ความหมาย ของ ชุมชน...

31
14/09/52 1 การจัดระเบียบชุมชนของสังคมไทย โดย ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร. อัจฉรา สโรบล ภาควิชามนุษยสัมพันธ์ คณะมนุษยศาสตร์ ความหมาย ของ ชุมชน(Community) อะไรคือ ชุมชน ความเป็นชุมชนเกิดจากอะไร ชุมชนอยู่ทีÉไหน ใครเป นผ าหนดความเป นชมชน ใครเปนผกาหนดความเปนชมชน ความเข้มแข็งและความอยู่รอดของสังคมไทยอยู่ทีÉบุคคล หรือชุมชน ชุมชนไม่จําเป็นต้องเป็นกลุ่มใหญ่ในอาณาบริเวณ เดียวกัน ความเป็นชุมชนอยู่ทีÉคนในชุมชนจํานวนหนึ Éง (คนละพื ÊนทีÉก็ได้ )มีวัตถุประสงค์ร่วมกัน ติดต่อสืÉอสารกัน มีความเอื Êออาทรต่อกัน มีการเรียนรู้ ร่วมกันทํากิจกรรม ต่างๆ (ประเวศ วะสี ) ความเป็นชุมชนไม่เฉพาะขอบเขตของหมู ่บ้าน แต่รวมถึง ลักษณะเครือข่ายของความสัมพันธ์ทีÉ กว างขวาง Ê งระบบอปถ มภและแบบเคร อญาตกวางขวาง ทงระบบอปถมภและแบบเครอญาต (Kemp,1991) อุดมการณ์ อํานาจ หรือสิทธิของการมีส่วนร่วมใน การจัดการทรัพยากรภายใต้ความสัมพันธ์ระหว่าง ชมชนและรฐทÉ ผลตเข าไปในบร บททางว ฒนธรรม มชนและรฐทผลตเขาไปในบรบททางวฒนธรรม และการเปลีÉยนแปลงทางสังคม (อานันท์ กาญจนพันธุ์ ) กลุ่มคนทีÉพยายามหาวิธีการเพืÉอแก้ไขปัญหาของ ชุมชน โดยระดมกําลังทั Êงจากภายนอกและภายใน ชมชน และอาศ ยแนวทางการพÉ งตนเอง เพÉอความ มชน และอาศยแนวทางการพงตนเอง เพอความ ดํารงอยู ่ของชุมชน (กาญจนา แก้วเทพ)

Transcript of ความหมาย ของ ชุมชน...

Page 1: ความหมาย ของ ชุมชน Communityhuman.cmu.ac.th/home/hc/ebook/006143/006143-01.pdf · 2012-10-03 · zคาถามทํ ีÉนักพฒนาตัองถาม

14/09/52

1

การจดระเบยบชมชนของสงคมไทย

โดย

ผชวยศาสตราจารย ดร. อจฉรา สโรบล

ภาควชามนษยสมพนธ

คณะมนษยศาสตร

ความหมาย ของ “ชมชน” (Community)

อะไรคอ ชมชน ความเปนชมชนเกดจากอะไร

“ชมชน”อยทไหนใครเปนผกาหนดความเปนชมชนใครเปนผกาหนดความเปนชมชน

ความเขมแขงและความอยรอดของสงคมไทยอยทบคคลหรอชมชน

ชมชนไมจาเปนตองเปนกลมใหญในอาณาบรเวณเดยวกน ความเปนชมชนอยทคนในชมชนจานวนหนง(คนละพนทกได)มวตถประสงครวมกน ตดตอสอสารกน มความเอออาทรตอกน มการเรยนร รวมกนทากจกรรมตางๆ (ประเวศ วะส)

ความเปนชมชนไมเฉพาะขอบเขตของหมบานแตรวมถง ลกษณะเครอขายของความสมพนธทกวางขวาง ทงระบบอปถมภและแบบเครอญาตกวางขวาง ทงระบบอปถมภและแบบเครอญาต

(Kemp,1991)

อดมการณ อานาจ หรอสทธของการมสวนรวมในการจดการทรพยากรภายใตความสมพนธระหวางชมชนและรฐทผลตเขาไปในบรบททางวฒนธรรมชมชนและรฐทผลตเขาไปในบรบททางวฒนธรรมและการเปลยนแปลงทางสงคม (อานนท กาญจนพนธ)

กลมคนทพยายามหาวธการเพอแกไขปญหาของชมชน โดยระดมกาลงทงจากภายนอกและภายในชมชน และอาศยแนวทางการพงตนเอง เพอความชมชน และอาศยแนวทางการพงตนเอง เพอความดารงอยของชมชน (กาญจนา แกวเทพ)

Page 2: ความหมาย ของ ชุมชน Communityhuman.cmu.ac.th/home/hc/ebook/006143/006143-01.pdf · 2012-10-03 · zคาถามทํ ีÉนักพฒนาตัองถาม

14/09/52

2

กลมคนหรอชาวบานทมความตงใจ รวมใจกนปฏบตภารกจเพอแกปญหาของชมชน โดยเนนการนาทรพยากรทองถน ภมปญญาทองถน รวมทงองคนาทรพยากรทองถน ภมปญญาทองถน รวมทงองคความรจากภายนอกชมชน และอาศยแนวทางการพงตนเอง ความเปนตวตน รวมถงการสรางเครอขายความรเพอใหชมชนเขมแขงและยงยน (อจฉรา สโรบล)

“ชมชน” ในความหมายของนกพฒนา

"ชมชน" มอย 3 มต : คอ 1 มตภมศาสตร (Geography) 2. มตสงคมศาสตร(Sociology) และ 3 มตจตวทยา (Psychology)

มตท 1 : Geography อธบาย "ชมชน" ในมตท 1 : Geography อธบาย ชมชน ในดานกายภาพทเราเหนดวยตา ประกอบดวยพนท หรอบรเวณทคนอยรวมกนในขอบเขตทชดเจน จะรวมไปถงทกๆ อยางทเราเหนอยในบรเวณนนดวย เชน ถนน แมนาลาคลอง วด โรงเรยน สถานอนามย ศนยพฒนาเดกเลก เปนตน

มตท 2 : Sociology อธบาย"ชมชน" ในดาน ความสมพนธของคนทมอะไร ๆ รวมกน โดยสวนใหญแลวคอกผลประโยชนรวมกน (mutual interest) (ทานองวา ผลประโยชนรวมกนจงคยกนได ) เชน ปญหาหรอความตองการ รวมกน ตระกล เครอญาต ได ) เชน ปญหาหรอความตองการ รวมกน ตระกล เครอญาต ขนบประเพณ วฒนธรรม รวมกน โปรดสงเกตวา มตนเนน "ความสมพนธ " ไมไดเนนพนท จงทาใหความหมายของ "ชมชน"กวางไปกวาความหมายตามมตท 1

มตท 3 : Psychology อธบาย"ชมชน" ในดานความรสกของคนทมตอกนและกน เชน ความเอออาทร ความรก ความผกพน ความซอสตย และความจงรกภกด เปนตน โปรดสงเกตวา มตทเนน "ความรสก"ของคน ซงแนนอนวา ความรสกเหลานลวนเกดมาจาก ของคน ซงแนนอนวา ความรสกเหลานลวนเกดมาจาก "ความสมพนธ" และแปรผนตามกนดวย

คาถามทนกพฒนาตองถามตนเองและตอบใหไดคอ "ชมชนในมตไหนทเราสามารถพฒนาดวยกระบวนการมสวนรวมและกระบวนการเรยนรใหเกดพลงชมชนเพอการพฒนาชมชนได " หรอ "อะไรทเราสามารถไปพฒนาใหเกดพลงไดดวยกระบวนการมสวนรวมหรอกระบวนการเรยนร"

องคประกอบของชมชน1.มอดมการณ วสยทศนรวมกนและมทศทางเดยวกน

2.มเปาหมายและวตถประสงครวมกน3.มผลประโยชนรวมกน4.ผนา มความร ทกษะในดานความคด ศลธรรม การประกอบอาชพ การพด ประสานงาน บารม

Page 3: ความหมาย ของ ชุมชน Communityhuman.cmu.ac.th/home/hc/ebook/006143/006143-01.pdf · 2012-10-03 · zคาถามทํ ีÉนักพฒนาตัองถาม

14/09/52

3

5.สมาชก6.การบรหารจดการ ม การตดสนใจรวมกน การจดโครงสราง บทบาทหนาท กาหนดกฎ กตการวมกน สถานท ทรพยากร การสอสาร การประสานงาน การควบคม ตรวจสอบและประเมนผล

7.กจกรรม มอยางตอเนอง มประโยชนตอองคกร สมาชกและชมชน

8.ทรพยากรทเปนทนและงบประมาณเชน องคความร ประสบการณ เทคโนโลย และการประสานทนจากภายในและภายนอกชมชน

ความสาคญของชมชน

มกระบวนการเรยนรเพอการพงพาตนเองเปนหวใจของการพฒนาแบบยงยนคอ เปนการพฒนาทงเศรษฐกจ จตใจ การเมอง สงคม วฒนธรรมและสงแวดลอมไปพรอมๆกนการเนนคณคาของการรวมมอกนบนพนฐานความสมพนธแบบเครอการเนนคณคาของการรวมมอกนบนพนฐานความสมพนธแบบเครอญาตถาไมยดตดชมชนกบพนท ชมชนมทงในเมองและมชมชนใหมเกดขน มการเคลอนไหวเชน สมชชาเกษตรกร เครอขายสงแวดลอม เครอขายเอดส ชมชน จ.ส.100 ชมชนอนเทอรเนทเปนความอยรอดของสงคมไทยหรอเปนชมชนทเขมแขง

โครงสรางและลกษณะของชมชน

แบงชมชนออกเปน 2 ลกษณะคอ1.ชมชนเมอง(urban community)

2 l it2.ชมชนชนบท(rural community)

ชมชนเมอง-สมยโบราณ อยตามแหลงทเหมาะสาหรบการเกษตร-สมยปจจบน เปนเมองททาหนาทเฉพาะอยาง เชน ศนยกลางธรกจ

ศนยกลางอตสาหกรรม ศนยกลางการศกษา ศนยกลางการปกครอง

-เกดจากการยายถน-เกดจากความเจรญเตบโตของชมชนชนบทโดยการแพรกระจาย

ความทนสมยเขาไป

เกณฑในการกาหนดความเปนเมอง

1.จานวนและความหนาแนนของประชากร สาหรบประเทศไทยถอเอาเขตเทศบาลเปนเขตเมอง มประชากร 10,000 คนขนไป และมความหนาแนนไมตากวา3,000คน/ตารางกโลเมตร จากขอมลป2548 เขตชมชนเมองม18,140,053 คนความหนาแนน121.6ตอตารางกโลเมตร(ขอมลจากสานกงานสถตแหงชาต)2 2.มสภาพทเจรญแลว มการคมนาคม การสอสารและบรการตางๆ3.สงคม สงแวดลอมเกดจากการกระทาของมนษย4.มอาคารบานเรอนหนาแนน5.ประชากรไมประกอบอาชพเกษตรกร สวนใหญเปนงานบรการ ความชานาญพเศษ ความสามารถเฉพาะบคคล

โครงสรางของชมชนเมอง

มความสมพนธกนแบบผวเผน เปนทางการมความรสกไมเปนสวนหนงของกลม ตางคนตางอย เหนแกตว เอารดเอาเปรยบมการตดตอสมพนธโดยการใชสญลกษณเชน การแตงกาย ของใช รถยนต เครองแบบฯลฯ งายตอการถกหลอกลวงมการขดแยงระหวางกลมทมผลประโยชนตางกนมคานยมในดานวตถมากกวาจตใจมกเปนครอบครวเดยว สามภรรยาเสมอภาคกน ความสมพนธระหวางสมาชกมนอยใชการควบคมแบบเปนทางการคอใชกฎหมาย

Page 4: ความหมาย ของ ชุมชน Communityhuman.cmu.ac.th/home/hc/ebook/006143/006143-01.pdf · 2012-10-03 · zคาถามทํ ีÉนักพฒนาตัองถาม

14/09/52

4

ชมชนชนบท

บรเวณพนททตงอยนอกเขตเมอง เทศบาล

มความเจรญทางวตถนอย

สวนใหญมอาชพทางการเกษตร เลยงสตว การประมง

เปนชมชนขนาดเลก ประมาณ20-30หลงคาเรอน

มลกษณะการตงบานเรอนแบบเปนกลม(cluster settlement)แบบกระจาย(scattered settlement)แบบเปนแนวยาว(line settlement)

โครงสรางของชมชนชนบท

มความสมพนธใกลชดกบธรรมชาต

มคานยม ความเชอ ประเพณและทศนคตแบบเดยวกน

ดารงชวตแบบงายๆ สถานะทางเศรษฐกจและสงคมไมแตกตางกนมาก

มความสนทสนมกน เออเฟอ จรงใจกน มกจกรรมทางสงคมรวมกน ใชบรการรวมกน โดยเฉพาะทอยรวมกนเปนกลม

ชาวชนบททางานไดหลายอยางเนองจากการดารงชวตจะขนอยกบธรรมชาต

โครงสรางชมชนชนบท(ตอ)

มความแตกตางและการแบงชนชนมนอย

การควบคมทางสงคมมลกษณะแบบไมเปนทางการ ยดถอจารตประเพณเปนแบบแผน กลมเพอนฝง ญาตพนองคอยควบคม จะมบทลงโทษกนเอง เจาหนาทของรฐไมสามารถทาไดอยางมประสทธภาพ

ปจจบนชมชนเมองและชมชนชนบทมความใกลชดกนมากขนเนองมาจากการพฒนาประเทศใหมความทนสมยทาใหชมชนชนบทถกทาลาย

