ดลยภาพของระบบนเวศ

นเวศวทยา คอวทยาศาสตรทศกษาถงความสมพนธระหวางสงมชวตกบสงมชวต และความสมพนธระหวางสงมชวตกบสงแวดลอมทประกอบกนเปนแหลงทอยอาศย ณ บรเวณใดบรเวณหนงโดยเรมตนศกษาจาก

ระบบนเวศ (Ecosystem)

หมายถง ระบบนเวศยอยๆ หลายระบบ ทมองคประกอบของปจจยทางกายภาพและชวภาพทคลายคลงกนเปนบรเวณกวางขวาง กระจายอยในเขตภมศาสตรตาง ๆกน

@@@ สงมชวตทอาศยอยในไบโอมนน ๆ จะตองปรบตวใหเขากบปจจยทางกายภาพในแตละเขตภมศาสตรนน ๆ ดวย

ไบโอม ( Biomes ) หรอชวนเวศ

Biome

ไบโอมบนบก (Terrestrial biome)

ไบโอมในนา (Aquatic biome)

ไบโอมนาจด (Freshwater biome)

ไบโอมนาเคม (marine biome)

1. ไบโอมบนบก * ใชเกณฑปรมาณนาฝนและอณหภมเปนตวกาหนด- ไบโอมปาดบชน - ไบโอมปาผลดใบในเขตอบอน- ไบโอมทงหญาเขตอบอน - ไบโอมสะวนนา- ไบโอมทนดรา - ไบโอมทะเลทราย- ไบโอมปาสน

2. ไบโอมในนา แบงเปน 2 ประเภท คอไบโอมแหลงนาจด และไบโอมแหลงนาเคม- แมนา - เขตนาขนนาลง- ทะเลและมหาสมทร - แหลงนากรอย (ปาชายเลน)- แนวปะการง - ทะเลสาบ

How many biomes are there?

ไบโอมบนบก

- Tropical Rain forest (ปาดบชน)- Temperate Deciduous Forest (ปาผลดใบเขตอบอน)- Coniferous Forest (ปาสน)- Temperate Grassland (ทงหญาเขตอบอน)- Tropical Savanna (ทงหญาสะวนนา)- Desert (ทะเลทราย)- Tundra (ทนดรา)

1. ไบโอมปาดบชน (Tropical rain forest)- พบบรเวณใกลเขตเสนศนยสตรของโลกในทวปอเมรกากลาง อเมรกาใตแอฟรกาใต หมเกาะแปซฟก แอฟรกา เอเชยใต

- ลกษณะภมอากาศรอนและชน อณหภมโดยเฉลย 25-29 °C- มฝนตกตลอดป ปรมาณนาฝน 200 – 400 ซม./ป- พบพชและสตวหลากหลายนบพนสปชส (High biodiversity)- อดมสมบรณมาก มตนไมขนาดใหญไมผลดใบ- มไมเลอย พวกหวาย พชลมลกและเฟรน

ตวอยางในไทย ปาฮาลา – บาลา : นราธวาส

ไบโอมปาดบชน (Tropical rain forest)ปาดงดบแลง (dry evergreen forest)ปาดงดบเขา (hill evergreen forest)ปาเมฆคลม (cloud forest)ปาเบญจพรรณ (mixed deciduous forest)forest)ปาชายเลน (mangrove forest) เปนตนชอเสยงรจกกนดเมอพดถงปาเขตรอนชนนนกคอปาฝนเขตรอนชน (tropical rainrain forest) หรอปาดบชนนนเอง

- พบบรเวณทวปอเมรกาเหนอ, จน, ญปน, เกาหล และประเทศไทย- มปรมาณนาฝนระหวาง 75 ถง 200 ซม.- มความชนเพยงพอทจะทาใหตนไมขนาดใหญโตได- อากาศเยนมอณหภมตาจดเยอกแขงในฤดหนาว ประมาณ 0-35 °C- ตนไมจะผลดใบกอนถงฤดหนาว และจะผลใบอกครงเมอผานฤดหนาวไปแลว- สามารถแบงเปน 4 ฤดไดชดเจน คอ ฤดรอน ฤดใบไมรวง ฤดหนาว ฤดใบไมผล- พชเดนทพบ : ไมพม, พชลมลก, ไมยนตน เชน ยคาลปตส เมเปล โอก

2. ไบโอมปาผลดใบในเขตอบอน (Temperate deciduous forest)

