กองทุน สำ รองเลี้ยงชีพ · ปราชญ์ซุนวู...

ศกษาดงานญปน

ปท 14 ฉบบท 59 เมษายน - มถนายน 2561

กองทนสำ�รองเลยงชพ

Content หนา

บรรณาธการแถลง 2

อารมณ ความกลว ความกลา เรองของ “ตวเรา” กบการลงทน 3

การศกษาดงาน ประเทศญปน 7

รอบรวสมาคม 12

บทเรยนจากการบรหารจดการ กองทนบ�าเหนจบ�านาญญปน 17

เศรษฐกจไทยมภมคมกนเพมขนแคไหนเมอเทยบกบป 2540 22

สารบญ

ทปรกษากองบรรณาธการ บรรณาธการ กองบรรณาธการ

1. ดร.พสฐ ลอาธรรม นายท�านอง ดาศร 1. นายเชดศกด สกลทววฒน2. นางอญชล เจยประเสรฐ3. นางราตร จารวนากล4. นายธนะ บ�ารงแสง5. นายเจษฎา จนทวงษโส6. ดร.สเมต สวรรณพรหม7. นายอาคม ไมดดจนทร8. นายโกศล ประสารทอง9. นายกานต ลชตากล

2. เรออากาศเอก กนก ทองเผอก

3. นายสมชย จรงธนะกจ

4. นายธรพนธ วภาวกล

5. นายมโนชย สดจตร

จดท�ำโดย/สมาคมกองทนส�ารองเลยงชพ ส�ำนกงำน/164 ซอยนนทร 14 ถนนนนทร แขวงชองนนทร เขตยานนาวา กรงเทพฯ 10120 โทรศพท 0-2294-7430-2 โทรสำร 0-2284-3934

เวบไซต www.aop.or.th

คณะผจดทำา

1. นางปญญวณาชา ชนะรชชรกษ

2. นางขนษฐา ชายดวงค�า

สมาคมกองทนสำารองเลยงชพ 1

บรรณาธการแถลงสวสดสมาชกและผรวมเดนทางศกษาดงานทญปนทกทานครบ

วารสารของสมาคมกองทนส�ารองเลยงชพฉบบน เปนฉบบพเศษอกเลม

หนง ทไดสะทอนความประทบใจของผรวมเดนทางทไดเรยนรประสบการณจรง

เกยวกบการบรหารจดการกองทนบ�าเหนจบ�านาญของประเทศญปน ทงนเพอ

เพมทกษะและขดความสามารถของบคลากรในแตละหนวยงาน รวมทงไดบทเรยน

ทจะน�ามาปรบใช นอกจากนนผลได(outcome)ทส�าคญอกประการหนงคอการสราง

เครอขายระหวางกน ซงจะยงประโยชนในการพฒนาระบบกองทนเลยงชพรวมกน

ใหเขมแขงตอไป

การศกษาดงานครงนเปนครงแรกทมผรวมศกษาดงานถง 36 คน จาก 11

หนวยงาน โดยไดไปศกษาดงานทบรษท Nomura Asset Management, Fidelity

International/FIL Investments (Japan), Tokio Marine Group,และ Tokyo Stock

Exchange ซงคณะเดนทางไดรบการตอนรบอยางดยง ทงนการไดมโอกาสไปศกษา

ดงาน ณ สถาบนทมชอเสยงระดบโลกดงกลาวไดนน สมาคมไดรบความรวมมอใน

การประสานงานอยางดยงจาก บรษทในเครอของ โนมระฯ และโตกโอฯ ใน

ประเทศไทย และ Fidelity International จากประเทศสงคโปร ซงสมาคมขอขอบคณ

เปนอยางสงไว ณ ทนดวย

อนงประเทศไทยไดผานวกฤตการเงนเมอป 2540 เปนเวลา 21 ป เมอ 2

กรกฎาคม 2561 วารสารฉบบน นอกจากมเรองเกยวกบ บทเรยนจากการบรหาร

จดการกองทนบ�าเหนจบ�านาญของญปน รวมทงความประทบใจของผรวมเดนทาง

และบทความพเศษ เรอง อารมณ ความกลว ความกลา เรอง”ตวเรา” กบการลงทน

แลว ยงไดน�าเรอง “เศรษฐกจมภมคมกนเพมขนแคไหน เมอเทยบกบป 2540” มา

เปนอาหารสมองอยางจใจใหทานผอานดวย

สดทายน ในนามของสมาคมกองทนส�ารองเลยงชพ ผมขอขอบคณผรวม

เดนทางทใหความรวมมออยางดยง และ และการอนเคราะหการแปลจากญปน

เปนไทย จาก คณกฤตพล วภาวกล จนท�าใหการศกษาดงานครงน ส�าเรจลลวง

อยางเตมอม ตามเปาหมายทไดก�าหนดไว

ทำานอง ดาศรบรรณาธการ

2 สมาคมกองทนสำารองเลยงชพ

ปราชญซนว เคยกลาววลอนเปนอมตะวา “รเขารเรา รบรอยชนะรอย” หากน�ามาใชเปรยบเปรยการลงทนคงพอจะพดไดวานกลงทนหลายทาน “รเขา” เปนอยางด รเขาในทนกคอรจกเครองมอเพอการลงทนทงตราสารทน (Equity Instruments) ทอยเคยงคกบตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย มามากกวา 40 ป และยงมตราสารหน (Debt Instruments) ทมความสขมนมลกไมหวอหวา แตกใหผลตอบแทนทกาวเตบโตอยางมนคง และตราสารอนพนธ (Derivatives Instruments) ทสามารถน�าไปใชไดหลายอยาง ทงปองกนความเสยง เกงก�าไร หรอแมแตสรางกลยทธการลงทนใหมๆ เรยกไดวาเปนนองใหมทอเนกประสงคไมธรรมดาจรงๆ รวมถงผลตภณฑทางการเงนอนๆ ทอาจเกดขนอกในอนาคต

หลงจากท “รเขา” แลวลองมา “รเรา” บางดกวา... มคนกลาววา “สงทใกลตวทสด เรากบเหนคณคานอยทสด” ค�ากลาวนอาจท�าใหรสกไดวา “เรา” อาจยงไม “รเรา” อยางแทจรง ดงนน ขอเรมตนการ “รเรา” ดวยการตงค�าถามวา “ทานคดวาเสนตรงดานลางรป A และ B รปไหนยาวกวากน”

สวนมากเราจะตอบวาเสนตรง A ยาวกวาเสนตรง B (หากมองดวยสายตาแบบผานๆ) ทงทในความเปนจรงแลวเสนตรง A และ B ตางกมความยาวเทากน ปรากฏการณนเปนผลมาจาก “การลวงทางสายตา (Visual illusion)” ทเปนผลมาจากกระบวนการผดพลาดในการท�างานของสมอง คราวนถาสมมตวาการลวงทางสายตา หรอกระบวนการท�างานทผดพลาดของสมองมาเกดขนในชวงเวลาทพวกเราก�าลงตดสนใจลงทน ยอมจะสงผลตอโชคชะตา ความมงคง และความส�าเรจจากการลงทนของเราอยางยากทจะหลกเลยง

