การติดตั้ง การใช้งาน การ...

42
คู ่มือ การติดตั้ง การใช ้งาน การตรวจสอบและการบารุงรักษา และการปฏิบัติเพื อความปลอดภัยของเครื องเล่นเป่ าลม คู ่มือการติดตั้ง การใช ้งาน การตรวจสอบและการบารุงรักษา และการปฏิบัติเพื อความปลอดภัยของเครื องเล่นเป่ าลม กรมโยธาธิการและผังเมือง กรมโยธาธิการและผังเมือง กระทรวงมหาดไทย พ.ศ. 2559

Transcript of การติดตั้ง การใช้งาน การ...

Page 1: การติดตั้ง การใช้งาน การ ...office.dpt.go.th/service_6/office/j_bcb/images/stories/...กรมโยธาธ การและผ งเม

คมอ การตดตง การใชงาน การตรวจสอบและการบ ารงรกษา และการปฏบตเพอความปลอดภยของเครองเลนเปาลม

คมอการต

ดตง การใชงาน การต

รวจสอบและการบ ารงรกษา และการปฏบตเพอค

วามปลอดภยของเค

รองเลนเปาลม กรมโยธาธการและผงเมอง

กรมโยธาธการและผงเมอง กระทรวงมหาดไทย

พ.ศ. 2559

Page 2: การติดตั้ง การใช้งาน การ ...office.dpt.go.th/service_6/office/j_bcb/images/stories/...กรมโยธาธ การและผ งเม
Page 3: การติดตั้ง การใช้งาน การ ...office.dpt.go.th/service_6/office/j_bcb/images/stories/...กรมโยธาธ การและผ งเม

กรมโยธาธการและผงเมอง กระทรวงมหาดไทย

พ.ศ. 2558

คมอ การตดตง การใชงาน การตรวจสอบและการบ ารงรกษา และการปฏบตเพอความปลอดภยของเครองเลนเปาลม

กรมโยธาธการและผงเมอง กระทรวงมหาดไทย

Page 4: การติดตั้ง การใช้งาน การ ...office.dpt.go.th/service_6/office/j_bcb/images/stories/...กรมโยธาธ การและผ งเม

กรมโยธาธการและผงเมอง คมอการตดตง การใชงาน การตรวจสอบและการบ ารงรกษา และการปฏบตเพอความปลอดภยของเครองเลนเปาลม ISBN 978-974-458-527-1 สงวนลขสทธตามพระราชบญญตลขสทธ พ.ศ.2559 โดย ส านกควบคมและตรวจสอบอาคาร กรมโยธาธการและผงเมอง ถ.พระราม 6 แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400 โทร. 0-2299-4321 โทรสาร 0-2299-4321

พมพท: บรษท ดจตอล ออฟเซท เอเซย แปซฟค จ ากด 37/1 ซอยอรามดวงอทศ ถนนสาธประดษฐ แขวงบางโพงพาง เขตยานนาวา กรงเทพฯ 10120 พมพครงท 1 พ.ศ. 2558 จ านวน 500 เลม

Page 5: การติดตั้ง การใช้งาน การ ...office.dpt.go.th/service_6/office/j_bcb/images/stories/...กรมโยธาธ การและผ งเม

คมอเครองเลนเปาลม หนาท i

ค าน า ในอดตทผานมาพบวามอบตเหตหรอเหตการณความเสยหายทเกดขนกบเครองเลนในสวนสนกทม

การเปดใชมาเปนเวลานานและขาดการตรวจสอบ ดแล บ ารงรกษา รวมถงการตดตงทไมมความมนคงแขงแรงเพยงพอ จงจ าเปนอยางยงทจะตองมคมอของเครองเลนแตละชนดในการเพมความปลอดภย ของเครองเลนในสวนสนก

เครองเลนเปาลมเปนเครองเลนชนดหนงทไดรบความนยม และมการเปดใหบรการประชาชนอยางแพรหลาย กรมโยธาธการและผงเมอง จงไดจดท า “คมอการตดตง การรอถอน การใชงาน การตรวจสอบและการบ ารงรกษา และการปฏบตเพอความปลอดภยของเครองเลนเปาลม” ส าหรบใชเปนแนวทางในการปฏบตเพอใหเกดความปลอดภยตอการใชงาน รวมถงแนวทางปฏบตเมอเกดสถานการณฉกเฉนกบเครองเลนเปาลม

(นายมณฑล สดประเสรฐ) อธบดกรมโยธาธการและผงเมอง

Page 6: การติดตั้ง การใช้งาน การ ...office.dpt.go.th/service_6/office/j_bcb/images/stories/...กรมโยธาธ การและผ งเม

หนาท ii คมอเครองเลนเปาลม

คณะท างานจดท าคมอการตดตง การใชงาน การตรวจสอบและบ ารงรกษา และการปฏบตเพอความปลอดภยของเครองเลนเปาลม

หวหนาคณะท างาน รศ.เอนก ศรพานชกร คณะท างานหลก

1. รศ.ดร.สทศน ลลาทววฒน 2. ผศ.ดร.ชชย สจวรกล 3. ดร.เชดชย ประภานวรตน 4. นายอรรคพล เถาวทพย 5. นายอภชาต โคตรทศน 6. นางสาวแพนวล เรองอย

คณะท างานสนบสนน

1. ผศ.ดร ชยณรงค อธสกล 2. นายวงศา วรารกษสจจะ 3. นางสาวณฐกานต นยนา 4. นางตวงพร ชนณะราศ 5. นายกษตธร ข าประณต 6. นางสาวจราพร โสมแกว

ทปรกษาคณะท างาน 1. รศ.ดร.ชด เหลาวฒนา 2. นางสาวบษกร แสนสข 3. รศ.ดร.สทธศกด ศรลมพ 4. ดร.สมศกด เลศบรรณพงษ 5. ผศ.ดร.วรรณวทย แตมทอง

Page 7: การติดตั้ง การใช้งาน การ ...office.dpt.go.th/service_6/office/j_bcb/images/stories/...กรมโยธาธ การและผ งเม

คมอเครองเลนเปาลม หนาท iii

คณะกรรมการก ากบดแลการปฏบตงานของทปรกษา เรอง คมอการตดตง การใชงาน การตรวจสอบและบ ารงรกษา

และการปฏบตเพอความปลอดภยของเครองเลนเปาลม ประธานกรรมการ นายสนทธ บญสทธ ผอ านวยการส านกควบคมและตรวจสอบอาคาร

คณะกรรมการ นายอนวช บรพาชน วศวกรโยธาเชยวชาญ

นายวบลย ลพฒนากจ รกษาการในต าแหนงวศวกรโยธาเชยวชาญ

นางสาวสรย ประเสรฐสด วศวกรโยธาช านาญการพเศษ

นายพรชย สงขศร วศวกรโยธาช านาญการพเศษ

นางสาวรตนา ส าโรงทอง นกจดการงานทวไปช านาญการ

กรรมการและเลขานการ กรรมการและผชวยเลขานการ นายทยากร จนทรางศ วศวกรโยธาช านาญการ

นายธรภทร สนทรชน วศวกรโยธาปฏบตการ

นายศภกจ จนทรปาน วศวกรโยธาปฏบตการ

Page 8: การติดตั้ง การใช้งาน การ ...office.dpt.go.th/service_6/office/j_bcb/images/stories/...กรมโยธาธ การและผ งเม

หนาท iv คมอเครองเลนเปาลม

ผทรงคณวฒ ในการจดท า ค มอการตดต ง การใ ชงาน การตรวจสอบและบ า รง รกษา และการปฏบตเพอความปลอดภยของเครองเลนเปาลม

1. รองศาสตราจารย ดร. การญ จนทรางศ 2. รองศาสตราจารย ดร. ธญวฒน โพธศร 3. นายธระพนธ ทองประวต 4. นายวลลภ สวรรณสนทร 5. นายพพฒน ลลาวรพร 6. นายสธ ปนไพสฐ

Page 9: การติดตั้ง การใช้งาน การ ...office.dpt.go.th/service_6/office/j_bcb/images/stories/...กรมโยธาธ การและผ งเม

คมอเครองเลนเปาลม หนาท v

สารบญ ค าน า i บทน า 1 สวนท 1 คมอการตดตง 3

1.1 ขอมลทวไปของเครองเลนเปาลม 4 1.2 รายละเอยดการตดตง 4 1.3 ระบบไฟฟาและระบบไฟฟาส ารอง 8 1.4 ระบบปองกนไฟฟาลดวงจร 9 1.5 ระบบปองกนฟาผา 9 1.6 ระบบเคมในสระวายน า 10

สวนท 2 คมอการใชงาน 13 2.1 คณสมบตผเลน 14 2.2 การด าเนนงานเครองเลนเปาลม 15

สวนท 3 คมอการตรวจสอบและการบ ารงรกษา 17 3.1 การตรวจสอบสภาพเครองเลน 18 3.2 การบ ารงรกษาเครองเลน 19

