สมจิต อํานาจศาล 1...

สมจต อานาจศาล

หวหนาฝายจดสรรนา 1 สานกบรหารจดการนาและอทกวทยา

26 พฤศจกายน 2558

วตถประสงคของหวขอวชา

• เพอใหสามารถประเมนจานวนพนทเพาะปลกทเหมาะสมกบปรมาณนาตนทนได

พนทเพาะปลก = นาตนทน + ฝนใชการ – การสญเสย – ความตองการใชนาดานอน ๆ

ความตองการนาของพชตอไร

พนทเพาะปลก = นาตนทน + ฝนใชการ – การสญเสย –

ความตองการนาของพชตอไร/ประสทธภาพชลประทาน

ความตองการใชนาดานอน ๆ

ประสทธภาพระบบสงนา

นาตนทน • อางเกบนา 1. นาในอาง ฯ ณ ตนฤดกาลเพาะปลก

2. นาทาทไหลเขาอาง ฯ ในชวงระหวางฤดเพาะปลก

• ฝาย นาทาตามธรรมชาต

วธการประเมนนาตนทน

13.689.07 8.97 8.12

29.00 31.35

42.14

104.42

169.34

86.70

49.43

23.04

0.00

20.00

40.00

60.00

80.00

100.00

120.00

140.00

160.00

180.00มก

ราคม

กมภา

พน

ธ

มนาค

ม

เมษา

ยน

พฤษ

ภาค

ม

มถน

ายน

กรกฎ

าคม

สงห

าคม

กนยา

ยน

ตลาค

ม

พฤศ

จกาย

น

ธนวา

คม

นาท

า (ล

าน ล

บ.ม

.)

เดอน

ปรมาณนาทาทไหลเขาอางเกบนากวลมรายเดอน (เฉลยป� 2521-2551)

ประเมนจากคาเฉลยนาทารายเดอนทไหลเขาอาง ฯ หรอทไหลผานฝาย


ประเมนโดยอางองขอมลการคาดหมายลกษณะอากาศของกรมอตนยมวทยา

สรกต

แควนอย

ปาสก

อบลรตน

ภมพล

ศรนครนทร

วชราลงกรณ


ประเมนโดยเปรยบเทยบลกษณะของกราฟนาฝนหรอนาทาในปปจจบนกบสถตปทผานมา

แสดงกราฟเปรยบเทยบปรมาณฝนทบทว ป 2549 - 2558 กบคาเฉลยปกต ของทงประเทศ

0

200

400

600

800

1,000

1,200

1,400

1,600

1,800

2,0001-

ม.ค

.

8-ม

.ค.

15-ม

.ค.

22-ม

.ค.

29-ม

.ค.

5-ก

.พ.

12-ก

.พ.

19-ก

.พ.

26-ก

.พ.

4-ม

.ค.

11-ม

.ค.

18-ม

.ค.

25-ม

.ค.

1-เม

.ย.

8-เม

.ย.

15-เม

.ย.

22-เม

.ย.

29-เม

.ย.

6-พ

.ค.

13-พ

.ค.

20-พ

.ค.

27-พ

.ค.

3-ม

.ย.

10-ม

.ย.

17-ม

.ย.

24-ม

.ย.

1-ก

.ค.

8-ก

.ค.

15-ก

.ค.

22-ก

.ค.

29-ก

.ค.

5-ส

.ค.

12-ส

.ค.

19-ส

.ค.

26-ส

.ค.

2-ก

.ย.

9-ก

.ย.

16-ก

.ย.

23-ก

.ย.

30-ก

.ย.

7-ต

.ค.

14-ต

.ค.

21-ต

.ค.

28-ต

.ค.

4-พ

.ย.

11-พ

.ย.

18-พ

.ย.

25-พ

.ย.

2-ธ

.ค.

9-ธ

.ค.

16-ธ

.ค.

23-ธ

.ค.

30-ธ

.ค.

ปรม

าณฝ

น ม

ม.

คาปกต ป 2558 ป 2557 ป 2556ป 2555 ป 2554 ป 2553 ป 2552ป 2551 ป 2550 ป 2549

มกราคม กมภาพนธ มนาคม เมษายน พฤษภาคม มถนายน กรกฎาคม สงหาคม กนยายน ตลาคม พฤศจกายน ธนวาคม

แสดงกราฟเปรยบเทยบปรมาณฝนทบทว ป 2549 - 2558 กบคาเฉลยปกตของภาคเหนอ

0

200

400

600

800

1,000

1,200

1,400

1,600

1,8001-

ม.ค

.

8-ม

.ค.

15-ม

.ค.

22-ม

.ค.

29-ม

.ค.

5-ก

.พ.

12-ก

.พ.

19-ก

.พ.

26-ก

.พ.

4-ม

.ค.

11-ม

.ค.

18-ม

.ค.

25-ม

.ค.

1-เม

.ย.

8-เม

.ย.

15-เม

.ย.

22-เม

.ย.

29-เม

.ย.

6-พ

.ค.

13-พ

.ค.

20-พ

.ค.

27-พ

.ค.

3-ม

.ย.

10-ม

.ย.

17-ม

.ย.

24-ม

.ย.

1-ก

.ค.

8-ก

.ค.

15-ก

.ค.

22-ก

.ค.

29-ก

.ค.

5-ส

.ค.

12-ส

.ค.

19-ส

.ค.

26-ส

.ค.

2-ก

.ย.

9-ก

.ย.

16-ก

.ย.

23-ก

.ย.

30-ก

.ย.

7-ต

.ค.

14-ต

.ค.

21-ต

.ค.