A

B

อำรมณ ควำมกลว ควำมกลำ เรองของ “ตวเรา” กบการลงทน

ดร.สรร พวจนทรเจำหนำทบรหำรอำวโส

ส�ำนกงำนคณะกรรมกำรก�ำกบหลกทรพยและตลำดหลกทรพย


จากการทดสอบทางจตวทยาในรปแบบน และรปแบบอนๆ ทเกดขนจงเกดค�าถามวาแลวปจจยจตวทยาเหลานสงผลตอการตดสนใจลงทนของนกลงทนอยางไร ดงนนในชวงทศวรรษท 1990 นกจตวทยา รวมถงนกวชาการดานเศรษฐศาสตรและการเงน อาทเชน Amos Tversky (University of Michigan), Daniel Kahneman (Princeton University และไดรบ Nobel Prize สาขาเศรษฐศาสตรในป 2002), Werner DeBondt (DePaul University), Richard Thaler (University of Chicago ), Robert Shiller (Yale University) และ Meir Statman (Santa Clara University) ไดใชความพยายามในการอธบายผลกระทบของปจจยทางจตวทยาทมตอพฤตกรรมของนกลงทน และตอการเคลอนไหวของระดบราคาหลกทรพยซงการศกษาในลกษณะนตอมาจงถกขนานนามวา “การเงนเชงพฤตกรรม (Behavioral Finance)”

ทฤษฎการเงนดงเดม (Traditional Finance) ทเราเคยเรยนรมาในรวมหาวทยาลยนน มขอสมมตฐานในการศกษาทส�าคญอยหลายอยาง หากจะสรปขอสมมตฐานหลกทส�าคญจากความทรงจ�าของผเขยนครงยงเปนนกศกษาในรวมหาวทยาลย ไดนกถงหนงสอของ ผชวยศาสตราจารย ดร.สนต กระนนทน เรอง ความรพนฐานการเงน: หลกการ เหตผล แนวคด และการวเคราะห ททานอาจารยไดกรณาสรปไวเปน 3 ขอ คอ (1) บคคลเปนผมเหตมผล (Rationality) เพราะฉะนนจากสมมตฐานนกลาวไดวาบคคลสามารถรบร และพจารณาไดดวยตนเองวาสงใดด สงใดถกตอง อยางมเหตผล (2) บคคลเปนผทมความตองการไมสนสด และ (3) บคคลจะเปนผไมชอบความเสยง (Risk Aversion) ดงนนจากขอสมมตฐานหลก ทง 3 ขอจงกลาวไดวา บคคลทวไปจะพยายามเลอกทางเลอกทมอตราผลตอบแทนทคาดหวง (Expected Return) สงทสด และในขณะเดยวกนตองมความเสยง (Risk) ต�าทสด

เพราะฉะนนหากมทางเลอกทตองเผชญกบความเสยงทเทากน เราจะเลอกทางเลอกทมอตราผลตอบแทนมากทสด หรอในทางกลบกน หากตองเผชญกบทางเลอกทมอตราผลตอบแทนทเทากน เรายอมจะเลอกทางเลอกทมความเสยงต�าทสด นอกจากนนทฤษฎการเงนยงกลาวถงเรองของ “กฎแหงราคาเดยว (Law of One Price)” ซงพอจะอธบายในเชงการลงทนในหลกทรพยไดวา หลกทรพยทมอตราผลตอบแทนทเทากนควรจะมราคาอยในระดบเดยวกน (ดงนน อตราผลตอบแทนจงไมใชราคา แตอตราผลตอบแทนน�าไปใชหาราคาได) ทงนเพอเปนการปองกนการแสวงหาก�าไรของนกคาก�าไร (Arbitrageurs) อนเปนผลมาจากระดบความแตกตางกนของราคาหลกทรพย

ในโลกแหงความเปนจรงหากสงตางๆ ทเกดขนในตลาดเปนไปตามเงอนไขตางๆ ขางตน ยอมสงผลใหตลาดเปนตลาดทมประสทธภาพ (Market Efficient) ส�าหรบค�าวาตลาดทมประสทธภาพน คงตองนกไปถงนกวชาการชาวตางชาตคนหนงคอ Eugene Francis Fama ซงไดพดถงตลาดทมประสทธภาพไวตงแตป ค.ศ. 1970 วาเปน ตลาดทราคา (หลกทรพย) ไดถกสะทอนอยางสมบรณจากขอมลขาวสารทมอยในขณะนน แตในความเปนจรงเปนการยากทจะท�าใหราคาของหลกทรพยในตลาดหลกทรพยสามารถสะทอนขอมลขาวสารไดทงหมด เนองจากเหตผลหลายประการ แตเหตผลประการหนงทนาสนใจ คอ การมนกลงทน ทเรยกวา “Noise Traders” ลงทนในหลกทรพยโดยปราศจากการใชขอมลขาวสารในการตดสนใจ อาทเชน นกลงทนอาจซอขายหลกทรพยเพยงเพราะความพงพอใจ หรอไมพงพอใจในหลกทรพยนนๆ ดงนนจงท�าใหราคาของหลกทรพยตางๆอาจเปนราคาทไมไดสะทอนถงขอมลขาวสารทมอยจรงในขณะนน เนองจากไดรบผลกระทบจากปจจยดานจตวทยาเขามาเกยวของ (เชน ความชอบ ไมชอบ ความรก โลภ โกรธ หลง อนๆ)

การศกษาทางการเงนดงเดมหรอ Traditional Finance (บางคนอาจเรยกวา Classical Finance) ไมไดน�าปจจยทางจตวทยาทสามารถสงผลกระทบตอการตดสนใจของนกลงทนเขามารวมในการศกษา แนวคดของการศกษาจงตงอยบนหลกการทสอดคลองกบขอสมมตฐานทกลาวถงไปแลว นนคอ

• บคคลเปนผมเหตผลในการตดสนใจ (Rational) และ

• เมอบคคลตองคาดการณเกยวกบเรองตางๆ ในอนาคตกจะท�าไดโดยทไมมอคตใดๆ เขามาเกยวของ


จากหลกการ แนวคด ทฤษฎตางๆ นกวชาการดานการเงนจงน�าไปใชสรางสรางทฤษฎกลมสนทรพย (Portfolio Theory) อนเลองชอ ขนเพอใชเปนแบบจ�าลองประกอบการตดสนใจลงทน แบบจ�าลองทเปนทรจกกนอาทเชน แบบจ�าลองการประเมนราคาสนทรพยทน (Capital Asset Pricing Model หรอ CAPM) แบบจ�าลองการท�าก�าไรโดยปราศจากความเสยง (Arbitrage Pricing Theory หรอ APT) แบบจ�าลองในการประเมนราคาออปชน (Option Pricing Model) เปนตน ถาพๆ เพอนๆ ไดมโอกาสยอนล�ารกถงวนเกาๆ ในหองเรยน คงพอจะยงจ�าไดวาขอสมมตฐานทใชเปนเหมอนกรอบการพฒนาแบบจ�าลองเหลานในขณะนนๆ ยงไมมการพจารณาถงปจจยทางจตวทยา (Psychology Factors) ทอาจกอใหเกดการเปลยนแปลงในพฤตกรรมของบคคล ทงทในโลกแหงความเปนจรงนกจตวทยาพบวาการกระท�า หรอการตดสนใจของบคคลบอยครงทไมอาจคนหาเหตผลของการกระท�านนๆได หรออาจบอกไดวานกลงทนซงรวมถงคนทวๆ ไป อยางพวกเราดวยไมไดเปนผมเหตผลเสมอไป ฉะนนหาก นกลงทนมความเขาใจเรองจตวทยา และสามารถน�ามาใชประกอบการตดสนใจเพอการลงทนกจะสงผลใหมโอกาสจะประสบความส�าเรจมากขน ส�าหรบเปาหมายของการน�าความรทางจตวทยามาใชรวมกบการจดการลงทนกเพอ

• ท�าความเขาใจกบปจจยทางจตวทยาทสงผลตอกระบวนการตดสนใจของนกลงทน• สามารถเขาใจปจจยทางจตวทยาทสงผลตอการลงทนของนกลงทน• หลกเลยงการเกดขนของปจจยทางจตวทยาทจะสงผลตอการลงทน และบนทอนความมงคงของนกลงทนจาก

