บทท 8 เทศกาลและพธกรรมของประเทศอาเซยน

ความเชอ ประเพณ วฒนธรรมไทย ขนบธรรมเนยมทงหลาย เปนสงดงามทบรรพบรษของเราไดสงสมและสบทอดตอกนมาจนเปนเอกลกษณทแสดงถงความเปนชาตไทย อยางไรกตามประเทศไทยและประเทศเพอนบานทใกลชดและมดนแดนตดตอกน เชน ลาว พมา กมพชา และมาเลเซย จะมวฒนธรรมบางสวนทคลายคลงกนหรอมมตความเชอและประเพณทเหมอนหรอคลายกน โดยเฉพาะอยางยงดานศาสนา เชน พระพทธศาสนา เปนปจจยทท าใหเกดประเพณทคลายคลงกน สวนศาสนาอสลามในมาเลเซย กจะพบวามความคลายคลงกบจงหวดชายแดนทางภาคใตแตกลบประเทศเพอนบานทอยหางออกไป เชน สงคโปร บรไน กจะท าใหมวฒนธรรมบางอยางทแตกตางกบของไทย ดงนนจงอาจกลาวไดวาวฒนธรรม นอกจากจะเปนสงทสรางความเปนอนหนงอนเดยวกนของคนในชาต ความเปนเอกลกษณทแสดงถงความเปนชาตแลว วฒนธรรม ยงท าใหเกดความสมพนธทด ความรสกเปนบานพเมองนองกบประเทศเพอนบานอกดวย ลกษณะทคลายกนของกลมประเทศอาเซยน ประเทศไทยกบประเทศเพอนบานในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต มประเพณและวฒนธรรมตาง ๆ ทงทคลายคลงและแตกตางกนเปนผลมาจากปจจยทางภมศาสตร รากฐานทางวฒนธรรมและการนบถอศาสนา ซงจะสรปใหเหนเปนภาพรวมได ดงน 1. ศาสนา ศาสนาส าคญทเผยแผเขามาและไดรบการยอมรบนบถอจากชนชาตในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต ไดแก พระพทธศาสนา ซงเปนศาสนาทผคนสวนใหญในประเทศไทย พมา ลาว กมพชา ลวนนบถอ ดงนนประเพณ พธกรรมทางศาสนา ลทธความเชอตาง ๆ ของพมา ลาว กมพชา กจะคลายคลงกบคนไทย เชน การท าบญตกบาตร การสวดมนตรไหวพระ การใหความเคารพพระสงฆ การนยมใหบตรหลานเขารบการอปสมบท เปนตน ส าหรบประเทศมาเลเซย บรไน อนโดนเซย ประชากรสวนใหญนบถอศาสนาอสลาม จงมวฒนธรรมแบบอสลาม ประเทศฟลปปนสไดรบอทธพลจากครสตศาสนา ประเทศสงคโปรและเวยดนาม นบถอหลายศาสนา โดยนบถอลทธธรรมเนยมตามแบบจนเปนหลก 2. ภาษา ประเทศเพอนบานทมการพด เขยน คลายคลงกบไทยกคอ ลาวเพยงชาตเดยวเทานน สวนชาตอน ๆ กจะใชภาษาของตน ไมวาจะเปนพมา เวยดนาม อนโดนเซย ฟลปปนส โดยทภาษาองกฤษและภาษาจนจะเปนภาษากลางทใชตดตอกนไดทวทงภมภาค 3. ประเพณ พธกรรม หากชาตใดทมรากฐานการนบถอศาสนาเปนพระพทธศาสนา ประเพณ พธกรรมตาง ๆ กจะคลายคลงกบของไทย เชน การท าบญเลยงพระ การเวยนเทยนเนองในวนส าคญทางศาสนา ประเพณเขาพรรษา เปนตน สวนประเพณอน ๆ ทไมเกยวของกบศาสนา พบวาหากเปนประเทศทมพรมแดนตดตอกบไทย เชน พมา ลาว กมพชา กจะมประเพณหลายอยางคลายคลงกบไทย เชน ประเพณสงกรานต ประเพณลอยกระทง เพยงแตรายละเอยดของการจดพธจะแตกตางกนออกไป

๒๒๘

ขณะเดยวกนวฒนธรรมไทยในการแสดงความเคารพ โดยการไหวของคนไทย ชาตเหลานกจะมธรรมเนยมการไหวเชนเดยวกน ส าหรบชาตอน ๆ ไดแก มาเลเซย อนโดนเซย บรไน จะมประเพณพธกรรมตามแบบอสลาม เวยดนามกบสงคโปรจะมประเพณพธกรรมตามแบบจน และมวฒนธรรมตะวนตกเขามาผสมผสาน สวนชาตทมแบบแผนประเพณ พธกรรมเหมอนอยางตะวนตก คอ ฟลปปนส 4. อาหาร อาหารของประชากรในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต สวนใหญจะประกอบดวยขาว พชผก และเนอสตวทหาไดงายในทองถน การปรงอาหารโดยมากจะใชเครองเทศประเภท กะท น ามนรสชาตจดจาน โดยอาหารของประเทศในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตจะมอยอยางหลากหลาย สสนดนารบประทาน รสชาตเผดรอน ประเทศทรบประทานอาหารไมแตกตางจากคนไทยกยงคงเปนพมา ลาว กมพชา ขณะเดยวกนกมอาหารจากชาตอน ๆ เชน ยโรป ญปน เกาหล เขามาเผยแพรดวย 5. การแตงกาย ผคนในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต หากไมนบชดพนเมองและชดประจ าชาตแลว จะแตงกายไมแตกตางกน กลาวคอสงคมเมองในปจจบน ผชายสวมเสอ กางเกง สวนผหญงสวมเสอ กางเกง หรอกระโปรง แตในชนบทผหญงจ านวนมากกยงคงสวมใสผาซนกนอย ทงนชดประจ าชาตของประเทศในเอเชยตะวนออกเฉยงใต ลวนมเอกลกษณเฉพาะตวทไมเหมอนกน ท าใหเมอดแลวสามารถบอกไดทนทวาชดแตงกายนน ๆ เปนของชนชาตใด การนบถอศาสนาของชาวอาเซยน วฒนธรรม ประเพณ เทศกาล และ พธกรรมตางๆ ของชาวอาเซยนนน มพนฐานมาจากศาสนาอยางปฏเสธไมได ฉะนน มาดกนวา ประชาชนของแตละประเทศนบถอศาสนาอะไรกนบาง 1. บรไน ดารสซาลาม : กวารอยละ 65 นบถอศาสนาอสลามนกายซนน รองลงมาคอ พทธ ครสตและความเชอพนเมอง 2. กมพชา : รอยละ 95 นบถอศาสนาพทธนกายเถรวาท ซงเปนศาสนาประจ าชาต 3. อนโดนเซย : เกอบ 90 เปอรเซนนบถอศาสนาอสลาม ทเหลอก ครสตนกายโปรแตสแตนท แคทอลก ฮนด และพทธ 4. ลาว : รอยละ 75 นบถอศาสนาพทธ รวมไปถงทเหลอ นบถอผ บรรพบรษ 5. มาเลเซย : รอยละ 61.3 นบถอศาสนาอสลาม รอยละ 19.8 นบถอศาสนาพทธ รอยละ 9.2 นบถอศาสนาครสต รอยละ 6.3 นบถอศาสนาฮนด และรอยละ 1.3 นบถอลทธขงจอ ลทธเตา 6. เมยนมาร : นบถอศาสนาพทธ ประมาณรอยละ 90 ศาสนาครสตรอยละ 5 ศาสนา อสลามรอยละ 3.8 ศาสนาฮนดรอยละ 0.05