ปจจยททาใหชมชนเปลยน

ธรรมชาต ความแหงแลง นาทวม ภยธรรมชาต ทาใหเกดการยายถน เปลยนอาชพ หรอมการคดหาวธการแกปญหา และอทธพลของภมอากาศของแตละพนทมผลตอการปรบตวในการตอสกบธรรมชาตตางกนทาใหแตละพนทมความกาวหนาตางกนตางกนทาใหแตละพนทมความกาวหนาตางกน

ประชากร การเพมของประชากรจะมผลตอการดารงชวตเพราะมนษยตองกน ตองใช อาจกอใหเกดการแยงชงหรอความขดแยงระหวางกลมเพอแยงชงแหลงทามาหากนและทรพยากรของแตละพนท

ปจจยททาใหชมชนเปลยน(ตอ)

เทคโนโลย ทาใหเกดการเปลยนแปลงการดารงชวต มการใชเครองจกรกล มยานพาหนะสมยใหม การใชเทคโนโลยกบการเกษตร มเครองมอในการสอสาร เกดความเทาเทยมกนระหวางชายหญง

เศรษฐกจ มารกซสตกลาวถงความสมพนธทางการผลต หมายถงการผลต การแบงปน การแลกเปลยน การบรโภค การเปนเจาของปจจยการผลตหรอระบบกรรมสทธในปจจยการผลตเชน ทดน

ความคด ความเชอ คานยม อดมการณ

Page 5: ความหมาย ของ ชุมชน Communityhuman.cmu.ac.th/home/hc/ebook/006143/006143-01.pdf · 2012-10-03 · zคาถามทํ ีÉนักพฒนาตัองถาม

14/09/52

5

ความสมพนธของชมชน(ยคชมชน)

มนษยเปนสวนหนงของธรรมชาตหรอสงสงสด ความจาเปนเพอการอยรอด การใชประโยชนจงรวมกนดแล แบงปน รคณธรรมชาตและเหนวาธรรมชาตมวงจรหมนเวยน สรรพสงสมพนธกนอยางเปนเหตปจจยหรอเปนสวนหนงของกนและกน ไมทางตรงกทางออม รกษาความหลากหลายของการพงพาอาศยกน รกษาความสมดลของระบบนเวศใหมนคง

โครงสรางสงคม-เศรษฐกจ การปกครอง กกรรมตางๆเปนแบบแนวราบหรอเชงสงคม แตในกลมชมชนมแนวดงบางระดบรวมอยดวยเชน ผอาวโส ผร ผนา เพศชาย ระบบอปถมภ แตอทธพลศาสนาหรอคานยมทางจตวญญาณกากบไวดวยคณธรรมมงสรางพระคณมากกวาอานาจหรอกากบไวดวยคณธรรมมงสรางพระคณมากกวาอานาจหรอพระเดชคอใชคณธรรมเปนเกณฑตดสนคณคา อาศยความรวมมอ พงพากน แลกเปลยนเรยนรในทกดานเชน การผลต การบรโภค การพฒนาเทคโนโลย การจดการ การแกปญหา

ระบบความสมพนธทสาคญของชมชน(ยคชมชน)

ความสมพนธครอบครว เปนครอบครวขยาย เปนแบบเครอญาต ครอบครวเปนแหลงเรยนร

ความสมพนธในชมชน แนนแฟน ใกลชด เอออาทรตอกน สมาชก โ ป ป ไ รจกกนโดยมประเพณ พธกรรมและกจกรรมตางๆเปนกลไกการสอสารเชน พธการเกด การรกษา การตาย การรบขวญ ทาใหคนในชมชนเหนอกเหนใจกน เหนคณคาความสาคญของการผกความสมพนธกน ทงทางกายภาพและจตใจ

มระบบความสมพนธระหวางชมชน แลกเปลยนผลผลตทตางกน

รฐกบชมชน(ยคชมชน)

เปนแบบหลวมๆในฐานะของแรงงานเพอการกอสราง ทาสงคราม เปนผผลตสนคาเกษตรมขาว ของปาเปนหลก เพอการบรโภคของเมองและสงออกเปนรายไดของรฐ

ในชมชนชนบทภาคกลาง เกษตรกรผลตเพอขายและซอสนคาบรโภคอปโภค สวนชมชนชนบทรอบนอก ชมชนอยอยางอสระ มการจดการตวเองเมอมการคกคามของรฐเรองแรงงาน การเกบภาษ กเคลอนยายททากนเขาปาลกทรฐเขาไมถง

รฐกบชมชน(ตอ)

พระราชบญญตลกษณะปกครองทองทพ.ศ.2440 อานาจรฐเขาปกครองพนทชนบทโดยมกานน ผใหญบาน แตมาจากการเลอกตงภายในพนทบคคลดงกลาวจงเปนคนจากชมชนไมใชจากรฐ มหนาทเสมอนผคมสภาพกาลงคน สงภาษและขอมลทรฐตองการโดยไมตองพบเจาหนาทสวนกลาง อทธพลของรฐยงมนอยตอวถชวตของชมชน

ความสมพนธระหวางมนษยกบธรรมชาต

พงพาอาศยธรรมชาตเพอความอยรอดและเปนแหลงปจจยส

เรยนรทจะใชประโยชนจากธรรมชาตไดอยางยงยน

ความรทไดจากธรรมชาตมอทธพลตอการกาหนดแบบแผนการดารงชวตการกน วธคด คานยม เปนรากฐานทางวฒนธรรมของแตละชมชน-ชนเผา

Page 6: ความหมาย ของ ชุมชน Communityhuman.cmu.ac.th/home/hc/ebook/006143/006143-01.pdf · 2012-10-03 · zคาถามทํ ีÉนักพฒนาตัองถาม

14/09/52

6

ความสมพนธของชมชน(ยคทนสมยหรอโลกาภวฒน)

ระบบครอบครว ครอบครวขยายถกมองวาไมกอใหเกดผนา ผประกอบการและการออม ถกมองดวยมตทางเศรษฐกจแบบปจเจก

ป โ ครอบครวเปนหนวยการผลตและการบรโภคเพอเพมความมงคง เรมแยกครอบครวเดยว พอแมใชเวลาในการทางานหรอการผลตเพอเพมรายได ลกเขาสระบบโรงเรยน ความสมพนธในครอบครวเรมหางเกดการยายถนโดยชวคราวและถาวร

ความสมพนธในชมชนและรฐ-ชมชน(ยคโลกาภวฒน)

เปนแบบอานาจรวมศนย การตดสนใจ การจดการดานเศรษฐกจ สงคมฯลฯจากสวนกลางทง นโยบาย การวางแผน การดาเนนงาน การจดการทรพยากร งบประมาณ โดยผานกลไกของ

ใ ระบบราชการในงานพฒนาทกดานเชน เกษตร สาธารณสข ศกษาธการทงระดบตาบล อาเภอ จงหวด โดยรบนโยบายและแผนจากสวนกลางคอ กระทรวง กรม กอง จงหวด อาเภอ ตาบล หมบาน เปนการผกขาดการพฒนาแบบผกขาด

ความสมพนธในชมชนและรฐ-ชมชน(ยคโลกาภวฒน) ตอ

จากระบบเศรษฐกจชมชนแบบพงพาตนเอง กนและกนเปนการผลตเฉพาะอยาง เพอขาย กาวเขาสความสมพนธกบตลาดโลก การสมพนธกบพอคาคนกลาง พอคาสงออก แหลงเงนก ตางคนตางดนรน เจอภาวะหนสนและปญหาหนสนและปญหา

คนในชมชนอยในสภาวะของ ผรบ กจรรมตางๆทชมชนเคยรวมกนทาถกถายโอนไปจดการโดยรฐและธรกจ การจดการโดนระบบดงกลาวทาใหชมชนไมเหนความสาคญของการรวมกลมอยางมเปาหมายเพอสวนรวม

ความสมพนธในชมชนและรฐ-ชมชน(ยคโลกาภวฒน) ตอ

ความสมพนธกบระบบการเมองและธรกจทมอานาจภายนอกเพอแสวงหาผลประโยชนเฉพาะตนของคนภายในชมชน โดยเฉพาะผนาทมาจากการแตงตงของรฐ ขาดคณธรรม

เปนระบบความสมพนธเชงอานาจและผลประโยชน ทาใหเกดผ มอทธพลในทกระดบ เกดการทจรต ผลประโยชนเฉพาะหมพรรคพวก เกดชองวางของรายไดและความเหลอมลาในชมชน

ระบบเครอขายถกทาลาย

ความสมพนธระหวางมนษยกบธรรมชาต

ชมชนมความสมพนธและจดการกบระบบนเวศตามระบบความสมพนธกบธรกจ(นายทน) ตลาดและรฐ

มการใชเทคโนโลยการเกษตรเพอเพมผลผลตตามความตองการของตลาดทงในและนอกประเทศ ทาใหระบบนเวศเสย ขาดการบารง ทดแทนและฟนฟ

จากการเปลยนแปลงของสภาพชมชนจากอดตจนถงปจจบนทาใหชมชนจานวนไมนอยลมสลายเราชมชนจานวนไมนอยลมสลายเราในฐานะของสมาชกของชมชนควรจะทาอยางไร?

Page 7: ความหมาย ของ ชุมชน Communityhuman.cmu.ac.th/home/hc/ebook/006143/006143-01.pdf · 2012-10-03 · zคาถามทํ ีÉนักพฒนาตัองถาม

14/09/52

7

ชมชนเขมแขง

จากการวกฤตเศรษฐกจของประเทศทเรมขนในปลายป 2539 ซงเปนปแรกของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 8 ไดกอใหเกดปญหาดานเศรษฐกจและสงคมตาง ๆ สงผลกระทบตอประชาชนทกภาคสวนของสงคมโดยเฉพาะชมชนชนบท

ไ ประเดนเรอง ชมชนเขมแขง จงไดถกหยบยกขนมากลาวถงเปนอนมาก ในฐานะทเปน ทางเลอก ทสาคญของการพฒนา โดยการเพมศกยภาพของคนและชมชนใหเขมแขง มความพรอมในการเขาไปมสวนรวมในการพฒนาเศรษฐกจ สงคม การบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและการดแลรกษาสงแวดลอมใหยงยน

จากความหมายชมชนขางตนอาจกลาวไดวา ชมชนมความหมายมากกวาการทคนแตละคนมาอยรวมกน แตไดสรางความสมพนธกนโดยมหลกการ เงอนไข กตกา ซงเราเรยกโดยรวมวาระเบยบบรรทดฐานของการอยรวมกน ชมชนจงมลกษณะเปนองคกรทางสงคมทสามารถตอบสนองความตองการลกษณะเปนองคกรทางสงคมทสามารถตอบสนองความตองการในชวตประจาวนของสมาชก และสามารถชวยใหสมาชกสามารถจดการกบปญหาตาง ๆ ทมอยรวมกนได

ความเขมแขงของชมชน จงหมายถง ประชาชนในชมชนตาง ๆ ของเมองหรอชนบทรวมตวกนเปน “องคกรชมชน” โดยมการเรยนร การจดการและการแกไขปญหารวมกนของชมชน เกดการเปลยนแปลงหรอการพฒนาทงทางดานเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรมและสงแวดลอมภายในชมชนตลอดจนมผลกระทบสภายนอกชมชนทดขน โดยจะเรยกชมชนนวา กลม ชมรม สหกรณ บรษท องคกรชาวบาน เครอขายหรออน ๆ ทมความหมายแสดงถงการรวมมอชวยเหลอกนเพอผลประโยชนรวมกน และดวยความเอออาทรตอชมชนอน ๆ ในสงคมดวย

ความหมาย1. ยทธศาสตร(Strategy)เปนแนวปฎบตกวางๆ

วธการ/ปฎบตกอเกดผลทด

ยทธวธการสรางกลมชมชน

ฎบรรลวตถประสงคโดยมความเสยงนอยใชกบเรองใหญ ระดบมหภาค วตถประสงคระยะยาว

ยทธวธ (Tactics)

เปนวธการปฎบตทใชในการดาเนนการในระยะสน

แกไขปญหาขนาดเลก เกดขนเฉพาะหนา เชน โครงการบรการวชาการ โครงการฝกอบรมระยะสนโครงการบรการวชาการ โครงการฝกอบรมระยะสน

คาถาม

คดวากลมชมชนเกดจากปจจยอะไรบาง?

