สารบัญ การทํา Visual treatment objective (VTOการ ......สารบ...

สารบญ

ชอเรอง/ชอผวจย หนา

การทา Visual treatment objective (VTOการ) โดยคอมพวเตอร (Part 1) 1 Rare Adm. Dr. Med. Dent. Jatuporn Bukkavesa BSc. DDS. Kieferorthopadie(Munich),

การแกไขฟนหมน 11 ชนกานต จนดาโรจนกล

สารยดตดทางทนตกรรมจดฟน 15 ทพยจฑา พรเลศธนพงษ

การวเคราะหแบบจาลองฟนดวยโปรแกรมเพาเวอรพอย 21 (Microsoft Powerpoint)

พรชย ไกรสทธกล

ความเครยดและการเผชญความเครยดของนกศกษาพยาบาล 29 คณะพยาบาลศาสตรมหาวทยาลยราชภฏชยภม อณญญา ลาลน พรภทรา แสนเหลา ฐานดา สมขนต ร.อ.กตตพงษ พลทพย

ทกษะการรดจทลของบคลากรสาธารณสขในยค Thailand 4.0 (ยคดจทล) 35 ฐาวร ขนสาโรง

การศกษาการปฏบตงานตามมาตรฐานกาหนดตาแหนงและการปฏบตงานจรง 48 ของเจาพนกงานเวชสถตโรงพยาบาลในเขตสขภาพท 11 กระทรวงสาธารณสข

ภาณมาส สขแกว ณฐชยา เปลยนแปลงศร

ดร.นพมาส เครอสวรรณ พระ ดเลศ

ความรอบรดานสขภาพ : เปาหมายหนงของการปฏรปประเทศไทย 56 ดานสาธารณสขและสงแวดลอม รองศาสตราจารย ดร.ประภาเพญ สวรรณ

สารบญ


การศกษาการดาเนนงานสรางสขภาพด วถพทธ ในการปองกน 67 และแกไขปญหาโรคเรอรง อาเภอพรานกระตาย จงหวดกาแพงเพชร

รองศาสตราจารย ดร.สรย จนทรโมล

ปจจยทสงผลตอการปฏบตงานดานการสงเสรมสขภาพผสงอายของอาสาสมคร 75 สาธารณสขประจาหมบานตาบลสระลงเรอ อาเภอหวยกระเจา จงหวดกาญจนบร ศรกญญา ฤทธแปลก

ปจจยทมความสมพนธกบการรบรสทธการรกษาในระบบหลกประกนสขภาพถวนหนา 87 ของผรบบรการผปวยนอกโรงพยาบาลไทรนอย อาเภอไทรนอย จงหวดนนทบร สายฝน ตนตะโยธน

สมชาต สนสข สภกร คงไชย อจฉรา สวรรณเรองศร

ความร ทศนคต และพฤตกรรมการใชยาแกปวดในเกษตรกรบานนอยพฒนา 97 ตาบลบานเดอ อาเภอเกษตรกรสมบรณ จงหวดชยภม สทธกาญจน มงขนทด

อรอมา ปดทม สนสา ศรหาวฒน รตนาพร ทาพลคอ สน ศรคณ

ปจจยทมความสมพนธกบสมรรถนะของบคลากรดานเวชระเบยน 106 อเลกทรอนกสในโรงพยาบาลชมชน จงหวดสพรรณบร วไลพร ไกรเทพ สกญญา ตงวงค

สายฝน ตนตะโยธน อาจารยเฉลมชย เพาะบญ

ความแปรปรวนของอตราการเตนของหวใจในกระตาย 118 วรกาญจน บญเหาะ

สารบญ


การศกษาการเปลยนแปลงคาสะทอนแสงและความหนาเครองหมายจราจร 121 บนผวทาง (เสนจราจร) กรณศกษา ทางหลวงชนบทในจงหวดกาญจนบร รตกา โพธศรทอง

เครองบดกะลามะพราวควบคมดวยไมโครคอนโทรลเลอร 130 วระกร วนทอง

รปแบบหลกสตรสงแวดลอมศกษาเพอพฒนาจตสาธารณะ 141 สาหรบเดกและเยาวชนในสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชน ผชวยศาสตราจารยปาณสมกญ เจมพพฒน

การพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษตาก 152 ประสน โสภณบญ

การกาวเขาสสงคมผสงอายของไทยทสงผลตอคานยมทางการศกษา 162 ในระดบอดมศกษา ผชวยศาสตราจารย ดร.จรสพงศ คลงกรณ

ตามรอยศาสตรพระราชา เพอการทองเทยวทยงยน 170 พรเพญ เพชรสขศร

การตดสนใจเลอกตงผบรหารทองถนของประชาชนในเขตเทศบาลตาบลดงคอน 177 อาเภอสรรคบร จงหวดชยนาท ภวนย เพชรไปร

กระบวนการแกไข บาบด ฟนฟ และการปองกนการกระทาความผดซา 184 ของเดกและเยาวชนเพอการพฒนาสงคมไทยอยางยงยน สบพงศ สขสม

ปญหาอปสรรคทสงผลกระทบตอการบรหารงานของ 194 ศนยไทใหญศกษาวทยาลยชมชนแมฮองสอน อนนต เกตวงศ

สารบญ


การประเมนราคาสนเชอรถโดยระบบฐานขอมล 202 จนดา ทบทมด พรยา สายบวทอง จนตนา จนทบรณ สมใจ ตรขนธ นงคราญ ตานะเศรษฐ ดร.กลกมญ เถอนเหมอน

จราพร คนชง

การทองเทยวเชงอนรกษกบประเพณทองถน : กรณประเพณปอยสางลอง 212 (บวชลกแกว) จงหวดแมฮองสอน

ดร.หยฟาง แซฟาง

การพฒนาทนมนษยตามแนวคดสมรรถนะ : 219 Competency Based Human Capital Development ตรเนตร ตนตระกล

ระบบจองหองประชมออนไลน 230 นรนช เนองวง

วราราช ชอด จนตาภา บงอไร อาภาภรณ พงศศวะสถต สภทรา สวรรณตานนนท ชวลต เกตมงคลสทธ

การสรางสรรคงานโฆษณาในสอ YouTube ใหดงดดความสนใจ 240 ในการตลาดยคดจทล พรพจน ยอดยง

นนทภรณ บญจงเจรญรตน

แนวทางการบรหารความเสยงของธรกจพาณชยอเลกทรอนกส 252 สาหรบวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม อนนตพร วงศคา

สารบญ


การพฒนาระบบเบกสนคาออนไลน 263 อนนตพร วงศคา

ศภเกยรต ศรวโรจน กนกวรรณ อวมคา กาไร ศรบญเพง สรพงษ พนทรพย รงทพย กลวงศ พฤหส ปานรตน

โมเดลความสมพนธเชงสาเหตระหวางการสอสารการตลาดเชงบรณาการ 271 คณภาพบรการ และความภกดของลกคา กรณศกษา : ลกคาสายการบนตนทนตา เสนทางในประเทศของสนามบนนานาชาต หาดใหญ อนวต สงสม

การสงเคราะหกรอบและตวบงชคณคาสาหรบหลกสตรศกษาศาสตรดษฎบณฑต 281 ของสถาบนอดมศกษาไทยตามแนวคดหวงโซคณคาและดชนชวดแบบสมดล

ดร.กฤษณะ บหลน

การพฒนาชมชนแหงการเรยนรดวยกรอบความคดทพฒนาได (Growth mindset) : 293 ความเชอวาทกคนมความสามารถและศกยภาพทจะเรยนรได

ดร.จราภรณ สภสงห

การบรหารแบบมสวนรวม 301 นษฐวด จรโรจนภญโญ

ยทธศาสตรการพฒนาโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา สงกดสานกงานเขต 312 พนทการศกษาประถมศกษากาแพงเพชรเขต 1 และ 2

ดร.สมเกยรต บญรอด

บรรยากาศททางาน 325 เดน ชะเนตยง

สารบญ


การจดกจกรรมตามแนวคดปรชญาเศรษฐกจพอเพยงตอทกษะการคด 330 ของเดกปฐมวยโรงเรยนสาธต มหาวทยาลยราชภฏชยภม นชจรย มวงอย

การนเทศภายในโรงเรยน 340 ประณต วบลยประพนธ

การสงเสรมการอานของประเทศไทย และแผนแมบทสงเสรมวฒนธรรมการอาน 348 สสงคมแหงการเรยนรของไทย พ.ศ.2560-2564

ผศ.ดร.ปนณชา อตตมะเวทน

การเปลยนแปลงการบรหารการศกษาในศตวรรษท 21 357 รองศาสตราจารย ดร.สนตชย พลสวสด

รปแบบการบรหารจดการอาชวศกษารองรบการพฒนาระเบยงเศรษฐกจ 368 ภาคตะวนออกจงหวดชลบร : กรณศกษาวทยาลยเทคโนโลยชลบร วไลลกษณ แกวจนดา

การเปรยบเทยบองคประกอบ และคณภาพ ของนานมแพะดบ 380 ระหวางรดดวยมอและรดดวยเครองรดนม จรพร บญลอม

การศกษาการลดกลนในนมแพะโดยใชเครองระเหยแบบหมน 384 จรพร บญลอม

การตรวจสอบการปลอมปนนมโคในนมแพะโดยเทคนค PCR 389 จรพร บญลอม

การทา Visual treatment objective (VTOการ) โดยคอมพวเตอร (Part 1) Visual treatment objective by computerize

Rare Adm. Dr. Med. Dent. Jatuporn Bukkavesa BSc. DDS. Kieferorthopadie(Munich), Thai board in orthodontic WTU orthodontic department.

บทคดยอ เนองจากการวเคราะหเพอจะไดขอมลเกยวกบคนไขจดฟนใชเวลามากและจะตองเกยวของกบแลปมากจงทาใหเสยเวลาในการประมวลผล และทาใหวเคราะหไมไดทนท ทาใหการบอกแผนการรกษาคนไขทาไดชา ปจจบนจงมการนาคอมพวเตอรมาใชวเคราะหขอมล เพอลดขนตอนในแลป ทาใหสามารถบอกแผนการรกษาคนไขไดเรวขนมาก คาสาคญ : การวางแผนการรกษาคนไขจดฟนโดยคอมพวเตอร Abstract

By using computer , We can express all we think about orthodontic treatment planning so easy for all patients. Included before treatment , during treatment and the end of the treatment by visualize presentation.

Keyword : VTO,orthodontic diagnosis and planning , computer template , media presentation

บทนา การทจะพยายามใหคนไขเขาใจแผนการรกษา ในสมยกอนจะตองใชจนตนาการเพออธบายคนไขใหเขาใจ แตในปจจบน เราสามารถใชคอมพวเตอร เพอแสดงกระบวนการรกษาตงแตตนจนจบ ดวยความรวดเรวและแมนยา อกทงยงสามารถแสดงเมอสนสดการรกษาเพอเปนตวชวยในการตดสนใจในการรบการรกษาไดงายขน

วตถประสงค 1. เพอเปนตวอยางใหทนตแพทยสามารถนาไปประยกตการวางแผนการรกษาทางการจดฟน 2. เพอใหคนไขเขาใจแผนการรกษาไดงายขน 3. เพอประเมณผลการรกษา ทกๆ6 เดอนวาเปนไปตามแผนการรกษาหรอไม

�

การประชมวชาการและนาเสนองานวจยระดบชาต ครงท 11

การวางแผนการรกษาในอดต (ป 1970-1980) ในสมยกอนเมอเรา ถาย เอกสเรย และ พมพปาก การประเมนผล และการวางแผนการรกษา เราตอง สงขอมลไปตางประเทศเพอใหไดผลลพธกลบมา ตองใชเวลานาน ทาใหกระบวนการรกษาเปนไปไดชา การเสนอแผนการรกษาใหคนไขทราบทาไดชา เพราะกวาจะไดผลวเคราะห จากตางประเทศ ปจจบนมการพฒนาแบบกาวกระโดด สามารถนาเทคโนโลยมาประมวลใชในชวตประจาวนของทนตแพทยไดงายขน เชนการวางแผนการรกษาจากภาพถายรงส cepharograph , postero anterior view , orthopantomography หรอแมแตใน โมเดล เราสามารถนา รปจาลองแบบฟนไปแทนทเพอจะแสดงผลการรกษา กอนทา ระหวางทา และ เมอสาเรจการรกษา อกทงยงสามารถ คาดเดาการเจรญเตบโตของขากรรไกร กระดก และฟน ได(คาดเดาตงแต 2>10 ป)

�


ตวอยางแบบจาลองฟน สาหรบ โมเดล และชองปาก

ตวอยาง รปแบบจาลองฟน สาหรบ Orthopantomograph

�


ตวอยาง รปแบบจาลองฟน สาหรบ Postero-anterior View

ตวอยาง รปแบบจาลองฟน สาหรบ lateral cephalograph

�


ดวยความอนเคราะหรปแบบจาลองฟน จาก ทพ. รงส ถาวรงกร ท.บ.ท 2604 ตวอยางการนา รปแบบจาลองไปใช

�


`

�


` `

�


Using Computer for Orthodontic Treatment Planning Material conclusion

- Computer and Powerpoint program (2017) - Template of tooth and structure - Orthodontic Data’s patient (X-ray, model, photo)

Methods conclusion - X-ray 2 dimension 3 films

1) Frontal view (Antero-posterior) 2) Lateral view (Cephalography) 3) Tooth panoramic view (Orthopantomograph)

For evaluation 1) Before treatment 2) VTO ( 2 years to 10 years of age) aim of treatment in 2 years or in 10 years

= “Beginning with the end in mind” 3) Final treatment

X Xi


Before treatment, VTO and final treatment using for evaluate a) All changes between before treatment and final treatment b) All changes between VTO and final treatment

Result I - ผลทไดจากการเลอนฟนไปส final treatment by imagination นน การกระทาใน model จะไดเปน

ประโยชน เพอดการเปลยนแปลงในแนว “Top View Dimension Setup”สามารถแสดงการแกไขการรกษาฟนทซอนเกในทกรปแบบ จนฟนหลงเรยงเปนระเบยบเรยบรอย (Model Setup)

a. ในธรรมชาตจรงๆ ถาฟนเรยงเรยบรอยแลวใชเนอทเทาใด (เฉพาะฟนบนและฟนลาง) b. ในการรกษา ถามความผดปกตของฟน และกระดกขากรรไกรรวมกน ถาจะใหใชงานไดตองใชเนอทเพม

อกเทาใด รวมทง a & b กจะเหนไดวาในตอนจบของการรกษาฟนทงระบบควรจะไปวางอย ณ บรเวณใดใน

ขากรรไกรและฟนบนสบกบฟนลางอยางไร II - ผลลพธจาก “Frontal View Set up Dimension” จะตรวจเพอรกษา ในกรณทใบหนาไมสมมาตร

(Asymmetry),การเอยงของการสบฟน เปนตน เพอปนประโยชนในการจดฟน สาหรบการผาตดขากรรไกร (โดยการเปลยนแปลงโครงสรางของกระดกใบหนา)

III - ผลลพธจาก “Lateral View Set upDimension”จะเกดประโยชน จากการด VTO เพอ � ฟนบน :ใชกาหนดวตถประสงคในการรกษาโดยการ set up profile ลวงหนาจากการset smile line

และ smile arc � ฟนลาง : ใชกาหนด Mechanicในการรกษาโดยดจากการ set up ฟนลางใหอยกงกลาง symphysis การevaluateการรกษาดวยการจดฟน โดยใช VTO นน ควรจะ evaluate ทกๆ 6 เดอน เพอเปน “แผน

ท” ในการเดนทางสเปาหมายตามวตถประสงคโดยใช Mechanic ตามประสบการณของทนตแพทย จดฟนนนๆ (=เขมทศ) นนเอง

การตรวจประเมนทก 6 เดอนนน กระทาไดโดยเอา VTO มา Superimpositionกบ X-ray Cephalograph หลงการรกษาแลว กจะตรวจสอบไดวาควรจะดาเนนการรกษาตออยางไร?กบทงยงตรวจสอบกบfinal Treatment ไดอกดวย แสดงวา การ imagination ตงแตตนนนถกตองกเปอรเซนตกบตอนจบการรกษา

ถาพลาด 20–30% ตองสรปใหไดวามผลจากปจจยอะไร (เพอเตรยมแกไข Mechanic ใน case ตอไป) สวนการเปรยบเทยบ Before และ Final Treamentนน เปนการแสดงการเลยนแปลงตามจรง วาการ

รกษาใน case นนๆจะดาเนนการรกษาซาๆแบบเดมไดหรอไมอยางไร? IV - ผลลพธ จาก “Tooth Panoramic View Set up Dimension”จะเปนประโยชน ในการ

presentation ใหผปวยเหนไดชดเจนวาถอนซใด,เลอนฟนอยางไร,ตงฟนเชนไร ใช Mechanic แบบใด ในแบบม movement ชดเจน (มภาพเคลอนไหวประกอบ)

VTO - กวางแผนลวงหนา กบสาขาอนๆได เชน ทนตกรรมประดษฐ ปรทนตวทยา ฯลฯ


สรป อาจจะมปจจยหลายอยางททาใหผลสรปไมไดเปนตามการวางแผนทงหมด เชน ฝมอทนตแพทย การใหแรงในการรกษา ความรวมมอของคนไข แตโดยรวมผลการรกษา คอยขางไปในทางทวางแผนไว สดทายตองประเมนผลการรกษาทก 6 เดอน ดงนนเมอมเทคโนโลยทนสมยขน ทาใหการรกษาเปนไปไดอยางรวดเรวขนและสามารถอธบายคนไขใหเขาใจกระบวนการรกษาไดงายขน สมกบคาพดทวา Begin with the end in mind ทาใหคนไขเขาใจภาพไดโดยไมตองจนตนาการ

อางอง Prediction , planning construction and mechanics Vol.1 , Dr. Robert M. Rickettes D.D.S, M.S. , NMD

,1998 Prediction , planning construction and mechanics Vol.2 , Dr. Robert M. Rickettes D.D.S, M.S. , NMD

,1998 Provocations and perceptions in cranio-facial orthopedics Vol.1 , Dr. Robert M. Rickettes D.D.S,

M.S. , NMD ,1998 Provocations and perceptions in cranio-facial orthopedics Vol.2 , Dr. Robert M. Rickettes D.D.S,

M.S. , NMD ,1998

��


การแกไขฟนหมน Rotation tooth correction ผวจย ชนกานต จนดาโรจนกล

คณะทนตแพทยศาสตร สาขาทนตกรรมจดฟน มหาวทยาลยเวสเทรน

บทคดยอ ฟนหมน ลกษณะคอการทฟนบดหรอหมนออกจากแนวแกนฟนเดมในแนวลนใกลกลางหรอไกลกลาง

สาเหตของการเกดฟนหมนขนอยกบหลายปจจยและการรกษาฟนหมนขนอยกบระดบความรนแรงของการหมนของฟน ฟนหมนทไดรบการรกษาแลว มโอกาสทจะคนกลบสตาแหนงเดมไดงาย ดงนนการคงสภาพฟนภายหลงการรกษาอยางถกวธเปนขนตอนทมความสาคญอยางมากทางทนตกรรมจดฟน คาสาคญ : ฟนหมน, การรกษาทางทนตกรรมจดฟน, การคงสภาพฟน Abstract

Tooth rotation, is defined as mesiolingual or distolingual intraalveolar displacement of the tooth around its longitudinal axis. Tooth rotation has multifactorcauses and the treatment in each case is depend on severity of rotation. After treatment,rotated tooth has high rate of relapse, the maintenance phase with proper technique isalso an important treatment phase for orthodontic therapy.

Keywords : Tooth rotation, Orthodontic therapy, Maintenance phase

ฟนหมน (Tooth rotation) คอฟนทมการบดหมนในทศทาง mesiolingual หรอ distolingual โดยบดหมนรอบแนวแกนฟน (longitudinal axis)1 อตราการเกดฟนหมนพบประมาณ 2.1-5.1% ของจานวนประชากร2

สาเหตของฟนหมนนนสามารถเกดไดจากหลายปจจย2 ดงน 1. ปากแหวงและเพดานโหว 2. การไดรบอบตเหต (trauma) บรเวณ premaxilla ทาใหมการเคลอนของหนอฟน 3. การเกดพยาธสภาพ ทเกดบรเวณขางเคยงแลวสงผลตอการขนของฟน เชน cyst, tumor ซง

นอกจากจะทาใหฟนขนผดจากแนวทควรเปนแลว ยงอาจจะทาใหรากฟนผดรป (dilacerations) รากละลาย (root resorption) หรอพยาธสภาพขวางการขนของฟนซนนๆ

4. ฟนนานมหลดชาการกาหนด ทาใหฟนแทไมสามารถขนมาตรงตามตาแหนงทควรจะเปน 5. ลาดบการขนของฟนทผดจากปกต หรอฟนแทขนชาการปกต ทาใหชองวางนอยลง สงผลใหฟนทขน

ลาดบสดทายมกจะขนนอกแนวการเรยงตวปกตและฟนหมนได 6. ฟนเกน (supernumerary tooth) มกพบทขากรรไกรบนบนระหวางฟนตดซท 1 เรยกวา Mesiodens

ซงการขนของฟนเกนนอาจทาใหฟนตดซท 1 ทขนมาภายหลงเกดการบดหมนผดจากตาแหนงทควรจะเปน 7. การไดรบแรงทไมสมดล แรงจากรมฝปาก, ลน, หรอนสยทเกยวของกบชองปากทผดปกต 8. ขากรรไกรไมมทเพยงพอสาหรบการขนของฟน

��


การรกษาฟนหมนควรใชแรงทเหมาะสมเพอปองกนอนตราบทจะเกดขนกบฟนและเนอเยอรอบปรากฟน โดยขนาดของแรงทแนะนานนประมาณ 35-60 กรม1 ซงสามารถใชแรงได 2 ลกษณะ คอ

1. ใชแรงเดยวในการเคลอนฟนซงจะทาใหเกดการเคลอนฟนแบบ rotate รวมกบ translate หรอ couple force

2. ใชแรงสองแรงทมขนาดเทากน ใหแรงนนกระทาทศทางตรงขามกน ซงจะทาใหเกดการเคลอนฟนแบบ rotate เพยงอยางเดยว

เครองมอทใชในการแกไขฟนหมน5 มดงตอไปน

1. Removable Appliance

ตวอยางเชน การใช labial bow รวมกบ Z- spring หรอ double cantilever spring1 ใชในกรณทฟนหมนนนหมนผดจากแนวสวนโคงฟนไมมาก

2. Semifixed Appliance ตวอยางเชน การใช Whip Appliance แกไขฟนเขยวหมน3

3. Fixed Appliance4,5 เชน

1) NiTi archwire ใสเขาไปใน bracket slot ของฟนทเราตองการแกไขฟนหมน โดยอาศยคณสมบต superelastic ของลวด NiTi ซงจะคนรปหลงจากไดรบแรงกระทา

2) Rotating wedge ซงทาหนาทเปน fulcrum ระหวางลวดกบ bracket

��


3) Rotating spring ใน bracket ทม vertical slot ซงมใชเปนปกตในเครองมอ Begg technique

4) Palatal/Lingual attachments รวมกบ elastic chain ใช couple force ในการเคลอนฟน

5) Ligature rotation tie มดเขากบ Palatal/Lingual attachments แลวผาดผาน

interproximal เพอไปยดกบ arch wire โดยอาศย couple force ในการเคลอนฟน

6) Wire bending โดยการดดลวดและ loop เพอนามาใชแกไขฟนบดหมนและเปนการลด

ผลกระทบตอฟนขางเคยง รปรางของลวดและ loop จะขนอยกบตาแหนงทตองการใหฟนเคลอน 7) Overlay technique เปนการนาลวดทมขนาดเลกและม flexibility สงเพยงพอทจะ

สามารถ ใสเขาไปในbracket ของฟนทตองการบดหมนได โดยจะใสซอนกบ main arch โดยจะไมใส main arch ในฟนทบด เหมาะสาหรบฟนทมการบดหมนขอนขางมาก

8) Toe-in หรอ Toe-out bend ในการแกไขฟนกรามบดหมน 9) Transpalatal arch (TPA) ใชลวด stainless steel ขนาด 0.8-0.9 mm. moment ทได

จะขนอยกบการ design และการ activate เครองมอ

��


ฟนทไดรบการแกไขฟนหมนแลวนน พบวาการ relapse จะเกดขนหลงจากถอดเครองมอภายใน 5 ชวโมง การแกไขฟนหมนนนมการ relapse ไดงายทสด เนองจาก supracrestal fiber จะตองใชเวลาในการ remodel หลงจากถอดเครองมอ ใชเวลาถงเกอบ 1 ป โดยทนานกวา fiber อนๆ ทใชเวลาประมาณ 6 เดอน6 ดงนนการคงสภาพของฟนหมนทไดรบการแกไขแลวมความสาคญอยาง วธในการคงสภาพฟนหมนทไดรบการแกไขแลวสามารถทาไดโดย

1. Overcorrection คอการรกษาหรอเคลอนฟนใหมากกวาทตองการเพอชดเชยการ relapse เชนการใสลวดหรอยงคงใส elastic หลงจากแกไขฟนหมนแลว7

2. Retention period นานกวาปกต เชน การใช fixed retainer ภายหลงจดฟนเสรจ หรอการใส retainer ใหนานกวาปกต7

3. Circumferential supracrestal fiberotomy (CSF)6,7 การรกษาฟนทหมนพบวาภายหลงภายหลงการรกษา supracrestal fiber เปน fiber สาคญในการดงรงใหฟนหมนกลบไปสแนวเดม ดงนนจงมการแนะนาใหทา Circumferential supracrestal fiberotomy ซงเปนการตดการยดเกาะ supracrestal fiber กบ cementum และทาใหเกดการ reorganize fiber ใหม วธนสามารถลดอตราการ relapse ไดถง 30% 8

นอกจากประเมนการรกษาและเลอกวธในการรกษาฟนทบดหมนใหเขาสแนวสวนโคงฟนแลวนน สงทสาคญอกสวนหนงนนคอการคงสภาพหลงการรกษาเพอปองกนการคนกลบของฟนทบดหมน

หนงสออางอง 1. Proffit Wr, et al. Contemporary Orthodontics. 5th ed. Saint Lousi. 2013; 286-287, 596-597. 2. Jahanbin A. Correction of a severely rotated maxillary central incisor with the Whip device.

Saudi Dent J. 2010; 22: 41-44. 3. Begg. PR, Kesling PC. Begg orthodontic theory & technique, third edition. Phildapheia, WB

Saunders Co. 1977; 118 4. Thurow RC. Edgewise Orthodontics. 4th ed. Saint Louis: Mosby.1982; 234-277 5. Neeraj Hirpara, Sandhya Jain. Rapid Correction of Rotation with Modified Rotation Tie.

Journal of Orthodontics & Endodontics. 2015; 1: 1-3. 6. Edwards JG. A surgical procedure to eliminate rotational relapse. Am J Orthod. 1970;57:35-46 7. Reitan K. Principles of retention and avoidance of posttreatment relapse. Am J Orthod.

1969;55:776-90. 8. Maheaswari, et al. Transseptal bers - crosslinking convolutes: A review. International Journal

of Contemporary Dental and Medical Reviews. 2015: 1-5.

��


สารยดตดทางทนตกรรมจดฟน Bonding in orthodontics ผวจย ทพยจฑา พรเลศธนพงษ

คณะทนตแพทยศาสตร สาขาทนตกรรมจดฟน มหาวทยาลยเวสเทรน

บทคดยอ การใชสารยดตดทางทนตกรรมจดฟนนน เรมเปนทนยมมากขน และยงมสวนเกยวของในงานทนตก

รรมจดฟน ซงสารยดตดในปจจบนนมมากมายหลายชนดในทองตลาด มกลไกการยดตด และวธการใชทแตกตางกน การยดตดอยางมประสทธภาพเปนปจจยทสาคญในการรกษาทาง ทนตกรรมจดฟน โดยคาความเขงแรงการยดตด ทเหมาะสมสาหรบการตดแบรคเกตควรจะเปนแบบกงถาวร คอสงพอทจะตานแรงจากการจดฟน และแรงบดเคยว การจะใชงานสารยดตดทาง ทนตกรรมจดฟนใหเกดผลสาเรจสงสดนน ทนตแพทยจงควรมความรความเขาใจในสาร ยดตดทาง ทนตกรรมจดฟนทจะใชเปนอยางดเพอใหเกดประสทธภาพในการทางานทเปนประโยชสงสด คาสาคญ : สารยดตดทางทนตกรรมจดฟน, ความแขงแรงการยดตด, แบรคเกต Abstract

The boning systems is the important part of Orthodontics treatment. Nowaday, the dental adhensive is more popular in Orthodontics for alternative options to bond directly of the bracket to enamel structure. The decision of use should to concern the bonding properties such as bond strength, filler value, etc. The dentist should have a knowledge of indication of dental adhesives and bonding in Orthodontics for used to maximum effective in the operation.

Keywords : Bonding, Bond strength, Bracket,

การรกษาทนตกรรมจดฟนในปจจบน นยมเคลอนฟนโดยใหแรงผานเครองมอแบรกเกต และ ไดนาการใชสารยดตดมาใชในการยดตดระหวาง แบรกเกตกบผวเคลอบฟนและใหแรงผา เครองมอน ซงขอดของการใชสารยดตด คอใหความสวยงาม สามารถทาความสะอาดไดงายลดการระคายเคองตอ เหงอกและไมเกดชองระหวางฟน การใชสารยดตด อยางมประสทธภาพ เปนปจจยทสาคญในการรกษา ทางทนตกรรมจดฟน โดยคาความแขงแรงการยดตด ทเหมาะสม สาหรบการตดแบรคเกตควรจะเปนแบบ กงถาวร คอสงพอทจะตานแรงจากการจดฟนและ แรงบดเคยวแตไมควรจะใชแรงมากเกนไปใน การทา สารยดตด ซงจะทาใหเกดความเสยหายตอพนผว ของฟน หรอวสดบรณะ โดยReynolds ในป 1975 ไดเสนอวาคาความแขงแรงการยดตดทเพยงพอ ตอ การใชงานทางคลนกสาหรบการยดแบรคเกตกบผว เคลอบฟน ควรมคาอยในชวง 6-8 MPa (เมกะปาสคาล) สารยดตดในปจจบนสามารถแบงได 2 ประเภท คอ Total etch adhesive bonding และ self etch adhesive bonding

��


1. Total etch adhesive bonding acid etching จะกาจดผวเคลอบฟน ซงจะทาใหพนผวมลกษณะเปนร และ fluid resins นจะแทรก

ซมเขาไปในรทเกดขนและสราง resin tag ขนมา ดงรปภาพท 1

รปภาพท 1 Total etch adhesive bonding 2. Self etch adhesive bonding

เปน minimal etching คอ ลดขนตอนการใชกรดกดและลางนา โดย active ingredient คอ methacrylated phosphoric acid ester ทจะไปละลายแคลเซยมออกจาก hydroxyapatite โดยแคลเซยมทถกละลายออกมา นนจะกอตวเกดเปน complex ซงจะไมเกยวของกบ primer polymerization โดยขณะทกรดกดทผว เคลอบฟนนน monomerจะแทรกตวลงใน enamel rods ในเวลาเดยวกน และทความลกทเทากนดวย ดงรปภาพท 2

รปภาพท 2 self etch adhesive bonding

��


ขนตอนการทาสารยดตดระหวางแบรคเกตกบผวเคลอบฟน ประกอบดวย 4 ขนตอนดงน 1. Cleaning 2. Enamel conditioning

2.1 Moisture control 2.2 Enamel pretreatment

3. Sealing 4. Bonding

4.1 Transfer 4.2 Positioning 4.3 Fitting 4.4 Removal of excess

1. Cleaning

คอการทาความสะอาดผวฟนดวย conventional pumice เพอกาจดplaque และ organic pellicle โดยการทาความสะอาดผวฟน เพอเพม wettability

รปภาพท 3 การทาความสะอาดผวฟน 2. Enamel conditioning แบงไดเปน

2.1 Moisture control การควบคม ความชน 2.2 Enamel pretreatment หลงขนตอน การควบคมความชน ทาconditioning solution or gelลงบนผวเคลอบฟน เปนเวลา 15-30 วนาท แลวลางออกและควบคมความชนอกครง (หากเกด การปนเปอนใหลางผวเคลอบฟนดวยสเปรยนา และ ใชกรดเปนเวลา 2-3 วนาท แลวลางนาออก) แลวเปาลมใหแหงจนผวฟนมลกษณะเปนฝาขาว (dull frosty appearance) ถาพบวาผวฟน ไมมลกษณะฝาขาวใหทาการ etching ใหม โดยacid etching ทาใหเกด mechanical retention โดยความเขมขนของกรดทแนะนาคอ 37% และใช เวลาทแนะนาคอ 15-90 วนาท

��


รปภาพท 4 การทากรดทผวเคลอบฟน 3. Sealing ทา primer

บางๆบนผวเคลอบฟนทผานการ etching แลว และเปาลมเบาๆเปนเวลา1-2 วนาท และตด แบรคเกตลงบนผวฟนทนทหลงจากทา primer ใน กรณทใช self-etching primer (รวมขน conditioning และprimer ไวในstepเดยว) มขนตอน การbond คอ ควบคมความชนทผวฟน,ทา self-etching primer ลงบนผวฟนแลวถ ประมาณ 3 วนาทแลวเปาลม

รปภาพท 5 การทาprimer 4. Bonding

4.1 Transfer วางแบรคเกตลงบนผวฟน 4.2 Positioning จดตาแหนงใหถกตองอย กงกลางฟนขนานแนวแกนฟนและระดบ ความสงท ถกตอง 4.3 Fitting กดbracket ใหแนบกบผวฟน 4.4 Removal of excess การกาจด adhesive สวนเกนออก เพอลดการระคายเคอง ตอเหงอก

ลดการสะสมคราบplaque และลดอตรา การเกดเหงอกอกเสบ

�


รปภาพท 6 การตดแบรคเกตลงบนผวฟน

ในการทจะทาใหเกดคาความแขงแรงการ ยดตดทด คอหลกเลยงการปนเปอน (contaminate) เลยงการขยบขณะท adhesive กาลงแขงตวและใช adhesive ทมความแขงแรงปจจยททาใหประสบ ความสาเรจในการยดตด (bond) ไดแก 1. Tooth surface and surface treatment

คอการทาใหผวฟนหรอวสดบรณะฟน มสภาพทเออตอการยดตด (bond) กบแบรคเกต หรอ tube มากขน โดยแบงเปน 2 กรณคอ

1.1 mechanical surface treatment การเพมความขรขระทผวฟนหรอวสด บรณะฟน เชน grinding, sandblast, etching 1.2 chemical surface treatment การทาใหเกดพนธะเคมระหวางผววสดกบ adhesive เชน การทาprimer, plastic conditioner

2. Design of the attachment base วสดทนามาใชทาแบรคเกต ในปจจบนม 3 ชนดไดแก 2.1 plastic bracket ทามาจาก polycarbonate มกใชเพอ ความสวยงามแตความแขงแรงในการตานทานตอ การแตกหก

คอนขางนอย slot เกดการสก และดดนา จงไมคอยนยมนามาใช จะใชในกรณทระยะเวลาใน การรกษาสนๆ 2.2 ceramic bracket

เปนการผสมผสานคณสมบตความสวยงาม ของ plastic bracket และคณสมบตของ metal bracket โดย ceramic bracket จะ bond กบ enamel ดวย 2 mechanic คอ mechanical retention โดยอาศย undercut และ indentation ของฐาน bracket และ bond chemical bonding กบ silane coupling agent

รปภาพท 7 ceramic bracket

�


2.3 metal bracket จะbond กบenamel โดยอาศย mechanical retentionจาก meshทฐานbracket

รปภาพท 8 metal bracket 3. Bonding material

วสดควรมคณสมบต dimensional stability, มความเหลวทวสดจะสามารถแทรกซมไปใน enamel ทผานการเตรยมผวแลว, มความแขงแรง, ใชงานไดงายและลดการสะสมของคราบจลนทรย การใชสารยดตดอยางมประสทธภาพ เปน ปจจยทสาคญในการรกษาทางทนตกรรมจดฟนเพอ ใหเกดการยดตดทดระหวางแบรคเกตกบผวเคลอบ ฟน เครองมอแบรคเกตไมหลดงาย มการยดอยทด ดงนน เพอการทางานทประสทธภาพทนตแพทย ควรทราบ ขนตอนการทางานวสดทจะใชยดตดเพอ ประสทธภาพทดในการทางานตอไป

เอกสารอางอง 1. Graber, Vanarsdall, Vig. Orthodontics Current Principles and Techniques.Fifth edition:United

states of America; 2012. 2. Kocadereli I, Canay S, Akca K. Tensile bond strength of ceramic orthodontic brackets

bonded to porcelain surfaces. Am J Orthod Dentofacial Orthop 2001;119:617-620. 3. Zachrisson BU. Orthodontic bonding to artificial tooth surfaces: clinical versus laboratory

findings. Am J Orthod Dentofacial Orthop 2000;117:592-594. 4. Cochran D, O’Keefe KL, Turner DT, Powers JM. Bond strength of orthodontic composite

cement to treated porcelain. Am J Orthod Dentofacial Orthop 1997;111:297-300. 5. Kawasaki M, Hayakawa T, Takizawa T, Sirirungrojying S, Saitoh K, Kasai K. Assessing the

performance of a methyl methacrylate-based resin cement with self- etching primer for bonding orthodontic brackets. Angle Orthod 2003;73:702-709.

��


การวเคราะหแบบจาลองฟนดวยโปรแกรมเพาเวอรพอย(Microsoft Powerpoint) Model analysis with Microsoft Powerpoint ผวจย พรชย ไกรสทธกล

บทคดยอ วเคราะหแบบจาลองฟนเพอการวางแผนการรกษาทางทนตกรรมจดฟนนนมวธวเคราะหหลายวธเชนการ

วเคราะหขนาดฟนดวยวธวเคราะหของบอลตน(Bolton analysis)ซงเปนวธททนตแพทยจดฟนสวนใหญนยมใชและมประโยชนในการวางแผนการรกษาทางการจดฟน การวเคราะหขนาดของความกวางของสนเหงอกดานหนา(Anterior arch width)และดานทาย(Posterior arch width)ซงสามารถนามาเปรยบเทยบกบคามาตรฐานของคนไทยเพอประโยชนในการวางแผนขยายขากรรไกรรวมทงมรปภาพของแบบจาลองฟนผปวย ทมการแบงแยกจดเกบรปภาพใบหนาผปวย รปภาพในชองปากผปวย และรปภาพแบบจาลองฟนในดานตางๆ วธการวเคราะหแบบจาลองฟนเรมจากการวดวเคราะหดายมอและวเนยรคารปเปอร(Veenear caliper) การวดวเคราะหโดยการใชคอมพวเตอรและซอฟแวรททาขนเฉพาะ โดยทวไปซอฟแวรทใชจะมราคาคอนขางสงและการแกปญหาของซอฟแวรหลงจากทซอมาใชอาจจะมปญหา บทวชาการนจะเปนการประยกตการใชซอฟแวร ไมโครซอฟเพาเวอรพอย(Microsoft Powerpoint)ซงหาซอไดงาย และมใชสวนใหญประกอบกบเครองคอมพวเตอรทใชระบบปฎบตการไมโครซอฟวนสโดว

คาสาคญ : การวเคราะหแบบจาลองฟน,วธวเคราะหของบอลตน,การวเคราะหขนาดของความกวางของสน

เหงอกดานหนาและดานทาย,ไมโครซอฟเพาเวอรพอย

Abstract Model analysis such as Bolton s analysis , a tooth-size analysis commonly used as a

diagnostic tool in orthodontic treatment . There are many analyses for prediction of Arch size analysis for patients who need orthodontics treatment. Apply the Microsoft powerpoint software for model analysis and arch width in anterior and posterior. This software are widely used in the computer that are run in Microsoft windows .

Keyword : Bolton analysis,Anterior arch width,Posterior arch width,Microsoft powerpoint

บทนา โดยทวไปการวางแผนการทางทนตกรรมจดฟนนนตองใชขอมลจากการตรวจในชองปากการศกษาภาพรงส

ภาพถายใบหนาผปวย และ การวเคราะหแบบจาลองฟนของผปวย เกยวกบรปรางและขนาดของฟนและการวเคราะหขนาดของฟนเพอนามาพจารณาในการจดเรยงฟนบนขากรรไกรไดอยางเหมาะสม การวเคราะหขนาดฟนมหลายวธ โดยทวไปนยมใชวธวเคราะหของบอลตน (Bolton’s tooth-size analysis) ถามขนาดฟนบนและฟนลางไมไดสดสวนกนจะไมสามารถทาใหมการสบฟนตามอดมคตได ในป 1958 Bolton ศกษาเรองความไมสมดลของขนาดฟนทสมพนธกบการรกษาการสบฟนทผดปกต โดยทาการศกษาในผปวยจานวน 55 รายซงมการสบฟนทดและหาอตราสวนของขนาดฟนในแนวใกลกลางไกลกลางของฟนบนและฟนลาง อตราสวนทหาไดคอ อตราสวนผลรวม

��


ของขนาดฟนลางตอผลรวมของขนาดฟนบนของฟน 12 ซ (overall ratio) เทากบผลรวมของขนาดฟนลาง 12 ซ หารดวยผลรวมของขนาดฟนบน12 ซ มคาเทากบรอยละ 91.3 และอตราสวนผลรวมของขนาดฟนลางตอผลรวมของขนาดฟนบนของฟนหนา 6 ซ(anterior ratio) เทากบผลรวมของขนาดฟนหนาลาง 6 ซหารดวยผลรวมของขนาดฟนหนาบน 6 ซมคาเทากบรอยละ 77.

overall ratio=(ผลรวมของขนาดฟนลาง 12ซ)/(ผลรวมของขนาดฟนบน12ซ)=91.3% anterior ratio=(ผลรวมของขนาดฟนหนาลาง6ซ)/(ผลรวมของขนาดฟนหนาบน6ซ)=77%

เนอเรอง

การวเคราะหแบบจาลองฟนมการใชโปรแกรมคอมพวเตอรมาชวยวเคราะหและมการเปรยบ เทยบวธวเคราะหของบอลตนเชนโปรแกรมคอมพวเตอร ควกเซฟ (QuickCeph) แฮทส(HATS) และ ออโธแคด (OrthoCad) กบวธวเคราะหแบบปกตและพบวาการวเคราะหดวยโปรแกรมคอมพวเตอรทง 3 โปรแกรมนนใชเวลานอยกวาการวดวเคราะหดวยมอ(1)(2)(3)(4)(5)(6)(7)โปรแกรมคอมพวเตอรสาหรบการวเคราะหแบบจาลองฟนทมโดยทวไปเปนโปรแกรมทจดทาขนในตางประเทศซงมราคาคอนขางสงและไมมคามาตรฐานของคนไทย การประยกตใช Microsoft office powerpoint ในการทาการวเคราะหแบบจาลองฟนโดยการเขยนชดคาสงเพมเตม (Macro). ให Microsoft office powerpoint ทาหนาทในการบนทกขอมลจดตางๆทจะทาการวดขนาด แลวประมาลผลการวเคราะหแบบจาลองฟน โดยสามารถวเคราะหทงขนาดฟน ขนาดของแนวโคงฟนและการวเคราะหเนอทดวยวธตางๆ ซงมการเปรยบเทยบกบคาปกตของคนไทยไดแก วธวเคราะห ของบอลตน ซงเปนวธททนตแพทยจดฟนสวนใหญนยมใชและมประโยชนในการวางแผนการรกษานอกจากนยงมการวเคราะหความกวางและความสงของแนวโคงฟนทวดไดตามวธของ Korkhaus (8)(9)(10)(11) การนาคอมพวเตอรมาใชในการวเคราะหแบบจาลองฟนมการทดลองและวจยการใชงานรปแบตางๆแตสวนใหญจะเปนโปรแกรมททาขนมาโดยเฉพาะ(12)(13) วธการใชงานโปรแกรมวเคราะหแบบจาลองฟนดวย Microsoft office powerpoint 2016 คณสมบตของเครองคอมพวเตอร

1. เครองคอมพวเตอรทมซพยซงทางไมโครซอฟทแนะนาใหเปนเครองทมซพย เปนเพนเทยม (Pentium) ขนไป

2. มระบบปฏบตการ วนโดวส 8 (Windows 8) ขนไป 3. จอภาพและการดแสดงผลทสนบสนนการทางานของวนโดวส และกาหนดความละเอยดของหนาจอเปน

1024 x 768 พกเซล 4.เมาสหรออปกรณช (pointing device) ทสนบสนนการทางานบนวนโดวส

ขอกาหนดในการใชงานโปรแกรมวเคราะหแบบจาลองฟน 1. ชอ และนามสกล เลขประจาตวของผปวยเปนรหสประจาระเบยนของผปวยเพอชวยในการจดเกบ 2. รปทนามาจดเกบในโปรแกรมนตองแปลงใหมนามสกล .jpg (JPEG File InterchangeFormat) 3. แบบจาลองฟนทจะนามาถายภาพดวยกลองถายภาพ จะตองทาจดอางองใหหางกน 10 มม และการ

ถายภาพควรถายใหกลองตงฉากแอยไกลจากแบบจาลองฟนเพอลดการบดเบยวของภาพถาย หลกการเขยนชดคาสงมารโคร(14) Macro for Microsoft powerpoint 2016 ปกตในสภาพทงไปในหนาจอคอมพวเตอรทใชแสดงภาพจะเสมอนแผนกราฟซงแตละตาแหนงจะมจดแสดงตาแหนงคลาดบเอกและวาย(X,Y)การเขยนชดคาสงจะเรมตงแตมเหตการณคลกเมาสปมขวาครงแรกจะเปนจดอางองทหนงและจดอางองสองทม

��


ระยะหางคงทคอ10มม.จะเปนระยะอางองเพอใชในการวดระยะหางระหวางสองจดในการวดขนาดของฟนทตาแหนงใกลกลาง (Mesial) และตาแหนงไกลกลาง(Distal)ซงกคอเมอคลกเมาสปมซายทตาแหนงไกลกลางของฟนซ16 (16 Distal) และทกตาแหนงทมการคลกเมาสปมซายตามคาสงจนจบ การคานวณหาระยะกจะใชสมการทางคณตศาสตร2 สมการ

1. การหาระยะหางระหวางจดสองจด D = Abs ( Sqr((a - C) ^ 2 + (b - d) ^ 2))(15)(16)(17)(18) 2. การหาระยะระหวางจดหางจากเสนตรง Public Function a_to_line_bc(ByVal x2 As Single,

ByVal y2 As Single, ByVal x1 As Single, ByVal y1 As Single, ByVal x3 As Single, ByVal y3 As Single) As Single

' point a=x2, y2 linebc=point x1, y1-----x3y3 Dim d34, c4, m, C, c2, Y, x4, y4 As Single 'y1 = m * x1 + c ''''''make line bc 'y3 = m * x3 + c m = (y3 - y1) / (x3 - x1) C = y1 - (m * x1) 'y4 = m * x4 + c ' find x4, y4 on line bc If (m = 0) Then x444 = x2 y444 = y1 Else ' y2=-1/m*x2+c4 c4 = y2 + (x2 / m) 'c4 value ok 'y4 = -1 / m * x4 + c2 'y4 = mx4 + c x444 = (c4 - C) / (m + (1 / m)) y444 = ((-1 / m) * x444) + c4 End If a_to_line_bc = Format(Abs(Sqr((x444 - x2) ^ 2 + (y444 - y2) ^ 2)), "###.##") End If 'scale=mm End Function

��


รป 1 แสดงการเปดฟงชนใหใช มารโคร โหมด (Enable Macro Mode)

รป 2 วงกลมสดาตาแหนงบนซายแสดงการสลบการเปดหนาตาง ระหวาง วชวลเบสกส และเพาเวอรพอยท

การเรมใชโปรแกรมเพาเวอรพอยทจะตองเปดการใชงานฟงชนมารโครในชองแอดวานซ และทรสทเซนเตอร (Advance setting and Trust center enable all macros) ดงแสดง(19)ในภาพรปท1.

เมอมการเปกการใชฟงชนมารโครแลวตาแหนงบนซายจะมตวเลอกการสลบการใชงานเพอใหเขยนโปรแกรมวชวลเบสกสและคาสงตางๆดงรปท 2.

��


การใชงานโปรแกรมนนเรมเลอกภาพแบบจาลองฟนโดยกดปม Select Model Image แลงจะมภาพแบบจาลองฟนทเตรยมไวทสาคญคอภาพแบบจาลองฟนจะตองมการวดระยะเพอใชอางองโดยอาจจะถายภาพพรอมไมบรรทดดงตวอยางรปท3 หลงจากมภาพแบบจาลองฟนปรากฏบนสไลดใหเรมวเคราะหแบบจาลองฟนโดยกดปม Mark Point การเรมวเคราะหแบบจาลองฟนใหทาตามคาสงซงจะอยตาแหนงลางซายของภาพแบบจาลองฟนโดยใหคลกเมาสขวาเพอกาหนดจด2จดทมระยะหาง10 มม.ในภาพท4 แสดงจดสนาเงนโปรแกรมจะใชฟงชนระยะหางระหวางจด2จดเพอทจะแปลผลวาถาระยะหางระหวาง2จดทไดออกมาเปนหนวยมลลเมตร.หลงจากการคลกเมาสขวา2จดแลวใหเรมกาหนดจดตามคาสงโดยใชเมาสซายกาหนดจดตางๆบนภาพแบบจาลองฟนซงจะใชวเคราะหขนาดของฟนแตละซและความกวางของสนเหงอกทงดานหนาและหลง (AAW,PAW,AAH,PAH)

รป 3 แสดงปม Select Model Image และ ปม Mark Points

รป 4 แสดงคาสงบรเวณดานลางซายในวงกลมและจดสนาเงน2จดทตาแหนงวงกลมสดาบนขวา

��


การกาหนดจ-ดตางๆใหทาตามคาสงจนครบและเมอกาหนดจดครบทกจดแลวจะมหนาจอเลกแจงใหผกาหนดจดทราบดงแสดงภาพท 5 ใหกดปมตกลงในหนาจอเลกนนภาพแสดงแบบจาลองฟนและจดตางๆจะหายไป สไลดตอไปจะแสดงผลการวเคราะหทงหมดดงแสดงภาพท6.

รป 5 แสดงจอคาสงเมอการกาหนดจดครบทกจดแลว

รป 6 แสดงผลการวเคราะหทงหมด

��


สรป การวเคราะหแบบจาลองฟนมการวเคราะหหลายแบบและการวเคราะหแบบจาลองฟนของ Bolton’s และ

การวเคราะหความกวางของสนเหงอกของ Kockhaus’s นนมประโยชนในการวางแผนการรกษาทางทนตกรรมจดฟนการวเคราะหโดยใชโปรแกรมเพาวเวอรฟอยท (Micrisoft Powerpoint) สามารถนามาใชไดสะดวกและประหยดเวลาทงสามารถเปนการเกบรวบรวมขอมลของคนไขแตละรายไดงายในราคาทไมสงขนตอนตอไปจะไดทาการวจยผลการใชโปรแกรมเพาวเวอรฟอยท (MicrisoftPowerpoint) ในการวเคราะหแบบจาลองฟนในดานความเทยงตรงความรวดเรวสะดวกสะบายของผวเคราะห

เอกสารอางอง 1. Syed Abid AltafBukharia KARRR. Evaluation of virtual models (3Shape Ortho System) in

assessing accuracy and duration of model analyses based on the severity of crowding. SDENTJ. 2017 January–July; 8(1-2): p. 11-18.

2. Validity, reliability, and reproducibility of the iOC intraoral scanner: A comparison of tooth widths and Bolton ratios. Am J Orthod Dentofacial Orthop. 2013 August ; 114(2): p. 304-10.

3. freeman JE, Maskeront AJ, Lorton L. Frequency of Bolton tooth-size discrepancies among orthodontic patients. Am J OrthodDentofacial Orthop. 1996 July; 110(1): p. 24-7.

4. Taibah S. Bolton discrepancy among patients with anterior open bite malocclusion. J World Fed Orthod. 2016 December; 5(4): p. 131-4.

5. Paredesa V, Gandiab JL, Cibrianc R. Do Bolton’s ratios apply to a Spanish population? Am J Orthod Dentofacial Orthop. 2006 March; 129(3): p. 428-30.

6. Dalidjan M, Sampson W, Townsend G. Prediction of dental arch development: An assessment of Pont's index in three human populations. Am J Orthod Dentofacial Orthop. 1995 May ; 107(5): p. 465-75.

7. Joondeph R, Moore aw, Riedle AR. Use of Pont’s Index in Orthodontic Diagnosis. J Am Dent Assoc. 1972 August ; 85(2): p. 341-5.

8. Worms FW, Speidel M, Isaaacson RJ, al. e. Pont’s Index and Dental Arch Form. J Am Dent Assoc. 1972 October ; 85(4): p. 876-81.

9. Bolton A. The clinical application of a tooth-size analysis. Am j Orthod. 1962 July ; 48(7): p. 504-29.

10. Crosby F, Alexander G. The occurrence of tooth size discrepancies among different malocclusion groups. AM J ORTHOD DENTOFAC ORTHOP. 1969 June; 95(6): p. 457-61.

11. Schirmer R, Wiltshir A. Manual and Computer-aided space analysis :A comparative study. Am J Orthod Dentofac Orthop 1997;112:676-80.). 1997 dECEMBER; 112(6): p. 676-80.

��


12. Daron R.Stevensa CMa. Validity, reliability, and reproducibility of plaster vs digital study models: Comparison of peer assessment rating and Bolton analysis and their constituent measurements. Am J Orthod Dentofacial Orthop. 2006 June; 129(6): p. 794-803.

13. Mullen S, Ngan P, Gladwind. Accuracy of space analysis with emodels and Plaster models. Am J Orthod Dentofacial Orthop. 2007 september; 132(3): p. 346-52.

14. Create a macro in PowerPoint Available from: https://support.office.com/en-us/article/Create-a-macro-in-PowerPoint-5B07AFF6-4DC9-462F-8FC9-66B4C5344E7E

15. Getting Started with VBA in PowerPoint 2010 Available from: https://msdn.microsoft.com/en- us/library/office/ee814734(v=office.14).aspx

16. Create a Simple PowerPoint Macro to Resize Photos Available from:https://www.thoughtco.com/resize-and-center-photos-powerpoint-slides-2767288

17. How to record macro in powerpoint 2013 Availablefrom : https://stackoverflow.com /questions /21695793/how-to-record-macro-in-powerpoint-2013

18. Macro Functions for Microsoft PowerPoint by Tricia Goss . Availablefrom : http:// smallbusiness.chron.com/macro-functions-microsoft-powerpoint-41081.html

19 Enable or disable macros in Office files Availablefrom : https://support.office.com/en-us/article/Enable-or-disable-macros-in-Office-files-12b036fd-d140-4e74-b45e-16fed1a7e5c6

�


ความเครยดและการเผชญความเครยดของนกศกษาพยาบาล คณะพยาบาลศาสตรมหาวทยาลยราชภฏชยภม Stress and Coping strategies of Nursing students at Faculty of nursing in Rajabhat Chaiyaphum University

ผวจย อณญญา ลาลน คณะพยาบาลศาสตร บรรมย มหาวทยาลยเวสเทรน

ผวจยรวม พรภทรา แสนเหลา คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยราชภฏชยภม

ผวจยรวม ฐานดา สมขนต คณะพยาบาลศาสตร บรรมย มหาวทยาลยเวสเทรน

ผวจยรวม ร.อ.กตตพงษ พลทพย คณะพยาบาลศาสตร บรรมย มหาวทยาลยเวสเทรน

บทคดยอ การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาความเครยดและการเผชญความเครยดของนกศกษาพยาบาล คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยราชภฏชยภม ประชากรและกลมตวอยางเปนนกศกษาพยาบาลศาสตรชนปท 1-4 คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยราชภฏชยภม จานวนกลมตวอยาง 189 คน เครองมอทใชคอแบบสอบถามลกษณะทวไป แบบสอบถามความเครยด แบบสอบถามความเครยดและการเผชญความเครยด วเคราะหขอมลโดยหาคารอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน ผลการศกษาพบวา นกศกษาพยาบาลม

ความเครยดโดยรวมอยในระดบปานกลาง ( x = 1.79, S.D. = 0.027) และพบวาความเครยดและการเผชญ

ความเครยดของนกศกษาพยาบาลอยในระดบปานกลาง ( x = 3.24, S.D. = 0.094) ผลการศกษาครงนสามารถนามาเปนขอมลเบองตนในการจดการกบความเครยด การสงเสรม

สขภาพจตในนกศกษาพยาบาลและนามาประยกตใชในการเตรยมความพรอมในการจดการเรยนการสอนและกอนการขนฝกภาคปฏบตของนกศกษาพยาบาลตอไป

คาสาคญ : นกศกษาพยาบาล, ความเครยดและการเผชญความเครยด ABSTRACT

This description research purposed to study stress of nursing and coping strategies of Nursing student at Faculty of nursing in Rajabhat Chaiyaphum University. The sample group were 189 nursing students at faculty of Nursing in Rajabhat Chaiyaphum University. The research instruments used in data collection comprised 3 sets:a general guestionnaire, concerning stress and stress coping. Data were analyzed by using percentage, mean and standard deviation.The results were as follow: nursing students perceived stress overall were moderate level ( x = 1.79, S.D. = 0.027).Stress and Stress coping overall were moderate level ( x = 3.24, S.D. = 0.094)

The result in this study serve as data base information to develop stress management program and apply to prepare the readiness of nursing students practice.

Keywords : nursing students , stress and Coping strategies

�


บทนา การเปลยนแปลงทางสงคมทเกดขนในศตวรรษท 21 ในทกๆมตอยางรวดเรวทงดานเทคโนโลย

สงแวดลอมและสงคมทมความสลบซบซอน สงผลตอวถการดาเนนชวตและการประกอบอาชพ เกดผลกระทบตอการจดการศกษาในทกระดบ การจดการศกษาจงตองมการปรบกระบวนทศนใหมเพอเตรยมผสาเรจการศกษาใหมสมรรถนะทสอดคลองกบความตองการของสงคมยคปจจบน และพรอมจะออกไปประกอบอาชพตอไป สามารถดารงชวตในโลกแหงศตวรรษท 21 ได (กมลรตน เทอรเนอรและคณะ.2558) ดงนนทกษะสาคญทตองมคอทกษะการเรยนร (Learning Skill) ซงตองกาวขามสาระวชาไปสทกษะเพอการดารงชวต โดยการคนควาเองของผเรยนและมครอาจารยชวยแนะนา ซงในการเรยนรในศตวรรษท 21 จงมการกาหนดแนวทางยทธศาสตรในการจดการเรยนรโดยเนนทองคความร ทกษะ ความเชยวชาญและสมรรถนะเชงวชาชพทเกดกบตวผเรยน เพอใชในการดารงชวตในสงคมในปจจบนและในอนาคต สงสาคญของการจดการศกษาคอการจดใหมการศกษาตลอดชวต ซงถอเปนกญแจสาคญทจะทาใหผเรยนมการปรบตวใหเหมาะสมกบบรบททเปลยนแปลงไปทงในระดบทองถน ระดบประเทศชาต ระดบอาเซยน และระดบโลก เปนตน

ดงนนการพฒนาปรบปรงหลกสตรพยาบาลศาสตรจงตองใหสอดคลองกบการเปลยนแปลงและความตองการของสงคม ไดมาตรฐานวชาชพการพยาบาล และเปนทยอมรบทงในและตางประเทศ ซงการจดการเรยนการสอนในศตวรรษท 21 เปนการเตรยมนกศกษาใหเปนบณฑตทสมบรณ มงเนนทงดานวชาการและวชาชพทตองการพฒนาคนใหสมดลรอบดานทงในดานวชาการ ความคดความสามารถ มทกษะสง มความสามารถในการสรางสรรคนวตกรรม ความดงาม มมจตสาธารณะความรบผดชอบตอสงคมสวนรวม และมคณลกษณะทพงประสงคตอบสนองความตองการของผใชบณฑตครบถวนทกมต (อณญญา ลาลนและคณะ.2560) ซงสาขาพยาบาลศาสตรเปนการจดการศกษาทเกยวของกบชวตมนษย เปนการศกษาทงภาคทฤษฏและภาคปฏบตตามทหลกสตรการศกษาพยาบาลของกระทรวงสาธารณสขและเกณฑสภาการพยาบาลไดกาหนดไวอยางตอเนองเปนขนตอนในแตละชนปการศกษา จงอาจทาใหนกศกษาพยาบาลในแตละชนปตองมการปรบตวอยเสมอ เนองจากการเรยนการสอนสาขาพยาบาลศาสตรมลกษณะเฉพาะ ประกอบกบวยของนกศกษาเปนชวงอายระหวาง 18-21 ป เปนวยทมพฒนาการของวยรนตอนปลายและเรมเขาสวยผใหญตอนตน อาจมความไมมนคงทางจตใจ มอารมณออนไหวงาย ประกอบกบเดกกลมนเปนเดกทมความเปนตวของตวเอง คดเรว ทาเรว มความมนใจในตนเอง ชอบความทาทาย นยมสอสารผานเทคโนโลยททนสมย (เยาวลกษณ โพธดารา.2554) ผนวกกบการเรยนการสอนพยาบาลตองพบเจอกบอาจารยทมความหลากหลาย อาจารยบนหอผปวยทมความแตกตาง ความหลากหลายวฒนธรรมของผรบบรการ ซงอาจเปนชองวางทสงผลตอความวตกกงวล ความเครยดของนกศกษา รวมทงสงคมและสงแวดลอมเปลยนไปตลอดชวงของการจดการเรยนการสอน จะตองออกฝกปฏบตตามสถานทตางๆ ตองเผชญกบสงทาทายตาง ๆ ทมอทธพลเปนอยางมาก มการปรบตวตลอดเวลา ความแตกตางดงกลาวนหากนกศกษาพยาบาลไมสามารถปรบตอการเปลยนแปลงไดจะสงผลตอพฤตกรรมทเปนปญหาหรอเสยงตอความเครยด ความวตกกงวล และมผลตอประสทธภาพกระบวนการเรยนรของนกศกษาได

การศกษาสาขาการพยาบาลเปนการเรยนทหนกและตองมความรบผดชอบสง เรยนทงภาคทฤษฏและภาคปฏบตควบคกนไป เพราะการสอนภาคปฏบตถอวาเปนหวใจสาคญของการเรยนพยาบาล ซงจะตองใชทงศาสตรและศลปในการใหการพยาบาล เปนแกนกลางของการศกษาทางการพยาบาลเพอจะไดนาความรทางทฤษฏไปบรณาการหรอประยกตใชในการปฏบตจรงบนหอผปวยตางๆ รวมถงการออกแบบนวตกรรมตางๆขณะทออกฝกปฏบต นกศกษาอาจเกดความขดแยงและความคบของใจ ทาใหมแนวโนมวตกกงวลและเกดความเครยดไดสง จากการทบทวนวรรณกรรมทผานมาพบวานกศกษาในสาขาวทยาศาสตรสขภาพมความเครยดแตกตางกน โดยพบวานกศกษาพยาบาลศาสตรมระดบความเครยดมากกวานกศกษาวทยาศาสตรสขภาพสาขาอนๆ และนกศกษาพยาบาลยงตองเผชญความเครยดมากทสด จากการศกษาของชาบานและคณะ (Shaban

��


,I.A.,et.2012) ยงพบวาสาเหตของความเครยดของนกศกษาพยาบาลเกดจากการเรยนและการไดรบมอบหมายงานจากวชาตางๆ ซงนกศกษาตองใชความระมดระวงอยางมาก มสต มความรบผดชอบ เสยสละและอดทนเปนอยางสง จงเปนสาเหตหนงททาใหนกศกษาเกดความเครยดได หากเกดความเครยดอยางตอเนองเปนเวลายาวนานหรอมความเครยดอยในระดบสง นกศกษาไมสามารถปรบตวไดจะสงผลตอการเรยนสาขาพยาบาลศาสตรได เปนเหตทาใหเกดปญหาสขภาพจตตามมา ทาใหนกศกษามปญหากบการเรยน ทาใหประสทธภาพการเรยนรลดลง ฝกปฏบตไดไมมประสทธภาพ เปนตน

ดงนนผวจยจงเหนความสาคญและใหความสนใจตอความเครยดและการเผชญความเครยดของนกศกษาพยาบาล คณะพยาบาลศาสตร หากเมอนกศกษามความเครยดเกดขนและไมสามารถปรบตวได จะทาใหเกดผลกระทบทเนองและนาไปสปญหาสขภาพทางดานรางกายและจตใจตามมา ผวจยจงตระหนกและสนใจทจะศกษาระดบความเครยดและการเผชญความเครยดของนกศกษาพยาบาล เพอนาผลการวจยไปใชเปนแนวทางในการวางแผนแกไขปญหาและสงเสรมการเรยนรของนกศกษาพยาบาลและเตรยมความพรอมในการผลตบณฑตพยาบาลทมคณภาพ ตามมาตรฐานวชาชพ มความสมบรณทงทางรางกาย จตใจ อารมณและสงคม

วตถประสงคของการวจย เพอศกษาความเครยดและการเผชญความเครยดของนกศกษาพยาบาลศาสตร คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยราชภฏชยภม

วธการวจย การวจยครงนเปนการวจยสารวจ (Descritive research) กลมตวอยางทใชในการศกษาวจยในครงนเปนนกศกษาพยาบาลศาสตรชนปท 1-4 ปการศกษา 2550 คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยราชภฏชยภม โดยเลอกแบบเจาะจง (purposive sampling) กลมตวอยางทใชจานวน 189 คน ดาเนนการเกบขอมลตงแตวนท 18 มกราคม 2560 ถงวนท 31 มนาคม 2560 เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลในครงนเปนแบบสอบถามขอมลทวไปและแบบสอบถามเกยวกบความเครยดของนกศกษาพยาบาล จานวน 13 ขอ และแบบสอบถามความเครยดและการเผชญความเครยดของนกศกษาพยาบาล จานวน 11 ขอ โดยนาแบบสอบถามใหผทรงคณวฒจานวน 3 ทาน ตรวจสอบความตรงตามเนอหา (content validity) เพอพจารณาความเหมาะสมของขอคาถามและพจารณาความสอดคลองของเครองมอ ขอคาถามมคาระหวาง .70-.87 การเกบรวบรวมขอมล โครงการวจยนไดผานการพจารณาจากคณะกรรมการวจยคณะพยาบาลศาสตร ดงน

1. ทาหนงสอถงคณบดเพอขออนญาตทาการเกบรวบรวมขอมล พรอมแบบสอบถาม 2. ผวจยดาเนนการพบนกศกษาพยาบาลศาสตรทกชนป และชแจงวตถประสงคของการวจยและขอ

ความรวมมอในการตอบแบบสอบถาม หลงจากกลมตวอยางไดใหความยนยอมเขารวมโครงการวจย ผวจยนาแบบสอบถามไปเกบรวบรวมขอมลกบตวอยางจานวน 189 คน โดยผวจยเปนผดาเนนการเกบรวบรวมขอมลเอง ไดจานวนชดของขอมลทมครบถวนสมบรณทงสน 189 ฉบบ สถตทใชในการวเคราะหขอมล

โดยการวเคราะหขอมลทวไป โดยการแจกแจงความถ การหาคารอยละ คาเฉลย (�

x ) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.)

��


สรปผลการวจย ผลการวเคราะหขอมลทวไป พบวานกศกษาพยาบาลสวนใหญเปนเพศหญง รอยละ 95.8 และเปนเพศชายรอยละ 4.3 เปนนกศกษาพยาบาลชนปท 1 และ 2 รอยละ 26.45 ชนปท 3 รอยละ 25.9 และชนปท 4 รอยละ 21.7 สวนใหญมคะแนนเฉลยสะสมอยในชวง 2.50-2.99 รอยละ 42.9 และมคะแนนสะสมเฉลย 3.00 – 3.49 รอยละ 31.2 นกศกษาพยาบาลสวนใหญอาศยหอพกภายนอกมหาวทยาลย รอยละ 55.5 รองลงมาพกทหอพกมหาวทยาลย รอยละ 33.9 และรายไดของนกศกษาพยาบาลสวนใหญอยในชวง 3,000-5,000 บาท คดเปนรอยละ 56 รองลงมามรายได 5,100-7,000 บาท รอยละ 32 ซงสวนใหญมรายไดทพอใช รอยละ 89.4 และไมพอใชรอยละ 10.9 ตามลาดบ

จากการศกษาพบวาความเครยดของนกศกษาพยาบาล โดยรวมอยในระดบปานกลาง ( x = 1.79, S.D. = 0.02) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวาขอทมคาเฉลยสงสดและมความเครยดอยในระดบสง คอม

ความเครยดจากการรสกตกใจ ตนเตนทกครงทถกอาจารยซกถาม ( x = 2.26, S.D. = 0.59) รองลงมาคอม

ความเครยดจากการรสกตกใจ ตนเตนทกครงททตองสอบเพอวดผลการเรยน ( x = 2.21, S.D. = 0.62) และ

พบวาความเครยดและการเผชญความเครยดของนกศกษาพยาบาล โดยรวมอยในระดบปานกลาง ( x = 3.24, S.D. = 0.09) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวาขอทมคาเฉลยสงสด คอ การทนกศกษาหวงวาทกสงทกอยางจะด

ขนอยในระดบสง ( x = 3.80, S.D. = 0.85) รองลงมาคอ คดหาวธการตางๆเพอแกปญหาหรอควบคม

สถานการณ ( x = 3.75, S.D. = 0.84) ตามลาดบ

อภปรายผล จากผลการวจยพบวาความเครยดของนกศกษาพยาบาลศาสตร ปการศกษา 2560 คณะพยาบาล

ศาสตร มหาวทยาลยราชภฏชยภม โดยรวมอยในระดบปานกลาง ( x = 1.79, S.D. = 0.02) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ขอทมคาเฉลยสงสดและมความเครยดอยในระดบสง คอมความเครยดจากการรสกตกใจ ตนเตน

ทกครงทถกอาจารยซกถาม ( x = 2.26, S.D. = 0.59) รองลงมาคอมความเครยดจากการรสกตกใจ ตนเตนทก

ครงททตองสอบเพอวดผลการเรยน ( x = 2.21, S.D. = 0.62) และนกศกษารสกออนเพลยหรอเหนอยงาย

( x = 2.16, S.D. = 0.58) ตามลาดบ อธบายไดวา การศกษาวชาชพการพยาบาล มลกษณะการเรยนการสอนทเขมงวด เนอหาในแตละรายวชาทมากและมความซบซอน มลกษณะการสอนทมลกษณะมงพฒนาความรบผดชอบ ประกอบดวยอาจารยผสอนเองตองพยายามใหนกศกษาไดความร มทกษะในการปฏบตการพยาบาลทถกตอง และมจดมงหมายเพอใหนกศกษาสามารถใหการพยาบาลแกผรบบรการ สามารถบรณาการและนาความรมาประยกตใชไดอยางถกตองในผปวยแตละราย เนองจากในการเรยนการสอนจงมทงภาคทฤษฏและภาคปฏบต โดยเฉพาะภาคปฏบตซงเปนแกนกลางของการศกษาทางการพยาบาล ในบางครงนกศกษาอาจเครยดจากความยากลาบากในการทจะประยกตหรอนาความรทเปนทฤษฏมาชวยหรอดแลผรบบรการไดในขณะนนๆ จงทาใหนกศกษาพยาบาลเกดความวตกกงวล กลวคดวาตวเองจะทาไดไมด กลวทาหรอตอบคาถามอาจารยไมถกตอง เหตการณดงกลาวจงกอใหเกดความเครยดในดานการรบรและการแปลสถานการณทกอ ใหเกดความเครยดได ดงนนจงเปนสาเหตททาใหรางกาย ถกกระตนและมการตอบสนองตางๆ จงเปนสาเหตของ ความเครยดได ดงนนบางรายวชาอาจมการมอบหมายงานใหไปทาเพมเตมและมการซกถามและทบทวนความรในบางรายวชาใหแกนกศกษาพยาบาล ในขณะเดยวกนนกศกษาพยาบาลอยในชวงเปลยนผานจากวยรนตอนปลายสวยผใหญตอนตน ซงตองเผชญกบการเปลยนแปลงหลายๆดาน มปจจยทงภายในและภายนอกมากระทบ รวมทงตองรบผดชอบตวเองในขณะทกาลงเรยนหนงสอ ยงปรบตวไดไมเตมทดงนนจงอาจทาใหนกศกษามความตนเตน ตกใจไดงาย รวมทงหากตองมกจกรรมตางๆทเสรมหลกสตรอาจทาใหนกศกษายงบางเวลาไมได สงผลให

��


นกศกษาพกผอนไดไมเพยงพอ สงตางๆเหลานลวนกอใหเกดความเครยดแกนกศกษาพยาบาลได ซงสอดคลองกบ วนด สทธรงษและคณะ (2547) ทศกษาพฤตกรรมการจดการความเครยด และปจจยทเกยวของของนกศกษาพยาบาล คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร พบวามความเครยดในระดบปานกลาง และสอดคลองกบการศกษาของ ครสตนและคณะ (Christine K.L.et.al.,2009) ทศกษาความเครยดและการเผชญความเครยดของนกศกษาพยาบาลทฝกภาคปฏบต พบวานกศกษาพยาบาลมความเครยดอยในระดบปานกลาง การศกษาในครงนยงสอดคลองกบชตมา อนนตชย และคณะ(2555) ทไดศกษาสาเหต ระดบความเครยด และการเผชญความเครยดในการฝกภาคปฏบตของนกศกษาพยาบาล มหาวทยาลยวงษชวลตกล พบวานกศกษาพยาบาลมความเครยดอยในระดบปานกลาง เปนตน การเผชญความเครยดของนกศกษาพยาบาล พบวาการเผชญความเครยดของนกศกษาพยาบาล

โดยรวมอยในระดบปานกลาง ( x = 3.24, S.D. = 0.09) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวาขอทมคาเฉลยสงสด คอ

การทนกศกษาหวงวาทกสงทกอยางจะดขนอยในระดบสง ( x = 3.80, S.D. = 0.85) รองลงมาคอ คดหาวธการ

ตางๆเพอแกปญหาหรอควบคมสถานการณ ( x = 3.75, S.D. = 0.84) ตามลาดบ อาจเนองมาจากนกศกษาสวนใหญพกอาศยอยใกลกนและมกลมเรยนทไมมความหลากหลาย ดงนนจงทาใหนกศกษาพยาบาลสามารถปรบตวตอการเปลยนแปลง รวมถงปรบตวตอเพอนกศกษาได ในการเรยนและการฝกปฏบตจงทาใหนกศกษามลกษณะทคนเคยกน สามารถปรกษาหารอเกยวกบปญหาเรองการเรยนได อกทงสถาบนไดมการสงเสรมใหนกศกษาไดเขาถงแหลงสนบสนนทางสงคมอนๆ เพอชวยเหลอเมอมความเครยด มการจดอาจารยทปรกษาและอาจารยประจาชนปเพอใหนกศกษาสามารถปรกษาปญหา บอกแหลงขอมลทเออตอการสบคนขอมลทนาเชอถอ การมหองสมดททางโรงพยาบาลจดไวเพอใหนกศกษาสามารถสบคนขอมลเกยวกบโรคและการพยาบาลผปวยเมอนกศกษาสนใจ การมพสถาบนในแตละแผนกทนกศกษาไปฝกปฏบตใหการดแลแบบพนอง สถาบนไดมการจดกจกรรมตางๆในแตละชนปเพอสงเสรมใหนกศกษาพยาบาลสามารถเลอกใชวธการแกไขปญหาไดและมความเหมาะสม จงสามารถลดความเครยดของตนเองลงได ซงสอดคลองกบการศกษาของ จราภรณ สรรพวรวงศ และคณะ(2559) ทศกษาเกยวกบความเครยด การจดการความเครยดและความตองการความชวยเหลอของนกศกษาพยาบาล พบวานกศกษาพยาบาลสามารถจดการความเครยด โดยรวมอยในระดบปานกลาง และนกศกษาสามารถเลอกใชวธการจดการกบปญหาไดหลายวธ และสอดคลองกบซงสอดคลองวนด สทธรงษและคณะ (2547) ทศกษาพฤตกรรมการจดการความเครยด และปจจยทเกยวของของนกศกษาพยาบาล คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร พบวามพฤตกรรมการจดการกบความเครยดไดในระดบปานกลาง และสอดคลองกบการศกษาของ มณฑา ลมทองกลและสภาพ อารเออ (2552) ทศกษาแหลงความเครยด วธการเผชญความเครยด และผลลพธการเผชญความเครยดของนกศกษาพยาบาล ในการฝกภาคปฏบตครง พบวามการจดการกบความเครยดไดในระดบปานกลาง ซงถอวานกศกษาพยาบาลสามารถเลอกใชวธในการปรบตวไดอยางเหมาะสมจะชวยใหปรบตวไดอยางมประสทธภาพและเกดผลดตอตวนกศกษาพยาบาลนนคอเมอเกดความเครยด ณ ขณะนนนกศกษาพยายามทจะแกปญหานนใหลลวงไปเพอใหความเครยดของตนบรรเทาลง ทงการพยายามหาวธการตางๆ การพยายามควบคมสถานการณทเกดขน ทาใหสามารถผานเหตการณดงกลาวไปดวยด และเหมาะสม การทาใจใหยอมรบในสงทเกดขนแมไมเปนไปตามทคาดหวงจะชวยใหความรสกทเกดขนผอนคลาย มความสบายใจเกดขน ดงนนการทสามารถจดการกบความเครยดไดอยางมประสทธภาพทาใหนกศกษาเกดการเรยนรทด สามารถปรบตวได ไมสงผลกระทบตอการเรยนร ทาใหใชชวตไดอยางมความสขและการเรยนมประสทธภาพ ไมเกดความเครยดหรอปญหาทางดานสขภาพตามมา

��


ขอเสนอแนะ จากผลการวจยนควรมการเตรยมความพรอมนกศกษาพยาบาลกอนขนฝกปฏบตในรายวชาปฏบต

จดหาแหลงเรยนรในชองทางตางๆมากขน เพอสงเสรมใหนกศกษามความร มทกษะการปฏบต ซงจะนาไปสความมนใจ ลดความวตกกงวล ความเครยด ควรมระบบใหความชวยเหลอในดานสขภาพ ระบบการตดตาม และใหความชวยเหลอนกศกษาเพอลดความเครยดและสงเสรมใหนกศกษาสามารถเผชญความเครยดไดเหมาะสม

เอกสารอางอง กมลรตน เทอรเนอรและคณะ (2558). ทกษะแหงศตวรรษท 21 ของนกศกษาพยาบาลในวทยาลยพยาบาลบรม

ราชชนน ชลบร. วารสารกระทรวงสาธารณสข 25 (2):178-193 กมลรตน เทอรเนอรและคณะ. (2559). สภาพการจดการเรยนการสอนทสงเสรมทกษะศตวรรษท 21 ของ

นกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน ชลบร.วารสารกระทรวงสาธารณสข. พมพปท 26 ฉบบท 2, หนา 128-129.

จตรา สขเจรญ. (2555). ปจจยทมผลตอความเครยดและการเผชญความเครยดของนกศกษาพยาบาลวทยาลยบรมชนน ชลบร.ชลบร. วทยาลยบรมราชชนน ชลบร สถาบนพระบรมราชชนน.

จราภรณ สรรพวรวงศ และคณะ. 2559. ความเครยด การจดการความเครยดและความตองการความชวยเหลอของนกศกษาพยาบาล. วารสารการพยาบาลและการศกษา. พมพปท 9 ฉบบท 3, หนา 36-50.

ชตมา อนนตชย และคณะ. (2555).การศกษาสาเหต ระดบความเครยด และการเผชญความเครยดในการฝกภาคปฏบตของนกศกษาพยาบาล มหาวทยาลยวงษชวลตกล. วารสารวชาการ มหาวทยาลยวงษชวลตกล. หนา15-22.

พจนา ปยะปกรณชย. (2552). การตอบสนองของบคคลตอภาวะเครยด.นนทบร.โครงการสวสดการวชาการ สถาบนพระบรมราชชนก.

มาลวล เลศสาครศร. (2555). ความเครยดและการจดการความเครยดของนกศกษาพยาบาลวทยาลยเซนตหลยในการฝกปฏบตงานหองคลอด. กรงเทพฯ. วทยาลยพยาบาลเซนตหลย.

มณฑา ลมทองกลและสภาพ อารเออ. 2552. แหลงความเครยด วธการเผชญความเครยด และผลลพธการเผชญความเครยดของนกศกษาพยาบาล ในการฝกภาคปฏบตครงแรก. วารสารพยาบาลรามา.พมพปท 15 ฉบบท 2, หนา 192-205.

วนด สทธรงษและคณะ. (2547). พฤตกรรมการจดการความเครยด และปจจยทเกยวของของนกศกษาพยาบาล คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร.สงขลา.มหาวทยาลยสงขลานครนทร.

วภาดา คณาวกตกล. (2558). การเรยนการสอนสาขาพยาบาลศาสตร ในยคศตวรรษท 21.พยาบาลสาร.พมพปท 42 ฉบบท 2, หนา 152-156.

ศรวลห วฒนสนธ. (2553). การรบรระดบความเครยดและตนเหตความเครยดของนสตพยาบาลคณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยบรพา.วารสารพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยบรพา.พมพปท 18 (ฉบบเพมเตม), หนา 47-59.

สปราณ ฉายวจตร. (2552). ปจจยทมผลตอความเครยดและการเผชญความเครยดของนกศกษาพยาบาล.วารสารวทยาลยพยาบาลพระปกเกลา จนทบร. พมพปท 20 ฉบบท 2, หนา 49-58.

อณญญา ลาลนและคณะ. (2560) ความพงพอใจของนกศกษาพยาบาลชนปท 4 ปการศกษา 2559 ตอคณภาพหลกสตรพยาบาลศาสตร คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยราชภฏชยภม.คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยราชภฏชยภม.ชยภม.

��


ทกษะการรดจทลของบคลากรสาธารณสขในยค Thailand 4.0 (ยคดจทล) Digital literacy of Public Health Personnel in Thailand 4.0 Era (The Digital Era) ผวจย ฐาวร ขนสาโรง

คณะสาธารณสขศาสตร มหาวทยาลยเวสเทรน

บทคดยอ การเตรยมความพรอมของบคลากรสาธารณสขในยค Thailand 4.0 หรอ ยคดจทล เพอมงไปสการเปน

พลเมองดจทลและสนบสนนยทธศาสตรการปฏรประบบการดแลสขภาพ (Thailand Health 4.0) ชวยขบเคลอนนโยบาย Thailand 4.0 ของประเทศสการเปนประเทศทมนคง มงคง และยงยน และถอเปนหนาททสาคญทไมสามารถหลกเลยงได การทางานดวยเทคโนโลยททนสมย ไมวาจะเปนเทคโนโลยอนเทอรเนต เทคโนโลยของอปกรณสอสารททนสมย สอหรอขอมลมากมายมหาศาลในโลกดจทลตองอาศยทกษะการรดจทล ดงนน บคลากรสาธารณสขจงควรมทกษะการรดจทล ซงเปนทกษะของบคคลในการใชเทคโนโลยดจทลในการเขาถงและการสอสารกนใชในจดการ วเคราะห ประเมนผลสารสนเทศ เพอนาไปสการสรางความรใหมและสอสารไปยงผอนได สงผลตอสงคมโดยรวมในการสรางโอกาสการเขาถงขอมลตางๆ เกดความคดสรางสรรคและการสรางนวตกรรม และความเปนพลเมองดจทล ซงสามารถพฒนาทกษะนไดโดยใชหลกการยอมรบการใชเทคโนโลยใหมๆ ดวยการรบรความสามารถของตนเอง (Self-Efficacy) ซงเปนหลกการทมประสทธภาพ พรอมทงอาศยปจจยทมอทธพลตอการยอมรบการใชเทคโนโลยใหม 2 ประการคอ การรบรประโยชนและความงายในการใชระบบของเทคโนโลยทสงผลใหผใชมความตงใจเขาใชงานเทคโนโลยนน การมทกษะการรดจทลจะชวยสรางความเปนพลเมองดจทลใหกบบคลากรสาธารณสข หรอหมายถง การมความพรอมในการทางานดานสาธารณสขในยคดจทลของบคลากรสาธารณสขนนเอง คาสาคญ : ทกษะการรดจทล, Thailand 4.0, บคลากรสาธารณสข Abstract

The public health personnel should be ready in preparation for Thailand 4.0 in order to support healthcare evolutionary strategy and propel its policy to be stable, prosperous and sustainable country. This is their inevitable duty. Working with modern technology such as internet, up to date communication equipment and tremendous information of digital world needs many skills. It is very important for them to have skills in using technology for communication and analyzing information technology (I.T.) in order to gain some new knowledge and pass it on to the people. This can be a way to drive the whole society to get an opportunity to access the various information and creative ideas which help them to create an innovation workplace. The skills can be developed by accepting new technology according to their self-efficacy. This is an efficient principle which depends on two kinds of factors; acknowledging its advantages and being uncomplicated to use it. Therefore, having skills of digital usage can help public health personnel to be ready in working with it.