การลงทน

จากการศกษาของ Kahneman และ Tversky ตงแตป ค.ศ. 1981 พบวาเมอบคคลตองเผชญกบการตดสนใจบนทางเลอกทใหผลลพธเหมอนกน แตถกเสนอในรปแบบทแตกตางกนหากเปนการเสนอในมมมองเชงบวก (ผลด ผลได ไมสญเสย ก�าไร เปนตน) บคคลทวไปจะมลกษณะของการหลกเลยงความเสยง (Risk Aversion) ตามท Traditional ไดอธบายไว ในทางกลบกนหากเปนการน�าเสนอในดานลบ (ผลราย ผลเสย สญเสย ขาดทน เปนตน) บคคลทวไปจะมลกษณะของการมงหาความเสยง (Risk Seeking) ซงเปนจดทไมสอดคลองกบสงท Traditional Finance ไดอธบายไว แตเปนสงทนกการเงนเชงพฤตกรรม ไดอธบายวาเปนผลจากปจจยทางจตวทยาทเรยกวา “Loss Aversion”

มการทดลองทางจตวทยาของ Tversky และ Kahneman ในป 1981 เพอทดสอบ Loss Aversion ซงเปนการทดลองทถกกลาวถงอยางกวางขวาง ดงน (ตวอยางขางลางปรบปรงจากการทดลองของ Tversky และ Kahneman)

หากทานตองเตรยมตวรบมอกบเชอโรครายทคาดวาจะสงผลใหคนจ�านวน 600 คนตาย

สถานการณท 1 มโอกาสท (เลอก (A) หรอ (B) ขอใดขอหนง)(A) ผตดเชอจะรอดชวต 200 คนอยางแนนอน(B) มโอกาส 1 ใน 3 ทผตดเชอจะรอดชวต

สถานการณท 2 มโอกาสท (เลอก (C) หรอ (D) ขอใดขอหนง)(C) ผตดเชอ 400 คนจะเสยชวตแนนอน (ตายสนท)(D) มโอกาส 2 ใน 3 ทผตดเชอเสยชวตทงหมด และ 1 ใน 3 ทผตดเชอรอดชวต

จาก 2 สถานการณ พบวาคนสวนมากเลอก (A) ในสถานการณท 1 และเลอก (D) ในสถานการณท 2

นนคอตองการใหผตดเชอรอดตาย 200 คนอยางแนนอน (ในสถานการณท 1) โดยไมตองการเผชญกบความเสยงใดๆ ซงเปนลกษณะของการหลกเลยงความเสยง (Risk Aversion) ขณะทในสถานการณท 2 คนสวนมากจะเลอก (D) นนคอตองกลาเสยงดกวาจะใหผตดเชอตายอยางแนนอน 400 คน ซงลกษณะแบบนเรยกวาเปนการมงหาความเสยง (Risk Seeking) ซงไดรบอทธพลมาจาก Loss Aversion


ทงนหากท�าการค�านวณโดยใชหลกคาคาดหวงของผลตอบแทนทจะไดรบ (Expected Return) จะพบวาในสถานการณท 1 ทง 2 ทางเลอกคอ (A) และ (B) จะใหผลลพธเดยวกนคอ ผตดเชอ 200 คนจะรอดชวต โดยการกลาวถงสถานการณท 1 เปนการมองดานดคอ มมของคนทรอดชวต ขณะท สถานการณท 2 ทง 2 ทางเลอกคอ (C) และ (D) จะใหผลลพธเดยวกนคอมผตดเชอตาย 400 คน เปนการมองดานรายคอ มมของจ�านวนผเสยชวต จากผลการทดลองน Tversky และ Kahneman จงเชอวาหากเปรยบเทยบตอ 1 หนวย เทาๆ กน ความเจบปวดจากการสญเสย (ผตดเชอตาย) นนรนแรง รายกาจกวาความดใจ (ผตดเชอรอด) ทงทในความจรงหากค�านวณอยางเปนเหตผล พบวาตางกใหผลลพธเทากน เพยงแตในสถานการณท 2 เรายอมไมสบายใจ ทจะกลาววาจะใหผตดเชอตาย (แนนอน) 400 คน นนเอง

จากการทดลองของ Tversky และ Kahneman หากน�ามาอธบายปรากฏการณในตลาดหนอาจจะบอกไดวา การหลกเลยงการขาดทน (Loss Aversion) เปนเรองทเกยวของกบความรสกวา การขาดทนนนเปนสงทมผลกระทบตอจตใจมากกวาการไดรบก�าไร ในจ�านวนเทาๆ กน (ขาดทน 1 บาท เจบปวดรายกาจกวาการไดก�าไร 1 บาท)..... หากพวกเราไมเชอกลองนกถงตอนทอานตวอยางขางตนกได..... ดงนนจากค�าพดทวา “การขาดทนในทกๆ 1 บาทของการลงทนท�าใหเรารสกเสยใจ เจบปวดมากกวาการไดรบก�าไรจากการลงทน 1 บาท” จงท�าใหเราเหนพฤตกรรมของนกลงทนหลายๆ คนทพยายามตอสกบการขาดทน (มากกวาการไดก�าไร) เชน นกลงทนมแนวโนมทจะถอครองหนทขาดทนตอไปในระยะยาวโดยมความหวงวา (ซกวนหนง....วนนนคงจะมาถง) ราคาของหนจะเพมขนกลบมาเทากบหรอมากกวาราคาหนทไดซอหนนน

กวา 20 ปทผานมา จากวนนน ถงวนนการพฒนาองคความรดานการเงนเชงพฤตกรรม (Behavioral Finance) ยงคงมการพฒนาอยางตอเนอง ทงยงมงานวจยตางๆ ออกมาใหพวกเราไดอานกนอยางมากมายเพมขนตามล�าดบ ควบคไปกบการเรยนรตาม Traditional Finance โดยททงสองฝงแนวคด ตางกไมไดตองการทจะน�าแนวคดของตนมาหกลางกนแตอยางใด หากเปนเพยงความตองการเสรมสรางจดออนของแตละฝงแนวคด เพอกอใหเกดประสทธภาพในการน�าไปใชอยางสงทสด และอยบนพนฐานของความเขาใจ “มนษย” มากทสดเชนกน

รายการเอกสารอางอง

สนต กระนนท, 2546, ความรพนฐานการเงน: หลกการ เหตผล แนวคด และการวเคราะห. กรงเทพฯ :

บรษท เฟองฟา พรนตง จ�ากด.

Fama, Eugene F, 1970, Efficient Capital Markets: A Review of Theory and Empirical Work.

The Journal of Finance 25 (2): 383-417.

H. Shefrin, M. Statman, 1985, The disposition to sell winners too early and ride losers too long: theory and evidence. Journal of Finance, 40 (3) : 777-790.

Kahneman, Daniel, Knetsch, Jack and Thaler, Richard, 1991, “The Endowment Effect, Loss Aversion, and Status Quo Bias”. Journal of Economic Perspectives. 5 (1): 193–206.

Shiller, Robert , 2005, Irrational Exuberance. Princeton University Press.

Tversky, A., and Kahneman, D, 1981, The framing of decisions and the psychology of choice. Science, 211(4481), 453-458.

Werner De Bondt, and Richard Thaler, 1985, “Does the stock market overreact?,” The Journal of Finance 40, no. 3 : 793-805.