Page 8: ความหมาย ของ ชุมชน Communityhuman.cmu.ac.th/home/hc/ebook/006143/006143-01.pdf · 2012-10-03 · zคาถามทํ ีÉนักพฒนาตัองถาม

14/09/52

8

ปจจยททาใหเกดการรวมกลม

ความเสอมสลายของ วฒนธรรม ภมปญญาทองถน อนเนองมาจากการพฒนาประเทศใหทนสมย

รายไดไมพอ ทาใหขาดการสบทอด

ระบบการศกษา

ตองการมอาชพเสรม

การสนบสนนจากองคกรทองถน

คาถามสมมตวาทานเปนชาวบาน/สมาชกในชมชน

หนง ทานตองการทจะรวมกลมเพอทากจกรรมหนง ทานตองการทจะรวมกลมเพอทากจกรรมบางอยางเพอหารายไดเสรมทานคดวาทานจะใชยทธวธในการสรางกลมอยางไร(ใหสมมตกจกรรม)

จากกจกรรม

คน ผร

เปาหมาย

กจกรรม อปกรณ เทคนค เชน การศกษาดงาน อบรมเชงกจกรรม อปกรณ เทคนค เชน การศกษาดงาน อบรมเชงปฏบตการกบวทยากร

ใครเปนคนทา สมาชก

เงอนไข กฏ กตกา

การสนบสนน

คาถาม

คดวาการทาใหชมชนเขมแขง/ยงยน ควรมหลกการหรอแนวทางอยางไรหลกการหรอแนวทางอยางไร

ชมชนเขมแขง

พงตนเอง เศรษฐกจพอเพยง

พฒนาบนพนฐานวฒนธรรมของชมชน

ใหความสาคญกบภมปญญาชาวบานญ ญญ

ภาวะผนา

เครอขาย

การมสวนรวม

การจดการกลม

ขอดของการสรางกลมชมชน

เกดการสบทอด อนรกษ ภมปญญาชาวบาน

มอาชพเสรม เกดรายได

เกดองคความรใหมเกดองคความรใหม

เกดการเรยนรและการแกปญหา

เกดการสรางเครอขาย

มการประสานงานกบเจาหนาทของรฐ

Page 9: ความหมาย ของ ชุมชน Communityhuman.cmu.ac.th/home/hc/ebook/006143/006143-01.pdf · 2012-10-03 · zคาถามทํ ีÉนักพฒนาตัองถาม

14/09/52

9

ความสมพนธของกลม

มสถานภาพ มบทบาท

ความรวมมอกนเพอใหถงจดหมาย แบบเตมใจ แบบบงคบ แบบพงพากน

เออประโยชนซงกนและกน

เกดความขดแยง ตกลงกนไมได แกไขโดย ความประนประนอม ลดหยอนผอนปรน ออนวอน ใชกาลง ใชอานาจ

การปรบตว

โครงสรางของชมชน ประกอบดวย

ความสมพนธของคน

กลมคน สมาชก

สถาบนทางสงคม

กลม(Group)

หมายถง คนตงแตสองคนขนไปรวมกนเปนหมคณะเพอทากจกรรมในทใดทหนง หรอเปนคนจานวนหนงหรอประเภทหนงทมลกษณะบางอยางรวมกน เชน กลมเดก กลมคนชรา กลมชาวนา เปนตน บางครงใชเรยก ฝงชน

ประเภทของกลม

กลมปฐมภม(primary group) ประกอบดวยคนจานวนนอยทมการตอบโตกนโดยตรง สมาชกรจกคนเคยเปนสวนตว ตดตอสมพนธกนหลายดานเชน กลมเพอน ครอบครว คนในหมบาน

กลมทตยภม(secondary group) สมาชกกลมไมมความผกพนกนเปนสวนตว สมพนธกนตามบทบาทหนาท เชน กลมคณะทางานเรองกนเปนสวนตว สมพนธกนตามบทบาทหนาท เชน กลมคณะทางานเรองใดเรองหนง สมาคม สมาชกอาจนอยหรอมากกได

องคการ(formal organization) กลมขนาดใหญตงขนเพอวตถประสงคเฉพาะอยางซงกาหนดไวชดเจน เปนกลมทมบทบาทตอสงคมสมยใหมเชน โรงเรยน โรงพยาบาล โรงงาน บรษท หนวยราชการ พรรคการเมอง ศาล คก

ลกษณะขององคการ

มการจดระเบยบแบบระบบราชการ(bureaucracy)หลกการทวไป คอ

1.มการแบงงานอยางชดเจน ทางานตามหนาททไดรบมอบหมาย

2.ใชอานาจบงคบบญชาตามลาดบขน3.การปฏบตงานเปนไปตามระเบยบขอบงคบ4.ความสมพนธเปนไปตามตาแหนงหนาท ไมเปนสวนตว

5.มผบรหารโดยผชานาญเฉพาะดาน6.พจารณาความดความชอบตามระบบคณธรรมและอาวโส

ขอเสยขององคการ

จาเจ ซาซาก เฉอยชา ขาดความคดรเรม

ระบบทาใหบคคลถกจากดดวยกฎระเบยบ การทางานลาชา

องคการขนาดใหญมปญหาดานการควบคม

มระบบเลนพรรคเลนพวกในองคการ

มขอด คอ มกลมปฐมภมในกลมทตยภมขนาดใหญ ทาใหการดาเนนงานรวดเรวขน

Page 10: ความหมาย ของ ชุมชน Communityhuman.cmu.ac.th/home/hc/ebook/006143/006143-01.pdf · 2012-10-03 · zคาถามทํ ีÉนักพฒนาตัองถาม

14/09/52

10

กลมอางอง(reference group) ลกษณะของคนบางกลมทเราอาจเปนสมาชกหรอไมไดเปน แตยดถอเอาเปนแบบอยางหรอเปรยบเทยบกบตวเรา การกระทาของเรา ใชในการเรยนรและการปรบตวของบคคล แตบางครงคานยมและบรรทดฐานในกลมทบคคลเปนสมาชกอยอาจไมสอดคลองกบกลมอางอง ในกลมทบคคลเปนสมาชกอยอาจไมสอดคลองกบกลมอางอง ทาใหเกดปญหาความขดแยงในตวบคคลไดเชน ผทอยในกลมคนจนแตยดกลมคนรวยเปนกลมอางอง พยายามใชชวตแบบคนรวย ทาใหเกดความเครยดไดหรออาจเกดแรงกระตนเพอพยายามปรบตวสมาตรฐานทสงกวา

องคประกอบของกลม

1.ขนาดของกลม มความสาคญตอความสมพนธอยางมากกลมสมาชกสองคน เปราะบางทสด

ไ กลมสมาชกสามคน การกระทาตอกนไมสมาเสมอเทากน

กลมขนาดใหญเกนสบคน การกระทาโตตอบโดยตรงทาไดยาก คนสวนหนงจะไมมบทบาทอยางแทจรง การสอสาร ความสมพนธในกลมกระทาโดยผานคนกลางหรอผนา การจดระเบยบภายในกลมเปนแบบทางการ

กลมทมขนาดใหญ ถาตองการใหมการลงมต คะแนนเสยง ควรเปนจานวนค เพอปองกนผลการลงคะแนนเทากน

จานวนทเหมาะสมสาหรบกลมทตองการความมสวนรวมในการแสดงความคดเหนและการตดสนใจคอสมาชกหาคนไมเกนเจดคน

2.การเปนผนาผนา เปนผทมอทธพลตอพฤตกรรมของผอน

ลกษณะผนาอาจแบงไดสามลกษณะคอ แบบอานาจนยม (authoritarian) แบบประชาธปไตย(democratic)และแบบปลอยตามสบาย(laissez faire)

การตดสนใจและพลงกดดนของกลม

ปญหาทความยงยากซบซอนการใชกลมตดสนใจมกมขอดกวาการใชบคคลเดยวตดสน

บางครงการใชกลมตดสนอาจไมไดความถกตองตรงไปตรงมา ตองใชกลมขนาดเลกตดสนกลมขนาดเลกตดสน

กรณบคคลทไมมขอมล ขอเทจจรงในการตดสนใจ ยอมถกอทธพลของกลมครอบงาไดงาย

สถาบนทางสงคม

สงคม หมายถง

กลมคนบางกลม หรอ การคบหาสมาคม ความสมพนธกบคนอน

ชมชนไปจนถงรฐหรอประเทศ

กลมทเปนอสระดารงอยไดดวยตวเอง

คนทอยในสงคมมกจกรรมทสาคญกระทารวมกน และสมาชกยดถอปฏบตจนกลายเปนแบบแผนทถาวรหรอคอนขางถาวรเรยก สถาบน

ดงนนในสงคมหนงๆประกอบดวยสถาบนตางๆมากมายเรยกวา สถาบนทางสงคม

Page 11: ความหมาย ของ ชุมชน Communityhuman.cmu.ac.th/home/hc/ebook/006143/006143-01.pdf · 2012-10-03 · zคาถามทํ ีÉนักพฒนาตัองถาม

14/09/52

11

องคประกอบทางโครงสรางของสถาบนทางสงคมทมผลกระทบตอการจดระเบยบชมชน

ครอบครว

การเมอง

เศรษฐกจเศรษฐกจ

ศาสนา

การศกษา

การจดระเบยบชมชนเปนกระบวนการหรอวธทคนในชมชนรวมกนจดการ พฒนา ชมชนของตน ซงวธการนจดเปนเครองมอทนาไปใช ไดอยางมประสทธผลกบชมชนทมความออนแอ

เปนวธการทมอทธพล ชวยกระตนคนในชมชนใหมพลงในการเปนวธการทมอทธพล ชวยกระตนคนในชมชนใหมพลงในการตอตานพลงจากภายนอกทตองการเขามาทาลายชมชนหรอเปนตนเหตของความลมสลายของชมชน

เปนกระบวนการทชมชนสรางกระแสความเคลอนไหว

ฐานความสมพนธ สรางกลมสมาชก ผนาเพอมงคนหา แสวงหาเปาหมายรวมกน

Copyright@sarobol 2009 Copyright@sarobol 2009

Copyright@sarobol 2009 Copyright@sarobol 2009

Page 12: ความหมาย ของ ชุมชน Communityhuman.cmu.ac.th/home/hc/ebook/006143/006143-01.pdf · 2012-10-03 · zคาถามทํ ีÉนักพฒนาตัองถาม

14/09/52

12

บรบทของการเปลยนแปลง

ความเชอมโยงเศรษฐกจการเงนโลก เทคโนโลย

บรบทของการเปลยนแปลง

ประชากรและสงคม ทรพยากรและสงแวดลอม รปแบบการบรโภค

(ทมา: สศช, 2548)

67

ครอบครว:เปนสถาบนพนฐานทสรางคณภาพชวตใหแกมนษยและสงคม*คณภาพชวต:การสรางชวต ทาประโยชนใหสงคม*ชวตทมคณภาพ:ไมเปนภาระตอสงคม ดารงสภาพทางเศรษฐกจ สงคม การเมอง สงแวดลอม แกปญหา

ลกษณะของครอบครว1.หญงชายสมรสกนถกตองตามกฎหมาย2.สมาชกผกพนกน รบผดชอบรวมกน3.ใชเงนรวมกน4.สถาบนแรกทสงสอนใหการศกษา ขนบธรรมเนยม ประเพณ เขมแขง

หนาทของครอบครว

1. สรางสมาชกใหม

2. เลยงดเดกใหเจรญเตบโต มคณภาพของสงคม

3. อบรมมารยาททางสงคม

4. ใหความรกความอบอน ใหกาลงใจ

5. ควบคมความสมพนธทางเพศ

6. ทาหนาททางเศรษฐกจ

7. กาหนดสถานภาพของบคคล

ประเภทของครอบครว1.ครอบครวเดยว(Nuclear)2.ครอบครวขยาย(Extended family)3.ครอบครวตามลกษณะการใชชวตแบบสามภรรยา(composite family)(composite family) *monogamy *polygyny

*polyandry

ทฤษฎการเลอกคครอง

1. McKayThe Theory of HomogamyThe Theory of HeterogamyThe Theory of Heterogamy

2. Winch The Theory of

Compementary Needs

Page 13: ความหมาย ของ ชุมชน Communityhuman.cmu.ac.th/home/hc/ebook/006143/006143-01.pdf · 2012-10-03 · zคาถามทํ ีÉนักพฒนาตัองถาม

14/09/52

13

การเลอกคครอง*อปนสย พนเพ การศกษา ครอบครว*ความสนใจ รสนยม*คานยม*วย*วฒภาวะทางอารมณ

ปญหาครอบครวการแยกกนอยชวคราว

การไมมบตร หรอมบตรผดปกต

การเจบปวย

ใ การนอกใจคสมรส

วางงานหรอตกงาน

ชราภาพ

ความตาย

การหยาราง

แนวโนมของครอบครวสมยใหม ปจจยททาใหครอบครวเปลยน

ความเจรญทางเทคโนโลย นาเอาวธการทางอตสาหกรรมมาใช

การทชมชนกลายมาเปนเมอง เปนครอบครวเดยวมากขน

การเปลยนแปลงทางเศรษฐกจ มความแขงขนมากขน บทบาทของ ป ป ไป โ ครอบครวเปลยนแปลงไปอยทโรงเรยนและสอมวลชน

บทบาทของภรรยามมากขน ทาใหเกดความเครยดไดงาย สามตองเขาใจและยอมรบความเทาเทยมกน หาเครองทนแรง ไมควรใหผอนเขามาตดสนใจปญหาของครอบครว

แนวโนม(ตอ)

การแยกกนอยหรอการทอดทงมากขน ทนาสงเกตเดกทมปญหาจะมาจากครอบครวทพอแมอยดวยกนแตมปญหามากกวาเดกทพอแมแยกกนอย

ดานบคลกภาพของเดก มความมนใจในตวเองสงอนเนองจากวฒนธรรมดานบคลกภาพของเดก มความมนใจในตวเองสงอนเนองจากวฒนธรรมตะวนตกและการเลยงดจากสอ ตดสนใจเอง พกผอนใจมากขน หางไกลครอบครว อารมณรนแรง ขาดความรบผดชอบ บชาและเลยนแบบคนทมความสามารถในรปแบบตางๆเชน ดารา นกรอง

มพฤตกรรมรกรวมเพศ จางตงครรภ เดกหลอดแกว เดกนอกสมรส

การศกษา ในสงคมสมยใหมแบงได 3 รปแบบคอ

การศกษาอยางเปนทางการ(formal education)เปนการศกษาในระบบโรงเรยน มการจดทาแผนการสอน ระบบบรหาร วตถประสงค หลกสตร วธการเรยนการสอน ระยะเวลา การวดผล

การศกษาอยางไมเปนทางการ(informal education)เชน การศกษาอยางไมเปนทางการ(informal education)เชน ครอบครว เพอน สอสารมวลชน

การศกษานอกระบบ(non-formal education)เชน การจดศนยการเรยน การฝกฝนอาชพ การฝกอบรมระยะสน การเรยนผานสอตางๆ

ความสาคญของการศกษา

ในแงบคคล ชวยหลอหลอมบคลกภาพทางสงคมใหแกบคคล การพฒนาตนเอง ความรสกนกคด ทกษะ เปนตวกาหนดอาชพและเปนฐานการเลอนระดบชนทางสงคม

ในแงสงคม เปนกลไกในการดารงอยดวยการปลกฝงใหคนยอมรบในแงสงคม เปนกลไกในการดารงอยดวยการปลกฝงใหคนยอมรบบรรทดฐานทกาหนดขน สอนใหคนมระบบคณคาเดยวกน ทาหนาทถายทอดวฒนธรรม จดเตรยมแรงงานทงปรมาณและคณภาพ

มผวเคราะหวาการศกษาเปนการดงคนออกจากตลาดแรงงานและทาใหคนหวสงรงเกยจการใชแรงงาน

Page 14: ความหมาย ของ ชุมชน Communityhuman.cmu.ac.th/home/hc/ebook/006143/006143-01.pdf · 2012-10-03 · zคาถามทํ ีÉนักพฒนาตัองถาม

14/09/52

14

ปญหาการศกษาในปจจบน

เรยนจบแลวหางานทาไมได?

