การขนสง การสงมอบ การท าลายและการท าใหสนสภาพเชอโรคและพษจากสตว

อบรมสมมนาพนกงานเจาหนาทตามพระราชบญญตเชอโรคและพษจากสตว

สดา ลยศรโรจนกล

9:00-12:00 น

โรงแรมรมอนด

23 เมษายน 2562

1. ชนดของกลมเชอโรคและพษจากสตว

2. เสนทางขนสง ภายในประเทศ หรอ ตางประเทศขนสงทางบก ทางเรอ ทางอากาศ

Outline

3. การเตรยมเอกสารน าสง

4. การบรรจหบหอเพอน าสง

ในการขนสงควรค านงถง

ภายในราชอาณาจกร ไมวาจะมการขนถาย

หรอเปลยนพาหนะหรอไม

พระราชบญญตเชอโรคและพษจากสตว พ.ศ. 2558

ขอบเขต: ผลต น าเขา สงออก ขาย น าผาน มไวครอบครอง

นอกราชอาณาจกร

ชนดของกลมเสยงเชอจลชพ (risk group, RG)

RG1 เชอไมมความสมพนธกอโรคในคนและสตว (เสยงนอยหรออนตรายนอย)

RG2 เชอกอโรคไมรนแรง มยารกษาและปองกนได

RG3 เชอกอโรครนแรง แตยงมยารกษาและปองกนได

RG4 เชอกอโรครนแรง และไมมยารกษาและปองกน

(เสยงปานกลางหรออนตรายปานกลาง)

(เสยงปานสงหรออนตรายสง)

(เสยงมากหรออนตรายมาก)

ไมบงคบใช ในการขนสงเชอโรคในกลม 1(กรณขนสงเชอโรคในรปของเหลว > 200 lit หรอในรปของแขง > 20 Kg ตองจดใหมผควบคม)

พษจากสตว

กลมท 1: พษจากสตวทท าใหเกดภาวะ ทรางกายท างานไดไมปกต ในระดบทไมรายแรงและมวธรกษาทไดผล

กลมท 2: พษจากสตวทท าใหเกดภาวะ ทรางกายท างานไดไมปกต ในระดบทรายแรงและมวธรกษาทไดผล กลมท 3: พษจากสตวทท าใหเกดภาวะ ทรางกายท างานไดไมปกตในระดบทรายแรงและยงไมมวธรกษาทไดผล

ชนดของกลมเชอโรคและพษจากสตว

http://blqs.dmsc.moph.go.th/assets/Bpat/PATratchakitcha182561.pdf

รายการเชอโรคทประสงคควบคมตามมาตรา 18 (พ.ศ 2561)

รายการพษจากสตวทประสงคควบคมตามมาตรา 19 (พ.ศ 2561)

ผขนสง: บคคลหรอนตบคคลทไดรบมอบมาย ใหท าหนาทขนสงเชอโรคหรอพษจากสตว

ผด าเนนการ:

ผมหนาทปฏบตการ:

ผควบคมการผลต น าเขา สงออก ขาย น าผาน หรอมไวในครอบครอง

มชอในหนงสอรบรองการแจงหรอใบอนญาตใหเปนผด าเนนการ

ผปฏบตการตามขนตอน และวธการปฏบตใหเปนไปตามกฏหมาย

มชอในหนงสอรบรองการแจงหรอใหปฏบตการตาม พ.ร.บ. น

ควบคมการด าเนนการเกยวกบเชอโรคหรอพษจากสตว

ผปฏบตการผลต นาเขา สงออกขาย นาผาน หรอมไวในครอบครอง

ผรบหนงสอรบรองการแจง หรอผรบใบอนญาต (มาตรา 23)

ในกรณนตบคคล หมายความรวมถงผแทน หรอผมอ านาจท าการแทนเจาของกจการ ซงมสถานทด าเนนการ และมผด าเนนการและผมหนาทปฏบตการ

ผควบคมการขนสง: กรณน าสงเชอจลชพ RG 1 หรอพษจากสตวกลม 2 ทมปรมาณมาก เพอดแลปองกนไมใหเกดการรวไหลหรอสญหายของเชอโรค

-ควบคมการเลอกใชและตรวจสอบภาชนะบรรจและหบหอ วธการบรรจ และการแสดงรายละเอยด การตดฉลาก และการแสดงสญลกษณ (ใหเปนไปตามกลมของเชอโรคหรอพษจากสตวทขนสง)