๒๒๙

7. ฟลปปนส : เกอบ 90 เปอรเซนนบถอศาสนาครสต และกวา 80 เปอรเซนนบถอนกายโรมนคาทอลก มนกายโปรเตสแตนต 9 เปอเซน ทเหลอพทธและอน ๆ 8. สงคโปร : ศาสนาพทธ, ขงจอ, เตา, อสลาม, ครสเตยน และฮนด ไมมศาสนาประจ าชาต แตมสวนของการเลอกไมนบถอศาสนาดวย 9. เวยดนาม : สวนใหญชาวเวยดนามนบถอศาสนาพทธ นกายมหายาน ลทธขงจอ เตา พทธมหายาน โรมนคาทอลก โปรเตสแตนต 10. ประเทศไทย : นบถอศาสนาพทธ ประมาณรอยละ 93 รองลงมา คอ อสลาส ครสต ฮนด และอน เทศกาลของประเทศในอาเซยน1 ประเทศตางๆ ในอาเซยนมเทศกาลมากมาย ขอยกตวอยางมาเฉพาะเทศกาลทนาสนใจประเทศละ 1 เทศกาลเทานน 1. ประเทศบรไน ดารสซาลาม (Brunei Darussalam) : National Day of Brunei Darussalam (วนชาตบรไน)

ทกๆวนท 23 กมภาพนธ ของทกป จะมการเฉลมฉลองวนชาตโดยจะมขบวนพาเหรดในชดหลากสเเละมการสวดมนตในแบบมสลมตามมสยดทวประเทศ 2. ประเทศกมพชา(Cambodia): เทศกาลน า

1 http://aseanfestivals.blogspot.com/

๒๓๐

เทศกาลน า เปนเทศกาลประจ าปของประเทศกมพชา โดยจะมการเฉลมฉลองดวยการแขงเรอยาว การแสดงพลดอกไมไฟ และขบวนพาเหรด บรเวณทะเลสาบ "โตนเลสาบ"เทศกาลน า เปนเทศกาลประจ าปของประเทศกมพชา ทจดขนทกปตงแตวนขน 14 ค า 15 ค า จนถงแรม1 ค า เดอนพฤศจกายน ซงทางการกมพชาประกาศใหเปนวนหยด 3 วน เทศกาลนคลายประเพณลอยกระทงของไทย โดยประเพณน จดขนเพอเปนการระลกถงบญคณ และแสดงความขอบคณตอแมน าโขง และทะเลสาบโตนเลสาบ ทน าความอดมสมบรณมาสชาวกมพชา เพราะน าในแมน าโขงเมอขนสง จะไหลไปททะเลสาบ เนองจากในชวงปลายฤดฝนในเดอนพฤศจกายน น าในทะลสาบลดต าลง ท าใหน าไหลลงกลบสล าน าโขงอกครง ชาวกมพชาจะรวมกนลอยทนทประดบดวยดวงไฟ ไปตามแมน าโขง ขณะ ทการแขงเรอ เปนการร าลก ถงเหตการณในประวตศาสตรสมยพระเจาชยวรมนท 7 ชวงศตวรรษท 12 ในยคเมองพระนคร อาณาจกรเขมรทก าลงรงเรองมชยเหนออาณาจกรจาม ในการสรบทางเรอ 3. ประเทศอนโดนเซย (Indonesia) : Nyepi ปใหมของบาหล

ตามปฏทนตะวนตก Shaka ปฏทน (Saka) ส าหรบเกาเดอนแรกของวนทดวงจนทรใหม อนโดนเซยเรยกวาวน Niepi, ภาษาจนทเรยกวาสวน เปนวนสงบวนททกคนเขาพกทบานและนงในสมาธไมตงไฟไมกนไมออกไปขางนอกในเวลากลางคนจะไมไดรบอนญาตใหเปดไฟใหอยกบความเงยบของเทศกาล 4. ประเทศลาว (Laos) : เทศกาลบญขาวประดบดน

๒๓๑

งานเทศกาลบญขาวประดบดน อยในเดอนสงหาคม หอขาวปะดบดน จดขนในวนแรม 14 ค า เดอน 9 ตามปฏทนทางจนทรคตเปนงานท าบญเพอระลกถงผลวงลบไปแลว (เนนอทศสวนกศลไปใหแกไปใหแกผไมมญาต) 5. มาเลเซย (Malaysia) : เทศกาลปใหมของมาเลเซย (Deepavali)

Deepavali ในภาษาสนสกฤตมาจากรากศพท “Row of Light” หรอ แถวของแสงสวางแหงชยชนะ ตนก าเนดประวตความเปนมาของเทศกาล Deepavali เปนการตอสของ 2ฝาย ระหวางความด และความชว คอ Narakasura ปศาจรายอาศยในความมด เมอบานเรอนหลงใดจดตะเกยงเพออาศยแสงสวางในการด ารงชพ Narakasura จะฆามนษยเพอไมใหเกดแสงสวาง ท าใหประชาชนรสกหวาดกลว ตามความเชอของชาวฮนด ท าใหตองสวดมนตออนวอนพระ 6. ประเทศเมยนมาร (Myanmar) : เทศกาลตนาญง (Dinagyang)

๒๓๒

เทศกาลตนาญง (Dinagyang) เปนงานรนเรงทมชอเสยงของเมองอโลอโย (lloilo) ซงอยตรงขามกบเกาะปาเนย จดขนสปดาหท 4 ของเดอนมกราคม เพอฉลองใหแกนกบญซานโต นนอย เชนเดยวกน ซงนอกจากการจดแสงดนตรและเดนขบวนพาเหรดแลว ชาวเมองอโลอโย จะน ารปจ าลองของนกบญวานโต นนอย มาแหฉลองทวเมอง รวมถงจดประกวดเตนร าไปตามทองถนน ซงนบเปนจดเดนของงานน 7. ประเทศฟลปปนส (Philippines) : เทศกาลดนาญง (Dinayang) เทศกาลน จดขนเพอร าลกถงนกบญซานโต นนอย (Santo Nino) เชนเดยวกบเทศกาลซนลอก แตจะจดขนในสปดาหท 4 ของเดอนมกราคม ทเมองอโลอโย (Iloilo)

เทศกาลตนาญงของจงหวดอโล อโล จดขนทกวนอาทตยทสามของเดอนมกราคม มทมาจากขบวนแหรบพระรปของพระเยซนอย (Santo Nino หรอ Child Jesus) ทบาทหลวงชาวสเปนน าเขามาในฟลปปนสหลายรอยปมาแลว โดยนบถอวาพระองคชวยขบไลโจรสลดซงมกมารกรานชาวเกาะในสมยโบราณ ทกปชาวเมองจะแหพระรปไปตามถนนในเมอง ตอมาจงเปลยนแปลงเปนการประกวดขบวนแหและการเตนร าตามทองถนน โดยเพมวนงานขนอก 1 วน เปนวนเสารทสามของเดอนมกราคม เรยกวา “Kasadyahan” แปลวา “ความสข หรอความสนก” ขบวนแหทเตนระบ าในวน Kasadyahan แตงกายในชดพนเมองดงเดมทงหญงและชาย แตละขบวนเรยกเปนเผา (Tribe หรอ Tribu) แตละเผามการแสดงเปนเรองราวทเกดขนจรงในสมยโบราณ ดนตรประกอบใชดนตรไดทกชนด ถอเปนการอน เครองกอนถงวนจรง วนอาทตยทสามของเดอนมกราคมจงจะเปนตนาญงของจรง ผแสดงตองทาหนาตาและรางกายดวยสด าหรอน าตาลด า ผชายแตงกายเปนนกรบโบราณ มหมวกขนนกสสนตางๆ กน และถออาวธ เชน หอกหรอธน ผหญงกนงกระโปรงหญา และทาตวดวยสน าตาลด าเชนกน ทส าคญคอทกเผาจะตองมรปพระเยซนอยเปนสญลกษณ 8. ประเทศสงคโปร (Singapore) : เทศกาล Singapore River Hong Bao

