอมผา. เจรญวทยการ พมพจาหนายโดยสายสงศกษาธการ. บรษทเคลดไทย จากด, กรงเทพฯ. 149 น. สมบต อศวปยานนท,สเพญ จงวฒนา และนยนา นยมวน,2526. การปรบปรงการผลตกระดาษสาไทย ของวท.สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย กระทรวงวทยาศาสตร เทคโนโลยและสงแวดลอม, กรงเทพฯ. (รายงานเลขท 22 – 04 ฉบบท 3) สงคราม ธรรมมญช และมะลวลย ธนะสมบต,2542. การผลตและการตลาดของเปลอกปอสา. เอกสาร ประกอบการสมมนาทางวชาการ เรองการผลตและการใชประโยชนจากสา. วนท 10 มนาคม 2542 ณ อาคารสารนเทศ 50 ป มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, น. 28 – 53 สงคราม ธรรมมญช,2543. บทบาทของปอสากบการพฒนาชนบทไทย. เอกสารประกอบการประชมเชง ปฏบตการเรอง การปลกและการแปรรปปอสา วนท 27 – 30 สงหาคม 2543 ณ โรงแรม สหราช อาเภอเมอง จงหวดอตรดตถ, 4 น. สะอาด บญเกด,จเร สดากร และทพยพรรณ สดากร,2523. ชอพนธไมในเมองไทย. กองทนจดพมพ ตาราปาไม คณะวนศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, กรงเทพฯ. 657 น. สรรตน จารจนดา,2539. เครองวดส – นวตกรรมเพอการแขงขนในอตสาหกรรมสงทอ. ในวารสาร TTIS TEXTILE OCTOBER และ NOVEMBER,1996. น. 21 – 23 และ 30 – 32. ส. พรงลาภ.2534. มหาภยชอ “คลอรน” จากหนงสอพมพเดลนวล ฉบบวนท 15,138 วนอาทตยท 24 มนาคม 2534. อฉราพร ไศลสต,2521. การพมพผาและยอมผา. วารสารฝายและสงทอ (1) 7 : 22 – 26.


อนทรตน เสราด,พรศร มณโชต,แดน ฟแสง,มาล พงเจรญ และทนงศกด ณ เชยงใหม,2532. การศกษา การขยายพนธปอสาดวยกง. ในรายงานผลการวจย ประจาป 2532 ขาวโพด ทานตะวน ถวลสง และพชทองถนทสาคญ สถาบนพชไร กรมวชาการเกษตร, กรงเทพฯ. น. 339 – 344. เอมอร โสมนะพนธ,2542. หมอน,จลสาร ขอมลสมนไพร. 17(3) : 12 – 19 . Adrosko,R.J.1971. Natural Dyes and Home Dyeing. Dover Publication. New York. 154 P. Alexander,H.H. และ Alexander,M.A..1997. Hand crafted Paper & Paper Products made from Indigenous Plant Fibers. Printed in the United stated of America Maralex studies. Arden Hills, Mimesota 55 112. 127 p. Aspland,J.R..1981. What are dyes?. What is dyeing ?. pp, 4 – 6 In dyeing Primer. AATCC, North Corolina. Britton, G,1996. Carotenoids, pp. 197 – 243. In G.A.F. Handry and J.D. Houghton. Natural Food Colorants, BlackieA&P, Glasgow. Cannon, J.and M. Cannon,1994. Dye Plants and Dyeing. The Herbert Press Ltd., London. 128 p. Chachareonsook, J., Panichsakpatana,S., Suwannarat, C. and Puang ray a, N.2001. Utilization of KOH Pulping Waste water as a Source of Patassium for Paddy. In International Symposium on Paper mulberry and Hand Made Paper for rural Development. 19 – 24 March Bangkok, Thailand. P 35. Dalby, G.1993. Greener mordants for natural coloration. JSDC. 109: 8 – 9. Fujimori, Y. Awa Japanese Hand Made Paper Industrial Cooperatiue Tokushima, Japan. 14 p. Green,D. and Roy,S.1989. Giles s Laboratory Course in Dyeing. Staples Printers Rochester Ltd. Scotland. 167 P. Green,D.1972. Fabric Printingand Dyeing. Fletcher & Son Ltd., Norwich. 99 P. Lesch, A. 1970. Vegetable Dyeing. Watson – Guptill Publication, New York. 144 p. Narita, K.1954. Japanese Paper – Making. Hokuseido, Tokyo. 60 p. Nora, P.1974. Simple Textile Dyeing and Printing. BT Batsford Limited, London. 96 p. Parrott, B.1978. Natural Plant Dyeing : A Hand Book. Brooklyn, New York. 64 p. Robertson, S.M.1973. Dyes From Plants. Van Nostrand Reinhold Company, New York. 143 p. Siegenthaler,F.1996. Saa Paper of Thailand. Paper art, stockert strasse 2, CH – 4132 Muttenz, switzerland. 320 P. Taki, C.1988. Handbook on the Art of Washi. Copyright by all Japan Hand Made wash Association Tokyo, Japan, 125 P.


Topoonyanont, N., Ampawan, R., Pookmanee, T., Phetpradap,L., Deeseepan, S., Boonlao, B., Wangnunta, N. and Meangmoon, P.2001. Growht and Development of in vitro Japanese Paper Mulberry(Edgeworthia papyrifera “ Mitsumata”) Grown on High lands. In International symposium on Paper mulberry and Hand Made Paper for Rural Development 19 – 24 March Bangkok., Thailand. PP. 38 – 39. Weigle, P.1978. Natural plant dyeing, PP. 4 – 6. In F.Mc Gourty (ed.) Natural plant Dyeing : A Handbook. Brooklyn, New York.

กระดาษทํําด...

Documents

Transcript of กระดาษทํําด...