สวสดครบ...กอนอนตองขอขอบคณ ประธาน และคณะกรรมการกองทนส�ารองเลยงชพบรษทบรการเชอเพลงการบนกรงเทพจ�ากด

(มหาชน) ซงจดทะเบยนแลว และผทเกยวของทกทาน ทไดใหโอกาสผมในฐานะกรรมการกองทนฯ ฝายนายจางเดนทางไปศกษาดงานทประเทศญปน ซงจดโดยสมาคมกองทนส�ารองเลยงชพ ระหวางวนท 19 - 24 พฤษภาคม 2561 ทผานมาน

การไดรบโอกาสเดนทางไปศกษาดงานในครงน ถอไดวาเปนการเพมพนความรและประสบการณทตางประเทศ ซงจะไดน�ามาปรบใชกบการก�ากบดแลการบรหารจดการกองทนฯ ของ BAFS ตอไป การศกษาดงานไดรบความรทงจากหลายๆ หนวยงานของประเทศญปนทงในเรองรปแบบการบรหารกองทน รปแบบการลงทน การสนบสนนใหประชาชนมการออม หรอการลงทน แตเนองจากผมยงมพนความรในดานการวางแผนการลงทนไมมากนก จงไดแตรบฟงความคดเหน หรอขอซกถามของทานอนเปนขอมล เพอน�ากลบมาสอสารใหกรรมการฯ และเพอนสมาชกในกองทนไดรบทราบ

อกความประทบใจในการเดนทางไปญปนในครงนท�าใหผมไดสมผสกบวถชวต ความเปนระเบยบเรยบรอย พรอมทงสมผสเทคโนโลยทพฒนาไป ไดสมผสความนารก ความมน�าใจของคนญปนตอผมาเยอน และอากาศทเยนสบายแมจะเรมเขาหนารอนแลวกตาม

เหนอสงอนใด ประโยชนทไดรบอกประการหนงทส�าคญไมแพกนกบการไดขอมลตางๆ ทเปนประโยชน นนกคอการไดพดคยกบพๆ เพอนๆ นองๆ ทไดไปศกษาดงานดวยกนในครงน ไดแลกเปลยนขอมลตางๆของแตละกองทน อนจะเปนประโยชนตอการด�าเนนงานทางดานกองทนส�ารองเลยงชพทอาจปรกษาหารอ หรอแลกเปลยนขอมลกนไดในอนาคต

กำรศกษำดงำน ประเทศญปนโดย นายสถาพร มวงบญกรรมกำรฝำยนำยจำง กองทนส�ำรองเลยงชพบรษทบรกำรเชอเพลงกำรบนกรงเทพจ�ำกด (มหำชน) ซงจดทะเบยนแลว (BAFS)19 - 24 พฤษภาคม 2561


การไปศกษาดงานดานการบรหารจดการกองทนบ�าเหนจบ�านาญของประเทศญปน ระหวางวนท 19 -24 พฤษภาคม

2561 ทผานมา ถอเปนโครงการทดมากๆ ดฉนมความประทบใจในตวผรวมเดนทางทมอธยาศยด สนกสนาน เปนกนเอง อาจเรยกไดวาเปนการเปดโอกาสใหคณะกรรมการกองทนส�ารองเลยงชพทงภาครฐวสาหกจและเอกชน ไดมโอกาสพบปะแลกเปลยน ชวยเตมเตมประสบการณทค มคา และเปนการสงเสรม การสรางเครอขายของหนวยงานซงนาจะสอดคลองกบเปาหมายของสมาคมทตองการเชอมความสมพนธอนดระหวางสมาชก

เปนการศกษาดงานทมความสขคะ ไดรบความประทบใจจากการตอนรบอยางอบอน ไดรบความรและประสบการณดานการบรหารจดการกองทนบ�าเหนจบ�านาญของประเทศญปน ไดแรงบนดาลใจทจะกลบไปปรบปรงหนวยงานตอไป ตลอดจนกระตนใหสมาชกในกองทนส�ารองเลยงชพของหนวยงาน ไดเหนถงคณคาของการออม จากประสบการณทไดจากโครงการในครงน ท�าใหเหนวา ความทาทายในการรบมอกบ “สงคมผสงอาย” ทก�าลงจะเกดขนในหลายๆ ประเทศนน เปนเรองทยากจะหลกเลยง จงควรมองจะเหนเรองของ “โอกาส” ในการพฒนาประเทศ ประเทศไทยเองกควรทจะใชโอกาสนเรยนร ท�าความเขาใจ สรางความคนเคยใหมากขน และเตรยมพรอมเพอรองรบการเปลยนแปลงโครงสรางประชากรทก�าลงจะเปลยนไป กอนทจะสายเกนเยยวยา

ประทบใจกบกำรศกษำดงำนทญปนกบสมำคมกองทนส�ำรองเลยงชพโดย นางกลยยกร จนทรภรพนจ ผเชยวชำญ ส�ำนกงำนสลำกกนแบงรฐบำล


รอบรวสมำคมการประชมคณะกรรมการบรหารสมาคมครงท 2/2561

เมอวนองคารท 2-3 มถนายน 2561 สมาคมกองทนส�ารองเลยงชพไดจดประชมคณะกรรมการบรหารและทปรกษาสมาคม ครงท 2/61 โดยม ดร.พสฐ ลอาธรรม นายกสมาคมฯ เปนประธานในทประชม ณ หองประชมละอใหญ โรงแรมอมพเรยล อ�าเภอหวหน จงหวดประจวบครขนธ มกรรมการและทปรกษาสมาคมเขารวมประชม จ�านวน 24 คน


รอบรวสมำคมผลการจดแขงขนกอลฟการกศลชงถวยพระราชทานสมเดจพระเทพฯ ครงท 17 ประจ�าป 2561

เมอ วนศกรท 11พฤษภาคม 2561 สมาคมกองทนส�ารองเลยงชพไดจดแขงขนกอลฟการกศล ชงถวยพระราชทานสมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร ครงท 17 ประจ�าป 2561 ณ สนามกอลฟเมองแกว จงหวดสมทรปราการ โดยทมกอลฟ “ประชาชน MRI” เปนทมทไดรางวลชนะเลศ ไดครองถวยพระราชทานสมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร ประจ�าปน


รอบรวสมำคมการศกษาดงานตางประเทศ ณ ประเทศญปน

สมาคมกองทนส�ารองเลยงชพ ไดจดโครงการศกษาดงานตางประเทศเกยวกบการบรหารกองทนส�ารองเลยงชพและการลงทนเพอวยเกษยณในตางประเทศ ทประเทศญปน ระหวางวนท 19 – 24 พฤษภาคม 2561 โดยมผเขารวมโครงการ จ�านวน 31 คน จาก 10 หนวยงาน ซงเปนกรรมการและเจาหนาทกองทนส�ารองเลยงชพ สมาชกกองทนส�ารองเลยงชพ ไดไปดงานทหนวยงานตาง ๆ จ�านวน 4 หนวยงาน ไดแก 1) Nomura Asset Management Co., Ltd. 2) Tokyo Stock Exchange Group, Inc. 3) Tokio Marine Asset Management /Tokio Marine Holdings, Inc. 4) Fidelity International, FIL Investments (Japan) Limited.


สมาคมกองทนส�ารองเลยงชพ ไดน�าสมาชกไปศกษาดงานตางประเทศระหวางวนท 19-24 พฤษภาคม 2561 โดยมทปรกษาสมาคม(นาย ท�านอง ดาศร) เปนหวหนาคณะศกษาดงาน การศกษาดงานครงนไดเนนดงานดานการบรหารจดการกองทนบ�าเหนจบ�านาญของบรษททมชอเสยง เพอน�ามาปรบใชในกรณของประเทศไทย ซงปนสมาคมไดน�าสมาชกจ�านวน 35 คนไปศกษาดงานทประเทศญปน โดยดงาน 4 แหงดวยกนคอ Nomura Asset Management Ltd., Tokyo Stock Exchange,Fidelity International/ FIL Investments (Japan) Limited และ Tokio Marine Asset Management /Tokio Marine Holdings, Inc.โดยสมาคมไดรบการตอนรบและความรวมมอจากสถาบนดงกลาวอยางดยง สมาคมจงขอขอบคณเปนอยางสง

นอกจากนนสมาคมยงไดรบความอนเคราะหการแปลภาษาญปน เปนภาษาไทย จาก คณ กฤตพล วภาวกล นกศกษาปรญญาเอก จากมหาวทยาลยในญปนดวย รวมทงความรวมมอจากผรวมเดนทางเปนอยางดยง จงท�าใหการศกษาดงานครงนบรรลเปาหมายตามทก�าหนดไว ซงสมาคมขอขอบคณเปนอยางสงไว ณ ทนดวย

ขอสรปสาระส�าคญผลและบทเรยนทไดจากการศกษาดงานดงตอไปน

มารจกสถาบนทคณะไปศกษาดงาน

1. Nomura Asset Management Ltd.(NAM)

บรษทจดการลงทนโนมระหรอ NAM เปนหนงในบรษทชนน�าในการบรหารจดการลงทนทวโลก จดตงขนมาเปนเวลาเกอบ 50 ป ในป 2502 ณ วนท 31 มนาคม 2561 NAM มสนทรพยทบรหารจดการทวโลก 453 พนลานดอลลาร สรอ.