สวนท 4 คมอการปฏบตเพอความปลอดภย 21 4.1 รายละเอยดความปลอดภยทเกยวของกบการด าเนนงาน 22 4.2 รายละเอยดความปลอดภยทเกยวของกบเครองเลนเปาลม 24 4.3 รายละเอยดความปลอดภยทเกยวของกบระบบไฟฟา 25 4.4 รายละเอยดความปลอดภยทเกยวของกบการเลนทมน าเปนสวนประกอบ 26 4.5 การปฏบตในสถานการณฉกเฉน 27

บรรณานกรม 28 ภาคผนวก ก รายการตรวจสอบ 29

Page 10: การติดตั้ง การใช้งาน การ ...office.dpt.go.th/service_6/office/j_bcb/images/stories/...กรมโยธาธ การและผ งเม

หนาท vi คมอเครองเลนเปาลม

Page 11: การติดตั้ง การใช้งาน การ ...office.dpt.go.th/service_6/office/j_bcb/images/stories/...กรมโยธาธ การและผ งเม

คมอเครองเลนเปาลม หนาท 1

บทน า

ในประเทศไทยมสถานประกอบการสวนสนกทมการใชเครองเลนเปาลมอยางแพรหลาย ทงสวนสนกแบบชวคราว เชน งานวดตางๆ และสวนสนกแบบถาวร เชน สวนสนกของหางสรรพสนคา และสวนสนกขนาดใหญ เชน สวนสนก Splashdown Waterpark พทยา เปนตน ดงนนจงมความจ าเปนทจะตองมคมอแสดงรายละเอยดตางๆ ของเครองเลนเปาลม เพอใหการด าเนนการเครองเลนเปาลมของสวนสนก และสถานประกอบการทกแหงเปนไปในทศทางทถกตอง และกอใหเกดความปลอดภย

ตวอยางอบตเหตทเกดขนแกผทเกยวของกบเครองเลนเปาลมมอยบอยครง ดงเชนในเดอนมถนายน ป พ.ศ. 2558 ทมณฑลกวางส ประเทศจนทเกดเหตการณเครองเลนเปาลอยขนสงจากพนเนองจากมกระแสลมแรงและตวเครองเลนไมไดมการยดโยงกบพน จงท าใหเดกทก าลงเลนอยในเครองเลนตกลงมากระแทกพนจนมผเสยชวต 1 คน

คมอฉบบนมวตถประสงคเพอแสดงรายละเอยดตางๆ ทเกยวของกบการตดตง การใชงาน การบ ารงรกษา การปฏบตเพอใหเกดความปลอดภย และการปฏบตในกรณทเกดสถานการณฉกเฉนของตวอยางเครองเลนเปาลมทใชทวไปในประเทศ ผประกอบการอาจน ารายละเอยดดงกลาวไปใชในการจดท าคมอความปลอดภยของเครองเลนเปาลมส าหรบสถานประกอบการ เพอเปนเอกสารประกอบการยนขอรบใบรบรองการใชเครองเลนในสวนสนก

ตวอยางเครองเลนเปาลมแบบถาวรทสวนสนก Splashdown Waterpark พทยา

Super Slider Big Blue

ตวอยางเครองเลนเปาลมแบบถาวรทสวนน าเดอะมอลลโคราช

Page 12: การติดตั้ง การใช้งาน การ ...office.dpt.go.th/service_6/office/j_bcb/images/stories/...กรมโยธาธ การและผ งเม

หนาท 2 คมอเครองเลนเปาลม

ตวอยางเครองเลนเปาลมแบบชวคราวตามตลาดนดตางๆ และงานประจ าปของจงหวด

ตลาดนดรถไฟ จ.หนองคาย

งานประจ าปทงศรเมอง จ.อดรธาน

Page 13: การติดตั้ง การใช้งาน การ ...office.dpt.go.th/service_6/office/j_bcb/images/stories/...กรมโยธาธ การและผ งเม

คมอเครองเลนเปาลม หนาท 3

\

คมอการตดตงของเครองเลนเปาลม

Page 14: การติดตั้ง การใช้งาน การ ...office.dpt.go.th/service_6/office/j_bcb/images/stories/...กรมโยธาธ การและผ งเม

หนาท 4 คมอเครองเลนเปาลม

สวนท 1 คมอการตดตง

1.1 ขอมลทวไปของเครองเลนเปาลม

เครองเลนเปาลม หรอเรยกเปนภาษาองกฤษวา “Inflatable Playground, Outdoor Playground หรอ Inflatable Toy” เปนเครองเลนทท าจากวสดผาใบ เยบตดกนเพอขนรปเปนรปทรงตางๆ และมการเปาลมเขาดานในดวยเครองเปาลมใหเกดแรงดนทเหมาะสมส าหรบการเลน ผเลนสวนใหญเปนเดกทมอาย 3 ปขนไป เครองเลนมตงแตขนาดเลกไปจนถงขนาดใหญ พบไดตามตลาดนด หางสรรพสนคา หรอตามงานตาง ๆ โดยทวไป ลกษณะของเครองเลนเปาลมมหลายแบบ แลวแตจะออกแบบตามความคดสรางสรรของแตละผ ผลด ปจจบนมทงการน าเขามาจากตางประเทศ และผลตขนเองในประเทศ

เครองเลนเปาลมเปนเครองเลนทเลนงาย เหมาะส าหรบเดกเลก ในตวเครองเลนจะมชนสวนอนประกอบดวย เชน สไลดเดอรซงใชลนไถลลงมา แอรแดนซทสะบดไปมา ตกตาลมลกทคอยรบทงหมดและเทา ของเดกๆ ปราสาททภายในมทง ซมโคง ทางขาม ทางลอดตางๆ ใหวงเลน และพนทกระโดดได ออนนม ไมเปนอนตรายกบเดก

เครองเลนเปาลมทใหรายละเอยดในคมอน หมายรวมถง เครองเลนเปาลมทเปดใหบรการทงในสวนสนกแบบถาวร และแบบชวคราว

เครองเลนเปาลมแบบทตดตงบนพนดน พนคอนกรต พนอนๆทมความแขงแรง

เครองเลนเปาลมแบบทตดตงบนน าทไมยอมใหเคลอนท หรอตดตงบนดนโดยใชน าเปน

สวนประกอบในการเลน

เครองเลนเปาลมทมความสงรวมเกน 2.50 เมตร

1.2 รายละเอยดการตดตง [1]

การตดตงเครองเลนเปาลม การปลอยลมออกจากเครองเลนเปาลม และการด าเนนการตางๆ ตองกระท าโดยผทไดรบการอบรมและไดรบการรบรองเทานนเพอความปลอดภยในการใชงานเครองเลน

เครองเลนเปาลมอาจมน าหนกมากกวา 80 กโลกรม ควรระมดระวงเมอยกเครองเลนเปาลมและจดการอปกรณทเกยวของกบเครองเลน และควรใชรถยกในการเคลอนยายเครองเลนและอปกรณตางๆ

การตดตงเครองเลนเปาลมมขนตอนดงตอไปน (1) หามตดตงเครองเลนเมอมลมแรงเกน 24 กโลเมตร/ชวโมง หรอกรณทมฝนตก

Page 15: การติดตั้ง การใช้งาน การ ...office.dpt.go.th/service_6/office/j_bcb/images/stories/...กรมโยธาธ การและผ งเม

คมอเครองเลนเปาลม หนาท 5

(2) ควรเลอกพนทตดตงทมระดบคอนขางสงกวาพนทอนในบรเวณเดยวกน หางจากน า ผนง และสงกดขวางอน ๆ เชน เสาไฟฟา และสายไฟ เปนตน

(3) ตรวจสอบใหแนใจวาไมมสายไฟ หรอทอสาธารณปโภคและอปสรรคอนๆ บนพนดน เชน หวฉดดบเพลง หรอทอใตดนใดๆ กอนทจะวางเครองเลนบนพนททตองการตดตง

(4) ปผาใบกนน าทมขนาดใหญกวาเครองเลนลงบนพนททตองการตดตง เพอปองกนการเสอมคณภาพของผาใบทใชในเครองเลนเปาลมกอนเวลาอนควร

(5) วางเครองเลนลงบนกงกลางผาใบกนน า ปลดสายคาดและคลตวเครองเลนออก

รปท 1.1 ปลดสายคาดและคลตวเครองเลน

(6) เชอมตอบรเวณทออากาศกบเครองเปาลมเขาดวยกนอยางแนนหนาโดยเลอกทอทอยใกลกบแหลงจายไฟฟาทสด เพอเปาลมเขาเครองเลนโดยใหสายรดรดแนนอยกบทอ ตรวจสอบใหแนใจวาทออากาศไมพบ หก งอ หรอมสงกดขวางอนอาจจะเปนอปสรรคแกการเปาลมเขาเครองเลน จากนนบดเกลยวและพบ ใชสายรดปดปากทอทไมไดเชอมตอกบเครองเปาลมใหแนน เพอปองกนลมออกขณะเปาลมเขาเครองเลนมากเกนไป