-จดใหมเอกสารแสดงวธปฏบต (SOP) ในการขนสงเชอโรคหรอพษจากสตว

-เปนผประสานงานกรณเกดเหตรวไหลระหวางการขนสง

-ควบคมการจดเตรยมและตรวจสอบเอกสารทใชในการขนสง

-ควบคมการจดเตรยมและตรวจสอบชดจดการสารชวภาพรวไหล

-จดใหมวธการปฏบตและการอบรมการปฏบต กรณเกดเหตรวไหลระหวางการขนสง

ผด าเนนการ

ใหจดการดวยใชชดจดการสารชวภาพ/สารพษรวไหล

กรณเกดเหตรวไหลภายนอกสถานท ใหผขนสงตดตอประสานงานกบผควบคมซงเปนผรบหนงสอรบรองการแจงหรอผรบใบอนญาต เพอใหมการด าเนนการ

กรณเกดเหตรวไหลของเชอโรคหรอพษจากสตวระหวางการขนสง

ก) อปกรณปกปองสวนบคคลทเหมาะสม (ผากนเปอน แวนตา ผาปดจมกละปาก

หนาการปองกนระบบหายใจ) ข) วสดดดซบ ค) น ายาฆาเชอทเหมาะสมง) ถงใสขยะตดเชอ (ถงแดง)

หรอถงพลาสตก (กรณขนสงพษจากสตว) จ) วสดอปกรณส าหรบก าหนดเขตอนตราย และปายเตอนฉ) อปกรณในการเกบรวบรวม

เกดเหตรวไหลภายในสถานท ใหผขนสงด าเนนการ

ชดจดการสารชวภาพรวไหล

ในวงการแพทยอาจมความจ าเปนตองน าสงหรอขนสงเชอจลชพหรอสงสงตรวจ เพอวนจฉยโรคหรอวจย ณ สถาบนภายนอก

ขนสงภายในประเทศ

ขนสงไปตางประเทศ

-ภายในสถานท -นอกสถานท

การขนสง: เคลอนยายเชอโรคหรอพษจากสตว หรอตวอยางจากทหนงไปยงอกทหนง ภายในหรอออกนอกสถานท ทงภายในประเทศและออกนอกประเทศ

จดใหมผควบคม

ผสงผรบ

ใหปฏบตตามหลกเกณฑ วธการ และเงอนไขทก าหนดเสนทาง (ค านงถง กฎหมายวาดวยวตถอนตราย)ทางบก: กฎหมายวาดวยการขนสงทางบก

และกฎหมายวาดวยจดวางการรถไฟและทางหลวงทางเรอ: กฎหมายวาดวยการเดนเรอในนานน าไทยทางอากาศ: กฎหมายวาดวยการเดนอากาศ โดยประเทศตนทาง ประเทศทน าผาน และประเทศปลายทาง

ก) วางหลอดหรอขวดในแนวตง ภายในอปกรณบรรจข) กรณใชรถเขนในการขนสง ตองมขอบปองกนรวงหลนค) นดหมายลวงหนาระหวางผขนสงและผรบ (แจงรายละเอยดของเชอโรค ผขนสง ผรบ เลขหมายโทรศพททตดตอได เวลาและสถานทสง) ง) สงเชอโรคใหผรบหรอผทไดรบมอบมายในบรเวณทก าหนดเทานน

การขนสงภายในอาคารหรอหนวยงาน

ผสง ผรบ

การขนสงภายนอกสถานท

มชดจดการสารชวภาพรวไหลทพรอมน ามาใชงาน

และวางอยในทเขาถงไดงาย

ก) มการบรรจแบบ triple packing system ข) มเอกสารเพมเตม: แบบบนทกการขนสงเชอโรคหรอพษจากสตว รายการเชอโรค ขอมลความปลอดภยของเชอโรค (PSDS)

(โดยเฉพาะเชอในกลม 3 หรอพษจากสตวกลม 2)

การขนสงเชอโรค หามวางไปกบยานพาหนะ โดยไมมผขนสง หรอวางไวโดยไมมผดแล

ผสง ผรบ

แบบบนทกการขนสงเชอโรคหรอพษจากสตวออกนอกสถานทภายในประเทศเลขทการขนสง .................................................วน/เดอน/ป ................................................