การศกษาเปนตวกาหนดอาชพ รายได และการเลอนฐานะ จรงหรอไม?เลอนฐานะ จรงหรอไม?

การศกษาเปนการลงทนทไมคมกบประโยชนทไดรบจรงหรอไม?

ววฒนาการพฒนาเศรษฐกจ• คลนลกทหนง (first wave) คอ การเกดขน

เศรษฐกจ[Economy]

80

ของสงคมทางการเกษตร เปลยนทรพยากรธรรมชาตใหเปนความมงคง ระบบเศรษฐกจมไรนาเปนศนยกลางอยได 500 ป ผลตอาศยทรพยากรธรรมชาต

คลนลกทสอง (second wave) คอ การเกดขนของสงคมอตสาหกรรม การปฏวต สงคมอตสาหกรรม เกดจากการลดอตราการตายของประชากร ประชากรเพมขนสง เกดโรงงานอตสาหกรรม ขอเสยคอ การผลต

คลนลกทสาม (third wave) เกดหลงการปฏวตความรคอมพวเตอร โทรคมนาคม สารสนเทศและเทคโนโลยชวภาพกอใหเกดระบบเศรษฐกจแบบโลกาภวฒน (globalization

สนคาอยางฟ มเฟอย ทรพยากรเสอมโทรม

สรปแผนการพฒนาเศรษฐกจของไทย • ฉบบท 1-2 ป 2504 -2514 เนนความเจรญเตบโต การพฒนาโครงสรางพนฐาน ปญหาชองวางคนรวยและจน• ฉบบท 3 ป 2515-2519 เนนการพฒนาสงคม ลดการเพมประชากร กระจายรายไดคกบการพฒนา

82

เศรษฐกจ• ฉบบท 4 ป 2520-2524 ความผนผวนทางการเมองและวกฤตการณนามน ขาดดลการคาและการชาระเงน• ฉบบท 5-6 ป 2525-2534 การรกษาเสถยรภาพทางเศรษฐกจ และการแกไขปญหาความยากจน• ฉบบท 7 ป 2535-2539 การพฒนาอยางยงยน

ผลการพฒนาในชวง 7 แผนทผานมา ทาใหเศรษฐกจขยายตวรอยละ 7 ตอป รายไดเฉลยเพมจาก 2,100 บาท ในป 2504 เปน 77,000 บาท ในป 2539 การพฒนาในชวงแผน 8 ป 2540-2544 เนน “ คนเปนศนยกลางของการพฒนา” และใชเศรษฐกจเปนเครองมอชวยใหคนมความสข ในปแรกของแผน 8 เกดวกฤตการณทางเศรษฐกจ ป 2540 เกดวกฤตการณ ป 2541 เศรษฐกจหดตวตาสดถง -10.2 ในป 2541 ปญหาในภาคการเงนและอสงหารมทรพย เปาหมายของแผน 8 เนนการรกษาเสถยรภาพทางเศรษฐกจ การลดผลกระทบตอการพฒนาคนและสงคม การปรบโครงสรางทางเศรษฐกจใหเขมแขง และการปรบระบบบรหารจดการเพอฟนฟเศรษฐกจและสงคมของประเทศ

แผนพฒนาเศรษฐกจ ฉบบท 9 ป 2545-49แนวคดของแผน 9 “ ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง โดยความพอเพยง หมายถง ความพอประมาณ ความมเหตผล ระบบภมคมกนทเขงแขงตอผลกระทบใดๆ” วสยทศนของการพฒนา

(1) สงคมคณภาพ ยดหลกความสมดล ความพอด(2) สงคมแหงภมปญญาและการเรยนร(3) สงคมสมานฉนทและเอออาทรตอกน ทดารงไวซงคณธรรมและคณคาของ( )

เอกลกษณไทยวตถประสงคและเปาหมายหลกของแผนฯ 9 ปรบโครงสรางการพฒนาภายใต “ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง” เปาหมาย (1) สรางความเขมแขงของเศรษฐกจ (2) ยกระดบคณภาชวตของประชากร (3) การบรหารจดการทด (4) ลดความยากจน

Page 15: ความหมาย ของ ชุมชน Communityhuman.cmu.ac.th/home/hc/ebook/006143/006143-01.pdf · 2012-10-03 · zคาถามทํ ีÉนักพฒนาตัองถาม

14/09/52

15

แผนพฒนาเศรษฐกจ ฉบบท 10 ป 2550-54

จดมงหมาย

“พฒนาส “สงคมทมความสขอยางยงยน (Green Society) ใหความสมดลทงมตทางเศรษฐกจ ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม”

แนวคดพนฐาน

(1) ดาเนนในทางสายกลางทอยบนพนฐานความพอด

85

(1) ดาเนนในทางสายกลางทอยบนพนฐานความพอด

(2) ความสมดลและความยงยน

(3) ความพอประมาณอยางมเหตผล

(4) การมภมคมกนและรเทากนโลก

(5) การเสรมสรางคณภาพคน ใหเปนคนด มคณธรรม มความซอสตยสจรต

ทศทางการพฒนาประเทศในแผนฯ 10 ใหความสาคญกบการพงตนเอง การมภมคมกน และการสรางความสมดลของการพฒนาใหเกดขนในทกมต

(1) ทนทางเศรษฐกจ ประกอบดวย ทนกายภาพ ทนหรอสนทรพยทางการเงนทไมสามารถจบตองไดทางกายภาพ เนนการเพมประสทธภาพ

86

(2) ทนทางสงคม เกดจากการรวมตว รวมคด รวมทา บนฐานของความไวเนอเชอใจสายใยผกผนและวฒนธรรมทดของสงคมไทย

(3) ทนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เนนการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เพอสามารถนาไปใชประโยชนไดอยางยงยน

ปญหาทเกดขนในการพฒนาเศรษฐกจและสงคม

(1) การมงเนนทางวตถนยม การบรโภคสวนบคคล

(2) การเลยนแบบการพฒนาจากตางประเทศ

(3) ปญหาทรพยากรธรรมชาตเสอมโทรม

(4) ปญหาเกยวกบมลภาวะ

(5) ปญหาความเหลอมลาในการพฒนา

(6) คณภาพการศกษาของประชากรทยงไมพรอมดานความร ทกษะ การยอมรบการเปลยนแปลง

(7) ระบบเศรษฐกจและการเมองอยในลกษณะรวมศนย การบรหารงานในลกษณะรวมศนย

(8) ความดอยประสทธภาพของรฐบาล

(9) ขาดความพรอมในการปรบตวสเศรษฐกจเชงความร

(10) ขาดความสาคญในการมองประโยชนสวนรวม

ความหมายของเศรษฐกจ

กจกรรมทเกยวของกบการจดการทรพยากรทมอยจากดเพอตอบสนองความตองการบรโภคของผบรโภคใหไดมากทสดและประหยดทสด

การกระทาหลกเปนกจกรรมทเกยวกบ การผลต การจาหนายการกระทาหลกเปนกจกรรมทเกยวกบ การผลต การจาหนายและการบรโภค

เปนการสราง การหาผลตผลและการบรการไปสผบรโภคเพอความอยรอดและความสะดวกในการดาเนนชวต โดยมตลาดเปนสอกลางในการแลกเปลยน

ในความเปนจรง มนษยมความตองการ แต สนคาและบรการมอยอยางจากด

ในชวตประจาวนเราตองเผชญกบการทาหนาท 3 อยางในชวตประจาวนเราตองเผชญกบการทาหนาท 3 อยางคอ เตรยมใหพรอมการการผลต การแจกกระจาย การบรโภคสนคาและบรการ

การผลต

เปนการประสานการใชมนษยกบทรพยากรในการสรางสนคาและบรการ

การผลตม 3 กระบวนการคอ

1 1.การสกดทรพยากรธรรมชาตเชน การหวานเมลด การบารงรกษา การเกยว

2.การแปรรปวตถดบเปนผลตภณฑ3.การบรการเชน การตลาด การบนเทง วศวกรรมอตสาหการ งานซอมบารง การแพทย งานเลขานการ เปนตน

Page 16: ความหมาย ของ ชุมชน Communityhuman.cmu.ac.th/home/hc/ebook/006143/006143-01.pdf · 2012-10-03 · zคาถามทํ ีÉนักพฒนาตัองถาม

14/09/52

16

การแจกกระจาย

เปนการสงวตถดบ(ทรพยากรและแรงงาน)ไปสผผลตและสงผลผลต(สนคาและบรการ)ไปสผบรโภค

กลไกทชวยใหเกดการแลกเปลยนคอ เงนตรา

ใ เงนชวยขยายตลาดใหกบสนคาและบรการ

สนคาไมสามารถกลายเปนเงนไดถาไมมระบบความสมพนธแบบกลม

เงนเปนเสมอนตวกาหนดกฏเกณฑหรอมาตรการทใชกากบควบคมการแจกกระจายโดยการระบคาราคาสงทใชแลกเปลยนสาหรบการบรโภคและอปโภคของเหลานน

การบรโภค

เปนการใชสนคาและบรการใหหมดไป

มนษยเปนผดาเนนกจกรรมทางเศรษฐกจเพอความอยรอดทจาเปนตองใชชวตรวมกนในสงคม

ป ระบบเศรษฐกจเปนตวกาหนดบรรทดฐานททาหนาทชนาหรอกาหนดการแสวงหา การครอบครอง การแบงบนทรพยากร เพอใหสมาชกของสงคมมชวตรอดและดารงตอไป

ผลของเศรษฐกจตอสงคม

การใชชวตรวมกบผอนกอใหเกดระบบความสมพนธในดานตางๆหรอเสรมระบบความสมพนธระหวางสมาชกเชน การแบงปนทรพยากร หรอเสรมความสมพนธกบดานการศกษา ระบบการศกษากถายทอดความร เทคโนโลยแกแรงงานปอนสระบบเศรษฐกจความร เทคโนโลยแกแรงงานปอนสระบบเศรษฐกจ

ยคกอนอตสาหกรรมแบงสงคมออกเปน 3 ลกษณะคอ

1.สงคมเกบของปาลาสตว2.สงคมเพาะปลก3.สงคมเกษตรกรรม

ยคสงคมอตสาหกรรม

การปฏวตอตสาหกรรม(1760) นาเอาพลงงานอนเชน ไอนา เครองจกรกล มาประยกตใชกบการผลต

ระบบการผลตเปลยนจากบานมาสโรงงาน

ระบบการผลตบนฐานการเกษตรมาเปนอตสาหกรรม

ทาใหปจเจกชน ชมชน ภมภาคตางๆหนมาแลกเปลยนสนคาและบรการมากขน ครอบครวสญเสยการผลต

โอกาสการเขาถงทรพยากรของแตละบคคลตางกน ขนอยกบ ทรพยสนเงนตรา ยศถาบรรดาศกด อานาจ

เรองของเศรษฐกจทาใหเกดการสะสมผลผลตสวนเกน(กาไร)นอกจากบรโภคทนท อาจเกบไวเพอวนขางหนาหรอสนองตอบวตถประสงคบรโภคทนท อาจเกบไวเพอวนขางหนาหรอสนองตอบวตถประสงคสวนตว ชมชน และทางสงคม

คารล มารกซ ชใหเหนวา ปจจยทางเศรษฐกจเปนตวทาใหเกดชนชนระหวางเจาของปจจยการผลตและผไมไดเปนเจาของ

เศรษฐกจทนนยม

เปนระบบเศรษฐกจทเนนการครอบครองทรพยสนสวนตวทใชเปนทนในการประกอบการ แสวงหากาไร จากการแขงขนในตลาดการคาเพอหากาไร

เปนระบบททาการผลตเพอการคาจาเปนตองมการระดมทน แรงงาน และวตถดบ

เกดการเคลอนยายประชากรจากภาคการเกษตรมาสภาคอตสาหกรรม

Page 17: ความหมาย ของ ชุมชน Communityhuman.cmu.ac.th/home/hc/ebook/006143/006143-01.pdf · 2012-10-03 · zคาถามทํ ีÉนักพฒนาตัองถาม

14/09/52

17

ปญหาเศรษฐกจ/สงคมเมอง-ชนบท

ปญหาเศรษฐกจ-สงคมของเมองและชนบท

การแขงขนทางการคา

สภาวะโลก ไรพรหมแดน

เงนลงทนตางประเทศ เงนก

ตางประเทศ

97

การลมละลายของชมชน

การลมละลายของนายทน

การลมละลายของชาต

ธปท.

