การจดการองคความร (KM)

เรอง

การสงเสรมการด าเนนงานกลมอาชพ

กมภาพนธ 2552

ส านกงานสหกรณจงหวดสรนทร

(ก)

ค าน า

การจดการองคความร (KM) เรองการ สงเสรมการด าเนนงานของ กลมอาชพ เปนการน าเสนอแนวคด /วธการ โดยการคนหา รวบรวม ประ มวลผลและวเคราะห เพอพฒนา การด าเนนงานของกลมอาชพทไดมาเรยบเรยงเปนองคความร โดยมแนวคด เกยวกบการบรหารงานกลม การพฒนากลม

กระบวนการมสวนรวม การสรางเครอขาย เพอใหกลมมความเขมแขงและประสบผลส าเรจในการด าเนนงานและธรกจ หวงวาเอกสารฉบบนจะเปนประโยชนตอการพฒนาและสงเสรมกลมอาชพตางๆ เพอน าไปสรายไดทมนคงและความย งยนใหกบชมชนตอไป

ส านกงานสหกรณจงหวดสรนทร กมภาพนธ 2552

(ข)

สารบญ

หนา ค าน า (ก) สารบญ (ข) บทท 1 บทน า 1

1.1 หลกการและเหตผล 1

1.2 วตถประสงค 2 1.3 กระบวนการเรยนรและทฤษฎ 2

บทท 2 การสงเสรมการด าเนนงานกลมอาชพ 4 2.1 ขอมลทวไป 4

2.2 กจกรรมทกลมด าเนนการ 4 2.3 ปญหาและอปสรรค 5 2.4 ขอเสนอการสงเสรมกลมอาชพ 6 บทท 3 ผลทคาดวาจะไดรบ 12 บทท 4 ตวชวดความส าเรจ 13

บทท 1 บทน า

1.1 หลกการและเหตผล การสงเสรมพฒนากลมอาชพเปนนโยบายแกไขปญหาความยากจนโดยสงเสรมการรวมกลม เพอรวมกนพฒนาการประกอบอาชพ ทงดานเทคนควธการผลตการพฒนาผลตภณฑ การสงเสรมการตลาดมงไปยงชมชนเพอสรางชมชนใหเขมแขงพ งตนเองได ประชาชนมสวนรวมในการสรางรายไดดวยการน าทรพยากร ภมปญญาทองถนมาพฒนาเปนผลตภณฑและการบรการทมคณภาพกอนใหเกดรายไดกลบสชมชน เมอมการเปลยนแปลนเปนรปแบบของธรกจมากขน จนบางกรณลบลางแนวคดเดมจนกลายเปนการมงเฉพาะผลประโยชนดานก าไรเทานน สงผลใหรากฐานของชมชนออนแอตามไปดวย ทามกลางการแขงขนในปจจบนนน และ ความมงมนตงใจรวมกนของผคนอยางเดยวอาจไมท าใหชมชนบรรลเปาหมายทตองการไดโดยงาย จ าเปนตองมการปรบกระบวนทาของการท ามาหากนใหสอดคลอง และเทาทนธรกจ โดยทวไปดวย การตรวจสอบถงองคความรทจ าเปนในการท าธรกจนน ทงในดานทฤษฎและการปฏบต การพฒนาชมชนเพอเพมขดความสามารถการด าเนนธรกจชมชนใหมความเจรญเตบ โต อยางมคณภาพ มความมนคงแขงแรง และสามรถยนหยดบนพนฐานของกลมไดนน กลมตอ งมผน าทเขมแขงเปนผน าในการบรหารจดการทด ชวยเพมผลผลตและคณภาพผลตภณฑทไดจากชมชน ท าใหธรกจชมชนสามารถแขงขนไดและสามารถสรางมลคาเพมทางเศรษฐกจควบคไปกบการรกษาสมดลทางสงคม และวฒนธรรมทเปนรากฐานของทองถน อกทงรกษาสภาพแวดล อมและทรพยากรทชมชนอยไดอยางย งยน