สวนการใหบรการจดการลงทนรายบคคลนน NAM ลงทนในหนมากทสดถง 53% รองลงไปเปน สนทรพยทางเลอก( Alternative) 16% ตราสารหน 10% และอนๆอก 18% NAM มสนทรพยทบรหารจดการทวโลก 453 พนลานดอลลาร สรอ. โดยแยกเปนลกคาประเภทสถาบน 132 พนลานดอลลาร สรอ. และลกคารายบคคล 321 พนลานดอลลาร สรอ. โดยลกคาทเปนสถาบน ไดใหบรการบรหารจดการลงทนทเปนกองทนบ�าเหนจบ�านาญถง 70 % รองลงไปเปน กองทนตางๆ ภาครฐ ภาคการเงน ธรกจเอกชน และอนๆ ในสดสวน 10%, 9%, 2%, 0.5%, และ 2% ตามล�าดบ สวนการใหบรการจดการลงทนรายบคคลนน ลงทนในหนมากทสดถง 53% รองลงไปเปน สนทรพยทางเลอก( Alternative) 16% ตราสารหน 10% และอนๆอก 18%

บทเรยนจำกกำรบรหำรจดกำรกองทนบ�าเหนจบ�านาญญปน

ท�านอง ดาศรทปรกษำสมำคมกองทนส�ำรองเลยงชพ


ผลตภณฑท NAM ใหบรการแกลกคา ประกอบดวย หนทน ตราสารหน ผลตภณฑทางเลอก สนทรพยอเนกประสงค และ Smart Beta

สวนกระบวนการลงทน (investment Process)นน มขนตอนดงน

(1) ประเมนภาวะแวดลอมทงปจจยภายในและภายนอกประเทศทมผลกระทบตอการลงทนเปนประจ�าทกเดอน(2) ก�าหนดกลยทธการลงทนในหน(3) แนะน�าหนทจะลงทน(4) ก�าหนดสดสวนการลงทนในหน

ทงนการตดสนใจนอกจากใชผเชยวชาญแลวจะอาศยงานวจยเปนหลก

2. Tokyo Stock Exchange (TSE)

วนท 15 พฤษภาคม 2421 จดตง Tokyo Stock Exchange Co., Ltd. และไดพฒนามาโดยล�าดบ จนเปน Tokyo Stock Exchange หรอ TSE ในปจจบน โดย TOPIX เปนดชนราคาของ TSE ซงเมอสนเดอนธนวาคม 2560 เทยบกบ เมอวนท 1 มกราคม 2560 ดชนราคาของ TOPIX เพมขนสงเปนอนดบท 5 ของโลก รองจาก KOSPI, JSX, BSE, และ Hang Seng ตามล�าดบ

TSE เปนตลาดหลกทรพยใหญทสดในญปน และมขนาดเปนอนดบ 3 ของโลกรองจาก NYSE และ NASDAQ ในดานการบรหารจดการนน TSE บรหารจดการโดย CEO ของ Japan Exchange Group หรอ JPX ซงในกลมของ JPX นม 4 หนวยงานทอยภายใต CEO คนเดยวกน ประกอบดวย Tokyo Stock Exchange, Osaka Exchange, Japan Exchange Regulation และ Japan Securities Clearing Corporation โดยมกฎระเบยบก�ากบดแลกนเอง (Self-Regulatory Organization-SRO) ทงนแมหนวยก�ากบดแลจะอยภายใต CEO คนเดยวกนแตมอ�านาจหนาทด�าเนนการอยางเปนอสระ

ส�าหรบหลกทรพยทซอขายในตลาดจะเปนทงหลกทรพยจดทะเบยน (Cash Equity Markets และตราสารอนพนธ (Derivatives Markets)

3. Fidelity International/ FIL Investment (Japan) Ltd.

Fidelity มส�านกงานใหญทเมองบอสตน สหรฐอเมรกา และไดเปดส�านกงานทญปนในป 2512 และมส�านกงานและ/หรอหนวยใหบรการลกคาทวโลก 25 ประเทศ มพนกงานมากกวา 7,000 คน ในจ�านวนนเปนผเชยวชาญดานการลงทน มากกวา 700 คน โดยบรหารจดการลงทนใหลกคาทวโลกเปนจ�านวนเงน 411 พนลานดอลลาร สรอ. ( ณ กนยายน 2560) โดยในการลงทนนนไดอาศยงานวจยเปนเครองมอ

ในระยะ 40 ปทผานมา FILไดใหบรการลคาทเปนสถาบน 25.48% และอก 74.47% ใหบรการแกลกคา รายใหญ รายยอย อาท กองทนบ�าเหนจบ�านาญทง DB (Defined Benefit) และ DC (Defined Contribution) กองทนความมงคง ธนาคารกลาง บรษทประกนภย สถาบนการเงน และกองทนตางๆ เปนตน

ส�าหรบผลตภณฑทลงทนประกอบดวย ตราสารหน สนทรพยตางๆ อสงหารมทรพย และหนทน


4. Tokio Marine Asset Management/ Takio Marine Holdings, Inc.

Tokio Marine Holdings Co.เปนบรษทท ใหญอนดบ 13 ในธรกจประกนภย โดยท�าธรกจหลกคอ การประกนภย ประกนชวต และธรกจทเกยวของ รวมทงธรกจการเงน โดยไดจดตง บรษทจดการลงทน หรอTokio Marine Asset Management เพอท�าธรกจดานการเงน และไดขยายส�านกงานไปหลายประเทศ เชน นวยอรก ลอนดอน และ สงคโปร สวนส�านกงานในประเทศไทยท�าธรกจประกนภย ซงในปจจบนมสนทรพยทบรหารจดการอย 57,000 ลานดอลลาร สรอ.