สภาวะชาต ไรภมคมกน

นยมไทย ปฏรปราชการ

ปฏรปการเมอง

กองทนหมบาน

พกชาระหน

เกด “ลทธบรโภคนยม” นอกจากตอบสนองความตองการทางชวภาพแลวยงชวยสอขาวสารขอมลทางสถานภาพดวย

ระบบทนนยมเปนระบบเศรษฐกจทสรางขนมาเพอจดระบบทนนยมเปนระบบเศรษฐกจทสรางขนมาเพอจดระเบยบการใชทรพยากรอยางเขมขน เพอตอบสนองตอความตองการดานชวภาพและสงคมใหกบผบรโภคหรอคนทวไป เพอไดมาซงกาไรของผผลตหรอคนบางกลม

คาถาม

ระบบเศรษฐกจทนนยมมผลตอการเปลยนแปลงรปแบบชองชมชนและวถชวต?

ศาสนา มนกคดทมองศาสนาอย 2 ลกษณะ

กลมท1 เปนกลมนกวตถนยม สงคมนยมสมยใหม เชอวามนษยสามารถหาความสขไดจากความเจรญทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย

กลมท 2 เหนวาศาสนาเปนสงจาเปนเหมอนอาหาร

ความหมาย

เปนขอเทจจรงทเปดเผยใหเหนแกนแทของสจธรรม

เกดจากความพยายามของมนษยเพอจะอธบายปรากฏการณสงลกลบอนเกดจากความอยากรของมนษย

เปนปจจยชวยตอบสนองความตองการของมนษย อธบายสาเหตบางอยางทเกดจากพฤตกรรมอยากรอยากเหนของมนษย เปนปจจยชวยกระตนใหบคคลทาสงตางๆตามความเหมาะสมของบรรทดฐานความประพฤต

เปนความเชอและการปฏบตรวมกนหรอเปนระบบความเชอและการปฏบตอยางหนงอยางเดยวกนโดยมการปฏบตหนาททงทเกยวของกบโลกนและโลกหนา

ศาสนากบศลธรรม

ศลธรรมเปนขอปฏบตเกยวกบประโยชนสขในขนพนฐานทวไปและมตรงกนแทบทกศาสนา ศลธรรมทาใหเปนคนดมการปฏบตไมเบยดเบยนตนและผอน ตามหลกสงคมทวไป แตเมอปฏบตครบถวนแลวกยงไมพนทกขทมาจากการเกด แก เจบ ตาย จากการเบยดเบยนของกเลส ทกขทมาจากการเกด แก เจบ ตาย จากการเบยดเบยนของกเลส

อานาจของศลธรรมสนสดลงกอนจะกาจดโลภะ โทสะ โมหะ ไมสามารถกาจดความทกขอนเกดจากการเกดแกเจบตายได

Page 18: ความหมาย ของ ชุมชน Communityhuman.cmu.ac.th/home/hc/ebook/006143/006143-01.pdf · 2012-10-03 · zคาถามทํ ีÉนักพฒนาตัองถาม

14/09/52

18

ประเภทของศาสนา แบงเปน 2 กลมคอ

1.ศาสนาแบบปถชน รวมความเชอหรอหลกการเกยวกบความเชอในโลกนเทานน ปฏเสธความมอยในโลกหนา ศาสนาประเภทนรวมเอาหลกการของคอมมวนสต ลทธมารกซสม วตถนยม นานาชาตนยม สงคมนยม แนวคดระเบยบกฎหมายประเพณ ทยดถอปฏบตกนอยในสงคม2.ศาสนาแบบศกดสทธ คอศาสนาตามประเพณทเกยวของกบสงศกดสทธ ความลกลบในชวตทงโลกนและโลกหนา รวมศาสนาใหมซงสงเสรมใหปฏบตด บชาสงศกดสทธ มในศาสนาครสต พทธ อสลามและฮนด

แบบศกดสทธ(ตอ)

ศกดสทธทนหมายถง ของสงของ ตวบคคล คาสอนและสญลกษณ เชอวามพลงอานาจเหนอธรรมชาตเชน โบสถ วหาร เจดย ศาลพระภม พระพทธรป

ความศกดสทธในตวบคคลเชน นกบวช นกพรต ในตววตถเชน รปตวแทนเทพเจา รปแกะสลก รปหลอตวแทนพระศาสดาผ กอตงคาสอน ตนไม กอนหน คาสอนในคมภร

ศาสนาแบงตามผนบถอ

1.ศาสนาประจาเผาพนธ(Ethnic religions)คอ ศาสนาทบคคลใดนบถอหรอสถานทใดทหนงเชน ศาสนาของชนเผา ศาสนาฮนด ศาสนาเชน นบถอกนเฉพาะชนชาวอนเดย ศาสนาจดายนบถอในหมชาวยว ศาสนาชนโตเฉพาะหมชาวญปน ศาสนาขงจอเฉพาะหมชาวจนชาวยว ศาสนาชนโตเฉพาะหมชาวญปน ศาสนาขงจอเฉพาะหมชาวจน

2.ศาสนาสากล(Universalising religions)คอศาสนาทนบถอกนทวไปในโลกไมจากดทใดทหนงหรอกลมใดกลมหนงเชน ศาสนาพทธ ครสต อสลาม

3.ศาสนานกายยอย(segmental religions)เปนศาสนาทเกดจากศาสนาใหญหรอเรยกนกายยอยของศาสนาสากล เกดจากจดๆหนงของสงคมแลวแพรกระจายไปยงสวนอนของสงคม มกเกดในถนทมวฒนธรรมตางชาตกาลงมอทธพลสง กลมทตองการจะฟนฟศาสนาและระบบสงคมใหเปนตวของ ตวเองขนมาใหม กจะรวบรวมผคนทเหนดวยเพอธารงไวซงวฒนธรรมและศาสนาของตนในตางแดนเชน กลมชาวพทธใหมในอนเดย กลมมสลมดาในอเมรกา

องคประกอบของศาสนา

ศาสดาและสาวก ศาสดาคอผอบรมสงสอนหรอผตงศาสนา สวนสาวกคอ ผมความเชอความเลอมใสในคาสอนของศาสดา บางศาสนาไมมศาสดาในความหมายดงกลาวเชนศาสนาฮนด แตมผนบถอซงเปนนกบวชมหนาทสงสอนและประกอบพธกรรมนกบวชมหนาทสงสอนและประกอบพธกรรม

คาสอน หลกทางศลธรรม คอขอหาม ขอแนะนาการปฏบตตนในชวตประจาวนและสงคม

หลกความเชออนเปนจดหมาย

พธกรรม เปนแบบอยางของพฤตกรรมกาหนอไวดวยกฎเกณฑ ธรรมเนยมใหกระทากน เพอใหมความขลง มกเปนพธเกยวกบบคคลและสงคม เปนสวนททาใหสมาชกมารวมตวกนและชวยเหลอกน

องคการ เปนแบบอยางพฤตกรรมทตงขนมา ปฎบตสบตอกนมาจนเปนทยอมรบในสงคม

Page 19: ความหมาย ของ ชุมชน Communityhuman.cmu.ac.th/home/hc/ebook/006143/006143-01.pdf · 2012-10-03 · zคาถามทํ ีÉนักพฒนาตัองถาม

14/09/52

19

การเกดของศาสนา

1.การรวมกลมเปนสงคม2.ผนาทมอานาจโนมนาวจตใจ คาสอน นกประวตศาสตร บคลกภาพความเลอมใส ทาทาง นาเสยง บางศาสนาเนนทางพธกรรม

3 3.ความกลว ?

4.การนบถอวญญาณ5.มวตถประสงค เพอสนองเจตนารมณของมนษย

หนาทของศาสนา

1.หนาทสวนบคคล สนองความตองการในดานตางๆ

-สนองความตองการเพอจะแสดงออก มนษยมความตองการแสดงอารมณตามสงเราหรอการกระตนนนเกดขนมาจากอารมณกระทบกบสงภายนอก ทงอารมณอนนาปรารถนาและไมนาปรารถนา ศาสนาทาหนาทปลอบโยนมใหแสดงตนตามอารมณ คาสอนชใหเหนความถกและผดทางศลธรรม

-สนองความตองการสงทเปนสาระ กจกรรมทางศาสนาเชอวานาสงทดเปนประโยชนตอผปฏบตเชนการทาสมาธและวปสสนา และสนองสงทเปนสาระทางจต

-สนองความตองการอยากรอยากเหน เชอวาศาสนาสามารถชวยอธบายสงทวทยาศาสตรอธบายไมไดเชน เกดมาจากไหน เกดแลวจะไปเกดอกหรอไม ทาไมบางคนยากจน บางคนพการ ใครเปนผสรางโลก นรก สวรรคมจรงหรอไม

หนาททางสงคมของศาสนา

ชวยสงคมใหเปนปกแผน เชอมโยงสมาชกใหมความรสกเปนหนงเดยว

ชวยกาหนดสถานภาพของสมาชก

ชวยอบรมใหมการเรยนรทางสงคม ฝกหดใหเรยนรระเบยบประเพณและกฏเกณฑในการดารงชวต รจกปรบตว ปฏบตตนไดเหมาะสมกบสงคม

เปนสอในการควบคมสงคม ศาสนาทกศาสนาเนนศลธรรม ประพฤตด มการเออเฟอเผอแผ

เปนสวสดการสงคม คาสอนมสวนผลกดนใหมมลนธดานสงคมสงเคราะห

หนาททางลบ

จากดขอบเขตความสามารถของบคคลเชน ศาสนาฮนดสอนคนในเรองวรรณะสอยางเครงครด ทาใหเกดการแบงแยกสงคม

ทาใหคนเกลยดชงตอสกน

อยางกตามศาสนาตางๆตามแบบประเพณจะหมดหรอไมขนอยกบศาสนกชนของศาสนานนไมใชคาสอน

พทธศาสนา

เปนวชารวมทงระเบยบปฏบต สาหรบจะใหรวาอะไรเปนอะไร ถาเรารวาอะไรเปนอะไร เรายอมไมปฏบตผดตอสงทงปวง สามารถใชหลกอรยสจจสประการอธบายไดดงน

อรยสจจขอท๑แสดงวาสงปรงแตงทงปวงเปนทกข

อรยสจจขอท๒แสดงวาความอยากดวยอวชชานนเปนตนเหตของความทกข

อรยสจจขอท๓แสดงวานโรธหรอนพพานคอการดบความอยากได

อรยสจจขอท๔มรรคเปนวธดบความอยากนนๆเสย

Page 20: ความหมาย ของ ชุมชน Communityhuman.cmu.ac.th/home/hc/ebook/006143/006143-01.pdf · 2012-10-03 · zคาถามทํ ีÉนักพฒนาตัองถาม

14/09/52

20

ไตรลกษณ อนจจง ทกขง อนตตา “สงปรงแตงทงปวงไมเทยง สงปรงแตงทงปวงเปนทกข สงทงปวงไมใชตวตน”

สงทงหลายทงปวงประกอบดวยลกษณะสามประการคอ

อนจจงแปลวาไมเทยง คอสงทงปวงเปลยนแปลงเรอยไมมอะไรเปนตวเองทหยดอยแมชวขณะ

ทกขงแปลวาเปนทกข คอสงทงหลายทงปวงมลกษณะทเปนทกขมองดทกขงแปลวาเปนทกข คอสงทงหลายทงปวงมลกษณะทเปนทกขมองดแลวนาสงเวชใจ ทาใหเกดความทกขใจแกผทไมมความเหนอยางแจมแจงในสงนนๆ

อนตตาแปลวาไมใชตวตน คอทกสงทกอยางไมมความหมายแหงความเปนตวเปนตน ไมมลกษณะอนใดททาใหเรายดถอไดวามนเปนตวเราของเรา

ประชากร(Population)

หมายถงจานวนคนหรอกลมกอนของมนษยทอาศยอยในอาณาเขตการปกครองหนงหรอสงคมหนง

ขอมลทางประชากรสามารถอธบายปรากฏการณทางสงคมได โดยใชขอมลตามคณลกษณะสวนบคคล อนเนองจากความแตกตางกนของขอมลตามคณลกษณะสวนบคคล อนเนองจากความแตกตางกนของบคคลมผลตอปรากฏการณทางสงคมตางกน การอธบาย การทานายเชน สงคมใดมอตราการเกดสงจะสงผลตอครอบครว ตอสงคม

ขอมลทางประชากรจะทาใหเราเตรยมแผนการณเพอรองรบได

หลกทางประชากร

1. ขนาดหรอการกระจายตวของประชากรหรอการตงถนฐาน เปนจานวนคนทงสนทอาศยในอาณาเขตททาการศกษา ณ เวลาใดเวลาหนง ขนาดของประชากรสามารถบอกถงความอดมสมบรณของพนท ความผนผวนทางเศรษฐกจ ความมนคงทางการเมองความผนผวนทางเศรษฐกจ ความมนคงทางการเมอง

2. คณลกษณะสวนบคคล ไดแก อาย เพศ เชอชาต ศาสนา ระดบการศกษา เขตทอย สถานภาพ มผลตอการพฒนา ทางเศรษฐกจ การยายถน การประกอบอาชพ

60ป

ปรามดสามเหลยมหนาจวแสดงถงประชากรมการเกดและการตายอยในระดบสง ทาใหมสดสวนประชากรวยเดกสง วยชราตา การ