รปท 1.2 การเปาลมเขาเครองเลน

Page 16: การติดตั้ง การใช้งาน การ ...office.dpt.go.th/service_6/office/j_bcb/images/stories/...กรมโยธาธ การและผ งเม

หนาท 6 คมอเครองเลนเปาลม

(7) เสยบสมอทท าจากแทงเหลกขนาดเสนผานศนยกลางไมนอยกวา 66 มลลเมตร ลงบนพนดน โดยท ามมกบพนประมาณ 45 องศา และเอยงออกจากตวเครองเลน หางจากหวงบรเวณฐานของเครองเลนประมาณ 30 เซนตเมตร ตดตงสมอใหครบทกอน และใชสายรดคลองสมอกบหวงบรเวณฐานของเครองเลน

รปท 1.3 การเสยบสมอ

ในกรณทเครองเลนทมความสงรวมเกนกวา 4.5 เมตร ตองมการเพมหวงส าหรบโยงสมอในบรเวณทสงขน และหวงทเพมมานตองยดอยกบสมอเชนกน

รปท 1.4 การยดโยงสมอในบรเวณทสงขน

Page 17: การติดตั้ง การใช้งาน การ ...office.dpt.go.th/service_6/office/j_bcb/images/stories/...กรมโยธาธ การและผ งเม

คมอเครองเลนเปาลม หนาท 7

ในกรณทเครองเลนทตงอยบนพนทแขงทไมสามารถใชสมอในการยดโยงได เชน พนซเมนต ใหใชถงทรายถวงน าหนกแทนสมอได โดยวางถงทรายใหหางจากเครองเลนประมาณ 30 เซนตเมตร ใชสายรดรดโยงจากหวงทตดอยกบเครองเลนแลวมาผกกบถงทรายใหแนน ถงทรายจะท าหนาทแทนสมอ ขนาดและน าหนกของถงทรายทใชถวง จะขนอยกบขนาดของ

เครองเลน รปท 1.5 การยดโยงดวยถงทราย

ในกรณทตดตงเครองเลนเปาลมทมสวนใดสวนหนงหรอทงหมดอยในน า ตองมการยด

โยงใหเครองเลนอยกบทไมมการเคลอนท ทงจากแรงจากการเลน และจากแรงลม อกทงการยดโยงจะตองไมเปนอนตรายตอการเลนของผเลน

(8) เสยบเครองเปาลมเขากบเตารบไฟฟาแรงดน 220 โวลต ทมระบบตดไฟในกรณทมไฟฟารว และมสายดนทเหมาะสมตามค าแนะน าดานความปลอดภยของผผลตเครองเปาลม รายละเอยดของระบบปองกนไฟฟาลดวงจรอยในหวขอ 1.4

ในกรณทเปนเครองเลนถาวร เครองเปาลม เตารบ และเบรกเกอรจะตองมหลงคาปกคลมเพอปองกนแดดและฝน

ควรมการตดตงระบบไฟฟาส ารอง ดงหวขอท 1.3 และระบบปองกนฟาผาดงหวขอท 1.5 เพอใหเกดความปลอดภยในการใชงานมากยงขน

(9) เปดสวทชและรอจนเครองเลนพองและสงขนอยางเตมท ภายหลงจากการเปาลมแลว ควรมการตรวจสอบความตงของพนผวผาใบไมใหแขงหรอออนจนเกนไป เพอไมใหเกดอนตรายและเกดความเสยหายของผวผาใบจากการเลนของผเลน โดยจะควบคมการไหลของอากาศทชดเครองเปาลมใหสมพนธกบการซมออกของอากาศผานรอยตอตางๆ

Page 18: การติดตั้ง การใช้งาน การ ...office.dpt.go.th/service_6/office/j_bcb/images/stories/...กรมโยธาธ การและผ งเม

หนาท 8 คมอเครองเลนเปาลม

(10) อปกรณไฟฟา การยดโยงเครองเลน และตวเครองเลนเปาลมทงหมดตองไดรบการตรวจสอบความปลอดภยกอนทจะใหผเลนเขาไปเลนเครองเลน

(11) ในกรณทมน าเปนสวนประกอบของเครองเลนเปาลม ควรมการควบคมคณภาพของน าทใชประกอบการเลน เพอสขอนามยทดของผเลน ตวอยางการควบคมคณภาพน าโดยใชสารเคมไดแสดงในหวขอ 1.6

1.3 ระบบไฟฟาและระบบไฟฟาส ารอง [2]

ระบบไฟฟาและไฟฟาส ารองของเครองเลนเปาลมมความส าคญอยางยง เนองจากระบบไฟฟาเปนระบบหลกทใชควบคมการท างานของเครองเปาลม หากไฟฟาขดของจนเครองเปาลมหยดท างานจะท าใหเครองลมเปาลมยบตวลง ซงเปนอนตรายแกผเลนซงสวนใหญเปนเดกเลกทตดคางอยในเครองเลนเปาลม ดงนนเครองเลนชนดนควรมระบบไฟฟาส ารองในกรณทไฟฟาเกดการขดของเพอปองกนอบตเหตทอาจเกดขน

ระบบส ารองไฟโดยทวไปม 2 ประเภท คอ เครองส ารองไฟ (UPS) และ เครองก าเนดไฟฟา (Generator)

(1) เครองส ารองไฟฟา (Uninterruptable Power Supply : UPS) เปนอปกรณทใชเพอจายไฟฟาส ารองจากแบตเตอรใหกบอปกรณไฟฟาในระหวางทเกดเหตการณไฟฟาดบ ซงมกจะใชส ารองไฟ เพอรอใหเครองก าเนดไฟฟา (Generator) ท างานจนสามารถจายไฟใหกบระบบไดกอน โดยท UPS จะมอย 3 ประเภท คอ

- Off Line UPS มสมบตส ารองกระแสไฟฟา (ปองกนไฟฟาดบ)ไดเพยงอยางเดยว มราคาถก

- Line Interactive UPS with Stabilizer มสมบตส ารองกระแสไฟฟา (ปองกนไฟฟาดบ) และควบคมแรงดนกระแสไฟฟา ในกรณทเกดปญหาไฟฟาดบ ไฟฟาตก พฒนามาจากแบบแรก นยมใชงานมากทสดในปจจบน ราคาปานกลาง

- On Line UPS มสมบตส ารองกระแสไฟฟา (ปองกนไฟฟาดบ) ควบคมแรงดนกระแสไฟฟาในกรณทเกดปญหาไฟฟาตกหรอไฟฟาเกน ถอวาเปน UPS ทมคณภาพสงกวาชนดอน มการจายกระแสไฟตลอดเวลา มความเชอถอไดสง ปองกนสญญาณรบกวนตาง ๆ มการออกแบบปองกนการโหลดอยางสมบรณ มราคาสงกวาแบบอน ๆ

(2) เครองก าเนดไฟฟา (Generator) คอ อปกรณทท าหนาทเปลยนแปลงพลงงานกลใหเปนพลงงานไฟฟา โดยอาศยการเหนยวน าของแมเหลก กลาวคอ การเคลอนทของขดลวดตวน าผานสนามแมเหลก หรอการเคลอนทแมเหลกผานขดลวดตวน า จะท าใหเกดแรงดนไฟฟาเหนยวน าขนในขดลวดตวน านน ซง เครองก าเนดไฟฟาม2 ชนด คอชนดกระแสตรงเรยกวา ไดนาโม (Dynamo) และ

Page 19: การติดตั้ง การใช้งาน การ ...office.dpt.go.th/service_6/office/j_bcb/images/stories/...กรมโยธาธ การและผ งเม

คมอเครองเลนเปาลม หนาท 9

ชนดกระแสสลบเรยกวา อลเตอรเนเตอร (Alternator) ส าหรบเครองก าเนดไฟฟาทใชงานในเชงอตสาหกรรมนน จะเปนเครองก าเนดไฟฟาชนดกระแสสลบ ซงมทงแบบ 1 เฟส และแบบ 3 เฟส เครองก าเนดแบบ 3 เฟสจะสามารถผลตและจายก าลงไฟฟาไดเปนสามเทาของเครองก าเนดไฟฟาแบบ 1 เฟส

1.4 ระบบปองกนไฟฟาลดวงจร [3]

ระบบปองกนไฟฟาลดวงจรมหนาทตดกระแสไฟฟาทนททตรวจพบวามการลดวงจรหรอการรวไหลของกระแสไฟฟา ซงสามารถเกดขนไดกบเครองเลนเปาลมทมน าเปนสวนประกอบ ระบบปองกนไฟฟาลดวงจรแบงเปนสองประเภท ดงน

1. Residiul Current Breaker With Overload Protection : RCBO เปนเบรกเกอรส าหรบปองกนไฟรว ไฟดดจากไฟฟา กระแสลดวงจรรวมถงกระแสเกนพกด มหนาทตดวงจรไฟฟาอตโนมตเมอเกดไฟรวและไฟดดตามพกดทตงไว ซงท าใหปลอดภยกบผใชงาน