ตวอยางในไทย : ทงแสลงหลวง พษณโลก

- ปาสน (coniferous forest) ประเภทเดยวกบปาไทกา (Taiga) หรอปาบอเรยล (Boreal)

- ตนไมเขยวชอมตลอดป ใบคอนขางแขงและมอายยนอยได 3 ถง 5 ป กอนทจะรวงหลน และมใบใหมขนมาแทน

- พบทางตอนเหนอทวปอเมรกาเหนอ ทวปยโรป และ ทวปเอเชย

- ฤดหนาวยาวนานมหมะ อากาศแหง และเยน อณหภมเฉลยตากวา -10 °C

- พชเดน สนไพน (Pine) เฟอ (Fir) สพรซ (Spruce) แฮมลอค (Hemlock)

- เชนบนภเรอ (ภกระดง มกพบ สนสองใบ สนสามใบเป นตน)

3. ไบโอมปาสน (Coniferous forest)

พบตามภเขาสง แถบภาคเหนอ ภาคกลางและภาคอสานเชน ภสอยดาว จ. อตรดตถ

- ปรมาณนาฝน 25 – 50 ซม./ป มกมฝนตกในชวงฤดรอน และแหงแลงในฤดหนาว

- เหมาะสาหรบการทากสกรและปศสตว เพราะดนมความอดมสมบรณสง

- ทวปอเมรกาเหนอ เรยกวาทงหญาแพรร ( prairie ) ในรสเซย เรยกทงหญาสเตปป (steppe) และในทวปอเมรกาใตเรยก แพมพส (pampas)- อณหภมเฉลย 0-30 °C

- พชทพบเปนพวกไมพมทมหนาม มไมยนตนทนแลง และทนไฟปา เชน ทานตะวน ไอรส ดอกไมปารานนคลส หญา

4. ไบโอมทงหญาเขตอบอน (Temperate grassland)

- พบไดในทวปแอฟรกา อเมรกาใต ออสเตรเลย และทางตะวนออกเฉยงใตของเอเชย- อากาศรอนยาวนาน มกมไฟปาเกดขนเสมอในฤดรอน- พชทขนมกทนตอไฟปาและความแหงแลงไดด สวนใหญเปนหญาและมตนไมขนเปนหยอมๆ - อตราการหมนเวยนแรธาตสารอาหารในบรเวณนคอนขางตา- ตวอยางในไทย : ปาทงใหญนเรศวร จ. ตาก

5. ไบโอมสะวนนา (Savanna)

- พบไดทวโลก มปรมาณนาฝนทไดรบตอปนอยกวา 25 cm- บางแหงรอนมากอณหภมสงถง 60 oC ตลอดวน บางแหงคอนขางหนาวเยนพชในบรเวณนนมการปองกนการสญเสยนาโดยใบลดรปเปนหนาม ลาตนอวบ สะสมนา- ทรจกกนทวไปไดแก

- ทะเลทรายซาฮารา (Sahara) ในแอฟรกา- ทะเลทรายโกบ (Gobi) ในจน- ทะเลทรายโมฮาว (Mojave) แคลฟอรเนย สหรฐอเมรกา

6. ไบโอมทะเลทราย (Desert)

- พบเพยงตอนเหนอของทวปอเมรกาเหนอ ยเรเซย และขวโลกเหนอ ไดแก พนทของรฐอลาสกา และไซบเรย

- ฤดหนาวคอนขางยาวนาน มหมะ ฤดรอนชวงสนๆ ปรมาณฝนนอย

- ในชวงฤดรอนสนๆ นาแขงทผวหนาดน จะละลายทวมขงอยบนผวดน เพราะซมผานลงไปไมได ทาใหปลกพชไดในระยะสน

- ชนของดนทอยตากวาจากผวดนชนบนลงไปจะจบตวเปนนาแขง

- พบพชและสตวอยนอยชนด เปนพวกไมดอก ไมพม และไลเคน ปรมาณนาฝนนอย

7. ไบโอมทนดรา (Tundra)

คด วเคราะห

ถาพจารณาจากลกษณะของไบโอมบนบกทไดกลาวมาแลว ประเทศไทยพบไบโอมบนบกชนดใดบาง และอยในภาคใดของประเทศไทย