๒๓๓

เทศกาล Singapore River Hong Bao ถกจดขนทกๆเดอนกมภาพนธ มการเเสดงพลละลานตา และขบวนเรอพาเหรดประดบไฟอยางสวยงามทแมน าสงคโปร เทศกาลนไดมการจดทแมน าและ Marina นกเดนทางสามารถเดนเลนและรวมเฉลมฉลองกบชาวสงคโปรในชวงเทศกาลตรษจน และยงสามารถชมการแสดงศลปวฒนธรรม รวมถงยงมบรรดา รานหาบเรแผงลอย และพลหลากส ท าใหนกทองเทยวไดเพลนตาในยามค าคนของ สถานทแหงน

9. ประเพณเวยดนาม (Vietnam) : เทศกาลตรษจนเวยดนาม

เวยดนาม เปนประเทศในแถบเอเชย ทอยภายใตอทธพลของประเทศจน มาเปนเวลานาน ดงนนประเพณและวฒนธรรม จงมความคลายคลงกนมาก รวมทงเทศกาลตรษจน หรอวนขนปใหม ของชาวจน แตส าหรบชาวเวยดนามจะเรยกเทศกาลนวา "Tet Nguyen Dan" หรอเรยกยอ ๆ วา Tetโดยเทศกาลดงกลาวถอวา เปนเทศกาลทส าคญและยงใหญทสดของชาวเวยดนาม "Tet Nguyen Dan" หมายถง เชาแรกของวนปใหม โดยนบจากปฏทนตามจนทรคต (ใชการนบวงโคจรของดวงจนทรเปนตวก าหนดวนเดอนป) และเปนการเรมตนฤดใบไมผล ซงถอเปน ฤดกาลของการก าเนดสงมชวตทงมวล ในอดตเทศกาลนจะจดใหมการเฉลมฉลอง มากกวา 1 สปดาห กระทงปจจบน จงถกก าหนดใหเหลอเพยง3 วนเทานน สวนใหญจะเรมตนในระหวางวนท 21 มกราคม -19 กมภาพนธ ตามปฏทนสรยคต ซงกอนหนาทจะถงวนปใหม ชาวเวยดนามมกจะเกบเงน จายภาระหนสนทงหมด ซอชดใหม รองเทาใหมทาสบาน ท าความสะอาด และตกแตงบานเรอน ดวยความเชอวา จะชวยขจดโชคราย และความทรงจ า ทไมดทเกดกบปกอนนใหหมดไป

๒๓๔

10. ประเทศไทย (Thailand) : สงกรานต

สงกรานตเปนเทศกาลวนสนปเกาขนปใหมของคนไทย พธ สงกรานต ถอเปนประเพณการเฉลมฉลองวนขนปใหมของไทยทยดถอปฏบต มาแตโบราณชวงวน สงกรานตจงเปนวนแหงความเอออาทร ความรก ความผกพน ทมตอกนทงครอบครว ชมชน สงคม และศาสนา ในความเชอดงเดมทใชสญลกษณเปนองคประกอบหลกในพธ ไดแก การใชน าเปนตวแทน แกกนกบความหมายของฤดรอน ชวงเวลาทพระอาทตยเคลอนเขาสราศเมษ ใชน ารดใหแกกนเพอความชมชน และขอพรจาก บดา มารดา ป ยา ตา ยาย รวมทงแสดงความกตญญกตเวทตาตอบรรพบรษ ทลวงลบไปแลว ดวยการท าบญอทศสวนกศลไปให การสรางความสมครสมานสามคคในชมชน ไดแก การรวมกนท าบญใหทาน การกอพระเจดยทรายและเปน การท านบ ารงพระพทธศาสนา การเลนสาดน าเพอความสนกสนานรนเรงรวมกน

๒๓๕

เทศกาลสาคญทางศาสนาอาเซยน 1. ประเทศบรไน เทศกาล ฮารรายา “วนฮารรายอ” เทศกาลแหงความสขทมสลมทวโลกรอคอย ฮารรายอ2 (Hari Raya) เปนภาษามลายปตตาน สวนในภาษามลายกลาง แปลวา วนใหญ หรอ วนอด เปนวนเฉลมฉลองเทศกาลวนข นปใหมของชาวมสลม โดยกอนวนงาน ชาวมสลมจะออกมาจบจายซอของ เสอผา และหมวกกะปเยาะ เพอเตรยมตอนรบเทศกาลฮารรายอกนอยางคกคก และในวนดงกลาวชาวมสลมจะไปเยยมเยยนพอแม ญาตพนอง เพอนบาน เพออภยตอกนในสงทผานมา มการแสดงออกดวยการสวมกอด การจบมอ การหอมแกมท งสองของพอแม เปนการแสดงความรก ลกหลานทอยตางภมลาเนาตางกลบบาน เมอมาขออภยและอานวยพรใหพอแม ทกครวเรอนจะมความอบอนไปดวยบรรดาลก ๆ หลาน ๆ กลบบานโดยพรอมเพรยงกน ชวงเวลา ในรอบปหนง ชาวมสลม มวนฮารรายอ 2 คร ง คอ 1) อดลฟตร ตรงกบวนขน 1 ค า เดอนเชาวาล ซงเปนเดอน 10 ตามปฏทนอสลาม ซงเปนวนออกบวช 2) อดลอฏฮา ตรงกบวนท 10 เดอน ซลฮจญะ หรอตรงกบเดอน 12 ของปฏทนอสลาม ซงเปนการฉลอง วนออกฮจญ หรอ ถอเปนวนครบรอบการถอศลอดของเดอนรอมฎอน ความสาคญ วนฮารรายอ เปนวนรนเรงประจ าป ชาวมสลมจะไปเยยมเยยนพอแม ญาตพนอง เพอนบาน เพออภยตอกนในสงทผานมา เปนวนททกคนมความสขมาก มสลมจะมการประกอบพธกรรมพรอมเพรยงกนทวโลก ในวนอดลฟตร มสลมทกคนจะตองจายซะกาตฟตเราะห บรจาคทานแกคนยากจนอนาถา สวนในวนอดลอฏฮา จะมการเชอดสตวพล แลวจะท า กรบน แจกจายเนอเพอเปนทานแกญาตมตร สตวทใชในการเชอดพล ไดแก อฐ วว แพะ เปนการขดเกลาจตใจของมนษยใหเปนผบรจาค เปนการเออเฟอเผอแผตอเพอนมนษย ในวนฮารรายอชาวมสลม จะเดนทางกลบภมส าเนาของตน มารวมประกอบพธกรรมทางศาสนาโดยพรอมเพรยงกน ไดพบปะ สงสรรคกบเพอน ญาตพนอง เพอจะไดขออภยตอกน พธกรรม 1. การปฏบตตนในตอนเชาของวนฮารรายอ โดยชาวมสลมจะตนนอนแตเชาตร โดยเฉพาะผหญงจะเปนผตกแตงบานเรอนใหสะอาดสวยงามเปนพเศษ จดเตรยมอาหาร ขนมตาง ๆ ไวตอนรบ