ในป 2542 - 2551 ส านกงานสหกรณจงหวดสรนทร มกลมอาชพ/กลมสตรและเยาวชนสหกรณ ทไดรบสนบสนนงบประมาณจากกรมสงเสรมสหกรณ รวมทงสน 568 กลม แตเปนกลมทย งคงด าเนนธรกจและกจกรรมอย เพยง จ านวน 129 กลม คดเปนรอยละ 22.71 ของกลมทงหมด อกรอยละ 77.29 เปนกลมทสมา ชกด าเนนกจกรรมไมตอเนอง บางกลมสมาชกทด าเนนกจกรรมแตไมด าเนนธรกจ บางกลมหยดด าเนนกจกรรม เนองจากนโยบายของทางการเมอง เปนกลมเย าวชนตงขนมาเพอรบเงนอดหนน เมอรบเงนอดหนนแลว กสลายกลม ไมไดด าเนนกจกรรม ไมม ความร ความเขาใจในบทบาทหนาทของตนทงในฐานะสมาชก กรรมการ การด าเนนกจกรรมไมสม าเสมอ การไมท ากจกรรม การมสวนรวมในกจกรรมตางๆของสมาชกในชมชน ทงสมาชกไมสนใจละเ ลยการปฏบตหนาทของตน กลบมงแตจะขอรบสทธประโยชนทตนจะไดรบ ในการพฒนากลม ควรทจะเรมตนตงแตการรวมคนจดตงเปนกลมอาชพ เพอรวมกนคด รวมกนปฏบต รวมกนตดสนใจ รวมรบผล และรวมประเมน ภายใตปรชญาของการชวยเหลอตนเองและชวยเหลอ ซงกน เปนพนฐานในการแกปญหาตางๆของกลม ควรจะใหความรความเขาใจสมาชกและกรรมการในบทบาทหนาทของตนเอง

2

1.2 วตถประสงค. 1.2.1 เพอใหเกดการเรยนรรวมกน ในการสงเสรมพฒนากลมอาชพ 1.2.2 เพอเปนแนวทางในการสงเสรมพฒนากลมอาชพ

1.3 กระบวนการเรยนรและทฤษฎ 1.แนวความคดเกยวกบการบรหารงานกลม ทฤษฎ 4 M’s oppn.opp.go.th/research01.php ไดกลาวถง กระบวนการบรหาร 4 M’s นน มองคประกอบ

ส าคญทเกยวของ คอ บคลากร (Man) การบรหารจดการองคกร (Management) การเงน (Money) และวตถดบหรอทรพยากร (Material) ทมอย 2 แนวความคดเกยวกบการพฒนากลม

Stanfort and Roak, s Model ตามแนวความคดของ Stanfort and Roak ในการพฒนากลม ม 7 ระยะ ดงน

1. ระยะเรมตน เรมดวยการปฐมนเทศและแนะน าความรจกกน

2. ระยะพฒนาทางบรรทดฐาน ดวยการตงกฎกตกา ด าเนนงาน

3. ระยะเผชญขอขดของ บรรดาสมาชกตางอางสทธเสนอแนวความคดของตนเอง 4. ระยะกาวผาน ขจดขอขดแยงเบองตนโดยการยอมรบแนวความคดของผอน

5. ระยะด าเนนงาน สมาชกแบงเบาภารกจกนท า สรางความเปนผน าและความไวเนอ

เชอใจกน

6. ระยะประทบอารมณ สมาชกพงพอใจตอผลงานของกลม 7. ระยะท าความจรงใหปรากฏ มความยดหยน, การไดรบฉนทานมตรวมกน,การตดสนใจ

3. แนวคดเกยวกบการสรางเครอขาย (Networking) ศรผอง จตกรณกจศลป (2550) ไดกลาวถงการสรางเครอขาย ดงน 1) ความหมาย

เครอขาย (Network) คอ การเชอมโยงของกลมของคนหรอกลมองคกรทสมครใจ ทจะแลกเปลยนขาวสารรวมกน หรอท ากจกรรมรวมกน โดยมการจดระเบยบโครงสรางของคนในเครอขายดวยความเปนอสระ เทาเทยมกนภายใตพนฐานของความเคารพสทธ เชอถอ เอออาทร ซงกนและกน