28-ต

.ค.

4-พ

.ย.

11-พ

.ย.

18-พ

.ย.

25-พ

.ย.

2-ธ

.ค.

9-ธ

.ค.

16-ธ

.ค.

23-ธ

.ค.

30-ธ

.ค.

ปรม

าณฝ

น ม

ม.

คาเฉล�ย ป 2558 ป 2557 ป 2556

ป 2555 ป 2554 ป 2553 ป 2552

ป 2551 ป 2550 ป 2549


คาเฉลยทงป 1,230.9

1 ม.ค. – 18 ต.ค.

ปรมาณฝนเฉลย 1,153.7 มม.

ฝนป 2558 968.6 มม.

นอยกวาคาเฉลย 185.1 มม.(16%)

นอยกวาป 2557 47.0 มม.(5%)

แสดงกราฟเปรยบเทยบปรมาณฝนทบทว ป 2549 - 2558 กบคาเฉลยปกตของภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

0

200

400

600

800

1,000

1,200

1,400

1,600

1,8001-

ม.ค

.8-

ม.ค

.

15-ม

.ค.

22-ม

.ค.

29-ม

.ค.

5-ก

.พ.

12-ก

.พ.

19-ก

.พ.

26-ก

.พ.

4-ม

.ค.

11-ม

.ค.

18-ม

.ค.

25-ม

.ค.

1-เม

.ย.

8-เม

.ย.

15-เ

ม.ย

.22

-เม.ย

.29

-เม.ย

.

6-พ

.ค.

13-พ

.ค.

20-พ

.ค.

27-พ

.ค.

3-ม

.ย.

10-ม

.ย.

17-ม

.ย.

24-ม

.ย.

1-ก

.ค.

8-ก

.ค.

15-ก

.ค.

22-ก

.ค.

29-ก

.ค.

5-ส

.ค.

12-ส

.ค.

19-ส

.ค.

26-ส

.ค.

2-ก

.ย.

9-ก

.ย.

16-ก

.ย.

23-ก

.ย.

30-ก

.ย.

7-ต

.ค.

14-ต

.ค.

21-ต

.ค.

28-ต

.ค.

4-พ

.ย.

11-พ

.ย.

18-พ

.ย.

25-พ

.ย.

2-ธ.

ค.

9-ธ.

ค.

16-ธ

.ค.

23-ธ

.ค.

30-ธ

.ค.

ปรม

าณฝ

น ม

ม.

คาเฉล�ย ป 2558 ป 2557 ป 2556

ป 2555 ป 2554 ป 2553 ป 2552

ป 2551 ป 2550 ป 2549



1 ม.ค. – 18 ต.ค.


ฝนป 2558 1,181.7 มม.


นอยกวาป 2557 113.8 มม.(9%)

แสดงกราฟเปรยบเทยบปรมาณฝนทบทว ป 2549 - 2558 กบคาเฉลยปกต ของภาคกลาง

0

200

400

600

800

1,000

1,200

1,400

1,600

1-ม

.ค.

8-ม

.ค.

15-ม

.ค.

22-ม

.ค.

29-ม

.ค.

5-ก

.พ.

12-ก

.พ.

19-ก

.พ.

26-ก

.พ.

4-ม

.ค.

11-ม

.ค.

18-ม

.ค.

25-ม

.ค.

1-เม

.ย.

8-เม

.ย.

15-เม

.ย.

22-เม

.ย.

29-เม

.ย.

6-พ

.ค.

13-พ

.ค.

20-พ

.ค.

27-พ

.ค.

3-ม

.ย.

10-ม

.ย.

17-ม

.ย.

24-ม

.ย.

1-ก

.ค.

8-ก

.ค.

15-ก

.ค.

22-ก

.ค.

29-ก

.ค.

5-ส

.ค.

12-ส

.ค.

19-ส

.ค.

26-ส

.ค.

2-ก

.ย.

9-ก

.ย.

16-ก

.ย.

23-ก

.ย.

30-ก

.ย.

7-ต

.ค.

14-ต

.ค.

21-ต

.ค.

28-ต

.ค.

4-พ

.ย.

11-พ

.ย.

18-พ

.ย.

25-พ

.ย.

2-ธ

.ค.

9-ธ

.ค.

16-ธ

.ค.

23-ธ

.ค.

30-ธ

.ค.

ปรม

าณฝ

น ม

ม.

คาเฉล�ยปกต ป 2558 ป 2557 ป 2556

ป 2555 ป 2554 ป 2553 ป 2552

ป 2551 ป 2550 ป 2549


คาเฉลยทงป 1, 275.2

1 ม.ค. – 18 ต.ค.


ฝนป 2558 1,106.2 มม.


มากกวาป 2557 178.3 มม.(19%)

แสดงกราฟเปรยบเทยบปรมาณฝนทบทว ป 2549 - 2558 กบคาเฉลยปกตของภาคตะวนออก

0

200

400

600

800

1,000

1,200

1,400

1,600

1,800

2,000

2,200

2,4001-

ม.ค

.8-

ม.ค

.15

-ม.ค

.22

-ม.ค

.29

-ม.ค

.5-

ก.พ

.12

-ก.พ

.19

-ก.พ

.26

-ก.พ

.4-

ม.ค

.11

-ม.ค

.18

-ม.ค

.25

-ม.ค

.1-

เม.ย

.8-

เม.ย

.15

-เม

.ย.

22-เ

ม.ย

.29

-เม

.ย.

6-พ

.ค.

13-พ

.ค.

20-พ

.ค.

27-พ

.ค.

3-ม

.ย.

10-ม

.ย.

17-ม

.ย.