2 http://hilight.kapook.com/view/75183

๒๓๖

เพอน ญาตพนอง และแขกทมาเยยมเยยน ทกคนตองปฏบตบรจาคซากาตฟตเราะหกอนท จะไปละหมาดในวนอดลฟตร สงของทใชในการบรจาคจะใชสงของทบรโภคเปนอาหารหลก 2. การอาบน าในวนฮารรายอ เมอปฏบตภารกจเสรจ จะอาบน าช าระรางกายใหสะอาด เรยกวาอาบน าสนต ก าหนดเวลาอาบตงแตเทยงคนเรมตนวนฮารรายอ จนถงพระอาทตยตก แตเวลาทดทสดและเปนทนยมอาบน าสนต คอเมอแสงอรณขนขอบฟาในวนฮารรายอ ในขณะอาบน าสนตทกคนจะตองกลาวดอารเปนการขอพร 3. การประกอบพธกรรม ชาวมสลมจะเดนทางไปประกอบพธกรรมทมสยด ในวนอดลฟตรจะไปมสยดเวลา 08.30 น. วนอดลอฏฮา จะไปมสยดเวลา 07.30 น. การปฏบตตนเมอเดนทางถงมสยด ทกคนจะอาบน าละหมาด จากนนจงเขาไปในมสยด ท าการละหมาด ตะฮญะดลมสยด 2 รอกาอต มการแบงแยกผญงชาย โดยใชมานกนกลาง เสรจแลวจดแถวนงรอฟงโตะอหมาม ซงเปนผน าในการท าพธละหมาด 4. การละหมาด จะมโตะอหมามเปนผน าละหมาดจ านวน 2 รอกาอต 5. การปฏบตตนเมอละหมาดเสรจ หลงจากละหมาดเสรจแลว มสลมทกคนจะนงฟงอหมามกลาวคฏบะ (ค าอบรม) เพอแนะแนวทางชวตดานความศรทธาทกระตนเตอนใหปฏบตแตความดละเวนความชว และปฏบตตามแนวทางของอสลาม เพอใหอยในสงคมไดอยางมความสข ขณะนงฟงนนทกคนจะอยในความส ารวม สงบนง ตงใจฟง ไมพดจาใด ๆ ทงสน และเมออหมามอานคฏบะฮจบแลว อหมามจะขอพรจากพระอลลอฮเพอความเปนสรมงคลแกตนเอง และบรรดามสลม ทมารวมประกอบพธกรรม จะมการขออภยตอกนโดยผนอยจะเขาไปขออภยผอาวโสกวา 2. ประเทศกมพชา3 ประเทศกมพชาเปนประเทศทมประวตศาสตรอนยาวนาน วฒนธรรมประเพณจงมความเกยวของ กบประวตศาสตร ความเชอ และวถชวตของคนในประเทศ ศลปวฒนธรรม ทเปนเอกลกษณ ไดแก 8. 1 ระบาอปสรา (Apsara Dance) ระบาอปสรา เปนการแสดงนาฏศลปทโดดเดนของกมพชา ซงถอดแบบการ แตงกายและทารายร ามาจากภาพจ าหลกรปนางอปสรทปราสาทนครวด นางอปสราตวเอกองคแรก คอ เจาหญงบพผาเทว พระราชธดาในเจาสหน เปนระบ าทก าเนดขนเพอ เขาฉากภาพยนตรเกยวกบนครวดทก ากบโดย Marchel Camus ชอเปนภาษาฝรงเศสวา L"Oiseau du Paradis กคอ The Bird of Paradise หลงจากนน ระบ าอปสรา กเปนระบ าขวญใจชาวกมพชา ใครได เปนตวเอกในระบ าอปสรานนเชอไดวา เปนตวนางชนยอดแหงยคสมยนครวด เปนอดมคตแหงชาตกมพชา นางอปสราในนครวดกเปนอดมคตแหงสตรเขมร ดงนนการชบชวตนางอปสราออกมาเปน ระบ าระดบชาตนนมความหมายในเชงชาตพนธนยม เพอใหเขาถงสญลกษณสงสดแหงสตรแขมร ระบ าอปสราม ชอเสยง ขนมาดวยการองบนความยงใหญของนครวด และระบ าอปสรากจ าลองภาพสลกทแนนงไรความ เคลอนไหวในนครวดใหหลดออกมามชวต ดอกไมเหนอเศยรนางอปสราสวน ใหญในปราสาทนครวดคอ ดอกฉตร พระอนทร เนองจากรปทรงของดอกชนดนพองกนกบภาพสลก เขมรเรยกดอกไมชนดน วา "ดอกเสนยดสก" เสนยด

3 http://www.ceted.org/tutorceted/art.html

๒๓๗

คอสงทเอามาเสยด และสก คอผม ชอของดอกไมบงบอกวาเปนดอกส าหรบเสยดผม เขาใจวาสมยโบราณสตรชนสง ของเขมรคงประดบ ศรษะดวยดอกไมหลายชนด หนงในนนคอดอกฉตรพระอนทร ดงหลกฐานภาพสลกนางอปสรา ทพบ ในปราสาทหนขอม ซงเปนแรงบนดาลใจของชางสลกจากทไดเหนของจรง 8.2 เทศกาลน า (Water festival) เทศกาลน า (Water festival) หรอ “บอน อม ตก” (Bon Om Tuk) เทศกาลประจ าปทยงใหญของกมพชา จดขนในเดอนพฤศจกายนเพอเปนการแสดงความส านกในพระคณของ แมน า ทน าความอดมสมบรณ มาให โดยจะมการแขงเรอยาว แสดงพลดอกไมไฟ การ แสดงขบวนเรอประดบไฟ เและขบวนพาเหรด บรเวณทะเลสาบ "โตนเลสาบ" ทจดขน ทกปตงแต วนขน 14 ค า 15 ค า จนถงแรม 1 ค า เดอน พฤศจกายน ซงทางการกมพชา ประกาศใหเปน วนหยด 3 วน เพราะน าในแมน าโขงเมอขนสง จะไหลไป ททะเลสาบ เนองจากในชวงปลาย ฤดฝนในเดอนพฤศจกายน น าในทะลสาบลดต าลง ท าใหน าไหลลง กลบสล าน าโขงอกครง ชาวกมพชาจะรวมกนลอยทนทประดบดวยดวงไฟ ไปตาม แมน าโขง ขณะทการ แขงเรอ เปนการร าลก ถงเหตการณในประวตศาสตรสมยพระเจา ชยวรมนท 7 ชวงศตวรรษท 12 ในยคเมองพระนคร อาณาจกรเขมรทก าลงรงเรองมชย เหนออาณาจกรจาม ในการสรบ ทางเรอ 3. ประเทศอนโดนเซย เทศกาลและงานประเพณตางๆ ถอเปนสวนส าคญในชวตคนบาหล ทกวดจะมงานฉลองท าบญประจ าป (Odalan) อยางนอยปละครง โดยชาวบาหลจะแตงตวแบบพนเมองดงเดมสวยงามแลวจดเครองไหวเครองบชาไปวดกน โดยฝายหญงจะเปนคนทลของไหวไวบนศรษะ ก าหนดวนฉลองและเทศกาลตางๆ ของบาหลจะยดปฎทนตามจนทรคต จงท าใหวนส าคญตางๆ ไมตรงกบปฏทนสากล เทศกาลสาคญๆบาหล4 ไดแก • วนข นปใหมฮนด นเยป (Nyepi) เปนวนทชาวบาหลจะ “เขาเงยบ” ไมมการประกอบกจกรรมใดๆทงสน ไมมการเดนทางคมนาคม ไมมการกอไฟหงหาอาหาร และไมมการละเลนบนเทงสนกสนานใดๆ โดยจะมการท าบญบชาเทพตางๆ กนตงแตวนกอนหนา รวมทงมการประกอบพธไลสงชวรายออกไปจากบานทอยอาศย • วนกาลงกน (Galungam) เปนเทศกาลเฉลมฉลองทธรรมะเอาชนะอธรรมได ชาวบาหลจะมการตงเสาไมไผสงตกแตงดวยทางมะพราวสานเปนรปตางๆ สวยงามไวหนาบาน ตงศาลเพยงตาวางเครองไหวสกการะสสดใส ทงขนม ดอกไมและผลไมทประตบาน ใหบรรพบรษทจะลงมาเยยมจากสวรรค ชวงเวลากาลงกนจะนาน 10 วน มงานฉลองและพธทกวน