15ป

พฒนาคอนขางชา

พนทใดมอตราการเกดและการตายใน

ระดบตาเปนเวลานาน ทาใหพงพงวย

เดกตา แตอตราการพงพงวยชราสง

เปนลกษณะของประเทศทพฒนาแลว

การเปลยนแปลงของประชากร

การเกดหรอการเจรญพนธ เพศหญงประมาณอาย 15-49ปหรอชวงมประจาเดอน เพศชายกาหนดไดไมแนนอน มไดตลอดระยะเวลาชวงอายทยงมสมรรถภาพทางเพศอย ประมาณ11-80ป

ใ ใ ภาวะเจรญพนธหมายถงการใหกาเนดบตรทแทจรงทคสมรสใหกาเนดแกสงคม

ปจจยทางสงคม เศรษฐกจ วฒนธรรม มผลตออายการแตงงานและจานวนบตร

Page 21: ความหมาย ของ ชุมชน Communityhuman.cmu.ac.th/home/hc/ebook/006143/006143-01.pdf · 2012-10-03 · zคาถามทํ ีÉนักพฒนาตัองถาม

14/09/52

21

แนวโนมระยะยาว ระดบการเจรญพนธจะลดลงในระดบโลก อนเนองจากการเปลยนแปลงและการพฒนาดานการผลตทางเศรษฐกจ เดกมคณคาดานการผลตนอยลงกลายเปนภาระของครอบครว การเจรญทางเทคโนโลยดานการแพทยทาใหเดกตายนอยลง และควบคมการมบตรไดเทคโนโลยดานการแพทยทาใหเดกตายนอยลง และควบคมการมบตรได

ในยโรปผเปนบดามารดาสามารถพงสวสดการของรฐเมอชราได จงไมจาเปนตองมบตรเพอประกนความมนคงในวยชรา

ความตองการอสระและความกาวหนาในหนาทการงาน

ระดบการศกษา บทบาทใหมของสตรเปลยนแปลงไป

การตาย เปนการลดจานวนหรอการสญเสยประชากรเปนกระบวนการอยางตอเนอง และเปนอตราทไมคงท

ปจจยทมผลตอการตายไดแก เขตทอยอาศย ระดบทางเศรษฐกจ ฐสถานภาพสมรส ปจจยทางสงคมอนๆเชน นสยการบรโภค

อายขยเฉลยของประชากรโลกมแนวโนมสงขนอยระหวาง70ปขนไป

การยายถน เปนกระบวนการทเกยวของอยกบการยายเขายายออกในเขตพนทหนง

มผลในลกษณะการกระจายตวความหนาแนน อตราการเกด การตาย การเปลยนแปลงทางสงคม การไหลเวยนทางวฒนธรรม การปรบตวทางทรพยากร เศรษฐกจ การเมอง

ประเภทการยายถน

การยายถนระหวางประเทศ(International Migration)

การยายถนภายในประเทศ(Internal Migration) -การยายถนตามฤดกาล

-การยายถนจากชนบทเขาสเมอง

การเปลยนแปลงประชากรกบความเจรญ

สงคมทการเพมประชากรตาหรอมความสมดลทางประชากรในสภาพขาดความเจรญ เปลยนแปลงมาสระดบสมดล ในขณะทมความเจรญทางเทคโนฯสงเชน ยโรป สหรฐ จงมกลมประชากรจานวนนอยทมคณภาพและบรโภคทรพยากรอยางสงสดและบรโภคทรพยากรอยางสงสด

สวนกลมประเทศทมประชากรเพมรวดเรว ขนาดประชากรใหญและไมมความเปลยนแปลงทางเทคโนฯและสงคมควบคไปดวย ไมไดหาทางออกทประชากรจะยายถนใหพนความกดดนทมการเพมอยางรวดเรว จงทาใหขาดเสถยรภาพทางเศรษฐกจ สงคม การเมองการปกครอง

การเปลยนแปลงประชากรกบความเจรญ(ตอ)

การมประชากรเพมอยางรวดเรวเนองจากลดการตายทาใหสงคมรบภาระสงในจดหาการบรการสงคมใหเพยงพอ และประสบปญหาแรงงาน สงผลใหคณภาพของประชากรไมด

ถาลดอตราการเกดไดรวดเรวตดตอกบการลดอตราการตาย ทาใหประชากรสงอายมมากกจะมผลตอการจดการเชนกน

Page 22: ความหมาย ของ ชุมชน Communityhuman.cmu.ac.th/home/hc/ebook/006143/006143-01.pdf · 2012-10-03 · zคาถามทํ ีÉนักพฒนาตัองถาม

14/09/52

22

เทคโนโลยและสงแวดลอม

เทคโนโลย เปนการนาความรทางวทยาศาสตรไปใชแกปญหา ยกระดบมาตรฐานคณภาพชวต เปนเครองมอในการพฒนาประเทศ

สงแวดลอม สรรพสงทงหมด ทงทมชวตและไมมชวต ปรากฏการณ กฎเกณฑตามธรรมชาต

เทคโนโลยและสงแวดลอม

วทยาศาสตร เปนความรทไดจากการสงเกต ทดสอบความจรงตางๆ เปนknow-whyเทคโนโลย เปนknow-how เปนการนาความรไปใชในทางปฏบต เกดสงทมองเหน จบตองได

ความสาคญของเทคโนโลย

ปจจยพนฐานในการดาเนนชวต

ปจจยหลกทมสวนรวมในการพฒนาปจจยหลกทมสวนรวมในการพฒนา

เปนเรองราวของมนษยและธรรมชาต

ดานการแพทย

การตรวจดโครโมโซมของเซลเดก

การตรวจโดยใชคลนเสยงอลตรา เรยกวา อลตราซาวนด(ultrasound)อลตราซาวนด(ultrasound)ผลตเครองมอทมประโยชนทางการแพทยเชน เสนใยนาแสง(fiber optic) ใชตรวจสอบสขภาพ อวยวะภายในรางกายของมนษย เหนการปฏสนธของมนษย

ดานอตสาหกรรม เชน เสนใยนาแสง(fiber optic) ใชตรวจสอบสภาพเครองจกรกลทอยลกและเลกมาก ทางดานการสอสาร ใชแทนสายโทรศพท วสดนาโน

ดานเทคโนโลยชวภาพดานการเกษตร เชน การทาโคลนนง ทาใหมนษยสามารถปรบปรงพนธ สรางพนธพช และสตว

ความสามารถหยดภยธรรมชาต

ภยนาทวม ปองกนโดยการสรางเขอนกนนา สรางระบบการระบายนาหรอขดคลอง

ภยจากแผนดนไหว

เทคโนโลยสามารถปองกนไดแตตองอาศยความรวมมอของมนษย

Page 23: ความหมาย ของ ชุมชน Communityhuman.cmu.ac.th/home/hc/ebook/006143/006143-01.pdf · 2012-10-03 · zคาถามทํ ีÉนักพฒนาตัองถาม

14/09/52

23

ขอเสยของเทคโนโลย

สาเหตของปรากฏการณเรอนกระจก

เปนสาเหตของการเกดมลสารตางๆทปนเปอนในสงแวดลอม เชน ฝนกรด สารปราบศตรพชตกคาง กากนวเคลยรทกาจดยาก

การลดลงของปาไม กอเกดภยพบตนาทวม

ชองวางระหวางประเทศทยากจนและประเทศทรารวย

บทบาทเทคโนโลยตอสงแวดลอม

ผลจากการพฒนาประเทศตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต โดยเนนการผลตจากภาคเกษตรกรรมมาเปนอตสาหกรรม สงผลตอคณภาพสงแวดลอมเสอมโทรม ทรพยากรธรรมชาตถกทาลายทาลาย

เกดการขยายตวของชมชน

ประชากรเพม การบรโภคเพม กอเกดปญหาขยะมลฝอยเพมมากขน

การพฒนาทางเทคโนโลย มผลทงทางบวกและทางลบ

ควรมการควบคม การจดการทเหมาะสม

ความสมพนธระหวางมนษย เทคโนโลยและสงแวดลอม

มนษย เทคโนโลย

สงแวดลอม

เทคโนโลยทเหมาะสม มผรหลายทานไดตความหมายของคาวา “เหมาะสม” เหมาะสมกบเศรษฐกจ ระยะเวลา

ระดบเทคโนโลยทเหมาะสม คอ

เทคโนโลยทสามารถนามาใชใหเกดประโยชนตอการดาเนนกจการตาง ๆ

สอดคลองกบความร ความสามารถ ประสบการณ สภาพแวดลอม วฒนธรรม สงแวดลอม และกาลงเศรษฐกจของคนทวไป

องคการอนามยโลก กลาวถงคณสมบตของคาวาเทคโนโลยทเหมาะสม ดงน

เหมาะสม ถกตองตามหลกวทยาศาสตร ปรบปรงใหเขากบสภาวะทองถนได ปรบปรงใหเขากบสภาวะทองถนได เปนทยอมรบของประชาชนในทองถนสามารถนาไปสการพงพาตนเองได

แนวคดทางวฒนธรรม

ความหมายของ “วฒนธรรม”

พลตร พระเจาวรวงศเธอ กรมหมนนราธปพงศประพนธ ทรงบญญตใชในปพ.ศ.2483 โดยแปลมาจาก culture มาจาก cultura หมายถง การเพาะปลกหรอการปลกฝง

ตามพระราชบญญตวฒนธรรมแหงชาต พ.ศ.2485 หมายถง ลกษณะทแสดงถงความกลมเกลยวกาวหนาของชาต และศลธรรมอนดของประชาชน

Page 24: ความหมาย ของ ชุมชน Communityhuman.cmu.ac.th/home/hc/ebook/006143/006143-01.pdf · 2012-10-03 · zคาถามทํ ีÉนักพฒนาตัองถาม

14/09/52

24

วฒนธรรมเปนแบบแผนในการดาเนนชวตรวมกนของชมชน

เปนเสมอนเครองหมายหรอตราประจากลมทคนอนเหนแลวรบรได เชน ภาษา การแตงกาย ขนบธรรมเนยมประเพณ

ความหมายในมมมองของนกมานษยวทยา

Leslie A. White กลาววา วฒนธรรมเปนปรากฏการณทสรางขนอยางมระบบ ซงประกอบดวย การกระทา วตถ ความร ความเชอ ทศนคต คานยม ทแสดงออกอยางชดเจน ถายทอดได

Clyde Kluckhohn กลาววา วฒนธรรมเปนระบบทสบทอดกนClyde Kluckhohn กลาววา วฒนธรรมเปนระบบทสบทอดกนมาเปนแบบในการดาเนนชวต ทเหนไดและทอยภายใน

F.B.Tylor อธบายวา วฒนธรรมเปนสงซกซอนทรวมความร ความเชอ ศลปะ ศลธรรม กฎหมาย ขนบธรรมเนยมประเพณ รวมถงศกยภาพ นสยของมนษยทสรางสรรคมาจากการเปนสมาชกของสงคม

สาหรบสงคมไทย วฒนธรรม ตามพ.ร.บ.วฒนธรรมแหงชาตปพ.ศ.2485 ใหความหมายวา ลกษณะทแสดงถงความกลมเกลยวกาวหนาของชาต และศลธรรมอนดของประชาชน

วฒนธรรม เปนแบบแผนการดาเนนชวตของกลม สมาชกของชมชนวฒนธรรม เปนแบบแผนการดาเนนชวตของกลม สมาชกของชมชนหรอสงคมยดถอเปนแบบแผนของชวตรวนกน

เสมอนเปนตราหรอเครองหมายประจากลมทผอนเหนแลวรไดทนทเชน ภาษา เครองแตงกาย ขนบธรรมเนยมประเพณ

ลกษณะของวฒนธรรม

วฒนธรรมเปนความคดรวมและคานยมทางสงคมเปนตวกาหนดมาตรฐานของพฤตกรรม ทาใหคนในวฒนธรรมเดยวกนสามารถคาดคะเนพฤตกรรมของผอนใน สถานการณตางๆ ไดทาใหพฤตกรรมมความสอดคลองกนกบผอน

วฒนธรรม เปนกระบวนการเรยนรทละเลกทละนอย โดยการถายทอดจากคนรนหนงไปสคนอกรนหนง เปรยบเสมอนเปนมรดกทางสงคม ทมนษยไดรบสงสมมาจากการเปนสมาชกสงคม ทาใหมนษยสามารถรบเอาทศนคต คานยม และความเชอทสงคมยอมรบมาเปนของตน

ลกษณะของวฒนธรรม(ตอ)

วฒนธรรมมพนฐานมาจากการใชสญลกษณ (Symbol) สญลกษณทมนษยใชกคอภาษาทใชสอความหมายระหวางกนและกน นอกจากนแลวยงมระบบสญลกษณอนๆ ทชวยใหมนษยสามารถเกบรวบรวมความรความเขาใจเกยวกบธรรมชาตและประวตศาสตรอยางรวบรวมความรความเขาใจเกยวกบธรรมชาตและประวตศาสตรอยางเปนระบบ สามารถถายทอดความรนนไปยงคนรนหลงตอไป

วฒนธรรมเปนองครวมของความรและภมปญญา เพอทาหนาทสนองตอบความตองการพนฐานของมนษย วางกฎเกณฑใหมนษยดาเนนชวตอยางมระเบยบแบบแผน สงคมทางานอยางมระบบ

วฒนธรรมเปนสงทไมหยดนง มการเปลยนแปลงปรบตวอยตลอดเวลา ซงมสาเหตหลายประการ เชน การแพรกระจายทางวฒนธรรม (diffusion) การเปลยนแปลงทางดานเทคโนโลย เปนตน (ยศ สนตสมบต, 2540: 11)โดยสรป “วฒนธรรม” เปนกระบวนการทมนษยกาหนดความหมายใ โ ใ ป ใหกบชวตและสงตางๆ ทอยรอบตว โดยออกมาในรปของความเชอทางศาสนา พธกรรม คานยม ฯลฯ กระบวนการดงกลาวน กลายมาเปนการสรางแนวคดพนฐานของระบบการเมองการปกครองของสงคมนน โดยมนษยไดสรางสถาบนหรอองคกรขนมาเพอทาหนาทรองรบการตความหรอความหมายดงกลาวนน