เฉลย ปาดบชน, ปาผลดใบเขตอบอน, ปาสน และ สะวนนา

แบงเปนระบบนเวศแหลงนาจด แหลงนาเคม และแหลงนากรอย

นาขนนาลงเปนปจจยทางกายภาพททาใหแหลงนาเคมแตกตางจากแหลงนาจด

อาศยคาความเคมเปนตวกาหนด นาจดมเกลอ < 0.1 % นาเคมประมาณ 3.5%

ไบโอมนา (Aquatic Biome)

ไบโอมนาจด (Fresh water Ecosystem)ระบบนเวศนานง เชน หนอง บง ทะเลสาบนาจด เปนตนระบบนเวศนาไหล เชน ลาธาร หวย แมนา เปนตน

เขตนานง ประกอบดวย 3 สวนคอ บรเวณชายฝง littoral zone

บรเวณผวนา limnetic zone

นาชนลาง profundal zone

เขตนาเชยว เปนแหลงทมกระแสนาไหลแรง จงไมมตะกอนสะสมใตนา- สงมชวตมกเปนพวกทสามารถเกาะตดกบวตถใตนา หรอคบคลานไปมาสะดวก- สงมชวตทวายนาไดจะตองเปนพวกททนทานตอการตานกระแสนา- ไมพบแพลงกตอนในบรเวณน

เขตนาไหลเออย เปนชวงทมความลก ความเรวของกระแสนาลดลง- อนภาคตางๆ จงตกตะกอนทบถมกนหนาแนนในเขตน- ไมมสตวเกาะตามทองนา เขตนเหมาะกบพวกทขดรอย เชน หอยสองกาบ ตวออนของแมลงปอ แพลงกตอน และพวกทวายนาได

เปนระบบนเวศทมนาเปนนาเคม นยมแบงออกเปนระบบนเวศยอยตามความลกของนาอกดวย คอ

- ระบบนเวศชายฝง- ระบบนเวศนาตน- ระบบนเวศทะเลลก

ระบบนเวศนาเคม (Marine Ecosystem)

ระบบนเวศนากรอย (Estuarine Ecosystem) เปนระบบนเวศทเกดขนตรงรอยตอระหวางนาจดกบนาเคม มกเปนบรเวณทเปนปากแมนาตางๆ จะมตะกอนมากจงมปาไมกลมปาชายเลนขนจงเรยกวาระบบนเวศปาชายเลน

การเปลยนแปลงแทนทของระบบนเวศ (ecological succession)

หมายถง การเปลยนแปลงของกลมสงมชวตเดม กลายเปนกลมสงมชวตกลมใหมมาแทนท เมอสภาพแวดลอมเกดการเปลยนแปลง

เชน ทงนาราง หรอไรรางจะมการเปลยนแปลงเปนทงหญา และเปนพชไมพมในเวลาตอมา จนในทสดอาจถงขนเปนปาได ถาปลอยใหมการพฒนาและทดแทนในสงคมตามธรรมชาตโดยทคนไมเขาไปเกยวของ

การเปลยนแปลงแทนท ม 2 ลกษณะคอ• การเปลยนแปลงแทนทแบบปฐมภม ( primary succession )• การเปลยนแปลงแทนทแบบทตยภม ( seccondary succession )

การเปลยนแปลงแทนทแบบปฐมภม (primary succession) เปนการเปลยนแปลงแทนทเรมจากบรเวณทปราศจากสงมชวตมากอนจากนนเรมมสงมชวตชนดแรกเขาไปอาศย เราเรยกสงมชวตชนดแรกนวา ผบกเบก (Pioneer succession)

การเปลยนแปลงแทนทขนทตยภม (Secondary succession)เปนการเปลยนแปลงแทนททเกดเมอระบบนเวศเดมถกทาลายไมวาจะเกดจาก

ปรากฏการณธรรมชาต หรอเกดจากนามอมนษย เชน ไฟปา ดนถลม การตดไมทาลายปา เปนตน

การเปลยนแปลงแทนทขนทตยภม (Secondary succession)สงมชวตทเขาไปอยใหมไมจาเปนตองมการปรบตวมากนก เพราะอาศยอนทรยสาร

ในระบบนเวศเดม ดงนนการเปลยนแปลงแทนทขนทตยภมจะเกดไดเรวกวาการเปลยนแปลงแทนทขนปฐมภม

การเปลยนแปลงขนาดของประชากร

การเปลยนแปลงอตราการเกด อตราการตาย อตราการอพยพเขา และอตราการอพยพออก เกดจากปจจยทงภายในและภายนอก