Key words : Digital literacy, Thailand 4.0, Public Health Personnel

��


บทนา ความกาวหนาของเทคโนโลยในปจจบน

ศตวรรษท 21 ถอไดวาเปนยคเทคโนโลยดจทล ซงเปนยคทเกดการเปลยนแปลงของโลกในหลายๆ ดานทงดานเศรษฐกจและสงคมอนนาไปสการปรบตวเพอใหเกดความสามารถในการแขงขนทามกลางกระแสโลกาภวฒน ทกประเทศทวโลกมงสกระแสใหมของการเปลยนแปลงทเรยกวา สงคมความร ( Knowledge-Based Society) และระบบเศรษฐกจฐานความร (Knowledge-Based Economy) ทตองใหความสาคญตอการใชความร (Knowledge) และนวตกรรม (Innovation) เปนปจจยในการพฒนาและการผลตมากกวาการใชเงนทน ความกาวหนาของเทคโนโลยทาใหขอมลขาวสารและความร ซงประกอบกนเปน “สารสนเทศ” นน สามารถลนไหลไดสะดวก รวดเรว จนสามารถประยกตใชไดอยางกวางขวาง ตงแตระดบบคคล ระดบองคกร ระดบสงคม จนถงระดบประเทศและระหวางประเทศ กลายเปน “โลกไรพรหมแดน” อนเนองมาจากอทธพลของเทคโนโลยดงกลาว การพฒนาคนในสงคมใหมความรดานเทคโนโลยทรดหนาไป เพอตามโลกทเตมไปดวยความรใหมและนวตกรรมใหทน จงเปนเรองสาคญและจาเปนในยคเทคโนโลยดจทล (ไพรช ธชยพงษและพเชษ ดรงคเวโรจน, 2541) การพฒนาเทคโนโลยทกาวไกลผลกดนใหเกดการเปลยนแปลงภายใตบรบททเชอมโยงตอเนองกน ในลกษณะเศรษฐศาสตรเครอขาย หรอทเรยกวา (Networked economy) เกดการปรบเปลยนโครงสรางความสมพนธทางเศรษฐกจ การเมอง สงคม ระหวางประเทศ การพฒนาเทคโนโลยสอสารและสารสนเทศ สงผลใหโลกมสภาพเหมอนเปนหนงเดยวและมการแขงขนสงทเกดผลกระทบในวงกวาง (Systemic and Dynamism) ตอผผลต ผบรโภคอยางทไมเคยปรากฏมากอน กลายเปนจดเรมตนของกระบวนททาใหทรพยากรมนษยเกดการปรบตวพฒนาใหเปนทรพยากรมนษยทอยในโลกใบใหมทตางจากโลกใบเดม แมวาเทคโนโลยจะเพงเกดขนเมอไมนานมาน ราว พ.ศ. 2500 เทคโนโลยทถกสรางและพฒนาขนไดกลบเขาไปมบทบาทและแทรกซมเขาไปในทกอณของวถชวตของมนษยและสงคม (ชดชบา คาแสนเดช, 2553: ระบบออนไลน) และความลายคของเทคโนโลยในปจจบนไดพฒนาจนทาใหโลกพลกโฉมไดเลย (Scientific American, 2016; The Momentum, 2556: ระบบออนไลน) ดงตวอยางตอไปน

� Nanosensors & Internet of Nano Things คอ เทคโนโลยทเลกทสดในโลกไดถกนามาใชในเสนใยเสอผา รถยนต โดรน (Drone) บาน ไปจนถงในตวมนษย เชน อวยวะในรางกายมนษยจะมเซนเซอรจว (Nanosensor) ทมอนภาคระดบนาโนคอยบนทกและสงขอมลไปยงสมารทโฟน (Smart phone) คอมพวเตอร หรออปกรณทเชอมตออนเทอรเนตได (Internet of Things) อปกรณรอบตวมนษยจะสอสารและทางานกนเอง โดยทมนษยไมตองออกคาสง เชน บานอจฉรยะปลดลอกประตทนททจบความเคลอนไหวของเจาของบานได เปนตน เทคโนโลยนาโนนยงมประโยชนอยางมากสาหรบการตดตามอาการผปวย เชน การฝงนาโนเซนเซอรในหวใจเทยม ซงจะสงสญญาณเตอนแพทย เมอเกดความผดปกต เปนตน

� New Generation of Batteries คอ แบตเตอรเกบพลงงานไวใชทบาน เปนพลงงานทางเลอกทชวยเกบพลงงานสาหรบบานไวใชไดทงวนทงคน ปจจบนบรษท Fluidic Energy ไดคดคนพฒนาแบตเตอรสงกะส-อากาศ (Zinc-air Battery) ขน สามารถเกบพลงงานแสงอาทตยและลมไดตลอด 24 ชวโมง ซงความกาวหนานอาจทาใหกวา 1.2 พนลานคนทวโลกเขาถงไฟฟาจากพลงงานทางเลอกในปพ.ศ. 2563

� Blockchain คอ ธนาคารอยบนมอของมนษย สกลเงนดจทลหรอบตคอยน (Bitcoin) จะเขามาแทนสกลเงนทวไป เชอมโยงกบบลอกเชน (Blockchain) ซงเปนระบบจดการฐานขอมลแบบหนงทตงอยบนบญชธรกรรมออนไลน ชวยใหการทาธรกรรมออนไลนสะดวกรวดเรวขน และไมตองผานตวกลางอยางธนาคารหรอสถาบนการเงนอกตอไป ดงนนตนทนและคาธรรมเนยมตางๆ จะลดลงดวย นอกจากนมความปลอดภยสง เพราะผใชตองบนทกความเปนเจาของสนทรพยและยนยนตวตนผานการเขารหสขนสง ทสาคญสามารถตรวจสอบเจาของขอมลบญชไดดวย เนองจากขอมลถกบนทกและแชร (Data sharing) กนทงระบบ พรอมกนน

��


ยงมระบบอลกอรทม (Algorithm) ตรวจสอบการแลกเปลยน (Transaction) และปองกนการปลอมแปลงขอมล ซงเทคโนโลยนยงรบรองความปลอดภย การซอขายเงนตราดจทล เชน บตคอยน เปนตน และการทาธรกรรมอนๆ เชน การกยมเงน การขายหลกทรพย การโอนเงนขามประเทศ เปนตน

� 2D Materials คอ วสดสองมต ซงเปนสสารทมความหนาระดบนาโนเมตรหรอนอยกวา ขนาดของวสดสองมตมขนาดเลกมากเพยงหนงหรอสองอะตอม หรอไมมความหนาเลยจงถกเรยกวา วสดสองมต เสมอนอปกรณไฮเทคทมเนอเปนเนอเดยวกบผวหนง วงการวทยาศาสตรกาลงพฒนาวสด 2 มต เชน แกรฟน (Graphene) เปนวสดสดลาทมความหนาแคอะตอมเดยวเทานน แตมคณสมบตแขงกวาเหลกและเพชร มความยดหยนสง นาไฟฟาและความรอนไดด ในตางประเทศ ศนยดแลผสงอายไดคดคนแผนเซนเซอรพมพสามมตจากแกรฟน และตดบนเสอผาของผสงอาย วธนจะทาใหผดแลรวาสขภาพของผสงอายเปนอยางไร และคอยดแลความปลอดภยไดอกดวย นอกจากน แกรฟนจะนามาผลตอปกรณอเลกทรอนกสแทนซลคอนในอนาคตอนใกลน

� Autonomous Vehicle คอ รถยนตทไมตองมขบรถหรอไรคนขบ หลายบรษท เชน Tesla Motors, BMW, Ford และ Mercedes-Benz รวมทงบรษท Google กบ Apple กาลงแขงกนพฒนารถยนตไรคนขบ เพอใหมนใจวาการเดนทางจะยงสะดวก รวดเรว และปลอดภยยงกวาการมคนขบ ขณะทระบบขนสงมวลชน รถบรรทกสนคา และบรการ Car sharing กจะเรมใชระบบขบเคลอนอตโนมตเชนกน

� Organ-on-Chips คอ ไมโครชปทเลยนแบบการทางานของอวยวะมนษย โดยเปลยนแผนไมโครชป (Micro chip) ใหมขนาดเทาเมโมรสตก (Memory stick) ใหเปนเสมอนอวยวะมนษย สถาบนวจย Wyss Institute กาลงพฒนาไมโครชปทเลยนแบบการทางานของอวยวะมนษยเพอใชทดลองยาและสารเคม ไมวาจะเปน ตบ กระดก หวใจ ปอด ซงทางานไดเหมอนอวยวะจรง เชน การดดซมของเซลล การหายใจ การบบและหดตวของกลามเนอ และ Organ-on-Chips ยงใชตรวจสอบสารพษในสงแวดลอมไดดวย ขอดของเทคโนโลยนคอ ไมตองทาการทดลองกบสตวหรอคนอกตอไป

� Perovskite Solar Cells คอ แผงโซลารรนใหมทผลตจากเพอรอฟไกต (Perovskites) ซงจะเปนแหลงพลงงานของคนทงโลก นกวจยจากสถาบนเอมไอทและมหาวทยาลยสแตนฟอรด สหรฐอเมรกา ไดรวมกนพฒนาแผงโซลารรนใหมทผลตจากเพอรอฟไกต (Perovskites) ไดสาเรจ วสดชนดนมคณสมบตดดกลนแสงไดดกวาซลคอนซงนยมใชผลตแผงโซลารในปจจบน เพอรอฟไกตมความหนาไมถง 1 ไมโครเมตร นาหนกเบา ผลตเปนแผนฟลมได มตนทนตากวา และปลอยกาซเรอนกระจกนอยกวาแผงโซลารทผลตจากซลคอน

� Open AI Ecosystem (AI : Artificial Intelligence หรอปญญาประดษฐ) เปนสงประดษฐทมความสามารถคลายมนษยหรอเลยนแบบพฤตกรรมมนษย ไดแก โปรแกรม (Software) ตาง ๆ ทใชกบคอมพวเตอร ซงแบงความสามารถเปน 4 ประการคอ การกระทาคลายมนษย (Acting Humanly) การคดคลายมนษย (Thinking Humanly) การคดอยางมเหตผล (Thinking rationally) และ กระทาอยางมเหตผล (Acting rationally) AI จะกลายเปนผชวยคนสาคญทรใจมนษยและฉลาดจนสามารถทางานแทนมนษย เชน ทาการเกษตร ดแลผสงอาย และจดการดแลดานการเงนสวนบคคล เปนตน

� Optogenetics คอ การควบคมระบบประสาทออปโตเจเนตกสดวยเทคโนโลยแสง (Optogenetics) เปนการสรางประวตศาสตรหนาใหมของวงการแพทย โดยเฉพาะการรกษาโรคเกยวกบระบบประสาท ความผดปกตของสมอง หรอแมกระทงการดดแปลงความทรงจา วงการแพทยนา Optogenetics นไปสานตอในการรกษาทหารผานศก และผปวย PTSD (Post-traumatic Stress Disorder) ทเคยประสบอบตเหตหรอผานเรองราวเลวรายมากอน เพราะบางความทรงจารนแรงและบนทอนคณภาพชวตของบคคลนนมาก

��


� Systems Metabolic Engineering คอ วศวกรรมเมตาบอลซม เปนการปรบปรงกจกรรมในระดบเซลลดวยการดดแปลงการขนสงของเซลลและฟงกชนการควบคมของเซลลโดยอาศยเทคโนโลยขนสงทางพนธวศวกรรม และเมตาจโนมกส (Metagenomics) เปนการศกษาสารพนธกรรมทงหมดของสงคมจลนทรยในสงแวดลอมหนงๆ เพอหาความสมพนธของกลมประชากร และวเคราะหถงองคประกอบในความหลากหลายของระบบนเวศ Systems Metabolic Engineering ชวยทาใหคนพบยนใหมเรวขนและออกแบบยนในสงมชวตหรอสรางรหสพนธกรรมใหมไดเอง ซงนาไปสการผลตยารกษาโรคและกาจดเซลลรายหรอมะเรงในรางกาย นอกจากน ยงมหนวยงานทศกษาวจยเกยวกบวศวกรรมเมตาบอลซมโดยวธจลชพสงเคราะห เพอพฒนาการผลตเชอเพลงชวภาพใหเปนพลงงานสะอาดใชแทนนามนทกาลงจะหมดไปจากโลก

สาหรบประเทศไทย การพฒนาทางดานเทคโนโลยดจทลอยในภาวะเรงดวนทรฐบาลพยายามเรงผลกดนในหลายประเดน เชน การจดตงกระทรวงใหม คอ กระทรวงดจทลเพอเศรษฐกจและสงคม การสรางยทธศาสตรชาตทางดานเศรษฐกจดจทล ทงนเพราะการพฒนาดจทล หมายถง การพฒนาทมงเนนสรางเสรมเศรษฐกจและสงคมใหมคณคา กลาวคอ เปนการพฒนาดจทลทบรณาการเขากบเศรษฐกจและสงคมในการขบเคลอนประเทศใหกาวไปขางหนา แตหากมองยอนไปในอดตและมองไปในอนาคตจะพบวาการใชเทคโนโลยดจทลนนมความจาเปนและมบรบททเปลยนไปอยางมาก โดยไดถกประยกตเขากบชวตคนไทยและเปนสวนหนงของการดาเนนชวต เพราะในปจจบนคนไทยอยกบดจทลเกอบตลอดเวลา ตงแตตนนอนจนถงเขานอน เชน การใชโทรศพทสมารทโฟน สงอานวยความสะดวกทเปนดจทล เปนตน (สถตยโชค โพธสอาด, 2559) ดงนน การเพมความรความเขาใจและสมรรถนะแหงการรเทาทนในเรองเทคโนโลยในศตวรรษท 21 ซงเปนยคทมเทคโนโลยและนวตกรรมเกดขนอยางมากมาย รวมทงมผลกระทบตอชวตความเปนอย การทางาน ทงตอบคคล สงคม และประเทศชาต จงเปนสงทหลกเลยงไมได อกทงยงเปนความทาทายตอการปรบเปลยนรปแบบและวธการใชชวต รวมถงการทางานของคนในยคดจทลดวย ดงนนเปาหมายทสาคญของการพฒนาทางดานเทคโนโลยดจทลคอ ประชาชนควรมทกษะการรดจทลและการเพมกาลงคนดานเทคโนโลยใหมากขน (ณฐกฤตา โกมลนาค, 2557: 171) นโยบาย Thailand 4.0 และ Thailand Health 4.0

Thailand 4.0 เปนวสยทศนเชงนโยบายในการพฒนาเศรษฐกจของประเทศไทยในยคเทคโนโลยดจทล ภายใตการนาของพลเอกประยทธ จนทรโอชา นายกรฐมนตรและหวหนาคณะรกษาความสงบแหงชาต (คสช.) ทเขามาบรหารประเทศบนวสยทศน “มนคง มงคง และยงยน” ทมภารกจสาคญในการขบเคลอนปฏรปประเทศดานตางๆ เพอปรบแก จดระบบ ปรบทศทาง และสรางหนทางพฒนาประเทศใหเจรญ สามารถรบมอกบโอกาสและภยคกคามแบบใหมทเปลยนแปลงอยางเรวรนแรงในศตวรรษท 21 ได Thailand 4.0 เปนความมงมนของนายกรฐมนตรทตองการปรบเปลยนโครงสรางเศรษฐกจไปส “Value–Based Economy” หรอ “เศรษฐกจทขบเคลอนดวยนวตกรรม” โดยมฐานคดหลก คอ เปลยนจากการผลตสนคา “โภคภณฑ” ไปสสนคาเชง “นวตกรรม” เปลยนจากการขบเคลอนประเทศดวยภาคอตสาหกรรมไปสการขบเคลอนดวยเทคโนโลย ความคดสรางสรรค และนวตกรรม เปลยนจากการเนนภาคการผลตสนคาไปสการเนนภาคบรการมากขน (สวทย เมษอนทร, 2559: ระบบออนไลน) Thailand 4.0 มาจากการแบงการพฒนาเศรษฐกจของประเทศไทยออกเปน 4 ยค คอ ยค 1.0 เปนยคเกษตรกรรม จากนนกลายเปนยค 2.0 ทมการนาเครองจกรเขามาชวยงานหรอเปนยคของอตสาหกรรมเบา ยค 3.0 เปนยคอตสาหกรรมหนกและมการลงทนจากตางชาต อยางไรกตามเศรษฐกจในยค 3.0 ยงมความเปราะบางตอสถานการณโลก และประเทศไทยยงไมสามารถกาวขามความเปนประเทศรายไดปานกลางได ดงนนจงนามาสยค 4.0 ทเนนทการแกปญหาใหประเทศหลดพนจากกบดกรายไดปานกลาง จงตองพฒนาโครงสรางเศรษฐกจใหมทเรยกวา New Economy Model มการใชหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงทประชาชนสามารถสรางรายไดไดดวยตนเอง ตองมการปฏรปทงโครงสรางในทกมต ไมวาจะเปน ภาคธรกจ การเกษตร การศกษา และแรงงาน จากระบบเศรษฐกจทเนนการผลตโดยใชแรงงาน เครองจกร และทรพยากร

�


เปลยนมาเปนการผลตบนฐานความรและเทคโนโลย โดยมการดงสถาบนวจยระดบโลกเขามาตงในประเทศไทยและมความรวมมอระหวางภาครฐ ภาคเอกชน สถาบนการศกษา และสถาบนการเงนใหมากขน ทเรยกวา “ประชารฐ” โดยมเปาหมายอยท 5 อตสาหกรรมหลก ไดแก (1) Food, Agriculture & Bio-tech (2) Health, Wellness & Bio-Medical (3) Smart Devices, Robotics & electronics (4) Digital & Embedded Technology และ (5) Creative, Culture & High Value Service (สานกนโยบายและยทธศาสตร, 2559) นโยบาย Thailand 4.0 จะขบเคลอนใหเกดการเปลยนแปลงใน 3 มตทสาคญ ไดแก 1) การเปลยนจากการผลตสนคา โภคภณฑ ไปสสนคาเชงนวตกรรม 2) การเปลยนจากการขบเคลอนประเทศดวยอตสาหกรรมไปสการขบเคลอนดวย เทคโนโลย ความคดสรางสรรค และนวตกรรม และ 3) การเปลยนจากการเนนภาคการผลตสนคาไปสการเนนภาคบรการมากขน (สวทย เมษอนทร, 2559: ระบบออนไลน)

สวน Thailand Health 4.0 หมายถง การปฏรประบบการดแลสขภาพในยคดจทลทเปลยนแปลงจากระบบเดม (แบบ Analog) ใหเปนระบบใหม (แบบ Digital) โดยใชเทคโนโลยเปนเครองมอหลกในการปฏรประบบ เนองจากเทคโนโลยไดเขามาเปนสวนหนงในการใชชวตของประชาชนสวนใหญ ทงในเรองการทางาน การจดการกจวตรประจาวนจนถงการพกผอนหยอนใจ การใชเทคโนโลยชวยการดแลสขภาพของประชาชนจะทาใหเกดผลลพธทกวางขวาง มผลตอประชาชนสวนใหญในระดบสงอยางทไมเคยเปนมากอน หนวยงานหลกทมบทบาทในการจดระบบดแลสขภาพคอ กระทรวงสาธารณสข จงตองกาหนดยทธศาสตรหลกเพอขบเคลอนการปฏรประบบการดแลสขภาพไปส Health 4.0 (วรรษา เปาอนทร, 2560: 31) และสอดคลองกบโมเดลขบเคลอน Thailand 4.0 ดวย โดยอาศยระบบนเวศนในการขบเคลอนเพอนาไปสความมนคง มงคง และยงยนของประเทศ (ศนยเทคโนโลยและการสอสาร สานกงานปลดกระทรวงสาธารณสข, 2559: 1) ระบบบรการสาธารณสขไทยในปจจบนถงแมจะประสบผลสาเรจในการขยายความครอบคลมของสถานบรการสาธารณสขในทกจงหวดและมหลกประกนสขภาพถวนหนาแกประชาชนไทย เพอใหเกดความเปนธรรมในการเขาถงบรการสาธารณสขทจาเปน แตยงพบความไมเปนธรรมในการเขาถงบรการสาธารณสข เนองจากขาดการกระจายของบคลากรสาธารณสขและเทคโนโลยทางการแพทยทเหมาะสม เทคโนโลยทางการแพทยไดมความกาวหนาอยางรวดเรว ทาใหการดแลรกษาผปวยมประสทธภาพและสมฤทธผลมากขน แตขณะเดยวกนกมภาระคาใชจายทเพมมากขนดวย จงเปนความทาทายในการเพมขดความสามารถในการแขงขนและลดความเหลอมลาในการเขาถงบรการสขภาพและสาธารณสขของประชาชน การขบเคลอนการดาเนนงานในระบบบรการสขภาพใหมประสทธภาพจาเปนตองใชเทคโนโลยและการสอสารในการบรหารจดการและสนบสนนการดาเนนงาน กระทรวงสาธารณสขไดพฒนาระบบเทคโนโลยและการสอสารตามแผนแมบทเทคโนโลยและการสอสารของประเทศไทย แมวาการดาเนนการตามแผนแมบทเทคโนโลยและการสอสารของประเทศจะมแนวปฏบตทด แตการมงประเดนไปทการพฒนาระบบเทคโนโลยและการสอสารเพอสขภาพของประชาชนตามแนวทางของ eHealth ขององคการอนามยโลก (World Health Organization: WHO) และสหภาพโทรคมนาคมนานาชาต (International Telecommunication Union: ITU) ทหลายประเทศไดนามาเปนกรอบแนวทางการดาเนนงานชวยใหสามารถตอบโจทยทตรงตอภาระงานดานสขภาพไดมากกวา เพราะมงเปาหมายไปทสขภาพของประชาชนเปนหลก โดยการนาเอาระบบเทคโนโลยและการสอสาร (Information and Communication Technology: ICT) มาชวยใหประชาชนไดรบบรการดานสขภาพอยางมประสทธภาพ ทวถง เปนธรรมและ(ศนยเทคโนโลยและการสอสาร สานกงานปลดกระทรวงสาธารณสข, 2559: 6)

eHealth หรอ Health IT เปนการพฒนาระบบบรการสขภาพใหคนไทยทกคนสามารถเขาถงการบรการทมคณภาพอยางทวถง โดยมการใชทรพยากรสขภาพอยางมประสทธภาพและเปนระบบทยงยน พฒนาระบบสารสนเทศในการรองรบการเชอมโยงขอมลผปวยและสถานพยาบาลทงภายในและตางประเทศ รวมทงการพฒนา Health Care Logistics พฒนาความมนคงของระบบยา วคซน เวชภณฑ และเทคโนโลยทางการ

�


แพทย เรงรดพฒนาระบบการเขาถงบรการสขภาพและพฒนาหนวยบรการสขภาพ สาหรบประชาชนทมความตองการบรการรปแบบพเศษ ประชาชนตามพนทหางไกล การใหการบรการการแพทยฉกเฉนตามนโยบาย “ใชบรการไดทกท ฟรทกสทธ” การสนบสนนการผลตและพฒนากาลงคน การศกษารวมกนระหวางสาขาวชาชพ และการใชเทคโนโลยในการจดการเรยนการสอน (ศนยเทคโนโลยและการสอสาร สานกงานปลดกระทรวงสาธารณสข, 2559: 6) โดยสรป ประโยชนของ eHealth ทมตอประชาชน มดงน

� ชวยใหผปวยเขาถงระบบบรการสขภาพไดสะดวก รวดเรวยงขน � ขอมลสขภาพ ขอมลการรกษามประสทธภาพมากยงขน สามารถบนทกและสงตอขอมลไดอยางม

คณภาพ ผลการตรวจหองปฏบตการไดเรวกวาทเคย การวนจฉยโรคดขน การดแลรกษาดยงขน สามารถดงขอมลมาจากหลายแหลงไดอยางสะดวก รวดเรว ชวยใหแพทยมขอมลมากยงขน ชวยในการวนจฉยไดมากขนทาใหการรกษามความเหมาะสม สามารถใชขอมลไดในยามทตองการ ผปวยสามารถไดรบการดแลรกษาจากระยะไกล

� ความกาวหนาในเทคโนโลย eHealth ในระบบบรการสขภาพ ทาใหผปวยสามารถไดรบการใหคาปรกษาผาน VDO และตดตามอาการใน 24 ชวโมง โดยใชความกาวหนาในดานเทคโนโลยตดตามอาการผปวย ดวยการถายทอดขอมลผาน Wireless จากนนสงสญญาณระยะไกลไปยงผดแล ถาเปนกรณฉกเฉนกสามารถแจงใหเพอนบานทราบหรอโทรตดตอเพอขอความชวยเหลอจากบรการฉกเฉนของโรงพยาบาล

� ชวยใหประชาชนสามารถจดการสขภาพของตวเอง eHealth จะชวยประชาชนในการจดการสขภาพของเขาเอง โดยการใหขอมลสขภาพทเชอถอไดและชวยในการสอสารกบผใหบรการดแลสขภาพประชาชนสามารถเขาถงคาแนะนาและขอมลสขภาพ eHealth ใหบรการเครองมอเพอนาไปสชวตทมสขภาพด มความยดหยน เหมาะสมกบชวตทวนวายของในยคปจจบนผานทางเทคโนโลยทมอย ใหประชาชนสามารถทจะจดการสขภาพของตนเอง eHealth มศกยภาพทจะปฏวตการดแลสขภาพ ปรบปรงสขภาพในระดบโลกและเปลยนวธการในการดแลสขภาพ ดวยขอมลทสามารถนามาใชเพอปรบปรงการใหบรการดานการดแลสขภาพและพฒนาวธการรกษาโดยความรวมมอของผเชยวชาญ เพราะขอมลสวนบคคลเปนสงสาคญเทคโนโลยถกพฒนาขนเพอความปลอดภย การนา eHealth มาใชจะชวยลดกรณฉกเฉนไดถงรอยละ 60 ลดการรกษาในโรงพยาบาลไดถงรอยละ 40 eHealth สามารถชวยลดคาใชจายในระบบสขภาพ ทสาคญทสดคอ ชวยลดอตราการตาย คนไขไดรบคาแนะนาในการดแลสขภาพ และเพมความสขความพงพอใจในครอบครว

นอกจากน กลไกหลกในการขบเคลอนใหเกด Health 4.0 ประกอบดวย เทคโนโลยสาคญทเปนหลก 7 ประการ (วรรษา เปาอนทร, 2560: 31) คอ

1. Social Webs and Network เปนเทคโนโลยทออกแบบมาใหผคนสามารถเชอมโยงและตดตอกนไดผานอนเทอรเนตโดยมคาใชจายตามาก เราจะไดเหนการใช LINE, Facebook, YouTube เปนตน ในการเชอมโยงการสอสารเพอดแลรกษา ระหวางประชาชนดวยกนเอง ระหวางประชาชนกบแพทย และระหวางกลมวชาชพททางานสขภาพ มากขน สงผลใหเกดการสรางความรบร ความเขาใจและเปดชองทางสอสารไดมากขนชวยเพมประสทธภาพ ลดคาใชจายในระบบการดแลสขภาพไดมากขน

2. Mobile Application เปนการใชอปกรณพกพาตดตวในการตดตอ สอสาร คนหาขอมล รบสงภาพ เสยงภาพเคลอนไหว ใหถงตวบคคลในเวลาอนรวดเรวโดยการพฒนา Application ทสนบสนนการดแล สขภาพและการเสรมประสทธภาพการใหบรการของหนวยบรการสขภาพตางๆ จะทาใหสามารถลดจานวนครงทผปวยตองมาพบแพทย ลดระยะเวลารอคอย ลดความแออดในสถานพยาบาลไดมาก ดงทเรมเหนการพฒนาระบบงานใหดขนในสถานพยาบาลบางแหง ทสามารถบอกเวลานดหมายไดแมนยาและตดตอกบผปวยผานMobile Application ทาใหผปวยทแพทยนดมาตรวจไมจาเปนตองมานงรอเปนเวลานาน สามารถมาทหนาหองตรวจไดกอนเวลานดเพยง 5-10 นาท ชวยลดความแออดและลดการเสยเวลารอคอยของผปวยไดมาก

��


3. Internet of Things ทกสงเชอมโยงกบอนเทอรเนตเปนปรากฏการณทเกดขนจากการฝงอปกรณสอสารไวในสงของตางๆ เพอใหสงสญญาณแกระบบหรอผทเกยวของผานทางอนเทอรเนตได โดยอปกรณทใชสวมใส (Wearable devices) จะสามารถบนทกกจกรรมทมผลตอสขภาพ เชน นบกาวทเดน ความถและระยะเวลาทออกกาลงกาย การไปอยในสถานททมสภาพแวดลอมเปนอนตรายตอสขภาพ แลวสงสญญาณเขาสระบบอนเทอรเนต บนทกเปนขอมลสขภาพสวนบคคล สงตอใหกบแพทยประจาตว ไปใชในการวเคราะหขอมลเพอแนะนาการปรบพฤตกรรมตอไปหรอกรณผปวยทเจบปวยเรอรงกสามารถตดอปกรณทสามารถสงสญญานบอกชพจร อณหภมรางกายหรอตรวจจบการพลดตกหกลม เมอเกดเหตฉกเฉนกสามารถสงสญญาณไปยงโรงพยาบาลเพอใหสงทมแพทยฉกเฉนมาชวยดแลไดทนเวลา

4. Cloud Computing เปนระบบทการจดเกบขอมลและการประมวลผลขอมลเกดขนในเครองคอมพวเตอรขนาดใหญซงอยตางสถานทหรออาจอยในตางประเทศ แตรบสงขอมลกนผานระบบอนเทอรเนต ทาใหลดคาใชจายการซอเครองคอมพวเตอรและระบบจดเกบขอมลขนาดใหญ ลดการซอโปรแกรมราคาแพงเปลยนเปนการจายคาใชตามเวลาและพนททใชงาน เทคโนโลยนจะทาใหประชาชนสามารถจดเกบขอมลสขภาพสวนตวไดโดยมคาใชจายตามาก สามารถสงตอขอมลใหแพทยหรอระบบอตโนมตแปลผลและวเคราะหผลเพอนามาใชประโยชนในการดแลสขภาพไดการจดตง Private Cloud ของกระทรวงสาธารณสขแลวใหสถานพยาบาลทงหมดมาใชทรพยากรสวนกลางจะทาใหประหยดงบประมาณ (ทสถานพยาบาลแตละแหงตองจดซอเครอง Server และโปรแกรมฐานขอมลของตนเอง) ลงไปไดอยางมาก เพอประสทธภาพและสามารถเชอมโยงขอมลไปใชประโยชนรวมกนได

5. Big Data and Health Analytics เทคโนโลยการจดเกบขอมลทกาวหนาขนทาใหเราสามารถเกบขอมลจานวนมหาศาลไวไดทงหมดโดยมคาใชจายไมมาก ขอมลสขภาพของประชาชนไทยทกคนจะถกจดเกบไวในระบบ Cloud Computing ไดตงแตแรกเกดจนถงวนตาย แพทยทรกษาผปวยจะไมตองเสยเวลาซกถามเรองราวในอดตจากตวผปวย (ซงมกจะจาไมได เชน ฉดวคซนอะไรไปบางแลวในวนเวลาใด มประจาเดอนครงแรกเมออายเทาไร เปนตน) แตจะสามารถเรยกขอมลจากระบบมาใชประกอบการวนจฉยโรคและการรกษาไดทนท เปนการเพมประสทธภาพและคณภาพการรกษา เทคโนโลยวเคราะหขอมลทกาวหนามากขนจะทาใหสามารถนากรณการรกษาผปวยมาวเคราะหเพอคนหาวธการรกษาทดทสดทเหมาะสมกบโรคทผ ปวยเปน และเหมาะสมกบลกษณะของผปวยแตละคนได

6. Robotics วทยาการหนยนตมการพฒนามาจนถงขนใชงานจรงเพอชวยดแลสขภาพไดหลายดานในโรงพยาบาล แพทยสามารถทาผาตดไดโดยการเจาะรเลกๆเขาไปในรางกายผปวยแลวขยายภาพอวยวะภายในใหเหนบนหนาจอ จากนนแพทยสามารถบงคบแขนกลหรอเครองมอผาตดใหดาเนนการตามขนตอนการผาตดไดอยางแมนยา ถกตาแหนงไดมากขน ลดความผดพลาดและชวยใหผปวยออกจากโรงพยาบาลไดเรวขน ในบานทมผปวยทตองการการดแลเปนพเศษ อาจใชหนยนตชวยเตอนใหกนยาควรตรวจจบวามอาการผดปกตหรอไม และยงสามารถสงสญญาณตดตอสอสารขอความชวยเหลอจากหองฉกเฉนของโรงพยาบาลไดดวย

7. Artificial Intelligences ปญญาประดษฐ เปนเทคโนโลยทสามารถทาใหเกดระบบอตโนมตทชวยดแลสขภาพประชาชนได โดยพฒนาใหมรปแบบ Mobile application ใหผใชสามารถสงขอมลใหระบบชวยวเคราะหและใหคาแนะนาได เชน ใหผใชปอนขอมล เพศ อาย นาหนก สวนสงเขาไปแลวชวยคานวณวามความเสยงเปนโรคอวน หรอขาดอาหารหรอไมสาหรบกรณการเจบปวยนน เปนทรบรกนมานานแลวการเจบปวยทวไปในผทไมมโรคประจาตว รอยละ 80 สามารถดแลรกษาไดดวยตนเองไมจาเปนตองมาพบแพทย ระบบปญญาประดษฐอาจชวยวนจฉยโรคหวดธรรมดา โดยสอบถามอาการเจบปวยจากผใชระบบรบภาพผนงดานหลงลาคอทออกมาเปนภาพแลวสงไปใหระบบวเคราะหวามการอกเสบตดเชอในผนงลาคอหรอไม จากนนชวยวนจฉยวาเปนโรคหวดธรรมดาหรอเปนโรคคออกเสบตดเชอทตองไปพบแพทย หากพบวา เปนโรคหวดธรรมดาก

��


สามารถแนะนาการดแลรกษาเบองตนดวยตนเองไดหากไมแนใจในระบบ ผใชระบบกยงสามารถสงขอมลไปใหแพทยชวยประเมน วนจฉยและใหคาปรกษาเพมเตมไดดวย การประยกตใชระบบปญญาประดษฐในโรงพยาบาลรฐทมผปวยมากเกนขดจากด อาจชวยลดภาระงานลงไดมาก เพอประสทธภาพในการดแลรกษาผปวย

กลาวโดยสรป Thailand Health 4.0 เปนยทธศาสตรการปฏรประบบการดแลสขภาพในยคดจทล ของกระทรวงสาธารณสขทสอดคลองกบโมเดลขบเคลอน Thailand 4.0 ของประเทศไทยโดยการขบเคลอนดวยเทคโนโลย ความคดสรางสรรค และนวตกรรม สเปาหมายประเทศมนคง มงคง และยงยน ฉะนนแลว บคลากรสาธารณสขควรมทกษะการรดจทลเพอเปนพลเมองดจทลของประเทศและสนบสนนยทธศาสตรการปฏรประบบการดแลสขภาพในยคดจทลอยางจรงจง

ผลกระทบของเทคโนโลยในยคดจทลทมตอมนษย อยางไรกตาม เทคโนโลยทถกสรางขนอยางมากมายไดมบทบาทในชวตประจาวนของมนษยและสงคม

จงมผลกระทบทงดานบวกและดานลบ (ปรานอม หยวกทอง, 2555) ดงน ผลกระทบทางบวกของเทคโนโลย มดงน

ดานคณภาพชวต - มนษยใชเทคโนโลย คอมพวเตอร และโปรแกรมซอฟแวรชวยใหเกดความรวดเรวและเพม

ประสทธภาพในการทางาน - มนษยใชระบบโทรคมนาคมในการสอสารทรวดเรว เชน การใชโทรศพทเคลอนทตดตอสอสาร

ในขณะเดนทางไปยงทตางๆ มนษยใชหนยนตชวยในอตสาหกรรมการผลตทตองเสยงกบอนตราย หรอในงานทตองการความแมนยาและความรวดเรวในการผลต เชน หนยนตสาหรบงานสารวจ หนยนตทใชงานในอวกาศ เปนตน

- มนษยนาเอาเทคโนโลยมาประยกตใชในดานการแพทยใหมความเจรญกาวหนาขนมาก เชน เครองมอตรวจคลนหวใจททนสมย มเครองเอกซเรยภาคตดขวางทสามารถตรวจดอวยวะตางๆ ของรางกายไดอยางละเอยด เครองมอชวยในการผาตดททาใหคนไขปลอดภยมากยงขน รวมทงการผลตยาและวคซนสมยใหมทใชเทคโนโลยขนสงเขาชวยดวย

ดานสงคม - เทคโนโลยทาใหเกดการเปลยนแปลงจากสงคมอตสาหกรรมมาเปนสงคมสารสนเทศ กลาวคอ

เปนสงคมทใชสารสนเทศในการตดสนใจและการกระจายขอมลขาวสารไปไดทวทกหนแหงแมแตถนทรกนดาร ซงจะกอใหเกดความเสมอภาคเทาเทยมกนในสงคม

- เทคโนโลยทาใหเกดชมชนเสมอน ซงเปนกลมคนทมความสนใจเรองเดยวกน สามารถแลกเปลยนความคดเหน ความรซงกนและกนได และความรเหลานจะถกบนทกไวในระบบคอมพวเตอรและสามารถเรยกใชไดตามตองการ

ดานการเรยนการสอน - การสรางโปรแกรมจาลองสถานการณ ทาใหนกเรยนเขาใจเนอหาของบทเรยนไดอยางชดเจน

เชน การจาลองสภาวะสงแวดลอม การจาลองระบบมลภาวะ การจาลองการไหลของของเหลว หรอแมแตการนาเอาคอมพวเตอรมาจาลองใหผเรยนไดอยในสภาพทเสมอนจรง เชน จาลองการเดนเรอ จาลองการขบเครองบน จาลองการขบรถยนต เปนตน ซงลดความผดพลาดจากความเสยหายและความเสยงจากการไดรบอนตรายของผเรยนลงได

- เทคโนโลยทาใหเกดการเรยนรตลอดชวต (Lifelong learning) ไดอยางมประสทธภาพ กลาวคอ การเปลยนแปลงของสงคม การเมอง เศรษฐกจโลก รวมทงเทคโนโลยทรวดเรว ทาใหมนษยตองขวนขวายพฒนาตนเอง และปรบตนเองใหกาวทนความเปลยนแปลง โดยการเรยนรดวยตนเองจากแหลงความรทวโลก

��


ผลกระทบทางลบของเทคโนโลย มดงน คณภาพชวต

- โรคอนเกดจากการใชงานเครองคอมพวเตอรเปนเวลานาน ไดแก อาการบาดเจบของกลามเนอบรเวณขอมอเนองจากจบเมาส หรอใชแปนพมพเปนเวลานาน อาการปวดคอ ไหล และหลง การเกดปญหาดานสายตาเนองจากเพงมองทหนาจอคอมพวเตอรเปนเวลานานตดตอกน เปนตน

- โรคทนรอไมได (Hurry sickness) เกดกบผทใชงานอนเทอรเนต ซงทาใหผใชเปนคนขเบอ หงดหงดงาย ใจรอน เครยดงาย ความอดทนลดลง ทนรอเครองดาวนโหลดนานไมได จะกระวนกระวาย ซงจะเปนพฤตกรรมตดตวไปใชในการดาเนนกจกรรมในชวตประจาวนดวย หากมอาการมาก อาจจะเขาขายโรคประสาทได

- มนษยเกดความเครยดจากการเลอกใชขอมลและสารสนเทศทมอยอยางมากมายรวมถงความเครยดจากความวตกกงวลวาจะมการนาคอมพวเตอรมาทดแทนแรงงานของคน

ดานสงคม - การขาดทกษะทางสงคม เนองจากอนเทอรเนตทาใหเกดการสอสารพนไดโดยไมตองพบเจอกน

ซงพบวาปจจบนคนในสงคมจะนยมใชบรการเครอขายสงคม หรอทเรยกวา social network มากขน เชน LINE Instagram Facebook Twitter เปนตน ทาใหความสมพนธระหวาบคคลในสงคมนอยลง ทกษะทางสงคมทใชในการปฏสมพนธและการสอสารระหวางกน ไดแก ทกษะการพด การฟง การทางานรวมกน รวมทงความ สามารถในการเขาใจถงสถานการณทหลากหลาย กฎกตกาในสงคม และการคดคานงถงคนรอบขางอยางเขาอกเขาใจ ซงทกษะทางสงคมเปนสงทสาคญและจาเปนสาหรบทกเพศทกวย ดงนนการขาดทกษะทางสงคมจะทาใหคนขาดการทาความเขาใจผอน ไมมการทางานรวมกน จนกระทงอาจกอใหเกดความขดแยงกนในสงคมขนได

- การเกดอาชญากรรมคอมพวเตอรมากขนและรนแรงขน เทคโนโลยเปนเครองมอหนงในการกออาชญากรรมไดงาย ผไมหวงดอาจใชเทคโนโลยในทางทผด เชน การขโมยขอมลของบรษทและนาไปเปดเผยกบบรษทคแขง การเจาะระบบของธนาคารและเปลยนแปลงขอมลเงนในบญชธนาคารใหสงขน การลอลวงผทเลนอนเทอรเนตและกอคดลวงละเมดทางเพศ การเผยแพรขอมลทไมชอบดวยกฎหมายในแงมมตาง ๆ ทงภาพลามกอนาจาร การพนนออนไลน การจาหนายของผดกฎหมาย หรอเผยแพรขอมลทมเนอหาแอบแฝงแนวคด กาวราว รนแรง การสงไวรสคอมพวเตอรเขาไปทาลายขอมลของผอน เปนตน

ดานการเรยนการสอน ผลกระทบในทางลบกบการเรยนการสอนจะเกดขนหากผสอนใชเทคโนโลยในการจดการเรยนการสอน

ทงหมด และปลอยใหผเรยนเรยนรดวยตนเอง ผเรยนทมประสบการณนอยอาจตความไดไมถกตอง รวมถงการใชอนเทอรเนตในทางทผด ดงนน ผสอนจาเปนอยางยงทจะตองเรยนรการประยกตใชเทคโนโลยกบการเรยนการสอน รวมทงใหคาแนะนา อบรมสงสอนดานคณธรรม จรยธรรมควบคไปกบการใชเครอขายอนเทอรเนต

ทกษะการรดจทลของคนในสงคมยคดจทล เทคโนโลยและนวตกรรมเกดขนอยางมากมาย ในศตวรรษท 21 รวมทงมผลกระทบตอชวตความ

เปนอย การทางาน ทงตอบคคล สงคม และประเทศชาต เปนสงทหลกเลยงไมไดของคนในยคดจทลดวย ดงนน ประชาชนควรมทกษะการรดจทล (ณฐกฤตา โกมลนาค, 2557: 171) เมอกลาวถงทกษะการใชเทคโนโลยดจทลผคนสวนใหญมกจะนกถงทกษะทเกยวกบเทคโนโลยคอมพวเตอรเบองตนทงเรองของฮารดแวร ซอฟตแวร สวนตดตอผใช และโปรแกรมคอมพวเตอร เชน การใชโปรแกรมคอมพวเตอรพนฐาน รวมไปถงการใชอปกรณตอพวงคอมพวเตอร (Peripherals) ตางๆ (แววตา เตชาทวววรรณ, 2559) แตทกษะของการใชเทคโนโลยดจทลทมประสทธภาพนนควรประกอบไปดวยทกษะในการใชความหลากหลายของการใชงานเทคโนโลย ไมวาจะเปนทกษะดานการทางานของเทคโนโลยทตองรเกยวกบการใชเทคโนโลยดจทลอยางมประสทธภาพ ทกษะการคด

��


เชงวเคราะหและประเมนสารสนเทศดจทล ทกษะการทางานรวมกนทางออนไลน และทกษะการสรางความตระหนกรในการใชเทคโนโลย ทงหมดนเราเรยกวาเปน “ทกษะการรดจทล” (เดนพงษ สดภกด, 2557) การรดจทลเปนทกษะของบคคลในการใชเทคโนโลยดจทลในการเขาถงและการสอสารกนใชในจดการ วเคราะห ประเมนผลสารสนเทศ เพอนาไปสการสรางความรใหมและสอสารไปยงผอนได ซงมความสาคญเปนอยางมากเนองจากเทคโนโลยดจทล เปนการเปดโอกาสของการมสวนรวมในการเรยนรแบบใหม มผลตอสงคมโดยรวมในการสรางโอกาสการเขาถงขอมลตางๆ เกดความคดสรางสรรคและการสรางนวตกรรม และความเปนพลเมองดจทล (โสมรศม พบลยมณ, 2560) ทกษะการรดจทลเปนทกษะทเกยวของกบการรสารสนเทศ (Information Literacy) ทผใชควรมความสามารถในการใชเทคโนโลยและการสอสารเพอคนหา ประเมน สราง และสอสารสารสนเทศดจทล โดยใชทงทกษะพทธพสย (ความสามารถทางสตปญญา) และทกษะทางเทคนค โดยเปนการใชงานอยางมวจารณญาณและมความตระหนกรทางสงคม ดงนนทกษะการรดจทลจงเปนทกษะทสาคญในยคปจจบนและอนาคต ซงถกกาหนดเปนทกษะสาคญของการเรยนรสาหรบศตวรรษท 21 และเปนสมรรถนะหลกในการเรยนรตลอดชวตของนโยบาย Thailand 4.0 (แววตา เตชาทววรรณ, 2559)

ทกษะการรดจทล (Digital Literacy) สาหรบการเรยนในศตวรรษท 21 ถอเปนเรองสาคญเนองจากการเรยนในปจจบนไดถกปรบเปลยนรปแบบไปดวยการใชอปกรณททนสมย เชน Notebook, Tablet, Smart phone, Smart watch เปนตน การสงขอมลผานไปรษณยอเลกทรอนกส การตดตอสอสารแลกเปลยนผานสอสงคมออนไลน สภาพแวดลอมในการเรยนรทเปลยนไปทาใหความรและทกษะแหงศตวรรษท 21 ไมเพยงมความรในเนอหาเทานน แตยงตองรวมไปถงทกษะดานขอมลและการสอสาร ทกษะในการคดและการแกไขปญหา ทกษะการมปฏสมพนธระหวางบคคล และทกษะในการรจกใชประโยชนจากเครองมอสมยใหมทเปนเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร (วรพจน วงศกจรงเรองและอธป จตตฤกษ, 2554) ความสามารถสาหรบทกษะการรดจทลสามารถแบงเปนสวนสาคญ 3 สวน (สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต, 2559) ไดแก (1) การใช (Use) หมายถง ทกษะมวลรวมในการใชคอมพวเตอรและอนเทอรเนตทหลากหลายตงแตพนฐาน เชน การใชโปรแกรมคอมพวเตอรเบองตน ไปถงเทคนคขนสงสาหรบการเขาถงและใชความร เชน การใชโปรแกรมคนหา (search engine) รวมถงเทคโนโลยอบตใหม เชน Cloud Computing เปนตน (2) การเขาใจ (Understand) หมายถง ทกษะทชวยใหเกดการคด วเคราะห ประเมน สงเคราะหสอดจทล จนทาใหเขาใจถงบรบททเกยวของกบเนอหา การพฒนาทกษะการจดการสารสนเทศและความรบผดชอบตอสทธความเปนเจาของ รวมถงการมสวนรวมในสงคมดจทล และ (3) การสรางสรรค (Create) หมายถง ทกษะในการผลตหรอสรางเนอหาผานเทคโนโลยทหลากหลายอยางถกตองและสรางสรรค การสอสารโดยใชความหลากหลายของสอดจทลเปนเครองมอ โดยคานงถงจรยธรรม การปฏบตทางสงคม การสะทอนสงทฝงอยในการเรยนร และการใชชวตประจาวน

อยางไรกตาม ความสามารถในการใชเทคโนโลยของผใชจะถกนามาใชหรอถกขดขวางขนอยกบการทผใชรบรถงความสามารถทางดานเทคโนโลยของผใชแตละบคคลหรอไม (Beaudry and Pinsonneault, 2005) เพราะเมอรบรถงความสามารถของตนแลวจะปรบปรงประสทธภาพในการใช เทคโนโลยโดยผใชเอง นกวจยทางดานเทคโนโลยไดมการศกษาความหลากหลายของโครงสรางทางสงคมและทางปญญา (Compeau and Higgins, 1995; Hill, Smith, and Mann,1987; Taylor and Todd, 1995; Torkzadeh and Koufteros, 1994; Yi and Venkatesh, 1996) พบวา โครงสรางทสาคญอยางหนงทใชในการตรวจสอบความสามารถของบคคลทจะประสบความสาเรจในการปฏบตงานทเกยวของกบทกสาขาความร รวมถงเทคโนโลยดจทลคอ การรบรความสามารถของตนเอง (Self-Efficacy)(Doll and Torkzadeh, 1989) ซงเปนการคาดคะเนตนเองของบคคลจากสงทตนเองไดรบรและสรปออกมาจากการกระทาซาๆ โดยใชความคดของตนเองอางองซงจะสงผลกระทบตอการกระทาของบคคล (Bandura, 1986; Torkzadeh, Koufteros, and Pflughoeft, 2003) ใน

��


โครงสรางทางดานจตวทยา การรบรความสามารถของตนเอง คอ ความเชอในการแสดงบทบาทในภาวะฉกเฉนโดยอาศยแรงจงใจในตนเอง โดยเฉพาะอยางยงเมอบคคลนนมแรงจงใจใหรสกวาหรอแนใจวาจะทากจกรรมนนไดสาเรจ แมวางานทเรมทานนบคคลนนจะไมเคยทามากอน (Bandura, 1977, 1982; Torkzadeh, Koufteros, and Pflughoeft, 2003) ซงทกษะดานเทคโนโลย ประกอบดวยตวแปร 3 ตวแปรคอ การทาความเขาใจคาศพททเกยวของกบอปกรณทางดานเทคโนโลย, การเรยนทกษะขนสงของโปรแกรมและซอฟแวร, การแกไขปญหาของเทคโนโลยได (วนเพญ วโรจนเจรญวงศ มณเฑยร รตนศรวงศวฒ และ มนตชย เทยนทอง , 2556) นอกจากนนแลว การยอมรบการใชเทคโนโลยเปนปจจยสาคญและเปนจดเรมตนของฉนทะ (ความรกในสงททา) และวรยะ (ความมงมนเอาจรง) ทจะทาใหผใชสามารถใชเทคโนโลยใหเกดประโยชนได งานวจยเกยวกบระบบสารสนเทศ (Information system) ในระดบนานาชาตไดใหความสาคญกบทฤษฎการยอมรบการใชเทคโนโลย เพอใชอธบายวธการและเหตผลการยอมรบการใช เทคโนโลยใหมๆ ของแตละบคคลหรอแตละองคการ และพบวา เปนหลกการทมประสทธภาพ (สงหะ ฉวสข และ สนนทา วงศจตรภทร, 2555) โดยปจจยทมอทธพลตอการยอมรบการใชเทคโนโลยใหมๆ คอ การรบรประโยชนของเทคโนโลย ซงไดรบอทธพลโดยตรงจากคณภาพของขอมลและความงายของการใชงาน โดยทคณภาพของระบบและความสามารถในการใชระบบดวยตนเองมอทธพลทางตรงตอการรบรถงความงายของการใชระบบ ดงนนเมอผใชรบรประโยชนและความงายในการใชระบบ จะสงผลโดยตรงใหผใชมความตงใจเขาใชงานเทคโนโลยนน (นตยา วงศใหญ, 2560)

บทสรป การเตรยมความพรอมของบคลากรสาธารณสขในยค Thailand 4.0 หรอ ยคดจทล เพอมงไปสการเปน

พลเมองดจทลและสนบสนนยทธศาสตรการปฏรประบบการดแลสขภาพ (Thailand Health 4.0) ชวยขบเคลอนนโยบาย Thailand 4.0 ของประเทศสการเปนประเทศทมนคง มงคง และยงยน และถอเปนหนาททสาคญทไมสามารถหลกเลยงได การทางานดวยเทคโนโลยททนสมย ไมวาจะเปนเทคโนโลยอนเทอรเนต เทคโนโลยของอปกรณสอสารททนสมย สอหรอขอมลมากมายมหาศาลในโลกดจทลตองอาศยทกษะการรดจทล ดงนน บคลากรสาธารณสขจงควรมทกษะการรดจทล ซงเปนทกษะของบคคลในการใชเทคโนโลยดจทลในการเขาถงและการสอสารกนใชในจดการ วเคราะห ประเมนผลสารสนเทศ เพอนาไปสการสรางความรใหมและสอสารไปยงผอนได สงผลตอสงคมโดยรวมในการสรางโอกาสการเขาถงขอมลตางๆ เกดความคดสรางสรรคและการสรางนวตกรรม และความเปนพลเมองดจทล ซงสามารถพฒนาทกษะนไดโดยใชหลกการยอมรบการใชเทคโนโลยใหมๆ ดวยการรบรความสามารถของตนเอง (Self-Efficacy) ซงเปนหลกการทมประสทธภาพ พรอมทงอาศยปจจยทมอทธพลตอการยอมรบการใชเทคโนโลยใหม 2 ประการคอ การรบรประโยชนและความงายในการใชระบบของเทคโนโลยทสงผลใหผใชมความตงใจเขาใชงานเทคโนโลยนน การมทกษะการรดจทลจะชวยสรางความเปนพลเมองดจทลใหกบบคลากรสาธารณสข หรอหมายถง การมความพรอมในการทางานดานสาธารณสขในยคดจทลของบคลากรสาธารณสขนนเอง

เอกสารอางอง ชดชบา คาแสนเดช. (2553). ความกาวหนาทางเทคโนโลย. เขาถงเมอ 24 มกราคม 2561. เขาถงไดจาก

https://sites.google.com/site/nangmanrai1 1 / khwam-ru-dan-thekhnoloyi/khwam-kawhna- thang-thekhnoloyi

ณฐกฤตา โกมลนาค. (2557). “ทกษะแหงศตวรรษท 21 ความทาทายของนกไอ”. โดย รองศาสตราจารยยน วรวรรณ สการตอยอดดานแผน ICT เขาถงเมอ 24 มกราคม 2561. เขาถงไดจาก https://http://www.e-manage.mju.ac.th/acticleDetail.aspx? qid=299&blog=true

��


สดภกด. (2557). “การรดจทล”. สรปการบรรยายเรอง เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในการพฒนาสอ การเรยนรดจทลเพอการวจย ณ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, 21 พฤศจกายน 2557.

นตยา วงศใหญ. (2560). แนวทางการพฒนาทกษะการรดจทลของดจทลเนทฟ. Veridian E-Journal, Silpakorn University I ปท 10 ฉบบท 2 เดอนพฤษภาคม – สงหาคม 2560 เทคโนโลย. เขาถงเมอ 24 มกราคม 2561. เขาถงไดจาก https://www.tci-thaijo.org%2Findex.php%2 FVeridian-E-Journal%2Farticle%2Fview%2F99734%2F77505&usg=AOvVaw2eR4D0L oHlHMXbPqh8Kh9h

ปรานอม หยวกทอง. (2555). ผลกระทบของเทคโนโลยสารสนเทศ. เขาถงเมอ 24 มกราคม 2561. เขาถงไดจาก https://sites.google.com/site/kroonom/phlk-ra-thb-khxng-thekhnoloyi-sarsnthes

ไพรช ธชยพงษ และ พเชฐ ดรงคเวโรจน. (2541).เทคโนโลยสารสนเทศเพอการศกษา. กรงเทพมหานคร : โรงพมพเจรญผล.

วรพจน วงศกจรงเรองและอธป จตตฤกษ. (2554). ทกษะแหงอนาคตใหม: การศกษาเพอศตวรรษท21. กรงเทพฯ: โอเพนเวลดส.

วรรษา เปาอนทร. (2560). Thailand Health 4.0 challenges and opportunities. Journal of the Thai Medical Informatics Association, 2017(1); 31-36.

วนเพญ วโรจนเจรญวงศ มณเฑยร รตนศรวงศวฒ และ มนตชย เทยนทอง. (2556). การวเคราะหองคประกอบเชงสารวจการรบรความสามารถของตนเองทางดานคอมพวเตอร. วารสารวชาการและวจย มทร.พระนคร ฉบบพเศษ การประชมวชาการมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล ครงท 5, 2556; 82-93.

แววตา เตชาทววรรณ. (2559). การรสารสนเทศสาหรบการเรยบเรยงโครงงาน. (พมพครงท 2). กรงเทพฯ: ภาควชาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

ศนยเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร สานกงานปลดกระทรวงสาธารณสข. (2559). “ยทธศาสตรเทคโนโลยสารสนเทศสขภาพ (eHealth Strategy) กระทรวงสาธารณสข พ.ศ.2559 – 2563 (ฉบบราง)” พมพครงท 2: นนทบร, กระทรวงสาธารณสข.

สถตยโชค โพธสอาด. (2559). Grand Challenges in Digital University. Suranaree J. Soc. Sci. Vol. 10 No. 2; December 2016; 171.

สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต. (2559). การรดจทล (Digital Literacy). เขาถงเมอ 20 มถนายน.เขาถงไดจากhttps://www.nstda.or.th/th/nstda-knowledge/142-knowledges/2632

สงหะ ฉวสข และ สนนทา วงศจตรภทร. (2555). ทฤษฎการยอมรบการใชเทคโนโลยสารสนเทศ. สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหาร. เขาถงเมอ 24 มกราคม 2561. เขาถงไดจาก https://journal.it.kmitl.ac.th

สวทย เมษอนทร. (2559). ไขรหส "ประเทศไทย 4.0" สรางเศรษฐกจใหม กาวขามกบดกรายไดปานกลาง.โดย ไทยรฐฉบบพมพ 2 พ.ค. 2559. เขาถงเมอ 24 มกราคม 2561. เขาถงไดจาก https://www.thairath.co.th/content/613903

โสมรศม พบลยมณ. (2560). “Librarian Space: Digital Literacy.” เขาถงเมอ 24 มกราคม 2561. เขาถงไดจาก https://km.li.mahidol.ac.th/librarian-space-digital-literacy/

Anne Beaudry and Alain Pinsonneault. (2005) .Understanding user responses to informationtechnology: a coping model of user adaption. MIS Quarterly. Volume 29 Issue 3. September 2005; 493-524.

��


Bandura, A. (1982). Self-efficacy mechanism in human agency. American Psychologist. 37(2); 122-147.

Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: A social cognitive theory. Englewood Cliffs. New Jersey: Prentice-Hall, Inc.

Bandura. (1977). A Social Learning Theory. Prentice-Hall, Englewood Cliffs, NJ, 1977. Compeau, D.R. and Higgins, C.A. (1995). Computer self-efficacy: Development of a measure

and initial test. MIS Quarterly, Vol. 19, No.2; 189-212. Doll, W.J. and Torkzadeh, G. (1989). A discrepancy model of end - user computing

involvement. Management Science, 35(10) 1989; 151– 171. Hill, T., Smith, N. D., & Mann, M. F. (1987). Role of efficacy expectations in predicting the

decision to use advanced technologies: The case of computers. Journal of Applied Psychology, 72(2); 307-313.

S. Taylor and S. A. Todd. (1995).Understanding information technology usage: A test ofcompeting models. Inf. Syst. Res., vol. 6, no. 2, 1995; 144–176.

Scientific American. (2016).The Top 10 Emerging Technologies of 2016. เขาถงเมอ 24 มกราคม 2561. เขาถงไดจาก https://www.scientificamerican.com/report/the-top-10-emerging-technologies-of-2016/

The Momentum. (2556). 10 เทคโนโลยใหมทจะพลกโลกทงใบ: เมอ AI ครองโลก อวยวะตออนเทอรเนตได และธนาคารจะหายไป? เขาถงเมอ 24 มกราคม 2561. เขาถงไดจาก https:// https://themomentum.co/successful-innovation-design-10emergingtechs/

Torkzadeh, G. and Koufteros, X. (1994). Factor validity of a computer self-efficacy scale and the impact of computer training. Educational and Psychological Measurement, Vol.54, No.3; 813-821.

Torkzadeh, G., Koufteros, X., and Pfughoeft, K. (2003). Confirmatory analysis of computer selfefficacy. Structural Equation Modeling, Vol.10, No.2; 263-275.

Yi, M.Y. and Venkatesh, V. (1996). Role of Computer Self-Efficacy in Predicting User Acceptance and Use of Information Technology. Proc. of the Americas Conference on Information Systems, Phoenix, AZ, August 1996; 244-246.

��


การศกษาการปฏบตงานตามมาตรฐานกาหนดตาแหนงและการปฏบตงานจรงของเจาพนกงานเวชสถตโรงพยาบาลในเขตสขภาพท 11 กระทรวงสาธารณสข The Study of Medical Statistician Official's Work Practices as Specified in a Standard Job Description and the Actual Practice Level of Medical Statistician Officials in Hospitals Located in Health Region 11, Ministry of Public Health, Thailand ผวจย ภาณมาส สขแกว ณฐชยา เปลยนแปลงศร สาขาวชา เวชระเบยน วทยาลยเทคโนโลยทางการแพทยและสาธารณสขกาญจนาภเษก อาจารยทปรกษา ดร.นพมาส เครอสวรรณ

นายพระ ดเลศ ภาควชาเวชระเบยน วทยาลยเทคโนโลยทางการแพทยและสาธารณสขกาญจนาภเษก

บทคดยอ การศกษาครงนเปนการศกษาเชงพรรณนา (Descriptive research) มวตถประสงค คอ 1) เพอศกษาการปฏบตงานตามมาตรฐานกาหนดตาแหนงของเจาพนกงานเวชสถต 2) เพอศกษาการปฏบตงานจรงของเจาพนกงานเวชสถต กลมตวอยางทใชในการศกษา คอ เจาพนกงานเวชสถตโรงพยาบาล ในเขตสขภาพท 11 กระทรวงสาธารณสข จานวน 132 คน ใชวธการเลอกแบบเจาะจง เครองมอทใชในการเกบขอมล คอ แบบสอบถามการปฏบตงานของเจาพนกงานเวชสถต โรงพยาบาลในเขตสขภาพท 11 กระทรวงสาธารณสข ตรวจสอบคณภาพเครองมอดานความตรงตามเนอหาโดยผทรงคณวฒ 3 คน ไดคาความเชอมนของแบบสอบถามเทากบ 0.96 โดยสวนท 1 วเคราะหขอมลทวไป โดยใชการแจกแจงความถ หาคารอยละ และนาเสนอในรปแบบตารางประกอบความเรยง สวนท 2 วเคราะหขอมลการปฏบตงานโดยการหาคาเฉลย ( x ) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.)

ผลการศกษาระดบการปฏบตงานตามมาตรฐานกาหนดตาแหนงของเจาพนกงานเวชสถต โรงพยาบาลในเขตสขภาพท 11 กระทรวงสาธารณสข พบวา โดยรวมอยในระดบมาก ( x = 2.39) เมอพจารณารายดาน พบวา ดานการปฏบตการมคาเฉลยสงทสด อยในระดบมาก ( x = 2.48) และดานการกากบดแล มคาเฉลยนอยทสด อยในระดบปานกลาง ( x = 2.30) เมอพจารณารายขอดานการปฏบตการ พบวา การใหรหสโรคและหตถการเวชระเบยนผปวยในมคาเฉลยมากทสด คดเปนรอยละ 85.70 อยในระดบมาก( x = 2.81) และการนาเสนอรายงานทางการแพทยแกผบรหารระดบสงขนไป มคาเฉลยนอยทสด คดเปนรอยละ 69.40 อยในระดบปานกลาง ( x = 2.01)

ผลการศกษาระดบการปฏบตงานจรงของเจาพนกงานเวชสถต โรงพยาบาลในเขตสขภาพท 11 กระทรวงสาธารณสข พบวาโดยรวมอยในระดบปานกลาง ( x = 2.30) เมอพจารณารายดาน พบวา ดานการปฏบตการมคาเฉลยมากทสด อยในระดบมาก ( x = 2.37) และดานการกากบดแล มคาเฉลยนอยทสด อยในระดบปานกลาง ( x = 2.16) เมอพจารณารายขอดานการปฏบตการ พบวาการใหรหสโรคและหตถการเวชระเบยนผปวยในมคาเฉลยมากทสด คดเปนรอยละ 85.70 อยในระดบมาก ( x = 2.81) และการสงขอมลตวชวดของโรงพยาบาลผานทางเวบไซตของกระทรวงสาธารณสขมคาเฉลยนอยทสด คดเปนรอยละ 42.90 อยในระดบปานกลาง ( x = 1.93)

�


ผลการศกษาวจยในครงนสามารถนาไปพฒนาขอบเขตการปฏบตงานดานเวชระเบยน โดยกาหนดขอบเขตงานเวชระเบยนใหมความชดเจนมากขน เพอใหเจาพนกงานเวชสถตปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพ และสงผลใหการบรการดานสขภาพมคณภาพมากยงขน คาสาคญ : การปฏบตงาน เจาพนกงานเวชสถต มาตรฐานกาหนดตาแหนง โรงพยาบาลในเขตสขภาพท 11 Abstract

This study was a descriptive research with two objectives; 1) to study work practices specified in a standard job description of medical statistician officials and 2) to study the actual practice level of medical statistician officials. The study’s sample included 132

medical statistician officials in hospitals located in Health Region 11, recruited by a purposive sampling method. Data collection instrument was a two-part questionnaire validating by three experts resulting in a reliability level of 0.96. Results from the first part of the questionnaire (demographic data) were analyzed by frequency and percentage and presented in a table format with description. The second-half data were analyzed by arithmetic mean and standard deviation calculation.

Results regarding medical statistician official job description showed that the overall work practices were in a high level (x= 2.39). In terms of dimensions, the results revealed that most respondents rated an operation dimension as a high level (x= 2.48) and the lowest rating dimension, a regulation dimension was rated as a moderate level (x= 2.30). In terms of items, most respondents (85.70%) rated a medical and procedure coding item as a high level (x= 2.81) and the lowest rating item, a medical report presentation for higher-level administration item was rated as a moderate level (x= 2.01) by 69.40% of the respondents.

The overall actual practice of medical statistician officials in hospitals located in Health Region 11 was in a moderate level (x= 2.30). In terms of dimensions, the results revealed that most respondents rated an operation dimension as a high level (x= 2.37) and the lowest rating dimension, a regulation dimension was rated as a moderate level (x= 2.16). In terms of items, most respondents (85.70%) rated a medical and procedure coding item as a high level (x= 2.81) and the lowest rating item, a hospital indicator data submission via the Ministry of Public Health’s website item was rated as a moderate level (x= 1.93) by 42.90% of the respondents.

The results from this study could be used to develop a medical record practice framework by tailoring a traditional medical record practice framework to be more explicit to strengthen the effectiveness of medical statistician official’s medical record practices and

to enhance the quality of health service systems.

Key Word (s) : work practice, medical statistician official, job description standard, hospital located in Health Region11

�


บทนา ขอมลของผทมารบบรการเปนสารสนเทศทสาคญของโรงพยาบาลซงมการบนทกลงใน เวชระเบยน ดงนนเวชระเบยนจงเปนเอกสารทางการแพทยทกประเภททใชบนทกและเกบรวบรวมประวตของผรบบรการ ทงประวตสวนตว และขอมลเกยวกบการดแลรกษา จากการเปลยนแปลงของระบบบรการสขภาพแนวใหมทาใหมการปรบเปลยนลกษณะหนาทความรบผดชอบเพมขน คอ ใหบรการขอมลสถตกบบคลากรตางๆรวมทงดแล เวชระเบยนทงทเปนเอกสารและ ฐานขอมลอเลคทรอนคสในระบบคอมพวเตอรเครอข ายใหมความถกตอง ครบถวน มประสทธภาพ รวมทงการวเคราะหขอมลทางดานเวชสถต เพอการนาไปใชประโยชนในดานตางๆ ของทางโรงพยาบาล โดยตองคานงถงความถกตอง ครบถวน แตอยภายใตเวลาทตองทาใหทนตามกระบวนการของการบรการในสถานบรการทางการแพทยและสาธารณสข ซงจากการศกษางานวจยพบวาการทางานของเจาหนาทเวชสถตจะมภาระงานหลายดานทาใหบางครงไมสามารถทางานใหทนเวลาตามทกาหนด ดวยเหตผลนผวจยจงสนใจทจะศกษาการปฏบตงานตามมาตรฐานกาหนดตาแหนงและการปฏบตงานจรงของ เจาพนกงานเวชสถตโรงพยาบาลในเขตสขภาพท 11 กระทรวงสาธารณสขเพอเปนแนวทางในการนาไปพฒนาขอบเขตงานดานเวชระเบยน โดยกาหนดขอบเขตงานเวชระเบยนใหมความชดเจนมากขน เพอใหเจาพนกงานเวชสถตปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพ และสงผลใหการบรการดานสขภาพมคณภาพมากยงขน

วตถประสงคของการวจย 1. เพอศกษาการปฏบตงานตามมาตรฐานกาหนดตาแหนงของเจาพนกงานเวชสถต โรงพยาบาล ในเขตสขภาพท 11 กระทรวงสาธารณสข 2. เพอศกษาการปฏบตงานจรงของเจาพนกงานเวชสถตโรงพยาบาลในเขตสขภาพท 11 กระทรวงสาธารณสข

กรอบแนวความคดในการทาการวจย กรอบแนวคดในการวจยการศกษาการปฏบตงานตามมาตรฐานกาหนดตาแหนงและการปฏบตงานจรงของเจาพนกงานเวชสถตโรงพยาบาลในเขตสขภาพท 11 กระทรวงสาธารณสข ผวจยศกษาขอมลการปฏบตงานของเจาพนกงานเวชสถต ไดแก ศกษาการปฏบตงานตามมาตรฐานกาหนดตาแหนง (สานกงาน ก.พ.,2551)และศกษาการปฏบตงานจรงของเจาพนกงานเวชสถตโรงพยาบาลในเขตสขภาพท 11 กระทรวงสาธารณสขซงกาหนดลกษณะงานทปฏบต 3 ดานตามมาตรฐานกาหนดตาแหนงไดแก ดานปฏบตการ ดานการกากบดแลและดานการบรการ

วธการวจย มขนตอนในการดาเนนการศกษา ดงน 1. รปแบบการศกษา การศกษาครงนเปนการศกษาเชงพรรณนา (Descriptive research) โดยใชวธการเกบรวบรวมขอมลดวยแบบสอบถาม 2. ประชากรทศกษา

ประชากรทใชในการวจยครงน คอ เจาหนาเวชสถตทปฏบตงานในโรงพยาบาลในเขตสขภาพท 11 กระทรวงสาธารณสข จานวน 132 คน

��


3. กลมตวอยางและการสมตวอยาง กลมตวอยางทใชในการศกษาครงน คอ เจาหนาเวชสถตทปฏบตงานในโรงพยาบาล ในเขตสขภาพท 11

กระทรวงสาธารณสข ทงหมดจานวน 132 คน โดยใชประชากรทงหมดเปนกลมตวอยาง 4. เครองมอทใชในการศกษา

4.1 ลกษณะของเครองมอ เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลในการวจยครงน คอ แบบสอบถาม สวนท 1 เปนแบบสอบถามเกยวกบขอมลทวไปของเจาพนกงานเวชสถตทปฏบตงาน ในโรงพยาบาลในเขต

สขภาพท 11 กระทรวงสาธารณสข สวนท 2 เปนแบบสอบถามเกยวกบการปฏบตงานตามมาตรฐานกาหนดตาแหนงและ การปฏบตงานจรง

ของเจาพนกงานเวชสถตโรงพยาบาลในเขตสขภาพท 11 กระทรวงสาธารณสข 4.2 ขนตอนการสรางเครองมอดงน 1. ศกษาทฤษฎและแนวคดตลอดจนเครองมอการวดทเกยวของกบภาระงานดานเวชระเบยน 2. ศกษางานวจยทเกยวของกบภาระงานดานเวชระเบยน 3. กาหนดขอบเขตโครงสรางเนอหาใหมความครอบคลมแนวคดและวตถประสงค สรางขอคาถามและกาหนดเกณฑในการใหคะแนน 4. นาแบบสอบถามทผานการตรวจสอบจากผทรงคณวฒเพอพจารณาความถกตองและนามาปรบปรงแกไข 4.3 การตรวจสอบคณภาพเครองมอ การตรวจสอบความตรงของเนอหา (Content Validity) ผวจยไดนาแบบสอบถามเกยวกบการศกษาภาระงานดานเวชระเบยนของเจาพนกงานเวชสถต โรงพยาบาลในเขตสขภาพท 11 โดยใหผทรงคณวฒ 3 ทาน ซงเปนผเชยวชาญดานเวชระเบยน 1 ทาน และดานวจย 2 ทาน ทาการตรวจสอบเครองมอ 4.4 การพทกษสทธกลมตวอยางผวจยชแจงวตถประสงคของการวจยใหกลมตวอยางทราบ อธบายใหเขาใจวาการเขารวมวจยในครงขขนอยกบความสมครใจของกลมตวอยาง ซงขอมลทไดจากการศกษาจะเกบไวเปนความลบและจะนาเสนอมาในลกษณะภาพรวม หากกลมตวอยางตองการถอนตวสามารถถอนตวออกจากการวจยได 4.5 การเกบรวบรวมขอมล การวจยครงน ผวจยไดดาเนนการเกบขอมลในโรงพยาบาลในเขตสขภาพท 11 กระทรวงสาธารณสขในระหวางเดอนตลาคม ถง เดอนพฤศจกายน 2560 4.6 การวเคราะหขอมลและสถตทใชในการศกษา ผวจยนาขอมลทเกบรวบรวมไดมาวเคราะห โดยใชสถตดงน 1. การวเคราะหขอมลทวไปและเพอตรวจสอบขอตกลงเบอตน การวเคราะหขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม ไดแก เพศ โรงพยาบาลทปฏบตงาน ตาแหนง ระดบการศกษาสงสด กลมงานทสงกด อาย ประสบการณการทางาน และรายได โดยใชการคานวณคาสถตพนฐาน ไดแก ความถ (Frequency) และ รอยละ (Percentage) 2. การวเคราะหเพอการตอบคาถามการวจย การวเคราะหการปฎบตงานตามมาตรฐานกาหนดตาแหนงและการปฏบตงานจรงของเจาหนาท เวชสถต โรงพยาบาลในเขตสขภาพท 11 กระทรวงสาธารณสข โดยใชสถตการหาคาเฉลย (Mean) คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) และการวเคราะหตารางไขว (Cross-tabulation)

��


ผล/สรปผลการวจย ขอมลทวไป จากการวเคราะหขอมล พบวา ขอมลทวไปของเจาพนกงานเวชสถต โรงพยาบาลในเขตสขภาพ ท 11 กระทรวงสาธารณสข โดยสวนใหญเปนเพศหญง มจานวน 80 คน คดเปนรอยละ 81.60 มอายอยระหวาง 20 – 29 ป มจานวน 54 คน คดเปนรอยละ 55.10 ปฏบตงานในโรงพยาบาลชมชน มจานวน 75 คน คดเปนรอยละ 76.50 ปฏบตงานในตาแหนงเจาพนกงานเวชสถตระดบปฏบตงานมจานวน 65 คน คดเปนรอยละ 66.30 มประสบการณการทางาน 1 – 9 ป มจานวน 47 คน คดเปนรอยละ 48.00 ระดบการศกษาสงสด คอปรญญาตรมจานวน 51 คน คดเปนรอยละ 52.00 กลมงานทสงกด คอ กลมงานประกนสขภาพ ยทธศาสตรและสารสนเทศทางการแพทยมจานวน 55 คน คดเปนรอยละ 56.10 มรายไดอยในชวง 8,001 – 15,000 บาท มจานวน 55 คน คดเปนรอยละ 6 การปฏบตงานตามมาตรฐานกาหนดตาแหนงของเจาพนกงานเวชสถต โรงพยาบาลใน เขตสขภาพท 11 กระทรวงสาธารณสข

เมอพจารณาระดบการปฏบตงานตามมาตรฐานกาหนดตาแหนงของเจาพนกงานเวชสถต โดยรวมอยในระดบมาก ( x = 2.39) เมอพจารณารายดาน พบวา ดานการปฏบตการมคาเฉลยมากทสด อยในระดบมาก ( x = 2.48) และดานการกากบดแล มคาเฉลยนอยทสด อยในระดบปานกลาง ( x = 2.30)

เมอพจารณาระดบการปฏบตงานตามมาตรฐานกาหนดตาแหนงของเจาพนกงานเวชสถต จาแนกเปนรายขอดานการปฏบตการ พบวา การใหรหสโรคและหตถการเวชระเบยนผปวยในมคาเฉลยมากทสด คดเปนรอยละ 85.70 อยในระดบมาก ( x = 2.81) และการนาเสนอรายงานทางการแพทยแกผบรหารระดบสงขนไป มคาเฉลยนอยทสด คดเปนรอยละ 69.40 อยในระดบปานกลาง ( x = 2. 01)

เมอพจารณาระดบการปฏบตงานตามมาตรฐานกาหนดตาแหนงของเจาพนกงานเวชสถต จาแนกเปนรายขอดานการกากบดแล พบวา การกากบ ดแลการปฏบตงานของผใตบงคบบญชามคาเฉลยมากทสด คดเปนรอยละ 71.40 อยในระดบมาก ( x = 2.39) และการวางระบบและแผนการปฏบตงานดานเวชระเบยน มคาเฉลยนอยทสด คดเปนรอยละ 81.60 อยในระดบปานกลาง ( x = 2.20)

เมอพจารณาระดบการปฏบตงานตามมาตรฐานกาหนดตาแหนงของเจาพนกงานเวชสถต จาแนกเปนรายขอดานการบรการ พบวา การใหคาปรกษาการใหรหสโรคและรหสหตถการมคาเฉลยมากทสด คดเปนรอยละ 94.90 อยในระดบมาก ( x = 2.59) และจดอบรมเกยวกบสารสนเทศดานเวชระเบยนของโรงพยาบาล เชน การใชโปรแกรมการจดกลมโรค (DRGs) การใชระบบเวชระเบยนอเลกทรอนกสมคาเฉลยนอยทสด คดเปนรอยละ 55.10 อยในระดบปานกลาง ( x = 2. 02)

การปฏบตงานจรงของเจาพนกงานเวชสถต โรงพยาบาลในเขตสขภาพท 11 กระทรวงสาธารณสข เมอพจารณาระดบการปฏบตงานจรงของเจาพนกงานเวชสถต พบวา โดยรวมอยในระดบ ปานกลาง

( x = 2.30) เมอพจารณารายดาน พบวา ดานการปฏบตการมคาเฉลยสงทสด อยในระดบมาก ( x = 2.37) และดานการกากบดแล มคาเฉลยนอยทสด อยในระดบปานกลาง ( x = 2.16)

เมอพจารณาระดบการปฏบตงานจรงของเจาพนกงานเวชสถต จาแนกเปนรายขอ ดานการปฏบตการ พบวา การใหรหสโรคและหตถการเวชระเบยนผปวยในมคาเฉลยมากทสด คดเปนรอยละ 85.70 อยในระดบมาก ( x = 2.81) และสงขอมลตวชวดของโรงพยาบาลผานทางเวบไซตของกระทรวงสาธารณสขมคาเฉลยนอยทสด คดเปนรอยละ 42.90 อยในระดบปานกลาง ( x = 1.93)

��


เมอพจารณาระดบการปฏบตงานจรงของเจาพนกงานเวชสถต จาแนกเปนรายขอดานการกากบดแล พบวาการกากบดแลการปฏบตงานของผใตบงคบบญชามคาเฉลยมากทสด คดเปนรอยละ 71.40 อยในระดบมาก ( x = 2.39) และรวมปฏบตงานวางแผนงานและยทธศาสตรเครอขายสขภาพมคาเฉลยนอยทสด คดเปนรอยละ 53.10 อยในระดบปานกลาง ( x = 1.94)

เมอพจารณาระดบการปฏบตงานจรงของเจาพนกงานเวชสถต จาแนกเปนรายขอดานการบรการ พบวา การใหคาปรกษาการใหรหสโรคและรหสหตถการมคาเฉลยมากทสด คดเปนรอยละ 94.90 อยใน ระดบมาก ( x = 2.59) และจดอบรมเกยวกบสารสนเทศดานเวชระเบยนของโรงพยาบาล เชน การใชโปรแกรม การจดกลมโรค (DRGs) การใชระบบเวชระเบยนอเลกทรอนกสมคาเฉลยนอยทสด คดเปนรอยละ 55.10 อยในระดบปานกลาง ( x = 2.02)

การปฏบตงานตามมาตรฐานกาหนดตาแหนงของเจาพนกงานเวชสถต โรงพยาบาลในเขตสขภาพ ท 11 กระทรวงสาธารณสข จาแนกตามขนาดโรงพยาบาล

เมอพจารณาระดบการปฏบตงานตามมาตรฐานกาหนดตาแหนงของเจาพนกงานเวชสถตจาแนกตามขนาดโรงพยาบาลพบวาโดยรวมอยในระดบมาก ( x = 2.50) เมอพจารณาตามขนาดโรงพยาบาล พบวา โรงพยาบาลทวไปมคาเฉลยมากทสด อยในระดบมาก( x = 2.68) และโรงพยาบาลชมชนและโรงพยาบาลศนย มคาเฉลยนอยทสดอยในระดบมาก ( x = 2.40) การปฏบตงานจรงของเจาพนกงานเวชสถต โรงพยาบาลในเขตสขภาพท 11 กระทรวงสาธารณสข จาแนกตามขนาดโรงพยาบาล

เมอพจารณาระดบการปฏบตงานจรงของเจาพนกงานเวชสถตจาแนกตามขนาดโรงพยาบาลพบวา โดยรวมอยในระดบมาก ( x = 2.41) เมอพจารณาตามขนาดโรงพยาบาล พบวา โรงพยาบาลทวไปมคาเฉลยมากทสดอยในระดบมาก ( x = 2.64) และโรงพยาบาลศนยมคาเฉลยนอยทสดอยในระดบปานกลาง ( x = 2.26) การปฏบตงานตามมาตรฐานกาหนดตาแหนงของเจาพนกงานเวชสถต โรงพยาบาลในเขตสขภาพ ท 11 กระทรวงสาธารณสข จาแนกตามตาแหนง

เมอพจารณาระดบการปฏบตงานตามมาตรฐานกาหนดตาแหนงของเจาพนกงานเวชสถตจาแนกตามตาแหนงจาแนกตามตาแหนง พบวา โดยรวมอยในระดบมาก ( x = 2.37) เมอพจารณาตามตาแหนง พบวา ตาแหนงเจาพนกงานเวชสถตระดบปฏบตงานมคาเฉลยมากทสด อยในระดบมาก ( x = 2.50)

ระดบการปฏบตงานจรงของเจาพนกงานเวชสถต โรงพยาบาลในเขตสขภาพท 11 กระทรวงสาธารณสข จาแนกตามตาแหนง

ระดบการปฏบตงานจรงของเจาพนกงานเวชสถตจาแนกตามตาแหนงโดยรวมอยในระดบ ปานกลาง ( x = 2.29) เมอพจารณาตามตาแหนง พบวา ตาแหนงเจาพนกงานเวชสถตมคาเฉลยมากทสด อยในระดบมาก ( x = 2.44)

อภปรายผล ในการวจยครงนเปนการศกษาการปฏบตงานตามมาตรฐานกาหนดตาแหนงและการปฏบตงานจรงของเจาพนกงานเวชสถต โรงพยาบาลในเขตสขภาพท 11 กระทรวงสาธารณสข ผลการวจยครงนสามารถอภปรายผลตามลาดบของวตถประสงค ดงตอไปน

จากการศกษาวจย พบวาการปฏบตงานตามมาตรฐานกาหนดตาแหนงของเจาพนกงานเวชสถต โรงพยาบาลในเขตสขภาพท 11 กระทรวงสาธารณสข โดยรวมมระดบการปฏบตงานอยในระดบมาก

��


เมอพจารณารายดาน พบวา ดานการปฏบตการมคาเฉลยมากทสด ซงมระดบการปฏบตงานอยในระดบมาก เมอพจารณาระดบการปฏบตงานตามมาตรฐานกาหนดตาแหนงของเจาพนกงานเวชสถต จาแนกเปนราย

ขอดานการปฏบตการ พบวา การใหรหสโรคและหตถการเวชระเบยนผปวยในมคาเฉลยมากทสด ซงมระดบการปฏบตงานอยในระดบมาก

เมอพจารณาระดบการปฏบตงานตามมาตรฐานกาหนดตาแหนงของเจาพนกงานเวชสถต จาแนกเปนรายขอดานการกากบดแล พบวา การกากบ ดแลการปฏบตงานของผใตบงคบบญชามคาเฉลยมากทสด ซงมระดบการปฏบตงานอยในระดบมาก

เมอพจารณาระดบการปฏบตงานตามมาตรฐานกาหนดตาแหนงของเจาพนกงานเวชสถต จาแนกเปนรายขอดานการบรการ พบวา การใหคาปรกษาการใหรหสโรคและรหสหตถการมคาเฉลยมากทสด ซงมระดบการปฏบตงานอยในระดบมาก

เมอพจารณาระดบการปฏบตงานตามมาตรฐานกาหนดตาแหนงของเจาพนกงานเวชสถตจาแนกตามขนาดโรงพยาบาลพบวาโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาตามขนาดโรงพยาบาล พบวา โรงพยาบาลทวไปมคาเฉลยมากทสด ซงมระดบการปฏบตงานอยในระดบมากและโรงพยาบาลชมชน

เมอพจารณาระดบการปฏบตงานตามมาตรฐานกาหนดตาแหนงของเจาพนกงานเวชสถต จาแนกตามตาแหนงจาแนกตามตาแหนง พบวา โดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาตามตาแหนง พบวา ตาแหนง เจาพนกงานเวชสถตระดบปฏบตงานมคาเฉลยมากทสดซงมระดบการปฏบตงาน อยในระดบมาก

สงเกตไดวาเจาพนกงานเวชสถต โรงพยาบาลในเขตสขภาพท 11 กระทรวงสาธารณสข มการปฏบตงานตามทระบไวในมาตรฐานกาหนดตาแหนง ของสานกงานคณะกรรมการขาราชการ พลเรอน (สานกงาน ก.พ.) และมระดบการปฏบตงานอยในระดบมาก ซงสอดคลองกบผลการศกษาของ ชญานนทน ตางใจ (2556) ทไดศกษาเกยวกบการปฏบตงานของเจาพนกงานเวชสถตในโรงพยาบาลชมชน เขตตรวจราชการกระทรวงสาธารณสขท 10 พบวาเจาพนกงานเวชสถตมการปฏบตงานอยในระดบมาก

จากการศกษาวจย พบวาระดบการปฏบตงานจรงของเจาพนกงานเวชสถต โดยรวมอยในระดบปานกลาง เมอพจารณารายดาน พบวา ดานการปฏบตการมคาเฉลยมากทสด ซงมระดบการปฏบตงานอยในระดบมาก

เมอพจารณาระดบการปฏบตงานจรงของเจาพนกงานเวชสถต จาแนกเปนรายขอดาน การปฏบตการ พบวา การใหรหสโรคและหตถการเวชระเบยนผปวยในมคาเฉลยมากทสด ซงมระดบ การปฏบตงานอยในระดบมาก เมอพจารณาระดบการปฏบตงานจรงของเจาพนกงานเวชสถต จาแนกเปนรายขอดานการกากบดแล พบวา การกากบ ดแลการปฏบตงานของผใตบงคบบญชามคาเฉลยมากทสด ซงมระดบ การปฏบตงานอยในระดบมาก

เมอพจารณาระดบการปฏบตงานจรงของเจาพนกงานเวชสถต จาแนกเปนรายขอดานการบรการ พบวา การใหคาปรกษาการใหรหสโรคและรหสหตถการมคาเฉลยมากทสด ซงมระดบการปฏบตงานอยในระดบมาก

เจาพนกงานเวชสถตมภาระงานในปรมาณมากและมภาระงานหลายดาน ทงภาระงาน ตามมาตรฐานกาหนดตาแหนงและภาระงานนอกเหนอมาตรฐานกาหนดตาแหนง ภายใตระยะเวลาทกาหนด จงเปนผลใหเจาพนกงานเวชสถตมไมเพยงพอตอภาระงาน ซงสอดคลองกบผลการศกษาของแสงเทยน อยเถา (2556) ทไดศกษาเกยวกบการวดสมรรถนะงานเวชระเบยนและบคลากรดานเวชระเบยนในโรงพยาบาล ของประเทศไทย พบวา บคลากรมไมเพยงพอกบภาระงานของงานดานเวชระเบยนทมปรมาณมากขน กวางขน บคลากรบางกลมปฏบตงานไมตรงตามสายงาน จงควรมการกระจายภาระงานใหเหมาะสม ซงสอดคลองกบขอเสนอแนะของชญานนทน ตางใจ (2556) ทไดเสนอแนะไวในการศกษาการปฏบตงานของเจาพนกงาน เวชสถตในโรงพยาบาลชมชนเขตตรวจราชการกระทรวงสาธารณสขท10 วา ควรมการกระจายภาระงาน และมอบหมายงานใหตรงตามทกษะของบคลากร

��


สงเกตไดวาเจาพนกงานเวชสถตมการปฏบตงานหลายดาน แสดงวาเจาพนกงานเวชสถต มความสามารถในการปฏบตมาก ซงสอดคลองกบผลการศกษาของนพมาศ ศรอนชต (2549) ทไดศกษาเกยวกบความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถต โรงพยาบาลชมชนในประเทศไทย พบวา ระดบความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถตอยในระดบมาก

ขอเสนอแนะ ขอเสนอแนะจากการศกษาครงน

การศกษาการปฏบตงานตามมาตรฐานกาหนดตาแหนงและการปฏบตงานจรงของเจาพนกงานเวชสถตโรงพยาบาลในเขตสขภาพท 11 กระทรวงสาธารณสข มประเดนตางๆทตองแกไขและปรบปรงดงน เนองจากมการแบงระดบการปฏบตงานออกเปน 3 ระดบ คอระดบมาก ระดบปานกลาง ระดบนอย ทาใหการแปลผลระดบการปฏบตงานไมละเอยดเทาทควร การทาวจยครงตอไป

1. ควรศกษาการปฏบตงานของเจาพนกงานเวชสถตและของนกวชาการสาธารณสข (เวชสถต) 2. ควรศกษาการปฏบตงานของเจาพนกงานเวชสถต ในระดบประเทศ 3. ควรแบงระดบการปฏบตงานออกเปน 5 ระดบ คอ ระดบมากทสด ระดบมาก ระดบปานกลาง ระดบนอย

ระดบนอยทสด เพอใหการแปลผลระดบการปฏบตงานมความละเอยดยง

เอกสารอางอง ความหมายของเวชระเบยน. 2556. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://therama.info/?p=123 (วนทคนขอมล : 5 สงหาคม 2560). นพมาศ ศรอนชต. 2549. ความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถตโรงพยาบาลชมชนในประเทศไทย. วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร. ม า ต ร ฐ า น ก าหน ด ต า แห น ง . 2 5 5 8 . [ อ อ น ไ ล น ] . เ ข า ถ ง ไ ด จ า ก : http://www.warincity.go.th/

images/systembars/04general/4103.pdf (วนทคนขอมล : 5 สงหาคม 2560). สานกงานปลดกระทรวงสาธารณสข. กรอบการจดระดบขดความสามารถของโรงพยาบาลชมชนในสงกด

สานกงานปลดกระทรวงสาธารณสขตามแผนพฒนาระบบบรการสขภาพระดบทตยภม. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก :https://phdb.moph.go.th/phdb2017/admin/files/.../files/9-article_20131003153342.doc (วนทคนขอมล: 5 สงหาคม 2560).