24-ม

.ย.

1-ก.ค

.8-

ก.ค

.15

-ก.ค

.22

-ก.ค

.29

-ก.ค

.5-

ส.ค

.12

-ส.ค

.19

-ส.ค

.26

-ส.ค

.2-

ก.ย

.9-

ก.ย

.16

-ก.ย

.23

-ก.ย

.30

-ก.ย

.7-

ต.ค

.14

-ต.ค

.21

-ต.ค

.28

-ต.ค

.4-

พ.ย

.11

-พ.ย

.18

-พ.ย

.25

-พ.ย

.2-

ธ.ค

.9-

ธ.ค

.16

-ธ.ค

.23

-ธ.ค

.30

-ธ.ค

.

ปรม

าณฝ

น ม

ม.

คาเฉล�ยปกต ป 2558 ป 2557 ป 2556

ป 2555 ป 2554 ป 2553 ป 2552

ป 2551 ป 2550 ป 2549



1 ม.ค. – 18 ต.ค.


ฝนป 2558 1,556.0 มม.


มากกวาป 2557 8.0 มม.(1%)

แสดงกราฟเปรยบเทยบปรมาณฝนทบทว ป 2549 - 2557 กบคาเฉลยปกตของภาคใตฝงตะวนออก

0

400

800

1,200

1,600

2,000

2,400

1-ม

.ค.

8-ม

.ค.

15-ม

.ค.

22-ม

.ค.

29-ม

.ค.

5-ก

.พ.

12-ก

.พ.

19-ก

.พ.

26-ก

.พ.

4-ม

.ค.

11-ม

.ค.

18-ม

.ค.

25-ม

.ค.

1-เม

.ย.

8-เม

.ย.

15-เม

.ย.

22-เม

.ย.

29-เม

.ย.

6-พ

.ค.

13-พ

.ค.

20-พ

.ค.

27-พ

.ค.

3-ม

.ย.

10-ม

.ย.

17-ม

.ย.

24-ม

.ย.

1-ก

.ค.

8-ก

.ค.

15-ก

.ค.

22-ก

.ค.

29-ก

.ค.

5-ส

.ค.

12-ส

.ค.

19-ส

.ค.

26-ส

.ค.

2-ก

.ย.

9-ก

.ย.

16-ก

.ย.

23-ก

.ย.

30-ก

.ย.

7-ต

.ค.

14-ต

.ค.

21-ต

.ค.

28-ต

.ค.

4-พ

.ย.

11-พ

.ย.

18-พ

.ย.

25-พ

.ย.

2-ธ

.ค.

9-ธ

.ค.

16-ธ

.ค.

23-ธ

.ค.

30-ธ

.ค.

ปรม

าณฝ

น ม

ม.

คาเฉล�ย ป 2558 ป 2557 ป 2556ป 2555 ป 2554 ป 2553 ป 2552ป 2551 ป 2550 ป 2549



1 ม.ค. – 18 ต.ค.


ฝนป 2558 865.4 มม.


นอยกวาป 2557 4.1 มม.(0%)

แสดงกราฟเปรยบเทยบปรมาณฝนทบทว ป 2549 - 2558 กบคาเฉลยปกตของภาคใตฝงตะวนตก

0

500

1,000

1,500

2,000

2,500

3,000

3,5001-

ม.ค

.8-

ม.ค

.15

-ม.ค

.22

-ม.ค

.29

-ม.ค

.5-

ก.พ

.12

-ก.พ

.19

-ก.พ

.26

-ก.พ

.4-

ม.ค

.11

-ม.ค

.18

-ม.ค

.25

-ม.ค

.1-

เม.ย

.8-

เม.ย

.15

-เม

.ย.

22-เ

ม.ย

.29

-เม

.ย.

6-พ

.ค.

13-พ

.ค.

20-พ

.ค.

27-พ

.ค.

3-ม

.ย.

10-ม

.ย.

17-ม

.ย.

24-ม

.ย.

1-ก.ค

.8-

ก.ค

.15

-ก.ค

.22

-ก.ค

.29

-ก.ค

.5-

ส.ค

.12

-ส.ค

.19

-ส.ค

.26

-ส.ค

.2-

ก.ย

.9-

ก.ย

.16

-ก.ย

.23

-ก.ย

.30

-ก.ย

.7-

ต.ค

.14

-ต.ค

.21

-ต.ค

.28

-ต.ค

.4-

พ.ย

.11

-พ.ย

.18

-พ.ย

.25

-พ.ย

.2-

ธ.ค

.9-

ธ.ค

.16

-ธ.ค

.23

-ธ.ค

.30

-ธ.ค

.

ปรม

าณฝ

น ม

ม.

คาเฉล�ยปกต ป 2558 ป 2557 ป 2556ป 2555 ป 2554 ป 2553 ป 2552ป 2551 ป 2550 ป 2549



1 ม.ค. – 18 ต.ค.


ฝนป 2558 2,392.7 มม.

มากกวาคาเฉลย 65.3 มม.(3%)

มากกวาป 2557 35.6 มม.(2%)


ประเมนโดยเปรยบเทยบลกษณะของกราฟนาฝนหรอนาทาในปปจจบนกบสถตปทผานมา

0

500

1,000

1,500

2,000

2,500

3,0001

เม.ย

.

15 เ

ม.ย

.

29 เ

ม.ย

.

13 พ

.ค.

27 พ

.ค.

10 ม

.ย.

24 ม

.ย.

8 ก.

ค.

22 ก

.ค.

5 ส.

ค.

19 ส

.ค.

2 ก.

ย.

16 ก

.ย.