ธรกจของ Tokio Marine Asset Management คอการบรการใหค�าปรกษาแกกองทนบ�าเหนจบ�านาญของธรกจเอกชน ( Corporate pension fund) และนกลงทนประเภทสถาบน นตบคคลและบคคลธรรมดา นอกจากนนTokio Marine Group ไดพฒนา Corporate pension fund ใหแกลกจางในกลมดวย

ญปนเปนประเทศทมผสงอายมากทสดจงผลกดนใหมการพฒนาระบบบ�าเหนจบ�านาญ มารองรบอยางตอเนอง

เมอสนป 2560 ญปนมประชากร 127 ลานคน และมแนวโนมลดลง โดยญปนเคยมจ�านวนมากถง 128 ลานคน ในป 2553 เปนทนาสงเกตวาในป 2560 ญปนมอตราสวนของผมอายตงแต 60 ปขนไปสงทสดในโลกถงรอยละ 33.4 รองลงมาคอ เกาหลใต 20.1 % ไทย 16.9% และอก 10 ป คอในป 2593 มการคาดหมายไววา ญปนและไทยกจะมสดสวนผสงวยเพมขนมาเปน 42.4% และ 35.1% ตามล�าดบ

อนงแมวาผสงอายของญปนมแนวโนมสงขน แตคนหนมสาวของญปน ยงมการเกบออมเพอการเกษยณยงไมเพยงพอ

สวนพฤตกรรมการลงทนทางเงนมการฝากเงนในสถาบนการเงนสง ทงนเพราะความเจบปวดจากวกฤตเศรษฐกจการเงนในอดต ท�าใหประชาชนไมไววางใจในการลงทนในหลกทรพยทใหผลตอบแทนสง จงปรากฏวาคนญปนนยมถอเงนสดและฝากเงนกบสถาบนการเงนทงทดอกเบยเงนฝากต�ามากและบางชวงตดลบดวยซ�าไป

ดงนนทงทางการและธรกจเอกชนจงไดปฏรปและพฒนาระบบบ�าเหนจบ�านาญใหมการออมผานระบบบ�าเหนจบ�านาญมากขน โดยตงเปาหมายวาจะใหมเงนออมเพอใชยามเกษยณไมต�ากวา 50% และลาสดไดพฒนา NISA หรอ Nippon Individual Savings Account and Individual DC มาจงใจใหคนหนมสาวหนมาออมเงนเพอการเกษยณมากขน

ระบบบ�าเหนจบ�านาญของญปน

ญปนไดมการปฏรประบบบ�าเหนจบ�านาญอยางจรงจงตงแตป 2547เปนตนมาเพอใหประชาชนมเงนใชในยามเกษยณใหพอเพยง ระบบบ�าเหนจบ�านาญในปจจบนสรปไดดงน

(1) ระบบบ�าเหนจบ�านาญญปนม 2 ระบบ คอ บ�าเหนจบ�านาญของภาครฐ (National Pension Scheme –NP) และ บ�าเหนจบ�านาญในรปแบบตางๆของภาคธรกจเอกชน (Employees’ Pension Insurance Scheme-EPI) ซงเปนระบบภาคบงคบ สวนภาคสมครใจเปนเรองสวนบคคลทจะเขารวมโครงการตางๆ

(2) NP เปนระบบบ�าเหนจบ�านาญพนฐานครอบคลมทกคนทมอายตงแต 20 ป ขนไป ไดแก สามหรอภรรยาทไมไดท�างาน คนทท�าธรกจสวนตว ลกจางภาครฐและเอกชน โดยแยกการเปนสมาชกตามอาย คอ กลมอาย 20-59 ป ประกอบดวย ผท�าธรกจสวนตว ชาวไรชาวนา หมอ ทนายความ คนวางงาน นกศกษา สาม-ภรรยา ฯลฯ กลมอาย65 ปและต�ากวาของลกจางภาครฐและเอกชน และกลมอาย 20-59 ปทยงอยในความดแลของลกจางภาครฐและเอกชน


(3) NP นกศกษาจะเขาสระบบนเมออาย 20 ป แตหากมรายไดต�ากวาทก�าหนด จะไดรบการยกเวนการจายเงนเขากองทนเปนการชวคราว และอาจขยายเวลาใหถง 10 ป สวนนกศกษาททพลภาพ จะไดรบบ�านาญตามเกณฑของคนทพลภาพ

(4) NP ผมรายไดต�าสามารถยนขอยกเวนการจายเงนเขากองทนตามเกณฑทก�าหนดได

(5) NP ผลประโยชนทจะไดรบเมอเกษยณตามเกณฑทเปนสมาชก NP สมาชกจะไดรบการจายเงนเปนอตราสวนคงทตลอดชวต (Defined Benefit-DB) หรอท เรยกกนวา PAY-AS- YOU- GO ตามเกณฑชราภาพ ทพลภาพ หรอ ผเกยวของทยงมชวตอย (Survivors)

(6) EPI ซงเปนบ�าเหนจบ�านาญทครอบคลมเฉพาะลกจางของธรกจเอกชน จะไดผลประโยชนทงทเปน DB และ DC (Defined Contribution) ทเมอเกษยณจะไดเงนสะสมทตนเองรวมกบทนายจางจายเงนสมทบและผลทไดจากการลงทนของเงนกอนนน) โดยลกจางเมอเกษยณจะไดเงนทงจาก NP ในกรณทเปนคนทพลภาพ หรอผเกยวของทยงมชวตกจะไดรบบ�านาญตามเกณฑทก�าหนด

การบรหารจดการลงทนกองทนบ�าเหนจบ�านาญโดย GPIF (Government Pension Investment Fund)

GPIF เปนหนวยงานของรฐ ทมหนาทในการบรหารจดการกองทนบ�าเหนจบ�านาญใหมผลตอบแทนเพอใหระบบกองทนบ�าเหนจบ�านาญมเสถยรภาพ โดยผลตอบแทนกองทนฯฝากไวในบญชบ�าเหนจบ�านาญรฐบาลทเรยกวา Pension Special Accounts กลาวคอ การบรหารจดการ

กองทบ�าเหนจบ�านาญของญปนทงกองทนบ�าเหนจบ�านาญขนพนฐาน (NP) ของชาตและกองทนบ�าเหนจบ�านาญของลกจางของภาคธรกจเอกชน (EPI) ด�าเนนการโดย GPIF ซงขอมล ณ 31 มนาคม 2556 กองทนบ�าเหนจบ�านาญของญปนทงระบบมสนทรพยรวมกน 254.2 ลานลานเยน ซงในจ�านวนนบรหารจดการโดย GPIF โดยมเงอนไขวาตองลงทนในสนทรพยทมความมนคงไมต�ากวา 60% นอกจากนน ไดใหบรษทอนบรหารเงนกองทนฯดวย อาท บรษทบรหารจดการลงทน ธนาคาร บรษทประกนภย และบรษททปรกษาทางการเงน

สวนการก�าหนดเปาหมายนน รฐมนตรวาการสาธารณสข แรงงานและสวสดการจะก�าหนดเปาหมายผลการด�าเนนการระยะปานกลางไว โดยมการตดตามประเมนผลงานของ GPIF วาเปนไปตามแผนหรอไมอยางไรดวย

ส�าหรบสดสวนการลงทนของ GPIF และ Pension Special Accounts ณ ธนวาคม 2560 มดงน

• Domestic bonds 27.67 %• Domestic equities 26.05 %• Foreign Equities 25.08 %• Foreign bonds 14.13 %• Short-term assets 7.06 %

ความทาทาย ของการปฏรประบบบ�าเหนจบ�านาญของญปน

การทประชากรของญปนมแนวโนมลดลง และทส�าคญคอบคคลเขาสแรงงานนอยลง ในขณะทประชากรสงวยมมากขนจงเปนภาระของรฐบาลทตองหาเงนโดยเฉพาะจากภาษมาสนบสนนระบบบ�าเหนจบ�านาญ รวมทงกระตนและเพมการจายเงนเขากองทนมากขน ซงไดมการปฏรประบบบ�าเหนจบ�านาญ มาหลายครงนบแต ป 2547 เปนตนมา โดยทางการใหเพมสะสมมากขนมาโดยล�าดบ ซงมแมมการตอตานมาตลอดเพราะผมรายไดตองจายเปนสดสวนตอรายไดเพมขน เพอผอนคลายปญหาดงกลาว รฐบาลจงก�าหนดอตราจายเงนเขากองทนฯไวท 18.3% ในป 2560