3 2) องคประกอบของเครอขาย

- เครอขายเทยม (Pseudo network) หมายถงเครอขายชนดทเราหลงผดคดวาเปนเครอขาย แตแทจรงแลวเปนแคการชมนมพบปะสงสรรคระหวางสมาชก โดยทตางคนตางกไมไดมเปาหมายรวมกน และไมไดตงใจทจะท ากจกรรมรวมกน เปนการรวมกลมแบบเฮโลสาระพา หรอรวมกนตามกระแสนยมทไมมวตถประสงคชดเจน ลกษณะของเครอขายลวงจะไมมการสานตอระหวางสมาชก ดงนน การท าความเขาใจกบองคประกอบของเครอขายจงมความส าคญ เพอชวยใหสมาชกสามารถสรางเครอขายแทแทนการสรางเครอขายเทยม

- เครอขาย (แท) มองคประกอบส าคญอยอยางนอย 7 อยางดวยกน คอ 1.มการรบรมมมองทเหมอนกน (common perception) 2.การมวสยทศนรวมกน (common vision)

3.มความสนใจหรอผลประโยชนรวมกน ( mutual interests/benefits) 4.การมสวนรวมของสมาชกทกคนในเครอขาย (stakeholders participation)

5.มการเสรมสรางซงกนและกน ( complementary relationship) 6.การเกอหนนพงพากน ( interdependence ) 7.มปฏสมพนธในเชงแลกเปลยน ( interaction )

4

บทท 2 การสงเสรมการด าเนนงานกลมอาชพ

2.1 ขอมลทวไป ปจจบน ส านกงานสหกรณจงหวดสรนทร มกลม อาชพ/กลมสตรและเยาวชนสหกรณทไดรบ

สนบสนนงบประมาณจากกรมสงเสรมสหกรณ รวมทงสน 568 กลม เปนกลมอาชพทยงคงด าเนนธรกจและกจกรรมอย จ านวน 129 กลม คดเปนรอยละ 22.71 สวนทเหลอ อก 497 กลม คดเปนรอยละ 77.79 ของกลมทงหมด ทไมไดด าเนนกจกรรม/ ไมไดด าเนนธรกจ ดงตาราง 1

ตารางท 1 ขอมลทวไปของกลมอาชพในจงหวดสรนทร

ท จ านวนกลม รอยละ 1.กลมอาชพทยงด าเนนกจกรรม/ด าเนนธรกจ 129 22.71 2.กลมอาชพหยดด าเนนงาน/ไมไดด าเนนธรกจ 439 77.29

รวม 568 100 ทมา ส านกงานสหกรณจงหวดสรนทร กลมอาชพหยดด าเนนงาน/ไมไดด าเนนธรกจ คดเปนรอยละ 77.29 เนองจาก ไมมการประชมกลม

ประชมกรรมการ ประชมใหญของกลม ถอหนเพม ไมไดจดท าบญช และหยดด าเนนงาน 2.2 กจกรรมทกลมด าเนนการ จงหวดสรนทร ม 17 อ าเภอ กลมอาชพทด าเนนการจ านวน 8 กจกรรม 129 กลม ดงน 1. อาหารและเครองดม ไดแก ขนมไทย ขนมรงแตน ไขเคมสมนไพร น าปลา ปลา

สม แปรรปผลตภณฑเนอสตว ปลาทนง ปลาเคม แปรรปผลตภณฑสตวน าจด เสนขนมจน ผลตภณฑแปรรปจากถว ผลตภณฑแปรรปจากพรก น าพรก แคปหมไรมน ไวนผลไมปา จ านวน 20 กลม คดเปนรอยละ 15.50

2. ผาและเครองแตงกาย ไดแก ผาไหม ผาฝาย ผาหมไหมพรม ผามดยอม ตดเยบเสอผาสงออก จ านวน 68 กลม คดเปนรอยละ 52.71

3. เครองใช /ของตกแตง /ของทระลก ไดแกเครองจกสาน จกสานไมไผ จกสานหญาคา ดอกไมประดษฐ ดอกไมประดษฐจากดน ดอกไมประดษฐจากใบยางพารา ผลตภณฑเครองเงน เครองประดบงาชาง ผลตภณฑแปรรปจากเครอเถาวลย ทอ เสอกก พรมเชดเทา จ านวน 19 กลม คดเปนรอยละ 14.73

5

4. สมนไพรมใชอาหาร ไดแก น ายาสระผม น ายาลางจาน น ายาสมนไพร แปรรปผลตภณฑสมนไพร จ านวน 2 กลม คดเปนรอยละ 1.56