Page 25: ความหมาย ของ ชุมชน Communityhuman.cmu.ac.th/home/hc/ebook/006143/006143-01.pdf · 2012-10-03 · zคาถามทํ ีÉนักพฒนาตัองถาม

14/09/52

25

สานกงานคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต ไดเสนอลกษณะของวฒนธรรมไว 2 ลกษณะ คอ วฒนธรรมสวนทมองเหนและสวนทมองไมเหน (วฒนธรรมทเปนองคความเชอ หรอคณคา) สวนทมองเหน เชนการแตงตว การแสดง การฟอนราทาเพลง เครองถวยโถโอชาม เครองเยบปกถกทอ การวาดเขยน สถาปตยกรรม พธกรรม และพธการ ตลอดจนรปแบบของการทามาหากน และการรวมมอตางๆ

สวนทมองไมเหน คอเรองคนคดอยางไรกบธรรมชาต กบสงคม และกบตวเอง ซงเรยกวา “คณคา” และตวคณคานเอง เปนตวกาหนดพฤตกรรมของคนในสงคม

บรรทดฐาน(norms)หรอปทสถาน เปนวฒนธรรมประเภทนามธรรม เปนแนวทางความประพฤตทสมาชกกลม ชมชนหรอสงคมยดถอเปนมาตรฐานรวมกน เพอเปนตวกาหนดและควบคมการประพฤตปฏบตทเหมาะสมของสมาชก อนมผลตอความเปนระเบยบของสงคม

บรรทดฐานม 3 ประเภทคอ ธรรมเนยมหรอวถประชา(folkways) กฎศลธรรมหรอจารต(mores)และกฎหมาย(laws)

ธรรมเนยม

เปนแบบแผนปฎบตในชวตประจาวนเชน การพด การกน การแตงกาย การปฏบตตวในสงคม ผควบคมคอชาวบาน ผฝาฝนจะถกลงโทษโดยการถกนนทา การหวเราะเยาะ การตาหนตเตยน

เปนนสยสงคมของคนในสงคมหนงทถายทอดจากคนรนเกาสบตอกนเปนนสยสงคมของคนในสงคมหนงทถายทอดจากคนรนเกาสบตอกนตลอดเวลาเชนการทกทายดวยการไหวของคนไทย

ธรรมเนยมของแตละกลมอาจแตกตางกนบาง

กฎศลธรรม

กฎศลธรรมหรอจารตเปนกฎของสงคมทกาหนดวาการกระทาใดผด การกระทาใดถก อะไรเปนกรรมด อะไรเปนกรรมชว

กฎศลธรรมวาดวยความสมพนธระหวางบคคลเชน พอแมตองเลยงดลก ลกตองกตญ ตอพอแม ผใหญไมรงแกเดก เดกตองเคารพผใหญ ครไมลกตองกตญ ตอพอแม ผใหญไมรงแกเดก เดกตองเคารพผใหญ ครไมเปนชสาวกบนกเรยน แพทยไมลวงเกนคนไข

ผฝาฝนจะโดนลงโทษโดยคนในสงคมนน

การควบคมกฎศลธรรมทาไดเครงครดในสงคมหรอชมชนเลก ในเมองใหญตางคนตางอย ยอมละเมดกฎไดงาย

กฎหมาย

ในสงคมขนาดใหญใชกฎศลธรรมอยางเดยวไมพอตองอาศยกฎหมายดวย

กฎหมายเปนระเบยบทมการควบคมอยางเปนทางการ มองคกรเฉพาะทมอานาจหนาทบงคบใหสมาชกปฎบตตามไดแก ตารวจ ศาล กรมอานาจหนาทบงคบใหสมาชกปฎบตตามไดแก ตารวจ ศาล กรมราชทณฑ

กฎหมายทบญญตขนแตไมสามารถบงคบประชาชนใหปฏบตตามถอวาไมเปนบรรทดฐานของสงคม

บางครงกฎหมายบงคบคนใหเปลยนแปลงพฤตกรรมจากแบบเดมได

สถานภาพ(status)หมายถงตาแหนงของบคคลในสงคมหรอกลม บางตาแหนงมอยแลว บางตาแหนงมเฉพาะบางคน

ทกสงคมตองกาหนดสถานภาพเพอใหสมาชกไดปฏบตตามสถานภาพทตนเองดารงอย

เราสามารถรบรสถานภาพของบคคลทเราตดตอสมพนธไดจากเราสามารถรบรสถานภาพของบคคลทเราตดตอสมพนธไดจากเครองบงชหรอสญลกษณเชน เครองแตงกาย

สถานภาพในสงคมคอนขางคงทเชน ตาแหนงอธการบด คณบด หวหนาภาค อาจารย นสต สงเปลยนแปลงคอตวคนทมาสวมแทน

สถานภาพทสาคญตอระบบสมพนธตองคงอยอยางมนคงคอครอบครว

Page 26: ความหมาย ของ ชุมชน Communityhuman.cmu.ac.th/home/hc/ebook/006143/006143-01.pdf · 2012-10-03 · zคาถามทํ ีÉนักพฒนาตัองถาม

14/09/52

26

บทบาท(Role)

เปนพฤตกรรม การกระทาของบคคล เหนไดเชน สถานภาพของนกเรยนมบทบาทคอเรยนหนงสอ แตบทบาทของบคคลอาจแตกตางกนบางแมอยในสถานภาพเดยวกน

บทบาทมลกษณะเปน3ดานคอ 1.บทบาทในอดมคต เปนบทบาททกาหนดเปนกฎหมายหรอความคาดหวงของสงคม 2.บทบาทตามทบคคลเขาใจหรอรบร เปนบทบาททขนอยกบคานยม บคลกภาพ ประสบการณแตละคน3.บทบาททแสดงออกจรง การกระทาจรงตามสถานการณขณะนน

วฒนธรรมทองถน มหนาทและความสาคญดงน

1. เกยวของกบการจดการศกษาโดยเฉพาะครในสถานศกษาของชมชน ทองถนหนงๆ จะตองตระหนกถงบทบาทดงกลาวและทาการเลอกสรรวเคราะหวฒนธรรมทองถนทมคณคาเพอนาไปจดการเรยนการสอนถายทอดใหกบนกเรยนไดเรยนรตอไป

22. วฒนธรรมของทองถนหรอชมชนหนงๆ มสวนชวยใหเกดการสรางรายไดสาหรบกลมคนในชมชนทองถนนนๆ เนองจากการเดนทางเขามาทองเทยว เรยนรวฒนธรรม ของกลมคนตางถน แตการใชวฒนธรรมทองถนเพอสรางรายไดใหแกนกทองเทยวควรจะตองคานงถงผลเสยของการเขามาของนกทองเทยวทมอทธพลตอทองถน

วฒนธรรมทองถนของชมชนใดชมชนหนง เปนสงทชวยใหสมาชกในชมชนนนๆ ดารงชวตรวมกนดวยความสงบสข

แสดงถงความเปนลกษณะเดนหรอการมเอกลกษณทางวฒนธรรมของชมชนดวยเชนกน

ประเทศไทยมความหลากหลายของวฒนธรรมทองถนจงสะทอนถงประเทศไทยมความหลากหลายของวฒนธรรมทองถนจงสะทอนถงความรมรวยทางวฒนธรรมทองถนทมคณคาควรแกการสมผสเรยนรทงในกลมชาวไทยและชาวตางประเทศและยงแฝงนยแหงการผสานกลมกลนและการอยรวมกนอยางสนตสขของกลมคนในประเทศอกทางหนง (สานกงานคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต,)

การผสมผสานทางวฒนธรรม(Acculturation)

เปนภาวการณของวฒนธรรมทเกดจากวฒนธรรมตางกนมากระทบกนโดยการตดตอกน มผลใหเกดการเปลยนแปลง

Two-way processคอกระบวนการสองทาง เมอกลมหนงถายทอดใหกลมหนงและรบวฒนธรรมกลมทตนเองถายทอดมาดวยถายทอดใหกลมหนงและรบวฒนธรรมกลมทตนเองถายทอดมาดวย

เกดขนในสภาวะแหงการสอดคลอง เปนจดทเกดความพอดหรอสมดล

การผสมผสานจะเกดขนไดงายเมอวฒนธรรมทงสองคลายคลงกนรวมทงทศนคตของคน หากฝงแนนกบขนบธรรมเนยมและความเชอเดมมากโอกาสทจะรบของใหมกยาก

การชะงกงนทางวฒนธรรม(Cultural shock)

เปนสภาพการณทางวฒนธรรมทเกดขนอยางฉบพลนเนองจากเผชญกบวฒนธรรมแบบใหมทมลกษณะแตกตางจากวฒนธรรมเดมของตนจนไมสามารถปรบตวไดหรอสรางความสมดลยไดทน

เกดขนไดงายหากบคคลใดแสดงพฤตกรรมภายในขอบเขตวฒนธรรมของตนโดยขาดการรบรลกษณะวฒนธรรมทแตกตาง และวฒนธรรมใหมนนมความแตกตางอยางชดเจน

ความหมายการมสวนรวมของปเตอร โอคล และเดวด มารสเดน (Peter Oakley and David Marsden) แปลโดย นรนทรชย พฒนพงศา (สานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต,

แนวคดเกยวกบการมสวนรวมของชมชน (CommunityParticipation)

2538: 19-20) ไดใหความหมายของการมสวนรวมไวดงนการมสวนรวม คอการพจารณาถงการมสวนชวยเหลอโดยสมครใจ โดยประชาชนตอโครงการใดโครงการหนงของโครงการสาธารณะตางๆ ทคาดวาจะสงผลตอการพฒนาชาตแตไมไดหวงจะใหประชาชนเปลยนแปลงโครงการหรอวจารณเนอหาของโครงการ

Page 27: ความหมาย ของ ชุมชน Communityhuman.cmu.ac.th/home/hc/ebook/006143/006143-01.pdf · 2012-10-03 · zคาถามทํ ีÉนักพฒนาตัองถาม

14/09/52

27

ดานการพฒนาชนบท การมสวนรวมคอการใหประชาชนเขามาเกยวของในกระบวนการตดสนใจ กระบวนการดาเนนโครงการ และรวมรบผลประโยชนและยงเกยวของกบความพยายามทจะประเมนผลโครงการพฒนานนๆ ดวยโครงการพฒนานนๆ ดวย

การมสวนรวมของประชาชนในการพฒนาคอการทประชาชนไดเขารวมอยางแขงขนในกระบวนการตดสนใจในเรองทจะมผลกระทบตอเขา

การมสวนรวมในนยทางการเมอง แบงออกเปน 2 ประเภท คอ

1 การสงเสรมสทธและพลงอานาจของพลเมองโดยประชาชน หรอชมชนพฒนาขดความสามารถของตนในการจดการ เพอรกษาผลประโยชนของกลมควบคมการใชและการกระจายเพอรกษาผลประโยชนของกลมควบคมการใชและการกระจายทรพยากรของชมชน อนจะกอใหเกดกระบวนการและโครงสรางทประชาชนในชนบทสามารถแสดงออกซงความสามารถของตนและไดรบผลประโยชนจากการพฒนา

การมสวนรวมในชมชน หมายถง การทประชาชนจะมทงสทธและหนาททจะเขารวมในการแกปญหาทางสขภาพ มความรบผดชอบทจะสารวจตรวจสอบความจาเปนเรองสขภาพอนามย การระดมทรพยากรทองถนและเสนอแนะทางแกไขทองถนและเสนอแนะทางแกไข

การมสวนรวม หมายถง บคคลหรอกลมทมสวนรวมไดเปนผทมความรเรมและไดมงใชความพยายามดาเนนการดวยตนเองตลอดตามความคดรเรมนน

2 การเปลยนแปลงกลไกการพฒนาโดยรฐ มาเปนการพฒนาทประชาชนมบทบาทหลก โดยการกระจายอานาจในการวางแผนจากสวนกลางมาเปนสวนภมภาค เพอใหภมภาคมลกษณะเปนเอกเทศ ใหมอานาจทางการเมอง การบรหาร มอานาจตอรองในการจดสรรทรพยากรอยในมาตรฐานเดยวกน โดยประชาชนสามารถตรวจสอบได

เปนการคนอานาจ (empowerment) ในการพฒนาใหแกประชาชนใหมสวนรวมในการกาหนดอนาคตของตนเอง ทงนตองคานงถงการพฒนาความเทาเทยมกนของชายและหญง(Gender) ในการดาเนนงานพฒนาดวย

กระตนใหชมชนตดสนใจ วางแผน

พฒนาและแกไขปญหาของชมชน

สงเสรมใหชมชนเรยนรรวมกนเพอแกไขปญหาของชมชน

การเสรมสรางความเขมแขงของประชาคม

161

เปาประสงค เพอสรางโครงสรางสงคมทสงเสรมการมสวนรวมของประชาชนตามวถประชาธปไตยในการตดสนใจ

ตองการ

162

ตองการ

กระบวนการทเอออานวยตอการทประชาชนจะสามารถเขาถงและควบคมทรพยากรและโครงสรางอานาจในชมชน

Page 28: ความหมาย ของ ชุมชน Communityhuman.cmu.ac.th/home/hc/ebook/006143/006143-01.pdf · 2012-10-03 · zคาถามทํ ีÉนักพฒนาตัองถาม