30 ก

.ย.

14 ต

.ค.

28 ต

.ค.

11 พ

.ย.

25 พ

.ย.

9 ธ.

ค.

23 ธ

.ค.

6 ม

.ค.

20 ม

.ค.

3 ก.

พ.

17 ก

.พ.

2 ม

.ค.

16 ม

.ค.

30 ม

.ค.

ป� 2551 ป� 2552 ป� 2553 ป� 2538

ป� 2545 ป� 2554 ป� 2555

ระดบ 38.08 ม. ปรมาณน�า 1,815 cms.

ปรม

าณน

�า - ล

บ.ม

. / ว

นาท

ปรมาณน�าไหลผาน ท�สถาน P.17 แมน�าป�ง ท�บานทาง�ว อ.บรรพตพสย จ.นครสวรรค

การวเคราะหความตองการใชนา

1. ความตองการใชนาของพช

ความตองการใชนาของพช

พชตองใชนาในกระบวนการสงเคราะหแสง

องคประกอบทมผลตอการใชนาของพช

1. สภาพภมอากาศรอบ ๆ ตนพช ไดแก รงสดวงอาทตย อณหภม ความชนของอากาศ

และความเรวลม

2. พช ไดแก ชนดและอายของพช

3. ดน ไดแก จานวนความชนในดน เนอดน ความสามารถอมนาไวใหพชใชได

ความเขมขนของเกลอหรอสารพษในดน

4. องคประกอบอน ๆ เชน วธการใหนาแกพชและความลกทใหแตละครง ฤดกาลเพาะปลก

การไถพรวนดน การคลมดน

ปรมาณความตองการใชนาของพช (Evapotranspiration or Consumptive Use; ET)

ET = Kc * ETo

โดยท Kc = คาสมประสทธพช (Crop Coefficient)

ETo = คาปรมาณการใชนาของพชอางอง

(Reference Crop Evapotranspiration)

ปจจบนแนะนาใหใชคา ETo ทคานวณโดยวธการ Penman-Monteith

ซงเปนวธการทองคการอาหารและเกษตรแหงสหประชาชาต (FAO)

ใหการยอมรบและเชอถอในระดบสง

คาสมประสทธพช (Kc) โดยวธ Penman-Monteith

สปดาหท ขาว กข. นาดา ขาวขาวดอกมะล 105 นาดา ขาวสาล ถวเหลอง

1 1.03 0.66 0.50 0.64

2 1.07 0.79 0.52 0.69

3 1.12 0.97 0.61 0.81

4 1.29 1.18 0.76 1.01

5 1.38 1.35 1.11 1.23

6 1.45 1.51 1.26 1.32

7 1.50 1.61 1.33 1.35

8 1.48 1.64 1.38 1.34

9 1.42 1.62 1.37 1.27

10 1.34 1.60 1.32 1.09

11 1.23 1.55 1.14 0.85

12 0.94 1.46 0.83 0.74

13 0.86 1.28 0.62 0.74

14 1.08 0.46 0.72

0.39

คา Kc ขนอยกบชนดและอายของพช

คา ETo ขนอยกบพนทและเดอนทปลกพช

ตวอยาง โครงการสงนาและบารงรกษานาอน วางแผนปลกขาว กข นาดา เนอท 30,000 ไร

เรมปลกสปดาหท 3 ของเดอนธนวาคม

(1) (2) (3) (4) (5) =(3)*(4) (6) = (5)*7 (7) = (6)*1,600/1,000 (8) = (7)*30,000

สปดาหท เดอน คา Kc คา Eto คา ET คา ET คาการใชนาตอไรตอสปดาห คาการใชนาเตมพนทตอสปดาห

(มม./วน) (มม./วน) (มม./สปดาห) (ลบ.ม.) (ลบ.ม.)

1 ธนวาคม 1.03 3.25 3.35 23.43 37.49 1,124,760.00

2 ธนวาคม 1.07 3.25 3.48 24.34 38.95 1,168,440.00

3 มกราคม 1.12 3.44 3.85 26.97 43.15 1,294,540.80

4 มกราคม 1.29 3.44 4.44 31.06 49.70 1,491,033.60

5 มกราคม 1.38 3.44 4.75 33.23 53.17 1,595,059.20

6 มกราคม 1.45 3.44 4.99 34.92 55.87 1,675,968.00

7 กมภาพนธ 1.50 4.09 6.14 42.95 68.71 2,061,360.00

8 กมภาพนธ 1.48 4.09 6.05 42.37 67.80 2,033,875.20

9 กมภาพนธ 1.42 4.09 5.81 40.65 65.05 1,951,420.80

10 กมภาพนธ 1.34 4.09 5.48 38.36 61.38 1,841,481.60

11 มนาคม 1.23 4.87 5.99 41.93 67.09 2,012,673.60

12 มนาคม 0.94 4.87 4.58 32.04 51.27 1,538,140.80

13 มนาคม 0.86 4.87 4.19 29.32 46.91 1,407,235.20

706.53 21,195,988.80รวมความตองการใชนาตลอดฤดกาลเพาะปลก

นาเพอการเตรยมแปลงสาหรบนาขาว

ปรมาณนาเพอใชในการเตรยมแปลงกลา = 350 – 550 มม.

= 560 – 880 ลบ.ม./ไร

กลา 1 ไร ใชดาได = 10 – 15 ไร

ปรมาณนาเพอใชในการเตรยมแปลงนาดา = 250 – 300 มม.