ชอผรบหนงสอรบรองการแจง/ผรบใบอนญาต .........................................................................................................................ทอย ………......................................................................................................................................………...............…....………….....มความประสงคจะสง เชอโรค พษจากสตว อน ๆ ระบ ........................................................................................ชอผรบ ........................................... ทอย...................................................................……................…..……....…....เลขทหนงสอรบรองการแจงของผรบ ........................................... วน/เดอน/ป ทหมดอาย..............................................เลขทใบอนญาตของผรบ .......................................................... วน/เดอน/ป ทหมดอาย.................................................รายละเอยด ดงตอไปน ล าดบท ชอเชอโรค/พษจากสตว รหสเชอโรค/พษจากสตว จ านวน ปรมาณ กลมของเชอโรค/พษจากสตว

ภาชนะบรรจ (น าหนกหรอ (ระบหนวยนบ) ปรมาตร)

๑๒๓หมายเหต : กรณมรายการเชอโรคหรอพษจากสตวมากกวา ๑๐ รายการ ใหแนบเอกสารชอผด าเนนการ/ผมหนาทปฏบตการ/ผควบคมการขนสง …….….......................................…................................……….................ชอผขนสงเชอโรคหรอพษจากสตว ……...............……….…….….…....................................................................................................วธการขนสง □ ขนสงทางบก โดย ................................................................................................................................. □ ขนสงทางเรอ โดย ............................................................................................................................ □ ขนสงทางอากาศ โดยสายการบน ……………..….. เทยวบน ………….…วนท …….........ชวงเวลา ……………………….

ผขนสง : ลายมอชอ …………………….............................…...…. ผรบ :ลายมอชอ ……….......………………..…........................……. วน เดอน ป …………......................…………..........…………. วน เดอน ป …………......................…………..........………….

ขอมลความปลอดภยของเชอโรค (Pathogen Safety Data Sheetsม PSDS)ประกอบดวย ประเภท แหลงทพบ พาหะน าโรค การแพรเชอ การกอโรค อาการของโรค การรกษาและวคซนปองกน อปกรณปกปองสวนบคคล การปฐมพยาบาลกรณเกดอบตเหต วธการทง วธการท าลาย

ชดจดการสารชวภาพรวไหล (spill kit) ชดของอปกรณ ทจดเตรยมไวเพอใชขจดการปนเปอนกรณเกดเหตรวไหลของเชอโรคหรอพษจากสตวระหวางการขนสง

ขอมลความปลอดภยของพษ (Safety Data Sheets ม SDS) ประกอบดวย ประเภท แหลงทมา คาความเปนพษ (LD50) การกอใหเกดอนตราย การรกษา อปกรณปกปองสวนบคคล การปฐมพยาบาลกรณเกดอบตเหต วธการทง วธการท าลาย

สงทจดใหมในกรณน าสง เชอจลชพในกลม 3 หรอ พษจากสตวในกลม 2

“ขอมลความปลอดภยของเชอโรค” (Pathogen Safety Data Sheets: PSDS)

ไดแก ประเภท แหลงทพบ พาหะนาโรค การแพรเชอ การกอโรค อาการของโรค การรกษาและวคซนปองกน อปกรณปกปองสวนบคคล การปฐมพยาบาลกรณ เกดอบตเหต วธการทง วธการทาลาย

https://www.canada.ca/en/public-health/services/laboratory-biosafety-biosecurity/pathogen-safety-data-sheets-risk-assessment.html

I.A.T.A. (International Air Transport Association)

Shipment

Shipper (ผสง)

Courier (บรษทจดน าสง)FedEx, DHL, UPS, World courier

สมาคมขนสงทางอากาศระหวางประเทศ

ศกษาขอก าหนด กฎระเบยบ พรบเชอโรคและพษจากสตวรวมทงหลกการ วธการ และเงอนไขทก าหนดโดย

ประเทศตนทาง ประเทศทน าผาน และประเทศปลายทาง

ขนสงภายนอกประเทศ

ในระหวางการน าสงอาจเกดปญหาไดหลายอยาง คอ 1) กลองบรรจแตก ซงอาจเปนกลองชนในสดหรอกลองชนทสอง2) ตวอยางหรอเชอจลชพรวไหลออกจากภาชนะบรรจ3) การสญหายของวสดหรอการเกดอบตเหตระหวางทาง4) การแพรเชอใหกบผสมผสหรอผอยบรเวณใกลเคยง เนองจากไมทราบถงอนตรายของวตถทบรรจอยภายใน

Shipper (ผสง)-ควรไดรบการอบรม IATA (International Air Transportation Association):กฎเกณฑของสมาคมขนสงทางอากาศระหวางประเทศ -ตองมใบอนญาตในการน าวตถมเชอออกนอกประเทศ: จดกลมตวอยางน าสงไดถกประเภท ใสหมายเลข UN (United Nation), ถกหมวด รวมถงกรอกขอมลทน าสงไดครบถวน