14/09/52

28

ทนทางสงคมทสะสมดวยการพฒนาชมชน

กลม/องคกรชมชน

กลม/องคกรชมชน ศกยภาพ

ศกยภาพ

ทนสะสมภายในชมชนทนสะสม

ภายในชมชน

กจกรรมพฒนาชมชน กจกรรม

พฒนาชมชน

163

การจดการ การจดการ

ภาวะผนา ภาวะผนา จตใจ

อาสาสมคร

ระบบเครอขายระบบเครอขาย

ความสาคญของการมสวนรวม

การมสวนรวมชวยสรางพลงและระดมภาคประชาชนใหมการเคลอนไหวในการเขารวมรบผดชอบในการพฒนาตลอดกระบวนการ นยสาคญขอนพจารณาไดวาการมสวนรวมความสาคญฐานะทเปนทงวธการ (means) และเปาหมาย (ends) ของการพฒนา

ไ การมสวนรวมไดเสรมมาตรการดานการออกแบบโครงการพฒนาใหมความสมบรณและเหมาะสมกบโครงการพฒนาใหมความสมบรณและเหมาะสมกบตนทน- ผลประโยชนและเงอนไขทางชมชนดานสงคม วฒนธรรม สงแวดลอม รวมทงความตองการของกลมผมสวนไดเสย (stakeholders)

การออกแบบโครงการพฒนาแบบมสวนรวมทดจะชวยใหเกดการแกไขปญหาหรอการจดการขอขดแยงระหวางกลมตางๆ รวมทงการแกไขขอขดแยงในชวงกอนเรมโครงการพฒนาดวย

กระบวนการมสวนรวมชวยใหเกดการสรางกระบวนการเรยนรทางสงคมและการสรางสรรคทางความคดไปสการเปลยนแปลงทางสงคมไดดขน

การมสวนรวมจะชวยเสรมและเพมประสทธภาพของการทางานใหกบองคกรหรอสถาบนของทองถนในอนทจะชวยใหมทกษะในการจดการงานพฒนา การชวยตนเอง สรางความเชอมนและความโปรงใส รวมทงการรบผดชอบตอฐานทรพยากรอนเนองมาจากโครงการพฒนา

การมสวนรวมโดยผานกระบวนการประเมนผลโครงการจะชวยทาใหกลมผมสวนไดเสย สามารถแยกแยะผลประโยชนทเกดขนจากโครงการ รวมทงการกระจายผลประโยชนอยางเทาเทยมกน

ลกษณะการมสวนรวม

การมสวนรวมโดยการสนบสนนทรพยากร คอ การสนบสนนเงน วสดอปกรณ แรงงาน หรอการชวยทากจกรรม คอ การเขารวมในการวางแผน การประชมแสดงความคดเหน การดาเนนการ การตดตามและประเมนผล

อานาจหนาทของผเขารวม คอ เปนผนา เปนกรรมการ เปนสมาชก อานาจหนาทของผเขารวม คอ เปนผนา เปนกรรมการ เปนสมาชก ซงลกษณะการมสวนรวมน แสดงถงระดบอานาจของผเขารวม จงมการโตแยงวาการมสวนรวม โดยใชวธการพฒนาความสามารถของประชาชน เปนเพยงการเปดโอกาสใหประชาชนเขารวมเพยงบางสวน เพราะหลายกรณประชาชนไมมโอกาสเขารวมในการตดสนใจ ทางออกทควรเปนคอ การเสรมสรางพลงอานาจ (Empowerment) แกประชาชน

ประโยชนของการมสวนรวม

เพมคณภาพของการตดสนใจ กระบวนการมสวนรวมของประชาชนกอใหเกดการพจารณาถงทางเลอกใหมแทนวธการทไดเคยใชกนมาในอดต

ใ ส ส ใ ป ส ลดคาใชจายและการสญเสยเวลา ในทางปฏบตการมสวนรวมของประชาชนตงแตตน สามารถทจะลดความลาชาและลดคาใชจายทเกยวของกบความขดแยงของประชาชนได การตดสนใจอยางใดอยางหนงอาจดวาสนเปลองและเสยเวลากวาทจะตดสนใจได แตเมอตดสนใจแลวนามาปฏบตอาจจะเปนวธการทประหยดกวา

Page 29: ความหมาย ของ ชุมชน Communityhuman.cmu.ac.th/home/hc/ebook/006143/006143-01.pdf · 2012-10-03 · zคาถามทํ ีÉนักพฒนาตัองถาม

14/09/52

29

การสรางฉนทามต (Consensus Building) การมสวนรวมกอใหเกดความเขาใจระหวางคกรณ ลดความขดแยงทางการเมองและสรางใหเกดความชอบธรรมในการตดสนใจของรฐ

การเพมความงายตอการนาไปปฏบต การมสวนรวมในการตดสนใจ ทาใหคนเรามความรสกถงความเปนเจาของการตดสนใจนน เมอไดรวมตดสนใจแลวเขากยอมตองการทจะเหนสงนนนาไปปฏบตได อาจจะเกดความรสกกระตอรอรนในการทจะชวยใหเกดผลในทางปฏบต

การดารงไวซงความนาเชอถอและความชอบธรรม วถทางทจะนาไปสความชอบธรรมจะตองใชกระบวนการตดสนใจซงโปรงใสและนาเชอถอตอสาธารณชน

การมสวนรวมของประชาชนสามารถทาใหเจาหนาททองถนเกดความการมสวนรวมของประชาชนสามารถทาใหเจาหนาททองถนเกดความตระหนกถงการตอบสนองของสาธารณชนทเปนไปไดตอกระบวนการและการตดสนใจตางๆ

ปกครองประเทศ ภายใต กม.รฐธรรมนญ

การบรหารงานของสงคมไทย

สถาบนพระมหากษตรย :ปกครองประเทศ ภายใต กม.รฐธรรมนญ

ทรงเปนผใชอานาจสงสดในการบรหารประเทศ อานาจนตบญญต อานาจบรหาร อานาจตลาการ

คณะรฐมนตร หนาทบรหารประเทศ มนายกรฐมนตร เปนหวหนารฐบาลมาจาก

คณะบรหารประกอบดวย

เลอกตงหรอแตงตงทางานรวมกบคณะรฐมนตรอกจานวนหนง บรหารประเทศตามนโยบายทไดแถลงเอาไว

การบรหารราชการแผนดนของประเทศไทย

แบงออกเปน 3 สวนคอสวนกลาง การรวมอานาจ

ป สวนภมภาค เปนการแบงอานาจ

สวนทองถน การกระจายอานาจ

ระเบยบบรหารราชการแผนดนสวนกลาง : ทาหนาทดและจดการบรหารกจการทเปน

สวนกลางตงอยท กทม.ในลกษณะ กระทรวง ทบวง กรม และอน ๆ ม

นายกรฐมนตรเปนหวหนาคณะ รองนายกฯและรมต.ชวย

Page 30: ความหมาย ของ ชุมชน Communityhuman.cmu.ac.th/home/hc/ebook/006143/006143-01.pdf · 2012-10-03 · zคาถามทํ ีÉนักพฒนาตัองถาม

14/09/52

30

การบรหารงานสวนภมภาค

รฐบาลกลางยงคงมอานาจในเชงนโยบาย การตดสนใจสงการ

ผวาราชการจงหวดไดรบการแตงตงจากสวนกลาง ตอบสนองตามความตองการจากสวนกลาง

ผลของการปกครองแบบรฐรวมศนย

ทรพยากรทางเศรษฐกจกระจกตวอยทผมอานาจ

การเพมขนของความแตกตางการถอครองปจจยการผลตและการกระจายรายไดมอยางตอเนอง

ใเกดความสลบซบซอนและซาซอนของหนวยงานในระบบราชการสวนกลางกบหนวยงานสวนภมภาค กอเกดความสนเปลองและขาดประสทธภาพ

คณคาของการปกครองทองถนในฐานะหนวยการเมองระดบพนฐานถกละเลย ระบบประชาธปไตยมไดรบการพฒนา

การกระจายอานาจสการปกครองสวนทองถน

เปนการมอบอานาจการปกครองใหคนในทองถนมอสระในการปกครองตนเอง มอานาจในการบรหารงานทองถน มงบประมาณของตนเอง มเจาหนาทของตนเอง มฐานะเปนนตบคคล

ปญหาของประเทศไทยดานการพฒนาทผานมาละเลยพนทเลกคอ ชนบท ถาหนวยยอยไมแขงแรง การเมองทงระบบกพลอยออนแอไปดวย

ความจาเปนของการปกครองทองถน

เพอรกษาความมนคง ความปลอดภย การพฒนา และการมสวนรวม

สรางความหลากหลายทางสงคม วฒนธรรม ความหลากหลายทางชวภาพ ในวถชวตของชมชนตางๆทมประวตศาสตรความเปนมาแตกตางกน ชมชนสามารถกาหนดรปแบบการดาเนนชวตรวมกน

เปนการสรางสมดลแหงรฐในการใชอานาจปกครองในยคสมยของประชาธปไตย เปดโอกาสใหชมชนเขาถวงดลการใชอานาจทเกนพอดของรฐสวนกลาง การครอบงากลไกการตลาด

เพมประสทธภาพการบรหารจดการและการใชทรพยากรทมจากดใหเกดประโยชนสงสด

หลกการสาคญของการกระจายอานาจ

-ความเปนอสระขององคกรปกครองทองถนในการกาหนดนโยบาย การปรหารงานบคคล การบรหารการเงนการคลงภายใตกรอบกฏหมายของรฐเดยวในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

ในการบรหารราชการแผนดนกาหนดใหองคกรปกครองสวนทองถน-ในการบรหารราชการแผนดนกาหนดใหองคกรปกครองสวนทองถนรบผดชอบการจดบรการสาธารณะระดบชมชน โดยองคกรสวนกลางและสวนภมภาค กากบดแลเทาทจาเปน

สงเสรมใหองคกรปกครองสวนทองถนปฏบตหนาทอยางมประสทธภาพ(ประหยด)ประสทธผล(สาเรจตามเปาหมาย)โปรงใส

องคกรปกครองสวนทองถน ม 5 ประเภท

1. องคการบรหารสวนจงหวด

2. เทศบาล

3. องคการบรหารสวนตาบล

4. กรงเทพมหานคร

5. เมองพทยา

Page 31: ความหมาย ของ ชุมชน Communityhuman.cmu.ac.th/home/hc/ebook/006143/006143-01.pdf · 2012-10-03 · zคาถามทํ ีÉนักพฒนาตัองถาม

14/09/52

31

องคกรสวนทองถนระดบบน

ไดแกองคการบรหารสวนจงหวด รบผดชอบการจดบรการสาธารณะขนาดใหญระดบจงหวด รบผดชอบการจดบรการสาธารณะทมคาใชจายสงเกนความสามารถขององคกรปกครองสวนทองถนอนๆในพนท

ทาหนาทประสานงานจดบรการสาธารณะทดาเนนการรวมระหวางทาหนาทประสานงานจดบรการสาธารณะทดาเนนการรวมระหวางองคกรฯในจงหวดและใหความชวยเหลอทวไปแกองคกรฯสวนทองถนในระดบปฏบตการ

องคกรสวนทองถนระดบปฏบตการ

ไดแกเทศบาล องคการบรหารสวนตาบล และเมองพทยา

เทศบาลรบผดชอบการจดบรการสาธารณะในเขตเมองเหมอนเมองพทยา

ใ อบต. รบผดชอบการจดบรการสาธารณะในระดบตาบล

กรงเทพฯมภาระกจสองระดบคอเหมอนกบองคการบรหารสวนจงหวดและเทศบาล

ตาบล

เปนหนวยการปกครองในราชการบรหารสวนภมภาครองจากอาเภอ

มกานนโดยการเลอกตงจากประชาชนในทองทตาบลเปนพนกงานปกครอง

ป การบรหารราชการตาบล มพนกงานปกครองตาบลดงน คอ กานน แพทยประจาตาบล สารวตรกานน คณะกรรมการตาบล

กานนมาจากการเลอกตงและเคยเปนผใหญบานมากอน ดแลความสงบเรยบรอยในทกดาน

พระราชบญญตสภาตาบลและองคการบรหารสวนตาบล(ฉบบท5)พ.ศ.2546

หมวดท2 องคการบรหารสวนตาบล

มาตรา40 สภาตาบลทรายไดไมรวมเงนอดหนนในปงบประมาณทลวงมาตดตอกน3ปเฉลยไมตากวาปละ1แสนหาหมนบาท อาจจดตงเปนองคการบรหารสวนตาบลได โดยทาเปนประกาศขององคการบรหารสวนตาบลได โดยทาเปนประกาศของกระทรวงมหาดไทยและในราชกจจานเษกษา ใหระบชอและเขตของอบต.นนดวย

มาตราท41 สภาตาบลทไดจดตงเปนอบต.แลวใหพนจากสภาพแหงสภาตาบลนบแตทไดประกาศจดตง

รปแบบขององคกรอบต.

ประกอบดวยสภาองคการบรหารสวนตาบลและนายกองคการบรหารสวนตาบล

สภาองคการฯประกอบดวยสมาชกสภาองคการฯ จานวนหมละ2คนโดยการเลอกตงจากประชาชนในเขตอบต นน กรณเขตทม1 หมบานใหโดยการเลอกตงจากประชาชนในเขตอบต.นน กรณเขตทม1 หมบานใหมสมาชก 6คน กรณม 2 หมบานใหมสมาชก หมละ 3 คน

นายกอบต.มาจากการเลอกตงโดยตรงของประชาชนตามกฎหมายวาดวยการเลอกตงสมาชกทองถนหรอผบรหารทองถน