ถ้าจะพูดถึง ‘งา’ธัญพืชเม็ดจิ๋วที่คุณประโยชน์ไม่จิ๋วคงพอทราบกันดีว่างาเป็นธัญพืชเพื่อสุขภาพที่สามารถนำมาแปรรูปและบริโภคได้ทั้งในอาหารคาวหวาน โดยแหล่งปลูกงาที่สำคัญของไทย ได้แก่ จังหวัดแม่ฮ่องสอน และนอกจากงาแล้วจังหวัดแม่ฮ่องสอนยังมีพื้นที่ปลูกข้าวโพดข้าวเหนียวที่ใหญ่อีกแห่งหนึ่ง โดยเฉพาะข้าวโพดข้าวเหนียวสีม่วงดำหรือภาษาท้องถิ่นของคนแม่ฮ่องสอนเรียกว่าข้าวโพดก่ำนั่นเอง

จากธัญพืชทั้งสองชนิดที่มากไปด้วยคุณค่าทางอาหารประกอบกับจังหวัดแม่ฮ่องสอนเป็นจังหวัดที่หลากหลายไปด้วยเชื้อชาติเผ่าพันธุ์ ที่หมายรวมไปถึงภูมิปัญญาที่แสดงออกมาทางวัฒนธรรม การกินการอยู่ นั่นก็คืออาหาร ซึ่งหากใครที่เคยมาสัมผัสกับจังหวัดแม่ฮ่องสอนกันบ้าง คงพอจะเห็นถึงความแตกต่างที่โดดเด่นและชัดเจนต่างจากที่อื่นโดยเฉพาะเรื่องของอาหารการกินที่ส่วนใหญ่จะเป็นอาหารพื้นเมืองที่ผ่านการคิดค้นมาจากภูมิปัญญาของบรรพบุรุษที่ส่งต่อกันมารุ่นต่อรุ่นจวบจนปัจจุบัน แสดงให้เห็นถึงความเป็นตัวตนคนแม่ฮ่องสอนได้ดี ดังเช่นขนมแปรรูปจากงาและข้าวโพดข้าวเหนียวที่ขึ้นชื่ออย่าง

“งาโหยว่และปอ๊บคอรน์ไทยใหญ”่ของกลุม่แมบ่า้นเกษตรกรเมอืงสามหมอก จากการเดินทางมาเยี่ยมชมกลุ่มฯ แห่งนี้ก็ได้ทราบถึงการสืบทอดภูมิปัญญาการทำขนมงาโหย่วว่า เมื่อประมาณปี 2509พ่อเฒ่าซาปีแหย่รณะบุตรและพ่อเฒ่ามองรณะบุตรชาวไทยใหญ่ดั่งเดิมของจังหวัดแม่ฮ่องสอนคือบุคคลสำคัญที่คิดค้นและสร้างสรรค์ขนมงาในยุคแรกๆซึ่งมีสูตรและกรรมวิธีการผลิตที่ไม่เหมือนใครเรียกว่า“งาโหย่ว”หรือ “สูตรโหย่ว” คือคำว่า โหย่ว ในภาษาไทยใหญ่เดิมแปลว่า คลุกหรือผสมเข้าด้วยกัน เช่น งาโหย่วน้ำผึ้งคือ การนำงาที่คั่วแล้วมาผสมคลุกกับน้ำผึ้ง เป็นต้น แต่เดิมท่านทั้งสองได้เริ่มทำขนมงาโหย่วขายซึ่งมีเพียงรสชาติเดียวคือ รสน้ำอ้อย โดยการคั่วงามาผสมคลุกกับน้ำอ้อยเคี่ยวในกระทะ และเมื่อได้ที่แล้วจึงเทลงบนถาดไม้ ตัดทำเป็นชิ้นขายราคาประมาณ 2 สลึง ท่านทั้งสองก็ได้ทำขายต่อเรื่อยมาและทำใน แต่ละครั้งก็จะมีลูกหลานของท่านคือ พ่อจายแหลง รณะบุตร และ คุณแม่วิภารณะบุตรมาช่วยเป็นลูกมืออยู่เสมอซึ่งต่อมาทั้งสองก็ได้เป็นผู้สืบทอดขนมงาโหย่วรุ่นที่2ต่อไป จนกระทั่งในปี2546คุณพันธิพา ปิติวุฒิ (รณะบุตร)และคุณดาริณี รณะบุตร ผู้สืบทอดภูมิปัญญาการทำขนมงาโหย่วรุ่นที่ 3ก็ได้ร่วมกันสร้างสรรผลิตภัณฑ์ในชื่อแบรนด์ “งาเมืองสามหมอก” โดยได้เพิ่มรสชาติให้มีความหลากหลายและตอบสนองความต้องการของ ผู้บริโภคในยุคปัจจุบันโดยไม่ละทิ้งคำว่า “คุณภาพ” และนอกจากผลิตภัณฑ์ที่กล่าวมาแล้ว ปัจจุบันกลุ่มฯ ยังคิดค้นผลิตภัณฑ์ใหม่ป๊อบคอร์น หรือข้าวโพดคั่วที่ต่างจากที่อื่นเนื่องจากผลิตจากข้าวโพดข้าวเหนียวสีม่วงดำที่มีคุณประโยชน์ดี ซึ่งเป็นการสร้างมูลค่าเพิ่ม ให้กับผลผลิตสินค้าเกษตรในท้องถิ่นได้อย่างลงตัว จนขณะนี้ตลาด มีการตอบรับดีเช่นเดียวกับงาโหย่ว