= 400 – 480 ลบ.ม./ไร

นาเพอการเตรยมแปลงสาหรบนาขาว

ตวอยาง โครงการฯ นาอน ปลกขาว 30,000 ไร

ตองเตรยมแปลงกลา 3,000 ไร (กลา 1 ไร ดาได 10 ไร)

เตรยมแปลงกลา 1 สปดาห เลยงกลา 3 สปดาห รวมเปน 4 สปดาห

ใชนาเตรยมแปลงกลาทงหมด = 400 มม. = 400*3,000*1,600/1000

= 1,920,000 ลบ.ม.

พนทเตรยมแปลงนาดา 30,000 ไร ระยะเวลาเตรยมแปลง 1 สปดาห

ใชนาเตรยมแปลงนาดา = 300 มม.

= 300*30,000*1,600/1000

= 14,400,000 ลบ.ม.

รวมปรมาณนาทใชในการเตรยมแปลงทงหมด = 16,320,000 ลบ.ม.

2 คานวณนาทสญเสยเนองจากการรวซมในนาขาว

ขนอยกบชนดของดนในนาขาว

แตโดยทวไป ภาคกลาง ใช 1 มม./วน หรอ 7 มม./สปดาห

ภาคอน ๆ ใช 2 มม./วน หรอ 14 มม./สปดาห

กรณตวอยางโครงการนาอนพนท 30,000 ไร

จะมปรมาณนาทสญเสยเนองจากการรวซม = 14*30,000*1,600/1000

= 672,000 ลบ.ม./สปดาห

ปรมาณนาทสญเสยเนองจากการรวซมตลอดอายขาว 13 สปดาห

= 672,000 x 13

= 8,736,000 ลบ.ม.

ปรมาณฝนใชการ

คอ สวนของนาฝนทตกลงบนพนทเพาะปลกทเปนประโยชนตอการเพาะปลกนน

ปรมาณจะแตกตางกนไปตามพนทแตละจงหวดและแตละเดอนทเพาะปลก

4. คานวณฝนใชการสาหรบนาขาว

จากตาราง ฝนใชการสาหรบนาขาวในเขตจงหวดสกลนคร ในเดอนพฤศจกายน

ธนวาคม มกราคม กมภาพนธ และมนาคม มคาเทากบ 7, 3, 4, 19 และ 45

มลลเมตร ตามลาดบ (รวมระยะเวลาเตรยมแปลง 1 เดอน)

คานวณปรมาณฝนใชการในแตละเดอนได ดงน

พฤศจกายน = 7/2/1,000 x 3,000 x 1,600 = 16,800 ลบ.ม.

ธนวาคม = 3/2/1,000 x 3,000 x 1,600 = 7,200 ลบ.ม. (ชวงเลยงกลา)

ธนวาคม = 3/2/1,000 x 30,000 x 1,600 = 72,000 ลบ.ม. (ชวงปกดา)

มกราคม = 4/1,000 x 30,000 x 1,600 = 192,000 ลบ.ม.

กมภาพนธ = 19/1,000 x 30,000 x 1,600 = 912,000 ลบ.ม.

มนาคม = 45 x 3/4/1,000 x 30,000 x 1,600 = 1,620,000 ลบ.ม.

รวมปรมาณฝนใชการตลอดอายของขาว = 2,820,000 ลบ.ม.

ดงนน ความตองการนาชลประทานสทธของนาขาวในกรณนจงเทากบ

Wn = ET + P – Re + นาเตรยมแปลง

= 21,195,988.8 + 8,736,000 – 2,820,000 + 16,320,000

= 43,431,988.8 ลบ.ม. = 1,447/ ไร

ฝนใชการสาหรบนาขาว โดยวธของกองอทกวทยา (ปจจบน คอ สานกบรหารจดการนาและอทกวทยา)

วธนจะคานวณคาฝนใชการ (Effective Rainfall) จากคาฝนเฉลยถวงนาหนก (Weighted Rainfall : WRFL)

ดงตาราง

ตวอยางเชน พนทชลประทานแหงหนงมคาฝนเฉลยในเดอนเมษายนเทากบ 74.7 มลลเมตร กจะมคา

Weighted Rainfall (WRFL) อยระหวาง 11-100 มลลเมตร จงคานวณคาฝนใชการ = 74.7 x 0.80

= 59.8 มลลเมตร

การคานวณปรมาณฝนใชการ

การคานวณปรมาณฝนใชการ

ฝนใชการสาหรบไมผล คานวณจากสตรของ FAO ดงน

ตวอยาง

จงหาฝนใชการของไมผลประเภทสมโอ ซงมความชนกอนการใหนาเทากบ 25 มลลเมตร

มฝนตกรายเดอนเฉลย 100 มลลเมตร สมโอใชนา 150 มลลเมตรตอเดอน

วธการคานวณ

สามารถหาขอมลฝนใชการ ไดทางเวบไซตของสวนการใชนาชลประทาน

สานกบรหารจดการนาและอทกวทยา กรมชลประทาน

http://water.rid.go.th/hwm/cropwater/iwmd/index_th.htm

ประสทธภาพการชลประทาน

= ปรมาณนาสทธ (Wn) x 100

ปรมาณนาทงหมดทสงจรง

= (ความตองการนาตามทฤษฎ - ฝนใชการ) x 100

ปรมาณนาทสงจรง

= ประสทธภาพของระบบสงนา (Es) x ประสทธภาพการใหนา (Ea)

= ประสทธภาพการสงนา (Ec) x ประสทธภาพคนา (Eb) x ประสทธภาพ

การใหนา (Ea)

หมายถง อตราสวนทคดเปนเปอรเซนตระหวางปรมาณนาสทธทจะตองใหแกพช

(Net Water Application) ตอปรมาณนาทงหมดทตองใหแกพช (Gross Water

Application)