2. Earth Leakage Circuit Breaker : ELCB เปนเบรกเกอรทท าหนาทตดหรอปลดวงจรไฟฟาลงอตโนมตเมอมกระแสไฟฟารวลงดนจนถงคาทตรวจจบได และยงสามารถปลดวงจรไฟฟาเมอเกดไฟฟาลดวงจรไดอกดวย แตเบรกเกอร ELCB จะไมสามารถปลดวงจรไฟฟาออกไดเองในกรณทใชกระแสไฟฟาเกนกวาพกดทระบไว

การเลอกใชระบบปองกนไฟฟาลดวงจรตองเลอกใหเหมาะสมแกการใชงานและขนาดของมอเตอรเปาลม ดงนนจงตองใหผเชยวชาญเปนผตรวจสอบและตดตง เพอความปลอดภยในการใชงาน

1.5 ระบบปองกนฟาผา [4]

ระบบปองกนฟาผามความจ าเปนอยางยงตอเครองเลนเปาลม เนองจากตงอยกลางแจง และมความสง จงมความเสยงทจะถกฟาผาและเกดอนตรายแกผเลน ระบบปองกนฟาผาประกอบไปดวย 3 สวนหลก คอ

หวลอฟา (Lightning Air-terminal) มลกษณะเปนหวปลายแหลม ตดตงอยในต าแหนงสงสดของอาคารหรอบรเวณนน หวลอฟาควรผลตจากวสดททนตอการหลอมละลายไดด และจะตองมขนาดเสนผานศนยกลางไมนอยกวา 3/8 นว

ตวน าลงดน (Down Conductor/Down Lead) จะตองใชวสดทมคณสมบตในการน าไฟฟาไดด และความยาวของตวน าลงดนระหวางหวลอฟาและแทงกราวนดจะตองสนทสดและตรงทสด เพอใหเกดการถายเทประจไฟฟาไดดโดยจะตองพจารณาจากสภาพแวดลอมในบรเวณนนๆดวย

แทงกราวนด (Ground Rod) สามารถท าไดโดยใชแทงทองแดงปกลงไปในดน จะท าหนาทถายเทประจไฟฟาทผาลงมาใหระบายกระแสไฟลงยงพนดนไดอยางรวดเรว ความตานทานของแทงกราวนดกบดน ควรมคาต าทสดเทาทจะท าได

Page 20: การติดตั้ง การใช้งาน การ ...office.dpt.go.th/service_6/office/j_bcb/images/stories/...กรมโยธาธ การและผ งเม

หนาท 10 คมอเครองเลนเปาลม

การตดต งระบบปองกนฟาผาน จะตองเชอมตอ 3 สวนขางตนเขาดวยกนโดยการหลอมละลาย (Welding) เพอใหความตานทานไฟฟาของระบบมคาต าทสด เพอลดผลกระทบตอตวอาคารและระบบไฟฟา

การตดตงระบบปองกนฟาผาตองตดตงโดยผเชยวชาญเทานน

1.6 ระบบเคมในสระวายน า [5]

ในกรณทเปนเครองเลนทมน าเปนสวนประกอบ จ าเปนตองมระบบเคมเพอรกษาความสะอาดของน า ระบบการฆาเชอโรคน าในสระวายน า ทนยมใชในปจจบน ม 3 ระบบ ไดแก

1. ระบบคลอรน เปนระบบฆาเชอโรคทมราคาถก และนยมใชกนมากทสด คลอรนทใชอยในรปของเหลว เมด และผงคลอรน โดยคลอรนจะสามารถฆาเชอโรคไดเมอน ามคาความเปนกรด-ดาง (pH) อยระหวาง 7.2 - 7.8 หากคา pH สงเกนไป (เปนดางมาก) จะตองเตมกรดเกลอ (HCl : Hydrochloric acid) ลงไปปรบสภาพน ากอน และถาน าในสระมคา pH ต า (มความเปนกรดสง) จะตองเตมสารทเปนดางจ าพวก Buffer หรอ Soda ash (Na2CO3 : Sodium Carbonate) เพอปรบคา pH ในน ากอน เนองจากสารคลอรนอาจมผลท าใหเกดการระคายเคองกบผวหนง ดงนนการละลายคลอรนจงควรท าในชวงเยนหลงจากทใชสระเสรจแลว และตองเปดเครองกรองทงไวอยางนอย 3-4 ชวโมง

ควรปรบคาคลอรนในสระน าทใหบรการเปนประจ าทกวน โดยมคาปรมาณคลอรนอยท 3 ppm ในฤดรอน เพราะอากาศรอนคลอรนจะสลายตวเรว และ 2 ppm ในฤดฝน และฤดหนาว

ซปเปอรคลอรน คอ การเตมคลอรน 2-3 เทาจากปกต คอ ปรบคาคลอรนใหอยท 4 ppm โดยจะท าหลงจากวนทมคนลงเลนน าจ านวนมาก หรอมตะไครในสระ หรอเพอท าลายแอมโมเนยและสงเจอปนทไดสะสมไวในน า การท าซปเปอรคลอรน สามารถท าได สปดาหละ 1 – 2 ครง

2. ระบบน าเกลอ เปนระบบควบคมความสะอาดของน าดวยระบบเกลอ โดยใชเครองผลตคลอรนอตโนมตจากเกลอ (Salt Water Chlorinator) ระบบนจะใชเกลอธรรมชาต (NaCl : Sodium Chloride) ในการฆาเชอโรคแทนคลอรน โดยอาศยวธทางไฟฟา ทเรยกวา Electrolysis เกดเปนโซเดยมไฮโปคลอไรท (NaOCl : Sodium Hypochlorite) และเกลอ NaCl กลบคนมา การเตมเกลอจะเตมประมาณปละ 2-3 ครง ในกรณท า Back Wash หรอ ลางเครองกรอง หรอฝนตกจนน าลนออกจากสระวายน า และน าเกลอจะมความเขมขนเพยง 0.3% เทานน

ขอด คอ ประหยดคาสารเคม เนองจากราคาเกลอมราคาถกกวาคลอรน ประหยดคาแรงงานในการดแลรกษา เนองจากไมตองเตมเกลอบอยเหมอนคลอรน การใชงานงาย สะดวก เพราะเปนระบบอตโนมต และตดตงอปกรณงาย สามารถใชกบสระวายน าทมอยแลวได

Page 21: การติดตั้ง การใช้งาน การ ...office.dpt.go.th/service_6/office/j_bcb/images/stories/...กรมโยธาธ การและผ งเม

คมอเครองเลนเปาลม หนาท 11

ขอจ ากด คอ ราคาคาอปกรณมราคาสง น ามรสชาตกรอย และอาจตองถายน าทงบอยถามความเขมขนของเกลอสง

ปรมาณเกลอทใชในการเดนระบบในครงแรกนนจะใชเกลอประมาณ 3 กโลกรม ตอน า 1 ลบ.ม. ผดแลสระจะวดคาความเปนกรด-ดางของน าเกลอ และเตมเกลอ หรอกรดอยางออน เพอใหน าในสระมคา pH เปนกลาง

3. ระบบโอโซน เปนระบบทน าเอากาซ โอโซน ซงผลตจากเครองอดอากาศ มาบ าบดน าในสระ มประสทธภาพสง สามารถฆาเชอโรคในระยะเวลาอนสนกวาระบบอนและไมมสารเคมทกชนดตกคางในน า ระบบโอโซนเปนระบบฆาเชอโรคทมศกยภาพสงมาก เมอน าทผานโอโซนไดผานการฆาเชอโรคเรยบรอยแลว น าทสะอาดจะลงสสระวายน า

ระบบนมขอเสยคอ ขณะทน าอยในสระจะไมมการฆาเชอโรค จนกวาน าจะกลบมาผานโอโซนอกครง ดงนน เมอมเชอโรคจากมนษย หรอจากแหลงตางๆ ลงสสระวายน าในชวงเวลาทยงไมไดผานโอโซนเพอฆาเชอโรคครงใหม ( ประมาณ 3-6 ชวโมง) เชอนนจะยงคงปะปนอยในสระวายน า ท าใหเกดโรคตดตอแกผเลนน าในสระเดยวกนได ตอเมอน าในสระไดกลบมาผานเครองฉดโอโซนอกครง เชอโรคจงจะถกท าลาย ดงนน ในบางประเทศจงมกฎหมายส าหรบสระวายน าสาธารณะ หามใชระบบโอโซนอยางเดยว ตองใชควบคกบระบบอน ( เชน ใชคลอรน หรอน าเกลอ ) เพอปองกนการแพรระบาดของเชอโรคในสระวายน า

จากการเปรยบเทยบ ระบบสระวายน า ทง 3 ระบบ ระบบบ าบดน าสระวายน าทดทสดในโลกขณะน คอ ระบบน าเกลอ โดยประเทศออสเตรเลยซงเปนประเทศทมสระวายน ามากทสดในโลก ใชระบบเกลอมากกวา 90 % ของสระวายน าทงหมด