4 http://www.oceansmile.com/IndoBali/VisitBali.htm

๒๓๘

• วนคนงกน(Kuninggan) วนทสบสองของเทศกาล เปนวนสงวญญาณบรรพบรษกลบสวรรคจะมการท าบญใหผลวงลบดวย • วนสรสวต (Saraswati) เปนวนฉลองเทวแหงความรและศลปะ หรอพระสรสวดทเรารจกกนนนเองเปนวนททางวดจะน าหนงสอธรรม ใบลาน จารก และคมภรพระเวทยมาท าพธสกการบชา สวนงานพธกรรมทยงใหญทสดของคนบาหลคอ งานเผาศพ จะเปนงานทผรวมขบวนแหงศพแตงกายงดงามมสสน บรเวณทจดงานเผาศพจะท าเปนรปสตวแตงสปดทองสวยงาม ถาผตายมต าแหนงหนาทหรอยศศกดสง โลงรปสตวกจะมขนาดใหญขนและหรหรามากขน 4. ประเทศลาว ประเพณบญขาวประดบดน5 บญเดอนเกา บญขาวประดบดน คอ บญทท าในวนแรมสบส ค า เดอนเกา(ประมาณเดอนสงหาคม) เปนการน าขาวปลา อาหาร คาวหวาน ผลไม หมาก พล บหร อยางละเลก อยางละนอย แลวหอดวยใบตองท าเปนหอเลกๆ น าไปวางตามโคนตนไมใหญหรอตามพนดนบรเวณรอบๆ เจดยหรอโบสถ เปนการท าบญทชาวบาน จดขนเพออทศสวนกศลใหแกผลวงลบไปแลว ความเปนมา มเรองเลาไวในพระธรรมบทวาญาตของพระเจาพมพสารกนของสงฆเมอตายแลวไป เกดในนรก ครนพระเจาพมพสารถวายทานแดพระพทธเจาแลวมไดอทศใหญาตทตาย กลางคนพวกญาตทตายมาแสดงตวเปลงเสยงนากลวใหปรากฏใกลพระราชนเวศน รงเขาไดเสดจไปทลถามพระพทธเจา พระพทธองคทลเหตใหทราบ พระเจาพมพสารจงถวายทานอกแลวอทศสวนกศลปไใหญาตทตายไปจงไดรบสวน กศลการท าบญขาวประดบดน ท าเพออทศสวนกศลแกญาตผตายแลว ถอเปนประเพณ ทตองท าเปนประจ าทกป มลเหตททา เนองจากคนลาวและไทยอสาน มความเชอถอสบตอกนมาแตโบราณกาลแลววา กลางคนของเดอนเกาดบ(วนแรม 14 ค า เดอน 9)เปนวนทประตนรกเปด ยมบาลจะปลอยใหผนรกออกมาเยยมญาตในโลกมนษย ในคนนคนเดยวเทานนในรอบป ดงนนจงพากนจดหอขาวไวใหแกญาตพนองทตายไปแลว ถอวาเปนงานบญเพออทศสวนกศลใหแกญาตพนองผลวงลบไปแลว พธกรรม ในตอนเยนของวนแรม 13 ค า เดอน 9 ญาตโยมเตรยมจดอาหารคาวหวาน และหมากพล บหรไวกะใหได 4 สวน สวนหนงเลยงดกนภายในครอบครว สวนทสองแจกใหญาตพนอง สวนทสามอทศใหญาตทตายไปแลว และสวนทสน าไปถวายพระสงฆ ในสวนทสาม ญาตโยมจะหอขาวนอย ซงมวธการหอคอ ใชใบตองหอ ขนาดเทาฝามอ สวนความยาวนนใหยาวสดซกของใบตอง

5 http://www.lib.ubu.ac.th/html/report/ubontraditional/kawpradabdin-9.htm

๒๓๙

อาหารคาวหวาน ทใสหอน นจะจดใสหออยางละเลกละนอย อาท 1. ขาวเหนยวทนงสกแลวปนเปนกอนเลกๆ ขนาดเทาหวแมมอ 1 กอน 2. เนอปลา เนอไก หม และใสลงไปเลกนอย ถอวาเปนอาหารคาว 3. กลวย นอยหนา ฝรง มะละกอ มนแกว ออย มะละกอสก หรอขนมหวานอนๆ ลงไป (ถอเปนอาหารหวาน) 4. หมากหนงค า บหรหนงมวน เมยงหนงค า หลงจากนนน าใบตองมาหอเขากนแลวใชไมกลดหวทายและตรงกลางกจะไดหอขาวนอย ทมลกษณะยาวๆ หมาก พล หมากหนงค า บหรหนงมวน เมยงหนงค า สเสยด แกนคน น ามาหอใบตองเขาดวยกนแลวไมกลดหวทาย กจะไดหอหมาก พล หลงจากนนน าทง 2 หอมาผกกนเปนค แลวน าไปมดรวมเปนพวง 1 พวง จะใส หอหมากและหอพลจ านวน 9 หอ ตอ 1 พวง การวางหอขาวนอย หมายถง การน าหอขาวนอยไปวางอทศสวนกศลตามทตางๆ พอถงเวลาประมาณ 03.00 - 04.00 น.ของวนแรม 14 ค า เดอน 9 ชาวบานแตละครวเรอนจะน าเอาหอขาวนอยทจดเตรยมไดแลวไปวางไวตามโคนตนไมในวด วางไวตามดนรมก าแพงวด วางไวรมโบสก รมเจดยในวด การน าเอาหอขาวนอยไปวางตามทตางๆ ในวดเรยกวา การยาย(วางเปนระยะๆ)หอขาวนอย ซงเวลาน าไปวางจะพากนไปท าอยางเงยบๆ ไมมการตฆอง ตกลองแตอยางใด หลงจากการยาย (วาง) หอขาวนอยเสรจ ชาวบานจะกลบบานเพอเตรยมอาหารใสบาตรในตอนเชาของวนแรม 14 ค า เดอน 9 หลงจากนน พระสงฆจะแสดงพระธรรมเทศนาเกยวกบเรองอานสงฆของบญขาวประดบดนใหฟง ตอจากนนชาวบานจะน าปจจยไทยทานถวายแดพระสงฆ เมอพระสงฆใหพรเสรจ ชาวบานทมาท าบญกจะกรวดน า อทศสวนกศลไปใหญาต ผทลวงลบไปแลวทกๆ คน 5. ประเทศมาเลเซย6 เทศกาลซาบาห จดทรฐซาบาหชวงสนเดอนพฤษภาคม ตลอด 2 สปดาห เปนการรวมตวของชนเผาตางๆ ประมาณ 30 เผา จดงานรนเรงเพอเรมตนเขาสฤดกาลเกบเกยวครงใหม ในงานเทศกาลนชนพนเมองของแตละเผา จะแตงกายดวยชดประจ าเผา เขารวมการเดนขบวนพาเหรด มการแสดงระบ าพนเมอง และขบรองบทเพลงทองถน มการท าพธกรรมใหเพอใหการเพาะปลกในฤดกาลใหมไดผลด เทศกาลกาไว ดายค เปนเทศกาลเฉลมฉลองหลงการเกบเกยว ชนพนเมองจะจดเฉลมฉลองและท าพธบวงสรวงเทพแหงขาวและเทพแหงความร ารวย ในเทศกาลกาไวของทกปจะเตมไปดวยสสน ของการตกแตงระเบยงบาน ดวยผาโบราณประจ าชาวดายค เสยงดนตรจากประโคมแกนดงรายาหบรรเลงไพเราะ ดง

6 http://www.labsamong.com/traditions-and-culture-malaysia/

๒๔๐

กงวาลเพอขอพรจากเทพเจา ใหพชผลงอกงามและเพอการมอายยนยาว พธกรรมจะมทงการขบรอง เตนร า และแบงปนอาหารเครองดม เมอระฆงตบอกเวลาเทยงคนผน าหมบานจะน าดม “ตวก” (ไวนพนเมองของชาวดายคทหมกจากขาว ทเชอกนวาเปนยา อายวฒนะ) รวมกน และเฉลมฉลองตออยางสนกสนาน เทศกาลฮารรายอ เปนวนสดทายของการถอศลอด เปนชวงวนหยดยาวเพอใหผทนบถอศาสนาอสลามไดประกอบพธทางศาสนา ในวนแรกจะท าละหมาดทมสยด และสวดมนตขอพรใหกบบรรพบรษทกโบรส าหรบฝงศพ มการออกซะกาต (ท าทานแกผยากไร) เพอความเจรญรงเรองของชวต ถอเปนชวงวนหยดยาว คนมาเลเซยมกจะออกเดนทางทองเทยวทงในและตางประเทศ รวมถงเยยมญาตมตรทเคารพนบถอ