ประสทธภาพการชลประทาน

ตวอยาง

โครงการชลประทานแหงหนงไดทาการสงนาจากอางเกบนาใหแกพนทชลประทาน วดอตราการไหล

ผานประตระบายปากคลองสายใหญได 5 ลกบาศกเมตรตอวนาท และวดอตราการไหลเขาคสงนาทก

สายรวมกนได 4.5 ลกบาศกเมตรตอวนาท จงหาประสทธภาพระบบสงนาของอางเกบนาแหงน ถาให

การสญเสยนาในคสงนามคา 20% ของปรมาณนาทสงเขาคสงนา

5 ลบ.ม./วนาท

4.5 ลบ.ม./วนาท

ประสทธภาพของระบบสงนาชวงแรก (Es) = (4.5/5.0*100) = 90%

ประสทธภาพของระบบสงนาทงหมด (Es) = 0.9*0.8= 0.72 = 72%

ตวอยาง

จงหาประสทธภาพของโครงการชลประทาน ถาใหประสทธภาพการใหนามคา 70%

5 ลบ.ม./วนาท

4.5 ลบ.ม./วนาท

ประสทธภาพโครงการชลประทาน = ประสทธภาพของระบบสงนา (Es) x ประสทธภาพการใหนา (Ea)

= 0.72*0.70 = 0.504 = 0.504*100% = 50.4%

ตารางคานวณความตองการใชนาของขาว

(1) (2) (3) (6) (9) (10) (13)=(5)+(8)+(9)+(10)-(12) (14)=(13)*100/ประสทธภาพ ชป.

สปดาหท เดอน พนทเตรยมแปลงกลา (4) (5)=(3)*(4)*1,600/1,000 พนทเตรยมแปลงนาดา (7) (8)=(6)*(7)*1,600/1,000 ปรมาณการใชนาของขาว ปรมาณนาสญเสยเนองจากการซมลก (11) (12)=พ.ท.*(11)*1,600/1,000 ปรมาณนาทสงใหแปลงนาสทธ ปรมาณนาทสงใหแปลงนาสทธ

(มม.) ลบ.ม. (มม.) ลบ.ม. (ลบ.ม.) (ลบ.ม.) (มม./สปดาห) ลบ.ม. (ลบ.ม.) (ลบ.ม.)

1 พฤศจกายน 3,000 100 480,000 1.75 4,800 475,200.00 950,400.00

2 พฤศจกายน 3,000 0 0 1.75 4800 0.00 0.00

3 ธนวาคม 3,000 100 480,000 0.75 3,600 476,400.00 952,800.00

4 ธนวาคม 3,000 200 960,000 30,000 300 14,400,000 0.75 36,000 15,324,000.00 30,648,000.00

5 ธนวาคม 1,124,760.00 672,000.00 0.75 36,000 1,760,760.00 3,521,520.00

6 ธนวาคม 1,168,440.00 672,000.00 0.75 36,000 1,804,440.00 3,608,880.00

7 มกราคม 1,294,540.80 672,000.00 1.00 48,000 1,918,540.80 3,837,081.60

8 มกราคม 1,491,033.60 672,000.00 1.00 48,000 2,115,033.60 4,230,067.20

9 มกราคม 1,595,059.20 672,000.00 1.00 48,000 2,219,059.20 4,438,118.40

10 มกราคม 1,675,968.00 672,000.00 1.00 48,000 2,299,968.00 4,599,936.00

11 กมภาพนธ 2,061,360.00 672,000.00 4.75 228,000 2,505,360.00 5,010,720.00

12 กมภาพนธ 2,033,875.20 672,000.00 4.75 228,000 2,477,875.20 4,955,750.40

13 กมภาพนธ 1,951,420.80 672,000.00 4.75 228,000 2,395,420.80 4,790,841.60

14 กมภาพนธ 1,841,481.60 672,000.00 4.75 228,000 2,285,481.60 4,570,963.20

15 มนาคม 2,012,673.60 672,000.00 11.25 540,000 2,144,673.60 4,289,347.20

16 มนาคม 1,538,140.80 672,000.00 11.25 540,000 1,670,140.80 3,340,281.60

17 มนาคม 1,407,235.20 672,000.00 11.25 540,000 1,539,235.20 3,078,470.40

รวมความตองการใชนาตลอดฤดกาลเพาะปลก 1,920,000 14,400,000 21,195,988.80 8,736,000.00 2,845,200 43,411,588.80 86,823,177.60

ปรมาณฝนใชการปรมาณนาเตรยมแปลงและเลยงกลา ปรมาณนาเตรยมแปลงนาดา

ความตองการใชนาของขาวสทธเฉลยตอไร (รวมนาเตรยมแปลง) = 1,250 ลบ.ม.

ความตองการใชนาของขาวสทธเฉลยตอไร (รวมนาเตรยมแปลง ซมลกและฝนใชการ) = 1,447 ลบ.ม.

ความตองการใชนาของขาวเฉลยตอไร ทประสทธภาพชลประทาน 50% = 2,894 ลบ.ม.

ปรมาณนาเตรยมแปลงตอไร = 544 ลบ.ม. (43.5%, 37.6%, 40%)

ทดสอบความเขาใจ

ในการวางแผนการสงนาใหแกพนทนาขาวขนาด 5,000 ไร ปรมาณการใชนาของขาว

ตลอดอายขาว 100 วน เฉลยอตราวนละ 5 มลลเมตร จงหาปรมาณนาทงหมดทจะตอง

สงใหแกนาขาวน เมออตราการรวซมในแปลงนาเฉลยวนละ 4 มลลเมตร ฝนใชการ

ตลอดอายขาว 300 มลลเมตร และประสทธภาพรวมของการชลประทานเทากบ 60%

ความตองการใชนาของขาว = 5*100/1,000*5,000*1,600

= 4,000,000 ลบ.ม.