Page 22: การติดตั้ง การใช้งาน การ ...office.dpt.go.th/service_6/office/j_bcb/images/stories/...กรมโยธาธ การและผ งเม

หนาท 12 คมอเครองเลนเปาลม

Page 23: การติดตั้ง การใช้งาน การ ...office.dpt.go.th/service_6/office/j_bcb/images/stories/...กรมโยธาธ การและผ งเม

คมอเครองเลนเปาลม หนาท 13

คมอการใชงานของเครองเลนเปาลม

Page 24: การติดตั้ง การใช้งาน การ ...office.dpt.go.th/service_6/office/j_bcb/images/stories/...กรมโยธาธ การและผ งเม

หนาท 14 คมอเครองเลนเปาลม

สวนท 2 คมอการใชงาน

คมอฉบบนแสดงขอมลเกยวกบการด าเนนงานในการควบคมเครองเลนเปาลม และขอมลความ

ปลอดภย ซงเปนหนาทความรบผดชอบรวมกนของผผลตเครองเลนเปาลม และผประกอบการ พนกงานทเกยวของกบเครองเลนเปาลม ตองท าความเขาใจกบเนอหาในสวนนเปนอยางด กอนเขาท า

หนาทควบคมหรอดแลเครองเลน ซงขอมลเหลานจะท าใหเกดความพรอมทงหมดกอนการด าเนนการ

2.1 คณสมบตผเลน

ผเลนทจะเขาใชเครองเลนเปาลม ควรมคณสมบตของผเลนเปนไปตามตารางท 2.1

ตารางท 2.1 คณสมบตของผเลน

รายละเอยดการปฏบต เหตผล

1. ผเลนตองมอายไมต ากวา 3 ป หรอมความสงไมต ากวา 110 เซนตเมตร ควรจดใหผเลนทมอายและขนาดรางกายตางกนใหเลนอยคนละบรเวณ

อาจเกดอนตรายแกผเลนทเปนเดกเลกจากผเลนทเปนเดกโตกวา หมายเหต ผผลตตองก าหนดคณสมบตของผเลนใหเหมาะสมตามขนาดของเครองเลน ในกรณทมการปนปาย ผเลนตองมความสงไมต ากวา 110 เซนตเมตร

2. ผเลนตองถอดรองเทา แวนตา และวตถมคมใด ๆ กอนการใชงานเครองเลนเปาลม

วตถมคมอาจท าอนตรายแกผาใบเครองเลน และท าอนตรายแกผเลนคนอน

3. หามน าอาหาร เครองดม หมากฝรง สตวเลยง หรอเชอกเขาไปในเครองเลน

เนองจากจะท าใหเครองเลนสกปรก

4. ผเลนทมความบกพรองทางจตหรอทางกายภาพไมควรไดรบอนญาตใหใชเครองเลนน

เนองจากจะท าใหประสทธภาพในการควบคมรางกายลดลง และท าใหเกดอนตรายแกตวเองและผเลนคนอน

Page 25: การติดตั้ง การใช้งาน การ ...office.dpt.go.th/service_6/office/j_bcb/images/stories/...กรมโยธาธ การและผ งเม

คมอเครองเลนเปาลม หนาท 15

2.2 การด าเนนงานเครองเลนเปาลม

ผควบคมเครองเลนเปาลมควรปฏบตตามตาราง 2.2

ตารางท 2.2 รายละเอยดการด าเนนงาน

รายละเอยดการปฏบต เหตผล

1. สภาพอากาศและสภาพแวดลอมตองมความปลอดภยตอการใชงานของผเลน โดยไมใชงานเครองเลนเปาลมขณะมฝนตก หรอมแรงลมเกนกวาความเรวลมทผ ผลตก าหนด และตองมแสงสวางเพยงพอขณะใชเครองเลน

ฝนตก - ผาใบเครองเลนเปยก และลน อาจกอใหเกดอนตรายได ลมแรง – อาจสงผลใหเครองเลนปลวและพลกคว าจนเปนอนตรายแกผเลน แสงสวางนอย – ท าใหผเลนเหนภายในบรเวณเครองเลนไมชดเจนจนกอใหเกดอบตเหต อกทงยงท าใหผควบคมเครองเลนดแลผเลนไดอยางไมสะดวกอกดวย

2. เครองเลนเปาลมตองใชแรงดนอากาศอยางตอเนอง หามปดเครองเปาลมขณะทยงมผเลนอยบนเครองเลน

หากปดเครองเปาลม จะท าใหแรงดนลมภายในลดลง และท าใหเครองเลนยบตว ซงปนอนตรายแกผเลนทอยบนเครองเลน

3. อปกรณเสรมอนๆ เชน นวมชกมวย เสา ตกตา ลกบอล เปนตน ตองมความสะอาด แนนหนา และปลอดภยตอการใชงาน

เพอสขอนามย และความปลอดภยของผเลน

4. หามตลงกา มดเขาไปในรอง เลนมวยปล า เลนแบบรนแรง หรอ การกระท าทท าใหเครองเลนพลกคว าได

ปองกนเครองเลนพลกคว าจนเปนอนตรายแกตวผ เลน และผเลนคนอนๆ

5. หามผเลนเขาใกลเครองเปาลม ปองกนผเลนเกดอนตรายจากไฟฟา และปองกนผ เลนปดเครองเปาลมโดยพลการ

6. เลนเครองเลนใหหางจากผเลนอน และหางจากขอบดานขางของเครองเลน

ปองกนไมใหผเลนชนกน และตกออกจากเครองเลน

7. ไมกระโดดเขาหรอออกจากเครองเลน ปองกนการกระโดดชนกนของผเลนรวมถงการกระดอนไปกระแทกกบผเลนคนอนในเครองเลน

Page 26: การติดตั้ง การใช้งาน การ ...office.dpt.go.th/service_6/office/j_bcb/images/stories/...กรมโยธาธ การและผ งเม

หนาท 16 คมอเครองเลนเปาลม

ตารางท 2.2 รายละเอยดการด าเนนงาน (ตอ) รายละเอยดการปฏบต เหตผล

8. ในกรณทใชน าทมความลกเปนสวนประกอบในการเลน ผเลนทกคนตองสวมเสอชชพตลอดเวลาในการเลน

เพอปองกนอบตเหตทางน า

9. สวมหมวกนรภยและรองเทาททางสวนสนกจดให (ถาม)

เพอปองกนศรษะกระแทกและอนตรายอนๆจากการเลนเครองเลน

10. ในกรณทเครองเลนเปาลมมความสงมาก ผเลนทมโรคประจ าตว เชน โรคหวใจ โรคทเกยวของกบกระดก ไมควรไดรบอนญาตใหใชเครองเลนน

การเลนเครองเลนอาจมการกระแทกทางรางกาย รวมถงการออกแรงในการเลน ซงอาจมผลตอโรคประจ าตวของผเลน

11. ขณะทผเลนก าลงเลน ตองมผควบคมท าหนาทบอกกฎกตกา และควบคมการเลนอยตลอดเวลา

เพอใหเกดความปลอดภยในการเลนเครองเลนของผเลน

12. ในกรณทมการใชเสยงดนตรประกอบการเลน ระดบของเสยงตองมความเหมาะสม ไมเสยงดงเกนไป

เพอไมใหเปนการรบกวนบคคลทอยใกลเคยงบรเวณเครองเลน

Page 27: การติดตั้ง การใช้งาน การ ...office.dpt.go.th/service_6/office/j_bcb/images/stories/...กรมโยธาธ การและผ งเม

คมอเครองเลนเปาลม หนาท 17

คมอการตรวจสอบ และการบ ารงรกษาของเครองเลนเปาลม

Page 28: การติดตั้ง การใช้งาน การ ...office.dpt.go.th/service_6/office/j_bcb/images/stories/...กรมโยธาธ การและผ งเม

หนาท 18 คมอเครองเลนเปาลม

สวนท 3 คมอการตรวจสอบและการบ ารงรกษา

รายละเอยดการตรวจสอบและการบ ารงรกษานใชเปนแนวทางในการตรวจสอบสภาพของเครองเลน

เพอใหเกดความปลอดภยแกผเลน และรายละเอยดการบ ารงรกษาเครองเลนใหอยในสภาพพรอมใชงานอยเสมอและเพอความคงทนของเครองเลน

3.1 การตรวจสอบสภาพเครองเลน

พนกงานทดแลเครองเลนเปาลม และสถานประกอบการจะตองด าเนนการตรวจสอบสภาพเครองเลนเปาลมอยางนอยตามรายละเอยดแสดงในตารางท 3.6

ตารางท .3 1 การตรวจสอบสภาพเครองเลน

รายละเอยดการตรวจสอบ เหตผล

1.ตรวจสอบสภาพผวของผาใบและตะเขบของเครองเลนไมใหมรอยฉกขาดและอยในสภาพด เปนประจ าทกวนกอนเปดใชบรการ