“งาโหย่ว & ป๊อบคอร์นไทยใหญ่” อาหารสุขภาพ ทำง่ายกำไรงาม

: สุกัญญา

คุณพันธิพาปิติวุฒิ

78 : November 2012

คุณพันธิพา ปิติวุฒิ ประธานกลุ่มแม่บ้านเกษตรกรเมือง สามหมอก ต.จองคำ อ.เมือง จ.แม่ฮ่องสอน เล่าว่า ทางกลุ่มฯ ขนมงาโหย่วนั้นเป็นขนมที่สืบทอดกรรมวิธีการทำมาจากบรรพบุรุษ ที่สืบเนื่องมาจากพื้นที่ในจังหวัดแม่ฮ่องสอนเมื่อในอดีตและอาจนับรวมปัจจุบันนี้มีการปลูกงากันค่อนข้างมาก และในช่วงที่ราคาตกต่ำ ชาวบ้านก็จะนำงามาแปรรูปเป็นขนมหรือผลิตภัณฑ์อื่นๆ บริโภคกัน ในครอบครัวและขายไปพร้อมกัน โดยขนม“งาโหย่ว”ของกลุ่มฯ เป็นผลิตภัณฑ์แรกของกลุ่มฯ เริ่มผลิตออกสู่ตลาดมาตั้งแต่ปี 2546 จนถึงขณะนี้ตลาดก็ยังให้การตอบรับที่ดี “นอกจากงาโหย่วสูตรดั้งเดิมแล้ว เพื่อตอบสนองความต้องการของผู้บริโภคในกลุ่มผู้รักสุขภาพยุคปัจจุบันได้มีการคิดค้นรสชาติให้มีความหลากหลายด้วยการใช้พืชสมุนไพรที่มีในท้องถิ่น ออกมาเป็นงาโหยว่หลากรสชาติไดแ้ก่งาโหยว่นำ้ผึง้งาโหยว่ขงิงาโหยว่ตะไคร้งาโหยว่มะกรดูขา้วแตน๋งามนเปน็ตน้ใชช้ือ่แบรนดว์า่“งาเมอืงสามหมอก” ซึ่งตลาดก็ตอบรับดี เนื่องจากงาธัญพืชเพื่อสุขภาพเมื่อนำมาผสมกับสมุนไพรอื่นๆ เช่น ตะไคร้ มะกรูด น้ำผึ้งนอกจากเข้ากันได้ดีแล้ว ยังเพิ่มคุณค่าทางอาหารให้มากขึ้นไปอีก” สำหรับกรรมวิธีการทำขนมงาโหย่ว คุณพันธิพา อธิบายวิธีการทำให้ฟังว่า งาโหย่ว ประกอบด้วยวัตถุดิบหลักคืองา โดยจะใช้ทั้งงาดำและงาขาว น้ำอ้อย น้ำผึ้ง สมุนไพรก็มี ขิง ตะไคร้ มะกรูด ขั้นตอนการทำเริ่มจาก 1. นำงาดิบมาล้างน้ำสะอาดประมาณ5 รอบแล้วนำมาคั่วให้สุก เสร็จแล้วพักไว้ให้เย็น 2. ตั้งกระทะเตรียมน้ำอ้อยเคี้ยวให้ร้อน แล้วใส่ น้ำผึ้ง ขิง หรือตะไคร้ ไปผสมให้เข้ากัน 3. นำส่วนผสมที่เข้ากันแล้ว มากดลงบนแม่พิมพ์ แล้วยกออกบรรจุถุงต่อไป(ขอบอกว่ารับประทานหลังเสร็จร้อนๆรสชาติอร่อยมากเลยทีเดียว) จากจุ ด เด่ นของผลิ ตภัณฑ์ที่ เ ป็ นอาหาร เพื่ อสุ ขภาพ มีประโยชน์ต่อร่างกาย รับประทานง่าย มีรสชาติที่หลากหลาย จากสมุนไพร ขิง ตะไคร้ น้ำผึ้ง ที่เป็นเอกลักษณ์ของ “งาโหย่ว” ภายใต้การผลิตที่มีหัวใจสำคัญในเรื่องของคุณภาพ ทำให้ผลิตภัณฑ์ “งาเมืองสามหมอก” ของกลุ่มแม่บ้านเกษตรกรเมืองสามหมอก ได้รับประกาศนียบัตร โครงการคัดสรรสุดยอดหนึ่งตำบล หนึ่งผลิตภัณฑ์ (OTOPProductChampion)ระดับ5ดาวปี2553ประเภทอาหาร และได้รับการรับรองมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม(มผช.36/2556)สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) และตราสัญลักษณ์สินค้ามาตราสหกรณ์ จ.แม่ฮ่องสอน และวางขายยังร้านต่างๆ ทั่วประเทศได้แก่ร้านอำภาจ.แม่ฮ่องสอนตลาดสายหยุดอ.เมืองจ.แม่อ่องสอนศูนย์OTOPจ.แม่ฮ่องสอนตลาดวโรรสเชียงใหม่ศูนย์ศิลปชีพ904โครงการสายใยรักแห่งครอบครัวร้านศิริวัฒน์แซนวิชร้านสีฟ้าสันติอโศก พลังบุญร้านสมุนไพรยะลาและร้านของฝากในจังหวัดลำปางฯ