สานกบรหารการสาธารณสข.2560.ทาเนยบสถานบรการสขภาพ เขตสขภาพท 11 ปงบประมาณ 2560. 2560. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : www.rpho11.go.th/rpho11//upload/media/20170504102909.xlsx (วนทคนขอมล : 5สงหาคม 2560).

แสงเทยน อยเถา. (2555). ปญหาและแนวทางการพฒนางานเวชระเบยนและวชาชพเวชระเบยนในประเทศไทย (Problem and Guideline for Development of Medical Record Department and Medical Record Profession in Thailand).เอกสารประชมวชาการคณะสงคมศาสตรประจาป 2554. คณะสงคมศาสตรและมนษยศาสตร มหาวทยาลยมหดล. นครปฐม.

��


ความรอบรดานสขภาพ : เปาหมายหนงของการปฏรปประเทศไทยดานสาธารณสขและสงแวดลอม ผวจย รองศาสตราจารย ดร.ประภาเพญ สวรรณ

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเวสเทรน

บทคดยอ ความรอบรดานสขภาพ (Health Literacy) เปนแนวคดหลกทใชเปนสวนหนงในการดาเนนงานดานการสงเสรมสขภาพ (Health promotion) ใหมประสทธภาพ และปจจบนประเทศไทยโดยกรมอนามย กระทรวงสาธารณสขไดดาเนนงาน “การปฏรปความรอบรและการสอสารสขภาพ” เปนนโยบายหนงทสาคญของการปฏรปประเทศดานสาธารณสขและอยในยทธศาสตรชาต20ปและเปนวาระแหงชาต (National agenda) ถาจะมองลกษณะของงานดานการพฒนาความรอบรดานสขภาพโดยรวมถอวางานดานสขศกษาจะมผลตอการพฒนาความรอบรดานสขภาพน นโยบายนจงเปนความทาทายของงานสขศกษาและงานสาธารณสขอยางมาก รวมถงบทบาทหนาทของบคลากรสาธารณสขททาหนาทใหการศกษา(Education) แกประชาชนดวย เอกสารนนาเสนอแนวคด คานยาม และระดบขนของความรอบรดานสขภาพซงนาจะเปนสงจาเปนทจะตองปรบปรงความรอบรดานสขภาพของกลมเปาหมายใหถงขนวจารณญาณอนจะนาไปสการคด การใชกระบวนการทางปญญาเพอปองการและแกปญหาสขภาพของชมชนโดยรวม โดยเนนการมสวนรวมของชมชน การบรณาการระหวางองคกรตางๆในลกษณะสหวชาการทงของรฐและเอกชนเพอเปาหมายทพงประสงคของชมชนโดยรวมและเพอพฒนาความสามารถของชมชน รวมถงผลลพธดานบวกทจะมตอปจเจกบคคลดวย การพฒนาความรและทกษะของนกสขศกษาและบคลากรสาธารณสขจงเปนสงจาเปนอยางยงและควรมงเนนไปทโครงการสขภาพในชมชนและทองถน (Community/area-based health program) คาสาคญ : ความรอบรดานสขภาพ/สขศกษา/การพฒนาพลงความสามารถ ความรอบรดานสขภาพกบการสงเสรมสขภาพและผลลพธทางสขภาพ (Health Literacy, Health Promotion and Health Outcome) ในระยะหลายสบปทผานมาผทเกยวของกบงานดานสขภาพ การสงเสรมสขภาพซงรวมถงนกวชาการดานพฤตกรรมศาสตร สาธารณสขศาสตร นกสขศกษาและองคกรระหวางประเทศโดยเฉพาะองคการอนามยโลกไดมความพยายามทจะหาแนวทางและมาตรการตางๆในการทจะชวยใหประชากรโลกมสขภาพดทงดานรางกาย จตใจ สงคมและจตวญญาณ โดยเฉพาะดานการสงเสรมสขภาพเพอความมสขภาวะและปองกนโรคไรเชอเรอรงตางๆซงเปนปญหาดานการแพทยและสาธารณสขของทกๆประเทศทวโลก องคการอนามยโลกรวมกบองคกรทเกยวของอนๆไดจดการประชมนานาชาตดานการสงเสรมสขภาพเพอพจารณาและกาหนดแนวทางเพอพฒนางานดานการสงเสรมสขภาพหลายครง โดยครงท1ไดจดขนในป ค .ศ.1986 (พ.ศ.2529) ณ กรงออตตาวา ประเทศแคนาดา ซงไดสรปแนวทางในการพฒนางานดานการสงเสรมสขภาพ 5 ประการและแนวทางนหลายประเทศรวมทงประเทศไทยไดนาไปใชประโยชนในการพฒนางานดานการสงเสรมสขภาพเรอยมาจนถงปจจบนกยงใชประโยชนไดอย แนวทาง5ประการหรอเรยกวา กฎบตรออตตาวาเกยวกบการสงเสรมสขภาพ (The Ottawa Charter for Health Promotion) มดงตอไปน

��


1. สรางนโยบายสาธารณะเพอสขภาพ (Build Healthy Public Policy) 2. สรางสงแวดลอมทเออตอสขภาพ (Create Supportive Environments) 3. เสรมสรางกจกรรมชมชนใหเขมแขง (Strengthen Community Actions) 4. พฒนาทกษะสวนบคคล (Develop Personal Skills) 5. ปรบเปลยนบรการสขภาพใหเหมาะสมกบความตองการของประชาชนรวมทงการพฒนาบคลากร (Reorient Health Services) หลงจากการประชมนานาชาตดานการสงเสรมสขภาพครงท 1 ไดมการดาเนนโครงการสงเสรมสขภาพในทกๆกลมประชากรเชน โครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ (Health Promoting School), โครงการชมชนสงเสรมสขภาพ (Health Promoting Community/Healthy city), โครงการสถานประกอบการสงเสรมสขภาพ (Health Promoting Workplace)เปนตน ซงเปนทนายนดทหนวยงานสขภาพดานสาธารณสขไดตนตวและใหความสาคญมากขนตอการปองกนโรค หากการสงเสรมสขภาพประสบผลสาเรจกจะชวยปองกนโรคตางๆโดยเฉพาะโรคเรอรงทเปนปญหาในปจจบน เชนโรคความดนโลหตสง โรคเบาหวาน โรคหลอดเลอดหวใจ โรคหลอดเลอดสมอง เปนตน และจะมผลตอการลดคาใชจายในการรกษาพยาบาลทงของรฐและของครอบครวอยางมาก อยางไรกตามหลงจากการประชมนานาชาตเกยวกบการสงเสรมสขภาพครงท1แลวไดมการจดการประชมระหวางประเทศเกยวกบการสงเสรมสขภาพหลายครงโดยมจดเนนแตกตางกนแตกเพอวตถประสงคทสาคญคอใหงานสงเสรมสขภาพประสบผลสาเรจตามเปาหมายอยางมประสทธภาพและทวถงทกชมชนนนเอง หลงจากการประชมนานาชาตครงท1 พ.ศ.2529 องคการอนามยโลกไดจดประชมนานาชาตเรองการสรางเสรมสขภาพตอเนองมาเรอยๆจนในป พ.ศ.2552 ไดมการประชมครงท7 ณ กรงไนโรบ ประเทศเคนยา การประชมระดบโลกเรองการสงเสรมสขภาพครงท7ครงนมเปาหมายเพอพจารณาสวนขาดหรอชองวางในการดาเนนงานดานสขภาพและบทบาทของการสงเสรมสขภาพเพออดชองวางนนๆ การอภปราย การประชมเชงปฏบตการ การศกษากรณตวอยางและกจกรรมของทประชมกลมใหญไดจดใหครอบคลมประเดนสาคญ5ประเดนตอไปน

1.) การสรางพลงอานาจของชมชน (Community empowerment) 2.) ความรอบรดานสขภาพและพฤตกรรมสขภาพ (Health literacy and health

behavior) 3.) การสรางความเขมแขงของระบบสขภาพ (Strengthening health systems) 4.) พนธมตรและความรวมมอของภาคสวนตางๆ (Partnerships and intersectoral

actions) 5.) การสรางความสามารถ/ศกยภาพเพองานสงเสรมสขภาพ (Building Capacity for

Health Promotion) เปนทคาดหวงวาประเดนตางๆดงกลาวจะชวยแกไขปญหาตางๆทรมเราสขภาพของประชากร

โลกซงประเทศตางๆกาลงเผชญกบปญหาใหมๆทเกดขน เปนตนวาการเพมขนของโรคเรอรงทงในประเทศทมฐานะเศรษฐกจตาและปานกลาง ภาวะโลกรอน ภาวะความไมปลอดภยและความรนแรงในภมภาคตางๆ ความไมยตธรรมในการใหบรการดานสขภาพและสาธารณสขแกประชาชนทงในประเทศและระหวางประเทศ ภาวะคกคามเหลานยงทาใหเกดปญหาสขภาพของประชาชนมากยงขนและงานดานการสงเสรมสขภาพยงจะมความสาคญและจาเปนในงานดานสขภาพ/สาธารณสขของประเทศ เปนกลยทธทคมคาทจะขาดไมไดและจาเปนจะตองบรณาการเขาไปในระบบสขภาพในสภาวะทสงคมกาลงเผชญกบภาวะคกคามดงกลาว

��


การประชมดานการสงเสรมสขภาพครงท 7 ทกรงไนโรบ ประเทศเคนยาทจดโดยองคการอนามยโลกทกลาวมาแลวถอวาเปนการใหคาแนะนาในการดาเนนงานดานการสงเสรมสขภาพแกประเทศตางๆใหใหความสาคญตอการสรางความเขมแขง ศกยภาพและการมสวนรวม ความรวมมอของชมชน รวมถงการพฒนาระบบสขภาพและความรอบรดานสขภาพและพฤตกรรมสขภาพ (Health literacy and Health Behavior) ซงปจจยทงสองประเดนทมความสมพนธกน อาจจะกลาวไดวาความรอบรดานสขภาพเปนระดบความรระดบสงสดทบคคลสามารถคดวเคราะหอยางมวจารณญาณ (Critical Thinking) ผานการประเมนแลววา ด ไมด เหมาะสม ไมเหมาะสม และพรอมจะทาพฤตกรรมนนๆแลวหากไดรบการกระตนทเหมาะสมหรออยในสภาวะทงายตอการกระทาพฤตกรรมหรอปจจยอนๆทสนบสนนใหเกดพฤตกรรม ดงตวอยาง แนวคดเกยวกบการดาเนนการสงเสรมสขภาพตามกฎบตรออตตาวาชารตเตอรดงไดกลาวมาแลวอนเปนขอเสนอแนะจากการประชมระดบนานาชาตเรองการสงเสรมสขภาพครงท1 ณ ประเทศ แคนาดารวมถงปจจยอนๆทระบไวในหวขอการประชมทกรงไนโรบนอกเหนอจากการพฒนาดานความรอบรดานสขภาพ ปจจยดงกลาวไดแกความเขมแขงของชมชน ความเขมแขงของระบบสขภาพ ศกยภาพของผใหบรการสขภาพและความรวมมอของพนธมตรทเกยวของ เปนตน

ปจจบนกระทรวงสาธารณสขไดใหความสาคญอยางมากตอการพฒนาความรอบรดานสขภาพในทกระดบตงแตระดบองคกร (องคกรแหงความรอบรดานสขภาพ : Health Literate Organization) ระดบทองถน ระดบประชาชน รวมถงผปวยในสถานพยาบาลตางๆ ซงแนวนโยบายดานการพฒนาความรอบรดานสขภาพนสบเนองจากการนาเสนอของคณะกรรมาธการขบเคลอนการปฏรปประเทศดานสาธารณสขและสงแวดลอม สภาขบเคลอนการปฏรปประเทศดาน “การปฏรปความรอบรและการสอสารสขภาพ” และใหกรมอนามย กระทรวงสาธารณสขเปนแกนหลกในการดาเนนการ เพอสนองตอบตอเปาหมายการปฏรปความรอบรดานสขภาพ กระทรวงสาธารณสขไดตงหนวยงานใหรบผดชอบดานการพฒนาดานความรอบรดานสขภาพขนคอ สานกงานโครงการขบเคลอนกรมอนามย 4.0 เพอเพมความรอบรดานสขภาพของประชาชน (สขรส.) ซงมหนาทรบผดชอบดงตอไปน

1.) เรงรดการกาหนดชดองคความร ทกษะและพฤตกรรมจาเปนพนฐานทประชากรไทยจาเปนตองร เพอสรางรากฐานทแขงแรงสการดารงชวตอยางมสขภาพสมบรณ สมวย

2.) จดทาเครองมอประเมนและประเมนผลความรอบรดานสขภาพของประชากรไทยอาย 15ปขนไปทก3ป

3.) พฒนาขอเสนอเชงนโยบายและแนวทางปฏบตในการยกระดบความรอบรดานสขภาพของประชากรไทย

4.) ผลกดนการศกษาและวจย และจดใหม Center of Excellence ความรอบรดานสขภาพและการสอสารสขภาพ

5.) สรางกลไกขบเคลอนและผลกดนหนวยงานของกรมอนามย เปนองคกรรอบรดานสขภาพมงสกรมอนามย 4.0 ใหเกดสมฤทธผล1

นยามและแนวคดของความรอบรดานสขภาพทกรมอนามย กระทรวงสาธารณสขใชอางองคอ “ความรอบรดานสขภาพคอ ความรอบร ความสามารถดานสขภาพของบคคลในการทจะกลนกรอง ประเมนและตดสนใจทจะปรบเปลยนพฤตกรรม เลอกใชบรการและผลตภณฑสขภาพไดอยางเหมาะสม”2 ตามนโยบายดงกลาวขางตน จงเปนสงทบคลากรสาธารณสขทกระดบจะตองใหความสาคญกบแนวคดและนโยบายนโดยเฉพาะบคลากรททาหนาทหลกดานการใหการศกษา (Education) แกประชาชนทกกลมอาย ซงทจรงแลวการใหการศกษาเปนสงทเจาหนาทสาธารณสขและทางการแพทยจะตองจดใหกบประชาชนหรอผปวยทมารบบรการการรกษาอยแลว ควบคกบการใหบรการการปองกนโรคและโดยเฉพาะนกสขศกษาซงมหนาทในการวางแผน ดาเนนงาน ดานสขศกษา (หรอการจดการศกษาดานสขภาพ) อยแลว จะไดตระหนกถง

�


ประสทธภาพในการดาเนนงานของตนเองตามบทบาทหนาททม ซงการทมการใหความสาคญตอการพฒนาความรอบรดานสขภาพ (Health Literacy) นเปนการสะทอนใหเหนวางานดานการใหการศกษาจะตองดาเนนการใหดกวาเดมหรอกลาวอกนยหนงกคอการทจะปรบเปลยนพฤตกรรมการปฏบตของประชาชนหรอกลมเปาหมายหรอกลมเสยงตางๆจะตองมแนวทางการดาเนนงาน มวธการ กลยทธ และความรวมมอรวมใจจากทกฝายทจะชวยใหเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมอยางมประสทธภาพทเกยวของกบการปองกนโรค การสงเสรมสขภาพและการปฏบตตนเมอไดรบการรกษา รวมถงเมออยในระยะฟนฟสภาพ (Rehabilitation) ดวย การใหความสาคญตอความรอบรดานสขภาพนยงสะทอนใหเหนวางานสขศกษาหรอการใหการศกษายงไมประสบผลสาเรจเปนทพอใจทจะนาไปสการปฏบตของประชาชนหรอผปวยอยางแทจรงและยงยน ซงเปนประโยชนตอนกสขศกษาหรอบคลากรทจะทาหนาทดานการใหการศกษาแกประชาชน กลมเปาหมาย ผปวย หรอเจาหนาททใหบรการผปวยโดยตรงและผทมหนาทการพจารณากฎระเบยบ กฎหมาย นโยบายสาธารณะทจะมผลตอสขภาพ ซงตามแนวคดหลกของการสงเสรมสขภาพนนจาเปนจะตองอาศยการมนโยบายสาธารณะเพอสขภาพ (Healthy Public Policy) และวธการทจะนานโยบายสาธารณะเพอสขภาพไปดาเนนการในทองท (Policy Implementation) ตามขอเสนอแนะของกฎบตรออตตาวา (Ottawa Charter) ทไดกลาวมาแลว เพอใหเขาใจแนวคด คาจากดความและกระบวนการพฒนาความรอบรดานสขภาพยงขน ขอนาเสนอขอมลทเกยวของดงตอไปน ความรอบรดานสขภาพคออะไร มหนวยงานทใชคาภาษาไทยของคาวา “Health Literacy” แตกตางกนดงน

1. “ความแตกฉานดานสขภาพ” (สถาบนวจยระบบสาธารณสข) 2. “การรเทาทนดานสขภาพ” (สานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ) 3. “ความฉลาดทางสขภาวะ” (สานกงานเลขาธการสภาการศกษาภายใตการสนบสนนของสานกงาน

กองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ) 4. “ความรอบรดานสขภาพ” (กองสขศกษา กรมสนบสนนบรการสขภาพกระทรวงสาธารณสข ,

2557:7) 5. “ความรแจงแตกฉานดานสขภาพ” ((กองสขศกษา กรมสนบสนนบรการสขภาพกระทรวง

สาธารณสข, 2559) อนงในเอกสารนจะใชคาวา “การรอบรดานสขภาพ” คาวา “Health Literacy” ไดปรากฏขนในวรรณกรรมดานสขภาพเปนเวลา 130กวาปมาแลว3 ดงในประเทศสหรฐอเมรกา คานไดนามาใชในการอธบายถงความสมพนธระหวางระดบความสามารถในการอานออก เขยนได (Literacy) ของผปวยและการปฏบตตวตามคาแนะนาของแพทย และในการอธบายความสมพนธดงกลาวไดใชชอการมความรอบรดานสขภาพนวา Functional health literacy และไดใหคาจากดความของภาวการณม Functional health literacy ทเหมาะสมวาหมายถง “ความสามารถในการประยกต ทกษะการอานออก เขยนได (Literacy skills) กบเอกสารทางดานสขภาพได เชนการเขาใจใบสงยา, ใบนด, คาอธบายในใบกากบยา, เขยนทอยทบานเพอใหเจาหนาทไปใหบรการสขภาพทบานในโครงการใหการดแลทบาน3 และงานวจยทไดใชนยามของคาวา Health literacy ดงกลาว ไดพบวา functional literacy ในระดบทตาของผปวยเปนอปสรรคสาคญของการใหการศกษาแกผปวยเรอรง3

�


อยางไรกตามถอวาคานยามของ Health Literacy ดงกลาวขางบนเปนคานยามทแคบ ไมไดคลอบคลมสงทควรจะลกมากกวานนซงเปนเปาหมายสาคญทจะตองพฒนาใหบคคลมความรอบรดานสขภาพในระดบทมากกวานน อนจะนาไปสการเปลยนแปลงพฤตกรรมสขภาพ การสงเสรมสขภาพ การปองกนโรคของปจเจกบคคล และชมชนสวนรวม ไมใชเพยงอานออกเขยนไดเทานน และไมไดมงทปจเจกบคคลอยางเดยว ในกลมนกวชาการทศกษาเกยวกบ การอานออกเขยนได (Literacy Studies)4 ไดกลาวถงระดบของความสามารถดานการอานออกเขยนได 3 ระดบดงน ระดบท 1 ความรอบรขนพนฐาน (Basic/Functional literacy) เกยวของกบทกษะพนฐานในการดารงชวตไดแก ทกษะดานการฟง การพด การอาน และการเขยน ทจาเปนตอความเขาใจและการปฏบตในชวตประจาวนซงแนวคดนตรงกบคาจากดความ “ทแคบ” ของความรอบรดานสขภาพทกลาวมาขางตน ระดบท 2 ความรอบรขนการมปฏสมพนธ (Communicative/Interactive literacy) ความรอบรหรอการรหนงสอในระดบทสงขน ใชทกษะดานปญญา (พทธปญญา : Cognitive Skills) และทกษะทางสงคม (Social skills) ในระดบทสงขนกวาระดบท 1 ทาใหสามารถมปฏสมพนธในกจกรรมตางๆและกจกรรมรวมกบบคคลอนๆในสงคม ระดบท 3 ความรอบรขนวจารณญาณ (Critical literacy) ความรอบรดานทกษะทางปญญาในระดบทสง (Advanced cognitive skills) ถาผนวกกบทกษะทางสงคมจะชวยใหบคคลสามารถประยกตใชขาวสาร ขอมลทไดรบในการวเคราะหเชงเปรยบเทยบและใชประโยชนในการดาเนนชวตประจาวนและสามารถควบคมสถานการณ เหตการณตางๆของชมชนและประชาชนทวไปได ความรอบรในขนนไมไดเกดจากการพฒนาสตปญญาอยางเดยวแตอาศยการไดรบหรอมประสบการณเกยวกบขอมล ขาวสารทเพมขนดวย อาจจะไดจากบคคลอนหรอแหลงขาวอนๆ รวมทงทกษะสวนบคคลและความสามารถแหงตน (Self-efficacy) ทเกยวกบประเดนนนๆ ซงแนวคดเกยวกบความรอบรระดบขนวจารณญาณนมความสมพนธกบแนวคดทางการพฒนาทางการศกษาของ Paulo Freire5 นกการศกษาชาวบราซลทเปนตนคดเกยวกบการพฒนาการศกษาใหกบประชาชนชาวบราซลทดอยโอกาส นอกจากชวยใหสามารถอานออกเขยนไดแลวยงเปนการชวยใหประชาชนเกดพลง (Power) ในการทจะรวมกนคด วเคราะห ปญหาของชมชนและชวยกน รวมกนในการวางแผน ดาเนนการ เพอแกไขปญหาและปองกนปญหาของชมชนซงถอวาเปนหลกคดสาคญในการสรางพลงอานาจ (Empowerment) ใหกบชมชน6 ตามแนวคดของความสามารถในการอานออกเขยนได (Literacy) ดงกลาวขางบน Nutbeam3ไดแบงระดบของการรบรดานสขภาพ (Health literacy) ออกเปน 3 ระดบดงน ระดบท 1 ความรอบรดานสขภาพขนพนฐาน (Functional health literacy) ไดแกความสามารถในการฟง พด อานและเขยนทจาเปนตอความเขาใจและการปฏบตในชวตประจาวนซงเปนคานยามทแคบ หากจะเปรยบระดบพฤตกรรมการเรยนรของ Benjamin Bloom และคณะฯ7 กคอการจาได การเขาใจซงเปนระดบตนๆของทกษะดานสตปญญา (Cognative Domain) ซง Bloom ใชคาวา “knowing” (การร) และ “understanding” (เขาใจ) ระดบท 2 ความรอบรดานสขภาพขนปฏสมพนธ (Interactive health literacy) ความรอบรดานสขภาพระดบนเกยวกบการพฒนาทกษะสวนบคคลรวมถงทกษะทางสงคม การพฒนาความสามารถสวนบคคลในการนาความร ขอมลสขภาพไปใชในการเปลยนแปลงพฤตกรรม สามารถมปฏกรยาเกยวของสมพนธกบผอน ระดบท 3 ความรอบรดานสขภาพขนวจารณญาณ (Critical health literacy) เปนทกษะทางปญญาและสงคมระดบสงขน สามารถวเคราะหขาวสาร ขอมลทางสขภาพและประยกตใชขาวสารดานสขภาพเพอแกปญหาและปองกนปญหาของสงคมสวนรวมและมสวนสาคญในการเปลยนแปลงทางสงคม

��


เศรษฐกจและการเมองเพอประโยชนดานสขภาพของสงคมและปจเจกบคคลดวย ซงแนวคดนเปนเปาหมายสาคญของกระทรวงสาธารณสขเพอทจะเนนการเพมความเขมแขงของชมชน การสรางพลงอานาจ (Empowerment) การมสวนรวมของทกภาคสวน ทกระดบของชมชน รวมถงการบรณาการงานตางๆเพอการพฒนาสงคมรวมถงสขภาพทดของชมชนสวนรวม แนวคดเกยวกบการสงเสรมความรอบรดานสขภาพขนวจารณญาณนเปนสงทาทายงานดานสขศกษาเปนอยางมาก และนกสขศกษาหรองานสขศกษาควรจะมบทบาทสาคญทจะทาใหความรอบรดานสขภาพขนวจารณญาณเกดขนในประชาชนในชมชน ในกลมผเกยวของกบการพฒนาดานสขภาพ รวมถงการพฒนางานสาธารณสขในระดบทองทหรอ (Area-based health program, Community-based health program) ซงนาจะเปนกลยทธทสาคญในการพฒนางานดานสาธารณสขใหสามารถแกปญหาไดตรงจดและมประสทธภาพอยางยงยน ถงเวลาหรอยงทงานสขศกษาจะตองพฒนาเพอรบมอกบสงทาทายน เพอใหประชาชนและกลมบคคล ชมชน ไดเกดความรอบรดานสขภาพขนวจารณญาณนและนาไปใชเพอประโยชนของปจเจกบคคลและสงคมสวนรวมและชมชน สงคมมสขภาพด สามารถแกปญหาสขภาพตางๆไดดวยตวชมชนเองและอยางยงยน ในประเดนเกยวกบความรอบรดานสขภาพขนวจารณญาณนสอดคลองกบแนวคดทางจตวทยาการเรยนรและนกการศกษากลมพทธปญญา (Cognitivism) และสรรคนยม (Constructionism) ซงใหความสาคญเกยวกบกระบวนการทางพทธปญญา (Cognitive Process) หรอกระบวนการทางปญญาซงเปนกระงบวนการการประมวลผลของสมองหรอกระบวนการคด เพอความเขาใจทชดเจนเกยวกบความรอบรดานสขภาพขนวจารณญาณ จะขอทาแนวคดของนกการศกษาทเปนทรจกกนดทงในประเทศสหรฐอเมรกาและในกลมนกการศกษาของประเทศไทยคอ Benjamin S. Bloom7 ทจดพมพหนงสอเกยวกบแนวคดหลกเพอใชในการจดการศกษาทเรยกวาอนกรมวธานของวตถประสงคทางการศกษา (Taxonomy of Educational Objective) ซงนกการศกษาไดใชเปนหลกในการจดการศกษาตลอดมาเปนเวลานาน Bloom ไดแบงพฤตกรรมการเรยนรออกเปน 3 ดานคอ ดานพทธพสย (Cognitive Domain) ดานเจตพสย (Affective Domain) และดานทกษะพสย (Psychomotor Domain) ในพฤตกรรมดานพทธพสยนน (หรอกลาวโดยทวไปกคอความรแตเปนความร ความคด ปญญา ทเกดขนหรออยากใหเกดขนกบผเรยน ซงจะหมายถงผทไดรบประสบการณการเรยนร (Learning Experiences) ซงอาจจะเปนนกเรยน ผปวย ประชาชน กลมคน ทครหรอเจาหนาทหรอกลมบคคลไปจดการศกษาให) ดงนนจงแบงพทธพสยเปนระดบตงแตระดบทงายจนถงระดบทยากขน ซบซอนมากขนซงผเรยนตองคด ตองใชปญญาในการคดในการแกปญหาและคาดวาหากคดไดอยางรอบดาน อยางมเหตผลโดยใชปญหาเปนหลกในการคดกนาจะสามารถนาไปสการปฏบตเพอแกปญหานนๆได ตามแนวคดของอนกรมวธานวตถประสงคการศกษาฉบบทตพมพ ค.ศ. 1956 (พ.ศ. 2499) ไดแบงขนของพทธพสยออกเปน 6 ขนดงแสดงในภาพท 1

ภาพท 1 อนกรมวธานวตถประสงคทางการศกษาของ Benjamin S. Bloom (ค.ศ.1956)7

��


ขนของพทธพสยนถา ผ เรยนสามารถทาไดทกขนตอนจะรวมเรยกวาการใชปญญาคดอยางมวจารณญาณ (Critical Thinking) หรอกระบวนการทางปญญา (Cognitive Process) เนองจากมการเปลยนแปลงทางสงคมและโลกาภวฒนทาใหเกดการแลกเปลยนความคดเหนทางวชาการของนกจตวทยาการเรยนร นกการศกษาอยตลอดเวลา ทาใหเกดการปรบปรงแกไขอนกรมวธานเดมของ Bloom เพอใหสอดคลองกบแนวคดปจจบนทเนนการพฒนาสตปญญาของผเรยนเพอการแกปญหา จงมการเปลยนแปลงอนกรมวธานของวตถประสงคการศกษาโดย David R. Krathwohl ซงเปนผรวมงานกบ Benjamin S. Bloom ในการเขยนหนงสอเลมแรก ไดรวมกบ Lovin W. Anderson และไดปรบปรงอนกรมวธานของวตถประสงคการศกษาใหม ชอวา “Bloom’s Taxonomy :A Forty-years Retrospective” และไดปรบปรงพทธพสยใหมเปน 6 มต เรยกวามตกระบวนการพทธปญญา (Cognitive Process Dimension) ดงแสดงในภาพท2

ภาพท 2 มตของอนกรมวธานทปรบปรงใหม พ.ศ.25548 หากจะพจารณาอนกรมวธานใหมนกบความรอบรดานสขภาพขนวจารณญาณกนาจะเกยวของกบ

กระบวนการทางพทธปญญาในระดบการวเคราะห การประเมนและการสรางสรรค ซงนาจะเปนความทาทายอกประการหนงของงานสขศกษาวาจะประยกตกระบวนการจดกจกรรมอยางไรทจะใหเกดตามวตถประสงคเหลาน การจดกจกรรมจะตองเนนการใหเกดกระบวนการคดจากปญหาทเปนศนยกลางทนาไปสกระบวนการคดรวมกนโดยใชปญหาของพนทเปนฐานการเรยนร (Problem-based learning)

แนวคดหลกของการคดอยางมวจารณญาณนสอดคลองกบแนวคดทางพทธศาสนาซงพระพรหมคณากรณ (ป.อ.ปยตโต ปจจบนพระพทธโฆษาจารย) ไดกลาวไวในหนงสอพทธธรรม9เกยวกบ โยนโสมนสการ : วธการแหงปญญา ซงมแนวคดเกยวของกบการคดอยางมวจารณญาณ (หรออาจจะครอบคลมมากกวา ผเขยน) จงขอนาเสนอแนวคดของโยนโสมนสการของทานพระพทธโฆษาจารยเพอประโยชนในการนาไปใชในการพฒนาความคดอยางมวจารณญาณของกลมเปาหมายโดยสงเขปตอไปน

โยนโสมนสการ เปนกระบวนการพฒนาทางปญญาของบคคลใหใชความคดอยางถกวธ เปนการใชความคดอยางอสระ รจกใชความคดอยางถกวธ คดอยางมระบบ รจกคดวเคราะห ไมมองเหนสงตางๆอยางตนๆ ผวเผน พจารณา ปรากฏการณทเปนผลใหรจกสภาวะทเปนจรง หรอพจารณาปญหา หาหนทางแกไขดวยการคนหาสาเหตและปจจยตางๆทสมพนธกน (หรอเรยกวาวธคดแบบอรสจจ หรอคดแบบแกปญหาเพอการดบทกข) เปนขนสาคญในการสรางปญญา ทาใหทกคนชวยตนเองได และนาไปสจดหมายของพทธธรรมอยางแทจรง9 วธ

��


คดแบบโยนโสนมสการนมการทางาน 2 ชวงคอ ขนตอนการรบรอารมณหรอประสบการณจากภายนอกและตอนคดคนพจารณาอารมณหรอเรองราวทเกบเขามาภายใน

การจดประสบการณการเรยนรทเรมตนจากปญหาเปนหลก (Problem-based learning) จะใชการประยกตหลกการของโยนโสมนสการไดอยางด กลาวคอ การใหผเรยนไดวเคราะหสาเหตของปญหาใหชดเจนวาเกดจากอะไร เพราะเหตใด พรอมทงใหวเคราะหเปาหมายของตนเอง หรอของชมชน วาตองการอะไร เปนไปไดหรอไม จากนนจงคดวธการปฏบตทจะกาจดสาเหตของปญหาโดยใหสอดคลองกบการจะบรรล เปาหมายทกาหนดไวนน เปนตน10

ถาแบงชนดของความรอบรดานสขภาพออกเปน 3 ขนตามแนวคดของคาวาความรอบรหรอการอานออกเขยนได (Literacy) ทางการศกษาแลวจะ พบวาระดบความรอบรดานสขภาพระดบวจารณญาณนนนาจะเปนเปาหมายททกสงคมตองการโดยเฉพาะในสภาวะปจจบนทมการเปลยนแปลงดานตางๆมากมาย มความสลบซบซอน และตองการแกปญหาอยางรอบคอบและโดยผมสวนเกยวของหลายฝาย ตองการการดาเนนงานการแกปญหาทตองมสวนรวมของทกภาคสวน มการบรณาการระหวางองคกร ระหวางงาน (Participatory-Integration and holistic approach) จากแนวคดเกยวกบ Literacy ดงกลาว องคการอนามยโลกใหคาจากดความ ความรอบรดานสขภาพ (Health literacy) ในลกษณะทกวางขนดงตอไปน

องคการอนามยโลกไดใหความหมายวา “เปนกระบวนการทางปญญา (Cognitive skills) และทกษะทางสงคม (Social skills) ทกอใหเกดแรงจงใจและความสามารถของปจจยบคคลทจะเขาถง เขาใจ และใชขอมลเพอสงเสรมและดารงไวซงการมสขภาพด”11

ความรอบรดานสขภาพมความหมายมากกวาการอานขาวสารขอมลดานสขภาพ การไปตรวจตามนดจะตองเกยวของกบการปรบปรงเพอชวยใหประชาชนเขาถงขอมลดานสขภาพและพฒนาใหประชาชนมความสามารถทจะใชขอมลดานสขภาพอยางมประสทธภาพ ความรอบรดานสขภาพเปนสงจาเปนตอการสรางพลงอานาจ (Empowerment)3

ตามแนวคดของ Nutbeam3 ระบวาคานยามของความรอบรดานสขภาพดงกลาวขางบนสะทอนแนวคดของระดบท 2 และระดบท 3 ของแนวคดดาน literacy (คอ Interactive และ Critical literacy) นอกจากนยงสะทอนใหเหนการขยายขอบเขตของเนอหา วธการ การสอสารในงานสขศกษาซงจาเปนจะตองมหากจะมจดมงหมายใหเกดความรอบรดานสขภาพอยางมประสทธภาพและเกดการเปลยนแปลงทดขนของชมชนสวนรวมอยางแทจรง ซงเปนทตองการของสงคมปจจบน

ในดานทเกยวกบ “เนอหา” ของสขศกษาเพอเปาหมายของกจกรรมดานสขศกษาในการเพมพนความร ความเขาใจและความสามารถในการปฏบตพฤตกรรมนนไมไดมงหวงเฉพาะใหประชาชนปรบเปลยนวถการดารงชวตหรอการใชบรการสาธารณสขเทานน แตจะตองมากกวานน กลาวคอเปาหมายของงานสขศกษาจะตองใหประชาชนเกดความตระหนกเกยวกบปจจยทมผลตอสขภาพ (Determinants of health) ทเกยวของกบสงคม เศรษฐกจและสงแวดลอม และจะตองมเปาหมายโดยตรงตอการสงเสรมสขภาพของปจเจกบคคลและพฤตกรรมรวมของสงคม (Collective actions) ทจะมผลตอการปรบเปลยนตวชวดเหลานเพอแกไขปญหาสขภาพของชมชน

ในแงผลประโยชน (Benefits) ทจะไดรบจากการปรบปรงความรอบรดานสขภาพ แนนอนผลประโยชนยอมมงหวงใหเกดกบบคคลเชนมพฤตกรรมการดารงชวตหรอแบบแผนการดารงชวตทสงเสรมสขภาพ (Healthy lifestyle behaviors) รวมถงการใชบรการดานการแพทยและสาธารณสขและยงกวานนจะตองมงหวงใหเกดผลสาเรจในระดบทสงขน ครอบคลมชมชนทกวางขน เกดผลประโยชนทางสงคมเชนเกดความรวมมอ มกจกรรมของสงคมรวมกนเพอสขภาพและทาใหเกดการพฒนาทนทางสงคม (Social capital) ซงเกยวของกบทนทเปน

��


วตถ เงน และคณลกษณะตางๆเชน ความเออเฟอ เผอแผ ชอบชวยเหลอผอน มคณธรรม จรยธรรม และการเหนคณคาของทรพยากรธรรมชาต ภมปญญาทองถน การรวมตวกน รวมคดรวมทา เปนตน

ในดานทเกยวกบวธการทางการศกษา (Method of Education) และการสอสาร ซงกจกรรมดานสขศกษาจะตองเนนการสอสารททาใหเกดปฏสมพนธ การมสวนรวมและการวเคราะหอยางมวจารณญาณ (Critical Analysis) ซงวธการและการสอสารเหลานจะคลายกบการจดการศกษาเพอใหเกดความสานกอยางมวจารณญาณ (Critical Conseiousness) ทเสนอและดาเนนการโดย Paulo Friere นกการศกษาชาวบราซลทกลาวมาขางตน อยางไรกตามความรอบรดานสขภาพตองอาศยความรอบรพนฐานในดานความสามารถการอาน เขยน พด บคคลทมระดบความสามารถในดานความรอบรขนพนฐานทสงไมไดหมายความวาบคคลนนจะมสวนรวมในกจกรรมสขศกษาในระดบการมความสมพนธและการสอสารเสมอไป แตโครงการการจดการศกษาโดย Paulo Freier4 กบกลมประชาชนทมทกษะตาหรอไมมทกษะในการอานและเขยนกสามารถทาใหกลมนเกดความสามารถดานการอานเขยนในระดบมวจารณญาณได (Critical literacy) ได3

ตามแนวคดขนของความรอบรดานสขภาพ 3 ขนตอนดงกลาวขางตน Nutbeam3ไดเสนอแนวคดเกยวกบการประยกตใชความรอบรดานสขภาพ 3ขน ในงานดานการสงเสรมสขภาพ (Model of health literacy) โดยพจารณา 4 มต คอ เปาหมายทางการศกษา (Education goal), เนอหาของกจกรรมการดาเนนการ (Content of a particular form of activity), ผลลพธทคาดหวง (Outcome expected) และการปฏบตของเจาหนาทสาธารณสข (Actions which could be taken by health workers) ดงแสดงในตารางท 1 ตารางท 1 ระดบของความรอบรดานสขภาพ3

ระดบความรอบรดานสขภาพและเปาหมายทางการ

ศกษา

เนอหา

ผลลพธ ตวอยางกจกรรมดาน

การศกษา* ประโยชนตอปจเจกบคคล ประโยชนตอชมชน/

สงคม

ค ว า ม ร อ บ ร ด า นสขภาพขนพนฐาน ; ก า ร ส อ ส า ร ข อ ม ลสขภาพ

ก า รถ า ยทอดข อม ลเกยวกบความเสยงดานส ขภ าพแ ละบ รก า รสขภาพ

มความรเกยวกบความเสยงดานสขภาพเพมขน ไดรบความร เ ก ย วกบบร ก า รสขภาพเพมขน ปฏบตตามคาแนะนาของแพทย

เพ มการม ส วนร วม ในโครงการส ขภาพของประชาชน (เชนการคดกรอง การไดรบภมคมกนโรค)

ใหขอมลผานชองทางการส อ ส า ร ต า ง ๆ ก า ร ใ หการศกษาปจเจกบคคลและผานการสอสารตางๆ

ค ว า ม ร อ บ ร ด า นส ข ภ า พ ข น ก า ร มปฏ ส มพน ธ ; ก า รพ ฒน า ท ก ษ ะ ส ว นบคคล

เหมอนขนท 1 และใหโอกาสเพอพฒนาทกษะเพอใหเกดสงแวดลอมทสนบสนน

มความสามารถเพมขนในการทจะปฏบตส งตางๆดวยตนเองตามความรทไดรบ เพมภาวะรบการจงใจและเพมความมนใจในตนเอง

เพมความสามารถทจะทาให เกดบรรทดฐานของสงคมการมปฏสมพนธกบกลมตางๆในสงคม

จดกจกรรมสอสารเฉพาะกล มตามความตองการเฉพาะ, สนบสนนใหชมชนสามารถชวยตนเองและมกลมทใหการสนบสนนทางสงคมใชชองทางการสอสารหลายชองทาง

ค ว า ม ร อ บ ร ข นวจารณญาณ : การส ร า ง พ ล ง ใ ห ก บป จ เ จก บ ค คลและชมชน

เหมอนกบขนท1และข นท 2 และ ให ข อ ม ลเก ยวกบตว ชว ดด านสขภาพทเกยวกบสงคมและเศรษฐกจ รวมถงโ อ ก า ส เ พ อ ใ ห เ ก ดนโยบายหรอเกดการเ ป ล ย น แ ป ล ง ก ฏระเบยบขององคกรเพอสนบสนนการสงเสรมสขภาพ

ปจเจกบคคลสามารถขจดป ญ ห า ต า ง ๆ ท เ ป นตวกาหนด/ชวดสขภาพได

พฒนาความสามารถทจะปฏ บ ต ก จ ก ร รมต า งๆเ ก ย ว ก บ ต ว ช ว ด ท า งส ข ภ า พ ด า น ส ง ค ม เศรษฐกจรวมถ งมพลงความสามารถเพ มข น ( C o m m u n i t y Empowerment)

ใหความช วย เห ลอด านเ ท ค น ค เ พ อ ส น บ ส น น ก จ ก ร ร ม ข อ ง ช ม ช น ตดตอสอสารกบผนาชมชนและนกการเมอง อานวยความสะดวกให เกดการพ ฒ น า ช ม ช น ( C o m m u n i t y Development)

��


*โปรดสงเกตวาใชคาวา “การศกษา” ซงไมไดจากดเฉพาะสขศกษาหรอนกสขศกษา แตเปนกจกรรมการศกษาทเปนบทบาทของเจาหนาททางดานสขภาพ จากแนวคดเกยวกบความรอบรดานสขภาพ (Health literacy) และบทบาทของความรอบรดานสขภาพตอการพฒนาดานการสงเสรมสขภาพและงานดานสาธารณสขโดยรวม สะทอนใหเหนถงความจาเปนในการพจารณาบทบาทของเจาหนาทสาธารณสขในการทจะพฒนาความรอบรดานสขภาพของปจเจกบคคล ชมชน กลมบคคล องคกร และผเกยวของตางๆใหเกดความรอบรดานสขภาพขนสงสดคอ ขนวจารณญาณทจะนาไปสการปองกนปญหาสขภาพ การแกปญหาอนๆทเกยวของกบสขภาพอยางมประสทธภาพ เกดการพฒนาอยางยงยนและสนบสนนการปฏรปประเทศดานสาธารณสขและสงแวดลอมของสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศของรฐบาลปจจบน นกสขศกษาหรอเจาหนาทสาธารณสขควรมทกษะดานใดบางเพอเพมพนความรอบรดานสขภาพ เพอใหบรรลเปาหมายความรอบรดานสขภาพขนวจารณญาณและใหเกดการเปลยนแปลงในชมชนหรอในพนท นอกจากจะทาใหเกดองคกรแหงความรอบรดานสขภาพ (Health literate organization) ซงเปนเปาหมายหนงของกรมอนามย กระทรวงสาธารณสขทมหนาทรบผดชอบในการขบเคลอนการปฏรปประเทศดานสาธารณสขและสงแวดลอมแลว ตามเนอหาและรปแบบของความรอบรดานสขภาพ (Health literacy model) ทเสนอแนะโดย Nutbeam3 แลวนาจะมความจาเปนทจะเสรมสรางใหเกดชมชน/ทองถน รอบรดานสขภาพ (Health literate community) ซงเปนขอเสนอหนงของขอเสนอ 10 ขอของสภาปฏรปฯ เพอสรางพลงความสามารถใหชมชนอนประกอบดวยกลมตางๆทมความสนใจและตงใจจะพฒนาชมชนใหเปนชมชนทสามารถปองกนปญหาสขภาพและแกไขปญหาสขภาพไดดวยชมชนเอง อนจะมผลตอสขภาพทดของปจเจกบคคลและประชาชนสวนรวมและเกดการพฒนาอยางยงยนโดยเนนความรวมมอ การบรณาการ การระดมสรรพกาลงตางๆในชมชน การมสวนรวมทกภาคสวน เปนตน ความรและทกษะทจาเปนในการรวมกลมของชมชนดงกลาวน ไดแกความรและทกษะดานตอไปน

1. การศกษาและวนจฉยปญหาในชมชน 2. การมสวนรวมโดยใชชมชนเปนฐาน (Community-based participation) 3. การจดการชมชน (Community organization) 4. การเสรมพลงความสามารถ (Empowerment) 5. พฤตกรรมศาสตรพนฐาน 6. การดาเนนการแบบสหวทยาการ (Interdisciplinary approach) 7. การดาเนนการแบบบรณาการ (Intergrational approach) 8. การเปนวทยากรกระบวนการ (Facilitator) 9. การรวมกลมและใชทมงานดานการสอสารเพอพฒนาการสอสารทมประสทธภาพในชมชนเชน

ผเชยวชาญดานการสอสาร, นกวชาการดานการตลาด, ผเชยวชาญดานการผลตสอ รวมถงผเชยวชาญในการใชเทคโนโลยสารสนเทศ

10. หลกและวธการดาเนนการวจยเชงปฏบตการ (Action research) ฯลฯ

สรป แนวคดเกยวกบการรอบรดานสขภาพ (Health literacy) มมานานแลว แตยงขาดความเขาใจทถกตอง

รวมกนอยางชดเจน หลงการประชมนานาชาตดานการสงเสรมสขภาพครงท 7 ณ กรงไนโรบ ประเทศเคนยา ไดมการตนตวอยางมากโดยเฉพาะในประเทศไทยซงประจวบกบชวงการเมองในประเทศทมการกาหนดนโยบายการปฏรปประเทศในชวง 20 ปขางหนาและคณะกรรมการขบเคลอนการปฏรปประเทศดานสาธารณสขและ

��


สงแวดลอมของสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศไดเนนเรอง “การปฏรปความรอบรและการสอสารสขภาพ” เปนแนวทางปฏรปหนงและไดกาหนดใหมการพฒนาความรอบรดานสขภาพของประชาชนอยในยทธศาสตรชาต 20ป อยในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตและแผนพฒนาดานสาธารณสข อยางไรกตาม “การพฒนาชมชน ทองถนใหเปนชมชนรอบรดานสขภาพ (Health literate communities)” กเปนขอเสนอหนงของสภาปฏรปประเทศ แตภายใตกรอบแนวคดเกยวกบความรอบรดานสขภาพทกรมอนามย กระทรวงสาธารณสขอางองคอ “ความรอบรและความสามารถดานสขภาพของบคคลในการทจะกลนกรอง ประเมน และตดสนใจทจะปรบเปลยนพฤตกรรม เลอกใชบรการและผลตภณฑสขภาพไดอยางเหมาะสม”2 คาดวาขอเสนอแนะจากเอกสารฉบบนนาจะเปนประโยชนตอการดาเนนงานพฒนาการดานความรอบรดานสขภาพในชมชนไมมากกนอย ซงยงคงตองการการศกษา วจย อกมากเพอใหการพฒนาความรอบรดานสขภาพเกดประโยชนตอชมชน สนองตอบความตองการ ปญหาของชมชนอยางแทจรง และสรางความเขมแขงแกชมชนไดอยางมประสทธภาพและยงยน และประเทศเกดการพฒนาอยางยงยนตอไป

เอกสารอางอง 1 รายงานคณะกรรมาธการขบเคลอนการปฏรปประเทศดานสาธารณสขและสงแวดลอม สภาขบเคลอน

ก า ร ป ฏ ร ป ป ร ะ เ ท ศ ส า น ก ง า น เ ล ข า ธ ก า ร ส ภ า ผ แ ท น ร า ษ ฎ ร เ ข า ถ ง เ อ ก ส า ร ไ ด ท http://library2.parliament.go.th/ giventake/content_nrsa2558/d111459-03.pdf

2วชระ เพงจนทร ความรอบรดานสขภาพ เขาถงเอกสารไดท http://203.157.7.150/news/file/321 3Nutbean, D. (2000) Health literacy as a public health goal : a challenge for contemporary

strategies into the 21th century. Health Educational International, 5(3) 4Freebody, P.and Luke, A. (1990) ‘Literacies’ programs ; debates and demands in cultural

context. Prospects, 5,7-16. 5Freire, P.(1970) Pedagogy of the Oppressed. Continuum/Seabody, New york. 6Wallerstein, N. and Bernstein, E.(1988) Empowerment education : Freire’s ideas adapted to

health education, Health Education on Quaterly, 15, 379-394. 7Bloom, B.S. (Editor) (1956) Taxonomy of Educational Objectives : The Classification of

Educational Goals, Handbook I :Cognitive Domain. New York : David Mckay Company. 8Anderson, L.W. and Krathwohl, D.R. (editors). 2001. A Taxonomy for Learning, Teaching, and

Assessing : a Revision of Bloom’s Taxonomy of Educational Objectives. New York ; Longman.

9พระพรหมคณาภรณ (ป.อ.ปยตโต) (2557) พทธธรรมฉบบปรบขยาย มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราช วทยาลยพมพแบบเผยแพร พมพครงท 39

10ประภาเพญ สวรรณและคณะฯ (2541) พฒนาทกษะชวตเพอพฒนาพฤตกรรมสขภาพในการปองกนโรค ไมตดตอในเดกและเยาวชน โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย

11Work Health Organization. (1988) Health Promotion Glossary. Division of Health Promotion, Education and Communications, Health Education and Health Promotion Unit, WHO Geneva.

��


การศกษาการดาเนนงานสรางสขภาพด วถพทธ ในการปองกนและแกไขปญหาโรคเรอรง อาเภอพรานกระตาย จงหวดกาแพงเพชร A Buddhist Health Promotion Program for Prevention Solving Chronic Diseases Problem Prankratai District Khampangphet Province ผวจย รองศาสตราจารย ดร.สรย จนทรโมล

บทคดยอ การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาการดาเนนงานสรางสขภาพดวถพทธ ในการปองกนและแกไขปญหา

โรคเรอรงในกลมผสงอาย อาเภอพรานกระตาย จงหวดกาแพงเพชร ดาเนนการศกษาระหวางเดอนมกราคม ถงเดอนกนยายน 2559 เกบรวบรวมขอมลเชงคณภาพและเชงปรมาณ เปนการวจยประเภทสารวจ เครองมอทใชคอแบบสมภาษณเชงลก การสนทนากลม แบบสอบถาม และแบบสงเกตการณการมสวนรวมของภาคเครอขาย ในการดาเนนงานการสรางสขภาพดวถพทธ ผลการวจยพบวา ผสงอาย จานวน 65 คนทเขารวมโครงการ มการปฏบตตามเทคนค 3 ส. 3 อ. 1 น. มสขภาพดขน รอยละ 76.9 มกจกรรมออกกาลงกาย รอยละ 81.5 ผอนคลายอารมณ รอยละ 89.2 ผสงอายมความเคยชนกบการสวดมนตทาสมาธเปนวถชวตประจาวน และมการปฏบตสมาเสมอ เขาวดสนทนาธรรมกบพระสงฆ รอยละ 100

คาสาคญ : การดาเนนงานสรางสขภาพด วถพทธ การปองกนแกไขโรคเรอรง ผสงอาย Abstract

The research was aimed to study a Buddhist Health Promotion Program for Prevention Solving Chronic Diseases Problem, Prankratai District Khampangphet Province. The study was Carried out during January to September 2016. The data were collected by using In-depth Interview, Focus-group, Questionnaire and Observation form. The participation on network groups in working on a Buddhist Health Promotion Program. The results of the study found that the implementation had been made through the participation of the committees in the village. The 65 elderypeople who had participated in the program enhancing Buddhism Oriented. They were practice desirable health behavior in regard to technique “ 3 S” “3 O” and “1 N” , made people had a good health 76.9% , Exercise 81.5%

Relaxation 89.2% Be acquainted with praying, meditation and practice them as one of their daily living activities, and have regular Buddhism related dialogue with monks 100%

Key words : Buddhist Health Promotion Program, Buddhism Thought, Prevention Solving Chronic Diseases Problem, Eldery

��


บทนา โรคเรอรงเปนโรครกษาไมหาย ผสงอายสวนใหญทมโรคเรอรง จะไมแสดงอาการ บางครงจะทราบเมอมอาการมาก หรอมภาวะแทรกซอนเกดขนแลว จงมกมผเรยกโรคกลมนวา “เพชฌฆาตเงยบ” (Silent Killer) โรคเรอรงสามารถควบคมและสามารถปองกนการเกดภาวะแทรกซอนได ผปวยโรคเรอรงจะมสขภาพด ชวตยนยาว ตองใสใจปฏบตตว มพฤตกรรมสรางสขภาพ ไดแก ออกกาลงกาย บรโภคอาหารถกหลกและการจดการความเครยด 1

กระทรวงสาธารณสขโดยมลนธอทย สดสข รวมกบกรมสนบสนนบรการสขภาพ สานกงานปลดกระทรวงสาธารณสข ไดนานวตกรรมองคความรการสรางสขภาพดวถพทธ เพอการปองกนและแกไขปญหาโรคเรอรง 6 โรค ไดแก โรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง โรคไขมนในเลอดสง โรคหวใจและหลอดเลอด โรคมะเรงและโรคเอดส มลนธอทย สดสข ดาเนนโครงการหมบานตนแบบสขภาพดวถพทธจงหวดละ 1 หมบาน ตงแตป พ.ศ. 2553 และมการประเมนผลการดาเนนงาน มการถอดบทเรยนเปนระยะๆ จนถงป พ.ศ.2556 ไดสรปผลการสรางสขภาพดวถพทธโดยใชเทคนค 3ส. 3อ. 1น. ควบคกบมาตรการทางการแพทยและสาธารณสขและมาตรการทางสงคม รวมทงการนาหลกพระพทธศาสนามาประยกตใชในการดาเนนชวตประจาวนเปนรายบคคลในระดบหมบานหรอชมชนโดยเนนกระบวนการมสวนรวมของภาคเครอขาย (บวร.สอ.) ของชมชนในการดาเนนกจกรรมสขภาพดวถพทธทง 12 เขตสขภาพ ปจจบนมการขยายการดาเนนงานตามหมบานทวประเทศไทย แตละหมบานจะมการปฏบตแตกตางกนตามศกยภาพของคนในชมชนตามทรพยากรทม ตามวฒนธรรม สงคมแตละทองถน ทางพระพทธศาสนา ไดมพทธพจน ความสาคญของสขภาพความวา “อาโรคยปรมา ลาภา” ความไมมโรคเปนลาภอยางยง ซงในพระไตรปฎกไดบรรจคาสอนของพระพทธเจาเกยวกบโรคโดยตรงไวใน “โรคสตร วาดวยโรค” ความวา “มโรค 2 อยาง คอ โรคทางกาย และโรคทางใจ คนทไมมโรคทางกายในแตละปหรอหลายป แมยงกวารอยป ยงพอมอย แตผจะกลาวอางวาตนเองไมมโรคทางใจ ตลอดระยะเวลา แมแตครเดยวหาไดโดยยาก ยกเวนผหมดกเลสแลว” อยางไรกตามสมเดจพระสมมาสมพทธเจาทรงสอนใหใชปญญาในการดารงชวต และใหชวยเหลอเกอกลสงคมดวยเชนเดยวกน การดแลสขภาพ ทางการแพทยและการสาธารณสขเนนใหความสาคญของการชวยเหลอพงพาตนเอง ในการดแลสขภาพเปนเบองตน หากเหลอความสามารถของตนเอง จงพงพาคนอน เชน บคลากร สถานอนามยและโรงพยาบาล เปนตน ในทางพระพทธศาสนากมพทธพจนสงเสรมการพงพาตนเองวา “อตตาห อตตโน นาโถ ตนเปนทพงแหงตน” สวนการใหบรการแกผอนนน สมเดจพระมหตตลาธเบศรอดลยเดชวกรมพระบรมราชชนก ไดทรงสอนใหนกถงประโยชนของผอนเปนทหนง ประโยชนสวนตนเปนทสอง ซงสอดคลองกบคาสอนของพระพทธองคใน สงคหวตถ 4 คอ ทาน หมายถง การให การเสยสละ การแบงปนเพอประโยชนแกคนอน ชวยปลกฝงใหเปนคนทไมเหนแกตว แบงปนกน ปยะวาจา หมายถง การพดจาดวยถอยคาไพเราะออนหวาน จรงใจ ไมพดหยาบคายกาวราว พดในสงทเปนประโยชน เหมาะกบกาลเทศะ พดดตอกน อตถจรยา หมายถง ชวยเหลอกน และ สมานตตา หมายถง การเปนผมความสมาเสมอ โดยประพฤตตวใหมความเสมอตนเสมอปลาย วางตวด เปนตน ในการปองกนและแกไขปญหาสขภาพใหเกดการดแลสขภาพอยางตอเนองและยงยนจาเปนตองอาศยศาสตรและศลปดานการแพทย การสาธารณสข บรณาการเขากบศาสนาธรรม ซงเปนหลกยดเหนยวจตใจของประชาชนโดยสวนใหญ มหลกคาสอนทสามารถหยบยกหรอนามาประยกตใชในการดแลสขภาพในชวตประจาวนได

�


ผวจยมความสนใจทจะศกษาวถการดาเนนชวตผสงอายโรคเรอรงในการดแลสขภาพตวเอง ในการดาเนนชวตประจาวนอยางมคณภาพ มความสงบสข สขสบายกายใจ สงเสรมและดแลสขภาพตนเอง ครอบครวใหมความสข ปรบพฤตกรรม สงเสรมสขภาพด มความสขในปนปลายชวต ชวตมความปลอดภย มธรรมในใจ มกจกรรมธรรมะในกลม ทาสมาธ สวดมนตภาวนาและเขาวดสนทนาธรรมกบพระสงฆผรและมชวตกบครอบครวทอบอน สรางครอบครวใหมพฤตกรรมสขภาพด วถพทธ รปแบบการวจย

การศกษาครงนเปนการวจยเชงคณภาพและเชงปรมาณ ทาการเกบขอมลระหวางเดอนมกราคม ถงเดอนกนยายน 2559 ประชากรทใชในการศกษาครงน คอ ผสงอายในหมบานคยปารง ตาบลวงควง อาเภอพรานกระตาย จงหวดกาแพงเพชร ทงเพศชายและเพศหญง มโรคเรอรงประจาตวอยางนอย 1 โรค และสมครใจเขารวมกจกรรมสขภาพด วถพทธ จานวน 65 คน เครองมอทใชในการวจย คอ แบบสมภาษณเชงลก การสนทนากลม แบบสอบถาม และแบบสงเกตการณการมสวนรวมของภาคเครอขาย ในการดาเนนงานการสรางสขภาพด วถพทธ คาถามการวจย

การศกษาการดาเนนงานสรางสขภาพด วถพทธ ในการปองกนและแกไขปญหาโรคเรอรง อาเภอพรานกระตาย จงหวดกาแพงเพชรเปนอยางไร

วตถประสงคทวไป เพอศกษาการดาเนนงานสรางสขภาพดวถพทธในการปองกนแกไขปญหาโรคเรอรง หมบานคยปารง ตาบล

วงควง อาเภอพรานกระตาย จงหวดกาแพงเพชร วตถประสงคเฉพาะ

1. เพอศกษาการดาเนนงานสรางสขภาพดวถพทธในการปองกนและแกไขปญหาโรคเรอรงในผสงอาย ดวยเทคนค 3ส. 3อ. 1น.

2. เพอศกษาการสรางสขภาพดวถพทธในการปองกนแกไขปญหาโรคเรอรงในผสงอาย 3. เพอศกษาการมสวนรวมของภาคเครอขาย (บวร.สอ.) ในการปองกนแกไขโรคเรอรงของผสงอาย

�


กรอบแนวคดในการวจย

การดาเนนงานสรางสขภาพดวถพทธของผสงอายในชมชน

กจกรรมวถพทธของผสงอาย 3 ส. สวดมนต สมาธ สนทนาธรรม

� ปฏบตสวดมนต นงสมาธ สนทนาธรรม - ปฏบตเปนกจวตรประจาวน - ปฏบตทกวนพระ - ปฏบตทวด ทบาน - ปฏบตตามอาชพและโอกาส

3 อ. อาหาร ออกกาลงกาย อารมณ - รณรงคปรบพฤตกรรมบรโภค เลก ลด ละ อาหาร หวาน มน เคม

- จดใหมการผลตและใชสมนไพร ใชสมนไพรอยางมความร ออกกาลงกาย – เปนประจา สมาเสมอ อารมณ – การจดการความเครยด การผอนคลายตามวถพทธ 1 น. นาฬกาชวต ปฏบตวถพทธโดยประยกต ผสมผสานกบการดแลสขภาพในชวตประจาวน

การมสวนรวม

1. รวมคด

2. รวมดาเนนการ

3. รวมประเมนผล

4. รวมรบผลประโยชน

คณะกรรมการในชมชน โครงสราง

ภาคเครอขาย บวร สอ. ประกอบดวย 1. ผอานวยการโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตาบล (ผอ.รพ.สต.) 2. ผนาศาสนา/พระ 3. ผอานวยการโรงเรยน/คณะคร 4. ผแทนองคการบรหารสวนตาบล 5. อาสาสมครสาธารณสขประจาหมบาน (อสม.)

บทบาทหนาทคณะกรรมการในการปองกนแกไขโรคเรอรงใน

ผสงอาย

1. จดทาแผนททางเดนยทธศาสตร และแผนปฏบตการ

2. จดระบบตรวจคดกรองโรคเรอรง

3. จดระบบสงตอ 4. จดเวทประชาคม 5. การคดเลอกหวขอธรรมทนามา

ประยกต 6. จดกจกรรมสรางสขภาพและ

ปองกนโรคเรอรงโดยบรณาการหลกพทธธรรม

7. จดเผยแพรและประชาสมพนธ 8. จดระบบตดตามและ

ประเมนผล

��


ตารางท 1 จานวนและรอยละของผสงอายทปฏบตกจกรรม 3ส 3อ 1น จาแนกตามรายกจกรรม (n = 65)

กจกรรมการปฏบต/เวลาปฏบต ปฏบต ไมไดปฏบต จานวน รอยละ จานวน รอยละ

1. กจกรรม 3 ส. - สวดมนต (05.00 - 07.00 น.)

(19.00 - 22.00 น.) - นงสมาธ (05.00 - 07.00 น.)

(19.00 - 22.00 น.) - สนทนาธรรม ( 19.00 – 22.00 น.) 2. กจกรรม 3 อ

2.1 อาหารถกหลกโภชนาการ 2.1.1 ดมนา 2-3 แกว (05.00 น.) (22.00 น.) 2.1.2 รบประทานอาหารเชา (07.00-08.00 น.) (มอหนก) 2.1.3 รบประทานอาหารกลางวน (12.00-13.00 น.) (มอหนก) 2.1.4 รบประทานอาหารเยน (19.00-22.00น.) (มอเบา) 2.2 ออกกาลงกาย 2.2.1 ตามความเหมาะสม (05.00-07.00 น.) (16.00-17.00 น.) 2.2.2 ตามภารกจประจาวน (08.00-12.00 น.) (13.00-16.00 น.) 2.3 อารมณด (05.00-07.00 น.) (ผอนคลาย สบายอารมณ) (17.00-18.00 น.) (19.00-22.00น.) 3. กจกรรม 1 น. 3.1 ปฏบตกจวตรประจาวน (05.00-22.00 น.) ดวย 3 ส 3 อ 3.2 นอนหลบสบาย (22.00-05.00 น.)

22 55 19 40 26

56 44 63

62

58

42 46 53 47 53 50 58

61

57

33.8 84.6 29.2 61.5 40.0

86.2 67.7 96.9

95.4

89.2

64.6 70.8 81.5 72.3 81.5 76.9 89.2

93.4

87.7

43 10 46 14 39

9 21 2 3 7

23 19 12 18 12 15 7 4 8

66.2 15.4 70.8 21.5 60.0

13.8 32.3 3.1

4.6

10.8

35.4 29.2 18.5 27.7 18.5 23.1 10.8

6.6

12.3

��


ผลการวจย จากตารางท 1 ขอมลเกยวกบกลมตวอยางผสงอาย จานวน 65 คน ทเขารวมกจกรรมสรางสขภาพดวถพทธ ดวยเทคนค 3 ส. 3 อ. 1 น. ผลการศกษาพบวา ในรอบปทผานมาผสงอายไดเรยนร ปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ มการปฏบต 3 ส. รอยละ 84.6 ทาสมาธ รอยละ 61.5 สนทนาธรรมกบพระ รอยละ 40 กจกรรม 3 อ รบประทานอาหารเชาเพมขนรอยละ 96.9 ออกกาลงกายตามภารกจประจาวน รอยละ 81.5 สวนดานจตใจ อารมณดขน ผอนคลาย สบายอารมณ รอยละ 89.2 มการปฏบตกจกรรมกจกรรม 1 น. ปฏบตกจวตรประจาวนดวย 3 ส. 3 อ. รอยละ 93.4 นอนหลบสบาย รอยละ 87.7

การอภปรายผล อภปรายตามวตถประสงคขอท 1 การดาเนนงานสรางสขภาพด วถพทธ ในการปองกนแกไขปญหาโรคเรอรงดวยเทคนค 3ส. 3อ. 1น. มการบรณาการกจกรรม 3ส. 3อ. 1น. เขากบการดาเนนชวตประจาวน ไมมความยงยาก สวนเวลาในการสวดมนตทบานไดปรบตามความสะดวกของบคคล มการแลกเปลยนเรยนรปฏบตตอเนองและเหนผลจรง ผสงอายทปฏบตสวนใหญเปนเพศหญง รอยละ 86.2 ผสงอายรอยละ 100 ไดเขารวมประชมเวทประชาคมของหมบานทาใหเขาใจแผนการปฏบตสรางสขภาพด วถพทธ จงใหความรวมมอดในการปรบพฤตกรรมบรโภคอาหารเพอปองกนโรคเรอรง เขาใจพทธดารส คาแนะนาใหบรโภคอาหารตาง ๆ โดยใชหลกโยนโสมนสการ คอ รจกพจารณากน ใช ดวยการคานงถงคณคาทแทจรง กนใหพอดจะไมเกดโทษ แตใหคณประโยชน สงเสรมชวตทดงาม หลอเลยงรางกายใหอยอยางผาสก2 อภปรายตามวตถประสงคขอท 2 การสรางสขภาพด วถพทธ ในการปองกนแกไขปญหาโรคเรอรง เมอผสงอายปฏบต 3ส. 3อ. 1น. ทาใหจตใจสบาย เพราะผสงอายมความศรทธา การสวดมนตทาสมาธและมโอกาสไดสนทนาธรรมะกบพระสงฆทมความรดานสขภาพผสมหลกธรรมะ มความเชอมนทาใหเกดการปฏบตตอเนอง และยดปรชญาสขภาพดไมมขาย อยากไดตองทาเอง ประชาชนใหความสาคญตอการสงเสรมสขภาพ สรางความรสกรบผดชอบสขภาพตวเอง ทางพทธศาสนามพทธพจนสงเสรมพงพาตน “ อตตาหอตตโนนาโถ ตนแลเปนทพงแหงตน” สรางความตระหนกในการปองกนโรคเรอรง โดยการทาใจสงบมสมาธ มพฤตกรรมดแลสขภาพรวมไปดวย เนนการดแลสขภาพตวเองอยางตอเนอง อภปรายตามวตถประสงคขอท 3 การมสวนรวมของภาคเครอขายและของประชาชนในชมชน ในการขบเคลอนการดาเนนงานสรางสขภาพดวถพทธ 3ส. 3อ. 1น. คณะกรรมการสรางสขภาพด ประกอบดวย 1. ผอานวยการโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตาบลวงควง 2. ผนาศาสนา พระสงฆ มรรคนายก 3. ผอานวยการโรงเรยนและคณะคร 4. องคการบรหารสวนตาบล 5. ผนาชมชน กานน ผใหญบาน 6. อาสาสมคร สาธารณสข (อสม.) 7. ประชาชนชาวบาน หมอดนอาสา คณะกรรมการดาเนนงานสรางสขภาพดวถพทธทง 7 กลม ไดรบการพฒนาศกยภาพเปนวทยากรแกนนาสรางสขภาพด และไดรบการแตงตงอยางเปนทางการจากคณะกรรมการจงหวด เรยกวา คณะกรรมการสรางสขภาพด วถพทธ หรอเรยกวาภาคเครอขาย บวร.สอ. ดาเนนงานในพนทและนอกพนทครอบคลม 12 หมบาน กจกรรมดาเนนการ เชน มการตดตอสอสารโดยหอกระจายขาว เฟสบค ไลน โทรศพท รายการวทยชมชน ซงมพระเปนเครอขายจดรายการวทย “ธรรมะสบาย สบาย สไตลลนทง” จดหลกสตร 2 วน อบรมผสงงอายใชเทคนค 3ส. 3อ. 1น. หลงอบรมกลมผสงอายไดผลด ทกคนมความรในการประยกตเทคนค 3ส. 3อ. 1น. ไดนานาฬกาชวตมาปฏบตในชวตประจาวน ไดปฏบตตามคาสอนของพระพทธเจา เรยกไดวาเมอนาไปปฏบตแลวไดผลจรง มองเหนผลด อสม.มการนาสมนไพรและกจกรรมทางสขภาพจตมา

��


ประยกตใชในชวตประจาวน ชมชนไดปรบจดสถานทออกกาลงกายในชมชน อานวยความสะดวกแกผสงอายและประชาชน ผลของการมสวนรวมของชมชนเพอผสงอาย ทาใหผสงอายใหความสาคญของการปองกนโรคเรอรง จดสงแวดลอมและความปลอดภยในชมชนในการสงเสรมสขภาพด พฒนาสขภาพจตแกผสงอาย ประชาชนมความรกสามคค ดแลชวยเหลอ เอออาทรตอกนด มความสข ไมมลกขโมย ไมมยาเสพตด มการจดมาตรการทางสงคมรวมกนในชมชน 3 มาตรการ คอ 1. งดสบบหรและดมสรา หามนาสรามางานศพ 2. นกเรยนรวมสรางกฎระเบยบ หามสบบหร ดมสราในบรเวณวด โรงเรยน 3. ไมมนาปลาบนโตะอาหาร ภาคเครอขายปฏบตตวเปนตวอยางทดโดยการดแลสขภาพตนเองใหมสขภาพด แขงแรง มสขภาพจตด การดแลสขภาพของนกเรยน จากการสงเกตนกเรยนสขภาพด มสมาธในการเรยน ระมดระวง เอออาทร นาไปปฏบตในครอบครว ครจดกจกรรมฝกสมาธนกเรยน ทกวนองคารแตงชดขาวไปโรงเรยน พระรวมจดกจกรรมธรรมะในโรงเรยน ฝกอบรมนกเรยนเปนมรรคทายกนอย ผนาศาสนา พระสงฆ ไดปรบปรงวดใหเปนสถานทปฏบตธรรม เนนการดแลสรางสขภาพดวถพทธ จดใหมกจกรรมสวดมนต สนทนาธรรมทกวนอาทตยและทกวนพระ มประชาชนมารวมจานวนมาก พระสงฆมสขภาพด มความสขในการนาวถพทธมาประยกต พระสงฆมการสวดมนตใหมเสยงดงเพมขนเปนการบรหารปอด ปลกฝงแนวคดใหประชาชน ฝกจตดงาม มองโลกในแงด เปลยนวธคด คอ คดบวก พระสงฆมกจกรรมบรหารรางกาย เพอสรางสขภาพทดเพมขน สอดคลองกบหลกธรรมในพระไตรปฎกของอทย สดสข3

มการเปลยนแปลงพฤตกรรมการดแลสขภาพตนเองของผสงอายโรคเรอรงทไดเขารวมโครงการดขน มความรเรองโรคเรอรง การปองกนโรคแทรกซอน มการปรบพฤตกรรมการกนเคมลดลง มสตในการควบคมอารมณดขน ทาใหบรรยากาศในครอบครวไมมการโตเถยงกน ลดปญหาขดแยงในครอบครว

สรป จากการศกษาการดาเนนงานสรางสขภาพด วถพทธในการปองกนและแกไขปญหาโรคเรอรง อาเภอพรานกระตาย จงหวดกาแพงเพชร พบวา ผสงอายทเขารวมกจกรรมสรางสขภาพดวถพทธ มการนาเทคนค 3 ส. 3 อ. 1 น. มาประยกตใชในการดาเนนชวต ผสงอายไดเรยนร ปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ มการสงเสรมปรชญาแนวคด “สขภาพดไมมขาย อยากได ตองทาเอง” การดแลรบผดชอบสขภาพตวเอง พงตนเองเนนการชวยตวเอง

ขอเสนอแนะ ขอเสนอแนะดานการปฏบต 1. ในการปองกนโรคเรอรงในผสงอาย ควรไดรบการสนบสนน ดแล อานวยความสะดวกจากสมาชกครอบครว ภาคเครอขาย ใหนาเทคนค 3ส. 3อ. 1น. ไปปฏบตในชวตประจาวนใหตอเนองตามหลกวถพทธ 2. ควรนาวถพทธและหลกธรรมมาประยกตในการดแลผสงอายตดเตยงหรอผปวยวาระสดทาย (end of life) เพอชวยดานจตใจของผปวยและครอบครว และการเตรยมความพรอมในการตอนรบวนสดทายของชวตอยางมความสขและสขภาพจตทสงบ 3. การดแลสขภาพวถพทธ ควรนามาประยกตใชในทกกลมอาย เรมฝกตงแตวยเดก วนเรยน วยทางาน และวยสงอาย

��


ขอเสนอแนะดานนโยบาย 1. กระทรวงสาธารณสข ควรจดใหมการประยกตการสรางสขภาพด วถพทธ กบกระทรวงอน และ

หนวยงานของกระทรวงสาธารณสข เปนนโยบายสาธารณสข หรอกาหนดเปนวาระแหงชาต 2. ควรสนบสนนแตละหมบานในการประยกตสขภาพด วถพทธ 3ส. 3อ. 1น. มการประสานความรวมมอ

ใชหลก “บวร” บาน วด โรงเรยน และโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตาบล ในการดาเนนงานสงเสรมสขภาพด วถพทธ ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป

1. ศกษารปแบบการพฒนาการสรางสขภาพดวถพทธในชมชนโดยใชการรวมพลงเครอขายขบเคลอนสขภาพดวถพทธในกลมวยทางาน

2. ศกษาในกลมนกเรยน การสรางเสรมสขภาพ คณธรรม จรยธรรมโดยวถพทธ เปนความรวมมอระหวาง บาน วด และโรงเรยน

3. นาหลกธรรมทางศาสนาพทธทควรปฏบตในชวตประจาวนมาศกษาเพม เชน ไตรสกขา ธรรมบาบด ธรรมโอสถ และการสรางสขภาพทางสงคม เชน เบญจศล เบญจธรรม สงคหวตถ 4 ละเวนอบายมข 6

4. ปรบหลกธรรมะใหเปนรปธรรม เพอนาไปศกษาวจยในกลมพฤตกรรมเสยง กลมนกโทษในเรอนจา วยรนเกเร หรอผปวยโรคเรอรงในโรงพยาบาล หรอผปวยตดเตยงทบาน

5. นาทฤษฎจตบาบดในรายทมปญหาสขภาพจต ใน 5 กลมเปาหมาย 6. ทาการศกษาในกลมพระสงฆ เพอคนหาพระสงฆทมภาวะผนา มศกยภาพในการจดกจกรรมสขภาพดวถ

พทธประจาวดและรวมมอกบหนวยงานตางๆ โรงเรยน สถานศกษา 7. พระสงฆควรจะศกษารปแบบการจดการอบรม การจดการเรยนการสอน วธการสอน กลยทธให

ประชาชนไดทากจกรรมสวดมนต ภาวนา ฝกสมาธ สนทนาธรรมะ 8. ควรศกษาเปรยบเทยบหมบานทมการดาเนนงานสรางสขภาพด วถพทธ กบหมบานทไมมการดาเนนงาน

เพอศกษาพฤตกรรมการดแลสขภาพตนเอง

เอกสารอางอง ผองศร ศรมรกตและคณะ. รายงานการวจย เรอง การพฒนาพฤตกรรมการสรางเสรมสขภาพอยางยงยนดวยการ

ออกกาลงกาย การบรโภค การจดการความเครยด อยางมสวนรวมของประชาคมในคณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยมหดลและสถาบนสมทบ. กรงเทพฯ : โรงพมพมณสพโลม; 2551.