รอยฉกขาดจะท าใหลมรวออกจากเครองเลน และอาจเปนอนตรายตอผเลน

2. ตรวจสอบความแขงแรงของจดยดโยงและสายรดใหอยในสภาพด กอนเปดใชบรการ

เพอปองกนการพลกคว า หรอการลอยตวของเครองเลนเมอเกดแรงลม

3. ตรวจสอบการท างานของอปกรณไฟฟาตางๆ ไดแก เครองเปาลม และปมน า เปนประจ าทกสปดาห

เพอปองกนการท างานขดของของมอเตอร โดยเฉพาะเครองเปาลม ซงจ าเปนตองท างานอยตลอดเวลาการเปดใชงาน

4. ตรวจสอบสายไฟฟาไมมรอยรว หรอสกกรอน และไมกอใหเกดอนตรายใดๆแกผใชเครองเลน เปนประจ าทกสปดาห

ปองกนการเกดอนตรายแกผเลนและบคคลทเกยวของจากการรวไหลของกระแสไฟฟา

5. ในกรณ ท เ ปน เค รอง เ ลน เ ป าลม ท มน า เ ปนสวนประกอบในการเลน ตองมการตรวจสอบคณภาพน าเปนประจ าทกวน

เพอสขอนามยของผเลน

6. การตรวจสอบในขอท 1-5 ควรตรวจสอบโดยผเชยวชาญหรอผทผานการอบรม และตองมการบนทกผลการตรวจสอบทกครง

เพอควบคมการตรวจสอบใหเปนไปตามมาตรฐานทถกตอง

Page 29: การติดตั้ง การใช้งาน การ ...office.dpt.go.th/service_6/office/j_bcb/images/stories/...กรมโยธาธ การและผ งเม

คมอเครองเลนเปาลม หนาท 19

3.2 การบ ารงรกษาเครองเลน

3.2.1 การบ ารงรกษาผาใบของเครองเลนเปาลม

(1) ควรท าความสะอาดเครองเลนทกครงหลงการใชงาน เชน เกบเศษขยะและสงตกคางออกจากเครองเลน

(2) ใชน ายาลางจานสตรออนโยนหรอน าสบรวมกบเศษผาในการท าความสะอาดเพอถนอมพนผวของผาใบเปนประจ า จากนนใชน ายาแวกซเคลอบดแลรกษาผวผาใบใหใหมสสด มนวาว และปราศจากคราบ การท าความสะอาดจะสะดวกกวาเมอเครองเลนพองตว

(3) หามใชน ายาท าความสะอาดทมฤทธในการกดกรอน เพราะจะท าใหเกดอนตรายแกพนผวของผาใบและหลกเลยงการท าความสะอาดดวยสารท าละลาย เพราะอาจกอใหเกดความเสยหายกบผาใบและลายพมพบนผาใบ

(4) ตรวจสอบใหแนใจวาผวผาใบของเครองเลนเปาลมแหงสนทกอนการมวนจดเกบ

3.2.2 การซอมแซมผาใบของเครองเลนเปาลม

(1) การซอมแซมรและแผลฉกขาดขนาดไมเกน 30 เซนตเมตร ใหใชวธการปะดวยกาวโดยใชวสดผาใบทมคณภาพเทยบเทากบผาใบเดม

(2) ตดแผนผาใบส าหรบปะใหเปนรปไข โดยใหมขนาดใหญกวารขาดประมาณ 5 เซนตเมตร (3) ท าความสะอาดบรเวณรอบๆ รขาด (4) ทากาวลงบนแผนผาใบส าหรบปะ และรอบๆ รขาด (5) รอใหกาวแหง (6) วางแผนผาใบส าหรบปะลงบนรขาด ใชฝามอกดไวประมาณ 1 นาท (7) ทงใหกาวแหงประมาณ 24 ชวโมง จงจะน าไปใชงาน

Page 30: การติดตั้ง การใช้งาน การ ...office.dpt.go.th/service_6/office/j_bcb/images/stories/...กรมโยธาธ การและผ งเม

หนาท 20 คมอเครองเลนเปาลม

Page 31: การติดตั้ง การใช้งาน การ ...office.dpt.go.th/service_6/office/j_bcb/images/stories/...กรมโยธาธ การและผ งเม

คมอเครองเลนเปาลม หนาท 21

คมอการปฏบตเพอความปลอดภย ของเครองเลนเปาลม

Page 32: การติดตั้ง การใช้งาน การ ...office.dpt.go.th/service_6/office/j_bcb/images/stories/...กรมโยธาธ การและผ งเม

หนาท 22 คมอเครองเลนเปาลม

สวนท 4 คมอการปฏบตเพอความปลอดภย

รายละเอยดการปฏบตเพอความปลอดภยนใชเปนแนวทางในการด าเนนการของสถานประกอบการเกยวกบความปลอดภยในการใหบรการเครองเลนเปาลม มการแนะน าเกยวกบการควบคมความเสยงตางๆทเกดจากการตดตง การใชงาน การซอมบ ารง รวมถงความเสยงทเกดจากผเลน

4.1 รายละเอยดความปลอดภยทเกยวของกบการด าเนนงาน

สถานประกอบการจะตองจดเตรยมระบบความปลอดภยตางๆ ทเกยวของกบการด าเนนงานเครองเลนเปาลม โดยมรายละเอยดอยางสงเขป ดงแสดงในตารางท 4.1 ตารางท 4.1 ระบบความปลอดภยทเกยวของกบการด าเนนงาน

รายการ รายละเอยดการปฏบต เหตผล

ปายเตอน

ป า ย เ ตอนมรายละ เ อ ยด ทชด เจนและใชส ญ ล ก ษ ณ ป ร ะ ก อ บ ส า ห ร บ ผ ท ใ ชภาษาตางประเทศ ขนาดของปายเตอนรวมถงขนาดของตวอกษรและสญลกษณ จะตองมขนาดใหอานไดชดเมอยนหางจากปายเตอนเ ป น ร ะ ย ะ 90 – 110 เ ซ น ต เ ม ต ร แ ล ะ มรายละเอยดอยางนอยควรประกอบไปดวย การจ ากดอายและความสงของผเลน กตกาในการเลน ขอปฏบตในการใชเครองเลน เชน การแตงกาย และไมใหผ เลนน าเศษหรอวตถมคมเขาไป

ในเครองเลน เปนตน อกทงควรใชสในการสอความหมายเพมเตมจากขอความและสญลกษณ

เพอประกาศกฎกตกาการใชเครองเลนใหชดเจนและเปนลายลกษณอกษร และงายตอการสงเกตของผเลน (อางองตามกฎกระทรวงวาดวยการควบคมเครองลน พ.ศ. 2558 [6])

ทางเขาออก ทางเขาออก และจดยนรอควของผเลนตองมความปลอดภยไมมสงกดขวาง

เพอความปลอดภยในการเขาออกเครองเลน และในกรณทตองมการอพยพผเลน

Page 33: การติดตั้ง การใช้งาน การ ...office.dpt.go.th/service_6/office/j_bcb/images/stories/...กรมโยธาธ การและผ งเม

คมอเครองเลนเปาลม หนาท 23

ตารางท 4.1 ระบบความปลอดภยทเกยวของกบการด าเนนงาน (ตอ)

รายการ รายละเอยดการปฏบต เหตผล

ทางลาด ทางลาดมความปลอดภยและมการยดแนนหนา ปองกนอบตเหตจากการหลด หรอฉกขาดของทางลาด

การเปดใหบรการเวลากลางคน

ควรมระบบไฟฟาสองสวางเพยงพอตอการดแลความปลอดภย

เพอใหผ ควบคมและพนกงานดแลเครองเลนและผเลนไดอยางทวถง และเตมประสทธภาพ

ระบบการตรวจสอบผ เลน

ตรวจสอบสภาพความพรอมของผเลนวาไมอยในสภาพมนเมาหรอไมมโรคประจ าตวทไมพรอมในการเลนเครองเลน

เพอปองกนอนตรายทเกดจากความไมพรอมของตวผเลนเอง

การตรวจสอบผควบคมเครองเลน

ผควบคมเครองเลนจะตองผานการอบรมดานความปลอดภย และปฏบตหนาทตลอดเวลาขณะทมผเลน

เ พ อ ให ผ ค วบ คม เ ค ร อ ง เ ล น ปฏบตหนาทและดแลผเลนไดอยางมประสทธภาพ (อางองตามกฎกระทรวงวาดวยการควบคมเครองลน พ.ศ. 2558 [6])

การปฐมพยาบาล

ตองมชดปฐมพยาบาลเ บองท เ กยวของกบอบตเหตทเกยวของกบการเลนเครองเลนอยในบรเวณเครองเลน และในกรณทเปนเครองเลนแบบถาวร สถานประกอบการตองมหองส าหรบปฐมพยาบาลดวย