วนตรษจน ถอเอาเปนวนแรกของปฏทนจนทรคตแบบจน มกตรงกบชวงปลายเดอนมกราคมถงตนเดอนกมภาพนธ ถอเปนชวงวนหยดยาวของมาเลเซยอกชวงหนง เปนวนรวมญาตของผทมเชอสายจน ในตอนเชากอนพระอาทตยขนจะมพธเซนไหวเทพเจาและบรรพบรษ หลงจากนนผคนจะพากนไปกราบไหวเทพเจาตามศาลเจาทวกรงกวลาลมเปอร มพธส านกบาป ทมาทรงใชของแหลมทมแทงตวเองทถ าบาต รวมถงการจบจายใชสอยและเดนทางทองเทยว วนดปาวล ชาวฮนดในมาเลเซยถอเอาวนเพญของเดอนตลาคม เปนวนขนปใหม เรยกอกชอวา “วนธรรมะชนะอธรรม” เพราะตามต านานกลาววา เปนวนทพระรามยกทพกลบเมอง หลงจากยกทพไปรบกบยกษ โดยในวนดปาวลน ในชวงกลางวนจะท าความสะอาดบานเรอนและทเกบของมคา เพราะเชอวาชวยปดเสนยดจญไรใหพนไปจากชายคา ในชวงค าของวนดปาวล จะท าพธบชาพระจนทรเพอความมงคงและร ารวย ตามความเชอทวาพระจนทรเปนตวแทนของพระนางลกษม ชายาของพระนารายณ โดยการประดบบานเรอนดวยแสงเทยนและดวงไฟ แมแตตามถนนหนทางกจะเตมไปดวยโคมไฟหลากสสนมากมาย

ทรสสกล (Trisikal) สามลอถบมาเลเซย เปนสามลอทมทนงส าหรบผโดยสารสองคนอยดานหลง มหลงคาส าหรบบงแดด สวนคนถบสามลอจะอยดานหนา ผโดยสารและคนถบจะนงหนหนาไปทศทางเดยวกน ตวสามลอมการตกแตงและประดบประดาอยางสวยงาม ถอเปนเอกลกษณของประเทศมาเลยเซย นกทองเทยวนยมนงสามลอเพอชมทวทศนของเมอง โดยเฉพาะยานเขตเมองเกาบนเกาะปนง ระบาดาตนจลด เปนระบ าทขนชอและมชอเสยงของชาวทองถนซาราวกบนเกาะบอรเนยว หรอทเรยกวา “ระบ านกเงอก” ผรายร าจะแตงชดทมสสนคลายกบนกเงอก รวมถงประดบขนนก รายร าประกอบดนตร โดยม “ซาเพ” เครองดนตรทองถน เปนเครองสายส าหรบดด มสสาย ลกษณะเรยบยาว มกท ามาจากไมตาลหรอไมมะพราว

๒๔๑

วาวบหลน เรยกอกชอวาวาววงเดอน เพราะมลกษณะเหมอนพระจนทรเสยว การเลนวาวเปนการละเลนทชาวมาเลเซยนยมมากอยางหนง โดยเฉพาะทางภาคตะวนออก ในทกๆปจะจดใหมการแขงวาวทรฐกลนตน วาวทนยมเลนกนมากกคอวาวบหลน ซงถอไดวาเปนวาวทองถนของเกาะมลาย ซงวาวชนดนชาวใตบานเรากนยมเลนเชนเดยวกน ตววาวจะประดบตกแตงดวยลวดลายอยางวจตร มการตดพทปลายปก และมการตดแอกทท าจากใบลาน ซงเมอฉวดเฉวยนอยในอากาศ แอกใบลานจะสงเสยงเหมอนกบเครองดนตรอนไพเราะ ปนจกสลต (pencek silat) ค าวาปนจก (pencak) หมายถงการปองกนตนเอง และค าวาสลด (silat) หมายถงศลปะ เปนการตอสของมลาย นยมกนมากในมาเลเซย อนโดนเซย บรไน สงคโปร ฟลปนส ในภาคใตของบานเรากนยมฝกกนมาก เปนการตอสดวยมอเปลา มทวงทาการตอสทงดงาม คลายกบการรายร า 6. ประเทศพมา งานไหวพทธเจดย7 หรอ “พยาบะเวดอ” วนเพญเดอนตะดงยท หรอ “วนออกพรรษา” ในราวปลายเดอนตลาคม และเปนปลายฤดฝน ชาวพมายดถอพทธตานานทสมเดจพระสมมาสมพทธเจาไดเสดจขนไปเทศนโปรดพระพทธมารดาบนสวรรคชนดาวดงส และเสดจกลบลงมายงโลกมนษยวนเพญตะดงท หรอวนออกพรรษา เหลาพทธบรษทจะพรอมใจกนถวายการตอนรบดวยรปแบบตางๆ กน เชน ในประเทศไทยมประเพณตกบาตรเทโวโรหณสต ประเพณชกพระทางน า ประเพณไหลเรอไฟ ฯลฯ แตในพมาชาวบานจะถวายการตอนรบพระพทธองคดวยการประดบประดาโคมไฟตามบานเรอน วดวาอาราม และสถปเจดยจนสวางไสวละลานตา บางแหงมประเพณชกพระทางน า เชนททะเลสาบอนเล ฯลฯ นอกจากนยงถอเปนโอกาสทผนอยจะแสดงความเคารพคารวะและมอบของขวญแกญาตผใหญงานไหวพทธเจดย หรอ “พยาบะเวดอ” จะมขนหลงเทศกาลออกพรรษา เรยกวาเดอน “ตะซองโมง” ราวปลายเดอนตลาคมตอตนเดอนพฤศจกายน เปนททราบกนวาพมาเปนดนแดนแหงสถปเจดย งานไหวพทธเจดยจดไลเลยกนทวประเทศทกหนแหงทมพระเจดยเปนงานปอยหรองานเฉลมฉลองทน ามาซงทงความสขใจทไดท าบญและความสนกสนานจากสสนบรรยากาศงานวดบางแหงจดงานกนเปนเดอนหรอถงสองเดอนกม งานไหวพทธเจดยทขนชอมหลายแหง เชน งานไหวพระเจดยไจกทโย หรอพระญาตอนทรแขวนทรฐมอญ สวนมหาเจดยชเวดากองทกรงยางกงจะมเทศกาลไหวพระเจดยครงใหญในเดอนมนาคม บางกวาชเวดากองนนมผคนหลงไหลขนไปนมสการเปนจ านวนมากตลอดทงป จงเสมอนม “พยาบะเวดอ” อยทกเมอเชอวน ประเพณ ปอยสางลอง

7 http://tpws.ac.th/mynmar/index.php/2015-03-12-16-21-14/16-2015-03-12-10-29-40/10-