นอกจากนนยงไดปฏรปการจายเงนใหผเกษยณใหสอดคลองกบจ�านวนเงนเขากองทนฯใหสมดลอยางอตโนมต โดยไดลดเงนทจะจายแกคนทเกษยณจากเดมท 59.3% ใหลดลง แตตองไมต�ากวา 50% ในขณะเดยวกนกใหความส�าคญแกระบบกองทนภาคธรกจเอกชนทจะหนมาใช DC ใหมากขน ซงในระยะทผานมามแนวโนมในการรวมมอของภาคเอกชนมากขน กลาวคอ ณ เดอน กมภาพนธ 2561 มบรษททเขารวมระบบ DC มากกวา 30 บรษทและประชาชนเขารวมโครงการ DC น มากกวา 7 ลานคน รวมทงไดน�า ระบบ “ DC default funds” มาใชโดยการการปรบปรงแกไขกฎหมาย DC Law 2016

อนง เพอสงเสรมใหมการออมเพอใชยามชราหรอหลงเกษยณมากขน ป 2547 จงไดสรางระบบการออมโดยมบญชและระบบ DC รายบคคลเรยกวา NISA หรอ Nippon Individual Savings and Individual DC โดยมหลกเกณฑทผอนปรน และไมตองเสยภาษเปนระยะเวลาถง 5 ป

ประเดนทาทายทนาสงเกตของญปนทส�าคญอกประการหนง คอ แมจะเปนประทศพฒนาแลวแตความรเทาทนทางการเงน (Financial Literacy) อยในระดบเพยง 58 เทยบกบมาเลเซยทสงถง 63 และเยอรมน 71 นอกจากนนความเชอถอของผมเงนออมตอการลงทนในตลาดทนกอยในระดบต�า เงนออมสวนใหญจงอยในรป การถอเงนสดและฝากเงนไวกบสถาบนการเงนทดอกเบยต�ามาก

บทเรยนจากการพฒนาและการบรหารจดการกองทนบ�าเหนจบ�านาญของญปน

การศกษาดงานครงนไดประจกษวาทงทางการและภาคเอกชนไดรวมมอกนพฒนาระบบบ�าเหนจบ�านาญอยางจรงจงอยางตอเนอง ตอเนอง และตอเนอง และทกภาคเหนความส�าคญทจะบรหารจดการใหคนเกษยณมเงนใชในยามชราใหพอเพยง โดยมเปาหมายในระยะสนและระยะยาวอยางชดเจน และครอบคลมประชาชนทมอายตงแต 20 ขนไปทกคน และมเปาหมายใหมเงนใชถง 50% ของทเคยไดกอนเกษยณ

นอกจากนนการบรหารจดการกองทน นอกจากจะมบรษทจดการลงทนในประเทศทมประสบการณแลวและทางการยงไดจดตง GIPF มาบรหารจดการกองทนฯ เพอความมนคงของระบบอกทางหนงดวย ยงมบรษทจากตางประเทศ ทมประสบการณสงมาเสรมในระบบดวย

อยางไรกตามแมญปนจะเปนประเทศทมการออมสงมาก แตการออมของคนหนมสาวกยงอยในระดบต�า ซงทางการและภาคเอกชนไดพฒนา ระบบการออมทเรยกวา NISA เพอจงใจใหมการออมมากขน รวมทงการใหความรเทาทนทางการเงน

ประเดนทกลาวมานน นาจะเปนบทเรยนใหไทยวา ถงเวลาแลวททงภาครฐและเอกชนรวมมอกนอยางตอเนองและเอาจรงเอาจงกบการพฒนาระบบระบบบ�าเหนจบ�านาญและเครองมอการบรหารจดการกองทนบ�าเหนจบ�านาญ รวมทงการสงเสรมการออม และการรเทาทนการเงน (Financial Literacy) โดยมเจาภาพดแลเรองนทชดเจน ไมใชมเพยงนโยบายใหมการบรณาการ

“ เราตอง walk the talk แลว ทงนเพอใหคนเกษยณในยค 4.0 มเงนใชจายยามชราอยางพอเพยง ทวถง และครอบคลมทกคน ซงจะท�าใหความเหลอมล�าการใชชวตยามชราจะไดแคบลง หรออยางนอยไมใหคนเกษยณจนลงกวาเดมมากนก”


นายวรไท สนตประภพ ผวาการธนาคารแหงประเทศไทย เปดเผยวาเมอใกลจะถงวนท 2 กรกฎาคม ของทกป ซงเปนวนครบรอบการลอยตวคาเงนบาทเมอป 2540 หลายคนคงอดคดไมไดวาเศรษฐกจไทย จะมโอกาสกลบไปมปญหาวกฤตเหมอนวนนนหรอไมยงในชวงกลางป 2561 น ประเทศตลาดเกดใหม หลายแหง ประสบความระส�าระสายทางเศรษฐกจ โดยเฉพาะตรกและอารเจนตนาตางประสบภาวะ เงนทนไหลออกรนแรงเพราะภาวะการเงนโลกเรมตงตวขนและนกลงทนตางชาตเรมลดการลงทนใน สนทรพยเสยง ประเทศท พนฐานเศรษฐกจไมเขมแขงจงไดรบผลกระทบรนแรงในกรณของอารเจนตนา ถงกบตองขอรบความ ชวยเหลอจาก IMF สงถง 5 หมนลานดอลลาร สรอ.

ประเทศไทยไดรบบทเรยนจากป 2540 และไดเดนผานจดดงกลาวมาไกลแลว ตลอด 20 ปทผานมา

เราไดชวยกนสรางภมคมกนทางเศรษฐกจใหดขนมากเสถยรภาพระบบเศรษฐกจการเงนไทยมความมนคง และดกวาประเทศตลาดเกดใหมโดยรวมยกตวอยางเชน ดลบญชเดนสะพด ซงสะทอนความสามารถ ในการหารายไดทเปนเงนตราตางประเทศ ปทแลวเราเกนดลบญชเดนสะพดถงรอยละ 11.2 ของ GDP หรอประมาณ 5 หมนลานดอลลาร สรอ. และปนคาดวาจะเกนดลถง 4 หมนลานดอลลาร สรอ.ตางจาก ชวงกอนเกดวกฤต ป 2540 ทเราขาดดลบญชเดนสะพดตอเนองกนหลายป เงนส�ารองระหวางประเทศ ของเรากมความมนคงสามารถเปนกนชนรองรบแรงปะทะจากความผนผวนของตลาดเงนตลาดทนโลกได เปนอยางด เงนส�ารอง ระหวางประเทศของไทยขณะนอยทประมาณ 2.1 แสนลานดอลลาร สรอ. (ไมรวม ฐานะซอเงนตรา ตางประเทศลวงหนาสทธจานวนประมาณ 33 พนลานดอลลาร สรอ.) ซงมากกวา หนตางประเทศโดยรวมท 1.5 แสนลานดอลลาร สรอ.หรอคดเปน 3.5 เทาของหนตางประเทศระยะสน ดานหนตางประเทศ โดยรวม ปจจบนอยทรอยละ 35 ของ GDP ลดลงจากรอยละ 70 ในชวงป 2540 นอกจากน การถอครองพนธบตรของนกลงทนตางชาต มสดสวนเพยงประมาณรอยละ 10 ของมลคา ตลาดพนธบตรทางการทงหมด ความเสยงในกรณของไทยทเงนทนไหลออกจะกระทบเสถยรภาพ เศรษฐกจ จงต�ากวาประเทศอนซงพงพงนกลงทน ตางชาตในสดสวนสงกวาบางประเทศรอบบานของเราม นกลงทนตางชาตถอครองพนธบตรสงกวารอยละ 30 จงออนไหวในเวลาทตลาดการเงนโลกตงตวขน