เมอเกดเหตฉกเฉนทางการแพทย จะไดปฐมพยาบาลผเลนไดอยางทนทวงท

การบนทก ตองมการบนทกการใชงานและการเกดอบตเหต รวมถงบนทกการซอมบ ารงตางๆ

เพอท าใหทราบถงสภาพการใชงานจรง และสาเหตของอบตเหต เพอเปนแนวทางในการปองกนแกไขได

คมอ

ตองมค มอการปฏบตงานของพนกงานทเกยวของ ไดแก คมอการตดต งเครองเลน ค มอการใชงานเครองเลน และค มอการตรวจสอบและการซอมบ ารง

ท าใหพนกงานทกคนปฏบตงานใ น ท ศ ท า ง ท ถ ก ต อ ง แ ล ะกอใหเกดความปลอดภย

Page 34: การติดตั้ง การใช้งาน การ ...office.dpt.go.th/service_6/office/j_bcb/images/stories/...กรมโยธาธ การและผ งเม

หนาท 24 คมอเครองเลนเปาลม

ตารางท 4.1 ระบบความปลอดภยทเกยวของกบการด าเนนงาน (ตอ)

4.2 รายละเอยดความปลอดภยทเกยวของกบเครองเลนเปาลม

สถานประกอบการจะตองจดเตรยมระบบความปลอดภยตางๆ ทเกยวของกบตวเครองเลนเปาลม โดยมรายละเอยดอยางสงเขป ดงแสดงในตารางท 4.2 ตารางท 4.2 ระบบความปลอดภยทเกยวของกบเครองเลนเปาลม

รายการ รายละเอยดการปฏบต เหตผล

การประกนอบตเหต

ตองมการประกนภยกรณเสยชวตไมต ากวาหนงแสนบาทตอคน คารกษาพยาบาลไมต ากวาหนงแสนบาทตอคน รวมกนแลวไมต ากวาหนงลานบ า ท ต อ ค ร ง แ ล ะ ค ม ค ร อ ง ท ร พ ย ส นบคคลภายนอกไมต ากวาสองแสนบาทตอครง

เปนการรบรองคาใชจายหากเกดก า ร ส ญ เ ส ย ( อ า ง อ ง ต า มกฎกระทรวงวาดวยการควบคมเครองเลน พ.ศ. 2558 [6])

เจาหนาทความปลอดภย

ในกรณทสถานประกอบการมขนาดใหญมพนกงานเกน 20 คนตองม เจาหนา ทความปลอดภยประจ าอยในสถานประกอบการ หรอตามแตเหนสมควรหากสถานประกอบการมขนาดเลกกวาทก าหนด

ระดบและจ านวนของเจาหนาทความปลอดภย ใหเปนไปตามกฎกระทรวงก าหนดมาตรฐานในการบรหารและการจดการดานความปลอดภย อาชวอนามย แล ะสภ าพแวดลอม ในก า รท างาน พ.ศ. 2549 [7]

รายการ รายละเอยดการปฏบต เหตผล

รปรางของเครองเลน

เครองเลนมลกษณะรปรางทปลอดภยตอการเลน ไดแก ไมมจดอบทท าใหผเลนตดอยเมอเกดการยบตวทนท รางสไลดไมชนจนเกนไป มผนงกนทมความสงเพยงพอเพอปองกนการตกจากทสง

เพอปองกนอนตรายทอาจเกดแกผ เลน เชน ผเลนตดอยในผาใบและขาดอากาศ เมอเครองเลนยบตวทนท หรอ ผเลนตกจากดานบนของเครองเลน เปนตน

การยดโยง มการยดโยงเครองเลนไมใหเคลอนทจากการเลนและแรงลมดวยสมอยด หรอดวยถงทรายตลอดเวลา

ปองกนเครองเลนพลกคว าหรอลอยตวจากแรงลม

Page 35: การติดตั้ง การใช้งาน การ ...office.dpt.go.th/service_6/office/j_bcb/images/stories/...กรมโยธาธ การและผ งเม

คมอเครองเลนเปาลม หนาท 25

ตารางท 4.2 ระบบความปลอดภยทเกยวของกบเครองเลนเปาลม (ตอ)

4.3 รายละเอยดความปลอดภยทเกยวของกบระบบไฟฟา

สถานประกอบการจะตองจดเตรยมระบบความปลอดภยตางๆ ทเกยวของกบระบบไฟฟา โดยม

รายละเอยดอยางสงเขป ดงแสดงในตารางท 4.3

รายการ รายละเอยดการปฏบต เหตผล

แรงดนอากาศ แรงดนอากาศภายในเพยงพอทจะท าใหเลนไดอยางปลอดภย โดยทไมท าใหเครองเลนแขงหรอนมเกนไป

หากเครองเลนนมเกนไปจะเกดซอก และรอยพบของผาใบทอาจเปนอนตรายตอผเลน และหากเครองเลนแขงเกนไป อาจเกดอนตรายจากการกระแทกได

ระยะรน หลงการพองตว

เมอเครองเลนเปาลมพองตวสงสดจะตองหางจากสายไฟและทอสาธารณปโภคไมนอยกวา 6 เมตรในทกดาน

ปองกนเครองเลนและผเลนเกดอนตรายจากสายไฟ และน าจากทอสาธารณปโภค

อปกรณส าหรบปน

บนไดเชอก หรออปกรณส าหรบปนปายตองมความแขงแรงและตองมระบบความปลอดภย ท งในขณะปนและในกรณทผ เ ลนตกลงมา ไดแก มวสดรองรบการกระแทกขณะตก มเชอกรอยตวผเลนขณะปนหากเครองเลนมความสงมาก เปนตน

ปองกนอนตรายจากการตกจากทสง และการกระแทก

พนทสไลด พนทสไลดมการก นเปนสดสวน โดยมขอบผาใบยนดานขางและดานหลง ใหมความสงเพยงพอ

ปองกนผเลนตกออกนอกเครองเลน

Page 36: การติดตั้ง การใช้งาน การ ...office.dpt.go.th/service_6/office/j_bcb/images/stories/...กรมโยธาธ การและผ งเม

หนาท 26 คมอเครองเลนเปาลม

ตารางท 4.3 ระบบความปลอดภยทเกยวของกบระบบไฟฟา

4.4 รายละเอยดความปลอดภยทเกยวของกบการเลนทมน าเปนสวนประกอบ

สถานประกอบการจะตองจดเตรยมระบบความปลอดภยตางๆ ทเกยวของกบการเลนทมน าเปน

สวนประกอบ โดยมรายละเอยดอยางสงเขป ดงแสดงในตารางท 4.4

ตารางท 4.4 ระบบความปลอดภยทเกยวของกบการเลนทมน าเปนสวนประกอบ

รายการ รายละเอยดการปฏบต เหตผล

สวตซควบคมและเบรกเกอร

สวตซควบคมและเบรกเกอรอยในพนท ทเหมาะสม มดชด ปราศจากวสดตดไฟ

ปองกนการเกดเหตเพลงไหม

เครองเปาลม และปมน า

เครองเปาลม และปมน า(ถาม) ตองมหลงคาปกคลม

ปองกนเครองเปาลม และปมน าจากการลดวงจร เนองจากฝนตก

เครองก าเนดไฟฟา ถาใชเครองก าเนดไฟฟาใหดค าแนะน าของผ ผลตในการด าเนนงาน เพอใหเกดความปลอดภย

เพอใหการใชงานเปนไปอยางถกตองตามมาตรฐานของผผลต

รายการ รายละเอยดการปฏบต เหตผล

แหลงน า แหลงน าตองสะอาดและปราศจากคราบและกลน

เพอสขอนามยของผเลน

คณภาพน า

มการตรวจสอบคณภาพน าเปนประจ าทกวน

ไดแก ปรมาณคลอรน คา pH และตรวจสอบความสะอาดของน า โดยการตรวจสอบคณภาพน าใหท าในเวลากลางคน หรอเวลาทปดใหบรการเครองเลน และสระน าควรมระบบกรองน าทมการกรอง 3-4 รอบตอวน

เพอสขอนามยของผ เลน โดยคณภาพน าสามารถปรบปรงใหเปนไปตามหวขอท 1.6

อปกรณส าหรบความปลอดภย

ทางน า

มการตรวจสอบอปกรณส าห รบความปลอดภยทางน า เชน เสอชชพ หวงยาง เชอก เปนตน

ปองกนการเกดอบตเหตทางน า

Page 37: การติดตั้ง การใช้งาน การ ...office.dpt.go.th/service_6/office/j_bcb/images/stories/...กรมโยธาธ การและผ งเม

คมอเครองเลนเปาลม หนาท 27

4.5 การปฏบตในสถานการณฉกเฉน

เมอเกดสถานการณทมการแจงเตอนสภาพอากาศทรนแรง เชน ฝนฟาคะนอง กระแสไฟฟาขดของ เกดอบตเหต หรอเหตฉกเฉนทางการแพทย ใหผควบคมเครองเลนปฏบตดงตอไปน