2015-03-12-13-35-22

๒๔๒

ประเพณ ปอยสางลอง หรอทเรยกวา“งานบวชลกแกว”เปนงานประเพณประจ าของชาวไต หรอไทยใหญ ซงไดมการจดสบทอดกนมายาวนาน ค าวา ปอย แปลวา งาน ซงหมายถง งานเทศกาล งานรนเรง งานมงคลตางๆ สาง แปลวา พระ-เณร และ ลอง มาจาก ค าวา อะลอง แปลวา กษตรย ราชา เกยวกบเจาแผนดน เมอรวมกนก หมายถง งานเตรยมบวชเปนพระเณรของเดกทแตงดาเปนกษตรยหรอราชานนเอง โดยงาน “ปอยสางลอง” น จะนยมจดในชวงระหวางเดอนมนาคม ถง เดอนพฤษภาคมของทกป เนองจากเปนชวงท ชาวบานมเวลาวางเวน หลงจากเกบเกยวพชผลเกษตรในไรนาแลวเสรจ ประกอบกบเปนชวงปดเทอมปดภาคเรยน ของเดกๆ สาเหตทชาวไทยใหญไดจดงานนกเพราะตองการใหบตรหลานไดมโอกาสบรรพชา เปนพระภกษสามเณร เพอสบทอดพระพทธศาสนา ดงจะเหนไดวาชายชาวไทยใหญทนบถอพระพทธศาสนา ลวนจะไดผานการบวชเปน พระหรอสามเณรจากงานประเพณปอยสางลองนกนมาแทบทงสน 7. ประเทศฟลปปนส วถชวตของชาวฟลปปนส อทธพลวฒนธรรมจากสเปนและเมกซโก เรยกวา Hispanic Influences ทมมากกวา 300 ป ในชวงการปกครองแบบอาณานคม จะเหนได จากความเชอในศาสนาคาธอลกงานประเพณทางศาสนาในทกป ฟลปปนสจะมงานรนเรง เรยกวา Barrio Fiesta เปนการฉลองนกบญของเมอง หมบานและเขตการปกครองตางๆ มการประกอบพธทางศาสนา การเดนขบวนในเมองฉลองนกบญ การจดพลไฟ การประกวดความงามและ การเตนร า รวมทงมการตไก ชาวฟลปปนสมความผกพนกบวฒนธรรมตะวนตกทไดรบถายทอดมาจากสเปนและสหรฐอเมรกาอยางมาก ดงเหนไดจากการนบถอศาสนาครสตนกายโรมนคาทอลกอยางเครงครด ฟลปปนสนบเปนเพยงประเทศเดยวใน ภมภาคเอเชยทยอมรบศาสนาครสตเปนศาสนาประจ าชาต โบสถกลายเปนสถานทส าคญในการด าเนนชวต การใชภาษาองกฤษเปนภาษาราชการและในชวตประจ าวนมากเปนอนดบ 3 ของโลก ขณะทชาวฟลปปนสเปน คนราเรง เรยบงาย ปรบตวเกง และมความเปนกนเองสง ฟลปปนสมเทศกาลส าคญ 3 งาน ไดแก 1) เทศกาลอาต (Ati-Atihan) จดขนในสปดาหท 3 ของเดอนมกราคม ในเมองคาลบ (Kalibu) บนเกาะปาเนย (Panay) ในหมเกาะวสายาส นบเปนงานเทศกาลใหญทมชอเสยงในเรองความสนกสนาน มการแตงกายเลยนแบบชาวอาต (Ati) ซงเปนชนพนเมองดงเดมของฟลปปนส มรปรางเลก ผวด าคล า ผมหยกขอด ชาวฟลปปนสจะจดขบวนแฟนซและแสดงดนตร เพอเฉลมฉลองตอเนองเปนเวลา 3 วน 3 คน 2) เทศกาลซนลอก (Sinulog) เปนงานเทศกาลทมชอเสยงมากอกงานหนง จดขนในวนอาทตยท 3 ของเดอนมกราคม ทเมองเซบ เปนงานฉลองเพอร าลกถงนกบญซานโต นนอย(Santo Nino) โดยจดแสดงดนตรและมขบวนพาเหรดแฟนซทวเมอง 3) เทศกาลดนาญง (Dinagyang) เปนงานรนเรงทมชอเสยงของเมอง อโลอโย ( Iloilo) ซงอยตรงขามกบเกาะปาเนย จดขนในสปดาหท 4 ของเดอนมกราคม เพอฉลองใหแกนกบญซานโต นนอยเชนเดยวกน ซงนอกจากการจดแสดงดนตรและเดนขบวนพาเหรดแลว ชาวเมอง อโลอโยจะน ารป

๒๔๓

จ าลองของนกบญซานโต นนอยมาแหฉลองทวเมอง รวมถงจดประกวดเตนร าไปตามทองถนน ซงนบเปนจดเดนของงานน เดกๆ ในในชนเผา Negritos มลกษณะคลายพวกเงาะปาในประเทศตอนใต ปจจบนไดมการผสมเผาพนธอนๆ จนมเหลอทเปน Negritos แทมไมมากนก ปจจบนมเหลอไมเกน30,000 คน สวนพวกประชากรลกประสมทเรยกวา Mestizo มอยรอยละ 2 แตมอทธพลตอเศรษฐกจของประเทศอยางมาก จากการศกษาเผาพนธ ชาวฟลปปนสมเลอดผสมทมาจากยโรปประมาณรอยละ 3.6 ส าหรบชาวตางชาตทไดเขามาอยในฟลปปนสและกลายเปนชนกลมนอยทมมากทสดคอชาวจน มเปนรอยละ 3 ของประชากร ทเหลอนอกนนมกระจดกระจาย เชน อเมรกาเหนอ (North Americans) สเปน (Spaniards) และพวกชาวยโรป(Europeans) เมกซกนจากทวปอเมรกาตอนกลาง (Mexicans) และจากทางประเทศทางอเมรกาใต (Latin Americans) มบางสวนจากอาหรบ (Arabs) จากเอเซยใต (Sout Asians) ประเทศอนโดนเซย (Indonesians) เกาหล (Koreans) ญปน (Japanese) เวยดนาม (Vietnamese) และผอพยพจากเอเซยอน ในลกษณะดงกลาวนจงจดไดวาประเทศฟลปปนสเปนประเทศทมชนกลมตางๆ หลากหลายมากทสดประเทศหนงในเอเซย ในชวงหลายทศวรรษหลง รฐบาลพยายามท าใหประเทศมความเปนหนงเดยวทางวฒนธรรมมากขน แตกไดอรบการตอตานจากกลมชนตางๆในประเทศทตองการสงวนวฒนธรรมและฐานรากทางภาษาของตนไว 8. ประเทศสงคโปร Singapore River Hong Bao8 ประเทศสงคโปรเปนประเทศทมงานเฉลมฉลองรนเรงตลอดทงป เนองจากเปนประเทศทมประชากรทมความหลากหลายทางเชอชาตผสมผสานกนอย ท าใหมงานเทศกาลทหลากหลายตามความเชอตางๆ โดยสวนใหญเปนเทศกาลทเกยวของกบความเชอทางศาสนา เชน เทศกาลตรษจนของชาวจย เทศกาล Deepavali ของชาวฮนด เปนตน งานเทศกาลประจาชาตทนาสนใจในแตละเดอน มกราคม Thaipusam หรอ ไทปซม เปนเทศกาลของชาวฮนด ทร าลกถงวนคลายวนเกดของพระมรกน ผเขารวมพธจะเดนและรายร าไปตามระยะทางมากกวา 3 กม. บชาและขอบคณพระเปนเจา โดยทผเขารวมพธหลกจะแบกหรอลากกาวาดทถกออกแบบและตกแตงอยางงดงาม ผทเสนอตวเพอแบกกาวาดสวนใหญจะเปนผทตองการใหเรองราย ๆ หรอภยพบตตาง ๆ ผานพนไป บางคนกแบกกอนแตงงาน บางคนกแบกหลงพธแตงงาน บางคนกแบกในชวงทภรรยาตงครรภหรอก าลงจะคลอดลก กมภาพนธ Chinese New Year หรอตรษจน ชาวสงคโปรเชอสายจนจะจดงานเซนไหวเทพเจาและงานรนเรงสนกสนานอนๆ โดยจดงานอยางยงใหญทไชนาทาวน มทงขบวนแหงมงกร การแสดงดอกไมไฟ และการแสดงแสงสเสยงตางๆ