ปรมาณนาสญเสยจากการซมลก = 4*100/1,000*5,000*1,600

= 3,200,000 ลบ.ม.

ปรมาณฝนใชการ = 300/1,000*5,000*1,600

= 2,400,000 ลบ.ม.

ปรมาณนาทตองสงใหแปลงเพาะปลกสทธ = 4,000,000+3,200,000-2,400,000

= 4,800,000 ลบ.ม.

ปรมาณนาทตองสงใหแปลงเพาะปลกทงหมด = 4,800,000*100/60= 8,000,000 ลบ.ม.

วธคด

การวเคราะหความตองการใชนา

2. ความตองการใชนาดานอน ๆ

2.1 ความตองการนาเพอการอปโภค บรโภค

• เทศบาลนคร 250 ลตร/คน/วน

• เทศบาลเมอง 200 ลตร/คน/วน

• เทศบาลตาบล 120 ลตร/คน/วน

• นอกเขตเทศบาล 50 ลตร/คน/วน

• ในกรณทมผขอใชนา เชน การประปา ใหคดความตองการนาตามปรมาณท

รองขอ

2.2 ความตองการนาเพอการอตสาหกรรมและทองเทยว ตามตาราง

ตารางอตราการใชนาตามประเภทโรงงาน

ในกรณทมการขอใชนาจากโรงงาน ใหคดการใชนาตามปรมาณทรองขอ

2.3 ความตองการใชนาเพอการปศสตว

• โค 80 ลตร/ตว/วน

• สกร 20 ลตร/ตว/วน

• แพะ/แกะ 15 ลตร/ตว/วน

• สตวปก 0.5 ลตร/ตว/วน

2.4 ความตองการนาเพอการรกษาระบบนเวศน

• ในกรณทมผลการศกษาของลมนาใหใชคาจากผลการศกษา

ตวอยางแมนาเจาพระยาทายเขอนเจาพระยาลงมา ตองใชนาเพอการ

ผลกดนนาเคม อตราอยางนอย 50 ลบ.ม./วนาท และหากรวมการคมนาคม

ตองรกษาอตราการไหลอยางนอย 70 ลบ.ม./วนาท

• ในกรณไมมผลการศกษาใหพจารณาปรมาณนาตาสดจาก Flow Duration

Curve ของปรมาณนาทารายเดอน โดยพจารณานาทา 90 เปอรเซนต

ตวอยาง Flow Duration Curve

โปรแกรมชวยวเคราะหความตองการใชนาและ

กาหนดพนทสงนา

ขอมลพนฐานทตองจดเตรยม

1. ขอมลรายละเอยดโครงการ

2. ขอมลแผนการเพาะปลกพช (ดจากสถตการปลกทผานมา)

3. ขอมล Inflow และความตองการใชนาในภาคสวนอน ๆ ท

ไมใชการเกษตร

4. ขอมลโคงความจและพนทผวนา

5. ขอมลอางเกบนา (กรณมอางเกบนา)

Reservoir Operation Study (ROS)

หนา input ขอมล


หนาคานวณความตองการใชนารายวน


(18) = [(15)-(16)]/(17/100) (19) = (11)+(12)+(13)+(14)+(18) (21) = (11)+(12)+(13)+(14)+(15) CWR (15) = ETcrop + LP + P


CWR (15) = ETcrop + LP + P

ETcrop = คาการระเหยนาแทจรงของพช = Kc x ETo

LP = นาสาหรบการเตรยมแปลง

P = อตราการซมลก

ปญหา? ในการสงนาจรง จะสงนาใหกบทกกจกรรมเปนกอนเดยวกน

ไมสามารถแยกไดวาปรมาณนาทสงใหแตละกจกรรม

มปรมาณเทาไหร

(18) = [(15)-(16)]/(17/100) (19) = (11)+(12)+(13)+(14)+(18) (21) = (11)+(12)+(13)+(14)+(15)

ปญหา?