นอกจากงาโหย่วแล้วปัจจุบันกลุ่มฯดังกล่าวยังได้แตกไลน์สินค้าอาหารเพื่อสุขภาพจากข้าวโพดข้าวเหนียวพืชอีกชนิดที่ปลูกกันมาในจังหวัดแม่ฮ่องสอน มาแปรรูปเป็นข้าวโพดคั่ว หรือ ป๊อบคอร์นไทยใหญ่ เพิ่มมูลค่าให้สินค้าได้อีก 2-3 เท่าตัว เป็นอาหารทานเล่น ที่ทำได้ไม่ยาก และมีคุณค่าทางโภชนาการสูง เนื่องจากใช้ข้าวโพดข้าวเหนียวสีดำ โดยวิธีการทำนั้นยังคงรูปแบบโบราณ โดยการใช้ เตาถ่านในการคั่ว และในความโบราณนี้เป็นเทคนิคสำคัญที่ทำให้ข้าวโพดคั่วที่ได้มีกลิ่นหอมกรอบอร่อย ส่วนกรรมวิธีการนั้นเริ่มจากนำข้าวโพดที่แก่เต็มที่มาแกะเมล็ดผึ่งแดดให้แห้งก่อนทอดนำไปแช่น้ำ1คืนจากนั้นก็นำมาคั่วในกระทะขนาดใหญ่ใช้ไฟอ่อนด้วยเตาถ่าน ซึ่งสิ่งที่แตกต่างจากการคั่วข้าวโพดทั่วไปของที่นี่คือจะคั่วในน้ำมันพืช(น้ำมันถั่วเหลือง)เช่นเดียวกับการทอด หลังจากน้ำมันร้อนได้ที่ก็ใส่ข้าวโพดลงไปพอประมาณ ปิดฝาเพื่อไม่ให้ข้าวโพดกระเด็นออกข้างนอก รอจนเสียงเงียบก็เปิดฝาตักขึ้นพักไว้ให้สะเด็ดน้ำก็จะได้ข้าวโพดคั่วรสชาติอร่อยหวานมันกำลังด ีโรยเกลือป่นสักนิดทำให้มีกลิ่นหอมจากนั้นก็บรรจุถุงเพื่อรักษาคุณภาพและความกรอบข้าวโพด 20ฝัก จะได้เม็ดข้าวโพดแกะแล้วประมาณ1ลิตรถ้าขายสดจะอยู่ที่ฝักละ1บาทกว่าแต่ถ้านำมาทำข้าวโพดคั่วจะได้ข้าวโพดประมาณ50ถุงๆละ90กรัมรายในราคาถุงละ35-40บาทที่นับเป็นการสร้างมูลค่าเพิ่มได้ไม่น้อยเลยทีดียว จากกรรมวิธีที่ไม่ยากแต่ต้องใช้ความชำนาญในการทอด รวมถึงการสนับสนุนจากหน่วยงานราชการต่างๆ ทั้งกรมส่งเสริมสหกรณ์ และกรมพัฒนาชุมชน หลังจากที่เปิดตลาดผลิตภัณฑ์ก็ได้รับความสนใจและตอบรับดีจากตลาด ทั้งในจังหวัดแม่ฮ่องสอนและ จังหวัดอื่นๆ ตามมา นอกจากผลิตภัณฑ์ 2 รายการเด่นที่กล่าวมา ยังมีผลิตภัณฑ์อื่นๆ ที่แปรรูปมาจากวัตถุดิบในพื้นที่อาทิ ถั่วเหลืองทองคั่วกรอบ และถั่วลิสงคั่ว ร่วมขบวนธัญพืชแปรรูปเพื่อสุขภาพ ออกสู่ตลาดร่วมด้วย สนใจข้อมูลเพิ่มเติม ติดต่อได้ที่กลุ่มแม่บ้านเกษตรกรเมืองสามหมอก 72 ถ.ขุนลุมประพาส ต.จองคำ อ.เมือง จ.แม่ฮ่องสอน เบอร์โทร. 053-611280, 08-9430-3219

พฤศจิกายน 2555 : 79