ท าใหบรษทน าสง (courier) จดสงไดอยางถกตอง ปลอดภยและรวดเรว

จดเตรยมเอกสาร และบรหารจดการ

-ชอเฉพาะของสนคาน าสง ชนดประเภท รหส UN การจดความเสยง จ านวนหบหอ ปรมาณในแตละหอ และรหสของหบหอ และประทบตราเซนชอดวยลายมอเดยวกนทกแหง -ภาษาทใชเปนภาษาองกฤษ

1.ตนฉบบรายละเอยดสนคาใสซอง

2. การบรรจหบหอ ในการบรรจหบหอเปน 3 ชน (triple packing system) คอ

-ชนใน (primary receptacles) เปนภาชนะเพอกนแตก จงตองมวสดรองรบ ททนทานไมแตกงาย กนน าหรอของเหลวซมผาน มฝาปดสนท แลวพนดวยเทปโดยรอบ-ชนกลาง (secondary packaging) เปนชนทสองเพอรองรบของเหลวในกรณแตกหรอรว ตองทนทานไมแตกงาย มแผนรองซบหรอวสดกนกระแทก -ชนนอก (outer packaging) เปนกลองกระดาษแขงเพอกนกระแทกโดยใหมคณสมบตเปนไปตามทกรมวทยาศาสตรการแพทยประกาศก าหนด (ผานการรบรองสหประชาชาตส าหรบ infectious substance)

อาจจดชดเปนกลองเดยว หรอหลายชดในกลองเดยวกน (overpack)

การน าสงภายในอาคาร ไมบงคบใหมชนกลาง

ภาชนะชนนอก-ชอและทอยของผสงตนทางและผรบปลายทาง (ในกรณทเปนวตถตดเชอ ใหระบชอ และเบอรโทรศพทของผรบผดชอบดวย)-Logo อนตรายทางชวภาพ -รหส UN -ทศทางการตงหบหอ - น าแขงแหง (dry ice) หรอ liquid nitrogen (LN2) ตองแสดงสญญาลกษณ

3. วธการบรรจและการแสดงรายละเอยดภาชนะบรรจชนใน:

-ดานนอกตดสลากแสดงชอวทยาศาสตรของเชอโรค (ภาษาองกฤษ) หรอรหสเชอโรค หรอรหสตวอยาง - วน เดอน ป (ผลต หรอบรรจ) - Barcode

- Overpack

1st receptacle(leak proof)

2st receptacle(leak proof)

Package mark UN 2814 UN 3373

Rigid outer package

Infectious substance

Over packing

https://www.cdc.gov/meningitis/lab-manual/chpt14-storage-shipping.html

Cargo aircraft only

Triple packing system

1. จ าแนกชนดของกลมเชอโรค (RG1, RG2, RG3 หรอ RG4) หรอพษจากสตวทน าสง 2. เสนทางขนสง

•ภายในประเทศ ระหวางอาคาร หรอนอกสถาบน

การขนสงทางอากาศ ปฏบตตามเกณฑ IATA

(category substance,UN number, packing system, etc)

3. การเตรยมเอกสารน าสง ชอและทอยของผสงและผรบ

4. การบรรจหบหอ Triple packing system

สรป การขนสง

•ตางประเทศ ตองปฏบตตามเกณฑก าหนดของประเทศตนทาง ทางผาน และปลายทาง

ไมบงคบใช ในการขนสงเชอโรคในกลม 1(แตในกรณขนสงเชอโรคในรปของเหลว > 200 lit หรอในรปของแขง > 20 Kg ตาม พรบ เชอโรคตองจดใหมผควบคม)

ตองจดใหมผควบคมดแลรบผดชอบ และเตรยมชด spill kit

ประเภท หลกการ และวธการท าลายเชอโรค

การเลอกวธทเหมาะสม

การประเมนประสทธภาพการท าลาย

outline

การสงมอบและทาลายเชอโรค

เชอในกลม 2 /พษจากสตวกลม 1

-ผทมหนงสอรบรองการแจง (เชอกลมท 2 หรอพษจากสตวกลมท 1)

-ผทมใบอนญาต (เชอกลมท 3 หรอพษจากสตวกลมท 2)

เชอในกลม 3 /พษจากสตวกลม 2

ผทมใบอนญาต (เชอกลมท 3 หรอพษจากสตวกลมท 2)