5. ปยอนทรย จ านวน 8 กลม คดเปนรอยละ 6.20 6. เลยงสตว ไดแก ไกพนเมอง เลยงโคขน เลยงสกร จ านวน 5 กลม คดเปนรอยละ 3.88 7. เพาะปลก ปลกผกปลอดสารพษ ผกอนทรย จ านวน 3 กลม คดเปนรอยละ 2.32 8. การบรการ ไดแก จดโตะจน การจดวางสนคา นวดแผนไทย จ าหนายสนคา

จ านวน 4 กลม คดเปนรอยละ 3.10 ตารางท 2 กจกรรมทกลมอาชพทด าเนนการ ท ผลตภณฑ จ านวนกลม คดรอยละ

1 อาหารและเครองดม 20 15.50 2 ผาและเครองแตงกาย 68 52.71 3 เครองใช/ของตกแตง/ของทระลก 19 14.73 4 สมนไพรมใชอาหาร 2 1.56 5 ปยอนทรย 8 6.20 6 เลยงสตว 5 3.88 7 เพาะปลก 3 2.32 8 การบรการ 4 3.10

รวม 129 100.00 กลมอาชพท ากจกรรมเกยวกบผาและเครองแตงกายมากทสดจ านวน 68 กลม รอยละ 52.71

รองลงมาท ากจกรรมเกยวกบอาหารและเครองดม จ านวน 20 กลม รอยละ 15.50 กจกรรมทกลมอาชพท านอยทสด กจกรรมสมนไพรมใชอาหาร รอยละ 1.56

2.3 ปญหาและอปสรรคในการสงเสรมกลมอาชพ มดงน

1. นโยบายของรฐ กลมอาชพสวนใหญในจงหวดสรนทร เปนกลมเยาวชน จ านวน 218 กลม รอยละ 38.38 ของกลมอาชพทงหมด จดตงตามนโยบายทางการเมอง ตงขนเพอรบเงนอดหนน เมอรบเงนอดหนนแลว กสลายกลมไมไดด าเนนงาน

6 2. สมาชกกลม สมาชกสวนใหญยงไมเขาใจในการรวมเปนกลม ท าใหไมสนใจ

หรอไมตงใจในการรบฟง ในการรบความรหรอท าความเขาใจเกยวกบกลม ไมทราบวาเมอเปนกลมแลวสมาชกมหนาทอยางไรบาง ไมความสนใจทเขารวมประชมเพราะตองหยดเพอประกอบอาชพและอพยพแรงงานไปประกอบอาชพทตางจงหวด การมสวนรวมของสมาชก หลายกลมมสมาชกนบรอยคน แตสมาชกทมารวมท ากจกรรมของกลมมไมถง 20 คน

3. คณะกรรมการ ยงขาดความรความช านาญในการบรหารจดการกลม ขาดผน าทม

ประสทธภาพ ขาดการประสานงาน กรรมการบางคนสวมหมวกหลายใบ เชน เปนสมาชกองคการบรหารสวนต าบล เปนประธานกลมอาชพ เปนกรรมการสหกรณ จงท าใหไมมเวลาในการการประชมกลม

4. เจาหนาทของรฐ เนองจากกลมอาชพ มจ านวนมาก 568 กลม กระจายไปทวทงอ าเภอในจงหวดสรนทร อตราก าลงมไมเพยงพอ ทจะเขาไปดแลสงเสรมกลมอาชพไดทงหมด

5. บรหารจดการกลม ปญหาของการบรหารจดการกลมมดงน 1. กรรมการไมมความรในเรองการด าเนนงานของกลม

2. ดานเงนทน กรรมการไมมความร จงไมสามารถทจะตดสนใจวางแผนดานการจดการเงนทนของกลมใหสอดคลองกบการผลตหรอการตลาดได

3. ขาดความร ทกษะ และขาดเอกสารตางๆ ทเกยวของ ในการจดท าบญช ไมสามารถจดท าบญช จงท าใหไมสามารถด าเนนงานและท าธรกจได