พระพรหมคณาภรณ (ป.อ.ปยตโต). อายยนอยางมคณคา. กรงเทพฯ : โรงพมพบรษทรงศลปการพมพจากด; 2556. อทย สดสขและคณะ. สาธารณสขในพระไตรปฎก บรณาการสสขภาพด ชวมสข. พมพครงท 2 นนทบร : โรงพมพ

เทพประทานการพมพ; 2554

��


ปจจยทสงผลตอการปฏบตงานดานการสงเสรมสขภาพผสงอายของอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบานตาบลสระลงเรอ อาเภอหวยกระเจา จงหวดกาญจนบร Factors Affecting the Performance for the Health Promotion of the Elderly of the Village Public Health Volunteers in Tambon Sara Long Ruea Huai Krachao District Karnchanaburi Province ผวจย ศรกญญา ฤทธแปลก

สาขาวชา สาธารณสขศาสตร มหาวทยาลยเวสเทรน

บทคดยอ การวจยครงนมวตถประสงคเพอ 1) ศกษาปจจยสวนบคคล ปจจยดานความรในการสงเสรมสขภาพ

ผสงอาย ปจจยดานแรงสนบสนนทางสงคม และการปฏบตงานสงเสรมสขภาพผสงอายของอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบานตาบลสระลงเรอ อาเภอหวยกระเจา จงหวดกาญจนบร 2) ศกษาความสมพนธระหวางปจจยสวนบคคล ปจจยดานความรเกยวกบการสงเสรมสขภาพผสงอาย ปจจยดานแรงสนบสนนทางสงคม กบการปฏบตงานสงเสรมสขภาพผสงอายของอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบานตาบลสระลงเรอ อาเภอหวยกระเจา จงหวดกาญจนบร และ 3) ศกษาอทธพลของปจจยสวนบคคล ปจจยดานความรเกยวกบการสงเสรมสขภาพผสงอาย ปจจยดานแรงสนบสนนทางสงคมทมตอการปฏบตงานสงเสรมสขภาพผสงอายของอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบานตาบลสระลงเรอ อาเภอหวยกระเจา จงหวดกาญจนบร ประชากรเปาหมายทใชในการศกษาเปนอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบานของจงหวดอบลราชธาน ป พ.ศ. 2560 จานวน 120 คน เครองมอทใชในการวจยเปนแบบสอบถาม มคาความเชอมนทงฉบบเทากบ 0.95 สถตทใชในการวเคราะหขอมล ไดแก การแจกแจงความถ (Frequency) คารอยละ (Percentage) คาเฉลย (Mean) สวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) คาสมประสทธสหสมพนธแบบเพยรสน ผลการศกษาวจยพบวา 1) ปจจยสวนบคคลของอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบานตาบลสระลงเรอ อาเภอหวยกระเจา จงหวดกาญจนบร พบวา กลมตวอยางเปนเพศหญงมากทสด คดเปนรอยละ 70.83 มสถานภาพสมรส คดเปนรอยละ 67.50 มระดบการศกษาสงสดอยในระดบประถมศกษา คดเปน รอยละ 48.33 มอาชพเกษตรกรรมมากทสด คดเปน รอยละ 85.00 และไมไดดารงตาแหนงอนๆ ในหมบานมากทสด คดเปน รอยละ 80.00 และสวนใหญไมมผสงอายในครอบครว คดเปนรอยละ 72.50 อายเฉลย 42 ปอายมากทสด 62 ป นอยทสด 27 ป ระยะเวลาการเปนอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบานเฉลย 8 ป มากทสด 22 ป นอยทสด 1 ป ม มรายไดเฉลย 6,533.52 บาทตอเดอน มรายไดมากทสด 32,700บาทตอเดอน รายไดนอยทสด 6,000 บาทตอเดอน เมอรวมรายไดทงครอบครว พบวา มรายไดเฉลย 18,701.40 บาทตอเดอน มรายไดมากทสด 65,000บาทตอเดอน รายไดนอยทสด 6,000 บาทตอเดอน ปจจยดานความร พบวาอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบาน ตาบลสระลงเรอ อาเภอหวยกระเจา จงหวดกาญจนบร สวนใหญมความรในการสงเสรมสขภาพผสงอายอยในระดบปานกลาง คดเปนรอยละ 50.59 ปจจยดานแรงสนบสนนทางสงคม พบวาอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบาน ตาบลสระลงเรอ อาเภอหวยกระเจา จงหวดกาญจนบร ไดรบแรงสนบสนนทางสงคมทงสดานในการดาเนนงานสงเสรมสขภาพผสงอายโดยรวมอยในระดบมาก (� = 3.85) และการปฏบตงานสงเสรมสขภาพผสงอายของ

อาสาสมครสาธารณสขประจาหมบานจงหวดอบลราชธาน มการปฏบตงานโดยรวมอยในระดบปานกลาง (� = 3.26) 2) อาย ความรในการสงเสรมสขภาพผสงอายและแรงสนบสนนทางสงคมท งสดานมความสมพนธ

��


กบการปฏบตงานสงเสรมสขภาพผสงอายของอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบาน ตาบลสระลงเรอ อาเภอหวยกระเจา จงหวดกาญจนบร อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01 ระยะเวลาการเปนอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบานและการมผสงอายในครอบครวมความสมพนธกบการปฏบตงานสงเสรมสขภาพผสงอายของอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบาน จงหวดอบลราชธาน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05 สวนเพศ สถานภาพสมรส ระดบการศกษา อาชพ รายไดและการดารงตาแหนงอนในหมบานไมมความสมพนธกบการปฏบตงานสงเสรมสขภาพผสงอายของอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบานตาบลสระลงเรอ อาเภอหวยกระเจา จงหวดกาญจนบร คาสาคญ : การปฏบตงานดานการสงเสรมสขภาพผสงอาย , อาสาสมครสาธารณสขประจาหมบาน Abstract

The research aimed study 1) the bio-social factors, the factors of the elderly health promotion knowledge, social support and the performance for the health promotion of the village public health volunteers in Tambon Sara Long Ruea Huai Krachao District Karnchanaburi Province 2) the relations between the factors in question and the performance by the village public health volunteers. The Population target usedin the study were 120 village public health volunteers of Tambon Sara Long Ruea Huai Krachao District Karnchanaburi Province in 2017. The research instrument was a questionnaire with a confidence value equivalent to 0.95. Statistics used in data analysis were frequency, percentage, mean, standard deviation, Pearson’s correlation coefficient analysis.The research findings were as following 1) As regards the bio-social factors, it was found that the samples were mainly females (70.83%), aged 42 on average, married (67.50%), average monthly income being 6,533.52 baht, family income per month being 18,701.40 baht, they had a primary education (48.33%), had a farming occupation (85.00%), had been the village health volunteers for 8 years on average, and they had no elderly in their family (72.50%).The village public health volunteers in the study had a moderate degree of knowledge regarding health promotion (50.59%), they had social support at a good level (� =3.85) and their performance for health promotion was at a very good level (� =3.26). 2) Ages, knowledge on health promotion for the elderly and social support were related to the volunteers’ performance in health promotion for the elderly with a statistical significance of 01. Duration of being volunteers and having the elderly in their family were related to the performance of the village public health volunteers with a statistical significance of 0.05. Gender, marital status, educational levels, occupations, income were not related to the performance for health promotion of the volunteers in the study.

Keywords : Performance for the Health Promotion of the Elderly , village public health volunteers

��


บทนา ในสงคมโลกปจจบนสถานการณประชากรกาลงเปนทไดรบความสนใจโดยเฉพาะเรองทเกยวกบ

โครงสรางประชากรทกาลงมการเปลยนแปลงอยางตอเนองซงเปนสงคมทเขาส "สงคมผสงอาย" (Aging Society) องคการสหประชาชาต (UN) ไดนยามวาประเทศใดมประชากรอาย 60 ปขนไปเปนสดสวนเกน 10% หรออาย 65 ปขนไปเกน 7% ของประชากรทงประเทศถอวาประเทศนนไดกาวเขาสสงคมผสงอาย (Aging Society) (Cobb, 2006 : 154) ประเทศไทยมจานวนผสงอายเพมขน และไดกาวเขาสสงคมผสงอายแลว จากจานวนประชากรทงหมด 64.5 ลานคน เปนผสงอาย 60 ปขน 9.4 ลานคน คดเปนรอยละ 14.5 ของประชากร (ประเวส วะส, 2550 : 19)สถานการณสขภาพผสงอายจากการสารวจสขภาพประชาชนโดยการตรวจรางกายพบวา โรคทมกพบในผสงอาย ไดแกโรคความดนเลอดสง เบาหวาน ขออกเสบ ขอเสอม โรคถงลมโปงพอง หลอดลมปอดอดกนเรอรง หลอดเลอดหวใจตบ กลามเนอหวใจตาย และอมพาต มผสงอายวยปลายคออาย 70 ปขนไปเปนโรคความดนโลหตสงมากกวารอยละ 60 โรคเบาหวานมากวารอยละ 10 มภาวะอวนรอยละ 35 สวนใหญเปนผสงอายเพศหญง มฟนไมครบ 20 ซมากกวารอยละ 70 (สถาบนวจยและพฒนาผสงอายไทย, 2559 : 36-38)

แนวโนมการเพมขนของผสงอายและสถานการณสขภาพผสงอายดงกลาว มผลกระทบโดยรวมตอนโยบายและงานของอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบาน (อสม.) ซงตองมการปฏบตงานและการรายงานกจกรรมสงเสรมสขภาพผสงอายในชมชน ประกอบดวย การรวมตรวจคดกรองภาวะสขภาพผสงอาย การเยยมบานผสงอาย การสงเสรมสขภาพผสงอาย การสารวจขอมลและการจดทาทะเบยนผสงอาย และการเฝาระวง ควบคม ปองกนโรคเชงรก กจกรรมการดงกลาวของอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบาน มความสาคญและจาเปนอยางยงตอภาวะสขภาพของผสงอาย นบวาเปนกลยทธทจะชวยใหผสงอายมพฤตกรรมสขภาพทดนามาซงการมสขภาพด สามารถดารงชวตไดดวยตนเองโดยไมเปนภาระตอครอบครวและสงคม อสม.จงเปนผมความสาคญในการดาเนนงานสาธารณสขมลฐาน เปนผนาการเปลยนแปลงพฤตกรรมดานสขภาพอนามย เปนตนแบบในการสรางสขภาพ โดยการสอสาร สรางสขภาพ เฝาระวงปองกนและควบคมโรคไมตดตอเรอรงในชมชน นาไปสการพฒนาการดแลสขภาพของตนเองของประชาชน ครอบครวและชมชน ดงนนบทบาททสาคญของ อสม. คอเปนผจดการสขภาพ เปนผปรบเปลยนพฤตกรรมตามหลก 3อ.2ส. และนาบคคลในครอบครวปฏบตตาม สามารถเปนบคคลตนแบบและเปนแกนนาในการสรางสขภาพคนในครอบครว และสภาวะแวดลอมทเออตอการมสขภาพด (กรมสนบสนนบรการสขภาพ กระทรวงสาธารณสข, 2556 : 4-5)

จากความสาคญของแนวคดดงกลาว ผวจยจงสนใจศกษาเกยวกบปจจยทสงผลตอการปฏบตงานดานการ สงเสรมสขภาพผสงอายของอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบาน โดยไดใชแนวคดเกยวกบปจจยดานความรและทฤษฎแรงสนบสนนทางสงคม เพอเปนประโยชนในการนาขอมลทไดจากการวจยไปใชในการพฒนาศกยภาพของอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบาน การวางแผนการดาเนนงานสงเสรมสขภาพผสงอายทสอดคลองกบบรบทของพนทตอไป

วตถประสงคของการวจย 1. เพอศกษาปจจยสวนบคคล ปจจยดานความรเกยวกบการสงเสรมสขภาพผสงอายปจจยดานแรง

สนบสนนทางสงคม และการปฏบตงานสงเสรมสขภาพผสงอายของอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบานตาบลสระลงเรอ อาเภอหวยกระเจา จงหวดกาญจนบร

2. เพอศกษาความสมพนธระหวางปจจยสวนบคคล ปจจยดานความรเกยวกบกบการสงเสรมสขภาพผสงอาย ปจจยดานแรงสนบสนนทางสงคม กบการปฏบตงานสงเสรมสขภาพผสงอายของอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบานตาบลสระลงเรอ อาเภอหวยกระเจา จงหวดกาญจนบร

��


กรอบแนวความคดในการทาการวจย

วธการวจย 1) ประเภทของการวจย การวจยครงนเปนการศกษาเกยวกบปจจยทมความสมพนธกบการปฏบตงานดานการดาเนนงาน

สงเสรมสขภาพผสงอายของอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบานตาบลสระลงเรอ อาเภอหวยกระเจา จงหวดกาญจนบรโดยใชวธวจยเชงสหสมพนธ (Correlational Research)

2) ตวแปรอสระ ไดแก ปจจยสวนบคคล ปจจยดานความรเกยวกบการสงเสรมสขภาพผสงอาย และปจจยดานแรงสนบสนนทางสงคม

ตวแปรตาม ไดแกการปฏบตงานสงเสรมสขภาพผสงอายของอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบานตาบลสระลงเรอ อาเภอหวยกระเจา จงหวดกาญจนบร

3) ประชากรและกลมตวอยาง การวจยครงนศกษาจากประชากรเปาหมายไดแก อาสาสมครสาธารณสขประจาหมบานตาบลสระลง

เรอ อาเภอหวยกระเจา จงหวดกาญจนบร ประจาป 2560 จานวน 126 คน

4) เครองมอทใชในการวจยและการตรวจสอบเครองมอ เครองมอทใชในการวจย คอ แบบสอบถาม (Questionnaire) โดยผวจยไดสรางจากแนวคดเกยวกบ

ศกษาจากเอกสารและงานวจยทเกยวของ ประกอบดวย 4 สวน คอ สวนท 1 แบบสอบถามขอมลปจจยสวนบคคล ประกอบดวย เพศ อาย สถานสภาพสมรส ระดบการศกษา อาชพ รายได ระยะเวลาการเปนอาสาสมครสาธารณสข

ประจาหมบาน การดารงตาแหนงอนในหมบาน และการมผสงอายในครอบครว มจานวนทงสน 10 ขอ โดยเตมคาลงในชองวาง และกาหนดใหเลอกตอบ (Check lists) สวนท 2 เปนแบบสอบถามเกยวกบความรในการดาเนนงานสงเสรมสขภาพผสงอายในชมชน 3อ.2ส. ขอคาถามเปนแบบสอบถามเปนแบบปลายปดม 2 ตวเลอก ไดแก ถก ผด ตอบถกได 1 คะแนน ตอบผดได 0 คะแนน จานวน 30 ขอ การจดกลมระดบความรมวธการกาหนดเกณฑตามชวงคะแนน ไดแกความรในระดบสง รอยละ 80 ขนไป ความรในระดบปานกลาง รอยละ 60 –79 ความรในระดบนอย ตากวารอยละ 60 แบบสอบถามสวนท 2 มคาความเชอมนเทากบ .82 สวนท 3 เปนแบบสอบถามเกยวกบกบแรงสนบสนนทางสงคมในการดาเนนงานสงเสรมสขภาพผสงอายในชมชน ประกอบดวยแรงสนบสนนดานอารมณ แรงสนบสนนดานการประเมนผล แรงสนบสนนดานขอมลขาวสารและแรงสนบสนนดานเครองมอ จานวน 31 ขอ

ปจจยสวนบคคล

ปจจยดานความรเกยวกบการสงเสรมสขภาพผสงอาย

ปจจยดานแรงสนบสนนทางสงคม

การปฏบตงานสงเสรมสขภาพผสงอายของอาสาสมคร

สาธารณสขประจาหมบาน ตาบลสระลงเรอ อาเภอหวยกระเจา จงหวดกาญจนบร

�


ลกษณะแบบสอบถามเปนแบบคา ถามแบบเลอกตอบแบบมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) 5 ระดบ คอ มากทสดมาก ปานกลาง นอย นอยทสด คะแนนทใหในขอความทางบวก เรยงจาก 5 คะแนนไปถง 1 คะแนน สวนคะแนนขอความทางลบเรยงจาก 1 คะแนนไป 5 คะแนน การแปลผล แบงระดบคะแนนเปน 5 ระดบ คอมากทสด (คะแนนระหวาง 4.21 - 5.00) มาก (คะแนนระหวาง 3.41 – 4.20) ปานกลาง (คะแนน ระหวาง 2.61 – 3.40) นอย (คะแนนระหวาง 1.81– 2.60) นอยทสด (คะแนนระหวาง (1.00 – 1.80) (บญชม ศรสะอาด 2545:165-166) แบบสอบถามมคาความเชอมนเทากบ .93 สวนท 4 เปนแบบสอบถามการปฏบตงานสงเสรมสขภาพผสงอายในชมชน จานวน 32 ขอ ประกอบดวย การตรวจคดกรองภาวะสขภาพผสงอาย การตดตามเยยมบานผสงอาย การสงเสรมสขภาพผสงอายตามหลก 3อ.2ส. และการสารวจขอมลและการจดทาทะเบยนผสงอาย ลกษณะแบบสอบถามเปนแบบคาถามแบบเลอกตอบ แบบมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) 4 ระดบ การแปลผล แบงระดบคะแนนเปน 4 ระดบ คอ ปฏบตเปนประจา (คะแนนระหวาง 3.26 – 4.00) ปฏบตบอยครง (คะแนนระหวาง2.51 – 3.25) ปฏบตบางครง (คะแนนระหวาง 1.76– 2.50) ไมปฏบต (คะแนนระหวาง 1.00 – 1.75) (บญชม ศรสะอาด 2545:165-166) 5) การเกบรวบรวมขอมล

ผวจยเขาพบผอานวยการโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตาบลสระลงเรอ อาเภอหวยกระเจา จงหวดกาญจนบรเพอชแจงวตถประสงคของการวจย และขอความรวมมอในการเขารวมประชมประจาเดอนกบ อสม.เพอการเกบรวบรวมขอมล การดาเนนการกบประชากรเปาหมายโดยนาแบบสอบถามทผานการตรวจสอบความเทยงตรงของเนอหา (Content Validity) ตรงตามวตถประสงคของการวจย โดยผเชยวชาญ 5 ทาน ผานการทดลองใช(Try out) ไดคาความเชอมน (Reliability) เทากบ .83 ชแจงผชวยนกวจยเพอทาความเขาใจขอคาถามแตละสวนของเครองมอทใชในการวจย เพอใหมความเขาใจตรงกน ผวจยและ ผชวยนกวจยเกบขอมลตามทไดนดหมายกบ อสม. ตรวจสอบความถกตองของขอมลในแบบสอบถามทมความครบถวนสมบรณจานวน 120 ชด ลงรหสในบบสอบถามแลวนาแบบสอบถามมาวเคราะหขอมลตามวธการทางสถต โดยใชโปรแกรมคอมพวเตอรสาเรจรป

6) การวเคราะหขอมล สถตทใชในการวเคราะหขอมล ไดแก การแจกแจงความถ (Frequency) คารอยละ (Percentage)

คาเฉลย (Mean) สวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) คาสมประสทธสหสมพนธแบบเพยรสน

สรปผลการวจย 1. ผลการศกษาปจจยสวนบคคล ปจจยดานความรเกยวกบการสงเสรมสขภาพผสงอาย ปจจยดานแรง

สนบสนนทางสงคม และการปฏบตงานสงเสรมสขภาพผสงอายของอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบานตาบลสระลงเรอ อาเภอหวยกระเจา จงหวดกาญจนบร ดงน

1) ปจจยสวนบคคล อาสาสมครสาธารณสขประจาหมบาน ตาบลสระลงเรอ อาเภอหวยกระเจาจงหวดกาญจนบร สวนใหญเปนเพศหญงคดเปนรอยละ 70.83 มสถานภาพสมรส คดเปนรอยละ 67.50 มระดบการศกษาสงสดอยในระดบประถมศกษา คดเปน รอยละ 48.33 มอาชพเกษตรกรรมมากทสด คดเปน รอยละ 85.00 และไมไดดารงตาแหนงอนๆ ในหมบานมากทสด คดเปน รอยละ 80.00 และสวนใหญไมมผสงอายในครอบครว คดเปนรอยละ 72.50 อายเฉลย 42 ปอายมากทสด 62 ป นอยทสด 27 ป ระยะเวลาการเปนอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบานเฉลย 8 ป มากทสด 22 ป นอยทสด 1 ป ม มรายไดเฉลย 6,533.52 บาทตอเดอน มรายไดมากทสด 32,700บาทตอเดอน รายไดนอยทสด 6,000 บาทตอเดอน เมอรวมรายไดทงครอบครว พบวา มรายไดเฉลย 18,701.40 บาทตอเดอน มรายไดมากทสด 65,000บาทตอเดอน รายไดนอยทสด 6,000 บาทตอเดอน ดงตารางท 1

�


ตารางท 1 แสดงจานวนและรอยละ จาแนกตามปจจยสวนบคคลของอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบานตาบลสระลงเรอ อาเภอหวยกระเจา จงหวดกาญจนบร

ปจจยสวนบคคล จานวน รอยละ เพศ

1. หญง 2. ชาย

82 38

70.83 29.17

สถานภาพ 1. โสด 2. สมรส 3. หมาย หยาราง แยก

34 58 28

28.33 48.33 23.34

ระดบการศกษา 1. ปรญญาตรหรอสงกวา 2. ปวช./ปวส./อนปรญญา 3. มธยมศกษาตอนปลาย 4. มธยมศกษาตอนตน 5. ประถมศกษา 6. ไมไดเรยน

10 16 12 12 58 12

8.34 13.33 10.00 10.00 48.33 10.00

อาชพ 1. เกษตรกรรม 2. รบจาง 3. คาขาย 4. อนๆ

102 4 6 8

85.00 3.33 5.00 6.67

การดารงตาแหนงอนในหมบาน 1. กรรมการหมบาน 2. ไมไดดารงตาแหนงอนๆ

96 24

80.00 20.00

การมผสงอายในครอบครว 1. ม 2. ไมม

87 33

72.50 27.50

2) ปจจยดานความรเกยวกบการสงเสรมสขภาพผสงอาย อาสาสมครสาธารณสขประจา

หมบาน ตาบลสระลงเรอ อาเภอหวยกระเจา จงหวดกาญจนบร สวนใหญมความรในการสงเสรมสขภาพผสงอายอยในระดบปานกลาง คดเปนรอยละ 50.59 รองลงมามความรอยในระดบสง คดเปนรอยละ 43.41 โดยมคะแนนสงสด 34 คะแนน คะแนนตาสด 17 คะแนน

3) ปจจยดานแรงสนบสนนทางสงคม อาสาสมครสาธารณสขประจาหมบาน ตาบลสระลงเรอ อาเภอหวยกระเจา จงหวดกาญจนบรไดรบแรงสนบสนนทางสงคมทงสดานในการปฏบตงานเพอการสงเสรมสขภาพผสงอายในชมชนโดยรวมอยในระดบมากคาเฉลยเทากบ 3.85

4) การปฏบตงานสงเสรมสขภาพผสงอายของอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบานตาบล สระลงเรอ อาเภอหวยกระเจา จงหวดกาญจนบรคาเฉลยเทากบ 3.26

�


2. ผลศกษาความสมพนธระหวางปจจยสวนบคคล ปจจยดานความรเกยวกบกบการสงเสรมสขภาพผสงอาย ปจจยดานแรงสนบสนนทางสงคม กบการปฏบตงานสงเสรมสขภาพผสงอายของอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบานตาบลสระลงเรอ อาเภอหวยกระเจา จงหวดกาญจนบร พบวา อาย (X2) ความรดานการสงเสรมสขภาพผสงอาย (X6) การไดรบการสนบสนนทางดานอารมณ (X7) การไดรบการสนบสนนการใหการประเมนผล (X8) การไดรบการสนบสนนทางดานขอมลขาวสาร (X9) และการไดรบการสนบสนนทางดานเครองมอ (X10) มความสมพนธทางบวกกบการปฏบตงานสงเสรมสขภาพผสงอายอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05 สวนระยะเวลาการเปนอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบานและการมผสงอายในครอบครวมความสมพนธกบการปฏบตงานสงเสรมสขภาพผสงอายของอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบานตาบลสระลงเรอ อาเภอหวยกระเจา จงหวดกาญจนบรอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05 ดงตารางท 2

ตารางท 2 แสดงคาสมประสทธสหสมพนธระหวางปจจยสวนบคคล ความรดานการสงเสรมสขภาพผสงอาย

และแรงสนบสนนทางสงคมโดยรวมกบการปฏบตงานสงเสรมสขภาพผสงอาย ของอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบานตาบลสระลงเรอ อาเภอหวยกระเจา จงหวดกาญจนบร

ตวแปร X2 X3 X4 X5 X6 X7 X8 X9 X10 Y X2 1 0.08 -0.03 0.34** 0.02 0.14** 0.18** 0.15** 0.03 0.17** X3 1 0.47** 0.03 0.05 0.00 0.07 0.10 -0.01 0.06 X4 1 0.47** -0.01 -0.02 0.00 0.02 -0.12* 0.07 X5 1 0.00 0.11* 0.10* 0.13** -0.01 0.11* X6 1 0.21** 0.24** 0.26 0.25** 0.14** X7 1 0.74** 0.65** 0.35** 0.45** X8 1 0.71** 0.45** 0.55** X9 1 0.41** 0.45** X10 1 0.47** Y 1

*มนยสาคญทระดบ 0.05 **มนยสาคญทระดบ 0.01 X1 หมายถง การมผสงอายในครอบครว X2 หมายถง อาย X3 หมายถง รายไดตอเดอน X4 หมายถง รายไดครอบครวเฉลยตอเดอน X5 หมายถง ระยะเวลาการเปนอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบาน X6 หมายถง ความรดานการสงเสรมสขภาพผสงอาย X7 หมายถง การไดรบการสนบสนนทางดานอารมณ X8 หมายถง การไดรบการสนบสนนการใหการประเมนผล X9 หมายถง การไดรบการสนบสนนทางดานขอมลขาวสาร X10 หมายถงการไดรบการสนบสนนทางดานเครองมอ Y หมายถง การปฏบตงานสงเสรมสขภาพผสงอาย

�


อภปรายผล 1. จากการศกษาพบวา ปจจยสวนบคคลดาน อาย มความสมพนธกบการปฏบตงานดานการสงเสรม

สขภาพของอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบานตาบลสระลงเรอ อาเภอหวยกระเจา จงหวดกาญจนบรอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01 สวน การมผสงอายในครอบครว และระยะเวลาการเปนอสม. มความสมพนธกบการปฏบตงานดานการสงเสรมสขภาพของอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบานตาบลสระลงเรอ อาเภอหวยกระเจา จงหวดกาญจนบรคาเฉลยอยางมนยสาคญทางสถตทระดบนยสาคญ 0.05 สวนเพศ สถานภาพสมรส ระดบการศกษา อาชพ รายไดและการดารงตาแหนงอนไมมความสมพนธในการศกษาครงน การอธบายปจจยสวนบคคลแตละดานไดดงน

1.1 ดานอาย มความสมพนธกบการปฏบตงานดานการสงเสรมสขภาพของอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบานตาบลสระลงเรอ อาเภอหวยกระเจา จงหวดกาญจนบร อธบายไดวาถาอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบาน อายทมากขนจะทาใหมประสบการณในการดาเนนงานทมากขนดวย สอดคลองกบการวจยของทศพร ชศกด (2554 : 146) ศกษาเรองรปแบบความสมพนธเชงสาเหตของปจจยทมอทธพลตอการปฏบตงานตามบทบาทหนาทของอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบาน (อสม.) พนทสาธารณสขเขต 18 พบวาวยวฒมผลตอประสบการณการทางาน รวมไปถงความพงพอใจในงานและการเหนคณคาในตนเอง สวนตวแปรทมอทธพลทางออมตอการปฏบตงานตามบทบาทหนาทอยางมนยสาคญ ทางสถต ไดแกการเสรมสรางพลงอานาจในงาน สมพนธภาพในชมชน คณลกษณะความเปนอาสาสมครและลกษณะงาน

1.2 ดานการมผสงอายในครอบครว มความสมพนธกบการปฏบตงานดานการสงเสรมสขภาพของอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบานตาบลสระลงเรอ อาเภอหวยกระเจา จงหวดกาญจนบร อธบายได วา การมผสงอายในครอบครวของอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบาน อาจจะทาใหอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบานไมมเวลาในการทากจกรรมทเสยสละออกไปปฏบตงานเพราะตองคอยดแลผสงอายทบาน แตในทางตรงขามผทไมมผสงอายในครอบครวมความพรอมในการดและผสงอายมากกวา และมเวลาวางในการดา เนนงานการสงเสรมสขภาพผสงอายในชมชนไดมากกวาผทมผสงอายในครอบครว ซงสอดคลองกบการศกษาของคณภาพ คงเจอ (2552 : 59) ศกษาเรองปจจยทมความสมพนธกบสมรรถนะของอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบาน วรรณ สขะ (2553 : 61) ศกษาเรองการสรางเสรมบทบาทของอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบาน (อสม.)ในการปฏบตงานสาธารณสขมลฐาน : กรณศกษาเทศบาลตาบลแหลมฉบง จงหวดชลบร ผลพบวาประสบการณของ อสม. ทปฏบตงานกบผสงอายมาหลายปจะสงผลใหการปฏบตงานดานการสรางเสรมสขภาพมคณภาพเพมขน

1.3 ดานระยะเวลาการเปนอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบาน มความสมพนธกบการปฏบตงานดานการสงเสรมสขภาพของอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบานตาบลสระลงเรอ อาเภอหวยกระเจา จงหวดกาญจนบร อธบายไดวา อาสาสมครสาธารณสขประจาหมบานทมระยะเวลาการปฏบตงานมานาน ยอมตองมความร ทกษะและความชานาญในการปฏบตงานดานนมากขนตามไปดวย ทาใหมการปฏบตงานดานการสงเสรมสขภาพผสงอายไดดสอดคลองกบการศกษาของ อานาจ รงสวาง (2553 : 99) ศกษาเรองผลของโปรแกรมปรบเปลยนพฤตกรรมการบรโภคอาหารและการเคลอนไหวออกกาลงกายตอขนาดของรอบเอว และคาดชนมวลกายของอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบาน (อสม.) ทมภาวะอวนของตาบลหวยเหต อาเภอตะพานหน จงหวดพจตร รายงานยนยนวา ปจจยดานระยะเวลาในการทางานของ อสม. มผลตอการปฏบตงาน

1.4 ดานเพศ ไมมความสมพนธกบการปฏบตงานดานการสงเสรมสขภาพของอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบานตาบลสระลงเรอ อาเภอหวยกระเจา จงหวดกาญจนบร อธบายไดวา อาสาสมครสาธารณสขประจาหมบานเปนบคคลทสมครใจเขามาทางานในแบบจตอาสา ซงมความสนใจและความมจตอาสาทจะใหการชวยเหลอ ดแลประชาชนในหมบานประกอบกบมบทบาทหนาททไดรบหมอบหมายเหมอนกนทกคน

�


ซงบทบาทหนาททไดรบมอบหมายไมไดใชศกยภาพทแตกตางของสรระรางกายระหวางเพศ ทาใหปจจยดานเพศไมมความสมพนธกบการปฏบตงานดานการสงเสรมสขภาพผสงอาย 1.5 ดานสถานภาพสมรส ไมมความสมพนธกบการปฏบตงานดานการสงเสรมสขภาพของอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบานตาบลสระลงเรอ อาเภอหวยกระเจา จงหวดกาญจนบร อธบายไดวา สถานภาพสมรสทแตกตางกนไมมผลตอการปฏบตงานดานการสงเสรมสขภาพของอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบาน เพราะอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบานเปนการทางานในแบบจตอาสา ครอบครวจะเปนแรงสนบสนนหนงในการปฏบตหนาทซงสอดคลองกบการศกษา ดวงจตต นะนกวฒน (2550 : 47-49) ศกษาปจจยทมความสมพนธตอการดแลตนเองของผสงอายกรณศกษาตาบลมวงคา อาเภอพาน จงหวดเชยงราย และออมจตร พงษธระดล (2551 : บทคดยอ) ศกษาปจจยทมความสมพนธกบการปฏบตงานดานการสงเสรมสขภาพของของบคลากรสาธารณสข ทปฏบตงานในศนยสขภาพชมชนจงหวดชยภม ผลการศกษาพบวาสภาพสมรสไมมผลตอความแตกตางดานสถานภาพสมรสของอสม. 1.6 ดานการศกษา ไมมความสมพนธกบการปฏบตงานดานการสงเสรมสขภาพของอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบานตาบลสระลงเรอ อาเภอหวยกระเจา จงหวดกาญจนบร อธบายไดวา การดแลสงเสรมสขภาพผสงอายไมจาเปนจะตองสาเรจระดบการศกษาท สงกสามารถปฏบตงานได เพราะอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบานจะไดรบการพฒนาศกยภาพโดยการฝกอบรมเปนประจาและมเจาหนาทสาธารณสขเปนพเลยงในการดาเนนการ สอดคลองกบการศกษาของสเมธ พรหมอนทร (2551 : 133) ศกษาปจจยทมอทธพลตอพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพตามบทบญญตแหงชาตของอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบาน จงหวดสตล ผลการศกษาพบวาระดบการศกษาไมสมพนธกบความสามารในการปฏบตงาน 1.7 ดานอาชพ ไมมความสมพนธกบการปฏบตงานดานการสงเสรมสขภาพของอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบานตาบลสระลงเรอ อาเภอหวยกระเจา จงหวดกาญจนบร อธบายไดวา การดาเนนงานสงเสรมสขภาพผสงอายของอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบาน ไดมการดาเนนงานมาเปนระยะเวลายาวนานพอสมควร โดยกจกรรมทดาเนนการนนเปนกจกรรมเดมทอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบานคนเคยและเรยนรกลวธการดาเนนงานไดแลว จงทาใหอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบานสามารถดาเนนงานสงเสรมสขภาพผสงอายไดโดยไมมผลตออาชพของตนเอง ซงอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบาน สวนใหญมอาชพเกษตรกรรม ซงสอดคลองกบการศกษาของสเมธ พรหมอนทร (2551: 133) ศกษาปจจยทมอทธพลตอพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพตามบทบญญตแหงชาตของอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบาน จงหวดสตล พบวาอาชพไมมความสมพนธกบการพฤตกรรมเชนกน 1.8 ดานการดารงตาแหนงอน ไมมความสมพนธกบการปฏบตงานดานการสงเสรมสขภาพของอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบานตาบลสระลงเรอ อาเภอหวยกระเจา จงหวดกาญจนบร อธบายไดวา อาสาสมครสาธารณสขประจา หมบานนอกจากจะมบทบาทในการใหบรการดานสขภาพ รวมการสงเสรมสขภาพผสงอาย แกประชาชนในพนทแลว การประสานความรวมมอระหวางผนาชมชน องคกรปกครองสวนทองถนและภาคเครอขายอนๆ ทมอยในชมชนเพอรวมสนบสนนการจดบรการดานสขภาพดานตางๆ ทาใหการดาเนนงานดานสขภาพของชมชนจงเปนรปแบบของการดาเนนรวมกนของภาคเครอขาย การดารงตาแหนงหลายตาแหนงของหมบานจงไมมความสมพนธกบการปฏบตงานดานการสงเสรมสขภาพผสงอาย ซงสอดคลองกบการศกษาของ สมศกด อรณแสงศลป (2550 :บทคดยอ) ศกษาความสมพนธระหวางปจจยสวนบคคลและการบรหารคณภาพบรการกบผลการดา เนนงานของศนยสขภาพชมชนในจงหวดสพรรณบร

�


1.9 ดานรายไดตอเดอน ไมมความสมพนธกบการปฏบตงานดานการสงเสรมสขภาพของอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบานตาบลสระลงเรอ อาเภอหวยกระเจา จงหวดกาญจนบร อธบายไดวา รายไดตอเดอนไมมผลตอการดาเนนงานสงเสรมสขภาพผสงอายทแตกตางกนเนองจากกจกรรมสงเสรมสขภาพผสงอายเปนงานทมงบประมาณสนบสนนจากโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตาบล และมบางกจกรรมไมมคาใชจายในการดาเนนการ ทาใหรายไดตอเดอนไมมผลตอการดาเนนงานสงเสรมสขภาพผสงอาย จงไมจาเปนตองใหอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบานตองใชเงนสวนตวในการดาเนนงาน ซงสอดคลองกบการศกษาของสกญญา วฒนาโภคยกจ (2551 : บทคดยอ) ศกษาปจจยทมความสมพนธกบผลการดาเนนงานควบคมวณโรคของหวหนาสถานอนามยจงหวดราชบร ผลพบวารายไดไมใชเปนตวแปรทสาคญตอการปฏบตงานควบคมวณโรค

1.10 ดานรายไดของครอบครวตอเดอน ไมมความสมพนธกบการปฏบตงานดานการสงเสรมสขภาพของอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบานตาบลสระลงเรอ อาเภอหวยกระเจา จงหวดกาญจนบร อธบายไดเชนเดยวกบดานรายไดตอเดอน

2. ผลการศกษาความสมพนธระหวางความรดานการสงเสรมสขภาพผสงอายกบการปฏบตงานดานการสงเสรมสขภาพของอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบานตาบลสระลงเรอ อาเภอหวยกระเจา จงหวดกาญจนบร มความสมพนธกนทางบวก อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01 อธบายไดวา ถาอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบานมความรในการดาเนนงานสงเสรมสขภาพผสงอายมาก ยอมทาใหการปฏบตงานดานการดาเนนสงเสรมสขภาพผสงอายของอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบานมากขนเชนกน ซงสอดคลองกบการศกษาของมนตรา สาระรกษ (2553 : 39) เรองการสรางศกยภาพอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบาน พบวาการใหความรและพฒนาทกษะเกยวกบการดแลประชาชนเจบปวยดวยโรคเรอรงทมสาเหตจากพฤตกรรมสขภาพหรอการดาเนนชวตประจาวน จาเปนตองไดรบทราบขอมลและคาแนะนาในการปฏบตตวทตอเนองจากบคล าการทางดานสาธารณสข ไดใหขอเสนอแนะวาผทมความใกลชดกบประชาชนคอ อสม. จะเปนกลมบคคลทตองใหความสาคญในการพฒนาศกยภาพในดานการดแลและการสรางเสรมสขภาพในเบองตนใหทนสมย และเหมาะสมกบสถานการณในปจจบน และเพอใหเกดความมนใจในศกยภาพ ควรเปนแบบอยางทด สามารถเปนทปรกษาดานการดแลสขภาพเบองตนสาหรบประชาชนในทองถน นอกจากนมการศกษาของพเรองรอง ศรวบลย (2556 : 77) เรอง การพฒนาทนมนษยและการปฏบตงานของอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบาน (อสม.) ตาบลโพรงมะเดอ อาเภอเมองนครปฐม จงหวดนครปฐมพบวา ความรทจาเปนตอ อสม. เรยงลาดบความสาคญจากมากไปนอย คอ ดานการเฝาระวงและปองกนปญหาสาธารณสข รองลงมา คอ ดานเปนผสอขาวสารสาธารณสขและดานเปนผใหบรการสาธารณสขแกประชาชน ดานเปนผใหคาแนะนาถายทอดความรดานสขภาพ ดานเปนแกนนาในการชกชวนเพอนบานเขารวมกจกรรมพฒนางานสาธารณสขของชมชน ดานดแลประสทธประโยชนดานสาธารณสขของประชาชนในหมบาน ดานหมนเวยนกนปฏบตงานทศนยสาธารณสขมลฐานชมชน (ศสมช.) การศกษาของมณนทรา สขประเสรฐ (2558 : 70) เรอง ความสมพนธระหวางการเปดรบสออาสาสมครสาธารณสขประจาหมบาน (อสม.) กบความรเรองโรคเอดสของผรบบรการสาธารณสขในอาเภอเมองปทมธานใหขอคดเรองความรไววาควรไดรบการฟงขอมลขาวสารทหลากหลาย ทนสมย ซงจะสงผลตอความรของ อสม.

3. ผลการศกษาความสมพนธระหวางการไดรบการสนบสนนทางดานอารมณ การไดรบการสนบสนนการใหการประเมนผล การไดรบการสนบสนนทางดานขอมลขาวสาร และการไดรบการสนบสนนทางดานเครองมอ ของอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบานตาบลสระลงเรอ อาเภอหวยกระเจา จงหวดกาญจนบร มความสมพนธ พบวา กนทางบวกกบการปฏบตงานดานการสงเสรมสขภาพของอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบานอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01 อธบายไดวา การปฏบตงานดานการสงเสรมสขภาพของอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบานหากไดรบการสนบสนนปจจยทสาคญไดแกดานเครองมอมออปกรณ งบประมาณ ความรวชาการและการตดตามประเมนผล ยอมทา ใหอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบานม

�


ศกยภาพและความพรอมในการดาเนนงานดานการสงเสรมสขภาพผสงอายได ซงสอดคลองกบการศกษาของคณภาพ คงเจอ (2552 : 54) เรองปจจยทมความสมพนธกบสมรรถนะของอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบาน วรรณ สขะ (2553 : 71) เรอง การเสรมสรางบทบาทของอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบาน (อสม.) ในการปฏบตงานสาธารณสขมลฐาน : กรณเทศบาลตาบลแหลมฉบง จงหวดชลบร และชวงศ เจรญสวสด (2554 : 49) เรอง สมรรถนะของอาสาสมครสาธารณสข (อสม.) ในเขตองคการบรหารสวนตาบลธงชยเหนอ อาเภอปกธงชย จงหวดนครราชสมา ทยนยนผลการศกษาทบงบอกถงแนวคดทฤษฎ การสนบสนน การจงใจ การไดรบการยกยองตอสงคม สงผลใหการปฏบตงานของ อสม. มประสทธภาพมากขน

ขอเสนอแนะ 1. ขอเสนอแนะเพอการนาผลการวจยไปใชประโยชน

1.1 จากการศกษาพบวา ปจจยขอมลสวนบคคลดานอาย และระยะเวลาการเปนอาสาสมครสาธารณสขกบการปฏบตงานสงเสรมสขภาพผสงอายของอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบานตาบลสระลงเรอ อาเภอหวยกระเจา จงหวดกาญจนบร ดงนนการคดเลอกอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบานแหงน ควรนามาใชในการพจารณาเพอทาใหการปฏบตงานดานการสงเสรมสขภาพผสงอายมคณภาพ ดงนนควรคดเลอกอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบานทมอายและประสบการณในการเปนอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบานทมระยะเวลานาน จงจะเปนประโยชนในการดาเนนงานสงเสรมสขภาพผสงอายใหสาเรจตอไป

1.2 จากการศกษาพบวา ความรทอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบานมนอยทสดคอ ความรในการแบงประเภทผสงอาย และการใหความหมายผสงอาย ซงจากการศกษายงพบวาความรเกยวกบการสงเสรมสขภาพผสงอายมความสมพนธทางบวกกบการปฏบตงานสงเสรมสขภาพผสงอายของอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบาน ดงนนในหลกสตรของการอบรมควรเนนการปรบกระบวนทศนในความเขาใจความหมายของผสงอาย เพอใหอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบานเขาถงเหตและผลในการดแลผสงอายอยางแทจรง

1.3 จากการศกษาพบวา ความรดานการสงเสรมสขภาพผสงอายมความสมพนธกบการปฏบตงานดานการสงเสรมสขภาพผสงอายของอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบาน ดงนนอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบานทปฏบตงานดานการสงเสรมสขภาพผสงอาย ตองผานการอบรมพฒนาศกยภาพดานความร และตองดาเนนการพฒนาศกยภาพอยางตอเนอง 2. ขอเสนอแนะสาหรบการวจยครงตอไป

2.1. การดาเนนงานสงเสรมสขภาพผสงอายใหประสบผลสาเรจนน อาจจะตองอาศยปจจยภายนอกของการดาเนนงานของอาสาสมครสาธารณสขประจา หมบานรวมดวย เชน การดาเนนงานตามระบบการดแลผสงอายระยะยาว (Long Term Care : LTC) ซงกจกรรมของการดาเนนงานตามระบบดงกลาวครอบคลมการดาเนนงานสงเสรมสขภาพผสงอาย แตตองอาศยความรวมมอจากหลายภาคสวน ไดแก สหสาขาวชาชพดานสาธารณสข องคกรปกครองสวนทองถน ภาคประชาชน ภาคเอกชนและผนาทางศาสนา ดงนนในการศกษาครงตอไป ควรมการศกษาปจจยดงกลาวรวมดวย

2.2. ควรมการศกษาเปรยบเทยบระหวางอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบาน และกลมอนๆ เชน อาสาสมครดานการดแลสขภาพผสงอาย (อผส.) วากลมใดมผลลพธของการปฏบตงานดานการดาเนนงานสงเสรมสขภาพผสงอายไดดกวากน

�


เอกสารอางอง กองสนบสนนบรการสขภาพ กระทรวงสาธารณสข. (2559). คมออาสาสมครประจาครอบครว. นนทบร:

โรงพมพชมชนสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย. กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย. (2558). รายงานการศกษาเรอง ทศทางและรปแบบการ

จดสวสดการสงคมของประเทศไทย. กรงเทพฯ : หางหนสวนจากด เทพเพญวานสย. คณภาพ คงเจอ. (2552). ปจจยทมความสมพนธกบสมรรถนะของอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบาน (อสม.)

ปรญญาวทยาศาตรมหาบณฑต สาขาวชา การจดการระบบสขภาพ มหาวทยาลยทกษณ, พทลง. ชวงศ เจรญสวสด. (2554). สมรรถนะของอาสาสมครสาธารณสข (อสม.) ในเขตองคการบรหารสวนตาบลธงชย

เหนออาเภอปกธงชย จงหวดนครราชสมา. ปรญญารฐศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการปกครองทองถน วทยาลยการปกครองทองถน มหาวทยาลยขอนแกน, ขอนแกน.

ดวงจตต นะนกวฒน. (2550) ปจจยทมความสมพนธตอการดแลตนเองของผสงอาย : กรณศกษาตาบลมวงคา อาเภอพาน จงหวดเชยงราย. ภาคนพนธศลปศาสตรมหาบณฑต สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร, กรงเทพฯ

พเรองรอง ศรวบลย. (2556). การพฒนาทนมนษยและการปฏบตงานของอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบาน (อสม.) ตาบลโพรงมะเดอ อาเภอเมองนครปฐม จงหวดนครปฐม. ปรญญารฐประศาสนศาสตรบณฑตมหาวทยาลยราชภฏนครปฐม, นครปฐม.

นภาพร ชโยวรรณ. (2552). สถานการณผสงอายในปจจบน : การประชมวชาการแหงชาตวาดวยผสงอาย : สวยสงอายดวยคณภาพ. กรงเทพฯ : สานกพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

มณนทรา สขประเสรฐ. (2558). ความสมพนธระหวางการเปดรบสออาสาสมครสาธารณสขประจาหมบาน (อสม.)กบความรเรองเอดสของผรบบรการสาธารณสขในอาเภอเมองปทมธาน. ปรญญานเทศศาสตรบณฑต มหาวทยาลยขอนแกน, ขอนแกน.

มนตรา สาระรกษ. (2553). การเสรมสรางศกยภาพอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบาน (อสม.) วทยานพนธสาธารณสขศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยอบลราชธาน, อบลราชธาน.

ประเวส วะส. (2550). ชมชนเขมแขง ทนทางสงคมของไทย. พมพครงท 4. กรงเทพฯ: สานกงานกองทนเพอสงคม และธนาคารออมสน.

วรรณ สขะ. (2553). การเสรมสรางบทบาทของอาสาสมครสาธารณสขประจาบาน (อสม.) ในการปฏบตงานสาธารณสขมลฐาน การณศกษาเทศบาลตาบลแหลมฉบง จงหวดชลบร. ปรญญารฐศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการปกครองทองถน วทยาลยการปกครองทองถน มหาวทยาลยขอนแกน, ขอนแกน.

สกญญา วฒนาโภคยกจ. (2551). ปจจยทมความสมพนธกบผลการดาเนนงานควบคมวณโรค ของหวหนาสถานอนามย จงหวดราชบร. วทยานพนธสาธารณสขศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, นนทบร.

สเมธ พรหมอนทร. (2551). ปจจยทมอทธพลตอพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพตามบทบญญตแหงชาตของอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบาน จงหวดสตล,” สงขลานครนทรเวชสาร. 26 (2551) : 527-538.

ออมจตร พงษธระดลย. (2551). ปจจยทมความสมพนธกบการปฏบตงานควบคมวณโรคตามแนวทางการดาเนนงานควบคมวณโรคแหงชาตของบคลากรสาธารณสข ทปฏบตงานในศนยสขภาพชมชน จงหวดชยภม. มหาวทยาลยขอนแกน, ขอนแกน

Cobb, S. (2006). Social Support and Health. Academic Press, New York.

�


ปจจยทมความสมพนธกบการรบรสทธการรกษาในระบบหลกประกนสขภาพถวนหนา ของผรบบรการผปวยนอกโรงพยาบาลไทรนอย อาเภอไทรนอย จงหวดนนทบร Factors Influencing the Perception of the Universal Health Coverage Rights of Health Patrons in Sainoi Hospital, Sainoi District, Nonthaburi ผวจย สายฝน ตนตะโยธน

สมชาต สนสข อาจารย ภาควชาเวชระเบยน วทยาลยเทคโนโลยทางการแพทยและสาธารณสข กาญจนาภเษก สภกร คงไชย อจฉรา สวรรณเรองศร นกศกษา สาขาวชาเวชระเบยน วทยาลยเทคโนโลยทางการแพทยและสาธารณสข กาญจนาภเษก

บทคดยอ การวจยครงนเปนวจยเชงพรรณนา มวตถประสงคเพอศกษาระดบการรบรสทธการรกษาระบบหลกประกนสขภาพถวนหนาของผมารบบรการผปวยนอกในโรงพยาบาลไทรนอย และปจจยทมความสมพนธกบการรบรสทธการรกษาในระบบหลกประกนสขภาพถวนหนาของผมารบบรการผปวยนอกโรงพยาบาลไทรนอยอาเภอไทรนอย จงหวดนนทบร

กลมตวอยางทใชในการศกษาครงนคอ ผปวยนอกทมารบบรการในโรงพยาบาลไทรนอยจานวน 287 คน ทกาหนดขนาดกลมตวอยางโดยใชสตรทาโร ยามาเน แลวเลอกสมตวอยางโดยวธการสมอยางงาย เกบขอมล โดยใชแบบสอบถาม แลววเคราะหขอมลดวยสถตเชงพรรณนา ไดแก ความถ รอยละ และสวนเบยงเบนมาตรฐาน และสถตเชงอนมาน ไดแก Chi-square test ทระดบนยสาคญทางสถต 0.05 และ Pearson’s correlation เพอวเคราะหความสมพนธของปจจยทระดบนยสาคญทางสถต 0.01

ผลการศกษาพบวา การรบรสทธการรกษาในระบบหลกประกนสขภาพถวนหนาของผรบบรการผปวยนอกโรงพยาบาลไทรนอย อาเภอไทรนอย จงหวดนนทบรอยในระดบมาก (x = 3.59) และเมอพจารณารายดานพบวาการ

รบรดานสทธการตดสนใจในการรกษาพยาบาลและดานสทธในความเปนสวนตวมคาเฉลยสงทสด (x = 3.60) อยในระดบมาก และพบวาปจจยจากผใหบรการทมความสมพนธกบการรบรสทธการรกษาในระบบหลกประกนสขภาพถวนหนาของผรบบรการผปวยนอกโรงพยาบาลไทรนอย อาเภอไทรนอย จงหวดนนทบร ไดแก สถานภาพสมรสและรายได ทระดบนยสาคญทางสถต 0.05 นอกจากนยงพบวาทงการประชาสมพนธผานสอและการประชาสมพนธโดยตรงสมพนธกบการรบรสทธการรกษาในระบบหลกประกนสขภาพถวนหนาทระดบนยสาคญทางสถต 0.01 โดยความสมพนธอยในระดบปานกลาง ดงนนผบรหารควรจดทาแผนในการประชาสมพนธการรกษาในระบบหลกประกนสขภาพถวนหนาในใหแกประชาชนหรอในหนวยงานตางๆ เพอสรางความรความเขาใจแกผมารบบรการใหเพมมากขน

คาสาคญ : ปจจยการรบรสทธ ระบบหลกประกนสขภาพถวนหนา ผรบบรการผปวยนอก

�


Abstract This research is a Descriptive Research and the aimed were to study the perception

level of the universal health coverage rights of health patrons in Sainoi Hospital and to study factors influencing the perception level of the universal health coverage rights of health patrons in Sainoi Hospital, Sainoi District, Nonthaburi.

This study samples were 287 out-patient department patrons who received health services in Sainoi Hospital. The sample of this research is calculated by using Taro Yamane (Yamane, 1973) formula with 95% confidence level. Simple random sampling was used toselect a group of subjects for this study. Data collection instrument was a questionnaire. Statistics for data analysis included descriptive statistics (i.e., frequency, percentage, and standard deviation) and inferential statistics (Chi-square test and Pearson’s correlation). The statistical significant level of inferential statistics results were set at 0.05 and 0.01, respectively.

Study results revealed that the perception level of the universal health coverage rights of health patrons in Sainoi Hospital was in a high level (x=3.59). In terms of perceptions, the medical care decision and privacy right were in a high level (x=3.60).

Hypothesis testing results indicated that marital status and income per month relevant to health patrons was statistically significant related to the perception of the universal health coverage rights of health patrons in Sainoi Hospital, Sainoi District, Nonthaburi at 0.05.Moreover, the media and the direct public relation dimensions were statistically significant related to the perception of the universal health coverage rights at 0.01. Health administrators should have a plan for public relations regarding health service coverage under the universal health coverage scheme with people and other organization.

Key Word (s) : Factors Influencing the Perception, Universal health coverage, Health Patrons

บทนา โครงการประกนสขภาพถวนหนาเปนโครงการในระบบบรการสขภาพของไทยทมการพฒนาขนเพอให

ประชาชนทกคนสามารถเขาถงบรการสขภาพไดอยางทวถง อนเปนสทธขนพนฐานของประชาชนในดานบรการทางการแพทย การสงเสรมสขภาพ และการควบคมโรค ตามความจาเปน (กระทรวงสารณสข, 2559) โดย ประชาชนสามารถเลอกใชบรการสขภาพทตนพงพอใจ โดยใหการคมครองรกษาพยาบาล การสงเสรมสขภาพ การปองกนและควบคมโรค การฟนฟแกประชากรทกชวงวย ไดทงในโรงพยาบาลของรฐบาลและเอกชน (สานกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต, 2545) ปจจบนหลายประเทศไดมการประกาศสทธผปวยหรอกฎบตรผปวยขน เพอรบรองใหเกดความชดเจนในการปฏบต สาหรบประเทศไทยองคกรสหวชาชพดานสขภาพไดจดทาประกาศสทธและขอพงปฏบตของผปวยและแนวทางการดาเนนการเกยวกบการคมครองสทธผปวย โดยมงหวงใหเกดความเขาใจ ลดความขดแยง และนาไปสความไววางใจซงเปนพนฐานสผลการรกษาพยาบาลทด และคานงถงประโยชนสงสดของผปวย (องคกรวชาชพดานสขภาพ, 2558)


อยางไรกตามสภาพสงคมไทยในปจจบนยงพบปญหาการเรยกรองสทธผปวยอยางตอเนอง ดงจะเหนไดจากขาวการรองเรยนถงความผดพลาดในการรกษาพยาบาล จนถงมการดาเนนคดทางกฎหมาย แสดงใหเหนวาการปฏบตการรกษาสทธผปวยของบคลากรทางการแพทยซงถอไดวาเปนบคคลทใกลชดผปวยมากทสดยงไมเปนไปตามความคาดหวงของผปวย จงควรมการพฒนาการใหความสาคญและการรกษาสทธผปวย เพอรกษามาตรฐานการใหบรการใหเปนทไววางใจ ปองกนการฟองรอง ซงมผลโดยตรงตอคณภาพบรการ อกทงยงสามารถสงผลตอการตดสนใจทจะเลอกใชหรอไมเลอกใชบรการของผปวยไดในครงตอไป (อญชล รงสวรรณาภรณ, 2553; วจตร ระววงศ, 2543)

โรงพยาบาลไทรนอยเปนโรงพยาบาลชมชนขนาด 60 เตยง ใหบรการรกษาพยาบาลทงในดานสงเสรมสขภาพ รกษาพยาบาล ควบคมปองกนโรค และฟนฟสขภาพ มบคลากรทใหบรการทงแพทย และสหสาขาวชาชพ บคลากรทกคนจงตองมความเขาใจในสทธผปวยเปนอยางด เพอปองกนไมใหเกดปญหาการละเมดสทธของผปวย จากการสมภาษณผมารบบรการผปวยนอกในโรงพยาบาลไทรนอย วนท 25 สงหาคม พ.ศ.2560 ประชาชนยงขาดความเขาใจในเรองสทธพนฐานทตนเองม และไมสามารถบอกสทธของผปวยไดบางขอ อกทงการทราบสทธของผปวยนนไมไดเกดจากความเขาใจหรอจากการไดรบขาวสาร แตเกดจากความไวใจและเชอ ใจในจรรยาบรรณ และเชอมนในความรความสามารถของบคลากรทางการแพทย ดวยเหตผลนผวจยจงสนใจทจะศกษาปจจยทมความสมพนธกบการรบรสทธการรกษาในระบบประกนสขภาพถวนหนาของผรบบรการผปวยนอกโรงพยาบาลไทรนอย อาเภอไทรนอย จงหวดนนทบร เพอใหทราบถงการรบรสทธระบบประกนสขภาพถวนหนาทเปนสงสาคญทตองสงเสรมใหผมารบบรการมการรบรสทธระบบประกนสขภาพถวนหนาของตนมากยงขน เพอทจะไดรบการรกษาผลประโยชนอนพงได ปองกนไมใหผปวยถกละเมดสทธการรกษา

วตถประสงคของการวจย 1. เพอศกษาการรบรสทธการรกษาในระบบหลกประกนสขภาพถวนหนาของผมารบบรการผปวยนอกใน

โรงพยาบาลไทรนอย อาเภอไทรนอย จงหวดนนทบร 2. เพอศกษาปจจยทมความสมพนธกบการรบรสทธการรกษาในระบบหลกประกนสขภาพถวนหนาของผมา

รบบรการผปวยนอกในโรงพยาบาลไทรนอย อาเภอไทรนอย จงหวดนนทบร

กรอบแนวความคดในการทาการวจย ตวแปรตน ตวแปรตาม

ปจจยจากผใหบรการ - การประชาสมพนธผานสอ - การประชาสมพนธโดยตรง ทมา : สานกงานคณะกรรมการขอมลขาวสาร (2549)

ปจจยสวนบคคล - เพศ - อาย - สถานภาพ - รายได - ระดบการศกษา

การรบรสทธการรกษาในระบบหลกประกนสขภาพถวนหนา

- ดานสทธทจะไดรบบรการทางสขภาพ - ดานสทธทจะไดรบขอมล - ดานสทธในการตดสนใจเกยวกบการรกษาพยาบาล - ดานสทธในความเปนสวนตว ทมา : สานกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต (2558)


วธการวจย 1. รปแบบการศกษา

การวจยครงนเปนวจยเชงพรรณนา (Descriptive Research) โดยใชวธการเกบรวบรวมขอมลดวยแบบสอบถาม (Questionnaire) 2. กลมประชากรและกลมตวอยาง

ประชากรทใชในการวจย คอ ผรบบรการผปวยนอกโรงพยาบาลไทรนอย อาเภอไทรนอย จงหวดนนทบร จานวน 1,016 คน (สานกงานสาธารณสขจงหวดนนทบร, 2560) กลมตวอยาง คอ ผรบบรการผปวยนอกโรงพยาบาลไทรนอย อาเภอไทรนอย ทกาหนดขนาดกลมตวอยางโดยใชสตรทาโร ยามาเน (Taro Yamane, 1967) ไดเทากบ 287 คน เลอกสมตวอยางโดยวธการสมอยางงาย (Simple Random Sampling) ดงน

ขนตอนท 1 การเขยนฉลากหมายเลขใหเทากบจานวนของผทมารบบรการผปวยนอกในแตละวนแลวมวนใสภาชนะ (จานวนของผมารบบรการผปวยนอกเฉลยตอวนประมาณ 250 คน)

ขนตอนท 2 จบฉลากหมายเลขของผปวยนอกทมารบบรการในแตละวนโดยทาการเกบขอมลแบบสอบถาม 60 คนตอวน จนไดกลมตวอยางตามทตองการ 3. เครองมอวจย

การวจยครงนผวจยไดใชแบบสอบถาม (Questionnaires) ไดสรางจากแนวความคดทฤษฎและผลงานวจยทเกยวของ แบบสอบถามแบงออกเปน 3 สวน ไดแก

สวนท 1 แบบสอบถามขอมลสวนบคคลของผตอบแบบสอบถามประกอบดวยคาถามเกยวกบ เพศ อาย สถานภาพสมรส รายได ระดบการศกษา เปนคาถามเลอกตอบ (Check list) จานวน 5 ขอ

สวนท 2 แบบสอบถามขอมลเกยวกบปจจยจากผใหบรการจานวน 17 ขอ ประกอบดวยคาถามดานการประชาสมพนธผานสอจานวน 10 ขอ และการประชาสมพนธโดยตรงจานวน 7 ขอ โดยแบบสอบถามมลกษณะแบบมารตราสวนประมาณคา (Rating Scale) 5 ระดบตามแบบของ Likert (บญธรรม กจปรดาบรสทธ, 2540) ซงมเกณฑการใหคะแนน ตงแต 1-5 คะแนน ซงหมายถง มปจจยจากผใหบรการในระดบ นอยทสด นอย ปานกลาง มาก และมากทสด ตามลาดบ

กาหนดเกณฑในการแปลความหมายของคะแนน เปนดงน (บญเรยง ขจรศลป, 2539) คาเฉลย การแปลความหมายของคะแนน 4.50-5.00 มปจจยจากผใหบรการอยในระดบมากทสด 3.50-4.49 มปจจยจากผใหบรการอยในระดบมาก 2.50-3.49 มปจจยจากผใหบรการอยในระดบปานกลาง 1.50-2.49 มปจจยจากผใหบรการอยในระดบนอย 1.00-1.49 มปจจยจากผใหบรการอยในระดบนอยทสด สวนท 3 แบบสอบถามเกยวกบการรบรสทธการรกษาในระบบประกนสขภาพถวนหนาดานสทธท

จะไดรบบรการทางสขภาพจานวน สทธทจะไดรบขอมล สทธการตดสนใจในการรกษาพยาบาล และสทธในความเปนสวนตว มลกษณะแบบมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) 5 ระดบ ตามแบบของ Likert (บญธรรม กจปรดาบรสทธ, 2540) ซงมเกณฑการใหคะแนน ตงแต 1-5 คะแนน ซงหมายถง มการรบรสทธการรกษาในระบบประกนสขภาพถวนหนาในระดบ นอยทสด นอย ปานกลาง มาก และมากทสด ตามลาดบ

�


กาหนดเกณฑในการแปลความหมายของคะแนน เปนดงน (บญเรยง ขจรศลป 2539) คาเฉลย การแปลความหมายของคะแนน 4.50-5.00 มการบรสทธการรกษาในระบบประกนสขภาพถวนหนา อยในระดบมาทสด 3.50-4.49 มการบรสทธการรกษาในระบบประกนสขภาพถวนหนา อยในระดบมาก 2.50-3.49 มการบรสทธการรกษาในระบบประกนสขภาพถวนหนา อยในระดบปานกลาง 1.50-2.49 มการบรสทธการรกษาในระบบประกนสขภาพถวนหนา อยในระดบนอย 1.00-1.49 มการบรสทธการรกษาในระบบประกนสขภาพถวนหนา อยในระดบนอยทสด

เกณฑการแปลผลความสมพนธของคาสมประสทธสหสมพนธ กาหนดเกณฑแปลความหมาย 5 ระดบดงน (พวงรตน ทวรตน, 2540)

คาสมประสทธสหสมพนธมคา .81 ขนไป มความสมพนธในระดบสง คาสมประสทธสหสมพนธมคา .61 - .80 มความสมพนธในระดบคอนขางสง คาสมประสทธสหสมพนธมคา .41 - .60 มความสมพนธในระดบสงปานกลาง คาสมประสทธสหสมพนธมคา .20 - .41 มความสมพนธในระดบคอนขางตา คาสมประสทธสหสมพนธมคา .20 มความสมพนธในระดบตา

แบบสอบถามทใชในการวจยครงนมการตรวจสอบความตรงตามเนอหา (Content Validity) จากผทรงคณวฒจานวน 3 ทาน เพอตรวจสอบความตรงเชงเนอหา ความสอดคลองวตถประสงค จากนนนาผลการประเมนไปคานวณคาดชนความสอดคลอง (IOC: Index of ltem Objective Congruence) (สรพงษ คงสตย และธรชาต ธรรมวงศ, 2551) และปรบปรงเนอหาตามขอเสนอแนะของผทรงคณวฒ จากนนหาคาความเชอมนของแบบสอบถาม (Reliabillity) โดยนาไปทดลองใช (Try out) กบผทเขารบบรการผปวยนอกทเขารบการรกษาในโรงพยาบาลหนองหญาไซ จานวน 30 คน แลวนาขอมลทไดมาวเคราะหหาคาความเชอมนสมประสทธแอลฟาของครอนบาค (Cronbach’s alpha coefficient) พบวา มคาเทากบ 0.956 4. การเกบรวบรวมขอมล การวจยครงน ผวจยไดดาเนนการวจยเกบรวบรวมขอมล ตามขนตอนดงน

1. ผวจยสงหนงสอขอความรวมมอและอนญาตเกบรวบรวมขอมล จากวทยาลยเทคโนโลยทางการแพทยและสาธารณสข กาญจนาภเษก ถงผอานวยการโรงพยาบาลไทรนอย

2. ผวจยตดตอผรบผดชอบประสานงานดานการวจยของโรงพยาบาลไทรนอย 3. ผวจยดาเนนการเกบรวบรวมขอมลโดยใชแบบสอบถาม ดวยตนเอง 4. ผวจยตรวจสอบความสมบรณครบถวนของแบบสอบถาม 5. ผวจยจดการขอมล แลวนามาวเคราะหขอมลเพอนาเสนอ

5. การวเคราะหขอมลและสถตทใชในการวเคราะหขอมล วเคราะหขอมลปจจยดานบคคลโดยใชการคานวณคาสถตพนฐาน ไดแก ความถ รอยละ วเคราะหขอมล

ปจจยจากผใหบรการและการรบรสทธการรกษาในระบบประกนสขภาพถวนหนาโดยการคานวณคาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน วเคราะหความสมพนธระหวางปจจยสวนบคคลกบการรบรสทธการรกษาในระบบประกนสขภาพถวนหนา โดยใชสถต Chi-square test และวเคราะหความสมพนธระหวางปจจยจากผใหบรการกบการรบรสทธการรกษาในระบบประกนสขภาพถวนหนา โดยใชสถตสหสมพนธ Pearson’s correlation

�


ผล/สรปผลการวจย ผลการศกษาพบวา กลมตวอยางสวนใหญเปนเพศหญง รอยละ 64.8 สวนใหญอายระหวาง 36 – 45 ป

รอยละ 28.9 สถานภาพสมรสค รอยละ 78.7 รายได (เฉลยตอเดอน) ระหวาง 5,001 – 10,000 รอยละ 63.8 และระดบการศกษามธยมศกษาตอนตน รอยละ 41.8 และพบวาปจจยจากผใหบรการในภาพรวมอยในระดบปานกลาง

(x = 3.33) โดยทงการประชาสมพนธผานสอ (x = 3.35) และการประชาสมพนธโดยตรง (x = 3.31) อยในระดบปานกลาง (ตารางท 1) ตารางท 1 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบปจจยจากผใหบรการ รายดานและภาพรวม (n=287)

รายการ คาเฉลย

(x) สวนเบยงเบน

มาตรฐาน (SD) ระดบปจจย

จากผใหบรการ

1. การประชาสมพนธผานสอ 3.35 0.58 ปานกลาง 2. การประชาสมพนธโดยตรง 3.31 0.57 ปานกลาง

รวม 3.33 0.48 ปานกลาง เมอศกษาการรบรสทธการรกษาในระบบหลกประกนสขภาพถวนหนาของผมารบบรการผปวยนอก

โรงพยาบาลไทรนอย ผลทไดพบวา การรบรสทธการรกษาในระบบหลกประกนสขภาพถวนหนา ในภาพรวมอยในระดบมาก (x = 3.59) เมอพจารณารายดานพบวาการรบรดานสทธการตดสนใจในการรกษาพยาบาลและดานสทธ

ความเปนสวนตวมคาเฉลยสงทสด โดยคาเฉลยอยในระดบมาก (x = 3.60) สวนดานสทธทจะไดรบบรการทางสขภาพและดานสทธทจะไดรบขอมล มคาเฉลยเทากน โดยคาเฉลยอยในระดบมาก (x = 3.59) (ตารางท 2)

ตารางท 2 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบการรบรสทธการรกษาในระบบหลกประกนสขภาพ ถวนหนา จาแนกรายดานและภาพรวม (n=287)

รายการ คาเฉลย

(x ) สวนเบยงเบน

มาตรฐาน (SD) ระดบการรบร สทธการรกษา

1. ดานสทธทจะไดรบบรการทาง สขภาพ

3.59 0.56 มาก

2. ดานสทธทจะไดรบขอมล 3.59 0.56 มาก 3. ดานสทธการตดสนใจในการ

รกษาพยาบาล 3.60 0.57 มาก

4. ดานสทธในความเปนสวนตว 3.60 0.54 มาก รวม 3.59 0.50 มาก

เมอวเคราะหความสมพนธระหวางตวแปรปจจยสวนบคคล ไดแก เพศ อาย สถานภาพสมรส รายไดเฉลยตอเดอน ระดบการศกษา กบการรบรสทธการรกษาในระบบหลกประกนสขภาพถวนหนา ผลการวเคราะหความสมพนธระหวางปจจยสวนดานบคคล พบวา เพศหญงและเพศชายมการรบรสทธการรกษาในระบบหลกประกนสขภาพถวนหนาอยในระดบมาก คดเปนรอยละ 64.30 และรอยละ 35.7 ตามลาดบ เมอทดสอบโดยใชสถต Chi – square พบวาเพศไมมความสมพนธกบการรบรสทธการรกษาในระบบหลกประกนสขภาพถวนหนา เชนเดยวกบอายและระดบการศกษา ทไมมความสมพนธกบการรบรสทธการรกษาในระบบหลกประกนสขภาพถวนหนา สวนสถานภาพสมรสและรายได (เฉลยตอเดอน) มความสมพนธกบการรบรสทธการรกษาในระบบหลกประกนสขภาพถวนหนา (ตารางท 3)

�


ตารางท 3 ความสมพนธระหวางระดบตวแปรปจจยสวนบคคลกบการรบรสทธการรกษาในระบบหลกประกนสขภาพถวนหนา (n=287)

ตวแปรปจจย สวนบคคล

ระดบ ��2 p-value มากทสด มาก ปานกลาง นอย นอยทสด

1. เพศ ชาย หญง

0

(0.00) 1

(0.30)

70

(35.7) 126

(64.30)

31

(10.8) 54

(18.80)

0

(0.00) 5

(1.70)

0

(0.00) 0

(0.00)

3.34

0.34

2. อาย (ป) 15 - 25 26 - 35 36 - 45 46 - 55 56 ขนไป

0

(0.00) 0

(0.00) 0

(0.00) 1

(0.30) 0

(0.00)

26

(9.10) 41

(14.30) 57

(19.90) 52

(18.20) 20

(5.90)

11

(3.80) 19

(6.60) 24

(8.40) 23

(8.00) 7

(2.40)

1

(0.30) 1

(0.30) 2

(0.70) 0

(0.00) 1

(0.30)

0

(0.00) 0

(0.00) 0

(0.00) 0

(0.00) 0

(0.00)

6.69

0.96

มากทสด มาก ปานกลาง นอย นอยทสด 3. สถานภาพสมรส โสด ค หยา/หมาย/แยกกนอย

0

(0.00) 1

(0.30) 0

(0.00)

24

(8.40) 165

(57.50) 7

(2.40)

27

(9.40) 56

(19.50) 2

(0.70)

1

(0.30) 4

(1.40) 0

(0.00)

0

(0.00) 0

(0.00) 0

(0.00)

15.71

0.01**

4. รายได (บาท) 0 – 5,000 5,001 – 10,000 10,001 ขนไป

0

(0.00) 1

(0.30) 0

(0.00)

31

(10.80) 135

(47.00) 30

(10.50)

37

(12.90) 43

(15.00) 5

(1.70)

1

(0.30) 4

(1.40) 0

(0.00)

0

(0.00) 0

(0.00) 0

(0.00)

27.81

0.00**

5. ระดบการศกษา ประถมศกษา มธยมศกษาตอนตน มธยมศกษาตอนปลาย ปวส./อนปรญญา สงกวาปรญญาตร

0

(0.00) 1

(0.30) 0

(0.00) 0

(0.00) 0

(0.00)

63

(22.00) 81

(28.20) 21

(7.30) 24

(8.40) 7

(2.40)

19

(6.60) 37

(12.90) 11

(8.40) 12

(4.20) 6

(2.10)

3

(1.00) 1

(0.30) 0

(0.00) 1

(0.30) 0

(0.00)

0

(0.00) 0

(0.00) 0

(0.00) 0

(0.00) 0

(0.00)

8.54

0.74

**p-value < 0.05

�


เมอวเคราะหความสมพนธของปจจยจากผใหบรการกบการรบรสทธการรกษาในระบบหลกประกนสขภาพถวนหนา พบวามความสมพนธอยางมนยสาคญทางสถตท 0.01 โดยมความสมพนธในระดบปานกลาง ซงทงการประชาสมพนธผานสอและการประชาสมพนธโดยตรงสมพนธกบการรบรสทธการรกษาในระบบหลกประกนสขภาพถวนหนาทระดบนยสาคญทางสถต 0.01 โดยความสมพนธอยในระดบปานกลาง (ตารางท 4)

ตารางท 4 การวเคราะหความสมพนธระหวางปจจยจากผใหบรการ กบการรบรสทธการรกษา ในระบบหลก

ประกนสขภาพถวนหนา

ปจจยจากผใหบรการ การรบรสทธการรกษาในระบบ หลกประกนสขภาพถวนหนา p-value คาสมประสทธสหสมพนธ (r)

การประชาสมพนธผานสอ การประชาสมพนธโดยตรง

0.520** 0.449**

0.00 0.00

รวม 0.580** 0.00 ** p-value < 0.01

อภปรายผล จากการศกษาความสมพนธระหวางปจจยสวนบคคลกบการรบรสทธการรกษาในระบบหลกประกนสขภาพ

ถวนหนา พบวา สถานภาพสมรสและรายไดเปนปจจยทมความสมพนธกบการรบรสทธการรกษาในระบบหลกประกนสขภาพถวนหนา โดยผปวยนอกทมสถานภาพสมรสคมความรเกยวกบสทธการรกษาในระบบหลกประกนสขภาพถวนสงกวาผปวยนอกทมสถานภาพสมรสอนๆ และผปวยนอกทมรายได (เฉลยตอเดอน) 5,001-10,000 บาท มการรบรสทธการรกษาในระบบหลกประกนสขภาพถวนหนาสงกวาผปวยทมรายไดในระดบอน ซงสอดคลองกบผลการวจยของเขมมาร รกษชชพ และจตรลดา ตรสาคร (2558) ทศกษาประสทธภาพการบรหารตอระบบหลกประกนสขภาพถวนหนา ในเขตกรงเทพมหานคร และพบวาปจจยดานเพศ อาย ระดบการศกษา อาชพ รายไดลวนมความสมพนธกบประสทธภาพการบรหารตอระบบหลกประกนสขภาพถวนหนาในเขตกรงเทพมหานคร อยางไรกตามผลการศกษาครงนแตกตางจากผลการวจยของเผาพนธ จรวกรานตกล (2548) ทพบวาเพศ อาย สถานภาพสมรส อาชพ รายได ระยะทางจากบานมาทศนยสขภาพชมชน ประเภทสทธบตร และการรบรสทธประโยชน และขนตอนการมารบบรการ ไมมความสมพนธกบความพงพอใจในการรบบรการสขภาพของผมสทธหลกประกนสขภาพถวนหนาในศนยสขภาพชมชน จงหวดบรรมย และจากการศกษาครงนพบวา เพศ อาย และระดบการศกษา ไมมความสมพนธกบการรบรสทธการรกษาในระบบหลกประกนสขภาพถวนหนา ซงแตกตางจากผลการศกษาของศรพร ปรางประสทธ (2536) ศกษาเกยวกบปจจยทมอทธพลตอการใชบรการทางการแพทยของผประกนตน ณ โรงพยาบาลพระนครศรอยธยา ตามพระราชบญญตประกนสงคม พ.ศ.2533 พบวาเพศมความสมพนธอยางมนยสาคญทางสถตกบการใชบรการทางการแพทย ณ โรงพยาบาลพระนครศรอยธยา และแตกตางจากผลการศกษาของทพาพนธ ศศธรเวชกล และคณะ (2538) ซงพบวา ผปวยทมอายมากมความความตระหนกตอสทธของผปวยในโรงพยาบาลเอกชนสงกวาพยาบาลทมอายนอย นอกจากนยงแตกตางจากผลการศกษาของวชาญ บญคา (2557) ทพบวา อาย ระดบการศกษา และความตองการใชบรการสขภาพ เปนปจจยทมความสมพนธกบการใชบรการสขภาพของประชาชนทมสทธหลกประกนสขภาพถวนหนา

�


สาหรบปจจยทมความสมพนธกบการรบรสทธการรกษาในระบบหลกประกน สขภาพถวนหนา ไดแก การประชาสมพนธผานสอและการประชาสมพนธโดยตรง ทมความสมพนธกบการรบรสทธการรกษาในระบบหลกประกนสขภาพถวนหนา แสดงใหเหนวาการประชาสมพนธผานสอ และสอจากบคคลทาใหผปวยไดรบขอมลขาวสารทความหลากหลายเกยวกบสทธการรกษาในระบบหลกประกนสขภาพถวนหนา (ฉววรรณ โกมโลทก, 2544) อยางไรกตามผลการศกษาครงนแตกตางจากงานวจยของ อาภาณฎฐ สวรรณอฑฒ (2543) ทศกษาความพงพอใจของผประกนตนตอการใหบรการทางการแพทยของสถานพยาบาลเอกชน ซงพบวาความพงพอใจของผประกนตนในดานไดรบขอมลขาวสารและการประชาสมพนธโดยตรงจากเจาหนาทสถานบรการสาธารณสข อยในระดบตาสงผลใหมความพงพอใจในการใชบรการทางการแพทยของผปวยแตกตางกน

ขอเสนอแนะ จากผลการวจยทพบวา การประชาสมพนธผานสอและการประชาสมพนธโดยตรง มความสมพนธกบการ

รบรสทธการรกษาในระบบหลกประกนสขภาพถวนหนา จงควรนามาใชเปนแนวทางในการวางแผนประชาสมพนธใหผปวยรบรสทธการรกษาในระบบหลกประกนสขภาพถวนหนาในโรงพยาบาลอนๆ และหากมการศกษาปญหาของการรบรสทธการรกษาในระบบหลกประกนสขภาพถวนหนา รวมถงการศกษาประสทธภาพและประสทธผลของการรบรสทธการรกษาในระบบหลกประกนสขภาพถวนหนานาจะเปนประโยชนตอการสงเสรมการเขาถงขอมลสทธผปวยอยางมประสทธภาพมากขน

เอกสารอางอง กระทรวงสารณสข กระทรวงสารณสข. (2559). แผนพฒนาสขภาพแหงชาตฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 – 2564).

[ออนไลน]. http://wops.moph.go.th/ops/oic/data/20161115144754_1_.pdf. เขมมาร รกษชชพ และจตรลดา ตรสาคร. (2558). ประสทธภาพการบรหารตอระบบหลกประกนสขภาพถวน

หนาในเขตกรงเทพมหานคร. วารสารปญญาภวฒน. 7(2): 57-70. ฉววรรณ โกมโลทก . (2544). การรบรตอสทธผปวยของคนไทย. กรงเทพมหานคร : ฐานขอมลวทยานพนธไทย.

[ออนไลน]. http://www.tnrr.in.th/?page=result_search&record_id=308394. ทพาพนธ ศศธรเวชกล และคณะ. (2538). รายงานการวจยเรองความตระหนกตอสทธผปวยของโรงพยาบาล

เอกชน. คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยมหดล. บญธรรม กจปรดาบรสทธ. (2540). ระเบยบวธการวจยทางสงคมศาสตร. (พมพครงท 7). กรงเทพฯ: เจรญผล. บญเรยง ขจรศลป. (2539). วธวจยทางการศกษา. กรงเทพมหานคร ภาควชาการศกษา คณะศกษาศาสตร

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. เผาพนธ จรวกรานตกล. (2548). ความสมพนธระหวางปจจยการใหบรการปฐมภมกบความพงพอใจในการรบ

บรการสขภาพของผมสทธหลกประกนสขภาพถวนหนาในศนยสขภาพชมชน จงหวดบรรมย . วทยานพนธปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต. [ออนไลน]. http://mis.nrru.ac.th/QAS/report.php?id=49

พวงรตน ทวรตน. 2540. วธการวจยทางพฤตกรรมศาสตรและสงคมศาสตร. กรงเทพมหานคร : สานกทดสอบทางการศกษาจตวทยา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒประสานมตร.

วจตร ระววงศ (2532) อนาคตของสวสดการสงคมไทยในปจจบน . เอกสารประกอบการสมมนา ทางวชาการ เรอง สวสดการสงคมไทยในปจจบนและอนาคต คณะกรรมการสภาวจยแหงชาต สาขาสงคมวทยา (อดสาเนา).

�


วชาญ บญคา. (2557). ปจจยทมผลตอการใชบรการสขภาพของประชาชนทมสทธหลกประกนสขภาพถวนหนา (บตรทอง) ของโรงพยาบาลหวเฉยว. วารสารมหาวทยาลยหวเฉยวเฉลมพระเกยรตวชาการ, 18(35):75-92.

ศรพร ปรางประสทธ. (2536). ปจจยทมอทธพลตอการใชบรการทางการแพทยของผประกนตน ณ.โรงพยาบาล พระนครศรอยธยา ตามพระราชบญญตประกนสงคม พ.ศ.2533. วทยานพนธวทยาศาสตรหาบณฑต, สาขาสาธารณสขศาสตร, บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลยมหดล.

สานกงานสาธารณสขจงหวดนนทบร. (2560). ผรบบรการผปวยนอกโรงพยาบาลไทรนอย อาเภอไทรนอย จงหวดนนทบร ปพ.ศ. 2560.

สานกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต. (2558). คมอผใชสทธหลกประกนสขภาพ. [ออนไลน]. https://www.nhso.go.th/frontend/page-forpeople_useuc.aspx

สานกงานคณะกรรมการขอมลขาวสารของราชการ. (2549). สทธรบรขอมลขาวสารของประชาชน. กรงเทพ. [ออนไลน]. http://ddccenter.ddc.moph.go.th/infoc/download/201704251493120171_ 201407271406474112_10.pdf

สรพงษ คงสตย และธรชาต ธรรมวงศ, 2551 การหาคาความเทยงตรงของแบบสอบถาม (IOC). [ออนไลน]. http://mcu.ac.th/site/articlecontent_desc.php?article_id= 656&articlegroup_id =146.2551.

อญชล รงสวรรณาภรณ. (2553). การรบรสทธผปวยของพยาบาลในโรงพยาบาลแมลาน (วทยานพนธปรญญารฐ ประศาสนศาสตรมหาบณฑต). คณะรฐประศาสนศาสตร สถานบณฑตพฒนบรหารศาสตร.

อาภาณฎฐ สวรรณอฑฒ. (2543). ความพงพอใจของผประกนตนตอการใหบรการทางการแพทยของสถานพยาบาลเอกชน (วทยานพนธปรญญาบรหารธรกจมหาบณฑต). บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยธรกจบณฑตย.

องคกรวชาชพดานสขภาพ. (2558). คาประกาศสทธและขอพงปฏบตของผปวย. [ออนไลน]. http://www2.vajira.ac.th/tqm/wp-content/uploads/2015/11/ETH-เนอหา.pdf

Yamane, Taro. (1967). Statistics, An Introductory Analysis, 2nd Ed., New York: Harper and Row.

�


ความร ทศนคต และพฤตกรรมการใชยาแกปวดในเกษตรกรบานนอยพฒนา ตาบลบานเดอ อาเภอเกษตรกรสมบรณ จงหวดชยภม

KNOWLEDGE ATTITUDE AND BEHAVIORS OF ANALGESIC USE AMONG FARMERS AT BAN NOI PATTANA, BAN DUEA, KASET SOMBUN, CHAIYAPHUM

ผวจย สทธกาญจน มงขนทด

อรอมา ปดทม สนสา ศรหาวฒน รตนาพร ทาพลคอ สน ศรคณ สาขาวชาสาธารณสขศาสตร คณะสาธารณสขศาสตร มหาวทยาลยราชภฏวไลยอลงกรณ ในพระบรมราชปถมภ

บทคดยอ การวจยนมวตถประสงคเพอหาความสมพนธระหวางความร ทศนคต และพฤตกรรมการใชยาแกปวด

ของเกษตรกรบานพฒนา ตาบลบานเดอ อาเภอเกษตรสมบรณ จงหวดชยภม จานวน 240 คน โดยใชแบบสอบถาม ผลการศกษาพบวา กลมตวอยางมระดบความรเกยวกบการใชยาแกปวดอย ในระดบสงและมพฤตกรรมการใชยาแกปวดอยในระดบปานกลาง (รอยละ 97.1 และ 63.3 ตามลาดบ) แตมทศนคตเกยวกบการใชยาแกปวดไมเหมาะสม เมอวเคราะหความสมพนธระหวางความร ทศนคต และพฤตกรรมการใชยาแกปวดของกลมตวอยางพบวา ทศนคตเกยวกบการใชยาแกปวดมความสมพนธเชงบวกกบพฤตกรรมการใชยาแกปวดอยางมนยสาคญทางสถต (p<0.05)

จากผลการศกษานควรทจะหาแนวทางในการสรางความเขาใจ เนนการแกไขพฤตกรรมและปรบทศนคตการใชยาใชยาแกปวดทไมเหมาะสม และนาไปสการพฒนาคณภาพชวตทดของเกษตรกร

คาสาคญ : พฤตกรรมการใชยาแกปวด, การใชยาแกปวด, เกษตรกร

Abstract

The aim of this study was to investigate the factors related with knowledge, attitude and behavior of agriculturist in using analgesics at Ban Noi Pattana, Ban Duea Sub-district, Kaset Sombun District, Chaiyaphum Province in among of 240agriculturists was selected by purposive sampling technique. The data was collected by questionnaires. Statistics based on data analysis including frequency, percentage, mean, standard deviation and Pearson’s Product Moment Correlation Coefficient.

The results indicated that the samples had the average percentages of knowledge about analgesics use at high level and behavior in using analgesic at moderate levels (97.1% and 63.3%, respectively). However, their attitudes towards analgesic usage were quite inappropriate with an average percentage of 67.5%. According to the results of the correlation, attitude towards analgesic use and analgesic drugs use behavior.

�


Finding from this study can be used to promote appropriate of knowledge, attitude and understanding to improve behavioral of analgesic use. Additional of the promotion of self-medication more accurately that lead to improving the quality of people's life.

Key Word (s) : Behavior of analgesic use, analgesic drug, agriculturist Analgesic drug, Agriculturist

บทนา เกษตรกรเปนอาชพหลกของคนไทยตงแตอดตจนถงปจจบน ทงนเนองจากประเทศไทยมลกษณะภม

ประเทศและสภาพภมอากาศทอดมสมบรณเหมาะแกการทาเกษตรกรรม โดยเฉพาะอยางยงการทานาขาว ซงพบไดมากทงภาคเหนอ ภาคกลาง ภาคใต และโดยเฉพาะอยางยงภาคตะวนออกเฉยงเหนอจะประกอบอาชพหลกคอ อาชพเกษตรกรรม และเมอพจารณาจากสถานททางานและลกษณะการทางาน พบวา ผทประกอบอาชพเกษตรกรตองใชกลามเนอและกระดก ในการยก เออม เอยวตว รวมทงดงและลากในลกษณะทาทางทมความซาซากอยางตอเนองในพนทโลงแจง สภาพอากาศรอนจดตลอดเวลา สงเหลานถอเปนปจจยเสยงตออาการปวดเมอยตามอวยวะตางๆ ของรางกาย รวมถงอาการปวดศรษะ หนามด และในปจจบนจากภาวะโลกรอน ทาใหอากาศรอนมากขนทกป โดยเฉพาะประเทศไทยเปนเมองรอน ความรอนยงเพมทวคณ อาจจะสงผลกระทบและมโอกาสเสยงตอหลายๆ โรคตามมาโดยเฉพาะโรคทเกยวกบหวใจและหลอดเลอด เชน โรคหวใจ โรคความดนโลหตสง เปนตน

อาการปวดหรอความเจบปวดเปนความรสกทแสดงถงความผดปกตในรางกายของมนษย โดยสวนใหญอาการปวดทพบบอยมกมสาเหตมาจากการทางานหรอการประกอบอาชพ และจากขอมลการประกอบอาชพของประชาชนไทย พบวา ประชาชนสวนใหญประกอบอาชพเกษตรกรเปนหลก ซงเปนอาชพทตองใชแรงในการทางานอยางมาก ลกษณะการทางานตองยกของหนก มงานเคลอนไหวรางกายในลกษณะซาๆ เชน กมๆ เงยๆ อกทงตองอยกลางอากาศทรอนจดเปนเวลานาน (วารสารพยาบาลทหารบก, 2559) จงเปนสาเหตททาใหเกดอาการปวดเมอยตามรางกาย จนอาจตองใชยาเพอบรรเทาอาการปวด ซงการใชยาบรรเทาอาการปวดเปนวธทนยมใชกนอยางแพรหลายในทกภาคของประเทศไทย โดยเฉพาะภาคตะวนออกเฉยงเหนอ (ฉลาด ภรพฒน และคณะ, 2546) และผลการสารวจของสานกงานสถตแหงชาตเมอป พ.ศ. 2553 พบวายาทประชาชนคนไทยเลอกใชเปนอนดบแรกคอ ยาแกปวด เพอใชในการรกษา หรอบรรเทาอาการปวดตางๆ เชน แกปวดเมอยกลามเนอ ปวดศรษะ ปวดทอง เปนตน (สานกงานสถต , 2555) และพบขอมลคนไทยสวนใหญมพฤตกรรมการซอยามารบประทานเอง อาจทาใหใชยาไมถกตอง มการใชยาเกนความจาเปนหรอใชยาเกนขนาด จนทาใหเกดการดอยาตามมา จงทาใหมอตราการใชยาแกปวดเพมขนเฉลยรอยละ 15 ตอป (ศนยวทยาการเฝาระวงและพฒนาระบบยา, 2555)

จากปญหาทกลาวนจงมการใชยาแกปวดจานวนมาก เปนเหตใหผวจยเกดความสนใจทจะทาการศกษาวจยเกยวกบการใชยาแกปวดในประชากรบานนอยพฒนา ตาบลบานเดอ อาเภอเกษตรสมบรณ จงหวดชยภม ซงประชากรกลมนสวนใหญประกอบอาชพเกษตรกรตองใชแรงงานอยางหนก เมอเกดความเจบปวยขน ประชากรกลมนมความรเกยวกบการใชยาแกปวดอยางไร มวธการใชยาแกปวดอยางไร มการเลอกใชยาแกปวดอยางไร และรวมไปถงแหลงทมาของยาแกปวด รวมถงทศนคตและพฤตกรรมการใชยาแกปวด เพอนาไปสการใหความรเกยวกบยาแกปวดทถกตอง วธการรบรขาวสารทครบถวน เพอใหประชาชนสามารถนาความรไปประยกตใชได เพอหาแนวทางในการแกไขปญหาและปองกนพฤตกรรมการใชยาแกปวดไดอยางถกตอง นาไปสการพฒนาคณภาพทดของเกษตรกรทงในครอบครว ชมชน และประเทศทดตอไป


วตถประสงคของการวจย 1) เพอศกษาความรเกยวกบการใชยาแกปวดของเกษตรกรบานนอยพฒนา ตาบลบานเดอ อาเภอ

เกษตรสมบรณ จงหวดชยภม 2) เพอศกษาทศนคตเกยวกบการใชยาแกปวดของเกษตรกรบานนอยพฒนา ตาบลบานเดอ อาเภอ

เกษตรสมบรณ จงหวดชยภม 3) เพ อ ศกษาพฤตกรรมการใชยาแกปวดของเกษตรกรบานนอยพฒนา ต าบลบ าน เด อ

อาเภอเกษตรสมบรณ จงหวดชยภม 4) เพอศกษาปจจยทมความสมพนธกบพฤตกรรมการใชยาแกปวดของเกษตรกร บานนอยพฒนา

ตาบลบานเดอ อาเภอเกษตรสมบรณ จงหวดชยภม

กรอบแนวคดของการวจย การศกษาครงนใชแนวคดและทฤษฎแบบจาลองของ KAP MODEL ของชารท (Schwartz, 1975) มา

ประยกตใช ซงผวจยเลอกใช KAP MODEL รปแบบท 2 อธบายวา ความร ทศนคต มความสมพนธซงกนและกนและทาใหเกดพฤตกรรมตามมา ซงกลาวไดวาความร ทศนคต และพฤตกรรมมผลตอเนองกน เชน ทศนคตมผลตอพฤตกรรมและพฤตกรรมมผลมาจากทศนคต ซงทงหมดจะมพนฐานมาจากความร จงสรปตวแปรจากการศกษามาเปนกรอบแนวคดไดดงน

ตวแปรตน ตวแปรตาม

ภาพท 1.1 กรอบแนวคดการวจย

วธการวจย การศกษาวจยนเปนการศกษาแบบภาคตดขวาง (Cross-sectional study) ซงเกบรวบรวมขอมลโดย

ใชแบบสอบถามเพอศกษาความร ทศนคตและพฤตกรรมเกยวกบการใชยาแกปวดของเกษตรกรบานนอยพฒนา ตาบลบานเดอ อาเภอเกษตรสมบรณ จงหวดชยภม โดยมรายละเอยดวธการดาเนนการวจยดงตอไปน

ความรเกยวกบการใชยาแกปวด วธการใชยาแกปวด

สรรพคณของยาแกปวด ประโยชนของยาแกปวด

ผลขางเคยงของยาแกปวด

ทศนคตเกยวกบการใชยาแกปวด ความคด ความเชอ ความรสก

พฤตกรรมการใชยาแกปวด การกระทา

การแสดงออก การตอบสนอง


1. ประชากรและกลมตวอยาง ประชาชนในการศกษาครงนคอ เกษตรกรบานนอยพฒนา ตาบลบานเดอ อาเภอเกษตรสมบรณ

จงหวดชยภม โดยกลมตวอยางไดมาจากการสมแบบเจาะจง (Purposive Sampling) คานวณหาขนาดงกลมตวอยางโดยใชสตรการประมาณคาสดสวนของแดเนยล (Daniel, 2009) ไดจานวนกลมตวอยาง 240 คน 2. เครองมอวจย

เครองมอทใชในการศกษาครงนไดมาจากการศกษาขอมลและตรวจสอบโดยผเชยวชาญ เปนแบบสอบถามแบงเปน 4 สวน คอ 1) แบบสอบถามขอมลทวไป ไดแก เพศ อาย ระดบการศกษา รายได โรคประจาตว สถานทพกอาศย สถานภาพ โรคประจาตว ประวตการใชยาแกปวด ประเภทของการใชยาแกปวดและระยะเวลาการใชยาแกปวด จานวน 10 ขอ มลกษณะใหผตอบเลอกตอบหรอเตมคาลงในชองวางตามความเปนจรง 2) แบบสอบถามความรเกยวกบการใชยาแกปวด จานวน 11 ขอ มลกษณะเปนคาถามแบบตรวจสอบรายการ (Rating Scale) 2 ระดบ คอ ใช และ ไมใช 3) แบบสอบถามทศนคตเกยวกบการใชยาแกปวด จานวน 8 ขอ มลกษณะเปนมาตราสวนประเมนคา (Rating Scale) 5 ระดบคอ เหนดวยอยางยง เหนดวย ไมแนใจ ไมเหนดวย ไมเหนดวยอยางยง 4) แบบสอบถามพฤตกรรมการใชยาแกปวด จานวน 9 ขอ มลกษณะเปนมาตราสวนประเมนคา (Rating Scale) 4 ระดบคอ ซงการแปลผลคะแนนถอตามเกณฑคะแนนเฉลยของ Bloom (1968) โดยแบงออกเปน 3 ระดบคอ ระดบสง (คาคะแนน 3.67-5.00), ระดบปานกลาง (คาคะแนน 2.34-3.66) และระดบตา (คาคะแนน 1.00-2.33)

นามาทดสอบความเชอมน โดยใชสมประสทธแอลฟา (Alpha Coefficient) ของ Cronbach เพอวดความสอดคลองภายในของขอความแตละสวนในแบบสอบถาม ไดแก ขอมลทวไป ความรเกยวกบการใชยาแกปวด ทศนคตเกยวกบการใชยาแกปวด และพฤตกรรมการใชยาแกปวดของเกษตรกรบานนอยพฒนา ตาบลบานเดอ อาเภอเกษตรสมบรณ จงหวดชยภม ซงไดคาความเชอมนของแบบสอบถามเทากบ 0.73 0.75 และ 0.77 ตามลาดบ 3. การเกบรวบรวมขอมล

3.1 ขอหนงสอขออนญาตจากคณะสาธารณสขศาสตร สาขาสาธารณสขศาสตร มหาวทยาลย ราชภฏวไลยอลงกรณ ในพระบรมราชปถมภ จงหวดปทมธาน ถง นางคาเพยร คงมวงหม กานนตาบลบานเดอ เพอขอความอนเคราะหในการเกบขอมลขอความรวมมอในการเกบแบบสอบถามกบเกษตรกรบานนอยพฒนา ตาบลบานเดอ อาเภอเกษตรสมบรณ จงหวดชยภม

3.2 ผวจยดาเนนการเกบรวบรวมขอมลโดยใชแบบสอบถามจากเกษตรบานนอยพฒนาตาบลบานเดอ อาเภอเกษตรสมบรณ จงหวดชยภม ดวยตนเอง

3.3 ผวจยทาการตรวจสอบความครบถวนและความถกตองของขอมลในแบบสอบถาม 3.4 ผวจยนาแบบสอบถามไปประมวลผลและวเคราะหผลการศกษาพรอมแปลขอมลเปนรหสพรอม

บนทกลงคอมพวเตอร 4. การวเคราะหขอมลและสถตทใช

การวเคราะหขอมลใชสถตเชงพรรณนา (Descriptive study) ไดแก การแจกแจงความถ (Frequency) รอยละ (Percentage) พสย คาเฉลย (Mean) คาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) เปนตน วเคราะหความสมพนธระหวางคณลกษณะของประชากร ความรเกยวกบการใชยาแกปวดทศนคตเกยวกบการใชยาแกปวดกบพฤตกรรมเกยวกบการใชยาแกปวดของเกษตรกรบานนอยพฒนา ตาบลบานเดอ อาเภอเกษตรสมบรณ จงหวดชยภม วเคราะหขอมลโดยใชไควสแควร (Chi-square test) และสถตสหสมพนธเพยรสน (Pearson’s Product Moment Correlation) กาหนดระดบนยสาคญทางสถตทนอยกวา 0.05

��


ผล/สรปผลการวจย จากการเกบรวบรวมขอมล จานวน 240 คน ซงเปนเกษตรกรทอาศยอยในบานนอยพฒนา ตาบลบานเดอ

อาเภอเกษตรสมบรณ จงหวดชยภม ผลการศกษาตามลาดบดงน 1) ลกษณะขอมลทวไปของกลมตวอยาง กลมตวอยางมทงหมด 240 คน เปนเพศหญง (รอยละ 58.8) โดยมอายอยในชวง 48 ปขนไป อายเฉลย

49.49 ป มระดบการศกษาในระดบประถมศกษา (รอยละ 79.2) รายไดตอปอยในชวง 10,001-50,000 บาท (รอยละ 35.8ฉ พกอาศยอยในบานตนเอง (รอยละ 97.9) สวนใหญไมมโรคประจาตว (รอยละ 73.3) และจากขอมลการใชยาแกปวด พบวามการใชยาแกปวดมากทสด คอ ยาพาราเซตามอล ยาแกอกเสบ และยาคลายกลามเนอ (รอยละ 99.2, 52.5 และ 48.8 ตามลาดบ) (ดงตารางท 1) ตารางท 1 ลกษณะขอมลทวไปของเกษตรกรบานนอยพฒนา ตาบลบานเดอ อาเภอเกษตรสมบรณ

จงหวดชยภม (n=240) ขอมลทวไป จานวน (คน) รอยละ เพศ ชาย 141 58.8 หญง 99 41.2

อาย (ป) 18-32 23 9.6

33-47 82 34.2 ตงแต 48 ขนไป 135 56.2

ระดบการศกษา ไมไดเรยนหนงสอ 1 0.4

ประถมศกษา 190 79.2

มธยมศกษาตอนตน 25 10.4 มธยมศกษาตอนปลาย/ ปวช. 19 7.9 อนปรญญา/ปวส. 4 1.7

ปรญญาตรขนไป 1 0.4 รายไดตอป (บาท) ตากวา 10,000 32 13.3 10,001-50,000 86 35.8 50,001-100,000 76 31.7 100,001-500,000 33 13.8

มากกวา 500,001 13 5.4 สถานทพกอาศย บานตนเอง 235 97.9 บานเชา 5 2.1 สถานภาพ สมรส 202 84.2 หมาย 15 6.2 โสด 13 5.4 หยาราง/แยกกนอย 10 4.2 โรคประจาตว ไมม 176 73.3 ม 64 26.7 ประเภทยาแกปวดทเคยใช ยาพาราเซตามอล เคยใช 238 99.2 ไมเคยใช 2 0.8 ยาแกอกเสบ เคยใช 126 52.5 ไมเคยใช 114 47.5 ยาคลายกลามเนอ เคยใช 123 51.2 ไมเคยใช 117 48.8

��


2) ความรเกยวกบการใชยาแกปวดของเกษตรกร ผลการวเคราะหระดบความรเกยวกบการใชยาแกปวด จาแนกตามระดบคะแนนความร โดยแสดง

จานวนและรอยละของกลมตวอยาง พบวา กลมตวอยางสวนใหญมความรอยในระดบสง (รอยละ 97.1) มคะแนนความรเฉลยเทากบ 9.29±0.95 คะแนน โดยกลมตวอยางมคะแนนเฉลยความรมากทสดในประเดน กอนรบประทานยาควรอานฉลากเอกสารกากบยาเสมอ รองลงมาคอการใชยาตอเนองกนเปนระยะเวลานานๆ กอใหเกดผลเสยตอการทางานของตบและไต และนอยทสดคอ การรบประทานยาแกปวดควรรบประทานหลงอาหาร 15-60 นาท (ดงตารางท 2)

ตารางท 2 ระดบความร เกยวกบการใชยาแกปวดของ เกษตรกรบานนอยพฒนา ตาบลบานเดอ

อาเภอเกษตรสมบรณ จงหวดชยภม (n=240)

ระดบความรเกยวกบการใชยาแกปวด จานวน (คน) รอยละ

สง (ตงแต 8 คะแนนขนไป) 233 97.1 ปานกลาง (6-7 คะแนน) 7 2.9

ตา (ตากวา 6 คะแนน) 0 0 Mean=9.29, S.D.= 0.95, Min=6, Max=11

3) ทศนคตเกยวกบการใชยาแกปวดของเกษตรกร ผลการวเคราะหระดบทศนคตเกยวกบการใชยาแกปวด จาแนกตามระดบคะแนนทศนคต โดยแสดง

จานวนและรอยละของกลมตวอยาง พบวา กลมตวอยางสวนใหญมทศนคตอยในระดบตา (รอยละ 67.5) มระดบทศนคตปานกลาง (รอยละ 32.5) มคะแนนเฉลยทศนคตเทากบ28.19±3.18 โดยกลมตวอยางมคะแนนเฉลยทศนคตมากทสดในประเดน การรบประทานยาครบตามจานวนและรบประทานตรงเวลาทระบบนฉลากยาอยางเครงครดเปนเรองสาคญ รองลงมาคอ การใชยาควรใชยาเมอมความจาเปนเทานน และนอยทสดคอ การรบประทานยาแกปวดเพอปองกนกอนทจะมอาการเจบปวย (ดงตารางท 3)

ตารางท 3 ระดบทศนคตเกยวกบการใชยาแกปวดของเกษตรกรบานนอยพฒนา ตาบลบานเดอ

อาเภอเกษตรสมบรณ จงหวดชยภม (n=240)

ระดบทศนคตเกยวกบการใชยาแกปวด จานวน (คน) รอยละ

สง (ตงแต 40 คะแนนขนไป) 0 0 ปานกลาง (30-39 คะแนน) 78 32.5

ตา (ตากวา 30 คะแนน) 162 67.5 Mean=28.19, S.D.= 3.18, Min=17, Max=38

4) พฤตกรรมเกยวกบการใชยาแกปวดของเกษตรกร ผลการวเคราะหระดบพฤตกรรมเกยวกบการใชยาแกปวด จาแนกตามระดบคะแนนพฤตกรรม โดย

แสดงจานวนและรอยละของกลมตวอยาง พบวากลมตวอยางมพฤตกรรมการใชยาแกปวดอยระดบปานกลาง (รอยละ 63.3) รองลงมาคอ มพฤตกรรมการใชยาแกปวดทเหมาะสม (รอยละ 35.8) และมพฤตกรรมการใชยาแกปวดทไมเหมาะสม (รอยละ 0.8) มคะแนนเฉลยพฤตกรรมเทากบ 26.89±3.24 โดยกลมตวอยางมคะแนนเฉลยพฤตกรรมมากทสดในประเดนบอกชอยาทเคยแพกอนซอยาจากรานขายยาหรอรบยาจากโรงพยาบาล รองลงมาคอ มการรบประทานยาแกปวดเปนยาบารงรางกาย และนอยทสดคอ รบประทานยาแกปวดโดยไมปรกษาแพทยและเภสชกร (ดงตารางท 4)

��


ตารางท 4 ระดบพฤตกรรมเกยวกบการใชยาแกปวดของเกษตรกรบานนอยพฒนา ตาบลบานเดอ อาเภอเกษตรสมบรณ จงหวดชยภม (n=240)

ระดบพฤตกรรมเกยวกบการใชยาแกปวด จานวน (คน) รอยละ

สง (ตงแต 40 คะแนนขนไป) 86 35.8 ปานกลาง (30-39 คะแนน) 152 63.3

ตา (ตากวา 30 คะแนน) 2 0.8 Mean=26.89, S.D.= 3.24, Min=20, Max=35

5) ปจจยทมความสมพนธกบพฤตกรรมการใชยาแกปวด

1) ความรไมมความสมพนธกบพฤตกรรมการใชยาแกปวดของกลมตวอยาง P=0.590 เมอกลมตวอยางมความรเกยวกบยาแกปวด เชน วธการใช ประโยชน สรรพคณ และผลขางเคยงจากการใชยาแกปวด จงสงผลใหมพฤตกรรมการใชยาแกปวดด ซงไมยอมรบสมสมตฐานของวจย 2) ทศนคตมความสมพนธกบพฤตกรรมการใชยาแกปวดของกลมตวอยาง P<0.001 เมอกลมตวอยางมทศนคตเกยวกบการใชยาแกปวดไมด สงผลใหมพฤตกรรมการใชยาแกปวดไมดตาม ซงยอมรบสมมตฐานของการวจยในครงน (ดงตารางท 5)

ตารางท 5 ความสมพนธระหวางความร ทศนคต กบพฤตกรรมเกยวกบการใชยาแกปวดของเกษตรกร

บานนอยพฒนา ตาบลบานเดอ อาเภอเกษตรสมบรณ จงหวดชยภม (n=240)

ตวแปร r p-value

ความรเกยวกบการใชยาแกปวด 0.035 0.590 ทศนคตเกยวกบการใชยาแกปวด 0.237 0.001*

*p-value<0.05

สรปและอภปรายผล 1) พฤตกรรมเกยวกบการใชยาแกปวด

จากผลการศกษาพฤตกรรมเกยวกบการใชยาแกปวดของกลมตวอยาง พบวา กลมตวอยางมพฤตกรรมอยในระดบปานกลาง สามารถอภปรายไดจากการศกษาจรงจากแบบสอบถาม ซงจากขอมลกลมตวอยางจะมการบอกชอยาทเคยแพกอนซอกบรานขายยาหรอยาจากโรงพยาบาล ซงเปนพฤตกรรมเชงบวก แตกลบมการรบประทานยาแกปวดเปนยาบารงรางกาย ซงเปนพฤตกรรมเชงลบ จงสงผลใหกลมตวอยางมพฤตกรรมการใชยาแกปวดอยในระดบปานกลาง 2) ความรกบพฤตกรรมการใชยาแกปวด

จากผลการศกษาความรกบพฤตกรรมการใชยาแกปวดของกลมตวอยาง พบวา ควา มรไมมความสมพนธกบพฤตกรรมการใชยาแกปวด เมอกลมตวอยางมความรเกยวกบยาแกปวด เชน วธการใช ประโยชน สรรพคณ และผลขางเคยงจากการใชยาแกปวด สงผลใหมพฤตกรรมการใชยาแกปวดอยใน ระดบด สามารถอภปรายไดจากผลการศกษาจรงจากการเกบแบบสอบถาม พบวากลมตวอยางมความรอยในระดบสง กอนรบประทานยามการอานฉลากและเอกสารกากบยากอนเสมอ รวาหากรบประทานยาแกปวดตอเนองกนเปนระยะเวลานานๆ กอใหเกดผลเสยตอการทางานของตบและไต จงทาใหความรไมมความสมพนธกบพฤตกรรมการใชยาแกปวด

��


3) ทศนคตกบพฤตกรรมการใชยาแกปวด จากผลการศกษาทศนคตกบพฤตกรรมการใชยาแกปวดของกลมตวอยาง พบวา ทศนคตมความสมพนธ

กบพฤตกรรมการใชยาแกปวด เมอกลมตวอยางมทศนคตเกยวกบการใชยาแกปวดไมด สงผลใหมพฤตกรรมการใชยาแกปวดไมดตาม สามารถอภปรายไดจากผลการศกษาจากการเกบแบบสอบถามและสงเกตจรง พบวากลมตวอยางมทศนคตอยในระดบตา มความเชอวาตองรบประทานยาแกปวดกอนทจะมอาการจะทาใหไมมความเจบปวดเกดขน และมความเชอวาการรบประทานยาพาราเซตามอลผสมกบนาปลาจะทาใหหายจากอาการปวดทองเรวขน จงทาใหทศนคตมความสมพนธกบพฤตกรรมการใชยาแกปวด 4) ปจจยทมความสมพนธกบพฤตกรรมการใชยาแกปวด

จากการศกษาจรงจากการเกบแบบสอบถาม พบวา ความรไมมความสมพนธกบพฤตกรรมการใชยาแกปวด กลมตวอยางมความรอยในระดบสง มความรเกยวกบยาแกปวด เชน วธการใช ประโยชน สรรพคณ และผลขางเคยงจากการใชยา กอนรบประทานยามการอานฉลากและเอกสารกากบยากอนเสมอ รวาหากรบประทานยาแกปวดตอเนองกนเปนระยะเวลานานๆ กอใหเกดผลเสยตอการทางานของตบและไต และพบวาทศนคตมความสมพนธกบพฤตกรรมการใชยาแกปวด กลมตวอยางมทศนคตอยในระดบตา มความเชอวาตองรบประทานยาแกปวดกอนทจะมอาการจะทาใหไมมความเจบปวดเกดขน และมความเชอวาการรบประทานยาพาราเซตามอลผสมกบนาปลาจะทาใหหายจากอาการปวดทองเรวนนหมายความวาผลของความร และทศนคตของกลมตวอยางสงผลทาใหพฤตกรรมการใชยาแกปวดอยในระดบปานกลาง

ขอเสนอแนะ ขอเสนอแนะในการนาผลการวจยไปใช

จากผลการศกษามขอเสนอแนะตอหนวยงานทเกยวของในการสงเสรมสขภาพของเกษตรกรในบานนอยพฒนา ตาบลบานเดอ อาเภอเกษตรสมบรณ จงหวดชยภม ดงน

1) ควรมการจดกจกรรมปรบเปลยนทศนคตเกยวกบการใชยาแกปวด 2) ควรมการจดกจกรรมสงเสรมพฤตกรรมการใชยาแกปวดทถกตองเพมขน เพอเปนการสรางความ

ตระหนกใหมพฤตกรรมการใชยาแกปวดทถกสงขน ขอเสนอแนะในการทาวจยครงตอไป

1) ควรมการศกษาปจจยอนๆ เพมเตมทสงผลทาใหเกดพฤตกรรมการใชยาแกปวด 2) ควรมการศกษาความเสยงหรออนตรายตางๆ จากการใชยาแกปวด 3) ควรมการศกษาหาแนวทางการแกไข และสงเสรมสขภาพ

เอกสารอางอง ฉลาด ถรพฒน และคณะ. (2546). ยาแกปวดในชมชนชนบท คณะสาธารณสขศาสตร. มหาวทยาลยมหดล วารสารทหารบก. (2559). อาการปวดหลงสวนลางในเกษตรกรชาวนากบบทบาทของพยาบาลชมชน. วารสารพยาบาลทหารบก. (2559). สาเหตททาใหรางกายปวดเมอย. ศนยวทยาการเฝาระวงและพฒนาระบบยา. (2555). พฤตกรรมการรบประทานยา. คนเมอ 29 กรกฎาคม

พ.ศ.2560. จาก, www.thaidrugwatch.org. สานกงานสถต. (2555). ขอมลสถตการใชยาแกปวดของคนไทย. คนเมอ 10 กรกฎาคม พ.ศ.2560. จาก,

www.thaincd.com/document

��


Bloom BS., Engelhart MD., Furst EJ., Hill WH., Krathwohl DR. (1990). Taxonomy of educational objectives: The classification of educational goals. Handbook I: Cognitive domain. New York: David McKay Company.

Daniel, Wayne W. (2009). Biostatistics: a foundation for analysis in the health sciences. 6th ed. New York: John Wiley & Sons.

Schwartz, N. E., (1975). Nutritional knowledge, attitude, and practices of high school graduates. Journal of The American Dietetic Association, 66(1), 28-31.

��


ปจจยทมความสมพนธกบสมรรถนะของบคลากรดานเวชระเบยนอเลกทรอนกสในโรงพยาบาลชมชน จงหวดสพรรณบร Factors related to performance electronic medical record personnel in community hospital in Suphanburi province ผวจย วไลพร ไกรเทพ สกญญา ตงวงค

สาขาวชา เวชระเบยน วทยาลยเทคโนโลยทางการแพทยและสาธารณสข กาญจนาภเษก อาจารยทปรกษา อาจารยสายฝน ตนตะโยธน อาจารยเฉลมชย เพาะบญ

ภาควชา เวชระเบยน สถาบนการศกษา วทยาลยเทคโนโลยทางการแพทยและสาธารณสข กาญจนาภเษก

บทคดยอ การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาระดบสมรรถนะของบคลากรดานเวชระเบยนอเลกทรอนกสใน

โรงพยาบาลชมชน จงหวดสพรรณบร และเพอศกษาปจจยทมความสมพนธกบสมรรถนะของบคลากรดานเวชระเบยนอเลกทรอนกสในโรงพยาบาลชมชน จงหวดสพรรณบร ประชากรทใชในการศกษาคอ บคลากรดานเวชระเบยนทใชงานเวชระเบยนอเลกทรอนกส ในโรงพยาบาลชมชน จงหวด สพรรณบร ไดแก นกเวชสถต เจาหนาทเวชสถต และเจาหนาทหองบตร จานวน 53 คน เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลเปนแบบสอบถาม โดยแบงเปน 4 ตอน ไดแก ปจจยดานบคคล ปจจยดานจตวทยาสงคม ปจจยดานระบบงานเวชระเบยน และสมรรถนะของบคลากรดานเวชระเบยนอเลกทรอนกส มคาความเชอมนของแบบสอบถามทงฉบบเทากบ 0.92 สถตทใชในกา รวเคราะหขอมลประกอบดวยการหาความถ (Frequency) รอยละ (Percentage) คาเฉลย (Mean) สวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) การวเคราะหหาคาไคสแควร (Chi – Square) และการวเคราะหหาคาสมประสทธสหสมพนธของเพยรสน (Pearson’s correlation)

ผลการวจยพบวาปจจยดานบคคลของกลมตวอยาง สวนใหญเปนเพศหญง คดเปนรอยละ 87.80 อยในชวงอาย 30-39 ป คดเปนรอยละ 46.30 มระดบการศกษาตากวาปรญญาตร คดเปน รอยละ 87.80 มประสบการณใชเวชระเบยนอเลกทรอนกส อยระหวาง 1-15 ป คดเปนรอยละ 95.1 การเขารบการอบรมการใชคอมพวเตอรเบองตน พบวา เคยผานการอบรม คดเปนรอยละ 58.5 หรอการอบรมการใชงานเวชระเบยนอเลกทรอนกสในโรงพยาบาล พบวา เคยผานการอบรมคดเปนรอยละ 53.7

ดานสมรรถนะ บคลากรดานเวชระเบยนอเลกทรอนกส ในภาพรวมอยในระดบมาก ( =4.44) และเมอ

พจารณารายดานพบวา สมรรถนะเฉพาะมคาเฉลยมากทสด ซงอยในระดบมากทสด ( =4.54) รองลงมาสมรรถนะ

หลกมคาเฉลยอยในระดบมาก ซงอยในระดบมากทสด ( =4.35)

��


เมอทดสอบโดยสหสมพนธของเพยรสน พบวา ความปลอดภยของระบบงานเวชระเบยนอเลกทรอนกสมความสมพนธกบสมรรถนะ ของบคลากรดานเวชระเบยนอเลกทรอนกส การบารงรกษาระบบงานเวชระเบยนอเลกทรอนกสมความสมพนธ กบสมรรถนะของบคลากรดานเวชระเบยนอเลกทรอนกสมความสมพนธอยางมนยสาคญทางสถตท 0.00

ขอเสนอแนะในการนาผลวจยไปใช เพอใชเปนแนวทางในการพฒนาสมรรถนะของบคลากรดานเวชระเบยนอเลกทรอนกส การวางแผนพฒนาศกยภาพบคลากรดานเวชระเบยนอเลกทรอนกส และการกาหนดนโยบายของการปฏบตงานใหมความสอดคลองเกยวกบเวชระเบยนอเลกทรอนกส คาสาคญ : ปจจย ความสมพนธ สมรรถนะ บคลากรดานเวชระเบยนอเลกทรอนกส Abstract

This research aimed to study the competency of medical record personnel in terms of Electronic Medical Records (EMRs) in community hospitals in Suphanburi and to study factors influencing the competency regarding an EMR usage of medical record personnel in community hospitals in Suphanburi. Study population were three groups of medical records related personnel who used an EMR in community hospitals in Suphanburi, including the 53

medical statisticians, medical statistics clerks and medical record staff members. Data collection instrument was a four-part questionnaire; personal factors, psychosocial factors, medical record system factors and the competency regarding an EMR usage of medical record personnel. The reliability coefficient of this questionnaire was established at 0.92.

Statistics for data analysis included frequency, percentage, arithmetic mean, standard deviation, Chi-square and Pearson’s correlation.

Results indicated that the majority of respondents were female (87.80%), between 30-39 years old (46.30%), with the highest degree as below Bachelor’s degree (87.80%) and had used an EMR between 1-15 years (95.1%). In terms of basic computer trainings, 58.5%

of the respondents attended some basic computer trainings. Incidentally, 53.7% of the respondents received an EMR training in their hospitals.

EMR system’s safety was related to the competency regarding an EMR usage of

medical record personnel. Additionally, EMR system’s maintenance was related to the competency regarding

an EMR usage of medical record personnel at the statistically significance level of 0.00.

Results from this study could be used as a guideline for EMR competency development and medical record personnel’s competency development planning, as well as

suggested practical policies to be more correspond with EMRs.

Key Word (s) : Factors, Relation, Competency, Electronics Medical Record Personnel

��


บทนา ปจจบนระบบการใหบรการสาธารณสขของประเทศไทยมการพฒนาและกาวหนาไปมาก ในกวา 10 ป ท

ผานมา มสวสดการและระบบหลกประกนสขภาพตางๆ หลากหลาย เพอใหประชาชนมโอกาสเขาถงบรการดานการแพทยและสาธารณสขไดอยางทวถง สงผลใหอตราการสญเสยของผปวยลดลงอยางมากในชวงระยะเวลาหลายปทผานมา อกทงการพฒนาเทคนคยา และวธการตรวจรกษาผปวยไดมความกาวหนาไปอยางมากเชนกน และดวยความกาวหนาการใหบรการทางการแพทยและสาธารณสขของประเทศดงทไดกลาวมาแลวสงผลใหโรงพยาบาลตางๆทงของรฐและเอกชน มจานวนผปวยทมารบบรการมากยงขน ซงสวนทางกบจานวนแพทยและบคลากรทางการแพทยทใหบรการอยในปจจบน ดวยปรมาณงานและภาระทเพมมากขนของแพทย และบคลากรทางการแพทยในโรงพยาบาล ทาใหเกดปญหาในเรองการบรหารจดการขอมลผปวยขนอยางมาก ทงในระบบขอมลอเลกทรอนกส หรอ ระบบสารสนเทศขอมลผปวยสาหรบโรงพยาบาล (Hospital Information System : HIS) แบบเอกสารซงกคอแฟมเวชระเบยนผปวย โดยแพทยและบคลากรทางการแพทยเกดความไมสะดวกในการใชงาน และไมสามารถใชขอมลทมไดอยางเตมประสทธภาพ ปญหาทพบในการบรหารจดการเวชระเบยนผปวยนอก เชน การรอคอยคนหาแฟมกรณผปวยไมไดนดไวลวงหนา การคนหาแฟมไมพบเนองจากแฟมหาย หรออยระหวางการถกยมเพอการตรวจสอบหรอการทาวจย เอกสารเสอมสภาพจากการใชงาน เอกสารถกทาลายโดยภยธรรมชาต เชนไฟไหม นาทวม แมลงกดกนเอกสาร การรวบรวมเอกสารเขาจดเกบในแฟมไมครบถวน ผปวยนาแฟมเวชระเบยนออกนอกโรงพยาบาล การจดการพนทในการจดเกบเอกสาร (โรงพยาบาลแพร, 2558)

การบรหารงานทดนน ปจจยทจะชวยใหการบรหารทสาเรจ นอกจากบคลากร เงน วสด ครภณฑและสารสนเทศแลวยงตองอาศยขอมลสารสนเทศ เทคโนโลยและการบรหารจดการผบรหารจาเปนจะตองเปนบคคลทมความรบผดชอบสงซงจะตองเปนผบรหารทสามารถบรหารงานชวยใหองคกรฟนฝาอปสรรคทงหลายไปได ทงนการจดการเกยวกบสารสนเทศใหมประสทธภาพนนตองนาเทคโนโลยนนจะตองนาเทคโนโลยใหมๆ เขามาชวย ไดแก เครองคอมพวเตอรและเทคโนโลยสอสารตางๆ ระบบสารสนเทศจงเปนเสมอนเครองมอชนสาคญทจะชวยใหผบรหารสามารถแกปญหาตางๆไดอยางสะดวกและรวดเรว (ภาณวฒน รตยาภาส, 2540) การปรบระบบสารสนเทศใหมประสทธภาพในระดบทเหมาะสมกบแนวทางพฤตกรรมของงสงคมนนคอจะตองนาเทคโนโลยมาปรบเปลยนใหเหมาะสมกบความตองการขององคกรและพฤตกรรมของคนในองคกรผลทเกดขนจงอาจเปนการลดขดความสามารถหรอระดบการใชงานลงเพอบรรลวตถประสงคทตองการขององคกรและคนในองคกรจะตองมการปรบตวใหเหมาะสมกบเทคโนโลยบาง ระบบสารสนเทศไดเขามาแทนทกระบวนการทางานแบบเดมอยางรวดเรวและกวางขวางทาใหเกดเปนกระบวนการทางานแบบ อเลกทรอนกส (Electronic workflow) ซงชวยลดคาใชจายในการดาเนนงานขององคกรไดเปนอยางมากและยงชวยเพมประสทธภาพในการบรหารใหสงขนดวย (สลยทธ สวางวรรณ, 2546)

วตถประสงคของการวจย 1. เพอศกษาระดบสมรรถนะของบคลากรดานเวช ระเบยนอเลกทรอนกสในโรงพยาบาลชมชน จงหวด

สพรรณบร 2. เพอศกษาปจจยทมความสมพนธกบสมรรถนะของบคลากรดานเวชระเบยนอเลกทรอนกสในโรงพยาบาล

ชมชน จงหวดสพรรณบร

��


กรอบแนวความคดในการทาการวจย

ปจจยดานบคคล - เพศ - อาย - ระดบการศกษา ประสบการณใชงานเวชระเบยน - อเลกทรอนกส การผานการอบรมคอมพวเตอรเบองตนหรอ - เวชระเบยนอเลกทรอนกส

ปจจยดานความร

- ความรดานเวชระเบยนอเลกทรอนกส - ความรดานคอมพวเตอรเบองตน - คว า ม ร เ ก ย ว ก บ กฎ ห ม า ย ธ ร ก ร ร ม

อเลกทรอนกส (Davis, 1989 อางใน อรทย เลอนวน ,2555)

ปจจยดานระบบงานเวชระเบยน

อเลกทรอนกส - ความปลอดภยของระบบงานเวชระเบยน

อเลกทรอนกส - การบารงรกษาระบบงานเวชระเบยน

อเลกทรอนกส (เดวส,1989 อางใน ศกรนทร ตน สพงษ, 2557)

สมรรถนะของบคลากรดานเวชระเบยน อเลกทรอนกส

- สมรรถนะหลก - ดานเวชระเบยน - ดานรหสทางการแพทย - ดานการเรยกเกบคา รกษาพยาบาล - ดานคณลกษณะดานการ ประสานงานทด - ดานทศนะคตทดและมใจรกวชาชพ - สมรรถนะเฉพาะ - ดานเทคโนโลยสารสนเทศ - ดานกฎหมายธรกรรมอเลกทรอนกส - ดานการจดการมาตรฐานระบบ บรการสขภาพ (นพมาส เครอสวรรณ, 2559)

��


วธการวจย 1. รปแบบการศกษา

การวจยครงนเปนการศกษาเชงพรรณนา (Descriptive research) โดยใชวธการเกบรวบรวมขอมลดวยแบบสอบถาม (Questionnaires) 2. ประชากรและกลมตวอยาง

2.1 ประชากร คอ บคลากรดานเวชระเบยนของโรงพยาบาลชมชนทใชงานเวชระเบยนอเลกทรอนกสในจงหวด สพรรณบร ทงหมด 53 คน

2.2 กลม ตวอยางทใชในการวจยคอ ประชากรทงหมดของบคลากรดานเวชระเบยนทใชงานเวชระเบยนอเลกทรอนกสของโรงพยาบาลชมชนในจงหวด สพรรณบร ซงมทงหมด 41 คน 3. เครองมอ เครองมอทใชในการวจยครงนเปนแบบสอบถาม ม 4 ตอน

ตอนท 1 แบบสอบถามเกยวกบปจจยดานบคคล ประกอบดวย เพศ อาย ระดบการศกษาประสบการณการใชเวชระเบยนอเลกทรอนกส การผานการอบรมคอมพวเตอรเบองตนและเวชระเบยนอเลกทรอนกส เปนขอคาถามปลายปดแบบเลอกตอบ (Check list) จานวน 6 ขอ

ตอนท 2 แบบสอบถามเกยวกบปจจยดานความร ไดแก แบบวดความรดานเวชระเบยนอเลกทรอนกส แบบวดความรคอมพวเตอรเบองตน และแบบวดความรเกยวกบกฎหมายธรกรรมอเลกทรอนกส ซงแบบสอบถามเปนแบบถก-ผด (True False) จานวน 30 ขอ ตอบถกไดขอละ 1 คะแนน ตอบผดไดขอละ 0 คะแนน

ตอนท 3 แบบสอบถามเกยวกบปจจยดานระบบงานเวชระเบยนอเลกทรอนกส ไดแก ความปลอดภยของระบบเวชระเบยนอเลกทรอนกส และการบารงรกษาระบบเวชระเบยนอเลกทรอนกส ซงแบบสอบถามเปนแบบมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) 5 ระดบ จานวน 10 ขอ

ตอนท 4 แบบสอบถามเกยวกบสมรรถนะหลก และสมรรถนะเฉพาะซงแบบสอบถามเปนแบบมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) 5 ระดบ จานวน 60 ขอ ผวจยไดตรวจสอบเครองมอ ดงน

1. การตรวจสอบความตรงตามเนอหา (Content Validity) ผวจยไดนาแบบสอบถามทสรางขนเสนอผทรงคณวฒจานวน 3 ทาน ประกอบดวยดานเวชระเบยน ดานเทคโนโลยสารสนเทศ และดานการวจย เพอตรวจสอบความตรงเชงเนอหาและการทาประเมนโดยคานวณคาดชนความสอดคลอง (IOC: Index of Item Objective Congruence)

2. การตรวจสอบความเทยงของแบบสอบถาม (Reliability) โดยนาแบบสอบถาม ไดแก แบบสอบถามเกยวกบปจจยดานบคคล ปจจยดานความร ปจจยดานระบบงานเวชระเบยนอเลกทรอนกส และแบบวดความรเกยวกบสมรรถนะของบคลากรดานเวชระเบยนอเลกทรอนกสทไดปรบปรงแลวไปทดลองใช (Try out) กบกลมทมลกษณะคลายคลงกบกลมตวอยาง โดยนาไปใชกบบคลากรเวชระเบยนอเลกทรอนกส จานวน 30 คน

3. การตรวจสอบการวเคราะหคาความเชอมนของแบบวดความรดานเวชระเบยนอเลกทรอนกส ดานคอมพวเตอรเบองตน ดานกฎหมายเกยวกบธรกรรมอเลกทรอนกส

4. การหาระดบความยาก (p) และอานาจจาแนกของขอสอบ (r) ของแบบทดสอบความรการวเคราะหความยากงายและอานาจจาแนก (พรสนต เลศวทยาววฒน)

��


4.1 นาแบบสอบถามชดททดลองใชมาวเคราะหหาคาความยากงาย (Difficulty Index) พบวาคาความยากงายมคาระหวาง 0.60 - 0.80

4.2 นาแบบวดความรชดททดลองใชมาวเคราะหหาคาอานาจจาแนก (Discriminant Index) พบวามคาอานาจจาแนกมคาระหวาง 0.2 - 0.4 4. การเกบรวบรวมขอมล การวจยครงน ผวจยไดดาเนนการเกบรวบรวมขอมลโดยดาเนนการตามขนตอนดงน

4.1 ผวจยสงหนงสอขอความรวมมอและอนญาตในการเกบขอมลจากวทยาลยเทคโนโลยทางการแพทยและสาธารณสข กาญจนาภเษก ถงผอานวยการโรงพยาบาลชมชนในจงหวดสพรรณบรจานวน 8 แหง ทางไปรษณย

4.2 ผวจยโทรศพทตดตอผรบผดชอบประสานงานดานการวจยของโรงพยาบาลชมชนในจงหวดสพรรณบร จานวน 8 แหง เพอชแจงวตถประสงคของการวจย

4.3 ผวจยดาเนนการเกบรวบรวมขอมลโดยสงแบบสอบถามทาง Google Docs ไปยงโรงพยาบาลและสงแบบสอบถามกลบคนผวจยในระยะเวลาทกาหนด

4.4 เมอผวจยไดรบแบบสอบถามคนมา ผวจยตรวจสอบความสมบรณครบถวนของขอมล จากนนทาการแยกขอมล คดคะแนนรวมแตละชด และจดเตรยมตารางในการวเคราะหขอมล แลวนามาวเคราะหขอมลเพอการนาเสนอ 5. การวเคราะหขอมลและสถตทใชในการวเคราะหขอมล

5.1 การวเคราะหขอมลปจจยดานบคคล โดยสถตทใชในการคานวณ ไดแก ความถ รอยละ 5.2 การวเคราะหขอมลปจจยดานความร โดยสถตทใชในการคานวณ ไดแก คาเฉลย และสวนเบยงเบน

มาตรฐาน 5.3 การวเคราะหขอมลปจจยดานระบบงานเวชระเบยนอเลกทรอนกส โดยสถตทใชในการคานวณ ไดแก

คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน 5.4 การวเคราะหขอมลสมรรถนะของบคลากรดานเวชระเบยนอเลกทรอนกส โดยสถตทใชในการคานวณ

ไดแก คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน 6.5 การวเคราะหขอมลความสมพนธของปจจยดานบคคลกบสมรรถนะของบคลากรดานเวชระเบยน

อเลกทรอนกส โดยสถตไคสแควร (Chi – Square) 6.6 การวเคราะหขอมลความสมพนธของปจจยดานความรกบสมรรถนะของบคลากรดานเวชระเบยน

อเลกทรอนกส โดยสถตทใชในการคานวณ ไดแกสหสมพนธของเพยรสน (Pearson’s correlation) 6.7 การวเคราะหขอมลความสมพนธของปจจยดานระบบงานเวชระเบยนอเลกทรอนกสกบสมรรถนะของ

บคลากรดานเวชระเบยนอเลกทรอนกส โดยสถตทใชในการคานวณ ไดแก สหสมพนธของเพยรสน (Pearson’s correlation)

��


ผล/สรปผลการวจย ผลการวจยสรปและนาเสนอผลได ดงน 1. ผลการวเคราะหขอมลปจจยดานบคคล

ผตอบแบบสอบถามสวนใหญเปนเพศหญง คดเปนรอยละ 87.80 อยในชวงอาย 30-39 ป คดเปนรอยละ 46.30 มระดบการศกษาตากวาปรญญาตร คดเปนรอยละ 87.80 มประสบการณใชเวชระเบยนอเลกทรอนกส อยระหวาง 1-15 ป คดเปนรอยละ 95.1 การเขารบการอบรมการใชคอมพวเตอรเบองตน พบวาเคยผานการอบรม คดเปนรอยละ 58.5 หรอการอบรมการใชงานเวชระเบยนอเลกทรอนกสในโรงพยาบาล พบวา เคยผานการอบรม คดเปนรอยละ 53.7 2. ผลการวเคราะหขอมลปจจยดานความร

ผตอบแบบสอบถามสวนใหญมความรดานเวชระเบยนอเลกทรอนกส ความรดานคอมพวเตอรเบองตน และความรเกยวกบกฎหมายธรกรรมอเลกทรอนกส มความรอยในระดบสง คดเปนรอยละ 90.20 รองลงมาอยในระดบปานกลาง คดเปนรอยละ 9.80 และไมพบผมความรอยในระดบตา 3. ผลการวเคราะหขอมลปจจยดานระบบงานเวชระเบยนอเลกทรอนกส

ปจจยดานระบบงานเวชระเบยนอเลกทรอนกสในภาพรวมอยในระดบมากทสด ( = 4.62) เมอพจารณารายดานปจจยระบบงานเวชระเบยนอเลกทรอนกสดานความปลอดภยของขอมลเวชระเบยน อเลกทรอนกส ม

คาเฉลยสงทสด อยในระดบมากทสด ( = 4.71) 4. ผลการวเคราะหสมรรถนะของบคลากรดานเวชระเบยนอเลกทรอนกส

สมรรถนะบคลากรดานเวชระเบยนอเลกทรอนกสในภาพรวมอยในระดบมาก ( =4.44) และเมอ พจารณา

รายดานพบวาสมรรถนะเฉพาะมคาเฉลยมากทสด ซงอยในระดบมากทสด ( =4.54) สมรรถนะหลกบคลากรดาน

เวชระเบยนอเลกทรอนกสอยในระดบมาก ( =4.35) 5. การวเคราะหขอมลความสมพนธของปจจยสวนบคคลกบสมรรถนะของบคลากรดานเวชระเบยนอเลกทรอนกส

จากการวเคราะหความสมพนธของปจจยสวนบคคลกบสมรรถนะของบคลากรดานเวชระเบยนอเลกทรอนกส เมอทดสอบโดย Chi – square พบวาปจจยสวนบคคล ไดแก เพศ อาย ประสบการณการใชเวชระเบยนอเลกทรอนกส ไมมความสมพนธกบสมรรถนะของบคลากรดานเวชระเบยนอเลกทรอนกส (ตารางท 1)

��


ตารางท 1 ความสมพนธระหวางเพศกบสมรรถนะของบคลากรดานเวชระเบยนอเลกทรอนกส (n = 41)

ปจจยสวนบคคล ระดบสมรรถนะ รวม

จานวน (รอยละ)

��2 p-value มากทสด

(รอยละ) มาก

(รอยละ) ปานกลาง (รอยละ)

นอย (รอยละ)

นอยทสด(รอยละ)

1. เพศ ชาย หญง รวม

2

(4.9) 28

(68.2) 30

(73.1)

2

(4.9) 5

(12.2) 7

(17.1)

0

(0.0) 2

(4.9) 2

(4.9)

1

(2.4) 1

(2.4) 2

(4.9)

0

(0.0) 0

(0.0) 0

(0.0)

5

(12.2) 36

(87.8) 41

(100.0)

5.557

0.135

2. อาย 20-29 ป 30-39 ป 40 ป ขนไป รวม

9

(22.0) 17

(41.5) 4

(9.8) 30

(73.2)

3

(7.3) 2

(4.9) 2

(4.9) 7

(17.1)

2

(4.9) 0

(0.0) 0

(0. 0) 2

(4.9)

2

(4.9) 0

(0.0) 0

(0.0) 2

(4.9)

0

(0.0) 0

(0.0) 0

(0.0) 0

(0.0)

16

(39.0) 19

(46.3) 6

(14.7) 41

(100.0)

12.886

0.168

3. ประสบการณการใชเวชระเบยน อเลกทรอนกส 1-5 ป

15 (36.2)

1

(2.4)

1

(2.4)

1

(2.4)

0

(0.0)

18 (43.4)

3.006

0.391

6-10 ป รวม

15 (36.2) 30

(73.2)

6 (15.6)

7 (17.1)

1 (2.4) 2

(4.9)

1 (2.4) 2

(4.9)

0 (0.0) 0

(0.0)

23 (56.6) 41

(100.0)

6. การวเคราะหขอมลความสมพนธของปจจยดานความรกบสมรรถนะของบคลากรดานเวชระเบยนอเลกทรอนกส

จากการวเคราะหความสมพนธของปจจยดานความรกบสมรรถนะของบคลากรดานเวชระเบยนอเลกทรอนกส พบวาไมมความสมพนธกนทงในภาพรวม (r = 0.182) และรายดาน ไดแก ความรดานคอมพวเตอรเบองตน (r = 0.128) และความรดานกฎหมายธรกรรมอเลกทรอนกส (r = 0.009) (ตารางท 2)

��


ตารางท 2 ความสมพนธของปจจยดานความรกบสมรรถนะของบคลากรดานเวชระเบยนอเลกทรอนกส (n= 41)

ปจจยดานความร คาสมประสทธสหสมพนธ (r) P-value 1. ความรดานเวชระเบยนอเลกทรอนกส 2. ความรดานคอมพวเตอรเบองตน 3. ความรเกยวกบกฎหมายธรกรรมอเลกทรอนกส

0.182 0.128 0.009

0.255 0.424 0.956

รวม 0.178 0.267

7. การวเคราะหขอมลความสมพนธของปจจยดานระบบงานเวชระเบยนอเลกทรอนกสกบสมรรถนะของบคลากรดานเวชระเบยนอเลกทรอนกส

จากการวเคราะหความสมพนธของปจจยดานระบบงานเวชระเบยนอเลกทรอนกสกบสมรรถนะของบคลากรดานเวชระเบยนอเลกทรอนกส พบวาทงความปลอดภยของระบบงานเวชระเบยนอเลกทรอนกส (r = 0.640) และการบารงรกษาระบบงานเวชระเบยนอเลกทรอนกส (r = 0.604) มความสมพนธกบสมรรถนะของบคลากรดานเวชระเบยนอเลกทรอนกส อยางมนยสาคญทางสถต (ตารางท 3)

ตารางท 3 ความสมพนธของปจจยดานระบบงานเวชระเบยนอเลกทรอนกสกบสมรรถนะของบคลากรดาน เวชระเบยนอเลกทรอนกส (n = 41)

ปจจยดานระบบงานเวชระเบยนอเลกทรอนกส คาสมประสทธสหสมพนธ (r) P-value 1. ความปลอดภยของระบบงานเวชระเบยน อเลกทรอนกส 2. การบารงรกษาระบบงานเวชระเบยน อเลกทรอนกส

0.640 **

0.604 **

0.000

0.000

รวม 0.657 ** 0.000

อภปรายผล จากผลการวจยพบวา เพศ อาย และ ระดบการศกษา ไมมความสมพนธกบสมรรถนะของบคลากรดานเวช

ระเบยนอเลกทรอนกส ทงนเนองจากบคลากรดานเวชระเบยนอเลกทรอนกสมสมรรถนะในการปฏบตงานอยางชดเจน ไมมแตกตางกนระหวางเพศ มแหลงเรยนรหลากหลายททาใหมความรเพมเตมอยเสมอ และมประสบการณในการปฏบตงานสอดคลองกบงานวจยของ ธกรศกด พรหมสาขา ณ สกลนคร (2556) พนสข ภสข (2555) และนงลกษณ สวสดผล (2541) และผลการวจยพบวาการผานการอบรมคอมพวเตอรเบองตนและเวชระเบยนอเลกทรอนกส ไมมความสมพนธกบสมรรถนะของบคลากรดานเวชระเบยนอเลกทรอนกส เนองจากผทไดเขารบการอบรมคอมพวเตอรเบองตนและเวชระเบยนอเลกทรอนกส อาจจะมความรนอยกวาหรอเทากบผทไมไดเขารบการอบรมคอมพวเตอรเบองตนและเวชระเบยนอเลกทรอนกสทมประสบการณในการทางานมานาน ซงสอดคลองกบงานวจยของ ศศพร เหมอนศรชย (2554) ไดศกษาเรองปจจยทมผลตอการยอมรบ ERP Software ของผใชงานดานบญชพบวาปจจยความพรอมตอการเปลยนแปลงและการอบรม สงผลตอการยอมรบเทคโนโลย จะสงผลตอการนาโปรแกรมมาใชในองคกรทสด

��


สาหรบความสมพนธระหวางปจจยดานความรกบสมรรถนะของบคลากรดานเวชระเบยนอเลกทรอนกสในโรงพยาบาลชมชน จงหวดสพรรณบร ทพบวาความรดานเวชระเบยนอเลกทรอนกส ไมมความสมพนธกบสมรรถนะของบคลากรดานเวชระเบยนอเลกทรอนกส เนองจากบคลากรดานเวชระเบยนอเลกทรอนกสปฏบตงานโดยอาศยประสบการณและความเคยชน จนสามารถปฏบตงานได ซงไมสอดคลองกบงานวจยของ สวเนตร ธงยศ (2549 : บทคดยอ) ไดศกษาผลกระทบของความรความสามารถทางนวตกรรมและประสทธภาพการทางานของนกบญชทมผลตอความสาเรจขององคกรของบรษทในเขตภาคตะวนออกเฉยงเหนอพบวาความรความสามารถทางนวตกรรมและประสทธภาพการทางานมความสมพนธตอองคกร ผลการวจยพบวาความรดานคอมพวเตอร เบองตน ไมมความสมพนธกบสมรรถนะของบคลากรดานเวชระเบยนอเลกทรอนกส เนองจากบคลากรดานเวชระเบยนอเลกทรอนกสปฏบตงานโดยอาศยประสบการณและความเคยชน จนสามารถปฏบตงานได ซงไมสอดคลองกบงานวจยของ อมพรสกก องคทะวานช และคณะ (2553) ไดนาเสนอการศกษาการพฒนาทางทกษะของนกศกษาในดานการ ใชงานซอฟตแวรทนกศกษาสนใจ พบวา นกศกษาทเขารวมโครงการนนจะสามารถพฒนาผลงานทางมลตมเดยไดดยงขน สวนความรเกยวกบกฎหมายธรกรรมอเลกทรอนกสพบวาความรเกยวกบกฎหมายธรกรรมอเลกทรอนกส ไมมความสมพนธกบสมรรถนะของบคลากรดานเวชระเบยนอเลกทรอนกส เนองจากบคลากรดานเวชระเบยนอเลกทรอนกสปฏบตงานโดยอาศยประสบการณและความเคยชนจนสามารถปฏบตงานได ซงไมสอดคลองกบงานวจยของจราภรณ เรองรกษ (2553) ไดศกษาทศนคตของผประกอบการตอกฎหมายพาณชยอเลกทรอนกส พบวากฎหมายพาณชยอเลกทรอนกสวาดวยการกระทาความผดเกยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. 2550 พ.ร.บ. วาดวยธรกรรมทางอเลกทรอนกส พ.ศ. 2544 พ.ร.ก. วาดวยวธการปลอดภยในการทาธรกรรมทางอเลกทรอนกส พ.ศ. 2553 และ พ.ร.ก.วาดวยการควบคมดแลธรกจบรการชาระเงนทางอเลกทรอนกส พ.ศ. 2551 แตกตางกน ผลจากการวจยครงน สามารถใชเปนขอมลประกอบการปรบปรงแกไข พ.ร.บ และ พ.ร.ก. ทเกยวของกบพาณชยอเลกทรอนกส และใชสาหรบการวางแผนเพอสรางความรความเขาใจทดใหแกผประกอบการเพอใหเกดประโยชนสงสดเพอใหมกฎหมายทตอบสนองและครอบคลมการใชงานอยางมประสทธภาพ สวนความสมพนธระหวางปจจยดานระบบงานเวชระเบยนอเลกทรอนกส กบสมรรถนะของบคลากรดานเวชระเบยนอเลกทรอนกสในโรงพยาบาลชมชน จงหวด สพรรณบร ผลการวจยพบวาความปลอดภยของระบบงานเวชระเบยนอเลกทรอนกส มความสมพนธกบสมรรถนะของบคลากรดานเวชระเบยนอเลกทรอนกส เนองจากบคลากรดานเวชระเบยนอเลกทรอนกสใหความสาคญกบความปลอดภยของขอมลผปวย ถอวาเปนขอมลเปนประวตทใชในการรกษาผปวย ซงสอดคลองกบงานวจยของ สตเฟน ท. แพเรนท และ เจฟเฟรย เอส แมคคลลฟ (Stephen T. Parente and Jeffrey S.McCullough) ศกษาเรอง เทคโนโลยสารสนเทศสขภาพและความปลอดภยของผปวย: หลกฐานจากฐานขอมล ไดทาการศกษาดานความปลอดภยของผปวย โดยศกษาฐานขอมลผปวยในของเมดแครเปนเวลา 4 ป พบวา การบนทกขอมลสขภาพอเลกทรอนกส มผลดเลกนอยและมผลกระทบทางบวกในดานความปลอดภยของผปวย นอกจากนการบารงรกษาระบบงานเวชระเบยนอเลกทรอนกสมความสมพนธกบสมรรถนะของบคลากรดานเวชระเบยนอเลกทรอนกส เนองจากบคลากรดานเวชระเบยนอเลกทรอนกสสามารถดแลบารงรกษาระบบงานเวชระเบยนอเลกทรอนกสใหใชงานไดตามความตองการ และแกไขปญหาไดเมอระบบงานเวชระเบยนอเลกทรอนกส เกดปญหา ซงสอดคลองกบงานวจยของสมเกยรต จงประสทธพร, สรพล ราษฏรนย, ยงวทย ทองนาค (2541) ไดศกษาปญหาของเครองจกรมผลกระทบตอการผลตไดแก เครองจกรเสยหยดกะทนหน เชน ตลบลกปนในมอเตอรขบแตกไมสามารถเดนเครองตอไปไดตองหยดเครอง และทาการแกไขอยางเรงดวนทาใหมผลกระทบตอการผลตและเปาหมายการผลต

��


ขอเสนอแนะ ขอเสนอแนะในการนาผลวจยไปใช

1. ใชเปนแนวทางในการพฒนาสมรรถนะของบคลากรดานเวชระเบยนอเลกทรอนกส 2. ใชในการวางแผนพฒนาศกยภาพบคลากรดานเวชระเบยนอเลกทรอนกส 3. ใชในการกาหนดนโยบายของการปฏบตงานใหมความสอดคลองเกยวกบเวชระเบยนอเลกทรอนกส

ขอเสนอแนะในการทาวจยครงตอไป 1. ขอมลทไดจากการศกษาครงนเปนขอมลในภาพรวมของบคลากรดานเวชระเบยนอเลกทรอนกสใน

โรงพยาบาลชมชน จงหวด สพรรณบร ดงนนการศกษาในครงตอไป อาจศกษาทงเขตสขภาพท 5 เพอใหไดขอมลทละเอยดมากขนละเจาะลกมากขน

2. การศกษาในครงถดไปควรมการเพมปจจยดานอนๆ เพอดวามความสมพนธกบสมรรถนะของบคลากรดานเวชระเบยนอเลกทรอนกส

เอกสารอางอง จราภรณ เรองรกษ. (2553). ทศนคตของผประกอบการตอกฎหมายพาณชยอเลกทรอนกส. คนเมอ 5 พฤศจกายน

2560,จาก (http://www.repository.rmutt.ac.th/xmlui/handle/123456789/562). ธกรศกด พรหมสาขา ณ สกลนคร. (2556). ปจจยทมผลตอการปฏบตงานของพนกงาน กรณศกษาสถานวทย

กองทพบก. มหาวทยาลยศรปทม นงลกษณ สวสดผล. (2541). เทคโนโลยคอมพวเตอร ในการปฏบตงานของบคลากรสานกงานมาตรฐาน

ผลตภณฑอตสาหกรรม. มหาวทยาลยธรรมศาสตร. นพมาส เครอสวรรณ. (2559). การบรหารการพฒนางานเวชระเบยนในประเทศไทย. วทยานพนธ สาขาวชา

การบรหารการศกษา ภาควชาการบรหารการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร. พนสข ภสข. (2555). ประสทธภาพการปฏบตงานตามหลกอทธบาท 4 ของขาราชการฝายอยการ. วทยานพนธ

สาขาวชารฐประศาสนศาสตร บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย ศศพร เหมอนศรชย. (2554). เรองปจจยทมผลตอการยอมรบ ERP Software ของผใชงานดานบญช. มหาลย

ธรรมศาสตร . ศกรนทร ตนสพงษ. (2558). ปจจยทสงผลตอการยอมรบแอพพลเคชนไลน. วทยานพนธปรญญาวทยาศาสตร

มหาบณฑต สาขาวชาเทคโนโลยสารสนเทศและการจดการ ,มหาวทยาลยกรงเทพ. สมเกยรต จงประสทธพร, สรพล ราษฏรนย และยงวทย ทองนาค. (2541). เรองปญหาของเครองจกรมผลกระทบ

ตอการผลต. สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ. สวเนตร ธงยศ. (2549). ผลกระทบของ ความรความสามารถทางนวตกรรมและประสทธภาพการทางานของ

นกบญชทมผลตอความสาเรจขององคกรของบรษทในเขตภาคตะวนออกเฉยงเหนอ . มหาวทยาลยมหาสารคาม

แสงเทยน อยเถา. (2555). การวดสมรรถนะงานเวชระเบยนและบคลากรดานเวชระเบยนผปวยในโรงพยาบาลของประเทศไทย. คนเมอ 20 พฤศจกายน 2560, จากhttps://facebook.ereportz.com /.../ZmlsZV82MjU1MzQ0Mzc0NzEyNjhfNTA5NF8wL

��


อรทย เลอนวน . (2555). ปจจยทมผลตอการรบเทคโนโลยสารสนเทศ: กรณศกษากรมการพฒนาชมชน ศนยราชการแจงวฒนะ. หลกสตรปรญญาบรหารธรกจมหาบณฑต วชาเอกการจดการทวไป.

อมพรสกก องคทะวานช และคณะ. (2553). การพฒนาทางทกษะของนกศกษาในดาน การใชงานซอฟตแวร ทนกศกษาสนใจ.

Graham Taylor. (1988) . Making Sense of Information Technology: The Electronic Avenue. Courcebook. Huffman,E.K.(1986). Medical Record Management. 8th Edition. Chicago: Physical Record Co Mc Clelland, D.C. (1973) . Test for Competence Rather Than Intelligence. AmericanPsychologists,

17(7), 57-83 McClelland, D.C. (1973). “Testing for Competence rather than for Intelligence,”American

Psychologist. 28, 1 – 14

��


ความแปรปรวนของอตราการเตนของหวใจในกระตาย Heart Rate Variability in Rabbits ผวจย วรกาญจน บญเหาะ

บทคดยอ คาความแปรปรวนของอตราการเตนของหวใจ (Heart rate variability) เปนวธทใชในการวดการทางาน

ของระบบประสาทอตโนวต (Autonomic nervous system) ซงอตราการเตนของหวใจจะถกกาหนดดวยระบบประสาทอตโนวต ปจจบนไดมการนาการวดคาความแปรปรวนของอตราการเตนของหวใจมาใชในการประเมนความเสยงในการเสยชวตของผปวยในโรงพยาบาล และการตอบสนองในการรกษา โดยจะมวธการหาคาความแปรปรวนของอตราการเตนของหวใจเปน 2 วธ นนกคอ วธโดเมนเวลา (time domain) และ วธโดเมนความถ (frequency domain) โดยคาความแปรปรวนของอตราการเตนของหวใจแบบชวงความถสงและชวงความถตานนเปนคาทมนยสาคญในการศกษาโดยมความสมพนธเกยวของกบระบบหวใจและหลอดเลอด นอกจากนเมอนาคาความแปรปรวนของอตราการเตนของหวใจแบบความถตามาทาสดสวนกบความถสง (LF/HF) คานสามารถนาไปเปนพารามเตอรสาหรบการดคาความสมดลของระบบประสาทอตโนวตได (Berntson et al., 1997; Task-Force., 1996) และคาความแปรปรวนของอตราการเตนของหวใจแบบชวงความถตาแบบอลตราและชวงความถตามากนนจะมความสมพนธกบระบบการควบคมอณหภม (thermoregulation) และไต ระบบประสาทอตโนวตของสตวแตละสปขสไมเหมอนกน ดงนนชวงระยะความถทใชในการวดคาความแปรปรวนของอตราการเตนของหวใจในแตละสปชสมความแตกตางกนไปดวย

คาสาคญ : ความแปรปรวนของอตราการเตนของหวใจ อตราการเตนของหวใจ หวใจ ประสาทอตโนวต

กระตาย Abstract

Heart rate variability (HRV) is a method to determine autonomic nervous system. Therefore, heart rate is controlled by autonomic nervous system. Currently heart rate variability has been introduced to many hospitals for analysis mortality risk of patients and progression of treatments. There are 2 main methods of heart rate variability; time domain and frequency domain. Thereby, low and high frequency components involve in cardiovascular system regulation, while the ratio of low to high frequency components (LF/HF) could represent sympatovagal balance (Berntson et al., 1997; Task-Force., 1996).Very and ultra-low frequency components relate to thermoregulation and renal system. Moreover autonomic nervous system of each species are not similar. Thereby, bands of frequency domain should be specific to each species.

Key word : Heart rate variability, heart rate, cardiac, autonomic nervous system rabbit

��


บทนา การวดความแปรปรวนของอตราการเตนของหวใจ (Heart rate variability) เปนวธทใชในการวดการทางานของระบบประสาทอตโนวต (Autonomic nervous system) อนไดแก ระบบประสาทซมพาเทตก (Sympathetic nervous system) และระบบประสาทพาราซมพาเทตก (Parasympathetic nervous system) คาความแปรปรวนของอตราการเตนของหวใจนนจะขนอยกบอตราการเตนของหวใจ (Heart rate) โดยอตราการเตนของหวใจจะถกกาหนดดวยระบบประสาทอตโนวต ในปจจบนไดมการนาการวดคาความแปรปรวนของอตราการเตนของหวใจมาใชในการประเมนและคาดคะเนความเสยงในการเสยชวตของผปวยทเปนโรคและภาวะเกยวของและไมเกยวของกบระบบหลอดเลอดและหวใจ (cardiovascular system) ตวอยางเชน ภาวะหวใจลมเหลว (Heart failure), โรคเบาหวาน (Diabetes mellitus), ภาวะเสนเลอดในสมองแตกเฉบยพลน (Stroke), โรคความจาเสอม (Alzheimer’s disease) และโรคอนๆ อกมากมาย (Vanderlei, Pastre, Hoshi, Carvalho, & Godoy, 2009) รวมทงนามาเปนคาในการวดการตอบสนองตอการรกษาสาหรบผปวยทอยในหองพกฟนผปวยวกฤต (intensive care unit) (Winchell & Hoyt, 1996) และนอกจากทมการศกษาในมนษยแลวยงมการศกษาคาความแปรปรวนของอตราการเตนของหวใจในสตวชนดตางๆ อกดวย จากการศกษาการหาคาความแปรปรวนของอตราการเตนของหวใจในสงมชวตสปชสตางๆ นนสามารถนาไปใชเปนตวแทนในการหาความสมพนธระหวางความแปรปรวนของอตราการเตนของหวใจกบความเสยงในการเสยชวตในผปวย และยงมความเกยวเนองกบการทางานของระบบประสาทอตโนวตกบการควบคมอตราการเตนของหวใจอกดวย โดยมทงวธโดเมนเวลาและโดเมนความถซงปจจยสาคญในการเลอกใชวธกคอปรมาณขอมลทสามารถเกบได หากมขอมลของคลนไฟฟาหวใจปรมาณมากกสามารถหาคาความแปรปรวนของอตราการเตนของหวใจแบบโดเมนเวลาได แตหากมขอมลจากดกสามารถเขาสตร FFT เพอหาคาแบบวธโดเมนความถได และคาระยะความถของความแปรปรวนของอตราการเตนของหวใจในแตละสปชสนนกมความแตกตางกนไปอกดวย

วตถประสงคของการวจย 1. เพอศกษาคาความแปรปรวนของอตราการเตนของหวใจในกระตาย

2. สามารถนาคาความแปรปรวนของอตราการเตนของหวใจกระตายไปประยกตใชในวงการแพทยและ สตวแพทยตอไปได

กรอบแนวความคดในการทาการวจย กระตายเปนสตวทดลองทนยมใชในการทดลองยาตางๆ กอนทจะนาไปทดลองในขนสงตอไป หากทราบถงความ

แปรปรวนของอตราการเตนของหวใจในกระตายปกต จะทาใหสามารถคาดคะเนถงผลกระทบของตวยาตางๆ ทนามาใชในการทดลองในอนาคตตอความแปรปรวนชนดนได และสามารถนามาประยกตใชในวงการแพทยและสตวแพทยตอไปได

วธการวจย กระตายพนธNew Zealand white เพศผสขภาพด จานวน 10 ตว นาหนกระหวาง 1.8-2.8 กโลกรม ถกฝก

ใหอยในกลองบงคบกระตายเพอใหนงและคนชนวนละ 1 ชวโมงเปนเวลา 7 วนกอนจะเรมทาการวดคลนไฟฟาหวใจ การวดคลนไฟฟาหวใจจะตองโกนขนกระตายทอกดานซายและใชelectrodeแปะสามตาแหนงบรเวณอก จากนนตอสายเขาเครองวดคลนไฟฟาหวใจและบนทกขอมลของแตละตวในขณะทสงบนงไมขยบตว เมอไดขอมลแลวกนามาเขาโปรแกรม LabChart 8.0 ((PowerLab 16, ADInstruments, New Zealand) เพอหาคาความ

��


แปรปรวนของอตราการเตนของหวใจในกระตาย จากนนทาการวเคราะหขอมลโดยนามาหาคาเฉลยและระยะคาความแปรปรวนของอตราการเตนของหวใจปกตในกระตาย

สรปผลการวจย ผลการวจยความแปรปรวนของอตราการเตนของหวใจในกระตายพนธ New Zealand white เพศผสขภาพด จานวน 10 ตวนนไดผลการวเคราะหขอมลจากการเขาคานวนในโปรแกรมLabChart 8.0 และนามาหาคาเฉลย โดยพบวา อตราการเตนของหวใจกระตายเฉลยอยท 217.59±30.67 ครงตอนาท

ในสวนของความแปรปรวนของอตราการเตนของหวใจแบบวธโดเมนเวลาเมอใช R-R interval 1024 ชวงในการคานวน พบวาคาSDNN มคาอยท 17.49±12.32 มลลวนาท

อภปรายผล คาความแปรปรวนของอตราการเตนของหวใจเปนคาทใชกนอยางแพรหลายในวงการแพทย ในขณะทวงการ

สตวแพทยนนเรมมการนาคาความแปรปรวนของอตราการเตนของหวใจมาศกษาในกนมากขนในชวงทศวรรษทผานมา การหาคาความแปรปรวนของอตราการเตนของหวใจนนจะตองทาการวดอตราการเตนของหวใจในทกๆ จงหวะ

โดยจะมวธการหาคาแบงไดเปน 2 วธใหญๆ นนกคอ วธโดเมนเวลา และ วธโดเมนความถ โดยในการศกษานไดทาการศกษา คาความแปรปรวนของอตราการเตนของหวใจแบบวธโดเมนเวลาจะเปนการวเคราะหหาคาทางสถตดวยโปรแกรม LabChart 8.0 จากการใชชวงคลนไฟฟาหวใจกระตายทไมมคลนแทรก และไมมการขยบตวของกระตายทดลอง เพราะจะทาใหคาระยะหางของการเตนของหวใจผดเพยนไปได นอกจากนยงตองคดเฉพาะชวงทการเตนของหวใจเปนปกตเทานน หากมการเตนผดจงหวะสวนขนมาจะตองทาการตดจงหวะการเตนนนออก สงผลใหชวงระยะการเตนของหวใจทปกตนนหางยงขนไป นคอตวแปรสาคญทจะทาใหคาของความแปรปรวนของอตราการเตนของหวใจเพมสงขนได

เอกสารอางอง Berntson, G. G., Bigger, J. T., Jr., Eckberg, D. L., Grossman, P., Kaufmann, P. G., Malik, M., . . . van der

Molen, M. W. (1997). Heart rate variability: origins, methods, and interpretive caveats. Psychophysiology, 34(6), 623-648.

Task-Force. (1996). Heart rate variability. Standards of measurement, physiological interpretation, and clinical use. Task Force of the European Society of Cardiology and the North American Society of Pacing and Electrophysiology. European Heart Journal, 17(3), 354-381.

Vanderlei, L. C., Pastre, C. M., Hoshi, R. A., Carvalho, T. D., & Godoy, M. F. (2009). Basic notions of heart rate variability and its clinical applicability. Revista Brasileira de Cirurgia Cardiovascular, 24(2), 205-217.