เศรษฐกจไทยมภมคมกนเพมขนแคไหน

เมอเทยบกบป 2540*

ทมา ขาว ธปท. ฉบบท 40/2561 วนท 29 มถนายน 2561


ในดานการด�าเนนนโยบ�ายเศรษฐกจ หลงจากป 2540 นโยบายการเงนของไทยเปลยนมาใชกรอบ เปาหมายเงนเฟอแบบยดหยน ควบคกบระบบอตราแลกเปลยนลอยตว ซงการเคลอนไหวของคาเงน จะถก ก�าหนดโดยกลไกตลาด ไมสรางความบดเบอนในระบบอตราแลกเปลยน และไมสรางผลขางเคยง ในระบบ เศรษฐกจเหมอนกบตอนทใชระบบอตราแลกเปลยนแบบคงทในชวงป 2540 โดยในกรอบปจจบน ธปท. จะ ดแลอตราแลกเปลยนในกรณทคาเงนผนผวนสงผดปกตจนอาจกระทบกบภาคเศรษฐกจจรง ส�าหรบการ ตดสนนโยบายการเงนจะประเมนจากปจจยตาง ๆ อยางรอบดานทงการเตบโตของเศรษฐกจ อตราเงนเฟอ และเสถยรภาพระบบการเงนเพอใหนโยบายการเงนเหมาะสมกบภาวะเศรษฐกจภายในประเทศไทยมากทสด

ในดานโครงสรางพนฐานของระบบเศรษฐกจการเงน เราขาดแคลนกลไกหลายดานในชวงกอน เกดวกฤตป 2540 ซงตลอด 20 ปทผานมาเราไดจดตงหนวยงานและกลไกตาง ๆ เพมขน อาท บรษทขอมล เครดตแหงชาต ศนยขอมลอสงหารมทรพย บรษทบรหารสนทรพย สถาบนคมครองเงนฝาก เปนตน หนวยงานก�ากบดแลทง ธปท. ส�านกงานคณะกรรมการก�ากบหลกทรพยและตลาดหลกทรพย (ก.ล.ต.) และ ส�านกงานคณะกรรมการก�ากบและสงเสรมการประกอบธรกจประกนภย (คปภ.) ประสาน ความรวมมอกน ใกลชดมากกวาเดมมากตลอดจนมความรวมมอระหวางประเทศเพอชวยเหลอกน ยามเกดวกฤตเศรษฐกจ เชน มาตรการรเรมเชยงใหมพหภาค (CMIM) ซงประกอบดวยอาเซยน จน ญปน และเกาหล โครงสรางท กลาวมาขางตนลวนเปนพนฐานส�าคญของระบบเศรษฐกจการเงน ตงแตการม ระบบขอมลทด การแจงเตอน เพอปองกนวกฤตตลอดจนมระบบทพรอมแกไขสถานการณหากเกดวกฤต ขน

การเปลยนแปลงทส�าคญอกดานหนง คอ ภาคธรกจไทยมความเขมแขงขนมากเมอเทยบกบ 20 ปกอน ดจากผลประกอบการทด ความสามารถในการแขงขน ธรรมาภบาลและมการระดมทนทหลากหลาย มากขนจากทงสนเชอ ตราสารหน และตราสารทน นอกจากน ผบรหารใหความส�าคญกบการบรหารความ เสยงมากขน โดยลงทนอยางระมดระวง ไมกอหนเกนตว สะทอนจากสดสวน หนสนตอทน (D/E ratio) ของ ภาคธรกจในตลาดหลกทรพยไทยท 1.2 เทา อยในระดบตาเมอเทยบกบ ชวงวกฤตป 2540 ซงม D/E ratio สง ถง 5 เทา และขณะนไมไดพงพง เงนกระยะสนจากตางประเทศจน เกดปญหา currency mismatch เหมอน กบชวงกอนป 2540

ทายทสด สถาบนการเงนไทยมความ เขมแขงกวาเดมมาก สดสวนหนทไมกอใหเกด รายได(NPL) ลดลงตอเนองจากรอยละ 45.0 เมอป 2542 มาอยทรอยละ 2.9 ในไตรมาสท 1 ป 2561 อกทง สถาบน การเงนมเงนส�ารอง เงนกองทนและสภาพคลอง อยในระดบสงสามารถรองรบความเสยงทอาจเกด ขนไดด อตราเงนกองทนตอสนทรพยเสยง(BIS ratio) อยทรอยละ 18.0 สงเปนอนดบตน ๆ ของภมภาคอกทง ธปท. ไดน�าเกณฑการก�ากบดแลสากล(Basel III) มาประยกตใชเพอใหสถาบนการเงนมความมนคง มากขน อาทการด�ารงสนทรพยสภาพคลอง เพอรองรบสถานการณดานสภาพคลองทมความรนแรง (liquidity coverage ratio : LCR) นอกจากน “ธรรมาภบาล” (good governance) เปนประเดนททง ธปท. และผบรหารของสถาบนการเงนตางใหความส�าคญมากเพอใหระบบการเงนไทยมการบรหาร จดการทด อาท การมโครงสรางคณะกรรมการทดและมคณสมบตเหมาะสม การสรางวฒนธรรมองคกรใน การดแลความเสยง การจดท�าแผนลวงหนารองรบการจดการดแลแกไขปญหา (recovery plan) เปนตน ในไตรมาสท 4 ป


2561 นประเทศไทยก�าลงจะเขารวมการประเมนภาคการเงน (Financial Sector Assessment Program: FSAP) ทจดท�าโดย IMF และ World Bank ซงผลการประเมนดงกลาวจะชวยใหเรา ทราบวามจดออนเรองใดบางท ตองแกไขเพมเตม

เรยนรจากอดต ตนตวกบปจจบน พรอมรบความทาทายในอนาคต

แมเศรษฐกจไทยจะมเสถยรภาพเขมแขงและคาดวาจะไดรบผลกระทบจากความผนผวนของตลาด การเงนโลกนอยกวาประเทศตลาดเกดใหมอน ๆ แตทกคนไมควรประมาท บทเรยนในอดตจากวกฤตป 2540 สอนเราวาความประมาทสามารถสรางความเสยหายไดมากมายเพยงใด เราตองลดจดเปราะบางในระบบ การเงนเชน การก�ากบดแลสหกรณออมทรพย และเตรยมรบความผนผวนในตลาดการเงนโลกทอาจเพม สงขนไดอยางรวดเรว โดยความเสยงทส�าคญในปจจบนคอ สภาพคลองในตลาดการเงนโลกจะตงตวมากขน จากการทธนาคารกลางของประเทศอตสาหกรรมหลกลดการผอนคลายนโยบายการเงน และผลกระทบจาก นโยบายกดกนทางการคาทตอบโตกนระหวางประเทศเศรษฐกจหลก ซงจะท�าใหการฟนตวของเศรษฐกจโลก ชะลอลงและตลาดเงนตลาดทนโลกผนผวนมากขน ภาคธรกจจงควรวางแผนเพอสรางภมคมกนรองรบความ เสยงดงกลาว โดยเฉพาะการบรหารความเสยงดานอตราแลกเปลยนซงมเครองมอทางการเงนหลายชนดท สามารถชวยลดความเสยงได

ทายทสด ในวนนทเศรษฐกจไทยฟนตวชดเจนมากขนและมเสถยรภาพทเขมแขง เราตองให ความส�าคญกบการปฏรปเศรษฐกจในหลายมตเพอลดจดเปราะบางทเหลออย และแกปญหาเชงโครงสรางท สะสมมานาน โดยเฉพาะทเกยวกบเรองแรงงาน คณภาพการศกษา ผลตภาพ และความสามารถในการ แขงขนของประเทศ เราจะตองเปลยนแปลงอยางเทาทนกบการเปลยนแปลงของสภาวะแวดลอม ในระบบ เศรษฐกจโลกทเทคโนโลยก�าลงเปลยนแปลงเรวมาก ส�าหรบอนาคตแลว ปญหาเชงโครงสรางเหลานจะเปน เรองทนากงวลมากกวาเสถยรภาพดานการเงน


กองทุน สำ รองเลี้ยงชีพ · ปราชญ์ซุนวู...

Documents

Transcript of กองทุน สำ รองเลี้ยงชีพ · ปราชญ์ซุนวู...