4. การจดการกลม ขาดการเรยนรระหวางกลม ขาดการประสานงานระหวางกรรมการกบสมาชก ไมมการประชมกลม ขาดการวางแผนการตลาด ท าใหสมาชกตางคนตางผลตปรมาณไมคงท บางชวงมการผลตสนคาลนตลาด บางชวงผลตไมเพยงพอกบความตองการของตลาด รวมทงขาดการประสานงานกบหนวยงานสนบสนน

2.4 ขอเสนอการสงเสรมและพฒนากลมอาชพ

จากผลการวเคราะหกลมอาชพในจงหวดสรนทร ทไมเขมแขงและไมประสบผลส าเรจในการด าเนนธรกจ เนองมาจากดานบคคล และการบรหารจดการ ดงนนเพอใหกลมอาชพมความเขมแขงและประสบผลส าเรจในการด าเนนธรกจ โดยน าแนวคด/ทฤษฎทเกยวของ ดงน

2.4.1 การสงเสรมและพฒนากลม มดงน 1. เรมตนสมาชกพบปะกน แนะน าความรจกกน สมาชกเรมรสกอยากรวมตวกน

จดเวทใหสมาชกมาพบกน เพอแกไขปญหาของตนเอง ครอบครวและเพอบาน โดยทสมาชกแตละคนมารวมปรกษา หารอกนโดยการประชมในการแกไขปญหา ซงปญหาทเกดขนเหมอนกนหรอแตกตางกน ปญหาตางถาตางคนตางแกปญหาอาจจะแกไขไดไมด แตถาทกคนมารวมกนแกไขปญหา กจะสามารถแกไขส าเรจลลวง

7 2 . พฒนาเชอมโยงจดมงหมายและสรางความเปนปกแผน เมอมการประชมรวมกนบอยๆ จะสามารถแกปญหาตางๆของกลม สมาชกในกลมเกด

ความรสกตอกลมอยางเหนยวแนน พฒนาเชอมโยงสจดมงหมายทตงไว โดยการจดหาเงนทน จากภายในกลมเอง เชนการระดมทน การฝากเงนสจจะออมทรพย และทนจากภายนอก ไดแก การกยมจากสถาบนการเงนธนาคารเพอการเกษตร ธนาคารออมสน หรอการขอรบการสนบสนนจากหนวยงาน เชน องคการบรหารสวนต าบล เพอสรางความเปนปกแผน

3. ระยะทกลมปรบองคกร ปรบโครงสรางและก าหนดบทบาทหนาท เมอสมาชกเกดจากการรวมตว ตางคนตางผลต จะตองก าหนดบทบาทหนาทจดตงเปน

คณะกรรมการของกลม ตามหลกสากล ไดแก ประธานกลม รองประธานกลม เลขานการกลม เหรญญก สวนทเหลอเปนคณะกรรมการ คณะกรรมการกลมมากหรอนอย ขนอยกบระเบยบขอบงคบของกลม และมตทประชมใหญ

4. ระยะทตองเผชญหนากบปญหาขอขดแยงไมลงรอยกนบาง สมาชกของกลมเรมมปญหาขดแยงไมลงรอยกน เนองจากไมรบทบาทหนาทของตนเอง

ตามทไดรบมอบหมาย ใหก าหนดระเบยบ วธการปฏบตงานของกลม เพอเปนปทสถาน ถอเสมอนกลไกขอบงคบหรอควบคมใหสมาชกปฏบตตามเพอใหทราบบทบาทหนาทของตนเองวามบทบาทอยางไร

5. ระยะด าเนนงาน สมาชกแบงเบาภารกจกนท า สรางความเปนผน าและความไวเนอเชอใจกนสมาชกพงพอใจตอผลงานของกลม

สมาชกในกลมตองมการแบงเบาภารกจ ปรบปรงการบรหารจดการอยางโปรงใส สามารถตร วจสอบได จดท าบญช บนทกรายงานการประชม รบฟงความคดเหนของสมาชก เปดโอกาสใหบคลากรในกลมไดเรยนรเพมเตม สมาชกกลมพงพอใจในสงทไดรบ ท าใหเกดความเชอมนในตนเอง เกดความรก ความไววางใจ มความสามคคเพมขน

2.4.2 การบรหารงานกลม โดยน าแนวคด การบรหารงานกลม โดยการด าเนนการดงน 1. รวมคน คอรวมคนทมปญหาเหมอนกนหรอคลายกน มความตองการ จดมงหมาย