ตารางท 4.5 เหตการณฉกเฉน และแนวทางการปฏบต

เหตการณ แนวทางการปฏบต

ไฟฟาดบ หรอมสภาพอากาศรนแรง

ใหผเลนออกจากเครองเลนอยางเปนระเบยบ และรวดเรว

ปดเครองเปาลมและถอดปลกออกจากเตาเสยบตรวจสอบและนบจ านวนผเลนใหแนใจวาทกคนออกจากบรเวณเครองเลนแลว

กนผเลนใหออกหางจากเครองเลน

เกดเหตฉกเฉนทางการแพทย

กนผเลนคนอนใหออกหางจากเครองเลน ใหผควบคมเครองเลนด าเนนการปฐมพยาบาล

และน าผปวยสงโรงพยาบาลทนท หรอโทรหากภยฉกเฉนในกรณทจ าเปน

เกดเหตเพลงไหม หมายเหต ตนเพลงจะเกดจากไฟฟาลดวงจรทมอเตอรเครองเปาลม หรอปมน า

ผควบคมตองหยดการใชเครองเลนทนท พยายามดบเพลงโดยใชถงดบเพลงเคมทได

เตรยมไวในสถานประกอบการ พรอมกบเคลอนยายผเลนออกจากเครองเลนทนท และตองเปนไปอยางมระเบยบและระมดระวง

ในกรณทเพลงไหมลกลามและไมสามารถดบไดเอง ใหเรยกหนวยดบเพลง

หากมผ บาดเจบ ใหด าเนนการปฐมพยาบาลเบองตนและรบน าสงโรงพยาบาล

Page 38: การติดตั้ง การใช้งาน การ ...office.dpt.go.th/service_6/office/j_bcb/images/stories/...กรมโยธาธ การและผ งเม

หนาท 28 คมอเครองเลนเปาลม

บรรณานกรม

[1] n.d., 2004, OWNER'S MANUAL SAFETY RULES [Online], Available: www.kecparty.com [22/9/2015].

[2] n.d., 2011, ระบบส ารองไฟในโรงพยาบาล [Online], Available: http://www.engineerfriend.com /2011/articles/ [22/9/2015].

[3] n.d., 2008, เค รองตดไฟท า ไ ด 100% จ รงหรอ [Online], Available: http://www.bloggang.com/ viewdiary. [22/9/2015].

[4] P. K. Technic, n.d., ระบบปองกน ฟ าผ า [Online], Available: http://www.pktechnic.com/index. [22/9/2015].

[5] น.ท.หญงรชนย รกขชาต, n.d., ระบบการฆาเชอโรคในสระวายน า [Online], Available: http://www .navy.mi.th/science/download/web-water1.html [22/9/2015].

[6] กรมโยธาธการและผงเมอง กระทรวงมหาดไทย , “กฎกระทรวงวาดวยการควบคมเครองลน พ.ศ. 2558”, 2558.

[7] กรมโยธาธการและผงเมอง กระทรวงมหาดไทย, “กฎกระทรวงก าหนดมาตรฐานในการบรหารและการจดการดานความปลอดภย อาชวอนามย และสภาพแวดลอมในการท างาน พ.ศ. 2549”, 2549.

Page 39: การติดตั้ง การใช้งาน การ ...office.dpt.go.th/service_6/office/j_bcb/images/stories/...กรมโยธาธ การและผ งเม

คมอเครองเลนเปาลม หนาท 29

รายการตรวจสอบ

รายการตอไปนเปนการตรวจสอบทด าเนนการโดยเจาของ ผเชา หรอผมหนาทรบผดชอบโดยตรงในการใชงานเครองเลนเปาลม การไมปฏบตตามกฎเหลานอาจสงผลใหเกดการบาดเจบ หรอเสยชวต

วนท ______________________________________Serial Number_______________________________

ผเชา___________________________________ผปฏบตงาน/ควบคม ______________________________

บรเวณทตรวจสอบ ผาน ขอเสนอแนะ/แนวทางปรบปรง

ระบบความปลอดภย สภาพอากาศมความปลอดภยส าหรบการเปดใหบรการ ปายเตอนมรายละเอยดทชดเจนและมขนาดใหญเพยงพอสามารถมองเหนได มรายละเอยดของปายเตอนครอบคลม

ทางเขาออกมความปลอดภยเพยงพอและไมมสงกดขวาง

ทางลาดมความปลอดภยและมการยดแนนหนา

มการจ ากดพนทเลน เชน รวกนบรเวณเครองเลนกบบรเวณดานนอก เปนตน

ผควบคมเครองเลนผานการอบรมดานความปลอดภย และปฏบตหนาทตลอดเวลาขณะทมผเลน

มชดปฐมพยาบาลเบองทเกยวของกบอบตเหตทเกยวของกบการเลนเครองเลนอยในบรเวณเครองเลน และในกรณทเปนเครองเลนแบบถาวร สถานประกอบการตองมหองส าหรบปฐมพยาบาลดวย

มข นตอนการปฏบตในกรณฉกเฉน เชน ไฟฟาดบ เกดอบตเหต สภาพอากาศรนแรง หรอเครองเลนยบตวอยางกระทนหน เปนตน

เครองเลนเปาลม

เครองเลนมลกษณะรปรางทปลอดภยตอการเลน

มการยดโยงเครองเลนไมใหเคลอนทจากการเลนและแรงลมดวยสมอยด หรอดวยถงทรายตลอดเวลา

Page 40: การติดตั้ง การใช้งาน การ ...office.dpt.go.th/service_6/office/j_bcb/images/stories/...กรมโยธาธ การและผ งเม

หนาท 30 คมอเครองเลนเปาลม

บรเวณทตรวจสอบ ผาน ขอเสนอแนะ/แนวทางปรบปรง แรงดนอากาศภายในเพยงพอทจะท าใหเลนไดอยางปลอดภย โดยทไมท าใหเครองเลนแขงหรอนมเกนไป

บนไดเชอก หรออปกรณส าหรบปนปายตองมความแขงแรง และมระบบความปลอดภยทงในขณะปนและในกรณทผเลนตกลงมา

พนทสไลดมการกนเปนสดสวน โดยมขอบผาใบยนดานขางและดานหลง ใหมความสงเพยงพอเพอปองกนการตกจากทสง

เมอเครองเลนเปาลมพองตวสงสดแลวตองหางจากสายไฟและทอสาธารณปโภคไมนอยกวา 6 เมตรในทกดาน

ระบบไฟฟา สวตซควบคมและเบรกเกอรอยในพนททเหมาะสม มดชด ปราศจากวสดตดไฟ

เครองเปาลม และปมน า(ถาม) มหลงคาปกคลม

ปฏบตตามค าแนะน าของผผลตหากใชเครองก าเนดไฟฟา

สายไฟฟาไมมรอยรว หรอสกกรอน และไมกอใหเกดอนตรายใดๆแกผใชเครองเลน

การเลนทมน าเปนสวนประกอบ

แหลงน าสะอาดและปราศจากคราบและกลน

มการตรวจสอบคณภาพน าเปนประจ าทกวน ไดแก ปรมาณคลอรน คา pH และตรวจสอบความสะอาดของน า

มอปกรณส าหรบความปลอดภยทางน าทเพยงพอ เชน เสอชชพ หวงยาง เชอก เปนตน

ความรบผดชอบของผควบคม

มการดแลและควบคมใหผเลนเขาใชเครองเลนอยางมระเบยบและเปนไปตามค าแนะน า

มการควบคมอายและขนาดของผเลน

มการตรวจสอบสภาพความพรอมของผเลนวาไมอยในสภาพมนเมาหรอไมมโรคประจ าตวทไมพรอมในการเลนเครองเลน

Page 41: การติดตั้ง การใช้งาน การ ...office.dpt.go.th/service_6/office/j_bcb/images/stories/...กรมโยธาธ การและผ งเม

คมอเครองเลนเปาลม หนาท 31

บรเวณทตรวจสอบ ผาน ขอเสนอแนะ/แนวทางปรบปรง มการควบคมไมใหผเลนใสรองเทา แวนตา เครองประดบ รวมถงวตถมคมอน ๆ

มการควบคมพฤตกรรมการเลนของผเลน ไดแก การตลงกา มดเขาไปในรอง เลนมวยปล า เลนแบบรนแรงและพลกเครองเลน

มการควบคมไมใหผเลนกระโดดเขาหรอออกจากเครองเลน มการใชนกหวดและอปกรณเสรมในการสงสญญาณในการควบคมผเลน

มการควบคมใหผเลนสไลดลงทละคน ไมใหผเลนสไลดลงเกนครงละสองคน

มการควบคมไมใหผเลนปนขนทางสไลด และไมกระโดดลงจากพนทสไลด

Page 42: การติดตั้ง การใช้งาน การ ...office.dpt.go.th/service_6/office/j_bcb/images/stories/...กรมโยธาธ การและผ งเม

หนาท 32 คมอเครองเลนเปาลม

ส านกควบคมและตรวจสอบอาคาร

กรมโยธาธการและผงเมอง ถนนพระรามท 6 แขวงสามเสนใน

เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400

โทร. 0-2299-4321 โทรสาร 0-2299-4321