Winchell, R. J., & Hoyt, D. B. (1996). Spectral analysis of heart rate variability in the ICU: a measure of autonomic function. Journal of Surgical Research, 63(1), 11-16. doi:10.1006/ jsre.1996.0214

��


การศกษาการเปลยนแปลงคาสะทอนแสงและความหนาเครองหมายจราจรบนผวทาง (เสนจราจร) กรณศกษา ทางหลวงชนบทในจงหวดกาญจนบร The study of the changes in Reflectivity Value and Thickness of Road Surface Markings Case study of rural roads in Kanchanaburi. ผวจย รตกา โพธศรทอง สาขา วศวกรรมไฟฟา คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเวสเทรน

บทคดยอ การศกษาการเปลยนแปลงคาสะทอนแสงและความหนาของเครองหมายจราจรบนผวทาง(เสนจราจร)

เปนการศกษาบนถนนโครงขายในความรบผดชอบของสานกงานทางหลวงชนบทจงหวดกาญจนบร โดยมวตถประสงคเพอศกษาการเปลยนแปลงคาสะทอนแสงและความหนาของถนนผวจราจรลาดยางทมอายการใชงานตงแตปท 1 ถง ปท 5 ปละ 5 สายทาง เพอนาขอมลมาเปรยบการเปลยนแปลงคาสะทอนแสงและความหนา ผลจากการศกษาในครงน ทาใหทราบใหถงอตราการเปลยนแปลงคาสะทอนแสงและความหนา มอตราการเปลยนแปลงลดลงในแตละป และแตละสายทางจะไมเทากน โดยอตราการเปลยนแปลงคาสะทอนจะมตวแปรททาคาสะทอนแสงเปลยนแปลงลดลง มาจาก ปรมาณการจร และความหนาของเครองหมายจราจรบนผวทาง โดยมความสมพนธกน สายทางทมปรมาณการจราจรมากและความหนานอย คาสะทองแสงของเครองหมายจราจรบนผวทางมแนวโนมจะเปลยนแปลงลดลงมาก สาหรบคาความหนาของเครองหมายจราจรผวทาง (เสนจราจร) สายทางทมปรมาณการจราจรมาก แนวโนมอตราการเปลยนแปลงของความหนา จะลดลงมากตามไปดวย

คาสาคญ : เสนจราจร, คาสะทอนแสง, ความหนา ABSTRACT

The study of the changes in reflectivity Value and the thickness of road surface markings studies the rood that are withen the response biliy of the Deparfment of Rural Roads Kanchanaburi The objectireis to study the changes in reflectivity valve and thickness of the roads that are paved with asphalt within the Last 1 to 5 years, looking at 5 routes per year of use, in order of compare the changes in refleetivity value andtheckness The results of this study willdemonstvate that the rate of change in reflectivity value and thickness deelines each year. And eaeh route is not eguel whearby therafe of change in reflectivity value will have variables that reduce the reflectivity value, such as traffie volume and density of voad maerking on the pavement surface both of which are velated. Road with high traffic volume and low thickness have the tendeucies to have declined rates of change. The veflected light of the tvaffic on the surfaee of in reflectivify value of road surface markings The stomaeh is likely to decline. For the thickness of road surface marking routes that have high volumes of traffic tend to have reduced rates of change in thickness accordingly

Keywords : road surface markings, reflectivity Value , the thickness

��


บทนา ความเปนมาและความสาคญของปญหา

เครองหมายจราจรบนผวทาง (เสนจราจร) เปนปจจยทสาคญอยางหนงทจะสงผลใหผใชเสนทางสญจรไป – มา บนทางลาดยางหรอคอนกรตไดอยางมประสทธภาพ ทาใหถนนสามารถรบปรมาณการสญจรไป – มา ไดอยางสะดวกรวดเรวและมความปลอดภยในการขบขทงในเวลากลางวนและกลางคน ซงการทาเครองหมายจราจรบนผวทางจะทาดวยวสดเทอรโมพลาสตกสะทอนแสงลงบน ผวทางโดยวธพน (Spray) อดรด (Extrude) หรอวธปาดลาด (Screed) ในระยะแรกๆ ของการทาเครองหมายจราจรบนผวทาง (เสนจราจร) อาจมองเหนไดชดทงเวลากลางวนและกลางคน หากระยะเวลาผานไปการสะทอนแสงของเสนจราจรอาจลดลงตามระยะเวลาการใชงานจากสาเหตตางๆ เชน การเปลยนแปลงของอณหภมระหวางกลางวนและกลางคน การเสยดสระหวางลอรถกบเสนจราจรทาใหเกดการหลดรอนของสเสนจราจรหรอเกดจากการเสอมสภาพของสเสนจราจรเอง ซงการเปลยนแปลงคาสะทอนแสงของเครองหมายจราจรบนผวทางจะมผลตอการมองเหนทศทางการสญจร ไป – มา ลดลงตามไปดวย ซงการมองเหนนเปนปญหาอกอยางหนงททาใหเกดอบตเหตบนทองถนน กอใหเกดความสญเสยทงชวตและทรพยสนมลคามหาศาลในแตละป

ในปจจบนการตเสนจราจรใหมจะกาหนดโดยใชอายการใชงานเปนตวกาหนดเพอตเสนจราจรใหมโดยไมทราบคาการสะทอนแสงของเสนจราจร ซงหากมขอมลคาสะทอนแสงของเสนจราจรใน แตละป อาจใชเปนขอมลในการกาหนดวาควรมการตเสนจราจรใหมเมอใด เพอเปนการอานวย ความสะดวกและปลอดภยใหกบผใชเสนทาง

วตถประสงคของการศกษา 1. เพอศกษาการเปลยนแปลงคาสะทอนแสงของเครองหมายจราจรบนผวทาง (เสนจราจร) ของทาง

หลวงชนบทในพนทจงหวดกาญจนบร 2. เพอศกษาการเปลยนแปลงคาความหนาของเครองหมายจราจรบนผวทาง (เสนจราจร) ของทาง

หลวงชนบทในพนทจงหวดกาญจนบร 3. เพอเปรยบเทยบการเปลยนแปลงของคาสะทอนแสงและความหนาของเครองหมายจราจรบน ผว

ทาง (เสนจราจร) ของทางหลวงชนบทในพนทจงหวดกาญจนบรทมอายการใชงาน 1 ป ถง 5 ป เพอหาอายการใชงานของเครองหมายจราจรบนผวทางทเหมาะสม ขอบเขตการศกษา

1. ศกษาการเปลยนแปลงคาสะทอนแสงและความหนาของเครองหมายจราจรบนผวทาง (เสนจราจร) บนถนนในความรบผดชอบของกรมทางหลวงชนบท ขนาด 2 ชองการจราจร ผวจราจร ลาดยางในพนทจงหวดกาญจนบร

2. ศกษาเปรยบเทยบการเปลยนแปลงคาสะทอนแสงและความหนาของเครองหมายจราจร บนผวทาง (เสนจราจร) บนถนนในความรบผดชอบของกรมทางหลวงชนบท ขนาด 2 ชองการจราจร ผวจราจร ลาดยางในพนทจงหวดกาญจนบร ทมอายการใชงาน ดงตอไปน

ปท 1 จานวน 5 สายทาง ปท 2 จานวน 5 สายทาง ปท 3 จานวน 5 สายทาง ปท 4 จานวน 5 สายทาง ปท 5 จานวน 5 สายทาง

��


วธดาเนนงาน การศกษาการเปลยนแปลงคาสะทอนแสงและความหนาของเครองหมายจราจรบนผวทาง (เสนจราจร)

จะทาการศกษาในถนนโครงขายในความรบผดชอบของ สานกงานทางหลวงชนบท จงหวดกาญจนบร แบงขนตอนและวธดาเนนการไดดงน 1. รวบรวมขอมล สานกงานทางหลวงชนบทจงหวดกาญจนบรมถนนโครงขายในความรบผดชอบ 87 สายทางระยะทาง 1,587.36 กโลเมตร แบงเปนผวจราจรลาดยาง 1,085.340 กโลเมตร ผวจราจรคอนกรตเสรมเหลก 8.660 กโลเมตร ผวจราจรลกรง 493.360 กโลเมตร

ทมา : สานกงานทางหลวงชนบทจงหวดกาญจนบร แผนทโครงขายสานกงานทางหลวงชนบทจงหวดกาญจนบร

2. การคดเลอกพนทดาเนนการศกษา

2.1 ทางหลวงชนบททมอายการใชงาน 1 ป กอสรางแลวเสรจเมอ ป พ.ศ.2553 มจานวนทงสน 9 สายทางระยะทาง 17.500 กโลเมตร แผนทเสนทางททาการศกษา 2.1.1 ทางหลวงชนบท กจ. 4052 ตอนบานหนองไกเหลอง (กม.ท 3+200-4+800) 2.1.2 ทางหลวงชนบท กจ. 4052 ตอนบานหนองโพธ (4+825-5+925) 2.1.3 ทางหลวงชนบท กจ. 4004 ตอนบานรางสาล (กม.ท 5+000-7+000) 2.1.4 ทางหลวงชนบท กจ. 4066 ตอนบานสารอง (กม.ท7+7007+900) 2.1.5 ทางหลวงชนบท กจ. 4052 ตอนบาเขาปคง (กม.ท3+000-5+000)

2.2 ทางหลวงชนบททมอายการใชงาน 2 ป กอสรางแลวเสรจเมอป พ.ศ. 2552 มจานวนทงสน 14 สายทางระยะทาง 57.331 กโลเมตร แผนทสายทางททาการศกษา

2.2.1 ทางหลวงชนบท กจ.5061 ตอนบานหนองหญาปลอง (กม.ท 0+000 – 2+500) 2.2.2 ทางหลวงชนบท กจ.5061 ตอนบานพยอมงาม (กม.ท 5+000 – 7+500) 2.2.3 ทางหลวงชนบท กจ6040 ตอนบานวงกระแจะ (กม.ท 14+000 – 16+750) 2.2.4 ทางหลวงชนบท กจ.5059 ตอนบานพหวา (กม.ท 5+000 – 7+500) 2.2.5 ทางหลวงชนบท กจ.4044 ตอนบานดงตาอนทร (กม.ท 1+000 – 3+500)

��


2.3 ทางหลวงชนบททมอายการใชงาน 3 ป กอสรางแลวเสรจเมอป พ.ศ. 2551 มจานวนทงสน 11 สายทางระยะทาง 19.415 กโลเมตร

แผนทเสนทางททาการศกษา 2.3.1 ทางหลวงชนบทสาย กจ.4023 ตอนบานถาพหวา (กม.ท 5+000 – 7+000) 2.3.2 ทางหลวงชนบทสาย ทางเขาถาโบราณ (กม.ท 0+000 – 3+270) 2.3.3 ทางหลวงชนบทสาย กจ.4062 ตอนบานหนองหวาย (กม.ท 12+000 – 14+500) 2.3.4 ทางหลวงชนบทสาย กจ.3036 ตอนบานหนองขาว (กม.ท 0+000 – 2+000) 2.3.5 ทางหลวงชนบทสาย กจ.4071 ตอนบานหนองจน (กม.ท 0+000 – 2+150)


แผนทเสนทางททาการศกษา 2.4.1 ทางหลวงชนบทสาย กจ.4022 ตอนบานหนองประด (กม.ท 1+000 – 3+000) 2.4.2 ทางหลวงชนบทสาย บานพประด (กม.ท 1+000 – 1+500) 2.4.3 ทางหลวงชนบทสาย กจ.4050 ตอนบานหนองแกใน (กม.ท 5+400 – 7+400) 2.4.4 ทางหลวงชนบทสาย กจ.4011 ตอนบานศรสขเจรญ (กม.ท 9+000 – 11+000) 2.4.5 ทางหลวงชนบทสาย กจ.4023 ตอนบานทงนาคราช (กม.ท 7+000 – 8+400)


แผนทเสนทางททาการศกษา 2.5.1 ทางหลวงชนบทสาย กจ.5072 ตอนบานบอหวา (กม.ท 0+000 – 2+000) 2.5.2 ทางหลวงชนบทสาย กจ.3001 ตอนบานนาพระยา (กม.ท 9+000 – 11+000) 2.5.3 ทางหลวงชนบทสาย กจ.3036 ตอนบานดอนเจดย (กม.ท 2+000 – 4+000) 2.5.4 ทางหลวงชนบทสาย กจ.4022 ตอนบานหวยนาโจน (กม.ท 4+000 – 6+000) 2.4.5 ทางหลวงชนบทสาย ทางเขาวดสวนปาหลวงตามหาบว (กม.ท 0+000 – 1+600)

��


ผลการศกษาการเปลยนแปลงคาสะทอนแสงและความหนาเครองหมายจราจรบนผวทาง 1. เกบขอมลคาสะทอนแสงและความหนาเครองหมายจราจรบนผวทาง(เสนจราจร)

1.1. ผลทไดจากการเกบขอมลคาสะทอนแสงและความหนาเครองหมายจราจรบนผวทาง(เสนจราจร) ทมอายการใช งานในปท 1 ถง ปท 5 มขอมลดงน แผนภมท 1.1 แสดงคาสะทอนแสงเครองหมายจราจร 5 ป แผนภมท 1.2 แสดงคาความหนาเครองหมายจราจร 5 ป

��


2. วเคราะหเปรยบเทยบขอมล การวเคราะหคาการสะทอนแสงและความหนาเครองหมายจราจรบนผวทางไดนาเสนอโดยแผนภมท

2.1 จากขอมลทเกบปละ 5 สายทาง ทงหมด 5 ป รวม 25 สายทาง แผนภมท 2.1 แสดงคาการสะทอนแสงและความหนาเครองหมายจราจรบนผวทางเสนสขาวและสเหลอง

คาสะทอนแสงและคาความหนาทไดมคาลดลงตามเวลา และจากการวเคราะหขอมลเครองหมายจราจร

บนผวทางเสนขาวและสเหลอง ทาใหทราบวาความหนามผลกบคาการสะทอนแสง โดยดจากปท 5 มคาสะทอนแสงและคาความหนาทเพมขนเหมอนกน แผนภมท 2.2 แสดงปรมาณจราจร 5 ป

��


แผนภมท 2.3 แสดงคาสะทอนแสงเครองหมายจราจรบนผวทาง 5 ป ตารางท 2.4 แสดงความหนาเครองหมายจราจรบนผวทาง 5 ป

��


สรปขอมลแผนภมท 2.2 - 2.4 คาสะทอนแสงและคาความหนากบปรมาณจราจรทไดมคาไมตรงตามทคาดการณไวทาใหสรปไดวาปรมาณจาจรไมมผลกบคาการสะทอนแสงและคาความหนามากนก สวนการวเคราะหคาสะทอนแสงกบคาความหนาพบวามความสมพนธกนกลาวคอคาความหนามากคาสะทอนแสงกจะมากตามไปดวย

ผล/สรปผลการวจย สรปผลการศกษาการเปลยนแปลงคาสะทอนแสงและความหนาของเครองหมายจราจรบนผวทาง (เสนจราจร) จากการศกษาในปท 1 ถงปท 5 ทาใหทราบการเปลยนแปลงคาสะทอนแสงและความหนาของเสนจราจรมอตราการเปลยนแปลงดงน

ปท คาสะทอนแสงmcd.lx-1.m-2

การเปลยนแปลง %คาสะทอนแสง

คาความหนา (mm.)

การเปลยนแปลง %คาความหนา

1 เสนสขาว 200 ลดลง 33.33% 2.30 ลดลง 23.33%

เสนสเหลอง 120 ลดลง 40% 2.25 ลดลง 25%


เสนสเหลอง 75 ลดลง 62.50% 1.50 ลดลง 50%


เสนสเหลอง 40 ลดลง 80% 1.00 ลดลง 66.67%


เสนสเหลอง 40 ลดลง 80% 2.25 ลดลง 75.00%

5 เสนสขาว 35 ลดลง 88.33% 0.75 ลดลง 75%

เสนสเหลอง 30 ลดลง 85% 0.50 ลดลง 83.33% จากผลการศกษาเหนสมควรใหดาเนนการตเสนจราจรใหม เมอใชงานไปแลว 2 ปเนองจากคาสะทอนแสงเมอปท 3 ตากวาคาสะทอนแสง เมอหมดระยะเวลาประกนผลงานในปท 2

ขอเสนอแนะ ในการศกษาการเปลยนแปลงของคาสะทอนแสงและความหนาของเครองหมายจราจรบนพนทาง

(เสนจราจร) ในครงน มขอจากดในดานขอมลยอนหลงเนองจากกรมทางหลวงชนบทไดทาการเกบขอมลคาสะทอนแสงและความหนาของเสนจราจรเมอประมาณ 2 ป ทผานมา ทาใหการเปรยบเทยบขอมลยอนหลงทาไดเพยงถงปท 2 เทานนตงแตปท 3 – 5 ไดเปรยบเทยบกบขอกาหนดของกรมทางหลวงชนบทในงานทาเครองหมายจราจรบนผวทางดวยวสดเทอรโมพลาสตกสะทอนแสง

��


เอกสารอางอง กรมทางหลวง (ฉบบป พ.ศ. 2533) คมอเครองหมายควบคมการจราจร ภาค 2 เครองหมายจราจร (MARKINGS) กรมทางหลวง (กนยายน 2554) ขอจากดการทาเครองหมายจราจรบนพนทาง (การตเสน ลกศร ขดเขยน

ขอความ) กรมทางหลวงชนบท (มทช.241-2553) งานทาเครองหมายจราจรบนผวทางดวยวสดเทอรโมพลาสตกสะทอนแสง

(Refective themopLaetic Road Marking Materal) Vikas Minar,New Delhi (November 2009) Guidelines for Road Markings. Wm.W.Payne (Dec 26. 1890) Study of Surface-Markings of Planets 1890 ,Vol.16 ,No.412 ,P.360 ,

American Association for the Advancement of science.

��


เครองบดกะลามะพราวควบคมดวยไมโครคอนโทรลเลอร Coconut shell grinder with microcontroller ผวจย วระกร วนทอง

สาขา วศกรรมไฟฟาคณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเวสเทรน

บทคดยอ งานวจยนมวตถประสงคเพอศกษาปจจยทผลตอการลดขนาดเครองบดกะลามะพราวและการทางานของ

เครองบดกะลามะพราว.โดยเครองบดกะลามะพราวมสวนประกอบหลก คอ 1) ตนกาลงเปนมอเตอรไฟฟากระแสสลบ ขนาด 380 โวลต 3 แรงมา 2) ชองปอนมขนาด 3) ชดบด 4) ระบบถายทอดกาลง โดยมสายพานถายทอดกาลง พลเลยจะสงกาลงจากมอเตอรไปยงพลเลย ชดบด มขนาดเสนผาศนยกลาง 9 และ 18 เซนตเมตร ไดทาการทดสอบทความเรวรอบ 600, 700 และ 800 รอบตอนาท และอตราการปอน 53.35,..41.58 และ.28.82 .กโลกรมตอชวโมง

ผลการทดสอบพบวาเครองบดกะลามะพราวทมความสามารถบดไดละเอยดทสด ทชองตะแกรง 1.6 มลลเมตร ทความเรวรอบ 800 ตอนาท และทอตราการปอน 53.35 กโลกรมตอชวโมง ใหผลการทดสอบดทสด โดยขนาดอนภาคของกะลามะพราวบดเฉลยอยท 0.0365 นว และความสามารถในการทางานของเครองอยท 46.84 กโลกรมตอชวโมง ABSTRACT

This project aims to study factors affecting size reduction grinding coconut and functionality. Grinding Coconut Shell By grinding coconut are main components : 1.) Electric motor power into 380 volts AC 3 HP 2.) Input size. 3.) The grinding 4.) Transmission systems. The power transmission belt Pulley to transmit power from the motor pulley to the ground. Diameter and 18 cm were tested at nine _ speeds around 600, 700 and 800 ... rpm. And the rate of applicator OR ... 53.35 .. 28.82 .. 41.58 ... and .... .... kg per hour. Test results show that the grinder can grind the coconut with the most detailed. The grille 1.6 mm at a speed of 800 rounds per minute and the flow rate of 53.35 kg per hour Ricci. The best results by size. Particles of crushed husk average of 0.0365 inches, and the ability to operate the machine at 46.84 kg per hour.

วตถประสงคของการวจย 1. เพอออกแบบและสรางแผงทดลองการควบคมมอเตอร 2. เพอศกษาการทางานของไมโครคอนโทรลเลอร 3. เพอศกษาโปรแกรม Visual Basic เพอใชในการแสดงรายละเอยดวงจรควบคมมอเตอร 4. เพอศกษาการทางานของอปกรณทใชในการควบคมมอเตอรเชน Magnetic contactor และ Time Relay 5. เพอศกษาปจจยทมผลตอการลดขนาดของเครองบดกะลามะพราว 6. เพอศกษาสวนประกอบและลกษณะการทางานของ เครองบดกะลามะพราว 7. เพอศกษาขนาดชนสวนของกะลามะพราวบด 8. เพอศกษาขนาดชองตะแกรงทใชทดสอบ

��


กรอบแนวความคดในการทาการวจย ผวจยไดศกษากระบวนการลดขนาดของกะลามะพราวใหมความละเอยดตามกรอบเเนวคดดงน 1. ศกษาหลกการทางานของเครองบดกะลามะพราว 2. ศกษาการลดขนาดของกะลามะพราว 3. ใชไมโครคอนโทรลเลอร ตระกล PIC เปนตวควบคม 4. ใชโปรแกรม Visual Basic ในการรบสงขอมล

วธการวจย ผวจยไดดาเนนการตามขนตอนดงตอไปน 1. ศกษาหวขอวจย 2. นาเสนอโครงงานวจย 3. ศกษาวงจรควบคมมอเตอร 4. ศกษาการเขยนโปรแกรม Visual Basic 5. ศกษาการเขยนโปรแกรม Microcontroller 6. ออกแบบการสรางเครองบดกะลามะพราว 7. เตรยมอปกรณในการสราง 8. เขยนโปรแกรม Visual Basic 9. เขยนโปรแกรม Microcontroller เพอใชในการตรวจสอบวงจรควบคมมอเตอร 10. ลงมอสรางแบบจาลองการตอวงจรควบคมมอเตอร 11. ทดสอบการทางานของแบบจาลองการตอวงจรควบคมมอเตอร 12. สรางเครองบดกะลามะพราว

13. ตรวจหาขอผดพลาด และทาการปรบปรงแกไข 14. ทารายงานสรปผลการดาเนนงาน ขนตอนการสรางเครองมอวจย การออกแบบโปรแกรม การออกแบบโปรแกรมแบงออกเปน 3 สวนคอ

1. สวนของโฟลวชารด 2. สวนของการเขยนโคดโปรแกรมภาษาซ 3. สวนของการคอมไฟลและการอดโปรแกรมลงในไมโครคอนโทรลเลอร

��


สวนของโฟลวชารด

สวนของการเขยนโคดภาษาซ

โคดโปรแกรมภาษาซเขยนตามโฟลวชารทโดยใชฟงชน คาสง และตวดาเนนการในภาษาซ โดยการทางานของโปรแกรมจะอานจากบรรทดบนลงมาบรรทดลางการออกแบบโปรแกรมสาหรบโครงงานจะ เเสดงในภาคผนวก สวนของการคอมไฟลและการอดโปรแกรมลงในไมโครคอมพวเตอร การคอมไพล

โคดโปรแกรมภาษาซเปนภาษาซงมความใกลเคยงกบภาษามนษยทาใหงายตอความเขาใจเมอเขยนโคดภาษาซแลวจะตองคอมไฟลดวยคอมไพลเปนภาษาเครองโปรแกรม CCS C Compiler ปรากฏดงรป

��


รปเเสดง ปรแกรม CCS C Compiler

การอดโปรแกรมไมโครคอนโทรลเลอร

โคดโปรแกรมภาษาซจะมนามสกลเปน C เชน LAB_1.C เทอทาการคอมไพลเปนภาษาเครองแลวไฟลของโคดโปรแกรมจะมนามสกล HEX เชน LAB_1.HEX เปนตน เมอไดไฟลนามสกล HEX แลวกจะทาการโหลดไฟล HEX ลงในตวไมโครคอนโทรลเลอรโดยใชฮารดแวรโปรแกรมเมอรของ THAI MCU และใชซอฟแวรของ WIN PIC ในการโหลดไฟลโปรแกรมลงสไมโครคอนโทรลเลอร ดงรป

รปเเสดง โปรแกรมเมอรรน K128 Clone

��


รปเเสดง โปรแกรม WIN PIC

การออกแบบโครงสรางและวงจรควบคม นอกจากการออกแบบโปรแกรมทใชควบคมการทางานของระบบแลวจะตองออกแบบโครงสรางและตววงจรอนๆ ประกอบดวย เชน วงจรควบคมมอเตอรและในทนจะอธบายเฉพาะวงจรควบคมมอเตอรเทานน การออกแบบโครงสรางเครองบดกะลามะพราว โครงสรางของเครองบดกะลาไดใชเหลกมาขนรปและนามาเชอมตดกบเปนโครงสรางและบนโครงสรางประกอบไปดวยแกนตบดหยาบดานบนและแกนตบดหยาบดานลาง ตดตงมอเตอร กลองวงจรควบคมและอนๆ

รปเเสดง โครงสรางเครองบดกะลามะพราว

��


รปเเสดง โครงสรางและองคประกอบของเครองบดกะลามะพราว

รปเเสดง โครงสรางเครองบดกะลามะพราว (โครงสรางจรง)

��


การออกแบบวงจรควบคมมอเตอรเครองบดกะลามะพราว มอเตอรเครองบดกะลามะพราวทใชขนาด 3 แรงมา 380 โวลท ความเรวรอบ 1480 รอบตอนาท tree phase ลดความเรวรอบลงมาท 900 รอบตอนาท ขบพเลยสงกาลงดวยสายพาน

รปเเสดง วงจรควบคมมอเตอรเครองบดกะลามะพราว

รปเเสดง มอเตอรเครองบดกะลามะพราว

��


ผล/สรปผลการวจย การทดสอบและการเกบผลโปรแกรมควบคมระบบเครองบดกะลามะพราวดวยไมโครคอนโทรลเลอร ม

ลาดบขนการทดลองและไดผลดงน การทดลองการทางานของโปรแกรม มอเตอร เมอสภาวะมกะลามะพราว เมอเปดเครอง SWITCH STRT

จากรปวงจรควบคมมอเตอร มอเตอรรบคาสงทสงตอมาจากรเลยทถกขบโดยทรานซสเตอร TR1 และ ทรานซสเตอรรบสญญาณ output เปนสญญาณลอจก (0,1) จากไมโครคอนโทรลเลอรและใช osilliscope ตรวจวดทขา output RB0 (ขา6)ของไมโครคอนโทรลเลอร เทยบกกราวด ผลทไดมอเตอรจะตองทางานและผลทาง osilliscope channel A จะตองปรากฏ 5 โวลท

รปเเสดง การวเคราะหแรงดนดวยออสซโลสโคป

��


รปเเสดง หนาปดกลองควบคม

รปเเสดง การวดความเรวรอบ

รปเเสดง การวดคา แรงดนไฟฟา และคากระแสไฟฟา

��


รปเเสดง ความสมพนธระหวางความเรวรอบกบอตราการใชไฟฟาเฉลย

การวเคราะหผลการทดลอง จากเงอนไขการเขยนโปรแกรมกาหนดใหมอเตอรทางานไดเมอจะตองมกะลามะพราว และหรอในชวงเวลาทตงการทางานกาหนดไว จงจะหยดทางาน หรอเมอกะลามะพราวหมด โดยการทางานใหมนจะสามารถทาไดกตอเมอมกะลามะพราวเขามาในการบดใหม จากการตรวจวดผลทาง output ของไมโครคอนโทรลเลอรโดยใช oscilloscope จบหาแรงดนไฟฟาท port RB0 (ขา6), RB1(ขา7), RB3(ขา9), RB4(ขา10) และ RB5(ขา11) พบวามแรงดนไฟฟา DC ปรากฏ 5 โวลท ในขณะทมอเตอรทางานและมแรงดนไฟฟาเปนศนยเมอมอเตอรหยดทางาน ผลทปรากฏเปนการทางานทางลอจก (0,1) และจากวงจรจะใชทรานซสเตอรทาหนาทเปนสวทชโดยได รบการไบแอสดวยลอจก “1” (5 V) จากขา output ของไมโครตอนโทรลเลอรจากการวเคราะหอตราการใชไฟฟา ความเรวรอบ และอตราการปอน จะพบวาจะมการแปรผกผนซงกนและกน

อภปรายผล โครงการวจยเครองบดกะลามะพราวควบคมดวยไมโครคอนโทรลเลอร ซงไดสรางขดเครองบด

กะลามะพราวขนมา 1 ชด ผจดทาโครงงานไดดาเนนการทดสอบและไดข อสรปผลวเคราะหและขอเสนอแนะดงตอไปน วเคราะหผลการทดลองการทางานของโปรแกรม 1. การทดสอบโปรแกรมระบบควบคมมอเตอรเครองบดกะลามะพราว แผลทดสอบโปรโตบอรดพบวาการทางานของโปรแกรมสามารถทาใหมอเตอรเครองบดกะลามะพราวทางานได 2. การทดสอบโปรแกรมชดระบบควบคมมอเตอรเครองบดกะลามะพราวกบโครงสรางของเครองบดกะลามะพราว พบวาการทางานของโปรแกรมสามารถทาใหมอเตอรเครองบดกะลามะพราวทางานได

��


ขอเสนอแนะ ขอเสนอแนะสาหรบการวจยครงน

จากการทดสอบโปรแกรมระบบควบคมมอเตอรเครองบดกะลามะพราวทง 2 กรณ พบวาโปรแกรมสามารถทางานไดตามเงอนไขทกาหนด ปละสามารถพฒนาโปรแกรมใหใชควบคมอปกรณตางๆ ไดอกมากมาย เเละสามารถตอยอดไปเปนชดควบคมสาหรบเครองจกรทางการเกษตรชนดอนๆไดอกหลากหลายชนดตอไป

เอกสารอางอง [1] N. Ghamry, "A Microcontroller-Based Design for Digital Hearing Aid Devices", International

Journal of Emerging Trends in Engineering and Development, vol.4, pp. 407-415, July. 2013.

[2] M. A. Mazidi, R.M. Kinlay & D. Causey, (2008) “PIC Microcontroller”, Prentice Hall Inc.,pp 24. [3] Arvind SK, Arun TA, Madhukar TS.2014. Speed Control of DC motor using PIC16F877A Microcontroller. Multidisciplinary Journal of Research in Engineering and Technology. 223-234. [4] Lee SH, Li YF, Kapila V.2004. Development of a Matlab-Based Graphical User Interface Environment for PIC Microcontroller Projects. Proceedings of the American Society for Engineering

Education Annual Conference & Exposition. [5] Molnikar M, Mohorcic M. 2008. A framework for developing a microchip PIC microcontroller

based applications. WSEAS Transactions on Advances in Engineering Education. 81-91. [6] Schneider D. 2006. Introduction to the 16-bit PIC24F Microcontroller Family. WebSeminar

byMicrochip Technology Inc. [7] ดร.เดชฤทธ มณธรรม และสาเรง เตมราม คมภรไมโครคอนโทรลเลอรPIC : จดพมพโดย บ.เพชรเกสรเกษมพรน

ตง กรป จากด [8] ประจน พลงสนตกล PIC WORKS Examples and C Source Code : จดพมพโดยบรษทแอพซอฟทเทค

จากด [9] ผศ.สานนท เจรญฉาย การเขยนโปรแกรมและอลกอรทม กรณตวอยางภาษาซ : จดพมพโดย หจก. เซน ปรนตง

จงหวดนนทบร [10] ทมงานสมารทเลรนนง PIC Microcontroiier Learning By Doing ดวยภาษา C : จดพมพโดย หางหนสวน

สามญสามรทเลนนง

��


รปแบบหลกสตรสงแวดลอมศกษาเพอพฒนาจตสาธารณะสาหรบเดกและเยาวชนในสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชน

The Environmental Education Curriculum Model For The Development of Public Mind in Children and Youths At The Juvenile Observation and Protection Center ผวจย ผชวยศาสตราจารยปาณสมกญ เจมพพฒน

บทคดยอ เนองจากปจจบนทรพยากรธรรมชาตรอยหรอและเสอมโทรมลงไปมาก สวนหนงเกดจากการขาด

จตสานกของประชากร ดงนนการแกไขปญหาสงแวดลอมทถกตองควรแกไข และใหความร ความเขาใจกบประชากรในเบองตน โดยการพฒนาจตสาธารณะผานกระบวนการการเรยนรหลกสตรสงแวดลอม ซงเดกและเยาวชนในสถานพนจและคมครองเดกเปนกลมคนกลมหนงทควรไดรบการสงเสรมใหมความร ความเขาใจ เพอเกดจตสานกและความตระหนกทางสงแวดลอม เพอเปนสวนหนงในการรณรงคและรกษสงแวดลอมตอไปในอนาคต ผวจยจงมความสนใจทจะสรางรปแบบหลกสตรสงแวดลอมศกษาเพอพฒนาจตสาธารณะสาหรบเดกและเยาวชนในสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชน โดยผวจยมความเชอวาจตสานกสาธารณะนนควรปลกฝงจนตดเปนนสย การทจะฝกใหเดกและเยาวชนแตละคนมจตสานกสาธารณะเพมขนควรชใหเหนวาพฤตกรรมอนขาดจตสานกสาธารณะกอใหเกดปญหาตางๆ อยางไร พรอมทงนาหลกสตรไปจดอบรมเพอหาประสทธภาพกบเดกและเยาวชนในสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชนจงหวดสระบร ซงเปนกลมเปาหมายของการจดอบรมครงน เพอพฒนาใหเดกและเยาวชนในสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชนจงหวดสระบร มความร ความเขาใจ เกดความตระหนก ความหวงแหนและรกษทรพยากรธรรมชาตยงขน ประชากรทใชในการวจยครงน คอ เดกและเยาวชนในสถานพนจและคมครองเดกจงหวดสระบร จานวน 80 คน กลมตวอยางทใชในการศกษาครงน ไดแก เดกและเยาวชนในสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชนจงหวดสระบรจานวน 30 คน ทไดมาจากการสมครใจ การวจยครงน เปนการสรางและทดลองใชรปแบบหลกสตรสงแวดลอมศกษาเพอพฒนาจตสาธารณะสาหรบเดกและเยาวชนในสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชนจงหวดสระบร เปนการวจยเชงทดลอง (Experimental Research) ผวจยแบงการเสนอผลการวจย ออกเปน 3 สวน ตามขนตอนในการสรางและทดลองใชหลกสตรสงแวดลอมศกษาเพอพฒนาจตสาธารณะเดกและเยาวชนในสถานพนจและคมครองเดกฯ สวนท 1 ผลการสารวจความตองการจาเปนและความตองการในการฝกอบรม พบวา เดกและเยาวชนในสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชนจงหวดสระบร ยงขาดความรความเขาใจในเรองสงแวดลอม จาเปนตองไดรบความรความเขาใจในเรองสงแวดลอม สวนท 2 ผลการสรางหลกสตร ผวจยไดปรกษาการสรางหลกสตรกบผทรงคณวฒและผวจยเนนใหฝกอบรมลกษณะทเปดโอกาสใหผเขารบการฝกอบรมมสวนรวมในกจกรรม ไดแสดงออกทงดานความคดเหนและการกระทา ประกอบการบรรยาย การอภปราย การระดมสมอง การใชกจกรรมศลปะ การเรยนร การวเคราะห และการมสวนรวมในการแกปญหา สวนท 3 ผลการฝกอบรม และการประเมนหลกสตรฝกอบรม พบวาผเขารบการอบรมสวนใหญมความเหนวาหวขอของเนอหาในการฝกอบรม มความเหมาะสม เขารบการฝกอบรม รอยละ 20 มความเหนวาควรเพมกจกรรมและเกมใหมากขน ประโยชนทไดรบจากหลกสตรฝกอบรม คอ 1.ไดหลกสตรสงแวดลอมศกษาเพอพฒนาจตสาธารณะสาหรบเดกและเยาวชนในสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชนจงหวดสระบร ซงสามารถนาหลกสตรดงกลาวไปใชกบเดกและเยาวชนในสถานพนจฯ อนได โดยปรบเนอหาสาระใหเหมาะสมกบพนท และ 2.เปนการสงเสรมใหเกดจตสาธารณะ และจตสานกในการอนรกษทรพยากรธรรมชาต ผลของการฝกอบรมทาใหเดกและเยาวชนในสถาน

��


พนจฯ ผเขารบการฝกอบรมเกดความร ความเขาใจดานสงแวดลอม อนนาไปสความตระหนกทดในการอนรกษ รจกใชประโยชนจากทรพยากรเพอผลในระยะยาว ไดอยางคมคาและเหมาะสม

บทนา สงคมไทยมการเปลยนแปลงตามกระแสโลกาภวตน ทงทางดานเศรษฐกจ สงคม วทยาศาสตร

เทคโนโลยสารสนเทศ วฒนธรรม ประกอบกบการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของประเทศ การเตบโตดงกลาวตองแลกดวยทรพยากรธรรมชาตทรอยหรอและเสอมโทรมลงไป ตลอดชวงระยะเวลากวาครงศตวรรษทผานมากระทงถงปจจบน สถานการณปญหาธรรมชาตสงแวดลอมถกควบคมและถกทาลาย เปนปญหาทวกฤตอยางมากในสงคมไทยและสงคมโลก ในขณะทประเทศไทยมขอจากดทงในดานการพฒนาศกยภาพคน การเสรมสรางฐานทางดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย และการบรหารจดการฟนฟทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมสงผลตอคณภาพและประสทธภาพโดยรวมในการพฒนาประเทศ แมการพฒนาเศรษฐกจจะบรรลผลตามความมงหมาย แตไดนาไปสผลการพฒนาทไมพงปรารถนาทางดานสงคม สะทอนใหเหนปญหาสงคมไทยทชดเจนขน ปญหาหนงทเกดขนในปจจบนคอ ระบบคณคาทดงามในอดตเรมเสอมถอยลงโดยเฉพาะในกลมเดกและเยาวชนทงเรองจตสานกสาธารณะ (Public Mind หรอ Public Consciousness หรอ Public Spirit หรอ Public Concern หรอ Publicness) ความเอออาทร การชวยเหลอซงกนและกน ความสานกตอสวนรวมเปนลกษณะหนงของจตสาธารณะ ซงในปจจบนกาลงไดรบความสนใจอยางยง เพราะจตสาธารณะเปนแนวทางหนงในการพฒนาจตใจใหเจรญตามทนเทคโนโลย จตสาธารณะ คอ การแสดงออกถงความรบผดชอบตอสวนรวม พรอมทจะเสยสละและอทศตนเพอประโยชนสวนรวม มความปรารถนาทจะชวยแกปญหาใหแกผอนหรอสงคม ดวยความเตมใจ ในการปลกฝงจตสาธารณะนน ควรทาการปลกฝงใหเกดขนตงแตวยเดก เพราะเปนชวงทเดกมความไวตอการปลกฝงและสงเสรมจรยธรรม วฒนธรรมเปนอยางยง เพราะเดกยงเปน “ไมออน ทดดงาย” เพราะในวยเดกจะสามารถเหนความแตกตาง สามารถคดเปรยบเทยบ คดแยกแยะวตถออกเปนหมวดหมขนตอน รสกคดโดยใชการสรางความสมพนธเชอมโยงได เดกจะเรมสนใจสงแวดลอมรอบตวแทนการสนใจตนเอง ปจจบนเรามปญหาสงแวดลอมเกดขนเนองจากมนษยขาดจตสานกในการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม รวมถงสมดลของสงแวดลอมเปลยนแปลงไปอยเสมอจนทาใหธรรมชาตของระบบตางๆ ในสงแวดลอมเสยไป จงมความจาเปนทมนษยจะตองตดตามเรยนรโดยวเคราะหถงปจจยททาใหเกดปญหาสงแวดลอมและผลกระทบจากการเปลยนแปลงสงแวดลอมทมตอระบบนเวศและการดารงชวตของมนษย

เดกและเยาวชนทกระทาผดและศาลมคาพพากษาหรอคาสงใหฝกอบรมอยในสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชน เดกและเยาวชนเหลานเปนสวนหนงของสงคมจงควรไดรบสทธทางดานการศกษาและความรความเขาใจในเรองสงแวดลอมทดเทยมกบเดกและเยาวชนปกตทวไป ซงเดกและเยาวชนกลมนควรไดรบการสงเสรมใหมความร ความเขาใจ เพอเกดจตสานกและความตระหนกทางสงแวดลอม เพอเปนสวนหนงในการรณรงคและรกษสงแวดลอมตอไปในอนาคต เดกและเยาวชนในสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชน เปนกลมทขาดโอกาสทางความรและการเรยนรดานสงแวดลอม และควรไดรบโอกาสอบรม เรยนร เรองสงแวดลอมเพอเปนประโยชนตามความมงหมายของมาตรา 41 แหงพระราชบญญตจดตงศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ.2553 แนวคดการพฒนาจตสานกสาธารณะแกผกระทาผดทเปนเดกและเยาวชนจะเปนกรอบสาหรบการทาความเขาใจเดกและเยาวชนทเปนกลมเปาหมายของการอบรมครงน เพอเปนพนฐานสาหรบการพจารณาหาวธการจดการอบรมใหสอดคลองกบแนวทางการพฒนาจตสาธารณะ เพราะกลมเปาหมายของการจดการสงแวดลอมศกษาเปนเดกและเยาวชนทมลกษณะพเศษแตกตางจากเดกและเยาวชนปกตทวไป จากการศกษาพบวาเดกและเยาวชนกระทาผดจะมสภาพทางรางกาย จตใจ อารมณและสงคมแตกตางจากเดกปกต หรอเรยกวาเดกมอาการถกกระทบทางสงคม (Batered Child Syndrome)

��


ดงนน แนวทางในการพฒนาจตสาธารณะเพอพฒนาพฤตกรรม อาจจดกระทาไดทงทพฤตกรรมโดยตรงหรอจดกระทาทความรคด ความรสก เพอใหพฤตกรรมเกดการเปลยนแปลงกได ดงแสดงในภาพประกอบ 1 และควรพฒนาควบคไปพรอมกบการพฒนาคณลกษณะทางจตใจของบคคล ตามตารางท 1 ของ ชาย โพธสตา (2540: 14 – 15) และลดดาวลย เกษมเนตร (2549: 2-3) ดงน

ตาราง 1 องคประกอบของนยาม และตวชวดจตสาธารณะ

องคประกอบ ตวชวด � การใช 1.

2. การดแลรกษาของสวนรวม ใชของสวนรวมแลวเกบเขาท ลกษณะการใชของสวนรวม รจกใชของสวนรวมอยางประหยด และทะนถนอม

� การถอเปนหนาท 1. 2.

การทาตามหนาททไดรบมอบหมายเพอสวนรวม การรบอาสาทจะทาบางอยางเพอสวนรวม

� การเคารพสทธ 1. 2.

การไมยดครองของสวนรวมนนมาเปนของตนเอง การเปดโอกาสใหผอนไดสามารถใชของสวนรวมนน

ในการบมเพาะจตสานกสาธารณะ ควรพจารณาใหครอบคลมองคประกอบทสาคญ คอ องคประกอบแรก คอ เปนการทาใหผเรยนรถงประโยชนทตนเองจะไดจากการรกษาสงแวดลอมสาธารณะเอาไว องคประกอบทสอง คอ การทาใหผเรยนตระหนกและระลกรหนาทและความรบผดชอบตอสวนรวม แมวาจะปฏบตเรองสวนตวในปรมณฑลสาธารณะ กตองทาอยางรบผดชอบตอสวนรวมไปดวย การบมเพาะจตสานกสาธารณะในระดบนใชแนวคดบคคลเพอสงคม เปนการสานกวาตนเปนสวนหนงของสงคม โดยทกลมหรอสงคมมความสาคญเหนอกวาตน องคประกอบทสาม คอ การเคารพสทธผอน มมตเรองสทธมนษยชน

2. เปลยนทความรสกแลวสงผลไป

เปลยนทพฤตกรรม กรณทไมสามารถ

ควบคมสภาพแวดลอมได

1. เปลยนทพฤตกรรม โดยตรงไดโดยใชหลกการ เรยนรวางเงอนไขกรณท ควบคมสภาพแวดลอมได

3. เปลยนทความรคด แลวสงผลไปเปลยนทพฤตกรรม กรณทไมสามารถ

ควบคมสภาพแวดลอมได

��


สวนวธการทจะใชปรบเปลยนพฤตกรรมทางปญญาเพอพฒนาจตสาธารณะใหกบเดกและเยาวชนนน กจกรรมศลปะ กบ ความสนก จะไดถกนามาใชในการอมรมแกเดกและเยาวชนกลมนดวย เพราะกจกรรมศลปะเปนเครองมอทดและเหมาะสมมากอยางหนงในการสงเสรมความคดสรางสรรค เปนการสรางความเพลดเพลน และชวยใหเดกและเยาวชนกลมนเกดความคดสรางสรรคอยางตอเนอง ชวยสงเสรมใหเดกและเยาวชนไดแสดงออกทางอารมณ ความรสก และจนตนาการ เดกและเยาวชนกลมนจะไดรบการสรางจตสานกสาธารณะผานกระบวนการเรยนรทางธรรมชาต โดยวธการทางศลปะผานการสมผสธรรมชาตจรง เพอใหเกดความเขาใจและนาไปสการปรบเปลยนความคดและพฤตกรรมทเปนมตรตอธรรมชาตและสงแวดลอม ดวยเชอวาเมอเดกและเยาวชนเกดสานกทดตอธรรมชาตและสงแวดลอมแลว ในอนาคตเมอเดกและเยาวชนเหลานเตบโตขนกจะเปนคนทมคณภาพ มคณคาตอสงคมและสงแวดลอม ผวจยคาดวาการใชกจกรรมศลปะจะสามารถสงเสรมความคดสรางสรรคและเปนประโยชนตอเดกและเยาวชนกลมนได

ดงนน ผวจยจงมความสนใจทจะสรางรปแบบหลกสตรสงแวดลอมศกษาเพอพฒนาจตสาธารณะสาหรบเดกและเยาวชนในสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชน โดยผวจยมความเชอวาจตสานกสาธารณะนนควรปลกฝงจนตดเปนนสย การทจะฝกใหเดกและเยาวชนแตละคนมจตสานกสาธารณะเพมขนควรชใหเหนวาพฤตกรรมอนขาดจตสานกสาธารณะหรอพฤตกรรม เฉยชาตอการมสวนรวมในการดแลรกษาสาธารณสมบตสวนรวมนนกอใหเกดปญหาตางๆ ทสงผลกระทบตอทงตนเองและสวนรวมอยางไร พรอมทงนาหลกสตรไปจดอบรมเพอหาประสทธภาพกบเดกและเยาวชนในสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชนจงหวดสระบร ซงเปนกลมเปาหมายของการจดอบรมครงน เพอพฒนาใหเดกและเยาวชนในสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชนจงหวดสระบร มความร ความเขาใจ เกดความตระหนก ความหวงแหนและรกษทรพยากรธรรมชาตยงขน แนวคด ความหมาย และปจจยของจตสานกสาธารณะ (Common Good)

จตสานกสาธารณะ เปนคาศพททมผใชคาแตกตางกนออกไป เชน จตสาธารณะ จตสานกตอสวนรวม จตสานกทางสงคม ความสานกทางสงคม รวมไปถงคาทเกยวของ เชนการเหนประโยชนสวนรวม เปนตน ซงคาเหลานมความหมายใกลเคยงกน ดงน

ชาย โพธสตา และคณะ (2540: 14) ใชคาวา จตสานกตอสาธารณสมบตและใหความหมายในเชงพฤตกรรมไววา คอ การใชสาธารณสมบตอยางรบผดชอบ หรอการรบผดชอบตอสาธารณสมบต ซงมนยสองประการ ไดแก

1. รบผดชอบตอสาธารณสมบต ดวยการหลกเลยงการใชและการกระทาทจะกอใหเกดความชารดเสยหายตอสาธารณสมบตนน ๆ รวมไปถงการถอเปนหนาททจะมสวนรวมในการดแลสาธารณสมบตในวสยทตนสามารถทาได เชน การแจงผมหนาทเกยวของเมอไดพบความเสยหายเกดขน เปนตน

2. การเคารพสทธในการใชสาธารณสมบตของผอน เพราะสาธารณสมบตคอของทคนทวไปมสทธในการเขาถงและใชประโยชน ดงนนการใชสาธารณสมบตอยางรบผดชอบในแงนจงหมายถงการคานงวาคนอนกมสทธในการใชเชนเดยวกน จะตองไมยดสาธารณสมบตนนไวเปนของสวนตวและไมปดกนโอกาสการใชประโยชนของผอนในงานวจยของ ชาย โพธสตาและคณะ (2540:112) ททาการศกษาจตสานกตอสาธารณสมบต : ศกษากรณกรงเทพมหานคร ไดสรปความเขาใจของจตสานกตอสาธารณสมบตหรอจตสานกสาธารณะไวเปนสองระดบ คอ

ระดบท 1 เปนจตสานกแบบทบคคลไมตองทาอะไรมาก เพยงแตไมกอใหเกดความเสยหายหรอไมทาลายสาธารณสมบตทตนใชกพอ ซงเปนการแสดงออกวาบคคลมความเขาใจวาควรหรอไมควรปฏบตอยางไรกบสาธารณสมบต

ระดบท 2 เปนระดบทบคคลกระทาการอนแสดงวาเขามความรบผดชอบทดตอสาธารณสมบตไมวาจะไดใชหรอไมใชสาธารณสมบตนนกตาม เชน การมสวนในการบารงรกษาสาธารณสมบตทชารดเสยหาย

��


ชยวฒน ถรพนธ (2542: 21-23) กลาววา จตสาธารณะ (Public Mind) หรอจตสานกสาธารณะ (Public Consciousness) ซงคาวา “สาธารณะ” หมายถง กจสมบต สงของสถานททมไดเปนของปจเจกบคคลใด ทงยงอาจหมายรวมถงความเปนสวนรวมและสงคมไดอกซงจตสาธารณะมความหมายในแงความเปนพลเมองผรตน ตระหนกในสทธและความรบผดชอบทจะสรางสรรคสงคมสวนรวมของคนสามญ พลเมองทรก เรยกรองการมสวนรวม และตองการทจะจดการดแลกาหนดชะตากรรมของตนและชมชน

พระไพศาล วสาโล (2544: 15) ใหความหมาย จตสานกสาธารณะ หมายถงความสานกใสใจและพรอมจะมสวนรวมในกจการสาธารณะ รวมถงความเคารพและหวงแหนในสมบตสวนรวม ทงนโดยตระหนกถงประโยชนทจะเกดขนทงตนเองและสวนรวม ในจตสานกดงกลาว มใชครอบครว ญาตมตร คนรอบขาง หรอชมชนละแวกบานตนเทานน หากคลมไปถงคนอน ๆ อกมากมายซงอยหางไกลออกไป แมจะตนไมรจกและไมเคยเหน แตกรอยวาเปนสวนหนงของสงคมทตนสงกด แนวคดทฤษฎเกยวกบการเสรมสรางจตสาธารณะม 2 แนวทาง คอ

1. แนวความคดสงคมเพอบคคล แนวความคดสงคมเพอบคคล Herbert Spencer (Ian Robertson. 1977: 12) เชอวาการทปจเจกบคคลเขาเปนสมาชกของสงคม เพราะเขามเจตจานงทจะใหตวเองมความมนคงปลอดภย คนสรางสงคมขนมากเพอประโยชนของตนเอง จดมงหมายและหนาทของสงคมไมใชเพอตวสงคมเอง หากแตเพอปจเจกบคคลนนคอสงคมรบใชบคคลหรอสงคมเพอบคคล “บคคลจะมสานกตอผอน ตราบเทาทเขาประจกษวาสวนรวมหรอสงคมคอแหลงทมาแหงความมนคงและปลอดภยทสาคญสาหรบชวตสวนตวของเขา ตรงกนขามเมอใดทปจเจกบคคลประจกษวาสงคมไมสามารถใหสงนได (เชน กรณสงคมไมมความยตธรรม สงคมเตมไปดวยการกดข เปนตน) จตสานกกจะมไดยาก ”เปนจตสานกเพอความอยรอดปลอดภยของบคคล หรอจตสานกทมตวบคคลเปนศนยกลาง การสงเสรมใหเกดจตสานก ทาไดโดยทาใหสงคมเปนแหลงทใหความมนคงปลอดภยอยางแทจรง เพอใหปจเจกตระหนกวา ความมนคงปลอดภยของเขา ไมสามารถจะดารงอยไดเลยถาปราศจากความมนคงปลอดภยของสงคม สงคมเปน “เครองมอ” ทมนษย “สราง” ขนมาเพอความอยรอด และมนคงปลอดภยของตน

2. แนวความคดบคคลเพอสงคม เปนแนวคดทมองกลบดานกนกบแนวความคดสงคมเพอบคคล คอ เหนวา สงคมเปนสงทมอย ดารงอยไดดวยตวของมนเอง ไมใชเครองมอทปจเจกสรางขน เพอความอยรอด การดารงอยของสงคมมไดขนอยกบปจเจก “บคคลเปนฝายทตองยอมใหแกสงคม หรอขนอยกบสงคม บคคลมหนาทรบใชเปาหมายของสงคม” เอมล เดรกฮาม (Emile Durkheim) (Ian Robertson. 1977: 13) เชอวากลมคน เปนเพยงวตถดบทสงคมจะเกด และสงทจะทาใหเกดสงคมไมใชความปรารถนาทจะมนคงปลอดภยของแตละคน หากแตเปนความสมพนธตอกนอยางยงยนของคนเหลานน เบองหลงความสมพนธน เรยกวา อารมณ (Sentiment) ความรสกผกพนวาตนเปนสวนหนงของกลม (Sense of Belonging) และระบบความเชอรวมกนของคนในกลม (Belief System) บคคลยอมปฏบตตามกลมแมจะขดใจ เพราะ “สานกในกลม” (Collective Conscience) สานกในกลมดารงอยไดเพราะ 3 สงขางตน บคคลไมเพยงสานกวากลมมความสาคญเหนอกวาตนเทานน แตยงสานกวา ตนเปนสวนหนงของสงคมนนดวย สงคมสมยใหมมความซบซอน ความสมพนธอนเปนสง “เชอมประสาน” คอความผกพนเชงพนธะสญญา (Contractual Relations) ทาให “สานกกลม” ดารงอยได โดยทแตละคนแตละหนวยทแตกตางกน ตางสานกวา ผอน กลมอน เปนสวนหนงในสงคมเดยวกน หนาทแตละหนวย ยงผลใหสงคมดารงอยได เฉกเชน อวยวะทแตกตางกน อนประกอบเปนองคอนทรย(Organism) เรยกวา เอกภาพแบบองคอนทรย (Organic Solidarity) คอ เกดขนและดารงอยไดเพราะการทาหนาทของอวยวะแตละสวนทแตกตางกน “เปนสานกทมสงคมเปนศนยกลาง”สรปจากแนวความคดสงคมเพอบคคล และแนวความคดบคคลเพอสงคม จตสานกสาธารณะอาจเกดขนและดารงอยบนพนฐานของความสนใจในผลประโยชนทตวเองจะ

��


ไดรบจากสวนรวม (Self Interest) หรออาจจะเกดขนและดารงอยโดยอาศย ความสานกในสวนรวม สานกตอผอนเปนทตง ปราศจากความสนใจในผลประโยชนทตนจะไดรบโดยสนเชงกได

สาหรบการวจยนเปนการวจยเพอพฒนาจตสานกสาธารณะใหกบเดกและเยาวชนในสถานพนจฯ ซงจะเตบโตเปนพลเมองทดตอไปในอนาคต จตสานกสาธารณะ หมายถง สานกในประโยชนสานกในผลกระทบทพงมตอชมชนและสงคมโดยรวม โดยผทตองรบผลนนอาจไมเหนตวตนชดเจนวาเปนบคคลใด ทราบแตเพยงวาสงคมโดยรวมตองไดรบผลแนนอน ประกอบดวยสวนประกอบ 3 ดาน คอ

1. ดานความรความเขาใจเชงจตสานกสาธารณะ เปนความรความเขาใจเกยวกบสทธ หนาทของตนเองและผอนในการใชทรพยสนสวนรวม รผลทเกดจากการกระทาหรอความเปนไปและการรเทาทนการเปลยนแปลงของสงแวดลอมและโลก

2. ดานความคดเชงจตสานกสาธารณะ เปนกระบวนการหรอลกษณะการคดทบคคลใชเปนหลกในการตดสนใจเกยวกบจรยธรรม

3. ดานการปฏบตตนของบคคลเชงจตสานกสาธารณะ เปนพฤตกรรมทแสดงออกถงการหลกเลยงการใชหรอการกระทาทจะทาใหเกดความชารดเสยหายตอของสวนรวมทใชประโยชนรวมกนของกลม การถอเปนหนาททจะมสวนรวมในการดแลรกษาของสวนรวมในวสยทตนสามารถทาได และการเคารพสทธในการใชของของสวนรวมทใชประโยชนรวมกนของกลมโดยไมยดครองของสวนรวมมาเปนของตน ตลอดจนไมปดกนโอกาสของบคคลอนทจะใชของสวนรวมนน ความหมายของกจกรรมศลปะ

จากการศกษาความหมายของกจกรรมศลปะพบวา มคนทใชคาในทางศลปะทแตกตางกนออกไป เชน ศลปะ ศลปศกษา เปนตน ถงแมจะมผใชคาทแตกตางกนออกไป แตในงานวจยครงนผวจยขอใชคาวากจกรรมศลปะโดยมผใหความหมายถงกจกรรมศลปะไวดงน

ศลปศกษา หมายถง การนากจกรรมทางศลปะมาประยกตใชใหเกดประโยชนทางการศกษาเพอพฒนาเดกในดานตาง ๆ แตไมไดมจดหมายเพอเตรยมตวใหเดกเตบโตขนเปนศลปนหรอจตรกรในอนาคตแตประการใด ซงการใหคานยามศพทนไดสอดคลองกบความหมายของกจกรรมทางศลปะสรางสรรคทวา กจกรรมศลปะ หมายถง กจกรรมทเกยวของกบงานศลปศกษาตาง ๆ ไดแก การวาด การระบายส การปน การพมพภาพ การพบ การตด การฉก การปะ และการประดษฐเศษวสดทมงพฒนากระบวนการสรางสรรค การรบรเกยวกบความงามและสงเสรมกระตนใหเดกแตละคนไดแสดงออกตามความรสกและความสามารถของตน

วรณ ตงเจรญ (2535, หนา 60) ไดใหความหมายของศลปะเดกไววา ศลปะเดก คอ ศลปะทเดกแสดงออกตามสภาพความสนใจ การรบรและความพรอมของเดกแตละคน โดยการแสดงออกนนจะแสดงออกดวยวธการอยางใดอยางหนง ผานวสดทเหมาะสมและปรากฏเปนผลงานศลปะทรบรไดดวยประสาทตา

องคการ อนทรมพรรย และคณะ (2536, หนา 268) ไดกลาวถงความสาคญของศลปะวากจกรรมศลปะนนทาใหเดกเกดการเรยนรทหลากหลาย อนไดแก 1) การเปนผรจกกาลเทศะ ใหเดกรจกแบงแยกเวลาเลนกบเวลาทางานไดอยางเหมาะสมและใหเดกรจกการรอโอกาสเมอตองใชอปกรณรวมกบผอน 2) การเปนผทกลาพด กลาแสดงออกในสงทตนคด 3) การเปนผทรจกสงเกตสงรอบตวแลวนาไปใชในการทากจกรรมศลปะในดานตาง ๆ 4) การเปนผรกความเปนระเบยบ รกความสวยงามและรกความสะอาด 5) การเปนผรจกรกของใชทเปนสวนตวและสวนรวม การมนาใจชวยเหลอซงกนและกนการเปนคนรจกประหยด ใชอปกรณและวสดในขนาดและจานวนทจาเปนตอรปแบบของงาน และการเปนผมความรบผดชอบ

จากความสาคญของกจกรรมศลปะทกลาวมาขางตน สรปไดวา มความสาคญในการชวยพฒนาทางดานรางกาย อารมณ และเปนเครองมอในการสอความเขาใจของเดก รวมทงสงเสรมเรองกระบวนการการเรยนรแบบกลม และพฒนาในเรองความคดสรางสรรค โดยเฉพาะอยางยงทาใหเดกเกดการเรยนรทหลากหลายในเรอง

��


การรจกกาลเทศะ การกลาแสดงออก รจกสงเกต การเปนคนทมระเบยบมนาใจ รจกแบงปนทงสงของสวนตวและสวนรวม และทาใหเปนคนทมความรบผดชอบ ขอมลและประวตสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชน

ในสมยทยงใชกฎหมายลกษณะอาญา ร.ศ. 127 การปฏบตตอเดกทกระทาความผด ตามกฎหมาย ศาลไดแตพเคราะหถงความรสกผดชอบของเดกประกอบกบลกษณะของความผดทเดกไดกระทาลง แลวกาหนดโทษไปตามความเหมาะสมกบความผด และความรสกรบผดชอบของเดก สวนการควบคมเดกทกระทาผด ในป พ.ศ.2450 ไดมการจดตงโรงเรยนดดสนดานขนทเกาะสชง อาเภอศรราชา จงหวดชลบร โดยใหอยในความดแลของกรมตารวจ ตอมาไดโอนกจการโรงเรยนดดสนดานใหอย ในการดแลของกรมราชทณฑ ตอมาในป พ.ศ.2478 ไดตราพระราชบญญตประถมศกษา โดยมบทบญญตใหศาลมอานาจ สงใหเดกทมอายในเขตบงคบ (อายไมครบ 15 ป) ทไมไดไปเรยนอยในโรงเรยนประถมศกษา โดยปราศจากเหตผลอนสมควรไปไวในโรงเรยนฝกอาชพ และตอมาไดตราพระราชบญญตราชทณฑ พ.ศ.2479 และพระราชบญญตจดการฝกและอบรมเดกบางจาพวก พ.ศ.2479 ขนใชบงคบ โดยไดมบทบญญตวางวธปฏบตตอนกโทษและตอเดกทตองคาพพากษาใหหนกไปในทางฝกอบรม ไมใชการทาโทษเชนแตกอน กรมราชทณฑจงไดจดตงโรงเรยนฝกอาชพ สาหรบเดกทกระทาผดทมอายยงไมครบ 18 ป และแยกควบคมผตองโทษครงแรกทมอาย ตากวา 25 ป ไวเปนพเศษ โดยเปลยนชอโรงเรยนดดสนดานเปนโรงเรยนฝกอาชพ พรอมกบ ยายจากเกาะสชงมาตงอยทตาบลเกาะใหญ อาเภอบางไทร จงหวดพระนครศรอยธยา

พระราชบญญตควบคมเดกและนกเรยน พ.ศ. 2481 ไดมบทบญญตใหกระทรวงศกษาธการ และกระทรวงมหาดไทย เปนเจาหนาทจดการกบเดกนกเรยนและเดกอนาถาทประพฤตตนไมสมควร แกวยและใหศาลมอานาจสงถอนอานาจปกครองบดามารดาหรอผปกครองเดกทใชอานาจปกครอง โดยมชอบเสยบางสวนหรอทงหมดได และตงเจาหนาทใหเปนผปกครองแทนกระทรวงศกษาธการ ไดจดใหมสารวตรนกเรยนออกทาการตรวจตราดแลความประพฤตของเดกนกเรยนในกรงเทพมหานคร สวนกรมประชาสงเคราะหไดจดตงสถานสงเคราะหเปนทใหการเลยงดและอบรมขน เชน สถานสงเคราะหเดกออน โรงเรยนชาตสงเคราะห โรงเรยนประชาสงเคราะห วทยาลยพบลประชาสรรค เยาวชนสถานทงมหาเมฆ และเยาวชนสถานบางละมง จงหวดชลบร รฐบาลไดเลงเหนความสาคญของเดกทกระทาผดมาโดยตลอด และเหนวาบทบญญตของกฎหมาย ทเกยวของยงมขอบกพรองและมอปสรรคอยหลายประการ ทงกฎหมายทบญญตไวกเฉพาะสาหรบการ ปฏบตตอเดกหลงจากศาลมคาพพากษาหรอมคาสงแลว สวนวธปฏบตตอเดกในระหวางทถกจบกมและ ระหวางการพจารณาคดไมมกฎหมายบญญตวธการไว เดกจงไดรบการปฏบตเชนเดยวกบผใหญกระทาความผดซงเปนการไมเหมาะสมและมผลเสยหายแกเดก จงไดตราพระราชบญญตจดตงศาลคดเดกและ เยาวชน พ.ศ. 2494 และพระราชบญญตวธพจารณาคดเดกและเยาวชน พ.ศ. 2494 กระทรวงยตธรรม จงไดจดตงศาลคดเดกและเยาวชน กลาง กบสถานพนจและคมครองเดกกลางขนเปนครงแรก เมอวนท 28 มกราคม 2495 โดยม ททาการชวคราวอยทอาคารศาลแขวงพระนครใต (เดม)

วตถประสงคของการวจย 1. เพอศกษาปญหาจตสาธารณะของเดกและเยาวชนในสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชนจงหวด

สระบรทมตอการแกไขปญหาสงแวดลอม 2. เพอสรางรปแบบหลกสตรสงแวดลอมศกษาเพอพฒนาจตสาธารณะสาหรบเดกและเยาวชนในสถาน

พนจและคมครองเดกและเยาวชนจงหวดสระบร

��


3. เพอประเมนประสทธภาพของรปแบบหลกสตรสงแวดลอมศกษาเพอพฒนาจตสาธารณะสาหรบเดกและเยาวชนในสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชนจงหวดสระบร ในดานจตสาธารณะ ความร เจตคต และความตระหนกในปญหาสงแวดลอม ขอบเขตของการศกษา

1.กลมประชากรทศกษาวจย คอ เดกและเยาวชนในสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชนจงหวดสระบร

2.รปแบบหลกสตรสงแวดลอมศกษาเพอพฒนาจตสาธารณะสาหรบเดกและเยาวชนในสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชนจงหวดสระบร ศกษาเฉพาะปญหาความเสอมโทรมของทรพยากรธรรมชาตปาไมจากการขาดจตสานกสาธารณะของเดกและเยาวชน

3. วธการวดผลโดยใชการเปรยบเทยบความร จตสานก และพฤตกรรม กอนและหลงการใชกระบวนการสงแวดลอมศกษา (Pre-test and Post-test) สมมตฐานการวจย

หลงการฝกอบรมเดกและเยาวชนในสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชนจงหวดสระบร มความร ความเขาใจ และความตระหนกในปญหาสงแวดลอม สงกวากอนไดรบการฝกอบรม และมจตสานกสาธารณะในทางทดขน คาจากดความทใชในการวจย

การพฒนาจตสานกสาธารณะ (The Development of Public-minded Consciousness) หมายถง การเปลยนแปลงกระบวนการดานความรความเขาใจ ดานความรความเขาใจเชงจตสานกสาธารณะ ดานการใชเหตผลในการตดสนใจเชงจตสานกสาธารณะ และดานพฤตกรรมเชงจตสานกสาธารณะเพอใหมสานกในประโยชน สานกในผลกระทบทพงมตอชมชน และสงคมโดยรวมโดยผทตองรบผลนนอาจไมเหนตวตนชดเจนวาเปนบคคลใด ทราบแตเพยงวาสงคมโดยรวมตองไดรบผลแนนอน

กจกรรมศลปะ หมายถง กจกรรมทเกยวของกบงานศลปะดานตางๆ ซงเปดโอกาสใหเดกและเยาวชนไดแสดงออกอยางอสระเพอเสรมพฒนาการในทางดานรางกาย อารมณ จตใจ สงคม สตปญญา และความคดสรางสรรค แตการทากจกรรมศลปะดงกลาวไมไดมงเนนใหเดกและเยาวชนตองเปนจตรกรในอนาคตเทานน เพราะศลปะเปนแคการแสดงออกอกทางหนงเพอใหเดกและเยาวชนเกดความคดสรางสรรค

ความตระหนก หมายถง การทบคคลมความรสกทจะรบผดชอบตอสงแวดลอมและตองการทจะปองกน แกไขและพฒนาสงแวดลอมใหดขน

เดก หมายถง บคคลอายยงไมเกนสบหาปบรบรณ เยาวชน หมายถง บคคลทมอายเกนสบหาปบรบรณ แตยงไมถงสบแปดปบรบรณ เดกและเยาวชน ในสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชน หมายถง เดกและเยาวชนทอยใน

ระหวางการดาเนนคดทงในชนพนกงานสอบสวน พนกงานอยการ และชนพจารณาคดของศาล ซงไมไดรบการปลอยตวชวคราว จงตองอยในการควบคม ดแล ของสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชน

วธดาเนนการการวจย การวจยครงนเปนการวจยการวจยเชงทดลอง (Experimental Research)

ประชากรและกลมตวอยาง ประชากรทใชในการวจยครงน คอ เดกและเยาวชนในสถานพนจและคมครองเดกจงหวดสระบร

จานวน 80 คน

��


กลมตวอยางทใชในการศกษาครงน ไดแก เดกและเยาวชนในสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชนจงหวดสระบรจานวน 30 คน ทไดมาจากการสมครใจและยนยอมเขารวมอบรมของเดกและเยาวชนในสถานพนจฯ เครองมอทใชในการวจย

เครองมอทใชเปนแบบสอบถามทผวจยสรางขน แบงออกเปน 3 ตอน ไดแก ตอนท 1 เปนขอมลทวไปของกลมตวอยาง ไดแก เพศ อาย ระดบการศกษา และระยะเวลาทอยใน

สถานพนจฯ ตอนท 2 ความจาเปนและความตองการในการฝกอบรม ไดแก ความสนใจในการเขาฝกอบรม ความร

ในประเดน เนอหาของสถานการณปจจบนเกยวกบปญหาทรพยากรธรรมชาตเสอมโทรม และความสนใจทตองการไดรบความรเพมเตม และขอเสนอแนะอนๆ

ตอนท 3 ความรดานจตสาธารณะ ไดแก สถานการณการขาดจตสานกสาธารณะของเดกและเยาวชนในสถานพนจฯทมตอทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ความเขาใจในเรองจตสาธารณะ และการประเมนพฤตกรรมดานจตสาธารณะ การวเคราะหขอมล

นาขอมลทไดจากการตอบแบบสอบถามมาวเคราะหขอมล (Data Analysis) ดวยคาสถต จานวน และรอยละ

ผลการวจย การสรางและทดลองใชหลกสตรสงแวดลอมศกษาเพอพฒนาจตสาธารณะเดกและเยาวชนในสถาน

พนจและคมครองเดกฯ ผวจยแบงการเสนอผลการวจยออกเปน 3 สวน ตามขนตอนในการสรางและทดลองใชหลกสตรสงแวดลอมศกษาเพอพฒนาจตสาธารณะเดกและเยาวชนในสถานพนจและคมครองเดกฯ สวนท 1 ผลการสารวจความตองการจาเปนและความตองการในการฝกอบรม ผลการสารวจดวยแบบสอบถามความจาเปนและความตองการในการฝกอบรมกบกลมเปาหมาย คอ เดกและเยาวชนในสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชนจงหวดสระบร พบวา เดกและเยาวชนในสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชนจงหวดสระบร ยงขาดความรความเขาใจในเรองสงแวดลอม ปญหาสงแวดลอม และขาดจตสาธารณะ สวนท 2 ผลการสรางหลกสตร

ผลการสรางหลกสตรสงแวดลอมศกษาเพอพฒนาจตสาธารณะสาหรบเดกและเยาวชนในสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชนจงหวดสระบร จาเปนตองอาศยทรพยากรตางๆ ในการดาเน นงาน ไดแก งบประมาณ สอ วสดอปกรณ ตลอดจนวทยากรและอาคารสถานทฝกอบรม สวนท 3 ผลการทดลองใชหลกสตรฝกอบรม และการประเมนผลหลกสตรฝกอบรม

ผลการทดสอบความร เรองทรพยากรธรรมชาต จตสาธารณะ กอนและหลงการฝกอบรม เมอนาแบบทดสอบความรเกยวกบเรองทรพยากรธรรมชาต จตสาธารณะ (แบบทดสออบความร 20 ขอ) ไปดาเนนการทดสอบความรเดกและเยาวชนในสถานพนจฯ ซงเปนผเขารบการอบรม กอนและหลงการฝกอบรม โดยใชแบบทดสอบเดยวกน พบวา ผเขารบการอบรมสวนใหญมความเหนวาหวขอของเนอหาในการฝกอบรม มความเหมาะสมมาก ทกหวขอทกวชา เนอหามความยากงาย ความทนสมย อยในระดบความเหมาะสมมาก สวนใหญมความเหนวาวทยากรมความสามารถในการถายทอด สอความหมายชดเจน เขาใจงาย ใชเทคนคจงใจเหมาะสม แตมผเขารบการฝกอบรม รอยละ 20 มความเหนวาควรเพมกจกรรมและเกมและสนทนาการใหมากขน เมอเปรยบเทยบคะแนนกอนและหลงการฝกกอบรมแลว พบวาคะแนนความรเพมขนเฉลยรอยละ 30 และผลการ

��


วเคราะหคาสถต t - test แลวพบคาสถตทไดมากกวาคาวกฤต แสดงวามความรเพมขนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05

อภปรายผล และขอเสนอแนะ การวจยครงน เปนการสรางและทดลองใชรปแบบหลกสตรสงแวดลอมศกษาเพอพฒนาจตสาธารณะ

สาหรบเดกและเยาวชนในสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชนจงหวดสระบร เปนการวจยเชงทดลอง (Experimental Research) ผวจยแบงขนตอนการสรางหลกสตรฝกอบรมออกเปน 3 ขนตอน ไดแก 1.ขนเตรยมการสรางหลกสตรฝกอบรม 2.ขนสรางหลกสตรฝกอบรม 3.ขนตอนการฝกอบรม และประเมนผลหลกสตรฝกอบรม สรปผลการทดลองไดดงน

การสรางหลกสตรฝกอบรม ผวจยไดทาการศกษาเอกสารวชาการเกยวกบสงแวดลอมศกษาการสรางหลกสตรฝกอบรมทางสงแวดลอมศกษา และรายงานการวจยทเกยวของ ผวจยไดสรางแบบสอบถามเพอสารวจความจาเปนและความตองการในการฝกอบรมนาไปสอบถามเดกและเยาวชนในสถานพนจฯ จานวน 70 คน นาผลทไดจากการสารวจความจาเปนและความตองการมาพจารณารวมกบขอมลดานการพฒนาจตสาธารณะ กาหนดเปนโครงการและองคประกอบของหลกสตรฝกอบรมโดยใชหลกการสงแวดลอมศกษา และจดมงหมายของสงแวดลอมศกษา เปนแนวทางในการสรางหลกสตรสงแวดลอมศกษาเพอพฒนาจตสาธารณะสาหรบเดกและเยาวชนในสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชนจงหวดสระบร ซงหลกสตรดงกลาวไดผานการตรวจพจารณาความตรงตามเนอหา (Content Validity) ความเหมาะสมและความเปนไปได จากผทรงคณวฒ 3 ทาน และนามาปรบปรงแกไขกอนนาไปทดลองใช ผวจยไดนาหลกสตรทผานความเหนชอบจากผทรงคณวฒไปทดลองใชกบกลมเปาหมาย โดยมขนตอนการเตรยมการเพอทดลอง และขนทดลองหลกสตรฝกอบรมทสรางขนและไดดาเนนการฝกอบรมระหวาง วนท 17 – 18 มนาคม 2560 เปนระยะเวลา 2 วน โดยใชสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชนจงหวดสระบร ตาบลหวยบง อาเภอเฉลมพระเกยรต จงหวดสระบร เปนสถานทฝกอบรม โดยมกลมตวอยางเขารบการฝกอบรม 30 คน การฝกอบรมเปนไปตามกาหนดการและแผนการฝกอบรม (Pre-test) ประเมนการฝกอบรมดวยการวธการสงเกต ซกถาม การมสวนรวม และประเมนผลหลงจากการสนสดการฝกอบรมดวยการทดสอบความรและวดเจตคต (Post-test) โดยใชขอสอบชดเดยวกนกบกอนการฝกอบรม และประเมนความพงพอใจและประโยชนทไดรบดวยแบบการประเมนผลการฝกอบรม จากนนขอมลทเกบรวบรวมไดทงหมดมาวเคราะห t-test ในการเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยคะแนนความรและเจตคตกอนและหลงการฝกอบรม ผลของการฝกอบรม พบวาเดกและเยาวชนในสถานพนจฯจงหวดสระบรทเขารบการฝกอบรมมความรความเขาใจเกยวกบความคดรวบยอดทางสงแวดลอมในทศทางทดเพมขนเกยวกบเรองการมจตสาธารณะเพออนรกษทรพยากรธรรมชาต และผลการประเมนหลกสตร สงแวดลอมศกษาเพอพฒนาจตสาธารณะสาหรบเดกและเยาวชนในสถานพนจฯ พบวาหลกสตรฝกอบรมมความเหมาะสมทงดานวตถประสงค ขอบเขตเนอหาสาระ กระบวนการในการฝกอบรม และรปแบบการวดและประเมนผล ประโยชนทไดรบจากหลกสตรฝกอบรม

1.ไดหลกสตรสงแวดลอมศกษาเพอพฒนาจตสาธารณะสาหรบเดกและเยาวชนในสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชนจงหวดสระบร ซงสามารถนาหลกสตรดงกลาวไปใชกบเดกและเยาวชนในสถานพนจฯ อนได โดยปรบเนอหาสาระใหเหมาะสมกบพนท

2. เปนการสงเสรมใหเกดจตสาธารณะ และจตสานกในการอนรกษทรพยากรธรรมชาต ผลของการฝกอบรมทาใหเดกและเยาวชนในสถานพนจฯ ผเขารบการฝกอบรมเกดความร ความเขาใจดานสงแวดลอม อนนาไปสความตระหนกทดในการอนรกษ รจกใชประโยชนจากทรพยากรเพอผลในระยะยาว ไดอยางคมคาและเหมาะสม

��


ขอเสนอแนะ จากผลการวจยครงน ผวจยมขอเสนอแนะ 2 ประเดน คอ ขอเสนอแนะจากผลการวจยและ ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป ดงมรายละเอยดตอไปน 1. ขอเสนอแนะจากผลการวจย หลกสตรสงแวดลอมศกษาเพอพฒนาจตสาธารณะสาหรบเดกและเยาวชนในสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชนจงหวดสระบร ทสรางขนนมประสทธภาพสามารถทาใหผเขารบการฝกอบรมมความรเพมขน มความตระหนกและมจตสาธารณะในการดแลทรพยากรธรรมชาต ซงเปนการชวยแกปญหาความเสอมโทรมของทรพยากรธรรมชาตไดอยางมประสทธภาพ 2. ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป หลกสตรสงแวดลอมศกษาเพอพฒนาจตสาธารณะสาหรบเดกและเยาวชนในสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชนจงหวดสระบร ทสรางขนน ตองปรบปรงเนอหาสาระในหลกสตรใหมความสอดคลองและเหมาะสมกบสภาพพนททนาไปใช และควรเพมกจกรรมใหมากขน เพอความสนกสนานของผเขารวมกจกรรม

บรรณานกรม จารวรรณ รฮาเซน . การดาเนนงานและการฝกเยาวชนกระทาความผด ศกษาเฉพาะการฝกอบรมเดกและ

เยาวชนในสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชนกลาง วทยานพนธ คณะสงคมสงเคราะหศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร , 2539

จนทรทม คาผา. การจดกจกรรมศลปะนอกหองเรยนเพอเสรมสรางความคดสรางสรรคของนกเรยนชนอนบาลปท 2. การคนควาแบบอสระ ศกษาศาสตรมหาบณฑต 2548

ชยสทธ เฉลมมประเสรฐ และคณะ. การศกษาสภาพปญหาและปจจยทสงผลตอจตสานกและ พฤตกรรมการรกษาแหลงทองเทยวทเปนทรพยสนสวนรวม. กรงเทพฯ : คณะรฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2542

รงจตร กองคา. การพฒนาจตสานกทางสงแวดลอมของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 โดยใชกระบวนการสรางนสย.วทยานพนธ ศศ.ม.เชยงใหม: มหาวทยาลยเชยงใหม, 2541

เลศ อานนทนะ. การสอนศลปะแบบสรางสรรค. วทยาสาร, 2535 หนา16-17 สมชาย กษตประดษฐ.สทธมนษยชน. กรงเทพมหานคร:สานกพมพมหาวทยาลยรามคาแหง,2541 ดวงเดอน พนธมนาวน และเพญแข ประจนปจจนก. จรยธรรมของเยาวชนไทย. รายงานการวจยฉบบท 21.

กรงเทพฯ: สถาบนวจยพฤตกรรมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒประสานมตร, 2520 ดาราวรรณ ยะเวยง. การใชกจกรรมศลปะเพอพฒนาความคดสรางสรรคของเดกอนบาล การคนควาแบบอสระ

ศกษาศาสตรมหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม, 2542

��


การพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษตาก THE DEVELOPMENT OF SPECIAL ECONOMIC ZONES OF TAK ผวจย ประสน โสภณบญ

บทคดยอ การพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษตากเปนการพฒนาพนทเขตเศรษฐกจของไทยเพอรองรบการพฒนาเศรฐกจบนเสนทางทสาคญ 2 เสนทาง ไดแก เสนทางเชอมโยงเศรษฐกจตะวนออก..-..ตะวนตก..หรอ..เสนระเบยงเศรษฐกจแนวตะวนออก..-..ตะวนตก ทเชอมตอระหวางมหาสมทรอนเดยทางตะวนตกและมหาสมทรแปซฟกทางตะวนออก ซงอยในเขตไทยระยะทางยาวทสด และเสนทางหลวงสายเอเชยสาย 1 ทเปนเสนทางเชอมระหวางทวปเอเชยกบยโรป เพอเชอมโยงเมองโมเรหในรฐมณประทางตะวนออก ของอนเดย เขากบ “อาเภอแมสอด”..ในจงหวดตากของไทย โครงการกอสรางทางหลวงซงเปรยบเสมอน “สะพานเศรษฐกจ” ซงเชอมอนเดยเขากบภมภาคอาเซยนสามารถใชเวลาในการเดนทางเพยง 14 ชวโมงหากถนนสายนแลวเสรจ คาดวาจะชวยใหการคาขายขามชายแดนระหวางไทย เมยนมา และอนเดย จะขยายตวเพมขนและ จะสามารถชวยยนระยะเวลาในการเดนทาง และขนสงสนคาไดสะดวกและรวดเรวมากยงขน ABSTRACT The development of special economic zones exposed to economic development area of Thailand to support the development of economy on the path were two major routes linking East-West Economic Corridor :EWEC. The balcony East economy-West The connection between the Indian Ocean and Eastern Pacific Ocean to the west of Thailand, which was the longest distance. And Asian Highway Route number one of a route linking Asia with Europe. To link Moreh town in Manipur of India to the west of "Mae Sot" in Tak province of Thailand. This was like a highway construction project "Economic bridge" linking India into the ASEAN region can take only 14 hours to travel this road completed. was expected to allow trade across the frontier between Thailand, Myanmar and India to expand and increase. You can help shorten the duration of the trip. And shipping more convenient and faster.

Keyword (s) : Development, Special Economic, Zones / Links

บทนา ความเปนมาของเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษตากตามประกาศคณะกรรมการนโยบายเขตพฒนา

เศรษฐกจพเศษ ท 1/2558 ลงวนท19 มกราคม 2558 เรอง กาหนดพนทเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษตาก โดยกาหนดใหทองทตาบลทาสายลวด ตาบลพระธาตผาแดง ตาบลแมกาษา ตาบลแมก ตาบลแมตาว ตาบลแมปะ ตาบลแมสอด และตาบลมหาวน อาเภอแมสอด ตาบลชองแคบ ตาบลพบพระ และตาบลวาเลย อาเภอพบพระ ตาบลขะเนจอ ตาบลแมจะเรา และตาบลแมระมาด อาเภอแมระมาด จงหวดตาก เปน “เขตพฒนาเศรษฐกจพเศษตาก”

เขตพฒนาเศรษฐกจพเศษตากประกอบไปดวยพนทบางสวนของ 3 อาเภอชายแดน 14 ตาบล ในจงหวดตาก มพนท 886,875 ไร หรอ 1,419 ตารางกโลเมตร ไดแก

��


(1) อาเภอแมสอด ครอบคลมพนท 8 ตาบล (2) อาเภอแมระมาด ครอบคลมพนท 3 ตาบล (3) อาเภอพบพระครอบคลมพนท 3 ตาบล

เขตพฒนาเศรษฐกจพเศษตากตงอยบนเสนทางทสาคญ 2 เสนทาง ไดแก เสนทางเชอมโยงเศรษฐกจตะวนออก..-..ตะวนตก.หรอเสนระเบยงเศรษฐกจแนวตะวนออก..-..ตะวนตก (East-West Economic Corridor :EWEC)ทเชอมตอระหวางมหาสมทรอนเดยทางตะวนตกและมหาสมทรแปซฟกทางตะวนออกมระยะทางยาว 1,450 กโลเมตร อยในเขตไทยระยะทางยาวทสดคอประมาณ 950 กโลเมตร และเสนทางหลวงสายเอเชยสาย 1 (Asian Highway : AH1) ทเปนเสนทางเชอมระหวางทวปเอเชยกบยโรปซงนายกรฐมนตรนเรนทรา โมดแหงอนเดย ประกาศเรงเดนหนาโครงการเมกะโปรเจคต กอสรางทางหลวงถนนความยาวถง 3 ,200 กโลเมตร เพอเชอมโยงเมองโมเรหในรฐมณประทางตะวนออก ของอนเดย เขากบ “อาเภอแมสอด”..ในจงหวดตากของไทย โครงการกอสรางทางหลวงซงเปรยบเสมอน “สะพานเศรษฐกจ” ซงเชอมอนเดยเขากบภมภาคอาเซยนสามารถใชเวลาในการเดนทางเพยง 14 ชวโมงซงในปจจบนการเดนทางจากรฐมณประของอนเดยมายงเมองมณฑะเลยของเมยนมา อาจจะตองใชเวลากวา 48 ชวโมงหรอ 2 วน แตหากถนนสายนแลวเสรจ คาดวาจะชวยใหการคาขายขามชายแดนระหวางไทย เมยนมา และอนเดย จะขยายตวเพมขนสงถง 60 เปอรเซนต จะสามารถชวยยนระยะเวลาในการเดนทางและขนสงสนคาลงไดอยางสาคญ ซงหากนโยบายนประสบความสาเรจจะสงผล ใหอนเดยมทางออกสทะเลเพมขนอกแหงหนงทเปนเสนทางเชอมระหวางทวปเอเชยกบยโรป

สถานการณการคาการลงทนในเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษตาก ชายแดนของประเทศไทยฝงอาเภอแมสอด จงหวดตากนนถอเปนประตฝงตะวนตกทสาคญเปนอยางมากตอการขยายตวเศรษฐกจของประเทศไปยงเมยนมาและอนเดย เพราะเปนเสนทางการขนสงทสะดวกทสดทจะสามารถเขาไปยงกรงยางกงเมองเศรษฐกจสาคญของเมยนมา รฐบาลไทยไดสนบสนนงบประมาณกวา 1,000 ลานบาทในการสรางถนนจากเมยวดไปยงกอกะเรก ระยะทาง40 กโลเมตร ซงไดดาเนนการกอสรางแลวเสรจเปนทเรยบรอยแลวคาดวาจะทาใหมลคาการคาชายแดนเพมขนอยางมนยสาคญ สถตมลคาการสงออกการคาชายแดนของดานแมสอด 3 ปทผานมา มดงน ป 2558 64,240 ลานบาท ป 2559 79,627 ลานบาท ป 2560 (ณ ม.ย. 2560) 61,422 ลานบาท คาดวา หากการลงทนและปรบปรงดานโครงสรางพนทฐานมากขนโดยเฉพาะระบบการขนสงโลจสตกส จะชวยสงผลทาใหประตของประเทศไทยทางฝงแมสอดสามารถขยายตลาดสนคาของไทยไปยงประเทศเมยนมา อนเดย และยโรปไดในอนาคตอนใกล ซงสอดคลองกบนโยบายของนายกรฐมนตรอนเดย นายนเรนทรา โมด ไดมการเปดเผยเดนหนาโครงการสรางถนนความยาว 3,200 กโลเมตร เชอมเมองโมเรห ในรฐมณประของอนเดยเขากบอาเภอแมสอด จะทาใหมการขยายตวทางเศรษฐกจเพมขนถง 60 เปอรเซนต ทาใหในปจจบนมนกลงทนสนใจเขามาลงทนในพนทของเขตเศรษฐกจพเศษตากมากมายทงจากนกลงทนไทยและนกลงทนจากตางประเทศ

��


(1) โรงงานอตสาหกรรมในเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษตาก

สถตโรงงานอตสาหกรรม จานวน (โรงงาน) เงนทน (ลบ.)