หรอ เปาหมายทเหมอนกน คนทมารวมกนจะตองพรอมและสมครใจทจะรวมแรงรวมมอ และไมใชเปนคนทเขามาหวงประโยชนสวนคน โดยไมค านงถงคนอน

8

2. รวมเงน คอ การรวมเงนจากสมาชกเพอเปนทนหมนเวยนในการแกไขปญหากบ สมาชกทเดอดรอนในรปการบรการเงนก เงนทสมาชกน ามารวมกนเรยกวา “เงนคาหน” สมาชกจะน าเงนลงทนหรอเงนฝากเทาไรกได ขนอยกบขอตกลงในกลม

3.รวมความคด คอ ในการท างานกลมตองก าหนดจากความคดของสมาชกทกคน เพอน าไปใชในการบรหารงาน ซงสมาชกทกคนจะตองรวมกนคด มารวมกนท างาน ก าหนดเปาหมายและวตถประสงคตลอดจนวางแผนเพอพฒนากลมรวมกน

4. รวมใจ คอ เปนการรวมคนทคอนขางมความแตกตางกนในหลาย ๆ ดานทงความคด จตใจ ฐานะทางการเงน การศกษา คณวฒ และวยวฒ สงตาง ๆ เห ลานโดยทวไปมกเปนอปสรรค จ าเปนตองสลายความแตกตางเหลานออกไปใหหมด โดยอาศยความชวยเหลอของสมาชกทกคนเพอใหเกดพลงทเขมแขง ความรวมมอคงเปนไปไดยากหากไมเรมทการ “รวมใจ” เขาดวยกนกอน และการท าใหเกดการรวมใจได คนทมารวมกนคงตองคนหากอนวาอะไรคอ “จดมงหมายสงสดรวมกน”

โดยการน าบคลากรไดแก สมาชก คณะกรรมการ วตถดบและการเงน ประสานเขาดวยกนเพอน ามาบรหารจดการใหมประสทธภาพใหไดผลตอบแทนมากทสดและเสยคาใชจายนอยทสด

2.4.3 การสรางเครอขาย เครอขาย (แท) มองคประกอบส าคญอยอยางนอย 7 อยางดวยกน คอ

1. มการรบรมมมองทเหมอนกน (common perception) สมาชกในเครอขาย ตองมความรสกนกคดและการรบรเหมอนกนถงเหตผลในการเขา

มารวมกนเปนเครอขาย อาทเชน มความเขาใจในตวปญหาและมจตส านกในการแกไขปญหารวมกน ประสบกบปญหาอยางเดยวกนหรอตองการความชวยเหลอในลกษณะทคลายคลงกน ซงจะสงผลใหสมาชกของเครอขายเกดความรสกผกพนในการด าเนนกจกรรมรวมกนเพอแกปญหาหรอลดความเดอดรอนทเกดขน การรบรรวมกนถอเปนหวใจของเครอขายทท าใหเครอขายด าเนนไปอยางตอเนอง เพราะถาเรมตนดวยการรบรทตางกน มมมมองหรอแนวคดทไมเหมอนกนแลว จะประสานง านและขอความรวมมอยาก เพราะแตละคนจะตดอยในกรอบความคดของตวเอง มองปญหาหรอความตองการไปคนละทศละทาง แตทงนมไดหมายความวาสมาชกของเครอขายจะมความเหนทตางกนไมได เพราะมมมองทแตกตางชวยใหเกดการสรางสรรค ในการท างาน แตความแตกตางนนตองอยในสวนของกระบวนการ (process) ภายใตการรบรถงปญหาทสมาชกทกคนยอมรบแลว มฉะนนความเหนทตางกนจะน าไปสความแตกแยกและแตกหกในทสด

9

2. การมวสยทศนรวมกน (common vision) วสยทศนรวมกน หมายถงการทสมาชกมองเหนจดมงหมายในอนาคตทเปนภาพ