ตองคด Side Flow หรอไม

สรป

ในทางทฤษฎ

ความตองการนาตนทน =

ในทางปฏบต

การแยกปรมาณนาทใชในการเกษตรออกจากปรมาณนาทใชสาหรบกจกรรมอน ๆ ในทาง

ปฏบตกระทาไดยาก ดงนนความตองการนาตนทน (ปรมาณนาทตองสงจรง) จงคดจาก

ประสทธภาพของโครงการชลประทานโดยรวม

ความตองการนาตนทน =

ปรมาณนาสทธทตองใหแกพช ประสทธภาพการชลประทาน

+ ปรมาณนาสาหรบกจกรรมอน ๆ

ปรมาณนาสทธทตองใหแกพช ประสทธภาพโครงการชลประทาน

+ ปรมาณนาสาหรบกจกรรมอน ๆ

นาผลการคานวณใสลงในแบบฟอรม สบ.1-1 สปดาห

ท การเกษตร อปโภค-บรโภค อตสาหกรรม รกษาระบบนเวศ อนๆ รวม

1 1 - 7 พ.ย. 55 0.17 0.32 0.00 0.85 0.00 1.33

2 8 - 14 พ.ย. 55 0.17 0.14 0.00 0.85 0.00 1.15 พ.ย. 55 = 5.13

3 15 - 21 พ.ย. 55 0.17 0.14 0.00 0.85 0.00 1.15 ธ.ค. 55 = 10.24

4 22 - 28 พ.ย. 55 0.16 0.14 0.00 0.85 0.00 1.15 ม.ค. 56 = 23.39

5 29 พ.ย. - 5 ธ.ค.55 0.20 0.14 0.00 0.85 0.00 1.18 ก.พ. 56 = 23.37

6 6 - 12 ธ.ค. 55 0.21 0.14 0.00 0.85 0.00 1.20 ม.ค. 56 = 25.52

7 13 - 19 ธ.ค. 55 0.21 0.14 0.00 0.85 0.00 1.20 เม.ย. 56 = 9.69

8 20 - 26 ธ.ค. 55 2.10 0.14 0.00 0.85 0.00 3.09 พ.ค. 56 = 5.02

9 27 ธ.ค. 55 - 2 ม.ค.56 4.49 0.14 0.00 0.85 0.00 5.47 ม.ย. 56 = 27.43

10 3 - 9 ม.ค. 56 4.20 0.14 0.00 0.85 0.00 5.19 ก.ค. 56 = 50.11

11 10 - 16 ม.ค. 56 4.68 0.14 0.00 0.85 0.00 5.67 ส.ค. 56 = 15.56

12 17 - 23 ม.ค. 56 4.20 0.14 0.00 0.85 0.00 5.18 ก.ย. 56 = 7.09

13 24 - 30 ม.ค. 56 4.00 0.14 0.00 0.85 0.00 4.99 ต.ค. 56 = 7.27

14 31 ม.ค. - 6 ก.พ.56 4.60 0.14 0.00 0.85 0.00 5.58 รวม 209.82

15 7 - 13 ก.พ. 56 4.84 0.14 0.00 0.85 0.00 5.83

16 14 - 20 ก.พ. 56 4.95 0.14 0.00 0.85 0.00 5.93

17 21 - 27 ก.พ. 56 4.87 0.14 0.00 0.85 0.00 5.86

18 28 ก.พ. - 6 ม.ค.56 5.80 0.14 0.00 0.85 0.00 6.79

19 7 - 13 ม.ค. 56 5.37 0.14 0.00 0.85 0.00 6.35

20 14 - 20 ม.ค. 56 4.89 0.14 0.00 0.85 0.00 5.88

21 21 - 27 ม.ค. 56 4.34 0.14 0.00 0.85 0.00 5.32

22 28 ม.ค. - 3 เม.ย.56 2.77 0.14 0.00 0.85 0.00 3.76

23 4 - 10 เม.ย. 56 1.99 0.14 0.00 0.85 0.00 2.98

24 11 - 17 เม.ย. 56 1.31 0.14 0.00 0.85 0.00 2.30

25 18 - 24 เม.ย. 56 0.79 0.14 0.00 0.85 0.00 1.77

26 25 เม.ย. - 1 พ.ค.56 0.21 0.14 0.00 0.85 0.00 1.19

27 2 - 8 พ.ค. 56 0.14 0.14 0.00 0.85 0.00 1.13

28 9 - 15 พ.ค. 56 0.14 0.14 0.00 0.85 0.00 1.13

29 16 - 22 พ.ค. 56 0.14 0.14 0.00 0.85 0.00 1.13

ความตองการนารายเดอน - ลาน ม.3

ชวงวนท ความตองการนาจากอางฯ ลาน ม.3

หมายเหต

วธการสงนาม 3 วธ ไดแก 1. การสงนาแบบตลอดเวลา

ในระบบสงนาตลอดเวลา นาชลประทานจะสงไปยงพนทเพาะปลกของ

เกษตรกรทก ๆ แปลงอยางสมาเสมอตลอดเวลา (ตลอด 24 ชวโมง) ตดตอกน

ตลอดฤดกาลเพาะปลก

2. การสงนาตามความตองการของผใชนา

เมอเกษตรกรตองการนาชลประทาน ตองแจงความตองการปรมาณนา

ชลประทานทตองใชแตละครงใหเจาหนาทชลประทานทราบลวงหนา

3. การสงนาแบบหมนเวยน

เปนวธการสงนาใหผใชนาตามจานวนและเวลาทกาหนดไวลวงหนาเปน

ชวง ๆ ผใชนาชลประทานจะไมไดรบนาพรอมกนทงโครงการ แตเจาหนาท

ชลประทานจะเปนผกาหนดปรมาณนาชลประทานและระยะเวลาการสงนาใหโดย

การแบงพนทรบนาออกเปนสวนยอย ๆ แลวกาหนดรอบเวรการสงนาตามความ

เหมาะสม

การสงนาแบบหมนเวยนอาจแบงตามลกษณะการหมนเวยนได 3 ประเภท คอ

การแบงรอบเวรสงนาตามขนาดพนท

ระยะเวลาสงนาของแตละคลองซอย = พนทรบนาของแตละคลองซอย x 7 วน

พนทรบนาของคลองซอยทงหมดทรบนาจากคลองสายใหญเสนนน

ตวอยาง คลองสงนาสายใหญมคลองซอยทงหมด 5 สาย มพนทเพาะปลกทงหมด 24,500 ไร

คลองซอยท 1 มพนทเพาะปลก 3,500 ไร มเวลารบนา = 3,500/24,500 x 7 = 1 วน





รวมเวลารบนาของรอบเวรหนง = 7 วน

66

จบการนาเสนอ

กรมชลประทาน งานเพอแผนดน

[email protected] 0818018424

mailto:[email protected]

สมจิต อํานาจศาล 1...

Documents

Transcript of สมจิต อํานาจศาล 1...