แรงงาน (คน) แรงมา (HP)

สถตโรงงานในเขตเศรษฐกจพเศษตาก

448 8,010.081 48,389 190,919.64

สถตโรงงานทไดรบใบอนญาตฯ (สะสมตงแต 19 ม.ค. 58 – ปจจบน)

85 1,492.422 5,298 21,391.52

สถตโรงงานทแจงเรมประกอบกจการ (สะสมตงแต 19 ม.ค. 58 – ปจจบน)

58 1,064.816 3,831 13,084.78

(ขอมลสานกงานอตสาหกรรมจงหวดตาก ณ วนท 6 กมภาพนธ 2560) (2) ความสนใจของนกลงทนในเขตพนทเขตเทศบาลนครแมสอด Bevery Hills Condo Maesot(อยในขนตอน EIA) 5,000 ลานบาท คอนโด (CP Land , Rize Condo) 1,000 ลานบาท โรงแรม (Hop Inn , CP Land) 500 ลานบาท หางสรรพสนคา (Lotus , Makro , Robinson ฯลฯ) 3,000 ลานบาท โครงการอาคารพาณชย (Best Groove , Theme ฯลฯ) 500 ลานบาท หาแยกกรป 2559 สาขาแมสอด (วสดกอสราง) 500 ลานบาท โรงพยาบาลเอกชนแมสอดราม 200 ลานบาท รวม 10,700 ลานบาท (3) ความสนใจของนกลงทนในพนท SEZ ตาก (อ.แมสอด อ.แมระมาด และ อ.พบพระ) Vee Condo 200 ลานบาท Best Condo 200 ลานบาท The Master Condo 200 ลานบาท หมบาน วรยา 50 ลานบาท มามา โฮมมารท (วสดกอสราง) 500 ลานบาท Mega Home (วสดกอสราง) 500 ลานบาท โรงพยาบาลแมสอดอนเตอร (เครอวชยเวช) 500 ลานบาท The Rich Condo 500 ลานบาท รวม 2,650 ลานบาท

2. เรองของพนทเมองทมลกษณะพเศษ (การแกปญหาในเขตเศรษฐกจพเศษตาก) 2.1 ยทธศาสตรการพฒนาพนทหรอเมองทมลกษณะพเศษ เทศบาลนครแมสอดวสยทศน “ เมองศนยกลางการคา พฒนาบรการ มงประสานความรวมมอเมองพเมองนอง นครแมสอด - เมย

วด(Sister City) เพอการพฒนาแบบยงยนในดานเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม การเมอง และการปกครองเพอนาไปส มนคง มงคง ประชาชนมความสข”

คานยม M = Mutual Interest การคานงถงผลประโยชนรวมกนระหวางสวนราชการและภาค

สวนตาง ๆ A = Accountability การทางานทใหความสาคญตอความรบผดรบชอบตอประชาชน E = Economic Border การทางานโดยใชแนวคดเศรษฐกจชายแดนเปนตวตง

��


S = Service-Minded การทางานโดยมจตใจทมงเนนการความเปนเลศดานการใหบรการประชาชน

O = Operational Orientation การทางานทมงเนนการปฏบตใหบรรลผล T = Territorial Specificity การทางานโดยมงเนนความจาเพาะของพนท

ประเดนยทธศาสตร 1. พฒนาระบบการคาการลงทนทครบวงจร 2. พฒนาระบบโครงสรางพนฐานทเหมาะสมตอการคาการลงทน การขนถายสนคาทสะดวกรวดเร ว

การพฒนาระบบ/รปแบบการใหบรการแบบจดเดยวเบดเสรจ (One Stop Service) 3. พฒนาระบบโครงสรางพนฐานดานสาธารณปโภค สาธารณสข การศกษา สงแวดลอม และสงเสรม

การทองเทยวโดยพฒนาแมสอดเปนศนยกลางการทองเทยวทสาคญของภมภาค 4. พฒนาระบบการบรหารจดการแรงงานตางดาวในพนท 5. พฒนานครแมสอดสการเปน Smart City

เปาประสงค 1. เพมศกยภาพ “นครแมสอด” ไปสการเปนเมองศนยกลางการคา การลงทน การทองเทยวในระดบ

ภมภาค 2. “นครแมสอด” สามารถพฒนารปแบบการจดบรการสาธารณะทมประสทธภาพ เหมาะสม และ

เพยงพอสาหรบประชาชนทกคน 3. “นครแมสอด-เมยวด” เมองพนองแหงการพฒนาทยงยน

พนธกจ 1. ดาเนนการจดทาแผนการดาเนนงาน แผนพฒนา “นครแมสอด” เพอใหเกดการพฒนา

ความสามารถบคลากรในการปฏบตหนาทตามโครงสรางการบรหารงานทจะเกดขนของ “นครแมสอด” 2. สรางกลไกการบรหารทเปดพนทใหกบสวนราชการ ภาคเอกชน และภาคประชาสงคม ไดมสวนใน

การตดสนใจเชงนโยบายตอการทางานของนครแมสอด 3. ปรบปรงและพฒนา ระเบยบกฎเกณฑ และขอกาหนดตาง ๆ ทเกยวของกบอานาจหนาทในการ

ปฏบตงานของนครแมสอดใหเอออานวยตอการบรหารจดการในพนทอยางมเอกภาพ 4. พฒนาศกยภาพและทกษะของบคลากรทมความรความสามารถเพยงพอในการใหบรการและ

สามารถปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพ 5. จดระบบการใหบรการสาธารณะทสามารถตอบสนองตอการเปลยนทจะเกดขนในพนท 6. จดตงศนยบรการแบบเบดเสรจดานการคา การลงทน เพอเปนการลดขนตอนการใหบรการ และ

เปนแหลงบรการใหขอมล การตดตอประสานงาน และอานวยความสะดวกดานตาง ๆ ทเกยวของ 7. พฒนาระบบงบประมาณใหมประสทธภาพ เพมศกยภาพดานการคลง มกระบวนการตดตามและ

ประเมนผล สามารถตรวจสอบได และมวนยทางการคลง 8. จดทาระบบเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมาใชในการบรหารจดการเมองในลกษณะของ

Smart City กลยทธ

1. การประสานแผนรวมกนระหวางทงหนวยงานในพนท และสวนราชการในเมองเมยวด 2. สรางความเขาใจของบทบาท อานาจหนาท ระบบบรหารงานของนครแมสอดแกบคลากร และ

ประชาชน

��


3. พฒนาสมรรถนะของบคลากรใหมความรความสามารถ สอดคลองกบบทบาทภารกจทไดรบมอบหมาย

4. สรางภาคเครอขายในการปฏบตงานรวมกนระหวางภาครฐ ภาคเอกชน ภาคประชาสงคม 5. พฒนาระบบการบรหารจดการทางดานงบประมาณ การเงน การคลง ใหมขดความสามารถรองรบ

กบภารกจทเพมขนของนครแมสอด 6. เพมสวสดการและสรางหลกประกนในการทางาน รวมถงความกาวหนาในหนาท เพอเปนการ

สรางขวญกาลงใจใหกบบคลากร 7. การเตรยมความพรอมในการพฒนาโครงสรางพนฐาน สาธารณปโภค สาธารณปการ และการผง

เมอง เพอรองรบการขยายตวของเมองสศนยกลางการคาชายแดน 8. เผยแพร และประชาสมพนธขอมลขาวสารทเปนประโยชนแกประชาชนและหนวยงานตางๆ ท

เกยวของ 9. ดแล กากบตดตามการดาเนนงานตาง ๆ ใหเปนอยางมประสทธภาพ 10. พฒนาระบบเทคโนโลยสารสนเทศใหทนสมย พรอมทงรวบรวม และจดทาฐานขอมลทเชอมโยง

กบขอมลของหนวยงานตาง ๆ ในพนท 11. ศกษากฎ ระเบยบตาง ๆ ทเกยวของกบอานาจหนาทของนครแมสอด พรอมทงเสนอแนะแนว

ทางแกไข ปรบปรง ขอกฎหมายอน ๆ เพอเปนการเอออานวยเจาหนาทนครแมสอดในการปฏบตหนาท 12. นครแมสอดเปนเจาภาพหลกในการออกแบบระบบ และการใหบรการสาธารณะ การปฏรปการบรหารงานขององคกรปกครองสวนทองถนในพนทหรอเมองทมลกษณะพเศษ : ศกษา

เฉพาะเทศบาลนครแมสอดตามขอเสนอของคณะกรรมาธการขบเคลอนการปฏรปประเทศดานการปกครองทองถน สภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ สบเนองจากการพจารณาผลกระทบจากการมเขตเศรษฐกจพเศษอนเปนนโยบายของรฐบาลตอบทบาทและอานาจหนาทของเทศบาลนครแมสอดในขณะนยงไมมความชดเจน อนเนองมาจากการบรหารจดการเขตเศรษฐกจพเศษภาครฐ ยงอยในระหวางการรางกฎหมายใหมองคกรในการบรหารจดการพนทเขตเศรษฐกจพเศษ ซงหากกฎหมายดงกลาวมผลบงคบใชแลวจะตองพจารณาตอไปวาหนวยงานใดจะมภารกจจดบรการสาธารณะและควบคมดแลพนทในเรองใด หลงจากนน จงจะพจารณาในสวนอานาจหนาทของเทศบาลนครแมสอดวายงมขดความสามารถในการดาเนนงานภายใตกฎหมายในรปแบบเทศบาลนครไดอยางมประสทธภาพหรอไม เพยงใด และจาเปนจะตองปรบปรงโครงสราง อานาจหนาท หรอแกไขกฎหมายเปนการเฉพาะ โดยจดตงเปนองคกรปกครองสวนทองถนรปแบบพเศษหรอไม ดงนน การจะแกไขปรบปรงกฎหมายใหเทศบาลนครแมสอดเปนองคกรปกครองสวนทองถนรปแบบพเศษเพอรองรบเขตเศรษฐกจพเศษในขณะน จงเหนควรรอการดาเนนการไวกอน จนกวาจะมกฎหมายเขตเศรษฐกจพเศษ และไดศกษาผลกระทบอกครงหนง อยางไรกตาม ถงแมกฎหมายเขตเศรษฐกจพเศษจะยงไมมผลบงคบใช แตขอเทจจรงพนทในเขตเทศบาลนครแมสอดมลกษณะพนทพเศษโดยสภาพทเปนอยในขณะน กลาวคอ เปนเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษ และกอนหนานกเปนเขตสงเสรมการลงทนการคาชายแดน การมแรงงานตางดาวเขามาทางานเปนจานวนมาก การเปนเมองทองเทยวทมจดสนใจหลายดานและการทเทศบาลนครแมสอดตองเปนศนยกลางในการแกไขปญหาในภาพรวม เกยวกบการพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษ รวมทงการเปนพนทรองรบความเจรญทเกดจากการพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษในอนาคต ดงนน เพอเปนการลดผลกระทบตอการบรหารงานของเทศบาลนครแมสอด ทเกดขนในขณะน จงเหนควรกาหนดแนวทางการบรหารงานของเทศบาลนครแมสอด ซงเปนองคกรปกครองสวนทองถนในพนทหรอเมองทมลกษณะพเศษ เพอปรบปรงประสทธภาพการบรหารงานของนครแมสอด ใหสามารถแกไขปญหาและพฒนาพนทภายใตกฎหมายทบงคบใชอยในปจจบน ดงน

��


1. รฐควรใหการสนบสนนโครงการสาคญทแกไขปญหาผลกระทบจากการเปนเมองทมลกษณะพเศษและอยในอานาจหนาทของเทศบาลนครแมสอด แตเปนโครงการทเกนขดความสามารถของเทศบาลนครแมสอดโดยสนบสนนงบประมาณเปนเงนอดหนนเฉพาะกจเปนกรณพเศษ สาหรบในทางปฏบตอาจพจารณาโครงการดงกลาวรวมกบสวนราชการอนทมโครงการในเขตเศรษฐกจพเศษ เพอปองกนการซาซอนและบรณาการโครงการทเกยวของ โดยใหสานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต และสานกงบประมาณเปนหนวยงานพจารณาโครงการ

2. รฐควรจดสรรเงนอดหนนทวไปเปนเงนกอนจานวนหนง โดยมวตถประสงคใหนาไปใชในกจการทเกดผลกระทบจากเมองลกษณะพเศษดานตางๆ ในลกษณะเดยวกบทปจจบนไดจดสรรเปนเงนอดหนนทวไปใหกบองคกรปกครองสวนทองถนเฉพาะใน 5 จงหวดชายแดนภาคใต เพอใหนางบประมาณไปใชในการพฒนาและปองกนรกษาความสงบเรยบรอย อนเกดจากสถานการณความไมสงบ ถาเปนกรณนกอาจนาไปจดสรรใหกบองคกรปกครองสวนทองถนทอยในพนทลกษณะพเศษอนดวย

3. องคการบรหารสวนจงหวดตากควรอดหนนงบประมาณจากเงนรายไดทจดเกบในเขตเทศบาลนครแมสอดกลบคนไปใหเทศบาลนครแมสอด ในลกษณะการอดหนนโครงการทแกไขปญหาผลกระทบซงมระเบยบรองรบการดาเนนการดงกลาวอยในขณะน

4. ในเรองการจดโครงสราง กรอบอตรากาลง และการบรหารงานบคคลของสวนราชการในสงกดสานกงานเทศบาลนครแมสอด โดยหลกการตามกฎหมายทมอย เทศบาลอาจจดโครงสราง และกรอบอตรากาลงทตางไปจากทคณะกรรมการกลางพนกงานเทศบาลกาหนดไดอยแลว ดงนน หากเทศบาลนครมรายไดเพยงพอ และจานวนอตรากาลงไมเกนกวาจานวนตามทกฎหมายกาหนด กสามารถปรบสวนราชการและกาหนดสายงานในกรอบอตรากาลงใหสอดคลองกบภารกจของเทศบาลทมความหลากหลายและมปรมาณทเพมมากขนได

5. เรองการแกไขปญหาทเกดขนในสวนทเกนกาลงขดความสามารถของเทศบาลนครแมสอดเหนควรใหจงหวดตากตงคณะกรรมการยทธศาสตรแกไขปญหาเมองแมสอดและทองถนโดยรอบเพอใหสวนราชการทเกยวของเขารวมบรณาการแกไขปญหาใหเกดเอกภาพในการบรหารงาน

ประเดนเรงดวนทขอรบการสนบสนนการปฏรปการบรหารงานขององคกรปกครองสวนทองถนในพนทหรอเมองทมลกษณะพเศษ : ศกษาเฉพาะเทศบาลนครแมสอด

คณะกรรมการประสานงานระหวางสภานตบญญตแหงชาต และสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ (วป 2 ฝาย) ไดสงเรองการจดตงองคกรปกครองสวนทองถนรปแบบพเศษนครแมสอด ใหแกคณะกรรมาธการการปกครองทองถน สภานตบญญตแหงชาตพจารณาใหความเหน ซงคณะกรรมาธการพจารณาแลวเหนชอบดวยกบผลการพจารณาของคณะอนกรรมาธการดานการมสวนรวมและการกระจายอานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถนรปแบบพเศษ โดยเหนควรกาหนดระยะเวลาในการปรบปรงเทศบาลนครแมสอดเพอเปนศนยกลางของเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษในระยะแรกใหชดเจน และเพอเตรยมความพรอมในการเปนองคกรปกครองสวนทองถนรปแบบพเศษในโอกาสตอไป ซงโครงการทขอรบการสนบสนนงบประมาณจากรฐบาลในลกษณะเปนการอดหนนเฉพาะกจขอใหเสนอเรองผานกระทรวงมหาดไทยเพอขอรบการกลนกรองจากสานกงานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.) ใหสอดรบกบแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 นน ประกอบกบมมตทประชมของคณะกรรมการประสานงาน 3 ฝาย (คณะรฐมนตร สภานตบญญต และสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ) ครงท 35/2559 เมอวนพธท 2 พฤศจกายน 2559 ณ หองประชม 301 ชน 3 ตกบญชาการ 1 ทาเนยบรฐบาล ไดพจารณารายงานของสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศดานการปกครองทองถน เรอง “การปฏรปการบรหารงานขององคกรปกครองสวนทองถนในพนทหรอเมองทมลกษณะพเศษ : ศกษาเฉพาะกรณเทศบาลนครแมสอด”..เพอแกปญหาผลกระทบจากการเปนเมองทมลกษณะพเศษและอยในอานาจหนาทของเทศบาลนครแมสอด แตเปนโครงการทเกนขดความสามารถของเทศบาลนครแมสอด โดยสนบสนน

��


งบประมาณเปนเงนอดหนนเฉพาะกจเปนตนซงทประชมไดพจารณาแลวมมตใหกระท รวงมหาดไทย คณะกรรมการการกระจายอานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน และสานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาตพจารณาดาเนนการในสวนทเกยวของ พรอมรายงานตอคณะกรรมการประสานงาน 3 ฝาย ทราบ ทก 3 เดอนนน

เทศบาลนครแมสอด ในฐานะตวแทนขององคกรปกครองสวนทองถนในพนทภาคราชการ ภาคเอกชน และประชาชนในพนท จงขอรบการสนบสนนการพฒนาพนทหรอเมองทมลกษณะพเศษเทศบาลนครแมสอด เพอเสนอเรองผานกระทรวงมหาดไทยเพอขอรบการกลนกรองจากสานกงานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.) ใหสอดรบกบแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12งตอไปน

2.4 ขอรบการสนบสนนและผลกดนรางแผนยทธศาสตรการพฒนาพนทหรอเมองทมลกษณะพเศษ เทศบาลนครแมสอด พรอมแผนงานโครงการ เพอขอรบการสนบสนนงบประมาณจากรฐบาล โดยเสนอเรองผานไปยงกระทรวงมหาดไทย และหนวยงานอนทเกยวของตอไปดวย

ตามทคณะกรรมการประสานงานระหวางสภานตบญญตแหงชาต และสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ (วป 2 ฝาย) ไดสงเรองการจดตงองคกรปกครองสวนทองถนรปแบบพเศษนครแมสอด ใหแกคณะกรรมาธการการปกครองทองถน สภานตบญญตแหงชาตพจารณาใหความเหน ซงคณะกรรมาธการพจารณาแลวเหนชอบดวยกบผลการพจารณาของคณะอนกรรมาธการดานการมสวนรวมและการกระจายอานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถนรปแบบพเศษ โดยเหนควรกาหนดระยะเวลาในการปรบปรงเทศบาลนครแมสอดเพอเปนศนยกลางของเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษในระยะแรกใหชดเจน และเพอเตรยมความพรอมในการเปนองคกรปกครองสวนทองถนรปแบบพเศษในโอกาสตอไป ซงโครงการทขอรบการสนบสนนงบประมาณจากรฐบาลในลกษณะเปนการอดหนนเฉพาะกจขอใหเสนอเรองผานกระทรวงมหาดไทยเพอขอรบการกลนกรองจากสานกงานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.) ใหสอดรบกบแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 นน

ประกอบกบมมตทประชมของคณะกรรมการประสานงาน 3 ฝาย (คณะรฐมนตร สภานตบญญตและสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ) ครงท 35/2559 เมอวนพธท 2 พฤศจกายน 2559 ณ หองประชม 301 ชน3 ตกบญชาการ 1 ทาเนยบรฐบาล ไดพจารณารายงานของสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศดานการปกครองทองถน เรอง “การปฏรปการบรหารงานขององคกรปกครองสวนทองถนในพนทหรอเมองทมลกษณะพเศษ : ศกษาเฉพาะกรณเทศบาลนครแมสอด” เพอแกปญหาผลกระทบจากการเปนเมองทมลกษณะพเศษและอยในอานาจหนาทของเทศบาลนครแมสอด แตเปนโครงการทเกนขดความสามารถของเทศบาลนครแมสอด โดยสนบสนนงบประมาณเปนเงนอดหนนเฉพาะกจ เปนตน ซงทประชมไดพจารณาแลวมมตใหกระทรวงมหาดไทย คณะกรรมการการกระจายอานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน และสานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาตพจารณาดาเนนการในสวนทเกยวของ พรอมรายงานตอคณะกรรมการประสานงาน 3 ฝาย ทราบ ทก 3 เดอน

อยางไรกตาม ถงแมกฎหมายเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษจะยงไมมผลบงคบใช แตขอเทจจรงพนทในเขตเทศบาลนครแมสอดมลกษณะพนทพเศษโดยสภาพทเปนอยในขณะน กลาวคอเปนเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษ และกอนหนานกเปนเขตสงเสรมการลงทนการคาชายแดน การมแรงงานเขามาทางานเปนจานวนมาก การเปนเมองทองเทยวทมจดสนใจหลายดาน และการทเทศบาลนครแมสอดตองเปนศนยกลางในการแกไขปญหาในภาพรวมเกยวกบการพฒนาเศรษฐกจพเศษ รวมทงการเปนพนทรองรบการพฒนาความเจรญของเมองอยางรวดเรวแบบกาวกระโดดอกดวย

��


ขอเสนอ : เพอใหเทศบาลนครแมสอดซงเปนองคกรปกครองสวนทองถนในพนทหรอเม องทมลกษณะพเศษสามารถแกปญหาและตอบสนองความตองการของประชาชนในพนทไดอยางพอเพยง สรางความเชอมนใหแกนกลงทนและนกทองเทยวทเขามาลงทนในเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษ เชอมโยงความสมพนธบานพเมองนอง Sister City (แมสอด-เมยวด) ตามนโยบายของรฐบาล และเชอมโยงยทธศาสตรในการพฒนาของกลมจงหวดภาคเหนอตอนลางของจงหวดตากและอาเภอแมสอดดงนนจงเรยนมาเพอโปรดพจารณาใหการสนบสนนและผลกดนรางแผนยทธศาสตรการพฒนาพนทหรอเมองทมลกษณะพเศษเทศบาลนครแมสอด พรอมแผนงานโครงการ ขอรบการสนบสนนงบประมาณจากรฐบาลโดยเสนอเรองผานไปยงกระทรวงมหาดไทยและหนวยงานอนทเกยวของตอไปดวย

2.5 ความยงยาก ปญหา อปสรรคในการทางาน 1. ปญหาดานแรงงานตางดาวในพนทเทศบาลนครแมสอดมแรงงานตางดาวทงทมาประกอบ

อาชพ เคลอนยาย และตงถนฐานในปรมาณทเพมสงขนซงมอตราสงกวาประชากรทถอสญชาตไทย 2. ปญหาเรองสงอานวยความสะดวกดานระบบสาธารณปโภคขนพนฐานเพอรองรบเขต

พฒนาเศรษฐกจพเศษตากมปรมาณทไมเพยงพอตอการบรโภคอปโภคของประชากรในเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษตากเชน ถนน ไฟฟา ประปา เปนตน

3. ปญหาระบบประปาและเรองการทงขยะของชาวพมาทรมแมนาเมยประเดนปญหาคอ พนทตนแมนาเมย เรมตงแตอาเภอพบพระ จงหวดตาก เกษตรกรจานวนมากไดเปดหนาดนทาการเกษตรในชวงฤดฝน ซงพนทดนบรเวณนนเปนดนแดง ดนฝนรวนสแดงเมอเปดหนาดนมากๆทาใหดนแดงไหลลงสตนแมนาเมย กลายเปนสแดงทงลานา

4. การทงขยะและสงปฏกลรมแมนาเมย ลงสแมนาเมยของชาวพมามชาวพมานาขยะและสงปฏกลจานวนมากมากองไวรมแมนาเมย บรเวณทาเรอขนสงสนคาทา 8บานทาอาจ หมท 3ตาบลทาสายลวด อาเภอแมสอด จงหวดตาก และขยะไดเรมไหลลงสแมนาเมย

5. คลนกชมชนอบอนเทศบาลนครแมสอด เปนการใหบรการทชวยแกปญหาการรอควรบบรการจากโรงพยาบาลแมสอดแกประชาชนในชมชนใหสามารถเขาถงบรการดานสาธารณสขไดอยางทนทวงท เรมเปดดาเนนการมาตงแตป 2552 เปนตนมา มผมารบบรการเพมมากขน

6. เทศบาลนครแมสอดมงบประมาณไมเพยงพอทจะใชในการจดบรการสาธารณะทเพมขนจากการจดตงเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษเนองจากเทศบาลนครแมสอดมพนทอยใจกลางเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษตาก

7. ดานการพฒนาคณภาพชวตของประชาชน และการรกษาความมนคงงานปองกนและบรรเทาสาธารณภยของเทศบาลนครแมสอดมจานวนบคลากรและอปกรณเครองมอไมเพยงพอตอปรมาณงานทเพมมากขนทงในปจจบนทมการขออนญาตกอสรางอาคารสงในพนทจานวนมาก 3. ประโยชนทจะไดรบ

3.1 ภาคประชาชน (1) การจดเกบภาษรายได ภาษศลกากร ภาษแรงงาน ภาษรถและพาหนะ ฯลฯ เมอเกบภาษ

ดงกลาวได จะนามาพฒนาทองถนพเศษโดยการบรหารจดการตวเอง (2) ไดรบการพฒนาระบบสาธารณปโภคทมคณภาพมากขน ถนนหนทาง ไฟฟา ประปา การ

ปองกนภยตางๆ จะเกดขนอยางรวดเรวฉบไว มงบประมาณทพฒนาและปรบปรงระบบสาธารณปโภคของตวเองแบบทวทกพนท

��


(3) ประชาชนจะไดรบการดแลดานสาธารณสขและการพยาบาล อยางมคณภาพ และไดรบการพฒนาดานการแพทยททนสมย ทนตอการรกษาโรคตาง ๆ และจะมโรงพยาบาลเพมขน มแพทยและพยาบาลและเจาหนาทฝายตางๆมาเสรมการทางานดแลประชาชนจากงบประมาณทเกนพอรวมทงจดสรางโรงพยาบาลชมชนของคนทองถนเองและการยกระดบคลนกชมชนเปนโรงพยาบาลชมชน

(4).ดานการศกษาของบตรหลาน จะเพมทวขน ท งทางดานบคลากรทางการศกษา สถานศกษาทเพมขน รวมไปถงในระดบมหาวทยาลยไดมการเตรยมการรองรบไวระดบหนงแลว เชน โครงการอทยานการเรยนรวทยาศาสตรและสงแวดลอมทปงกรรศมโชต โรงเรยนเทศบาล 5 (แผนกมธยม) การจดตงโพธวชชาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒตาก สถานทตงอาเภอแมสอดซง อยระหวางดาเนนการและโครงการจดตงมหาวทยาลยนานาชาต โดยมการเรยนฟรอยางมคณภาพ ยกระดบและเพมขดความสามารถทางการศกษา

(5) การกฬา มการพฒนาและยกระดบการแขงขนจากทองถนพเศษไปส ระดบเขต ระดบภาค ระดบประเทศ จนถงระดบนานาชาต ซงปจจบนผบรหารเทศบาลเมองแมสอด ขอรบการสนบสนนงบประมาณจากรฐบาลกอสรางสนามกฬามาตรฐาน ฟตบอล เซปกตะกรอ บาสเกตบอล วอลเลยบอล ฯลฯ รวมทงลวงยางตาตม สระวายนา ไฟฟาสนาม ทาใหเกดการพฒนาทกษะและเทคนคของการกฬาเพมมากขน

(6) ดานสงแวดลอม มการสรางระบบปองกนนาทวม ระบบกาจดขยะ สงปฏกล ระบบบาบดนาเสยนาเนาทแกไขแบบเบดเสรจ มการปรบปรงภมทศนและทศนยภาพบานเรอนของประชาชนใหสวยงาม มการปลกตนไมรอบเมอง เพอรกษาสงแวดลอม

(7) ทองถนพเศษจะมการลงทนของภาคธรกจและการทองเทยว สงผลประโยชนโดยตรงถงประชาชนในพนท เกดการจางงาน กระจายรายได มงานทา บตรหลานทจบการศกษามงานรองรบทกสาขาอาชพ

(8) ประชาชนไดรบการพฒนาคณภาพชวต มชวตทเปนสข เรยกวา อยด กนด มสขภาพอนามยดมการรกษาพยาบาลทดทนสมย มรายไดจากการประกอบอาชพเพมขน มงานทา มอาชพ

โดยผบรหารทองถนรปแบบพเศษ จะทางานแบบคดรวมกนกบประชาชนในทองถน และนาไปสการปฏบตทงระบบทรวดเรวและมงบประมาณพอเพยงในการบรหารจดการ ทางานดแลประชาชนไดทวถง และกระจายการบรหารงานทวไปทกพนทแบบถงหนาประตบาน

3.2 ภาคเอกชนไดรบ การปกครองแบบรปแบบพเศษ ทาใหเศรษฐกจเตบโต มการเขามาลงทนของภาคธรกจ ทาให

ภาคเอกชนมความมนใจ นกธรกจและนกลงทนจะหนมาใหความสนใจกบเศรษฐกจเมองใหมท “นครแมสอด” เกดการจางงานกระจายรายไดสชมชน การดาเนนธรกจทตอเนองและเช อมโยงระหวางกลมนกธรกจ เอกชน ลกจางสประชาชนในชมชน การพฒนาทตามมาหลายดานทงเศรษฐกจ การคา คณภาพชวต การสรางงานและพฒนารายได รวมไปถงความมนใจของนกลงทน นกธรกจ ภาคเอกชนตางๆโดยคาดวาจะเกดการลงทนเพมขนใน “นครแมสอด” ทาใหมการพฒนาพนท พฒนาคน พฒนางาน พฒนาเศรษฐกจ รวมทงการพฒนาการคาและความสมพนธกบประเทศเพอนบาน (พมา)การเปน “นครแมสอด” ในทางการพฒนาแลวกมฐานะไมตางอะไรกบจงหวดเมยวด ของพมา “นครแมสอด” คอนครศนยกลางการคา เสนทางประตการคา ศนยกลางภมภาคอาเซยนทสาคญจดหนง บนระเบยงเศรษฐกจ อสเวตสอโคโนมค คอรดอร เปนเหตผลทจะสรางความเจรญเตบโตใหกบ “นครแมสอด” ทงระบบและเชอมนวาภายใน 1-2 ปน “นครแมสอด” จะเกดการเปลยนแปลงไปอยางรวดเรว เปนนครลกษณะพเศษชายแดน ทจะสรางมลคาทางเศรษฐกจใหกบประเทศไทยอยางมหาศาล

��


3.3 ประเทศชาตไดรบ (1) เพมมลคาการคาชายแดน การทองเทยว เนองจากนกธรกจทงชาวไทยและชาวตางชาต

และนกลงทนมความมนใจ ทตองการเขามาลงทนทาธรกจในทองถนพเศษ เพราะคาวาทองถนพเศษ ยอมมความพเศษในการพฒนาและการดาเนนกจกรรมทมความเปนพเศษในตวเองอยแลว

(2) กอใหเกดรายไดทงในภาพการลงทนและภาคของประชาชนในทองถนพเศษ มการกระจายรายไดและเงนไปสประชาชนในทองถนพเศษ ทกพนท เกดรายไดในการเกบภาษอากร มาพฒนาทองถนและประเทศชาตเพมทวคณขนอกเทาตว

(3) ประเทศไดรบการพฒนาท เปนการตอเน องจากทองถนพ เศษ ดานเทคโนโลย สาธารณปโภค การคา การลงทน ทจะขยายฐานทางเศรษฐกจ เปนการพฒนาทควบคกบรฐบาล

(4) มขดความสามารถในการแขงขนดานเศรษฐกจ ดานอตสาหกรรม ดานการทองเทยว สมาตรฐานสากล

(5) สามารถแกไขปญหาการคาขายชายแดน การทองเท ยว ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ประชากรแฝง การหลบหนเขาเมองโดยผดกฎหมาย และสนคาหนภาษ

(6) สนองตอบการปรบโครงสรางเศรษฐกจไทย 3.4 สนองงานโครงการตามแนวพระราชดารสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร (1) โครงการรกษปารกษนาและฟนฟระบบนเวศปาไมในพนททรงงาน (2) โครงการจดตงมหาวทยาลยนานาชาตแมสอด (3) องคกรปกครองทองถนรปแบบพเศษ “นครแมสอด”

เอกสารอางอง วกพเดย สารานกรมเสร. (2559). เขตเศรษฐกจพเศษตาก สบคนเมอ 5 กรกฎาคม 2560 จาก

http://www.taksez.com/th/page/planing.html. ประกาศกระทรวงมหาดไทย. (2553). การเปลยนแปลงฐานะเทศบาลเมองแมสอด อาเภอแมสอด จงหวดแมสอด

เปนเทศบาลนครแมสอด. ราชกจจานเบกษา หนา 7 เลม 127 ตอนพเศษ 506 21 เมษายน 2553 เสนทางเศรษฐกจแนวตะวนตก ตะวนอก East-West Economic Corridor:EWEC (2555,พฤษภาคม 4 สบคน เมอ

20 มกราคม 2561 จากhttp://www.oknation.nationtv/ blog/twilightidea/20122/05/04/entry-1 AEC in Focus. (2556). สบคน เมอ 20 มกราคม 2651 จาก http://www.exim.go.th/doc/news

Center/41901.pdf.

��


การกาวเขาสสงคมผสงอายของไทยทสงผลตอคานยมทางการศกษาในระดบอดมศกษา Stepping into the Thai Elderly Society that affects the values of higher education ผวจย ผชวยศาสตราจารย ดร.จรสพงศ คลงกรณ

บทคดยอ ในขณะทสงคม โลกกาลงกาวเขาสสงคมผสงอาย ซงแตละประเทศจะเขาสสงคมผสงอายแตกตางกนไป

ตามสภาพแวดลอมของแตละประเทศ เชน ความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ การพฒนาทางดานการแพทย การโภชนาอาหารสาหรบประเทศไทย สานกงานสถตแหงชาต สรปวาไทยกาลงกาวเขาสสงคมผสงอาย ตงแตป 2005โดยมประชากรผสงอาย รอยละ10.4 ของประชากรทงประเทศและคาดวาจะเขาสสงคมผสงอายโดยสมบรณ ในชวงป 2024-2025 อกไมกสบปขางหนา สงคมไทยจะกาวเขาสสงคมผสงอายอยางเตมขน สวนทางกบอตราการเกดทมแนวโนมลดลง เนองจากผหญงยคใหมเปนเวรกกงวแมนมากขน สนใจเรองการทางานมากกวาคดจะมครอบครว นกเปนสาเหตหนงททาใหโครงสรางประชากรไทยกาลงคอย ๆ เปลยนแปลง คานยมทวาเรยนจบสายสามญคอความภาคภมใจ ไดใบปรญญาไดเปนเจาคนนายคน อาจจะตองคดใหม เพราะในปจจบน ความตองการ การศกษาในสายอาชพกาลงมาแรง จากตวเลขบณฑตลนงาน เพราะขาดทกษะเฉพาะทาง เรยนจบมาไมตรงคณสมบต ทภาคธรกจตองการ ประกอบกบความขาดแคลนของตลาดแรงงานฝมอทมความเชยวชาญสง

คาสาคญ : สงคม , คานยม , อดมศกษา Abstract

While in society The world is entering the elderly society. Each country entering the elderly society varies according to the environment of each country, such as economic growth. Medical Development Nutrition for Thailand National StatisticalOffice Thailand is approaching the elderly society since 2005, with 10.4 percent of the population, and is expected to enter the elderly society in 2024-2025 in the next few decades. Thai society will step into the elderly society fully. The trend is declining. Because modern women are more workmanship. Do not worry about the family. This is one of the reasons why Thai population structure is gradually changing. I have a degree as a boss. May have to rethink At present, the demand for education in the industry is strong. The number of graduates. Because of lack of specialized skills. I do not qualify. The business sector needs. The lack of skilled labor market.

Keywords : society, values, higher education

��


บทนา องคการสหประชาชาต (United Nations:UN)ไดใหนยาม ผสงอาย (Older person) หมายถง ประชากร ทงเพศชายและหญงทมอายมากกวา 60ปขนไปและไดแบงระดบการเขาสสงคมผสงอาย เปน 3 ระดบ ไดแก 1. ระดบการกาวเขาสสงคมผสงอาย (Aging society) หมายถง สงคมหรอประเทศทมประชากรอาย 60 ปขนไปมากกวารอยละ 10 ของประชากรทงประเทศหรอมประชากรอายตงแต 65 ปมากกวารอยละ7ของประชากรทงประเทศ แสดงวาประเทศนนกาลงเขาสสงคมผสงอาย 2. ระดบสงคมผสงอายโดยสมบรณ (Aged society) หมายถงสงคมหรอประเทศทมประชากรอาย60ปขนไป มากกวารอยละ20 ของประชากรทงประเทศหรอมประชากรอายตงแต 65 ป มากกวารอยละ14 ของประชากรทงประเทศ แสดงวาประเทศนนเขาสสงคมผสงอายโดยสมบรณ 3. ระดบสงคมผสงอายอยางเตมท (Super-aged society) หมายถงสงคมหรอประเทศทมประชากรอาย 65 ปขนไปมากกวา รอยละ20 ของประชากรทงประเทศ แสดงวาประเทศนนเขาสสงคมผสงอายอยางเตมท ทงนองคการสหประชาชาต คาดการณวา ในชวงป 2001-2100 เปนศตวรรษแหงผสงอาย โลกกาลงกาวเขาสสงคมผสงอาย ซงแตละประเทศจะเขาสสงคมผสงอายแตกตางกนไปตามสภาพแวดลอมของแตละประเทศ เชน ความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ การพฒนาทางดานการแพทย การโภชนาอาหารสาหรบประเทศไทย สานกงานสถตแหงชาต สรปวาไทยกาลงกาวเขาสสงคมผสงอาย ตงแตป 2005โดยมประชากรผสงอาย รอยละ10.4 ของประชากรทงประเทศและคาดวาจะเขาสสงคมผสงอายโดยสมบรณ ในชวงป 2024-2025 อกไมกสบปขางหนา สงคมไทยจะกาวเขาสสงคมผสงอายอยางเตมขน สวนทางกบอตราการเกดทมแนวโนมลดลง เนองจากผหญงยคใหมเปนเวรกกงวแมนมากขน สนใจเรองการทางานมากกวาคดจะมครอบครว สาวโสดกเลยครองเมองกนเพยบ นกเปนสาเหตหนงททาใหโครงสรางประชากรไทยกาลงคอย ๆ เปลยนแปลงไป และดเหมอนวา ในอนาคตเราอาจจะเผชญกบสภาวะทขาดแคลนแรงงานกเปนได ในสมยกอนเดกจบใหม หรอคนทางานหลายคนอาจจะไดยนถงเรองทวาบางองคกรมนโยบายในกา รคดสรรบคคลโดยการเลอกสถาบนการศกษา หรอคดเฉพาะเดกเกรดด เดกเกยรตนยมเทานน ซงจะจรงตามทเปนกระแสอยหรอหรอไม คงไมสาคญเทาความจรงในปจจบน ทองคกรตาง ๆ มากมาย อาแขนรบเดกจบใหมจากหลากหลายสถาบน ปจจบนชอเสยงของสถาบนการศกษาทสาเรจการศกษามานนอาจจะมสวนบางในการรบบคคลนนเขาทางาน แตสงเหลานนกไมไดการนตวาบคคลนนจะสามารถทาไดอยางเตมประสทธภาพ หรอทางานไดตอบโจทยองคกรอยางทตงเปาหมายไว แลวอะไรคอปจจยท HR มองหาจากเดกจบใหม

จากผลสารวจของ jobsDB เรองสงท HR มองหาจากเดกจบใหม และใหความสาคญในการสมภาษณงานนนประกอบดวย 3 ปจจยหลก ๆ กคอ

1. มประสบการณในการฝกงาน 75% การฝกงานเปรยบเสมอนการไดทางานในบรรยากาศจรง งานทนกศกษาฝกงานไดทาสามารถถกพจารณานาไปใชในชวตการทางานจรง ๆ ได หากเปนผลงานทสรางสรรค และตอบโจทยความตองการขององคกร การทเดกจบใหมไดมประสบการณการฝกงาน จงเปนผทมราศดกวาเดกจบใหมคนทไมมประสบการณฝกงานแมจะอยในมหาวทยาลยทเปนทยอมรบในวงกวาง

2. มประสบการณการทางานนอกเวลา 49% การทางานนอกเวลานอกจากจะแสดงถงประสบการณการทางานทจรงจงแลว ยงสามารถบงบอกถงทกษะการแบงเวลาไดอยางดเยยม บรหารเวลาทงเรองงาน และเรองเรยนไดอยางลงตว ซงเรองน ไมเกยวกบชอเสยงของสถาบนอกเชนเดยวกน

3. เคยทากจกรรมนอกหลกสตร 41% การทากจกรรมนอกหลกสตร แสดงถงความใฝร ความกระตอรอรนทจะหาประสบการณนอกตารา ซงเปนคณสมบตทนายจาง หรอผประกอบการทกคนตองการ เพราะคนจาพวกนจะสรางสรรคผลงานทด เกนทตงเกณฑไว

��


สงทองคกรตองการกคอ บคคลากรทมความสามารถ และทศนคตทด เขามาทางานรวมกนในองคกรไดอยางปกตสข สถาบนการศกษาอาจเปนใบเบกทางทบอกใหผประกอบการทราบถงทมาของวฒการศกษาของเรา ซงโลกแหงการทางานนอกรวมหาวทยาลยนน อาจไมไดมองทส ทสถาบนการศกษาเปนหลก แตหากเปนฝมอการทางาน และการเขากบสงคมการทางานมากกวาการให คานยาม สงคมผสงอาย

องคการสหประชาชาต (United Nations:UN)ไดใหนยาม ผสงอาย (Older person) หมายถงประชากรทงเพศชายและหญงทมอายมากกวา 60ปขนไปและไดแบงระดบการเขาสสงคมผสงอาย เปน 3 ระดบ ไดแก

1. ระดบการกาวเขาสสงคมผสงอาย (Aging society) หมายถง สงคมหรอประเทศทมประชากรอาย 60 ปขนไปมากกวารอยละ 10 ของประชากรทงประเทศหรอมประชากรอายตงแต 65 ปมากกวารอยละ7ของประชากรทงประเทศ แสดงวาประเทศนนกาลงเขาสสงคมผสงอาย

2. ระดบสงคมผสงอายโดยสมบรณ (Aged society) หมายถงสงคมหรอประเทศทมประชากรอาย60ปขนไป มากกวารอยละ20 ของประชากรทงประเทศหรอมประชากรอายตงแต 65 ป มากกวารอยละ14 ของประชากรทงประเทศ แสดงวาประเทศนนเขาสสงคมผสงอายโดยสมบรณ

3. ระดบสงคมผสงอายอยางเตมท (Super-aged society) หมายถงสงคมหรอประเทศทมประชากรอาย 65 ปขนไปมากกวา รอยละ20 ของประชากรทงประเทศ แสดงวาประเทศนนเขาสสงคมผสงอายอยางเตมท

ทงนองคการสหประชาชาต คาดการณวา ในชวงป 2001-2100 เปนศตวรรษแหงผสงอาย โลกกาลงกาวเขาสสงคมผสงอาย ซงแตละประเทศจะเขาสสงคมผสงอายแตกตางกนไปตามสภาพแวดลอมของแตละประเทศ เชน ความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ การพฒนาทางดานการแพทย การโภชนาอาหาร

สาหรบประเทศไทย สานกงานสถตแหงชาต สรปวาไทยกาลงกาวเขาสสงคมผสงอาย ตงแตป 2005โดยมประชากรผสงอาย รอยละ10.4 ของประชากรทงประเทศและคาดวาจะเขาสสงคมผสงอายโดยสมบรณ ในชวงป 2024-2025 จรง ๆ แลว โครงสรางของสงคมกบการเปลยนแปลง

โครงสรางของสงคมมการเปลยนแปลงมาตลอดทกยคทกสมยอยแลว ขนอยกบสถานการณทางการเมอง สงคม เศรษฐกจในชวงนนทเปนแรงผลกดนใหเกดการเปลยนแปลง และคนในแตละยค แตละสมยกจะมพฤตกรรม ความคด ทศนคต ไลฟสไตล ความรความสามารถ คานยม การบรหารจดการทแตกตางกนออกไป ทางสหรฐอเมรกา และโลกตะวนตก จงไดจดแบงกลมคนออกเปนรนตาง ๆ 8 เจเนอเรชน ตงแตอดตจนถงปจจบน ซงเกณฑการจดแบงรนนกเปนทนยมใชกนไปทวโลกดวย

กลมท 1. Lost Generation คอ ประชากรยคแรกทเกดตงแตป พ.ศ. 2426-2443 หรอในชวงทศวรรษท 80 ปจจบนคนกลมนเสยชวตไปหมดแลว จงถกตงชอวา "Lost Generation" เหตการณทสาคญทเกดขนในชวตของคนยคนกคอ การเขารวมสงครามโลกครงท 1

กลมท 2. Greatest Generation หรอทรจกกนวา G.I. Generation คนกลมนเกดในชวงป พ.ศ. 2444-2467 คอยคกอนสงครามโลกครงท 2 พวกเขาจงกลายมาเปนกาลงหลกของการตอสในชวงสงครามโลกครงท 2 เมอสงครามสงบ เกดสภาพเศรษฐกจตกตาไปทวโลก คนรนนจงเปนกาลงสาคญในการฟนฟและพฒนาเศรษฐกจใหกลบมาดขนอกครง

ผคนในยคนนจะมความเปนทางการสง ผชายจะใสสทผกเนคไทเมอออกจากบาน คนในสงคมจะมแบบแผนปฏบตไปในทศทางเดยวกน คอ มความคด ความเหน ความเชอเปนไปในทศทางเดยวกน เชอมนรฐบาล อานาจรฐ มจตสานกความเปนพลเมองรวมกน

��


กลมท 3. Silent Generation หมายถงคนทเกดในชวง พ.ศ. 2468-2488 ประชากรรนนจะมไมมากเทารนอน ๆ เพราะเปนชวงสงครามโลกครงท 2 พอด และหลงจากนนกเขาสยคเศรษฐกจตกตา ดงนน ผคนจงมชวตความเปนอยทยากลาบาก ตองทางานหนกในโรงงาน หามรงหามคา คนรนนจงมความเครงครดตอระเบยบแบบแผนมาก มความจงรกภกดตอนายจาง และประเทศชาตสง เคารพกฎหมาย เปนยคทผหญงเรมออกมาทางานนอกบานกนมากขน กระทงเวลาผานไป เศรษฐกจเรมฟนตว คนในรนนจงไดรบโอกาสมากขน มชองทางการสรางกจการของตวเอง รวมทงมบทบาทในการพฒนาเทคโนโลยตาง ๆ เปนรากฐานจนถงปจจบนน

กลมท 4. เบบบมเมอร (Baby Boomer) หรอ Gen-B หมายถงคนทเกดระหวางป พ.ศ. 2489 – 2507 หรอในยคสนสดสงครามโลกครงท 2 สาเหต ทเรยกวา "เบบบมเมอร" กเพราะวาหลงจากสงครามโลกคร งท 2 สงบลง บานเมองทผานการสรบไดรบความเสยหายอยางหนก ประชากรทเหลออยในแตละประเทศจงตองเรงฟนฟประเทศใหกลบมาแขง แกรงมนคงอกครง แตทวา...สงครามทผานพนไปกไดครากาลงพล และแรงงานไปเปนจานวนมาก ประเทศเหลานจงขาดแรงงานในการขบเคลอน ประเทศ คนในยคนนจงมคานยมทจะตองมลกหลาย ๆ คน เพอสรางแรงงานขนมาพฒนาประเทศชาต จงเปนทมาของคาวา "เบบบมเมอร"

ปจจบนน คนยคเบบบมเมอรคอคนทมอายตงแต 49 ปขนไป และเรมเขาสวยชราแลว คนกลมนจงเปนคนทมชวตเพอการทางาน เคารพกฎเกณฑ กตกา มความอดทนสง ทมเทใหกบการทางานและองคกรมาก สงาน พยายามคดและทาอะไรดวยตวเอง เปนเจาคนนายคน ถกครอบครวสงสอนมาใหเปนคนประหยด อดออม จงมการใชจายอยางรอบคอบ และระมดระวง คน ในยคอน ๆ อาจจะมองคนยคเบบบมเ มอรวาเปนพวก "อนรกษนยม" เปนคนทเครงครดในขนบธรรมเนยมประเพณ แตคนกลมนถอวานาจะมจานวนมากทสดในสงคมปจจบนเลยทเดยว

เหตการณสาคญทคนในรนนเคยประสบ หรอเคยไดยนกคอ ขาวความสาเรจของการสงนกบนอวกาศไปเหยยบดวงจนทร ขาวการทาสงครามเวยดนาม เปนตน

กลมท 5. เจเนอเรชน เอกซ (Generation X) หลง จากยคเบบบมเมอรสงผลใหเดกเกดมากขน ปญหาทตามมากคอ ทรพยากรทมอยในโลกนไมเพยงพอทจะจดสรรใหไดทกคน เมอเปนเชนน ประชาชนจงกลบมานงคดวา หากไมควบคมอตราการเกดไว สดทายแลวคนทงโลกกจะขาดแคลนอาหาร ดงนน จงเกดเปนยค "เจเนอเร ชน เอกซ" (Generation X) หรอเรยกสน ๆ วา "Gen-X" ทเปนกระแสตกลบจากยคเบบบมเมอร มการควบคมอตราการเกดของประชากร อยางเชนในประเทศจนกมการรณรงคใหคนมลกไดเพยง 1 คนเทานน คนยคนจะเกดอยในชวงป พ.ศ. 2508-2522 อาจเรยกอกชอวา "ยบป" (Yuppie) ทยอมาจาก Young Urban Professionals เพราะ เกดมาพรอมในยคทโลกมงคงแลว จงใชชวตอยางสขสบาย เตบโตมากบการพฒนาของวดโอเกม, คอมพวเตอร, สไตลเพลงแบบฮปฮอป และอาจทนดทวจอขาวดาดวย

ปจจบน คนยค Gen-X เปนคนวยทางาน มอายตงแต 30 ปขนไปแลว พฤตกรรมของคนกลมนทเดนชดมากกคอ ชอบอะไรงาย ๆ ไมตองเปนทางการ ใหความสาคญกบเรองความสมดลระหวางงานกบครอบครว (Work–life balance) มแนวคดและการทางานในลกษณะรทกอยางทาทกอยางไดเพยงลาพงไมพงพาใคร เปนตวของตวเองสง มความคดเปดกวาง มความคดสรางสรรค

อยางไรกตาม หลายคนใน Gen-X มแนวโนมทจะตอตานสงคม ไมไดเชอเรองศาสนา และ ไมไดยดขนบธรรมเนยมประเพณมากนก เปนคนทมความยดหยนในการปรบตวกบวฒนธรรมทเปลยนไป อยางเชนมองวาการอยกอนแตง หรอการหยารางกเปนเรองปกต เชนเดยวกบเรองเพศท 3 ซงตางจากกลมเบบบมเมอรทมองเรองพวกนเปนเรองผดจารตประเพณ เปนอยางยง

��


กลมท 6. เจเนอเรชน วาย (Generation Y) ถดจากยค Gen-X กคอ ยคเจเนอเรชนวาย (Generation Y) หรอ ยค Millennials ซงกคอคนทเกดอยในชวงป พ.ศ. 2523–2540 คนกลมนเตบโตขนมาทามกลางความเปลยนแปลง และคานยมทแตกตางระหวางรนปยาตายาย กบ รนพอแม แตกรบเอาความ เจรญรดหนาของเทคโนโลย และอนเทอรเนตเขามาแทรกอยในการดารงชวตประจาวนดวย

ยคนจะเปนยคทเศรษฐกจกาลงเตบโตเปนอยางมาก ทาใหพอแมทคอนขางจะประสบความสาเรจในชวตแลวจะดแลเอาใจใสลก ๆ เปนอยางด เดกยคนจงมกจะถกตามใจตงแตเดก ไดในสงทคนรนพอแมไมคอยได มการศกษาด มลกษณะนสยชอบการแสดงออก มความเปนตวของตวเองสง ไมชอบถกบงคบใหอยกรอบ ไมชอบอยในเงอนไข ชอบเสพขาวสารผานชองทางตาง ๆ ทหลากหลาย มอสระในความคด กลาซก กลาถามในทกเรองทตวเองสนใจ ไมหวนกบคาวจารณ มความเปนสากลมาก มองวาการนยมชมชอบวฒนธรรม หรอศลปนตางชาตเปนเรองธรรมดา

ปจจบน คนกลมนอยในทงชวงวยเรยน และวยทางาน และจากการทยคนเปนยคทมเทคโนโลยเขามาเกยวของ จงไมนาแปลกใจทคนกลมนจะมความสามารถในการทางานทเกยวกบการ ตดตอสอสาร ชอบงานดานไอท ใชความคดสรางสรรคสงใหม ๆ รวมทงสามารถทาอะไรหลาย ๆ อยางไดในเวลาเดยวกน เรยกไดวาสามารถใชเครองมอเครองไมไดอยางคลองแคลว อยางทเราอาจจะเคยเหนภาพคนยคใหมทนงเลน iPad ไปดวย คยโทรศพทไปดวย แถมบางคนยงกนขาวไปพรอม ๆ กนดวยอกตางหาก

ในเรองการทางาน คนกลมนตองการความชดเจนในการทางานวาสงททามผลตอตนเองและตอหนวย งานอยางไร และชอบทางานเปนทม ตางจากกลม Gen-X ทชอบวนแมนโชวมากกวา เพราะคนในวย Gen-X จะถกฝกมาแบบนน ตางจากวย Gen-Y ทเตบโตมาพรอมกบการประชม การระดมความคดเหน แตทวาคนกลมนจะไมคอยอดทนเหมอนรนพอรนแมนก หวงทจะทางานไดเงนเดอนสง ๆ แตไมอยากไตเตาจากการทางานขางลางขนไป คาดหวงในการทางานสง ตองการคาชม กลม Gen-Y มกจะจดสรรเวลาใหงานและชวตสวนตวในจดทสมดลกน พอหลงเลกงานอาจไปทากจกรรมอน ๆ เพอสรางความสขใหกบตวเอง เชน ไปเลนฟตเนส ไปพบปะสงสรรคกบเพอนฝง จะไมคอยหมกมนอยกบงานเหมอนกบคนรนกอน

นอกจากน กลม Gen-Y จะเปนคนมองโลกในแงด มใจชวยเหลอสงคม รกษา สงแวดลอม มความสมพนธทดและแนนแฟนกบพอแม

กลมท 7. เจเนอเรชน ซ (Generation Z) Gen-Z คอ คานยามลาสดของคนรนใหมในยคปจจบน หมายถงคนทเกดหลง พ.ศ. 2540 ขนไป เทยบ อายแลวกคอวยของเดก ๆ นนเอง เดก ๆ กลม Gen-Z น จะเตบโตมาพรอมกบสงอานวยความสะดวกมากมายทอยแวดลอม มความสามารถในการใชงานเทคโนโลยตาง ๆ และเรยนรไดเรว เพราะพอแมใชสงเหลานอยในชวตประจาวน แตสงหนงทเดกรน Gen-Z แตกตางจากรนอน ๆ สมยทยงเปนเดกอยกคอ เดกรนนจะ ไดเหนภาพทพอและแมตองออกไปทางานทงค ตางจากรนกอน ๆ ทอาจจะมพอออกไปทางานคนเดยว ดวยเหตผลน เดก Gen-Z หลาย ๆ คนจงไดรบการเลยงดจากคนอนมากกวาพอแมของตวเอง และนอกจาก 7 เจเนอเรชนทบอกไปแลว ปจจบนนยงมคานยามเพมขนมาอก 1 กลม แตไมไดจดอยรวมกบ 7 เจเนอเรชนขางตน คอ กลม "Gen-C" เปนคาใหมท Google และ Nielsen บญญต ใชสาหรบเรยกกลมคนยคใหมทไมไดแบงตามอายเหมอน 7 เจเนอเรชนขางบน แตจดกลมตามพฤตกรรมการใชโทรศพทมอถอ อนเทอรเนต และโซเชยลเนตเวรก ทงน คนทจะถกจดเขากลม Gen-C นน กคอคนกลม Baby Boommer และ Gen-X ทมการปรบเปลยนพฤตกรรมของตวเอง หนมาสนใจเทคโนโลยมากขน ไปจนถงขนเสพตดการเชอมตอ แตไมรวมคนกลม Gen-Y เปนพวก Gen-C ดวย นนเพราะคนกลม Gen-Y ปกตกจะมการเชอมตอโลกไรสายเปนประจาอยแลว ตางกบคนกลม Baby Boommer และ Gen-X ทในอดตแทบไมเคยยงเกยวกบเรองพวกนเลย แตเมอเขาสยคเทคโนโลยมากขน พฤตกรรมของคนเหลานจงตองเปลยนไปตามโลก สาหรบคน Gen-C นน จะมนสยทเหนเดนชดมาก ๆ คอ จะมการเชอมตอตลอดเวลา มการอพเดทขอมล สนใจขาวสารทไดรบรมาในโลกไซ

��


เบอร พรอมจะแชรตอทกเมอ ตดตามดคลปในยทบมากกวานงดโทรทศน เหมอนกบสงคมออนไลนกลายเปนสวนหนงในชวตของตวเองไปแลว และคนกลมนกยงกลายมาเปนผขบเคลอนวฒนธรรมใหม ๆ ดวย

คนกลม Gen-C น แมจะชอบโพสตขอความมากมาย แตกจะโพสตดวยความระมดระวงกวาคน Gen-Y ทอาจจะโพสตตามอารมณมากกวา ตางกบคน Gen-C ทจะโพสตเพอแบงปนความร ประชาสมพนธขอมลขาวสาร ฯลฯ ถาเราลองเหลยวมองไปรอบ ๆ ตว เรากจะไดพบกบคนรนตาง ๆ ทยงหลงเหลออยในปจจบนกคอ Baby Boomer, Gen-X, Gen-Y และ Gen-Z ซงนกการตลาด นกธรกจ ผบรหารองคกรตาง ๆ จะใหความสาคญกบเรองนมากทเดยว เพราะจะชวยทาใหพวกเขาไดเรยนรและเขาใจบคคลในวยตาง ๆ ไดดขน เพอประสทธภาพในการบรหารจดการเรองตาง ๆ สวนตวเราเอง การไดเขาใจสงเหลานกจะชวยลดชองวางระหวางวยในครอบครว และลดชองวางในสงคมการทางานไดด บทวเคราะห คานยมทางการศกษาทเปลยนแปลงตามกระแสของสงคม

จบการศกษาเปนเสมอนกาวแรกของการเดนออกไปสโลกกวาง ทเหลาเดกจบใหมจะตองพบเจอกบสงตาง ๆ มากมายในชวต พวกเราตางมงมนทจะไขวควาชวตทด มการงานท มนคง ดวยความมนใจอยางเตมเปยมในศกยภาพของตวเองวาจะตองผานพนทกอยางไปดวยด และกาวขนไปสจดสงสดในชวต แตถงอยางนน แคเพยงประสบการณ 4 ปของเรา อาจจะยงไมเพยงพอสาหรบการเผชญหนาตอโลกของความเปนจรง ผเขยนบทความจงไดวเคราะหในประเดนตางๆดงน

ประเดนท 1. โลกแหงความเปนจรง ไมไดเหมอนกบสงเราคาดไว ตลอดระยะเวลา 4 ป ทศกษาอยในมหาวทยาลย ถกปลกฝงใหเหนภาพของโลกทแสนสดใส มองวาทกสงลวนเปนเรองงาย เพราะวาเราคอบณฑตผมศกยภาพของสงคม แตแททจรงแลว ภาพทสวยหรนนกไมตางจากคาโกหก เพราะโลกไมไดงายขนาดนน การใชชวตคอการดนรนและฟนฝา พวกเราทเปนบณฑตใหมลวนแตดอยประสบการณ และขาดการเตรยมพรอม ดงนนเพอการกาวออกไปเผชญตอโลกไดอยางมนคง การเตรยมตวใหพรอมรบตอสงตาง ๆ จงเปนเรองทสาคญอยางยง

ประเดนท 2. ปรญญานนไมไดมความหมายอะไรเลย จากสถตลาสดของสานกขาวเอพระบวา อตราการวางงานในหมผทจบการศกษาระดบปรญญาตรอยสงถง 53% นนหมายความวา มบณฑตจบใหมเกนกวาครงทยงเตะฝน ซงเปนผลมาจากอตราการแขงขนทสงมากในตลาดแรงงาน ผสมกบความตองการแรงงานในตลาดทนอยลงหลงจากหลายอตสาหกรรมตองเผชญกบสภาวะเศรษฐกจถดถอย นอกจากน ผลการเรยนของเหลาบณฑตกมกมคาเฉลยอยท 3.00 ซงนนทาใหเราแทบจะไมมความแตกตางไปจากบณฑตคนอน ๆ เลย ดงนนการไดรบงานนกศกษาจบใหมอาจจะไมงายอยางทหลายคนคด และปรญญากอาจจะไมไดชวยใหไดงานเสมอไป

ประเดนท 3. เทคโนโลยเปนสงททาใหหางานไดยากขน เทคโนโลยเขามาเปนปจจยสาคญเบองหลงชวตทเตมไปดวยความเรงรบ ดงเชนการทาธรกรรมผานระบบออนไลน หรอกระบวนการผลตในอตสาหกรรมตาง ๆ แตถงแมวาเทคโนโลยจะทาใหเราเกดความสะดวกสบายในชวต มนกเปนสงทเขามาลดบทบาทความสาคญ และลดความจาเปนในการจางงานมนษยเชนกน อยางไรกตามยงนบเปนเรองดทอตสาหกรรมหลายประเภทยงคงตองการแรงงานมนษย เขาไปควบคมการทางาน และดาเนนงานในสงทผใชบรการทาผานระบบออนไลนของบรษทอย

ประเดนท 4. การเกดความคดวา ชวตตอนเรยนมหาวทยาลยคอช วงชวตทดทสด หากกาลงคดวาชวงเวลา 4 ปในมหาวทยาลยเปนชวงชวตทดทสดของแลวถอ คดผดแลวละ เพราะไมมเหตผลใด ๆ ทจะบอกไดวาทาไมชวงเวลาเหลานนจะตองเปนเวลาในชวตทดทสด ขณะทโลกภายนอกยงมกจกรรมตาง ๆ รออยอกมากมาย มหาวทยาลยเปนเพยงบนไดใหเรากาวไปสชวตทดทสดของเราเทานน แตถาเมอไหรกตามทเราเกดความคดแบบนขนมาแลวละก นนกคงเปนสญญาณวาชวตของเรากาลงอยในชวงขาลง ทาใหเราเกดความโหยหาชวงเวลานนมากเหลอเกนเทานนเอง

��


ประเดนท 5. นกเรยนทสอบไดเกรด C เปนผขบเคลอนโลก เปนเรองธรรมดาสาหรบนกศกษาทงหลายทจะพยายามเรยนร และมงมนทาขอสอบเพอควาเกรด A มาครอง ในขณะทใครอกหลายคนททาขอสอบไดเพยงเกรด C กลบใชชวงเวลาในการเรยนรนน เพอหาทางกอตงกจการของตวเอง ซงจรง ๆ แลว สญชาตญาณในการเปนเจาของธรกจนตางหากทจะสรางประโยชนใหแกเราได มากกวาความรทมอยเพยงในตารา ซงไมสามารถนามาเปนคมอในการใชชวตได จนบางครงอาจเปนเรองตลกเมอมหาวทยาลยไดกลายมาเปนสถานท ซงนกเรยนทสอบไดเกรด A สอนนกเรยนทสอบไดเกรด B วาจะทางานใหนกเรยนทสอบไดเกรด C ไดอยางไรบาง

ประเดนท 6. ผกมตรสรางสมพนธ อาจารยบางคนอาจจะเคยแนะนาแลววาเครอขายของเปนสงสาคญ เพราะวาเราไมไดรอบรในทก ๆ สงบนโลก แตเพอน ๆ และคนรเราอาจจะมความรในสงตาง ๆ เหลานน ดงนนจงมความจาเปนอยางยงทเราจะตองเลอกคบหากลมคนทหลากหลาย จากกลมอตสาหกรรมตาง ๆ และจบตาดวาพวกเขามการทางานรวมกนอยางไรบาง เราควรจะคบหาทงเพอนทเปนเดกเรยนและเดกกจกรรม เพราะใครจะรวาสกวนเราอาจจะตองโทรศพทไปขอความชวยเหลอจากคนรจกของเรากได

บทสรป และแนวทางแกใข หลายมหาวทยาลยของไทยกาลงขาดทนและไมอาจจะอยรอดไดจนอาจจะตองเลกกจการในระยะเวลา

อนใกล บางมหาวทยาลยตองปรบตวโดยแบงทดนผนงามจดสรรสรางคอนโดมเนยมเพอหารายได และลดขนาดองคกรลง ปญหาขางตนเหลานสมทบเพมเตมขนเรอยๆ และตอไปยงจะแยลง ผเขยนมความเหนสวนตววาภายในสบปนจะมมหาวทยาลยหลายแหงตองเลกกจการเพราะขาดทนจนอยไมไหว (ในปจจบนโรงเรยนเอกชนกเลกกจการไปมากมาย เพราะทนงในโรงเรยนของรฐนนมลนเกนความตองการอยแลว) ดงนนมหาวทยาลยไทยคงตองปรบตวกนอกมาก ทางออกในการปรบตวทจาเปนตองเกดขนในอนาคตไดแก การยบเลกมหาวทยาลยทไมมคณภาพหรอขาดทนมากเพราะถงอยางไรกไมมทางคมทน อาจจะตองมการควบรวมกจการ (Merger and Acquisition) ของมหาวทยาลยเอกชน ขณะเดยวกนรฐบาลกควรเขามาแกปญหาโดยการยบรวมมหาวทยาลยของรฐเอง โดยเฉพาะมหาวทยาลยทมขนาดเลก ใหมขนาดใหญขน ใชทรพยากรรวมกนมากขน ทาใหมหาวทยาลยตางๆ มความเขมแขงมากขน ในอดตทผานมานกการเมองมสวนผลกดนใหเกดมหาวทยาลยในแทบทกจงหวดของประเทศไทย แตปจจบนมสถาบนทสอนระดบอดมศกษาไมตากวาสองรอยแหง ซงมากเกนไปสาหรบประเทศไทยซงจรงๆ แลวไมควรมสถาบนอดมศกษาเกนกวาจานวนจงหวดของประเทศเสยดวยซาไป ทางออกนอาจจะเจบปวดสาหรบสถาบนอดมศกษาบางแหงแตกมความจาเปนตองทา และควรมนโยบายหามเปดสถาบนอดมศกษาเพมอกตอไปแลว กระทรวงศกษาธการควรเรงพจารณาควบรวม ยบ ใหสถาบนอดมศกษาทออนแอ ขนาดเลก ไมไดมาตรฐาน รวมกนให เขมแขง มขนาดใหญขน และมมาตรฐานด

ประเทศไทยจาเปนตองมแผนการศกษาแหงชาต กาหนดทงปรมาณและคณภาพ ในการผลตบณฑต มหาบณฑต ดษฎบณฑต ใหตรงกบความตองการ สาขาใดทมบณฑต มหาบณฑต ดษฎบณฑต ลนเกนความตองการและไรคณภาพกควรคอยๆ ลดจานวนลงไปและปดไปเพอใหเกดความสอดคลองระหวางอปสงคกบอปทาน ไมปลอยใหแขงกนผลตเพอหารายได ขายปรญญากนจนเกรอ เกนความตองการทแทจรงของประเทศในบางสาขาโดยเฉพาะในสาขาสงคมศาสตร แมในสงคมศาสตรสาขาทเรยนยากหนอยเชน การบญช กมคนเรยนนอยและขาดแคลนทงๆ ทเปนวชาชพและมรายไดดพอสมควร กองทนกยมเพอการศกษา (กยศ) สมควรยกเลกการปลอยกยมทางการศกษาสาหรบสาขาวชาทไมมความจาเปน มมากพอ มลนความตองการของตลาด และควรพจารณาใหกยมตามจานวนเงนเดอนหรอศกยภาพทแตละคนจะไดรบเงนเดอน หากนกเรยนนกศกษาสาขาวชาใดสถาบนใดทจะมรายไดดหลงสาเรจการศกษา เปนสาขาวชาขาดแคลน และจาเปนสาหรบประเทศชาต กควรจะใหกยม เชน สาขาวชาพยาบาลศาสตร ซงขาดแคลนอยางหนก สวนสาขาทไมขาดแคลน เชน รฐศาสตร กไมควรใหกยม เปนตน

��


มหาวทยาลยตองลดการพงพารายไดจากการเรยนการสอนลงไป แตเนนไปทการทางานวจยทนาไปสการพฒนาประเทศและสามารถนานวตกรรม งานวจย มาผลตและสรางรายได และ/หรอ ความสามารถในการแขงขนของประเทศ มหาวทยาลยตองเนนรายไดจากการวจยทสร างนวตกรรมและนาไปส เชงพาณชย(Commercialization) ออกมาทาใชไดจรง สงออกไดจรง ลดตนทนไดจรง นาพาประเทศกาวพนกบดกรายไดปานกลาง ขณะเดยวกนกเปนแหลงรายไดสาคญของมหาวทยาลยดวย มหาวทยาลยโดยเฉพาะในระดบบณฑตศกษาตองรบนกศกษาใหลดลงแตมคณภาพเขมขน ขณะเดยวกนอาจารยมหาวทยาลยตองหาเงนทนวจยไดมากจากภาคเอกชนเพอนามาจางนกศกษาระดบบณฑตศกษาในการเรยน ทางานวจยชวยอาจารย สรางทงคนและสรางทงงานทชวยในการพฒนาประเทศ นกศกษาจะตองเปนทรพยากรของมหาวทยาลย

มหาวทยาลยตองเรงพฒนาหลกสตรในลกษณะของสหกจศกษา โดยใหภาคเอกชนเขามามสวนรวมในการพฒนาหลกสตร การจดการเรยนการสอน การฝกงาน การตงโจทยการวจย มหลกสตรระดบบณฑตศกษาแหงหนงทผเขยนไดทราบมาวาอาจารยในหลกสตรจะเดนสายพบภาคเอกชนในอตสาหกรรมเพอหาโจทยการวจยและทนวจย พรอมใหหนวยงานนนๆ สงนกศกษามาเรยนในหลกสตร และนาปญหาโจทยการวจยนนๆ ใหนกศกษาทหนวยงานนนๆ สงมาเรยนทาเปนวทยานพนธจนสาเรจการศกษา ซงเปนวธการทไดประโยชนทกฝาย หนวยงานไดคนมความสามารถตรงตามทตองการ หนวยงานได know how ไปใชในการแกปญหา อาจารยไดโจทยการวจยทนาไปใชในเชงพาณชยไดจรง นาไปสการสรางความสามารถในการแขงขนของประเทศ นกศกษาไดทนมาเรยน ไดมาเรยนรททาใหทฤษฎไดปะทะกบการปฏบตอยางแทจรง

มหาวทยาลยไทยตองเนนไปทการศกษาตอเนองและการฝกอบรมวชาชพ ทแกไขปญหาในการทางานใหหนวยงานตางๆ มากขน และตองไมใชงานฝกอบรมประเภทฉาบฉวย ทไมกอใหเกดทกษะ ความร ความสามารถ ทดขนของบคลากร แตตองเปนการฝกอบรมหรอการศกษาตอเนองททาใหพนกงานและคนไทยมความรทกษะ ความสามารถในการทางานไดดขนจรง ทงนตลาดดานนยงเปดกวางกวาตลาดนกศกษาระดบเยาวชนเนองจากเราเขาสสงคมผสงอายอยางเตมตวแลว

บรรณานกรม โกวทย พวงงาม. (2545). การเสรมสรางความเขมแขงของชมชน. ม.ป.ท. โกวทย พวงงาม. (2552). การกระจายอานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน ตามรฐธรรมนญแหง

ราชอาณาจกรไทย. กรงเทพฯ : วญชน. วทยาลยพฒนาการปกครองทองถน. (2552). เยาวชนอาสาตนกลาทองถน. นนทบร : สถาบน พระปกเกลา. วทยาลยพฒนาการปกครองทองถน. (2552). การจดทายทธศาสตรพฒนาทองถน : จากแนวคดสการปฏบต.

นนทบร : สถาบนพระปกเกลา. สถาบนพระปกเกลา. (2552). Good Governance. กรงเทพฯ : สถาบนพระปกเกลา. Cohen , J.M. & Uphoff , N.T. (1981). Participations place in rural development: Seeking clarity

through specificity. New York : World Developments. Goodman R.I. (1980). The Effectiveness Index as Comparative Measure in Media Product

Evaluation. Education Technology, 20(09), 30 -34. Mintzberg, Henry. (1979). The structuring of organizations. Englewood Cliffs, N.J. : Prentice Hall. Szentendre. (1996). Public Participation Training Module. Hungary : The Regional Environmental Center. United Nations. (1981). “Popular Participation as a Strategy for Promoting Community Level

Action and National Development”. In Department of International Economic and Social Affairs. New York : United Nations.

��


ตามรอยศาสตรพระราชา เพอการทองเทยวทยงยน ACCORDING TO KING, A SCIENCE TOURISM SUSTAINABLE ผวจย พรเพญ เพชรสขศร

บทคดยอ ศาสตรพระราชา...ศาสตรเพอการพฒนาทยงยน สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ มพระราชดารส เมอป

2554 วา “เปาหมายในการพฒนาของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว คอ ‘การพฒนาทยงยน’ เพอปรบปรงชวตความเปนอยของคน โดยไมทาลายสงแวดลอม ใหคนมความสข โดยตองคานงเรองสภาพภมศาสตร ความเชอทางศาสนา เชอชาต และภมหลงทางเศรษฐกจ สงคม แมวาวธการพฒนามหลากหลาย แตทสาคญคอนกพฒนาจะตองมความรก ความหวงใย ความรบผดชอบ และการเคารพในเพอนมนษย จะเหนไดวาการพฒนาเกยวของกบมนษยชาต และเปนเรองของจตใจ”

คาสาคญ : การพฒนาทยงยน, ศาสตรพระราชา Abstract

The science of the King ... the science for sustainable development. King's speeches were. When the year 2554 that "targets in the development of his Majesty was ' sustainable development ', in order to improve the lives of people, environment, people, happy to take into account geographical conditions subject races, religious beliefs and social-economic backgrounds, although there were a variety of ways to develop but, most importantly, the developer will need to have concern and love, responsibility, and respect for your fellow humans can see that developments relating to humanity, and it was a matter of the mind."