เดยวกนมการรบรและเขาใจไปในทศทางเดยวกน และมเปาหมายทจะเดนทางไปดวยกน การมวสยทศนรวมกนจะท าใหกระบวนการขบเคลอนเกดพลง มความเปนเอกภาพ และชวยผอนคลายความ ขดแยงอนเนองมาจากความคดเหนทแตกตางกน ในทางตรงกนขาม ถาวสยทศนหรอเปาหมายของสมาชกบางกลมขดแยงกนวสยทศนหรอเปาหมายของเครอขาย พฤตกรรมของสมาชกกลมนนกจะเรมแตกตางจากแนวปฏบตทสมาชกเครอขายกระท ารวมกน ดงนน แมวาจะตองเสยเวลามากกบความพยายามในการสรางวสยทศนรวมกน แตกจ าเปนจะตองท าใหเกดขน หรอถาสมาชกมวสยทศนสวนตวอยแลว กตองปรบใหสอดคลองกบวสยทศนของเครอขายใหมากทสดแมจะไมซอนทบกนแนบสนทจนเปนภาพเดยวกน แตอยางนอยกควรสอดรบไปในทศทางเดยวกน

3. มความสนใจหรอผลประโยชนรวมกน ( mutual interests/benefits) ค าวาผลประโยชนในทนครอบคลมทงผลประโยชนทเปนตวเงนและผลประโยชน

ไมใชตวเงน เปนความตองการ (need) ของมนษยในเชงปจเจก อาทเชนเกยรตยศ ชอเสยง การยอมรบ โอกาสในความกาวหนา ความสข ความพงพอใจ ฯลฯ

สมาชกของเครอขายเปนมนษยปถชนธรรมดาทตางกมความตองการเปนของตวเอง (human needs) ถาการเขารวมในเครอขายสามารถตอบสนองตอความตองการของเขาหรอมผลประโยชนรวมกน กจะเปนแรงจงใจใหเขามามสวนรวมในเครอขายมากขน

ดงนน ใน การทจะดงใครสกคนเขามามสวนรวมในการด าเนนงานของเครอขาย จ าเปนตองค านงถงผลประโยชนทเขาจะไดรบจากการเขารวม ถาจะใหดตองพจารณาลวงหนากอนทเขาจะรองขอ ลกษณะของผลประโยชนทสมาชกแตละคนจะไดรบอาจแตกต างกน แตควรตองใหทกคนและตองเพยงพอทจะเปนแรงจงใจใหเขาเขามสวนรวมในทางป ฏบตไดจรง ไมใชเปนเขามาเปนเพยง ไมประดบเนองจากมต าแหนงในเค รอขาย แตไมไดรวมป ฏบตภารกจ เมอใดกตามทสมาชกเหนวาเขาเสย ประโยชนมากกวาได หรอเม อเขาไดในสงทตองการเพยงพอแลว สมาชกเหลานนกจะออกจากเครอขายไปในทสด

10 4. การมสวนรวมของสมาชกทกคนในเครอขาย (stakeholders participation)

การมสวนรวมของสมาชกในเครอขาย เปนกระบวนการทส าคญมา กในการพฒนาความเขมแขงของเครอขาย เปนเงอนไขทท าใหเกดการรวมรบร รวมคด รวมตดสนใจ และรวมลงมอกระท าอยางเขมแขง ดงนน สถานะของสมาชกในเครอขายควรมความเทาเทยมกน ทกคนอยในฐานะ “หนสวน (partner)” ของเครอขาย เปนความสมพนธในแนวราบ (horizontal relationship) คอความสมพนธฉนทเพอน มากกวาความสมพนธในแนวดง (vertical relationship) ในลกษณะเจานายลกนอง ซงบางครงกท าใดยากในทางปฎบตเพราะตองเปลยนกรอบความคดของสมาชกในเครอขายโดยการสรางบรบทแวดลอมอนๆ เขามาประกอบ แตถาท าไดจะสรางความเขมแขงใหกบเครอขายมาก

5. มการเสรมสรางซงกนและกน ( complementary relationship) องคประกอบทจะท าใหเครอขายด าเนนไปอยางตอเนอง คอ การทสมาชกของเครอขายตางกสรางความเขมแขงใหกนและก น โดยน าจดแขงของฝายหนงไปชวยแกไขจดออนของอกฝายหนง แลวท าใหไดผลลพธเพมขนในลกษณะพลงทวคณ (1+1 > 2) มากกวาผลลพธทเกดขนเมอตางคนตางอย