การสงมอบในกรณ การแลกเปลยน เลกกจการ ไมไดรบการตออาย หองปฏบตการไมไดรบอนญาตเกบรกษา

สงมอบไดเฉพาะแกผทอยในกลมระดบเดยวกนหรอสงกวาเทานน

การทาใหสนสภาพ และการทาลาย” หมายความวา การกระทาทยตความสามารถในการกอโรค/อนตรายของเชอโรคและ

พษจากสตว รวมถงการทาใหเชอโรค และพษจากสตวหมดสนไป

-จดใหมผท าหนาท ท าลายเชอโรคหรอพษจากสตว (ผานการอบรมชวภาพ)

-จดใหมสถานท และอปกรณทเหมาะสมในการท าลาย รวมถงอปกรณปกปองสวนบคคล

วตถประสงคของการทาลายเชอโรคและพษจากสตว

- ปองกนบคลากรผปฏบตงาน และผเกยวของ

- หยดการแพรกระจายเชอไปยงสงแวดลอม

ขยะตดเชอตองผานกรรมวธท าลายดวยเทคนคทมประสทธภาพกอนทง

-จดใหมวธตรวจสอบและประเมนผลการทาลายตามมาตรฐานทางชวภาพ

-มวธปฏบตการทาใหสนสภาพ และการทาลายเชอโรครอพษจากสตว อาจใชวธการอยางใดอยางหนง โดยตองดาเนนการตามหลกวชาการและมประสทธภาพ

-กรณไมทาลายในทนท ใหจดสถานทเกบรอการทาลายโดยตองมพนทเพยงพอ มระบบปองกนการแพรกระจาย รวมถงมาตรการปองกนการเขาถงโดยบคคลทไมเกยวของ และดาเนนการดวยวธการทเหมาะสมโดยเรว

-การทาลายเชอกลมท 3 และ 4 หรอพษจากสตวกลมท ๓ ใหแจงพรอมบนทกการตรวจสอบและประเมนผลใหอธบดทราบ

-การนง (autoclave)

-การตม (boiling)

Physical methodHeat (ความรอน)

-การอบรอน (hot air oven)

วธการท าลายเชอโรคและพษจากสตว

แสง Ultraviolet (UV)

รงส gamma

Chemical method

Radiation (รงส)

-High level: chemical sterilant

-Intermediate level

-Low level-เผาเปนจล (incineration)

(สารเคม)

การนง(autoclave)

121–132 ซ ความดน 15 ปอนด/นว2 อยางนอย 15 นาท ท าลายเชอจลชพทกชนด

นยมส าหรบขยะตดเชอทวไป

รวมทง bacterial spore

(ควรใชเวลานง 1 ชม)

การอบรอน (hot air oven)

160-170 ซ เวลา 1-2 ชวโมง

ท าลายจลชพไดทกชนดรวมทงสปอรแบคทเรย

How efficiency of your sterilization by autoclave?

Chemical indicator Biological indicator

106 spore (Geobacillus stearothermophillus)

will be killed in a half cycle

Proper of parameter(time, temperature and pressure)

เผาเปนจล (incineration)

800 -1000 ซ ท าลายจลชพไดทกชนด

นยมส าหรบชนสวน อวยวะ ซากสตวทดลอง

ขยะตดเชอทไมน ากลบมาใช

การตม (boiling)

100 ซ ท าลาย bacteria, fungus และ virus

ภายใน 10 นาท ยกเวน สปอรของแบคทเรยทนไดนาน

High-level disinfectant:

Hydrogen peroxide (vapor)

Formaldehyge (gas)

Chlorine dioxide (gas)

Classification of chemical inactivate levels

อบหองตชวนรภย

ท าลายเชอจลชพทกชนด

ถาใหระยะเวลาทเหมาะ อาจท าลายสปอรแบคทเรย Formaldehyde (gas)

Chlorine dioxide (gas)

Hydrogen peroxide(vapor)

- ทาลายเชอจลชพทวไปรวมทง M. tuberculosis

Intermediate-level disinfectant

Low-level disinfectant

Alcohol, Hypochlorite, iodine, idophore, phenolic compound

Quaternary ammoniumcompound

- ทาลายเชอกอโรคทวไปยกเวน M. tuberculosis

ใชในหองปฏบตการทวไป ใชในการเชดถพนผว

-ตองคานงถงระยะเวลาในการสมผสเชอ-ระยะเวลาในการเตรยม

การสงมอบ สงไดแกผทอยในกลมระดบเดยวกนหรอสงกวาเทานน

Sterilization ท าลายเชอทกชนดรวมทงสปอรDisinfection ท าลายเชอกอโรค

สรป

เลอกวธการท าลายใหเหมาะสม และมวธการตรวจสอบประสทธภาพ