Keyword : Sustainable development,Science of King

บทนา คนไทยมปญหาพระราชากทรงคดหาทางแกไขโดยศาสตรพระราชา มคากลาวถง “ศาสตรพระราชา”

มานานหลายปทผานมา เชน ศาสตรพระราชาสการพฒนาอยางยงยน, ศาสตรพระราชาสการพฒนาทยงยน, ศาสตรพระราชาจากภผาสมหานท ซงในตางประเทศตางทราบวาเปนแนวคดตามแนวพระราชดารขององคพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช รชกาลท 9 ในความคดแวบหนงคนไทยนชางโชคด ทเจอปญหาอะไร พระราชาของเรากหาทางแกไขไวให มคาถามวา “คนไทยรจกศาสตรของพระราชาดแคไหน และเคยนาไปปฏบตกนหรอยง” มาเรมตนทตวเรา และตอไปกคนรอบขาง แลวขยายออกวงกลางไปสสงคมและประเทศชาตในทสด ตวอยางปญหาเชน ทกครงทคนไทยมปญหา นาเสย นาทวมดนถลม ไฟปา พระองคทานกจะคดศาสตรมาแกไข เมอประเทศไทยฝนแลงพระองคทานกมศาสตรในการทาฝนเทยม หรอ ฝนหลวง ทเรยกวา “ฟากฟาลงภผา ผานทงนาสมหานท” เมอประชาชนชาวกทม.นาทวม พระองคทานกคดศาสตรทชอวาโครงการแกมลง ทคลองมกกะสน เพอแกไขปญหา โครงการขดคลองลดโพธ หรอ การแกไขปญหานาเสย ใชผกตบชวาทเรยกวา “ใชอธรรมปราบอธรรม” (The use of

��


vice to defeat vice) และกมกงหนชยพฒนา เตมออกซเจน มคาถามหนงวา “ทาไมคนไทยรกพระราชาของเขาไดมากขนาดยอมตายแทนได” คาตอบกคอพระราชา ทรงหวงใยประชาชนของพระองค และทาเพอบาบดความทกขทกอยางของประชาชนตลอดระยะเวลาททรงครองราชย กวา 70 ป จงเปนหนาทของคนไทยทตองศกษาศาสตรแหงพระราชา และชวยกนดาเนนการตามรอยพระบาท หรอ “การเดนตามรอยเทาพอ” ทตองศกษาแนวทาง ทพระองคทานไดทรงงานและวางแนวทางหาหนทางแกไขปญหาของประชาชนไว ททกคนรจกกนในนาม “ศาสตรพระราชา” หรอ “ศาสตรแหงพระราชา” ในแงแนวคด ปรชญา และการปฏบตนน “การรกพระราชาของเรา” นนกคอการปฏบตบชาตามคาสอน หากคนไทยทกคน ชวยกนทา กนปฏบต และขยายผลการปฏบตใหกวางขวาง จะยงเกดผลดในการปฏบต “เชงสญลกษณ” มากขน ทปกตเหลาบรรดาขาราชการและพสกนกรทวไปทกคนกไดทากนอยแลว เชน คาขวญ สโลแกน ทเขยนขนปาย ตดเสอ ตดรถ ตาง ๆ อาท “เราเกด ในรชกาลท 9” ซงเรยกรวมๆกนวา “ปฏบตบชา” ชวยกนทา สงคมกจะดยงขน การเขยนใหดสวยดดดเทห แตไมชวยกนทา ชวยกนปฏบต กจะไมเรยกวา “รกพระองคทานอยางแทจรง” การนาหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงไปประยกตใชในการบรรลเปาหมายการพฒนาทยงยนเปนเวลาเกอบ 20 ปทคนไทยรจก “หลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง” “พระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช” พระราชทานเปนแนวทางในการนาพาประเทศไทยใหขามพนวกฤตเศรษฐกจครงใหญทเกดขนเมอป 2540 หรอ “วกฤตตมยากง” หรอ ชวงวกฤตเศรษฐกจ “ฟองสบแตก” จนหลายภาคสวนนอมนาหลกปรชญานไปเปนแนวทางปฏบต โดยอาจารยยกษ หรอ ดร.ววฒน ศลยกาธร ผเดดเดยวตามรอยในหลวงใหเศรษฐกจพอเพยงเลยงชวตไดศกษาและเขยนเรองเศรษฐกจพอเพยง มาตลอดตงแตป 2540 จวบจนทกวนน ปรชญาเศรษฐกจพอเพยงไดรบการนาไปประยกตใชอยางแพรหลาย ทงในภาคเกษตรกรรม ธรกจ การจดการทางเศรษฐกจและสงแวดลอม และสถานศกษา จนประสบความสาเรจอยางเปนรปธรรม โดย “มลนธมนพฒนา” ทจดตงขนเมอ 25 กรกฎาคม 2557

ศาสตรพระราชา...ศาสตรเพอการพฒนาทยงยน

สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ มพระราชดารส เมอป 2554 วา “เปาหมายในการพฒนาของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว คอ ‘การพฒนาทยงยน’ เพอปรบปรงชวตความเปนอยของคน โดยไมทาลายสงแวดลอม ใหคนมความสข โดยตองคานงเรองสภาพภมศาสตร ความเชอทางศาสนา เชอชาต และภมหลงทางเศรษฐกจ สงคม แมวาวธการพฒนามหลากหลาย แตทสาคญคอนกพฒนาจะตองมความรกความหวงใย ความรบผดชอบ และการเคารพในเพอนมนษยจะเหนไดวาการพฒนาเกยวของกบมนษยชาตและเปนเรองของจตใจ”เมอ 28 ตลาคม 2559 พลเอกประยทธ จนทรโอชา นายกรฐมนตร ไดกลาวในรายการ “ศาสตรพระราชาสการปฏบตอยางยงยน”ในการพฒนาเศรษฐกจสยคไทยแลนด 4.0 รวมทงการพฒนาประเทศเพอกาวเขาสสงคมโลกทงในระดบภมภาค และ ในระดบโลก เพอนอมนาพระราชดารสขององคพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ภมพลอดลยเดชทให “ประชาชนเปนศนยกลาง” ของการพฒนา มาเปนแนวทางในการดาเนนงาน เพอไมใหเกดความขดแยงในพนท ประชาชนมสวนรวม และไดประโยชนจากการพฒนาอยางแทจร ง ใหมความ อยด กนด รฐบาล ฯพณฯ พลเอกประยทธ จนทรโอชา นายกรฐมนตรไดเชอมโยง “ศาสตรพระราชา”ในเรองหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง (SEP - Sufficiency Economy Philosophy) กบ เปาหมายการพฒนาทยงยน (SDGs - Sustainable Development Goals) ประสบความสาเรจ ในการสรางความตระหนกและการยอมรบในเวทระหวางประเทศในระดบ หนง ยกตวอยาง ไดแก (1) ศนยสาธตสหกรณโครงการหบกะพง เพอแกปญหาการขาดนากนและนาใช, การขาดทดนทากน ซงมการสงเสรมการใชเทคโนโลยอยางงาย (2) ธนาคารอาหารเปนกจกรรมจากกองทนอาหารกลางวนแบบยงยน ใหเดกนกเรยนทกคนนาไปลงทน เพอประกอบอาชพทาการเกษตรและปศสตวขนาดเลก (3) โรงเรยนพระดาบส

��


จดใหมการสอนวชาชพ หลกสตร 1 ป มงใหสามารถนาไปประกอบอาชพไดจรง เสรมดวยทกษะชวต ใหสามารถดารงตน ไดอยางเหมาะสม (4) กงหนชยพฒนา เปนการเพมปรมาณออกซเจนในนา ลดกลน นาไมเนาเสย เปนทอยอาศยของสตวนาได (5) บรษท ประชารฐ รกสามคค จากด ดาเนนการตามรปแบบ “วสาหกจเพอสงคม” บนกลไก “ประชารฐ”ทไมมงเนนผลกาไรจากการประกอบการลองมาดเนอหาโดยสรปของ “ศาสตรแหงพระราชา” ทสาคญเหลานกน อาท โครงการฝนหลวง จากฟากฟาลงภผา ผานทงนาสมหานท

วธทาฝนหลวงมอย 3 ขนตอน คอ ขนตอนท 1 กอกวน คอการดดแปรสภาพอากาศหรอกอนเมฆในขณะนนเพอกระตนใหมวลอากาศ ชนไหลพาขนสเบองบนอนเปนการชกนาไอนาหรออากาศชนเขาสกระบวน การเกดเมฆ ขนตอนท 2 เลยงใหอวน คอการดดแปรสภาพอากาศเพอทาใหเมฆเจรญขนจนมขนาดใหญหนาแนนและพรอมทจะตกลงมาเปนฝน ขนตอนท 3 โจมตคอการดดแปรสภาพอากาศทจะกระตนใหเมดละอองเมฆปะทะชนกนแลวรวมตว เขาดวยกน จนมขนาดใหญขน ขณะเดยวกนกเปนการลดแรงไหลพาขนเบองบน เพอใหเมดนา มขนาดใหญตกลงสเบองลางแลวเกดเปนฝนตกลงมาสเปาหมาย ฝายชะลอความชมชน(Check Dam) หรอฝายแมว

การใชวสดธรรมชาตทหางายในทองถนเชนกอนหนและไมเพอกอเปนฝายขวางรองนาหรอหวยเลกๆทาหนาทกกกระแสนาไวใหไหลชาลงและใหนาสามารถซม ลงใตผวดนสรางความชมชนในบรเวณนน อกทงยงชวยดกตะกอนดนและทราย ไมใหไหลลงสแหลงนาเบองลาง แฝก การปลกหญาแฝกตามแนวระดบเพอชวยชะลอความชมชนไวในดน โดยรากของหญา แฝกจะขยายออกดานขางเปนวงเสนผาศนยกลางไมเกน 50 เซนตเมตรและจะแทงลงไป เปนแนวลกใตดน 1-3 เมตรแลวสานกนเปนแนวกาแพงดดซบความชมชนใหแกผวดน ทฤษฎใหม เปนการสรางแหลงนาขนาดเลกบนผวดนในพนทการเกษตรของเกษตรกรโดยแบง ทดนสาหรบใชขดเปนสระเกบนาใหสามารถใชทาการเกษตรไดตลอดปและสามารถ เลยงปลาไปพรอมๆกนนอกจากนบรเวณขอบสระยงสามารถใชปลกพชผกสวนครว ไดอกดวย โครงการแกมลงหลกการของโครงการ คอเมอเกดนาทวมกขดคลองชกนาใหไหลมารวมกนเกบไว ในแหลงพกนาแลวจงคอยทาการระบายลงสทะเลผานทางประตระบายนาในชวงท ปรมาณนาทะเลลดลง ขณะเดยวกนกสามารถสบนาออกจากคลองทเปนแกมลงลงส ทะเลตลอดเวลาเพอทนาจากตอนบนจะไดไหลลงมาไดเรอยๆและเมอใดกตามท ระดบนาทะเลขนสงกวาระดบนาในคลองทเปนแกมลงกใหปดประตระบายนากนไมใหนาทะเลไหลยอนกลบเขามา การใชนาดไลนาเสย เปนการนานาคณภาพดจากแมนาเจาพระยาสงเขาไปไลนาเสยตามคลองใน เขตกรงเทพฯและปรมณฑลไดแกคลองบางเขน คลองบางซอ คลองแสนแสบ คลองเทเวศรและ คลองบางลาภเพอชวยลดปญหา ความเนาเสยของนาในคลองตางๆคลายกบ การ “ชกโครก”คอปดและเปดนาใหไดจงหวะตามเวลานาขน-นาลงหากนาขน สงกเปดประตนาใหนาดเขาไปไลนาเสยครนนาทะเลลงกเปดประตถายนาเสยออกจากคลองไปดวย กงหนนาชยพฒนา กงหนชยพฒนา หรอ เครองกลเตมอากาศทผวนาหมนชาแบบทนลอย เปนกงหนนาเพอบาบดนาเสยดวยวธการเตมอากาศ ทางานโดย การหมนปน เพอเตมอากาศใหนาเสยกลายเปนนาด สามารถประยกตใชบาบดนาเสยจากการอปโภคของประชาชน นาเสยจากโรงงานอตสาหกรรม รวมทงเพมออกซเจน ใหกบบอเพาะเลยงสตวนาทางการเกษตร ใชบาบดนาเสยทเกดจากชมชนและอตสาหกรรมลกษณะเปนเครองกลหมนชาแบบทนลอยเพอชวยเตมออกซเจนทผวนา

การบาบดนาเสยโดยใชจลนทรย 2 วธ วธท 1 การใชนาหมกชวภาพ โดยการใชนาหมกชวภาพปรมาณ 1 ตอ 500 สวนราดลงทงในนาทงจากครวเรอน ตลาดสดฟารมปศสตวหรอโรงงานอตสาหกรรมเพอใหจลนทรยชวยยอยสลาย อนทรยสารในแหลง นานอกจากนนาหมกชวภาพยงสามารถนาไปใชไดดในการปรบสภาพนาในบอประมงทงบอเลยงกงและปลาไดเปนอยางด วธท 2 ลกระเบดจลนทรย เปนการบาบดและฟนฟแหลงนาใหดขนดวยจลนทรย

��


เชนเดยวกบการใชนา หมกประกอบดวยโคลนจากทองนา 50กโลกรม,รา 10 กโลกรม,ปยอนทรยเมดหรอ ผง 50 กโลกรมและนาหมกชวภาพทหมกจนไดทแลว 3 เดอนขนไปโดยนาทกอยางมาผสมเขาดวยกนจนสามารถปนเปนกอนขนาดเทาลกเปตองนาไปผงไวในทรม จนแหงสามารถนาไปบาบดนาไดโดยใชในอตราสวน 5 ก โลกรมตอนา 1 ลานลตร หรอ 25 กโลกรมตอพนทไรทงนขนอยกบสภาพนาทเนาเสย ในบรบทของทองถนนนปจจบนไดมการนอมนาแนวพระราชดารดงกลาว มาปฏบตเพอใหเปนไปตาม “แผนพฒนาเศรษฐกจพอเพยงทองถน ในดานการเกษตรและแหลงนา” (Local Sufficiency Economy Plan : LSEP) ประจาปงบประมาณ พ.ศ.2560 ซงเปนทางเดนทถกทางแลว เราชาว อปท. มาชวยกนนาทางการปฏบตทเปนรปธรรมกนหนอย การคลบเคลอนตามรอยศาสตรพระราชาเพอการทองเทยวทยงยน

ททท. รวมมอUNDP และสยามนรมตเปดโครงการเปดใหผสนใจไดเขาชม ระหวางวนท ๔ - ๘ ตลาคม ๒๕๖๐ ณ เอมโพเรยม แกลอร (Emporium Gallery) แถลงขาวเปดตวอยางเปนทางการไปแลวสาหรบ“ตามรอยศาสตรพระราชาเพอการทองเทยวทยงยน” เปนการรวมมอกนระหวางการทองเทยวแหงประเทศไทยและโครงการพฒนาแหงสหประชาชาต(UNDP)เพอสรางความยงยนใหแกการทองเทยว นอมนาหลก เขาใจ เขาถง และพฒนา ในการทรงงานของพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดชมาประยกตใชเพอสรางความยงยนใหกบการทองเทยวของไทย โดยเฉพาะการทองเทยวชมชน ในประสบการณ Local Experience นายยทธศกด สภสร ผวาการการทองเทยวแหงประเทศไทย กลาววา “เมอชวงตนป ๒๕๖๐ ททท.ไดนาแนวคด “Local Experience” มาใชในการทาการตลาดการทองเทยว สงผลใหนกทองเทยวทงไทยและตางประเทศมการเดนทางไปทองเทยวในจงหวดตางๆ เพมมากขน ทงยงมแนวโนมขยายตวมากขนตามลาดบ ประกอบกบรฐบาลมนโยบายใหหนวยงานตางๆ สบสานหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง (SEP – Sufficiency Economy Philosophy) หรอ “ศาสตรพระราชา” เพอสรางเศรษฐกจฐานรากใหเกดการพฒนาทยงยน (SDGs - Sustainable Development Goals) ททท.จงไดนอมนาศาสตรพระราชามาใชในการจดการพนททองเทยว โดยเนนการทองเทยวชมชน เพอใหเกดการเตบโตอยางยงยน” นางสาว นาเดย ราชต(Ms. Nadia Rasheed) ผแทนผบรหาร ของโครงการพฒนาแหงสหประชาชาต ภมภาคเอเชยและแปซฟกกลาววา “รสกเปนเกยรตทไดรวมมอกบททท. โดยหวใจหลกคอพฒนาใหชมชนสามารถสรางรายไดไดดวยตนเองและมชวตทยงยน” ในขณะทคณพณณน กตพราภรณ ประธานเจาหนาทบรหารบรษทสยามนรมต จากดกลาววา “ดวยความทชอบทองเทยวอยแลวจงรสกยนดททางททท.เปดกวางดานการทองเทยว สนบสนนการทองเทยวชมชน นอกจากจะเปนการเพมรายไดใหกบชมชนแลว ยงเปนการเผยแพรสถานททองเทยวใหมๆอกดวย” โดยโครงการไดนอมนาแนวคดดานการพฒนามนษย และการพฒนาเศรษฐกจตามหลก“ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง”และหลกการ เขาใจ เขาถง และพฒนาลงพฒนาพนท ๔ ชมชน ไดแก ชมชนบานปงหวยลาน จงหวดเชยงใหม ชมชนบานหนองสาน จ.สกลนคร ชมชนรมนาจนทบร จงหวดจนทบร และชมชนรอบโครงการพฒนาพนทหนองใหญตามพระราชดาร จงหวดชมพรดาเนนการหาขอมลพรอมทงเขาไปเสรมสรางทงความร ความเขาใจและแนวทางในการพฒนาทรพยากรในชมชนใหแกคนในพนท เพอนาไปปรบปรงใหเกดเปนชมชนแหงการทองเทยวแบบยงยนทงในตวบคคลทองถน เกษตรกรและทรพยากรธรรมชาต โดยผลงานจากการลงพนทจะเผยแพรผานนทรรศการ เปดใหผสนใจไดเขาชม ระหวางวนท ๔ - ๘ ตลาคม ๒๕๖๐ ณ เอมโพเรยม แกลอร (Emporium Gallery) ชน M ศนยการคา ดเอมโพเรยม

��


พระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช ทรงตระหนกเปนอยางดวาพนทนบลานไรในภมภาคตางๆ ของประเทศไทยมปญหาทงในเรองเคมและชวภาพอยหลายลกษณะ และดนขาดความอดมสมบรณ เชน พนทดนพร พนทดนเปรยวจด พนทดนทราย และพนทดนเคมในหลายภมภาค จงทาใหราษฎรมฐานะยากจนเพราะการเพาะปลกไดผลผลตตา พระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช จงพระราชทานพระราชดารใหจดตงศนยศกษาการพฒนาอนเนองมาจากพระราชดารขน ตงแตป พ.ศ. 2522 โดยใหตงอยในพนทดนทมปญหา เพอแกไขปญหาและดาเนนการพฒนาพนทใหเปนพนทตนแบบ ซงเนนการพฒนาดานการเกษตรสมบรณแบบ ตงแตการแกไขปญหาเดมของดน พฒนาดนใหมความอดมสมบรณเหมาะสมกบการเพาะปลก การจดระบบการเพาะปลกและเลยงสตว การพฒนาแหลงนา การฟนฟสภาพปา ตลอดจนการสงเสรมศลปาชพและหตถกรรมพนบาน เพอเปนแหลงการสรางรายไดเสรมใหแกชาวบานในชมชน ศนยศกษาพฒนาอนเนองมาจากพระราชดารไดดาเนนการทงสนจานวน 6 ศนยทวประเทศ ไดแก ศนยศกษาการพฒนาเขาหนซอน-จงหวดฉะเชงเทรา ศนยศกษาการพฒนาอาวคงกระเบน-จงหวดจนทบร ศนยศกษาการพฒนาหวยทรายอนเนองมาจากพระราชดาร-จงหวดเพชรบร ศนยศกษาการพฒนาภพาน-จงหวดสกลนคร ศนยศกษาการพฒนาหวยฮองไครอนเนองมาจากพระราชดาร -จงหวดเชยงใหม และศนยศกษาการพฒนาพกลทอง-จงหวดนราธวาส

สรป ดวยความตระหนกในพระมหากรณาธคณของพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช ในหลวง

รชกาลท 9 การทองเทยวแหงประเทศไทย (ททท.) จงไดนอมนาศาสตรแหงพระราชามาใชในการจดการดานการทองเทยวมาโดยตลอด และลาสด ททท.ไดรวมมอกบโครงการพฒนาแหงสหประชาชาต (UNDP) จดแถลงขาวโครงการ “ตามรอยศาสตรพระราชา เพอการทองเทยวทยงยน” ณ สยามนรมต กรงเทพมหานคร นายยทธศกด สภสร ผวาการการทองเทยวแหงประเทศไทย กลาวในการแถลงขาววา โครงการดงกลาวจดขนเพอนอมราลกถงพระมหากรณาธคณและสบสานพระราชปณธานของพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช ดวยการนอมนาหลกเขาใจ เขาถง และพฒนา อนเปนหลกการทรงงานของพระองคทาน เพอสรางความยงยนใหกบการทองเทยว

��


ของไทย โดยเฉพาะการทองเทยวชมชนในประสบการณ Local Experience ผวาการ ททท. กลาวตอวา ททท.ไดนาแนวคด “Local Experience” มาใชในการทาการตลาดการทองเทยวเมอตนป 2560 สงผลใหนกทองเทยวทงชาวไทยและชาวตางประเทศเดนทางทองเทยวในจงหวดตางๆ เพมมากขน และมแนวโนมขยายตวมากขนตามลาดบ ประกอบกบรฐบาลมนโยบายใหหนวยงานตางๆ สบสานหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง (SEP - Sufficiency Economy Philosophy) หรอ “ศาสตรพระราชา” เพอสรางเศรษฐกจฐานรากใหเกดการพฒนาทยงยน (SDGs - Sustainable Development Goals) ททท.จงไดนอมนาศาสตรพระราชามาใชในการจดการพนททองเทยว โดยเนนการทองเทยวชมชน เพอใหเกดการเตบโตอยางยงยน ผวาการ ททท.กลาวตอวา โครงการ “ตามรอยศาสตรพระราชา เพอการทองเทยวทยงยน” ไดนอมนาแนวคดดานการพฒนามนษย และการพฒนาเศรษฐกจตามหลก “ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง” ตลอดจนหลกการ “เขาใจ เขาถง และพฒนา” ลงพฒนาพนท 4 ชมชน พรอมเขาไปเสรมสรางความร ความเขาใจ และแนวทางในการพฒนาทรพยากรในชมชนใหชาวบานในพนทนาไปใชปรบปรงเปนชมชนแหงการทองเทยวแบบยงยน ทงตวบคคล ทองถน เกษตรกร และทรพยากรธรรมชาต โดยพนทดงกลาวประกอบดวย 1. ชมชนบานปงหวยลาน จงหวดเชยงใหม หมบานเศรษฐกจพอเพยง อยใกลโครงการพฒนาพนทหวยลาน ภายในมสถานเพาะชากลาไม สถานประมงนาจดขนาดเลก และอางเกบนาหวยลานตามพระราชดาร เพอแกปญหาภยแลง ชาวบานในชมชนมการทาสนคาหตถกรรม อาท การจกสานไม ไผ การทอผา และการสานใบตาล 2.ชมชนบานหนองสาน จงหวดสกลนคร อดตเปนพนทสแดงในเขตปาภพาน ใกลกบพระตาหนกภพาน อนเปนพนททรงงานหลกในเขตภาคอสาน ปจจบนชาวชมชนบานหนองสานไดนอมนาหลกเศรษฐกจพอเพยงมาใชในการดาเนนชวต อาท การทาเกษตรผสมผสาน และเปนหมบานทมชอเสยงในเรองผายอมคราม 3. ชมชนรมนาจนทบร จงหวดจนทบร เปนชมชนเกาแกตงอยรมนา เคยเปนศนยกลางทางเศรษฐกจและการคากบตางประเทศมาตงแตสมยรชกาลท 5 ในพนทมโครงการพระราชดารคอ คลองภกดราไพ สรางขนเพอแกปญหานาทวมอยางยงยนของจงหวดจนทบร และภายในชมชนมสถาปตยกรรม อาคารบานเรอน ตกแถว วถชวตของชาวชมชนทเปนเอกลกษณเฉพาะตว หาชมไดยาก 4. ชมชนรอบโครงการพฒนาพนทหนองใหญตามพระราชดาร จงหวดชมพร เปนพนทแกมลงตามตามแนวพระราชดาร เพอแกไขปญหาอทกภย ชาวชมชนตางนอมนาปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมาปรบใช และมการสงเสรมการทองเทยวภายในชมชน ผวาการ ททท.กลาวตอวา การดาเนนการตามโครงการ “ตามรอยศาสตรพระราชา เพอการทองเทยวทยงยน” แบงการทางานเปน 4 ระยะ โดยระยะแรก เปนการศกษาขอมล การวเคราะหปญหาทางสงคมและลงพนท, ระยะทสอง เปนการพฒนาแผนธรกจทองเทยวชมชน เชน การสรางเสนทางทองเทยว การจดการเรองกจกรรมประเพณในพนทชมชน, ระยะทสาม เตรยมการสอสารทางการตลาดเพอการประชาสมพนธ และระยะทส การเปดตวชมชนตอสาธารณะเพอการสรางเศรษฐกจชมชนผานการทองเทยว “ททท.คาดวาโครงการดงกลาวจะสามารถสรางเศรษฐกจชมชนใหเกดความเขมแขงและยงยนโดยผานการทองเทยว ขณะเดยวกนกเปนการสงเสรมการทองเทยวในแบบ Local Experience ใหมการเตบโตอยางตอเนองและยงยน” ผวาการ ททท.กลาว ทางดานนางสาวนาเดย ราชด (Ms.Nadia Rasheed) ผแทนผบรหารโครงการพฒนาแหงสหประชาชาต ภมภาคเอเชยและแปซฟก กลาวในการแถลงขาววา รสกเปนเกยรตทไดรวมมอกบ ททท. โดยหวใจของโครงการนคอพฒนาใหชมชนสามารถสรางรายไดดวยตนเองและมชวตทยงยน ขณะท นางสาวพณณน กตพราภรณ ประธานเจาหนาทบรหารบรษท สยามนรมต จากด ตวแทนจากภาคเอกชน กลาววา รสกยนดททาง ททท.เปดกวางดานการทองเทยว สนบสนนการทองเทยวชมชน เพราะนอกจากจะเปนการเพมรายไดใหกบชมชนแลว ยง เปนการเผยแพรสถานททองเทยวใหมๆ ใหชาวไทยและตางชาตรบทราบของดและอตลกษณวถความเปนไทยอกดวย ทงน โครงการ “ตามรอยศาสตรพระราชา เพอการทองเทยวทยงยน” จะมการจดแสดงเปนนทรรศการ และเปดใหผสนใจไดเขาชม ระหวางวนท 4-8 ตลาคม 2560 บรเวณเอมโพเรยม แกลอร (Emporium Gallery) ชน M ศนยการคาดเอมโพเรยม

��


กรงเทพฯ ภายในงานจะมการนาเสนอศาสตรพระราชาของพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช รวมถงผลของการดาเนนงานตามโครงการและเสนทางทองเทยวของทง 4 ชมชนอกดวย

เอกสารอางอง ภาณมาศ ทกษณา, สทธชย หยน. (2559). ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง (ศาสตรพระราชา) ของขวญจากไทยแด

โลกอนไมยงยน. (1), 15 สงหาคม 2559, (ออนไลน). แหลงทมา : http://chaoprayanews.com/ blog/thaiflag/2016/08/15/.

วระยทธ สวรรณทพย. (2553). “ศาสตรแหงพระราชา” แนวคด ภมปญญา นาสการปฏบตเพอทาใหคนเปนฅน. (ออนไลน). แหลงทมา : http://dl.moralcenter.or.th/handle/6626449900/47.

ศาสตรของพระราชา”จะชวยคนไทยอยรอดในวกฤตโลก!, โดยโตะขาวเกษตร, 14 ตลาคม. (2559), (ออนไลน). แหลงทมา : http://www.komchadluek.net/news/agricultural/24447...& ผเดดเดยวตามรอยในหลวง “อ.ยกษ” ววฒน ศลยกาธร ใหเศรษฐกจพอเพยงเลยงชวต, โดย ASTVผจดการออนไลน, 28 พฤษภาคม 2558, http://www.manager.co.th/Home/ViewNews.aspx?NewsID...

ศาสตรพระราชา 'เศรษฐกจพอเพยง' พฒนาโลก' อยางย งยน,มลนธมนพฒนา, มตชนรายวน,9 มถนายน 2559,http://www.tsdf.or.th/th/news/10541-ศาสตรพระราชา-...& http://www.matichon.co.th/ news/166427&ศาสตรพระราชา“เศรษฐกจพอเพยง”,15 ตลาคม 2559, http://www.matichon.co.th/ news/ 322579 & ถอดรหสปรชญาเศรษฐกจพอเพยงสเปาหมายของ UN, www.tsdf.or.th มลนธมนพฒนา, 27 มกราคม 2560, http://welovethaiking.com/blog/ถอดรหสปรชญาเศรษฐกจ...

ศาสตรพระราชา...ศาสตรเพอการพฒนาทยงยน, หองสมดมนพฒนา, หนงสอพระมหากษตรยนกพฒนาเพอประโยชนสขสปวงประชา พทธศกราช 2554, หนา 28-29, http://www.manpattanalibrary.com/ newsdetail.php?id...

ศาสตรพระราชาสการพฒนาอยางย งยน ,Thaigov, 21 ตลาคม 2559, http://www.thaigov.go.th/ index.php/th/program2/ite... & “ศาสตรพระราชา”, 28 ตลาคม 2559, http://www.thaipost.net/?q=ศาสตรพระราชา

สานกงานคณะกรรมการพเศษเพอประสานงานโครงการอนเนองมาจากพระราชดาร - สานกงาน กปร., (2560). Facebook RDPB Project] ขอบคณภาพจากหนงสอ "พระบาทสมเดจพระเจาอยหว กบการเพมความสมดลในการพฒนา

PhachernThammasarangkoon & Ong-art saibutra, Municipality Officer. (2560). ทมวชาการสมาคมพนกงานเทศบาลแหงประเทศไทย, หนงสอพมพสยามรฐรายวน ฉบบวนพฤหสบดท 2 กมภาพนธ 2560 ปท 67 ฉบบท 23292 หนา 10, การเมองทองถน : บทความพเศษ & หนงสอพมพสยามรฐสปดาหวจารณ ปท 64 ฉบบท 21 วนศกรท 3 – วนพฤหสบดท 9 กมภาพนธ2560, หนา 66

��


การตดสนใจเลอกตงผบรหารทองถนของประชาชนในเขตเทศบาลตาบลดงคอน อาเภอสรรคบร จงหวดชยนาท DECISION ON THE ELECTION OF LOCAL ADMINISTRATORS IN DONG KHON MUNICIPALITY SANKHABURI CHAI NAT ผวจย ภวนย เพชรไปร

อาจารยประจาคณะบรหารธรกจและรฐประศาสนศาสตร มหาวทยาลยเวสเทรน

บทคดยอ การวจยเรอง การตดสนใจเลอกตงผบรหารทองถนของประชาชนในเขตองคการบรหารสวนตาบลดงคอน

อาเภอสรรคบร จงหวดชยนาท มวตถประสงคเพอศกษา เพอเปรยบเทยบ และเพอรวบรวมปญหาและขอเสนอแนะเกยวกบการตดสนใจเลอกตงผบรหารทองถนของประชาชนในเขตเทศบาลตาบลดงคอน อาเภอสรรคบร จงหวดชยนาท โดยจาแนกตามปจจยสวนบคคลดาน เพศ อาย ระดบการศกษา และอาชพ

กลมตวอยางทใชในการศกษาครงนประกอบดวย ประชาชนผมสทธเลอกตงในเขตเทศบาลตาบลดงคอน อาเภอสรรคบร จงหวดชยนาท จานวน 250 คน เครองมอทใชในการวจย เปนแบบสอบถามประมาณคา 5 ระดบ ทมคาความเชอมนเทากบ 0.82 สถตทใชในการวเคราะหขอมล ไดแก คารอยละ คาเฉลยเลขคณต สวนเบยงเบนมาตรฐาน พรอมทงเปรยบเทยบแรงจงใจของประชาชน โดยใชสตร T- Test และวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว (One - Way ANOVA) ดวยคาสถตทดสอบ F - Test เพอทดสอบสมมตฐานหาความแตกตางอยางมนยสาคญทระดบ 0.05

ผลการวจยพบวา การตดสนใจเลอกตงผบรหารทองถนของประชาชนในเขตเทศบาลตาบลดงคอน อาเภอสรรคบร จงหวดชยนาท มแรงจงใจตอการตดสนใจเลอกตงผบรหารทองถนโดยรวมอยในระดบมาก เมอวเคราะหเปนรายดาน พบวาแรงจงใจภายใน ประชาชนมความคดเหน อยในระดบมาก และดานแรงจงใจภายนอก ประชาชนมความคดเหนอยในระดบมาก จากสมมตฐานพบวา ประชาชนทมเพศแตกตางกน มแรงจงใจตอการตดสนใจเลอกตงผบรหารทองถนไมแตกตางกน ประชาชนทมอายแตกตางกน มแรงจงใจตอการตดสนใจเลอกตงผบรหารทองถนไมแตกตางกน ประชาชนทมระดบการศกษาทแตกตางกน มแรงจงใจตอการตดสน ใจเลอกตงผบรหารทองถนไมแตกตางกน ประชาชนทมอาชพทแตกตางกน คาสาคญ : การตดสนใจ การเลอกตง การเมองทองถน Abstract

Research Decision on the election of local administrators in the area of Dong Khon Subdistrict Administrative Organization. Sankhaburi Chai Nat The purpose is to study. To compare And to gather problems and suggestions regarding the decision-making of local leaders in Dong Khon Municipality. Sankhaburi Chai Nat They were classified by gender, age, education and occupation.

��


The samples used in this study consisted of People in Dong khon Municipality Sankhaburi Tools used in research. A questionnaire was used for data analysis. The data were analyzed by percentage, mean, arithmetic mean. standard deviation T-Test and one-way ANOVA were used to compare the motivation of the population using the F-Test test statistic to test the difference hypothesis at level 0.05

The research found that Decision on the election of local administrators in Dong Khon Municipality. Sankhaburi Chai Nat The motivation for decision making of local administrators was at a high level. When analyzing each side. Found that internal motivation Public opinion Very high And external motives. The public opinion is at a high level. From the assumption that People with different sex. There was no difference in the motivation for the decision of the local administration. People of different ages. There was no difference in the motivation for the decision of the local administration. People with different education levels There was no difference in the motivation for the decision of the local administration. People with different occupations

Keywords : Decisions, elections, local politics

บทนา การปกครองสวนทองถน หรอการปกครองทองถน เปนรปแบบการปกครองทจาเปนและมความสาคญ

ในทางการเมองการปกครองของชมชนตาง ๆ เฉพาะอยางยงชมชนทมการปกครองระบบประชาธปไตย ซงกลาวในทางทฤษฎและแนวความคดทางปกครอง จะเหนไดวา รฐบาลซงเปนกลไกในการบรหารการปกครองของรฐนน ยอมมภาระหนาทอยางมากมายในการบรหารประเทศใหประชาชนไดรบความสข ความสะดวกสบายในการดารงชวต (Well Being) อกทงความมนคงแหงชาตทงในทางการเมอง เศรษฐกจ และสงคม (National Security) แตยอมเปนไปไมไดทรฐบาลจะดแลและจดทาบรการใหกบประชาชนไดทวถงทกชมชนของประเทศ เพราะอาจจะเกดปญหาเกยวกบความลาชาในการดาเนนงาน การทอาจจะไมสนองตอบตอความตองการของแตละชมชนได และรวมทงขอจากดเกยวกบงบประมาณ (Budget) และตวบคคลหรอเจาหนาทดาเนนงานใหทวถงได เมอเปนดงน การลดภาระของรฐบาลโดยการใหประชาชนไดเขามามสวนรวมในการปกครองตนเองเพอการสนองตอบตอความตองการของชมชน จะไดเกดความสะดวก รวดเรว และตรงกบความมงประสงคของชมชนนน ๆ จงเปนผลใหการปกครองทองถนมบทบาทและความสาคญเกดขน (สถาบนพระปกเกลา. 2560 : http://wiki.kpi.ac.th/index.php?)

การปกครองทองถน คอ รากฐานของการปกครองระบอบประชาธปไตย เพราะการปกครองทองถนจะเปนสถาบนฝกสอนการเมองการปกครองใหแกประชาชน ใหประชาชนรสกวาตนมความเกยวพนมสวนไดสวนเสยในการปกครอง การบรหารทองถน เกดความรบผดชอบ และหวงแหนตอประโยชนอนพงมตอทองถนทตนอยอาศยอนจะนามาซงความศรทธาเลอมใสในระบอบการปกครองประชาธปไตยในทสด

การปกครองทองถนทาใหประชาชนรจกทองถนการปกครองตนเอง (Self Government) หวใจของการปกครองระบอบประชาธปไตย ประการหนงกคอ การปกครองตนเองมใชเปนการปกครองอนเกดจากคาสงเบองบน โดยเปนการทประชาชนมสวนรวมในการปกครอง ซงผบรหารทองถนนอกจากจะไดรบเลอกตงมาเพอรบผดชอบบรหารทองถนโดยอาศยความรวมมอรวมใจจากประชาชนแลว ผบรหารทองถนจะตองฟงเสยงประชาชนดวยวถทางประชาธปไตยประชาชนออกเสยงประชามต (Reference) ใหประชาชนมอานาจถอดถอน (Recall) ซงจะทาใหประชาชนเกดความสานกในความสาคญของตนเองตอทองถน และมสวนรบรถงปญหาและแกไขปญหาทองถนของตน

��


การปกครองทองถนเปนการแบงเบาภาระของรฐบาล ซงเปนหลกสาคญของการกระจายอานาจ เนองจากภารกจของรฐบาลมอยอยางกวางขวาง นบวนจะขยายเพมขน ขณะทแตละทองถนยอมมปญหาและความตองการทแตกตางกน ประชาชนจงเปนผมความเหมาะสมทจะแกไขปญหาทเกดขนในทองถ นนนมากทสด และกจการบางอยางเปนเรองเฉพาะทองถน ไมเกยวกบทองถนอน ๆ และไมมสวนไดสวนเสยตอประเทศโดยสวนรวม จงเปนการสมควรทจะใหประชาชนทองถนดาเนนการดงกลาวเอง ทงนการแบงเบาภาระดงกลาวทาใหรฐบาลมเวลาทจะดาเนนการในเรองทสาคญ ๆ หรอกจการใหญ ๆ ระดบชาตอนเปนประโยชนตอประเทศชาตโดยสวนรวม และมความคลองตวในการดาเนนงานของรฐบาลจะมมากขน

การปกครองทองถนสามารถสนองตอบความตองการของทองถนตรงเปาหมายและมประสทธภาพ เนองจากทองถนมความแตกตางกนไมวาทางสภาพภมศาสตร ทรพยากร ประชาชน ความตองการ และปญหายอมตางกนออกไป ผทใหบรการหรอแกไขปญหาใหถกจดและสอดคลองกบความตองการของประชาชนไดเปนอยางดกคอ หนวยการปกครองทองถนนนเอง

การปกครองทองถนจะเปนแหลงสรางผนาทางการเมองและการบรหารของประเทศในอนาคต ผนาหนวยการปกครองทองถนยอมเรยนรประสบการณทางการเมอง การเลอกตง การสนบสนนจากประชาชนในทองถนยอมเปนพนฐานทดตออนาคตทางการเมองของตน และยงฝกฝนทกษะทางการบรหารงานในทองถนอกดวย

การปกครองทองถนโดยยดหลกการกระจายอานาจ ทาใหเกดการพฒนาชนบทแบบพงตนเองทงทางการเมอง เศรษฐกจ และสงคม โดยสรป ความสาคญของการปกครองสวนทองถน สามารถแบงออกเปนสองดวย คอ ดานการเมองการปกครอง และการบรหาร กลาวคอในดานการเมองการปกครองนนเปนการปพนฐานการปกครองระบอบประชาธปไตยและเรยนรการปกครองตนเอง สวนดานการบรหารนน เปนการแบงเบาภาระรฐบาลและประชาชนในทองถนไดหาทางสนองแกปญหาดวยตนเอง ดวยกลไกการบรหารตาง ๆ ทงในแงของการบรหารงานบคคล การงบประมาณ และการจดการ เปนตน

การปกครองสวนทองถน เปนรากฐานของการปกครองระบอบประชาธปไตยในระดบชาต เพราะเปนสถาบนทฝกหดใหประชาชนไดมสวนรวมทางการเมอง การปกครอง ทาใหประชาชนมความรสกเปนเจาของทองถนอนเปนทอยของตนเอง เกดความหวงแหนและความรบผดชอบตอชมชนทองถน ซงเปนผลใหประชาชนมความรสกทดตอการปกครองในระบอบประชาธปไตย การปกครองทองถนมหลายรปแบบ ทสอดคลองกบการปกครองระดบชาต เชน องคการบรหารสวนตาบล ภาวการณในปจจบน บทบาทขององคการบรหารสวนตาบล มความสาคญอยางยงตอความสาเรจหรอลมเหลวในการพฒนาเศรษฐกจ สงคม และการเมองการปกครอง ทงนเพราะองคการบรหา รสวนตาบล ทจดตงขน นอกจากจะมฐานะเปนนตบคคล มงบประมาณและบคลากรเปนของตนเองแลว ยงมอานาจในการตดสนใจกาหนดนโยบายหรอทศทางในการพฒนาทองถน มอานาจในการบรหารจดการใหเปนไปตามนโยบายของทองถน สาหรบความสาเรจขององคการบรหารสวนตาบลในการปฏบตหนาทเกดประสทธภาพ(Efficiency) ตอการพฒนาทองถนและสรางความพงพอใจ (Satisfaction) ใหกบประชาชนในชมชน นอกจากจะขนอยกบปจจยดานสมรรถนะ (Capability) ขององคการบรหารสวนตาบลในการบรหารจดการ (Administration) ทรพยากรทางการบรหารขององคกรใหเกดประสทธภาพ และประสทธผลสงสดแลวปจจยดานการมสวนรวม (Participation) ของประชาชนตอการบรหารจดการขององคการบรหารสวนตาบล การมสวนรวมของประชาชนตอระบบ

��


การเมองการปกครองในทกรปแบบและทกระดบ จะกอใหเกดการควบคมจากประชาชน ( Popular Control) ตอบคคลทดารงตาแหนงตาง ๆ ในหนวยการปกครองนน ๆ ทาใหบทบาทของบคคลทดารงตาแหนงในองคกรการเมองไดกระทาบทบาทของการกระทาจรง (Actual Role) ใหมความสอดคลองตองกน จงเปนสงทมความสาคญมากในการขบเคลอนองคาพยพการพฒนาทองถน ทงนภาวะผนาขององคกรทดถอเปนสวนทมความสาคญเปนอยางยง เพราะในการพฒนาองคกรใหเปนองคกรททรงคณคาในการบรหารงานสาธารณะแลว ยอมขนอยกบความรความสามารถของผบรหารองคการบรหารสวนตาบล ในการวางกรอบนโยบายทสอดคลองกบการพฒนาทองถนไดดและเกดประโยชนผลในทางปฏบต ประกอบกบความตอเนองในการดารงตาแหนง และความพรอมของคณะผบรหารทมาชวยบรหารองคกร และศกยภาพดานอนๆ ทงทเปนปจจยภายในและปจจยภายนอก สงเหลานจะเปนสวนเสรมสรางการพฒนาองคกรไดอยางมทศทาง มเปาหมาย กระบวนการระบบความคดในการตดสนใจใชสทธเลอกตงผบรหารทองถนของประชาชนจงมความสาคญเปนอยางยงในการบรหารงานทองถนในปจจบน

วตถประสงคของการวจย ในการวจยครงนมวตถประสงคเพอ

1. เพอศกษาระดบการตดสนใจเลอกตงผบรหารทองถนของประชาชนในเขตเทศบาลตาบลดงคอน อาเภอสรรคบร จงหวดชยนาท

2. เพอเปรยบเทยบระดบการตดสนใจเลอกตงผบรหารทองถนของประชาชนในเขตเทศบาลตาบลดงคอน อาเภอสรรคบร จงหวดชยนาท

3. เพอรวบรวมปญหาและขอเสนอแนะเกยวกบการตดสนใจเลอกตงผบรหารทองถนของประชาชนในเขตเทศบาลตาบลดงคอน อาเภอสรรคบร จงหวดชยนาท

กรอบแนวคดทใชในการวจย การวจยในครงน ผวจยไดศกษาเอกสารและผลงานวจยทเกยวของแลวบรณาการเปนกรอบแนวคดการวจยดงน

ตวแปรอสระ ตวแปรตาม

ปจจยสวนบคคล 1. เพศ 2. อาย 3. ระดบการศกษา 4. อาชพ

การตดสนใจเลอกตงผบรหารทองถนของประชาชนในเขตเทศบาลตาบลดงคอน

อาเภอสรรคบร จงหวดชยนาท 1. แรงจงใจภายใน 2. แรงจงใจภายนอก

��


วธดาเนนการวจย ประชากรและกลมตวอยางทใชในการศกษาครงน คอ ประชาชนผมสทธเลอกตงในเขตเทศบาลตาดงคอน

อาเภอสรรคบร จงหวดชยนาท จานวนทงหมด 250 คน โดยมงเนนศกษาแรงจงใจของ ตอการตดสนใจเลอกตงผบรหารทองถน ในเขตองคบรหารบรหารสวนตาบลควนมะพราว เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลเปนแบบสอบถามทผวจยสรางขนมา แบงออกเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 แบบสอบถามสถานภาพขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม ตอนท 2 แบบสอบถามแรงจงใจของประชาชนผมสทธเลอกตงในเขตเทศบาลตาดงคอน อาเภอสรรคบร

จงหวดชยนาท (Likert Rating Scale) คอ มากทสด มาก ปานกลาง นอย นอยทสด จานวน 40 ขอ ตอนท 3 เปนแบบสอบถามเกยวกบปญหา ขอเสนอแนะ แรงจงใจของประชาชนผมสทธเลอกตงในเขต

เทศบาลตาดงคอน อาเภอสรรคบร จงหวดชยนาท เปนแบบสอบถามปลายเปด (Open Ended) ทาการตรวจสอบความถกตองของแบบสอบถามกอนนาไปวเคราะหตามวธทางสถต เกณฑการแปลผล

ตามคาคะแนนเฉลยผวจยใชเกณฑในการแปรผล ของเบส (Best. 1970 : 190) โดยพจารณาจากคะแนนเฉลย

ผล/สรปผล การศกษาการตดสนใจเลอกตงผบรหารทองถนของประชาชนในเขตเทศบาลตาบลดงคอน อาเภอสรรคบร

จงหวดชยนาท วตถประสงคเพอ 1) เพอศกษาระดบการตดสนใจเลอกตงผบรหารทองถนของประชาชนในเขตเทศบาลตาบลดงคอน อาเภอรรคบร จงหวดชยนาท 2) เพอเปรยบเทยบระดบการตดสนใจเลอกตงผบรหารทองถนของประชาชนในเขตเทศบาลตาบลดงคอน อาเภอสรรคบร จงหวดชยนาท (3) เพอรวบรวมปญหาและขอเสนอแนะการตดสนใจเลอกตงผบรหารทองถนของประชาชนในเขตเทศบาลตาบลดงคอน อาเภอสรรคบร จงหวดชยนาท ผลการศกษาสรปได ดงน

1. ประชากรกลมตวอยางทตอบแบบสอบถามสวนใหญเปนเพศหญง คดเปนรอยละ 59.3 และเปน มอาย 50 ปขนไป คดเปนรอยละ 36.8 มระดบการศกษาตากวาหรอเทยบเทามธยมศกษา คดเปนรอยละ 54.9 ประกอบอาชพรบจาง คดเปนรอยละ 31.9

2. ผลการวเคราะหขอมลเกยวกบการตดสนใจเลอกตงผบรหารทองถนของประชาชนในเขตเทศบาลตาบลดงคอน อาเภอสรรคบร จงหวดชยนาท พบวา ประชาชนมแรงจงใจตอการตดสนใจเลอกตงผบรหารทองถนโดยรวมอยในระดบมาก เมอวเคราะหเปนรายดาน พบวา ดานแรงจงใจภายในมความคดเหนอยในระดบเหนดวยมาก และดานแรงจงใจภายนอกมความคดเหนอยในระดบมาก โดยประชาชนทมเพศ อาย ระดบการศกษา และอาชพ มแรงจงใจตอการตดสนใจเลอกตงผบรหารทองถนไมแตกตางกน

อภปรายผล ผลการศกษา เรอง การตดสนใจเลอกตงผบรหารทองถนของประชาชนในเขตเทศบาลตาบลดงคอน อาเภอ

สรรคบร จงหวดชยนาท สามารถอภปรายผลไดดงน ดานแรงจงใจภายในพบวา ประชาชนมแรงจงใจตอการตดสนใจเลอกตงผบรหารทองถนโดยรวม อยใน

ระดบเหนดวยมาก เมอวเคราะหเปนรายดาน พบวา ดานแรงจงใจภายใน โดยรวมประชาชนมความคดเหนอยในระดบมาก โดยขอทมความตองการสงสด 3 ลาดบ ลาดบแรกคอ ผสมครรบเลอกต งทเอาใจใสดแลทกขสขของประชาชน ลาดบท 2 มคณธรรม จรยธรรม และความยตธรรมในการบรหารงาน และลาดบท 3 ผสมครรบเลอกตงม

��


คณธรรม จรยธรรมซอสตย สจรต ตามลาดบ ทงนเพราะ แรงจงใจภายใน (Intrinsic Motives) เปนสงผลกดนจากภายในตวบคคลซงอาจจะเปนเจตคต ความคด ความสนใจ ความตงใจ การมองเหนคณคา ความพอใจ ความตองการสงตางๆ สงเหลานลวนมอทธพลตอพฤตกรรมคอนขางถาวร เชน คนงานทเหนองคการคอสถานทใหชวตแกเขาและครอบครวเขากจะจงรกภกดตอองคการ และองคการบางแหงขาดทนในการดาเนนการกไมไดจายคาตอบแทนทดแตดวยความผกพนพนกงานกรวมกนลดคาใชจายและชวยกนทางานอยางเตมท (Domjan.1996: 199) ซงสอดคลองกบงานวจยของพเชษฐ พรหมเชก (2554 : 76) ไดดาเนนการศกษาภมหลงทางเศรษฐกจ สงคม วาเปนปจจยทมผลทาใหพฤตกรรมการตดสนใจของแตละบคคลแตกตางกนออกไป สงเหลานไดแก สตปญญา ความเฉลยวฉลาด (intelligence) การศกษา ประสบการณ ขอมลทไดรบ บคลกภาพ ปจจยทางอารมณ ภาณพงษ ดอกอนทร (2551) ไดศกษาเรองความคดเหนของประชาชนทมตอลกษณะทพงประสงคของผบรหารทองถนและสมาชกสภาทองถน : กรณศกษาองคการบรหารสวนตาบลยางโยภาพ อาเภอมวงสามสบ จงหวดอบลราชธาน ทพบวา ในดานความเปนผนา ผบรหารทองถนและสมาชกสภาทองถน ตองมความคดวสยทศน ในการพฒนาทองถน รองลงมาคอผบรหารและสมาชกสภาทองถนทยนดรบฟงเอาใจใส ดแลทกขสขของความคดเหนของ และผบรหารทองถนและสมาชกสภาทองถนมความเขาใจและเหนใจผอน ในดานการบรหารงาน เหนดวยทผบรหารงานทองถน และสมาชกสภาทองถน มความสามารถ กากบดแลควบคมตรวจสอบการปฏบตงาน รองลงมาเหนดวยทผบรหารทองถน และสมาชกสภาทองถนมความสามารถในการตดสนใจ โดยใชเหตผลและขอมลทถกตอง ในดานจรยธรรม เหนดวยทผบรหารทองถน และสมาชกสภาทองถน เปนผรจกบาปบญคณโทษ รองลงมาเหนดวยทผบรหารทองถน และสมาชกสภาทองถน มความออนนอมถอมตน และในดานบคลกภาพ เหนดวยทผบรหารทองถน และสมาชกสภาทองถน มสขภาพจตทด ยมแยมแจมใส รองลงมาเหนดวยทผบรหารทองถน และสมาชกสภาทองถนมมารยาทด สภาพออนโยนและออนนอมถอมตน และเหนดวยทผบรหารทองถน และสมาชกสภาทองถนมความนาเชอถอและวางใจได

ดานแรงจงใจภายนอก พบวา ประชาชนมแรงจงใจตอการตดสนใจเลอกตงผบรหารทองถนโดยรวม อยในระดบมาก เมอวเคราะหเปนรายดาน พบวา แรงจงใจโดยรวมประชาชนมความคดเหน อยในระดบมาก เมอพจารณารายขอดจะมความตองการสงสดอย 3 ลาดบ คอ ตงใจสรางความเจรญใหกบทองถน นโยบายการบรหารงาน และใชอานาจโดยชอบธรรมในระหวางอยในอานาจ ตามลาดบ ทงนเพราะแรงจงใจภายนอก (Extrinsic Motives) เปนสงผลกดนภายนอกตวบคคลทมากระตนใหเกดพฤตกรรมอาจจะเปนการไดรบรางวล เกยรตยศชอเสยง คาชม หรอยกยอง แรงจงใจนไมคงทนถาวร บคคลแสดงพฤตกรรมเพอตอบสนองสงจงใจดงกลาวเฉพาะกรณทตองการสงตอบแทนเทานน (เกษรา ดวงมณ. (2545 : บทคดยอ) และสอดคลองงานวจยของศภโชค รตโน (2552 : บทค ดยอ) ทไดทาการศกษาทศนคตทางการเมองของประชาชนตอการเลอกตงนายกองคการบรหารสวนตาบลเหลาแดง อาเภอดอนมดแดง จงหวดอบลราชธาน พบวา ทศนคตของประชาชนในการเลอกตงนายกองคการบรหารสวนตาบลเหลาแดงอยในระดบปานกลาง ประชาชนมทศนคตเลอกผบรหารทองถนทมความเสยสละใหแกประชาชนและเปนกนเองกบทกคน และไมเลอกผบรหารทมความเหนแกตว ฉอราษฎรบงหลวง เอาประโยชนสวนตวมากกวาประโยชนสวนรวม มความตงใจจะไปใชสทธเลอกตงผบรหารทองถนและเลอกผบรหารทองถนทยอมรบความคดเหนของผอนและควบคมอารมณได พฤตกรรมทางการเมองของประชาชนอยในระดบปานกลาง เลอกนายกองคการบรหารสวนตาบลเหลาแดง โดยพจารณาจากทมททาประโยชนใหแกชมชนและสามารถสรางรายไดเสรมใหแกประชาชนในพนทได เลอกบคคลทไดรบการยอมรบและเคารพนบถอจากประชาชนตลอดจนเปนผมบทบาทในการประนประนอมกบผสมครทเปนคแขงและเลอกผบรหารทยดหลกนตธรรม มคณธรรม มความโปรงใส ประชาชนมสวนรวม ไมยงเกยวกบอบายมขทงปวง

��


ขอเสนอแนะ จากผลของการวจย ผวจยมขอเสนอแนะดงตอไปน

1. ควรมการรณรงคใหประชาชนในเขตเทศบาลตาบลดงคอน อาเภอสรรคบร จงหวดชยนาท เหนความสาคญของการเลอกตง และไปใชสทธเลอกผบรหารทองถน เพอการพฒนาของเทสบาล

2. ควรมการจดทาประชาพจารณของคณะผบรหาร เพอใหประชาชนไดมสทธแสดงความคดเหน โดยเฉพาะประเดนทางการเมองระดบทองถน ทประชาชนยงไมมความรความเขาใจ ใหประชาชนไดรบทราบและมสวนรวมชวยเสนอแนวคดตอการสรางแรงจงใจในการเลอกตงผบรหารทองถน เพอใหมผลงสมครรบเลอกตงบรหารพฒนาทองถนเปนไปตามความตองการของประชาชนมากทสด

3. ควรจะมการรณรงคใหทกฝายทมสวนเกยวของกบการเลอกตง มสวนรวมในการสอดสองดแล มความรวมมอกนทกฝายเพอใหเกดเปนประชาธปไตยโดยสมบรณ

เอกสารอางอง เกษรา ดวงมณ. (2545). การศกษาคณลกษณะนกการเมองทองถน ในความคาดหวงของคณะกรรมการชมชนใน

เขตเทศบาลตาบลแหลมฉบง จงหวดชลบร. ปญหาพเศษหลกสตรปรญญารฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต สาขาการบรหารทวไป. มหาวทยาลยบรพา.

พเชษฐ พรหมเชก. (2554). ภมหลงทางเศรษฐกจ สงคม. สารนพนธ ปรญญารฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต สาขาการจดการวชาเอกการปกครองทองถน วทยาลยเพอการพฒนา มหาวทยาลยทกษณ.

ภาณพงษ ดอกอนทร. (2551). ความคดเหนของประชาชนทมตอลกษณะทพงประสงคของผบรหารทองถนและสมาชกสภาทองถน : กรณศกษาองคการบรหารสวนตาบลยางโยภาพ อาเภอมวงสามสบจงหวดอบลราชธาน. วทยานพนธปรญญารฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต วทยาลยการปกครองทองถนมหาวทยาลยขอนแกน.

ศภโชค รตโน. (2552). ทศนคตทางการเมองของประชาชนตอการเลอกตงนายกองคการบรหารสวนตาบลเหลาแดง อาเภอดอนมดแดงจงหวดอบลราชธาน. วทยานพนธปรญญารฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต วทยาลยการปกครองทองถน. มหาวทยาลยขอนแกน.

สถาบนพระปกเกลา. (2560). การเลอกตงทองถน. แหลงทมา : http://wiki.kpi.ac.th/index.php?).

��


กระบวนการแกไข บาบด ฟนฟ และการปองกนการกระทาความผดซาของเดกและเยาวชนเพอการพฒนาสงคมไทยอยางยงยน

The process of modification, therapy, rehabilitation and prevention on repeat behavioral of children and youth to sustainable of Thai society ผวจย สบพงศ สขสม

บทคดยอ บทความนมวตถประสงคเพอนาเสนอความคดเหนตอกระบวนการพฒนาเดกและเยาวชนของไทยใหมคณภาพทยงยนในอนาคต ซงเปนททราบกนโดยทวไปวาการกระทาความผดของเดกและเยาวชน มหลายปจจยดวยกน ไมวาจะเปนปญหาทางดานครอบครว ปญหาดานความบกพรองทางจตใจหรอรางกาย ปญหาดานทางเศรษฐกจ ปญหาดานสภาพแวดลอมในชมชน และปญหาดานความออนดอยทางสตปญญาหรอประสบการณของเดกและเยาวชน ลวนเปนปญหาการกระทาความผดของเดกและเยาวชน ซงหากปลอยปละละเลยไมใหความสนใจเดกและเยาวชนเหลานน ยอมจะนาพาสงคมและประเทศชาตไปในทางทเสอมเสย ประกอบกบสภาวการณในปจจบนการกระทาความผดของเดกและเยาวชนมจานวนมาก และมความรนแรงเพมขน ดงนนจงมความจาเปนทจะตองมมาตรการในการแกไข บาบด ฟนฟและปองกนเดกและเยาวชนทกระทาความผดเหลานน คณะผพพากษาและผพพากษาสมทบของศาลเยาวชนและครอบครวจงตองดาเนนการวางแผนปฏบตงานดานนอยางเปนระบบ โดยเรมตงแตกระบวนการปองกนปญหา เชน การสรางเครอขายชมชนเครอขายคร พอแม ผปกครอง เพอเผยแพรความรในดานตางๆ เชน ความรดานกฎหมายคมครองเดก ความรดานยาเสพตดให โทษ ความรดานการจราจร และ สทธหนาทของเดกและเยาวชนทดตลอดถง บทบาทของพอแมและผปกครองทด นอกจากนการสรางเครอขายชมชนยงชวยในการตดตามดแลพฤตกรรมของเดกหรอเยาวชนทกระทาความผดหลงจากกลบสชมชน เพอมใหหวนไปกระทาความผดซา กระบวนการแกไข บาบด และฟนฟนเพอมงแกไขและปรบเปลยนพฤตกรรมของเดกหรอเยาวชนใหกลบตนเปนคนดสามารถกลบคนสสงคมไดกอนและหลงมคาพพากษาของศาล และกระบวนการพทกษคมครองสถาบนครอบครวเพอระงบขอพพาท โดยมงทจะยตความขดแยงในครอบครว ซงเปนสาเหตนาไปสความแตกแยกและหยารางกนในเวลาตอมาซงถอเปนสาเหตสาคญทกอใหเกดการกระทาความผดของเดกและเยาวชน คาสาคญ : การแกไข บาบด ฟนฟเดกและเยาวชน Abstract

This study aimed to present opinion of the process on development of children and youth of Thai sustainable quality in the future. There are many factors of children and youth offense whether it is problems of family, mentally and physically impairments, economy, environment and mental retardation or experiences of children and youth. These problems are children and youth offense. The abandoned children and youth do not pay attention to them; it will inevitably lead to a society and a nation in a derogatory way. It is necessary to measure of modification, therapy, rehabilitation and prevention on children and youth of that offense because of lot of offenses and violence are increase. The judges and associate judges

��


of Juvenile and Family Court must do for system plans, beginning from problems’

prevention such as to create networking of communities, teachers, parents and guardians in order to disseminate knowledge in various fields (knowledge of child protection law, drugs, traffic and the right duties of good children and youth along with the good role of parents). In addition, the creation of community networks can also help in monitoring the children or youth who has committed an offence after they return to the community. The aim of the process of modification, therapy and rehabilitation is behavior modification of children and youth. They can be good behavior for society before and after judgment along with the process of family protection to settle the dispute by aiming to end the conflict in the family which cause lead to breakage and divorce later, it is a major cause of children and youth delinquency.

Keywords : modification, therapy, children and youth rehabilitation ทมาและความสาคญของปญหา

ตามคากลาวทวา “เดกและเยาวชนคออนาคตของชาต” เดกและเยาวชนจงควรไดรบการปกปองคมครอง ใหเตบโตเปนทรพยากรทมคณคาของประเทศ และเปนททราบกนดวา สงคมไทยปจจบนเดกและเยาวชนมการกระทาความผดมจานวนเพมมากขนอยางตอเนอง และนบวนยงทวความรนแรงมากและขยายวงกวางเพมขนเรอยๆ เชนกน ซงเดกและเยาวชนในสายตาของประชาชนทวไป จดไดวาเปนกลมบคคลทออนประสบการณ ความร สกผดชอบชวดตางๆ และขาดความรเทาทนในดานตางๆ การเรยนร และการอบรมจากผใหญรอบขางจงนบเปนปจจยสาคญทจะทาใหเดกและเยาวชนเตบโตขนทงทางดานรางกาย ดานสตปญญา และความประพฤตเปนผใหญทด เพอชวยพฒนาและนาพาสงคม ประเทศชาตไปสความรงเรองตอไป เมอเดกและเยาวชนกระทาสงทผดมกจะไดรบการอภยโดยเหตทวายงไรเดยงสา ไมรสงใดถกสงใดผด ประกอบกบความคดทวา การทเดกและเยาวชนมความประพฤตทไมด เนองจากผใหญรอบขางบกพรองในเรองการอบรม ความผดจงอยทผใหญเหลานน ซงมหนาททจะตองอบรมสงสอนเดกและเยาวชนทอยในความปกครอง แตในภาวการณปจจบน การกระทาความผดของเดกและเยาวชนมไดอยในขอบเขตของการกระทาความผดทางศลธรรมเลกๆ นอยๆ เทานน แตกาวลวงถงขนการกระทาความผดกฎหมายบานเมอง โดยจะเหนไดจากขาวสารตางๆ ผานทางสอมวลชนหลากหลายแขนง มกปรากฏขาวคราวเกยวกบความประพฤตของเดกและเยาวชนในทางทเสยหาย ไมสมควรและผดกฎหมายเสมอ เชน การเสพและคา หรอลกลอบขนยาเสพตด การยกพวกตกนของกลมนกศกษาระหวางสถาบน การกอคดขมขน เรอยไปจนถงกระทงการก อคดฆาตกรรม หลายตอหลายครงทการกระทาของเดกและเยาวชนเหลาน มกเปนทวจารณทวไปในหมของประชาชนถงพฤตกรรมโหดเหยมผดวสยของเดกและเยาวชน แตในขณะเดยวกน เดกหรอเยาวชนทกระทาความผด กกระทาไปโดยรเทาไมถงการณถงผลทจะตามมา แตในบางครงกเกดจากการบงคบ ขเขญ ชกจง หลอกใหกระทาจากบคคลอน ปญหาการกระทาความผดของเดกและเยาวชนจะสงผลกระทบตอสงคมโดยสวนรวม ทงทาใหเดกและเยาวชนไมสมารถเตบโตเปนผใหญทมคณภาพอนเปนกาลงหลกของประเทศชาตตอไป การแกไขปญหาเดกและเยาวชนจงเปนการปองกนและพฒนาทรพยากรบคคลของประเทศ เพอมใหเกดปญหามากขนกวาเดม และหากสามารถพฒนาเดกและเยาวชนไดกถอไดวาเปนสวนหนงของการพฒนาประเทศไปดวย

��


ทมา : รายงานสถตคดศาลยตธรรมทวราชอาณาจกร ประจาป พ.ศ. 2559 หนา 12


��


ขอหาสงสด 5 อนดบ ทขนสการพจารณาและขอหาทพจารณาเสรจไปของศาลเยาวชนและครอบครวทวราชอาณาจกร จาแนกตามคดแพงและคดอาญา ประจาป พ.ศ. 2559


แนวคดเรองการกระทาความผดและสาเหตของการกระทาผดของเดกและเยาวชน 1. แนวคดเรองการกระทาความผดของเดกและเยาวชน ตามพระราชบญญตศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ.2553 ไดบญญตไวในมาตรา 4 วา “เดก” หมายความวา บคคลอายยงไมเกนสบหาปบรบรณ “เยาวชน” หมายความวา บคคลอายเกนสบหาปบรบรณแตยงไมถงสบแปดปบรบรณ การกระทาความผดของเดกและเยาวชนนน ตรงกบคาวา “Juvenile Delinquency” ซงในทางวชาอาชญาวทยาและทณฑวทยา ไมถอวาการกระทาเชนนนเปนอาชญากรรม แตจะเรยกการกระทาความผดของเดกและเยาวชนวา “การกระทาผด” และไมเรยกเดกและเยาวชนผกระทาความผดวาเปนอาชญากร แตจะเรยกการกระทาความผดของเดกและเยาวชนวา “การกระทาผด” และไมเรยกเดกและเยาวชนผกระทาความผดวา เปนอาชญากร เสรนทร ปณณะหตานนท (2555) ไดกลาวเกยวกบการกระทาผดของเดกและเยาวชนไววา พฤตกรรมทขดแยงกบความตองการคานยมของวฒนธรรมทครอบงาวถชวตของเยาวชน กคอ พฤตกรรมทฝาฝนคานยมหลก ซงเปนระบบทกอรปลกษณะนสยใจคอของเยาวชน แมกฎหมายบางอยางจะไมไดฝงรากลกในจารตประเพณของสงคม แตกปรากฏวา จารตประเพณหลายอยางไดถกนไปใชเปนพนฐานในการบญญตกฎหมาย ดงนน การกระทาผดขอ งเดกและเยาวชนจงมความหมายไปในทางพฤตกรรมบางรปแบบทขดแยงหรอตอตานสงคม ทาใหเกดการเสยระเบยบทงในทางสงคมและตวบคคล

��


2. สาเหตแหงการกระทาความผดของเดกและเยาวชน สาเหตแหงการกระทาความผดของเดกและเยาวชนนนเปนสาเหตเฉพาะบคคลบางคนอาจมเพยงสาเหต

เดยว ในขณะทบางคนกมหลายสาเหตประกอบกน สาเหตแหงการกระทาความผดมอยหลายประการ และอาจแยกศกษาเปน 3 ดานคอ ดานกฎหมาย นกกฎหมายเนนวาสาเหตแหงการกระทาความผดของเดกและเยาวชนเกดจากความเยาววย การรเทาไมถงการณหรอการถกหลอกใชจากผใหญ จงไมถอวาเปนการกระทาความผดในทางอาญา โดยถอวาเปนเพยงพฤตกรรมเบยงเบน จงไมลงโทษในทางอาญาแตจะใชวธการสาหรบเดกและเยาวชนแทน เพอแกไขความประพฤต ดานสงคมวทยา นกสงคมวทยาอธบายถงสาเหตแหงการกระทาความผดของเดกและเยาวชนวามาจากการทเดกและเยาวชนนนไดรบแบบอยางความประพฤตทไมด จากบคคลทอยรอบขาง เดกและเยาวชนยงขาดความหนกแนนทางจตใจ จงอาจถกครอบงา ชกจงไดงาย ทาใหพฤตกรรมเดกและเยาวชนประพฤตผดไปจากบรรทดฐานของสงคมและกลายเปนการกระทาความผดตอกฎหมายในทสด ดานจตวทยา นกจตวทยาอธบายสาเหตของการกระทาความผดของเดกและเยาวชนเอาไวหลายทฤษฎ กลาวคอบางทฤษฎเหนวา การกระทาความผดนนอาจเกดจากความผดปกตของรางกายหรอทางจต ซงอาจมมาตงแตกาเนด หรอเกดขนภายหลงความเจบปวยหรออบตเหต ซงสาเหตดงกลาวมแนวโนมทจะผลกดนใหอารมณของบคคลแปรปรวน ยงเปนเดกหอเยาวชน กอาจะทาใหเกดการขาดความยบยงชงใจ ไมสามารถควบคมตนเองได และมพฤตกรรมทเปนปฏปกษตอสงคมและคนรอบขางและกระทาความผดไดงาย ซงอาจเปนการกระทาทรนแรง อยางไรกตาม เราสามารถแยกแยะสาเหตแหงการกระทาความผดของเดกและเยาวชนเปน 2 สาเหตใหญ ๆ ดวยกน 1. สาเหตจากสงทอยรอบขางตวเดกและเยาวชน เชน ครอบครว สถานทอยอาศย บคคลรอบขาง สถานเรงรมย สภาวการณทางเศรษฐกจ การขาดแคลนเครองอปโภคบรโภคทจาเปน หรอบงเกดความวนวายในสงคม 2. สาเหตทเกดจากตวของเดกและเยาวชนเอง เชนความผดปกตทางรางกายหรอจตใจหรอเกดจากพนธกรรม ภาวะทางจตใจหรออารมณบกพรอง ความออนดวยสตปญญาหรอประสบการณ ระดบการศกษาของเดกและเยาวชน ปรชญาในการปฏบตตอเดกและเยาวชนทกระทาความผด แนวความคดหรอปรชญาในเชงอาชญาวทยาและทณฑวทยา สามารถแบงแยกไดเปน 2 แนวหลก ๆ ไดแก 1. ปรชญาทมงตอการลงโทษ เพอเปนการแกแคนตอผกระทาผด ปองกนและปราบปรามมใหมการกระทาความผด มกพบแนวความคดเชนนในสงคมทประชาชนสวนใหญเปนพวกอนรกษนยม แนวความคดน จะกาหนดโทษและลงโทษผกระทาผดเหมอนกน โดยไมคานงถงความแตกตางทางดานอายของผกระทาผด ดงทเคยพบวา ในป ค.ศ. ทประเทศองกฤษ ศาลไดพพากษาตดสนและลงโทษเดกอาย 9 ขวบ ฐานลกทรพยดวยการแขวนคอ 2. ปรชญาทมงเนนตอการแกไขฟนฟ เพอชวยเหลอใหผทกระทาความผดบางจาพวก ซงไดพจารณาแลวเหนวายงพอทจะเยยวยาไดโดยปรบปรงเปลยนแปลงแกไขความประพฤตได แทนทจะลงโทษ มกพบแนวความคดเชนวานในสงคมทประชาชนสวนใหญเปนพวกเสรนยม

�


มาตรการในการแกไข บาบด ฟนฟและปองกน ในนานาอารยประเทศรวมทงประเทศไทย การปฏบตตอเดกและเยาวชนทกระทาผดไดดาเนนตามแนวปรชญาทมงแกไขฟนฟ และชวยเหลอเดกและเยาวชนทกระทาผดใหสามารถกลบตวเปนพลเมองดได ทงน เนองจากเหนวา เดกและเยาวชนยงสามารถทจะเยยวยาแกไขเปลยนแปลงความประพฤตได และการทรฐเขามาเปนผดแลรบผดชอบเดกและเยาวชนทกระทาความผดแทนพอแมผปกครองเปนวธการทยอมรบโดยทวไป รฐจงตองหามาตรการตาง ๆ ทจะมงฟนฟเดกและเยาวชนทกระทาความผดใหสามารถกลบตวเปนพลเมองดได มากกวาทจะใชอานาจลงโทษอยางรนแรง มาตรการในการแกไข บาบด ฟนฟเดกและเยาวชนทกระทาความผด แยะไดเปน 4 ระยะ ระยะท 1 กรณกอนฟองคด

มาตรการพเศษแทนการดาเนนคดอาญากอนฟอง บญญตอยในมาตรา ๘๖ และ ๘๙ แหงพระราชบญญตศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ. 2553 มาตรการนใชในกรณทเดกและเยาวชนตองหาวากระทาความผด อยในระหวางการสอบสวน กอนทจะมการฟองคด โดยมสาระ สาคญสรปไดดงน คอ ความผดทตองหานนมอตราโทษอยางสงจาคกไมเกนหาป ไมวาจะมโทษปรบดวยหรอไมกตาม เดกหรอเยาวชนไมเคยไดรบโทษจาคกโดยมคาพพากษาถงทสดใหจาคกมากอน เวนแต เปนโทษทเกดจากความผดโดยประมาทหรอความผดลหโทษ เดกหรอเยาวชนตองสานกในการกระทา เมอผอานวยการสถานพนจพจารณาโดยคานงถงขอเทจจรงเกยวกบเดกหรอเยาวชนแลว เหนวา อาจกลบตนเปนพลเมองดโดยไมตองฟอง กจะจดใหมการประชมระหวางเดกหรอเยาวชน ผเสยหายและบคคลทเกยวของในการทาแผนแกไข บาบด ฟนฟใหเดกหรอเยาวชนปฏบตเพอปรบเปลยนความประพฤตของเดกหรอเยาวชน บรรเทาหรอทดแทนหรอชดเชยความเสยหายแกผเสยหาย หรอใหเกดความปลอดภยแกชมชนและสงคม แผนดงกลาวนผเสยหายและเดกหรอเยาวชนตองใหความยนยอม หลงจากนนตองเสนอแผนเพอขอความเหนชอบจากพนกงานอยการภายใน 30 วน นบแตวนทเดกหรอเยาวชนสานกในการกระทา หากพนกงานอยการเหนชอบและมการปฏบตตามแผนสาเรจ พนกงานอยการจะมคาสงไมฟอง คาสงดงกลาวถอวาเปนทสด สทธนาคดอาญามาฟองเปนอนระงบไป แตไมตดสทธผมสวนไดเสยทจะฟองเปนคดแพง มาตรการนมผลใหเดกและเยาวชนทตองหาวากระทาความผดในคดทมอตราโทษไมรายแรงและมพฤตกรรมทสารถแกไขดวยกระบวนการดงกลาวได ถกคดแยกออกจากกระบวนการยตธรรมโดยเรว แตมาตรการนกาหนดเงอนไขในการใหความคมครองเดกและเยาวชนดวยการใหศาลตรวจสอบความเหนชอบดวยกฎหมายของการจดการทาแผนแกไข บาบด ฟนฟ โดยพนกงานอยการจะแจงใหศาลทราบถงการจดทาแผน หากศาลเหนวา กระบวนการจดทาแผนไมชอบดวยกฎหมายศาลอาจมคาสงตามทเหนสมควรภายใน 30 วน นบแตวนทไดรบรายงาน ในกรณทการปฏบตตามแผนแกไข บาบด ฟนฟไมประสบความสาเรจ เดกหรอเยาวชนนนจะตองกบเขาสกระบวนการยตธรรมตามปกต โดยผอานวยการสถานพนจตองรายงานใหพนกงานอยการและพนกงานสอบสวนดาเนนคดตอไป ระยะท 2 กรณกอนมคาพพากษา

มาตรการพเศษแทนการดาเนนคดอาญาชนพจารณา บญญตอยในมาตรา 90 ถง 92 และมาตรา 132, 133 แหงพระราชบญญตศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ.2553 มสาระสาคญสรปไดดงน คอ ในกรณทมการฟองคดตอศาลแลวและคดอยในระหวางการพจารณา เดกหรอเยาวชนตองหาวากระทาความผดอาญาซงมอตราโทษอยางสงจาคกไมเกนยสบป เดกหรอเยาวชนนนไมเคยไดรบโทษจาคกโดยคาพพากษาถงทสดใหจาคกมากอน เวนแตเปนความผดทไดกระทาโดยประมาทหรอความผดลหโทษในเวลาใดๆ กอนมคาพพากษาหากเดกหรอเยาวชนสานกในการกระทาและผเสยหายยนยอม ทงโจทกไมคดคาน ประกอบกบพฤตการณแหงคดไมเปนภยรายแรงตอสงคมเกนสมควร และศาลเหนวา เดกหรอเยาวชนอาจกลบตนเปนคนดได

�


และผเสยหายอาจไดรบการชดเชย เยยวยาพอสมควร ศาลอาจมคาสงใหผอานวยการสถานพนจหรอบคคลทศาลเหนสมควรจดทาแผนแกไขบาบดฟนฟใหเดกหรอเยาวชนและบคคลทเกยวของด วยปฏบต โดยรปแบบแผนการประชม กเปนเชนเดยวกบมาตรการพเศษแทนการดาเนนคดอาญากอนฟองตามระยะท ๑ แลวเสนอตอศาลเพอพจารณาภายใน 30 วน หากศาลเหนชอบ ใหมคาสงจาหนายคดชวคราว กรณการปฏบตตามแผนแกไขบาบดฟนฟครบถวนแลว ศาลจะมคาสงจาหนายคดออกจากสารบบความ โดยกฎหมายบญญตใหสทธนาคดอาญามาฟองเปนอนระงบ แตไมตดสทธผมสวนไดเสยทจะดาเนนคดสวนแพง เดกหรอเยาวชนจะพนออกจากกระบวนการยตธรรม ในกรณทกระบวนการจดทาแผนแกไขบาบดฟนฟไมสาเรจหรอการปฏบตตามแผนไมบรรล ผอานวยการสถานพนจหรอบคคลหรอบคคลทศาลสงใหจดทาแผน ทาการแกไขแผนแลวรายงานใหศาลทราบ เพอศาลจะไดมคาสงตามทเหนสมควรหรอยกคดขนพจารณาตอไป เดกหรอเยาวชนนนตองกลบเขาสกระบวนการยตธรรมปกต

สวนมาตรา 132 นน กฎหมายไมไดจากดวาเปนคดทเดกหรอเยาวชนตองหาวากระทาความผดอาญาซงมอตราโทษอยางสงขากดไมเกนเทาใด เพยงแตศาลเหนสมควรวาพฤตการณแหงคดยงไมสมควรจะมคาพพากษา หรอบดา มารดา ผปกครอง หรอบคคลซงจาเลยอาศยอยดวยรองขอเทานน ศาลอาจมคาสงใหปลอยตวจาเลยชวคราว โดยกาหนดเงอนไข เชน ใหจาเลยรายงานตวตอพนกงานคมประพฤตหรอเจาพนกงานอนหรอบคคลใดหรอองคการดานเดก เขารบการแกไขบาบดฟนฟรบคาปรกษาแนะนา เขารวมกจกรรมบาบดหรอกจกรรมทางเลอก หากจาเลยปฏบตตามเงอนไขและภายในระยะเวลาทศาลกาหนดแลว ศาลจะสงยตคดโดยไมตองมคาพพากษา และใหถอวาสทธนาคดอาญามาฟองเปนอนระงบ แตถาจาเลยผดเงอนไข กตองเขาสกระบวนการยตธรรมตามปกตตอไป ระยะท 3 กรณมคาพพากษา

เมอเดกหรอเยาวชนกระทาความผดจนถกฟองตอศาลแลว การแกไขความประพฤตเดกและเยาวชนโดย คาพพากษานน มไดมวตถประสงคเพอลงโทษ แตเปนการแกไข บาบด ฟนฟเดกหรอเยาวชนใหสามารถปรบเปลยนพฤตกรรม ไมหวนกลบมากระทาความผดซาอก ซงมมาตรการทนามา ใชใหเหมาะสมกบเดกหรอเยาวชนได ๒ รปแบบ คอ

รปแบบท 1 การแกไข บาบด ฟนฟไมจากดอสรภาพ ในกรณทศาลเหนวา พฤตกรรมในการกระทาความผดของเดกหรอเยาวชนไมรนแรง เดกหรอเยาวชนเรยนหนงสออย และปญหาการกระทาความผดมไดเกดจากครอบครว หรอเปนการกระทาความผดครงแรก ไมมผลรายตอผเสยหาย ชมชน และการกระทาความผดของเดกหรอเยาวชนไมกระทบตออารมณ ความรสกของผเกยวของและสงคมมากกวาจะยอมรบได สรปคอ เปนคดทปกตศาลจะใหโอกาสจาเลยอยแลว ศาลจะพพากษาใหรอการกาหนดโทษ หรอรอการลงโทษจาคก ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 56 โดยอาจกาหนดเงอนไขคมประพฤตดงน

1. ใหไปรายงานตวตอผพพากษาสมทบศาลเยาวชนและครอบครว หรอพนกงานคมประพฤต ทก ..... เดอนตอครง มกาหนด ..... ป และใหตรวจปสสาวะหาสารเสพตดทกครงทมารายงานตว

2. ใหจาเลยเรยนหนงสอหรอประกอบอาชพใหเปนกจจะลกษณะ หากเรยนหนงสอใหนาผลการเรยนมาแสดงทกครงทมารายงานตว

3. ใหละเวนการคบหาสมาคมหรอการประพฤตใดอนอาจนาไปสการกระทาความผดเชนเดยวกนนอก 4. หามดมสรา สบบหร หรอยาเสพตดใหโทษทกชนด 5. หามเทยวเตรในเวลากลางคนหรอในสถานเรงรมยทกแหง เวนแตจะไดรบอนญาตจากผปกครอง กบให

อยในโอวาทของผปกครองโดยเครงครด

��


รปแบบท 2 การแกไข บาบด ฟนฟ โดยจากดอสรภาพ ในกรณทศาลเหนวา พฤตกรรมในการกระทาความผดของเดกหรอเยาวชนมความรนแรง เชน กระทาความผดหลายครงไมหลาบจา ไมสานกในการกระทาความผด กระทาความผดอยางรนแรงโดยไมสนใจในผลเสยหายผลกระทบจากการกระทามผลตอตวเดกหรอเยาวชน ครอบครว สงคมมาก เดกหรอเยาวชนมแนวโนมหรอโอกาสในการพฒนาพฤตกรรมของตนเองไปในทางทดนอยมาก ศาลอาจมคาพพากษาสงตวเดกหรอเยาวชนไปฝกอบรมในสถานฝกและอบรม ซงเปนระบบจากดอสรภาพ ในทางปฏบต กรณเดกหรอเยาวชนทกระทาความผดถกฟองตอศาลและใหการรบสารภาพกอนมคาพพากษา และในกรณทมคาพพากษาสงเดกหรอเยาวชนไปฝกอบรมในสถานฝกและอบรมในสถานฝกและอบรม ผพพากษาสมทบอาจเสนอมาตรการในการแกไข บาบด ฟนฟ เพอปรบเปลยนพฤตกรรมเดกหรอเยาวชนใหคนสครอบครวและอยในสงคมไดอยางปกตสข โดยสงเดกหรอเยาวชนนนพรอมผปกครองเขาทากจกรรมรวมกนในโครงการทศาลจดขน และเพอใหการแกไข บาบด ฟนฟเดกหรอเยาวชนทกระทาความผด ไดผลอยางมประสทธภาพ ระยะท 4 กรณตดตามหลงปลอยเดกหรอเยาวชน

เมอเดกหรอเยาวชนทกระทาความผดไดผานกระบวนการตามมาตรการแกไข บาบด ฟนฟ เดกและเยาวชนทกระทาความผดตามระยะท 1 ระยะท 2 หรอระยะท 3 ขางตนแลว กจะอยมรขนตอนทจะตองกลบสครอบครวและชมชน แมกอนไดรบการปลอยตว เดกและเยาวชนจะไดรบการบาบด ฟนฟ ปรบเปลยนพฤตกรรมมาแลวดงทกลาวไวขางตนกตาม แตสภาพครอบครวและชมชนทมสงแวดลอมหรอสงเรา หรอสงยวยแบบเดมๆ กอาจทาให เดกหรอเยาวชนเหลานนมโอกาสจะหวนไปกระทาความผดซาอก หากเปนเชนน เดกหรอเยาวชนกจะวนเวยนเขาออกในกระบวนการยตธรรมของศาลอยเรอยๆ ซงเทากบวาศาลเยาวชนและครอบครวไมสามารถแกไขเดกและเยาวชนใหกลบตวเปนพลเมองดได และไมถอวาประสบความสาเรจในการทางานเพอเดกและเยาวชน เกราะปองกนโดยการตดตามดแลสอดสงพฤตกรรมของเดกและเยาวชนนอกจากบดามารดา ผปกครอง ญาตพนองของเดกและเยาวชนเหลานนจะตองมสวนรวมในการแกไข บาบด ฟนฟแลว ชมชน ถอวามสวนสาคญอยางยงทจะชวยกนแกไข บาบด ฟนฟเดกหรอเยาวชนหลงจากกลบสครอบครวและชมชน เพราะหากชมชนตงขอรงเกยจไมยอมรบ หรอไมใหโอกาสแกเดกและเยาวชนทกลบตวเปนคนดแลว เทากบเปนการผลกดนเดกและเยาวชนออกจากสงคมอนจะมผลใหเดกและเยาวชนนนหวนกลบไปกระทาความผดซาอก

จากบทบญญตของพระราชบญญตศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ.๒๕๕๓ เหนไดวาเจตนารมณของกฎหมายมจดประสงคหรอจดมงหมายเพอนาหลกการบาบด ฟนฟมาใช เพอเนนถงสทธเดกและเยาวชนผกระทาความผด และความเปนอยของเดกและเยาวชนหลงกระทาความผด เพอใหเดกและเยาวชนกลบสสงคมดวยวธการทดทสด และเพอกลบไปอยในสงคมไดอยางปกต ไมเปนปญหาและเปนทรงเกยจของสงคม ศาลเยาวชนและครอบครวจงตองพฒนาระบบงานโดยเนนการทางานเพอพทกษสถาบนครอบครว โดยประสานการทางานกบชมชนทงในเชงรก คอ การปองกนมใหเดกและเยาวชนกระทาความผด และเชงรบเมอเดกและเยาวชนกระทาความผดแลวโดยมงแกไขบาบด ฟนฟ ตอลดจนการสรางมาตรการในการกลบคนสสงคมเพอไมใหการกระทาความผดซา

��


บทสรป สาเหตการกระทาความผดของเดกและเยาวชนและแนวทางหรอมาตรการในการพจารณาพพากษาคด ตลอดจนการแกไข บาบด ฟนฟ ตามพระราชบญญตศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ. 2553 รวมทงพระราชบญญตคมครองเดก พ.ศ.2546 แลวพบวาสาเหตหลกทเดกและเยาวชนกระทาความผด พอสรปไดดงน 1. ปญหาจากปจจยทางดานครอบครวของเดกและเยาวชน 2. ปญหาจากปจจยทางดานความบกพรองทางจตใจหรอรางกายของเดกและเยาวชน 3. ปญหาจากปจจยทางดานเศรษฐกจ 4. ปญหาจากปจจยทางดานสภาพแวดลอมในชมชน 5. ปญหาจากปจจยทางดานความออนดอยทางสตปญญา หรอประสบการณของเดกและเยาวชน แนวทางแกไข บาบด ฟนฟ และปองการกระทาความผดของเดกและเยาวชนพบวา มปญหาขอขดของในการปฏบตดงน 1. ปจจบนหลกเกณฑ วธการ และเงอนไขในการจดทาแผนแกไข บาบด ฟนฟ ทกาหนดใหเปนไปตามระเบยบทอธบดกาหนดและขอบงคบของประธานศาลฎกาตามพระราชบญญตศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ.๒๕๕๓ มาตรา 87, 91 และ 132 ตามลาดบ ยงไมมการออกระเบยบหรอขอบงคบแตอยางใด ดงนนแมวาจะเปนมาตรการทเปนประโยชนสงสดกบเดกและเยาวชนกยงไมสามารถนามาปฏบตได 2. กจกรรมในรปแบบโครงการตางๆ ทใชเปนแนวทางแกไข บาบด ฟนฟ และปองกนเดกและเยาวชนกระความผด มคาใชจาย จงเปนอปสรรคหนงในการแกไข บาบด ฟนฟ และปองกนเดกและเยาวชนกระทาความผด

ขอเสนอแนะ 1. ควรมระเบยบ แนวทางแกไข บาบด ฟนฟโดยเรว เพอจะไดใชเปนหลกเกณฑในการปฏบตงานใหเปนไปตามเจตนารมณของกฎหมาย 2. มการจดสรรงบประมาณทเพยงพอในการจดกจกรรมในโครงการตางๆ ของศาลเยาวชนและครอบครวทวราชอาณาจกร ในการแกไข บาบด ฟนฟและหองกนการกระทาความผดของเดกและเยาวชน 3. มงเนนใหศาลเยาวชนและครอบครวมนโยบายปรบกระบวนการพฒนาระบบงานสแนวทางพทกษ คมครองสทธเดก เยาวชนและครอบครวเชงรก โดยมการประสานงานกบหนวยงานอนทเกยวของกบการแกไข บาบด ฟนฟ และปองกนเดกและเยาวชนกระทาผด ตลอดจนจดโครงการใหเดกและเยาวชนไดเรยนรขนตอนการทางานในกระบวนการยตธรรมของศาลเยาวชนและครอบครว อนเปนการแกไขปญหาทตนเหต ซงจะมผลใหลดปรมาณการกระทาความผดลดลงได

��


เอกสารอางอง กฎหมาย ประมวลกฎหมายอาญา พระราชบญญตคมครองเดก พ.ศ. 2546 พระราชบญญตจดตงศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ. 2553 ธรศกด เงยวจตร. 2553. การแกไข บาบด ฟนฟและเยยวยาเดกและเยาวชนทกระทาความผดอาญาโดยศลปะบาบด.

รายงานสวนบคคล หลกสตร “ผพพากษาผบรหารในศาลชนตน” รนท 8 เสวรนทร ปณณะหตานนท (2555) พฤตกรรมเบยงเบน สบคนเมอ 15 มกราคม 2561 จาก

http://www.polsci.chula.ac.th/sumonthip/deviande47.htm เสกสทธ สวรรยาธปต. (2554). การกระทาความผดเกยวกบทรพย ยาเสพตด และชวตรางกาย (คดรายแรง) ของเดก

และเยาวชนในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล : การศกษาวจยโดยใชทฤษฎการควบคมตนเอง. ปรชญา ดษฎบณฑต. สาขาอาชญาวทยา การบรหารงานยตธรรมและสงคม มหาวทยาลยมหดล.

สมพร อมรชยนพคณ. กระบวนการยตธรรมกบการกระทาความผดของเดกและเยาวชน. ออนไลน เขาถงไดจาก : www.lawonline.co.th (วนทสบคนขอมล 17 มกราคม 2561)

อรอมา วชรประดษฐพร. 2555. สาเหตการกระทาความผดของเดกและเยาวชนกบมาตรการแกไขในเชงรก. รายงานสวนบคคล หลกสตร “ผพพากษาผบรหารในศาลชนตน” รนท 10

รายงานสถตคดของศาลทวราชอาณาจกร ประจา� ป พ.ศ.2559. สานกงานศาลยตธรรม

��


สารบัญ การทํา Visual treatment objective (VTOการ ......สารบ...

Documents

Transcript of สารบัญ การทํา Visual treatment objective (VTOการ ......สารบ...