6. การเกอหนนพงพากน ( interdependence ) เปนองคประกอบทท าใหเครอขายด าเนนไปไดอยางตอเนองเชนเดยวกน การทสมาชกเครอขายตกอยในสภาวะจ ากดทงดานทรพยากร ความร เงนทน ก าลงคน ฯลฯ ไมสามารถท างานใหบรรลเปาหมายอยางสมบรณไดดวยตนเองโดยปราศจากเครอขาย จ าเปนตองพงพาซงกนและกน ระหวางสมาชกในเครอขาย การท าใหหนสวนของเครอขายยดโยงกนอยางเหนยวแนน จ าเปนตองท าใหหนสวนแตละคนรสกวาหากเอาหนสวนคนใดคนหนงออกไปจะท าใหเครอขายลมลงได การด ารงอย ของหนสวนแตละคนจงเปนสงจ าเปนส าหรบการด ารงอยของเครอขาย การเกอหนนพงพากนในลกษณะนจะสงผลใหสมาชกมปฏสมพนธระหวางกนโดยอตโนมต

7. มปฏสมพนธในเชงแลกเปลยน ( interaction ) หากสมาชกในเครอขายไมมการป ฏสมพนธกนแลว กไมตางอะไรกบกอนหนแตละ

กอนทรวมกนอยในถง แตละกอนกอยในถ งอยางเปนอสระ ดงนนสมาชกในเครอขายตองท ากจ กรรมรวมกนเพอกอใหเกดการปฏสมพนธระหวางกน เชน มการตดตอกนผานทางการเขยน การพบปะพดคย การแลกเปลยนความคดเหนซงกนและกน หรอมกจกรรมประชมสมมนารวมกน โดยทผลของการ ปฏสมพนธนตองกอใหเกดการเปลยนแปลงในเครอขายตามมาดวย

11

ลกษณะของปฏสมพนธระหวางสมาชกควรเปนการแลกเปลยนกน

(reciprocal exchange) มากกวาทจะเปนผใหหรอเปนผรบฝายเดยว (unilateral exchange) ยงสมาชกมปฏสมพนธกนมากเทาใดกจะเกดความผกพนระหวางกนมากขนเทานน ท าใหการเชอมโยงแนนแฟนมากขน มการเรยนรระหวางกนมากขน สรางความเขมแขงใหกบเครอขาย

องคประกอบขางตนไมเพยงแตจะเปนประโยชนในการน าไปชวยจ าแนกระหวางเครอขายแท กบเครอขายเทยมเทานน แตยงแสดงใหเหนถงปจจยทจะมผลตอการเสรมสรางความเขมแขงของเครอขายดวย

12

บทท 3 ผลทคาดวาจะไดรบ

ในการพฒนากลมอาชพ จะท าใหกลมอาชพมความเขมแขงและประสบผลส าเรจในการด าเนน

ธรกจโดยมขอเสนอเพอใหกลมอาชพมความเขมแขงและประสบผลส าเรจในการด าเนนธรกจ ผลทคาดวาจะไดรบ มดงน

3.1 กลมอาชพเกดกระบวนการเรยนรและสามารถพฒนากลมใหเขมแขงไดในอนาคตและสามารถจดการทรพยากรไดอยางมประสทธภาพ

3.2 กลมเกดกระบวนการเรยนรการด าเนนธรกจ เกดองคกรธรกจในชมชนซงเออประโยชนแกประชาชน สรางงานสรางรายได เพมความเขมแขงใหกบชมชน

3.3 เกดเครอขายชมชนทมแผนงานทจะแลกเปลยนทรพยากร ความรระหวางกนและกน 3.3 เจาหนาทสงเสรมสหกรณ สามารถน าขอเสนอไปปรบใชในการปฏบตงานกบสหกรณ กลม

เกษตรกร กลมอาชพได

13

บทท 4

ตวชวดความส าเรจ

การสงเสรมและพฒนากลมอาชพ ใหมความเขมแขงและประสบผลส าเรจในการด าเนนธรกจ ใหมการด าเนนงานตามวตถประสงค จงขอเสนอตวชวดกลมอาชพทจดตงขนใหมในจงหวดสรนทร สามารถด าเนนธรกจไดไมนอยกวารอยละ 60