8 http://www.in1guide.com/index.php?topic=304.0

๒๔๔

Singapore River Hong Bao เทศกาลโคมไฟ จดขนทแมน าสงคโปรและ Marina ในชวงเทศกาลตรษจน มการแสดงพลทตระการตา ขบวนเรอพาเหรดประดบไฟสวยงาม และรานหาบเรแผงลอยตางๆมากมาย และชมเทศกาล Chingay Parade ทจะจดชวงตรษจนเชนกน มขบวนพาเหรดนานาชาตทงแบบเดนถนนและแบบลอยน าจดทบรเวณ Pit buiding ท Marina Waterfront ใกลๆกบ Singapore flyer ราคาบตรเขาชมจะอยทประมาณ 40-60 SGD ขนอยกบรอบพาเหรด เมษายน Good Friday หรอวนศกรประเสรฐ เทศกาลของชาวครสต จดขนเพอระลกถงการสละชวตของพระเยซบนไมกางเขน พฤษภาคม Vesak Day หรอ เทศกาลวนวสาขบชา จดขนทวดพทธศาสนาทกแหง เพอระลกถงวนแหงการประสต ตรสรและปรนพพานของพระพทธเจา ถอเปนงานบญยงใหญประจ าป กรกฎาคม Hari Raya Puasa เทศกาลส าคญของชาวสงคโปรเชอสายมสลม โดยทชวงเชาชาวมสลมจะพรอมใจกนเขาสเหรา เพอประกอบพธทางศาสนา จากนนกเปนการเฉลมฉลองในหมเพอนฝ งหรอครอบครว ซงงานนจดขนอยางยงใหญทถนนเกยแลง ศนยรวมชาวมสลมในสงคโปรหลงการสนสดพธถอศลอดหรอรอมฏอน (Ramadan) สงหาคม National Day หรอวนชาตสงคโปร ทกวนท 9 สงหาคมของทกป ขบวนพาเหรดวนชาตจะมาสรางความสนกสนาน ดวยระบ าตามแบบวฒนธรรมตางๆ และพลไฟมากมาย ขบวนพาเหรดอนงดงาม และการแสดงแสงเลเซอรสสนสดใส ตลาคม Hari Raya Haji เทศกาลของชาวมสลม วนทพระผเปนเจา ทรงใหอภยกบอบราฮม ชาวมสลมจะสวดมนตในวนนเพอระลกถงผผานพธฮจญหรอผแสวงบญ ณ นครมกกะฮ Deepavali หรอเทศกาล ดพาวลประมาณเดอนตลาคมหรอพฤศจกายนของทกๆปหรอตรงกบชวงหลงออกพรรษาของบานเรา หนงในงานส าคญทางศาสนาของชาวอนเดย ทนบถอศาสนาฮนดและถอเปนวนปใหมเปนเทศกาลแหงแสงและการประดบไฟของชาวฮนด เทศกาลตางๆในประเทศสงคโปรกมอยางหลากหลายตลอดทงป นกทองเทยวทสนใจเทศกาลไหนเปนพเศษกเลอกวนและเวลาทจะไปเยอนได

๒๔๕

9. ประเทศเวยดนาม เทศกาลเตด Tet Nguyen Dan9 เทศกาลเตด(Tet) เปนเทศกาลอรณแรกแหงป หรอชาวเวยตนามเรยกวา เตด เหวยน ดาน (Tet Nguyen Dan) ถอเปนเทศกาลขนปใหมทางจนทรคตทส าคญทสดของชาตเวยตนามเลยทเดยว เทศกาลเตดจะเรมขนหนงสปดาหกอนทจะเขาสปใหม โดยเรมตนในวนท 23 เดอน 12 จะมพธเซนไหวเตา กวน หรอเทพเจาแหงครว ดวยผลไมสด อาหารคาวหวาน รองเทาชดแตงกายขนนาง และปลาคราฟ เพอทจะสงเทพเจาแหงครวขนไปรายงานความเปนไปในแตละครอบครวในปท ผานมาบนสรวงสวรรค นอกจากนชาวเวยตนามยงนยมตง เกย เนว (Cay Neu)ซงเปนตนไมท าจากล าไผมาปกไวหนาบาน ตนนเปนสญลกษณแหงความโชคด และมงคล จะท าใหวญญาณชวรายหวาดกลวและหนไป ในชวง 7 วนกอนปใหมนจะมการท าความสะอาดบานเรอน สงของใดๆทช ารดเสยหายกทงไปและเปลยนใหม ตระเตรยมเสอผาใหมๆเพอทจะตอนรบสงดๆในปใหม

เทศกาลเตด(Tet) เปนเทศกาลอรณแรกแหงป หรอชาวเวยตนามเรยกวา เตด เหวยน ดาน (Tet Nguyen Dan) ถอเปนเทศกาลขนปใหมทางจนทรคตทส าคญทสดของชาตเวยตนามเลยทเดยว เทศกาลเตดจะเรมขนหนงสปดาหกอนทจะเขาสปใหม โดยเรมตนในวนท 23 เดอน 12 จะมพธเซนไหวเตา กวน หรอเทพเจาแหงครว ดวยผลไมสด อาหารคาวหวาน รองเทาชดแตงกายขนนาง และปลาคราฟ เพอทจะสงเทพเจาแหงครวขนไปรายงานความเปนไปในแตละครอบครวในปท ผานมาบนสรวงสวรรค นอกจากนชาวเวยตนามยงนยมตง เกย เนว (Cay Neu) ซงเปนตนไมท าจากล าไผมาปกไวหนาบาน ตนนเปนสญลกษณแหงความโชคด และมงคล จะท าใหวญญาณชวรายหวาดกลวและหนไป ในชวง 7 วนกอนปใหมนจะมการท าความสะอาดบานเรอน สงของใดๆทช ารดเสยหายกทงไปและเปลยนใหม ตระเตรยมเสอผาใหมๆเพอทจะตอนรบสงดๆในปใหม คนเวยตนามจะ นยมประดบตกแตงบานดวยไมมงคล 3 ชนดคอ ตนสมจด ดอกทอสแดง และดอกมายสเหลองทอง ถอเปนสญลกษณของฤดใบไมผล ท าใหคนในบานมความสขและโชคด ในระยะเจดวนกอนเทศกาลเตดน คนเวยตนามมธรรมเนยมการไปเยยมและท าความสะอาดทสสานของบรรพบรษดวย มการลาง ปดกวาด ทาสใหม เขยนตวหนงสอทปายชอใหมและจดธปเซนไหว ดวยผลไม อาหารคาวหวาน กระดาษทองบอกกลาวใหบรรพบรษกลบมาบานเพอเฉลมฉลองปใหมกบลกหลาน ในวนสงทายปเกา สมาชกในครอบครวของชาวเวยตนามจะมาพรอมหนาพรอมตากน เพอเซนไหวเทพเจา

9 http://vovworld.vn/th-TH/ความประทบใจตอเวยดนาม/เทศกาลเตด/310867.vov

๒๔๖

และบรรพบรษ หงบชาจะไดรบการประดบประดาตกแตงอยางงดงาม ประดบดวยดอกไมมงคล ดอกทอ ดอกมาย และมไฟฟาสวางไสว ของเซนไหวกอดมสมบรณ ประกอบไปดวยผลไมหาอยาง ตามคตความเชอวาเลข 5 นนบงบอกถงความสมบรณ โชคด ความสขหาอยางทคนเวยตนามเชอคอ ฐานะร ารวย เกยรตยศ อายยน สขภาพแขงแรง และความสข นอกจากนกมอาหารคาวหวาน หมหน ไก ชาวเหนยวสเแดง ผลไมเชอมตางๆ เชน มะพราวแกว บวเชอม มะเขอเทศเชอม ขนมประจ าเทศกาลเตด หมยอ เเหนม เมยงทอด กระดาษเงนทอง เสอผากระดาษ แตอาหารส าคญทขาดไมไดเลยในเทศกาลเตด คอแบงหจง ท าจากขาวเหนยว ถวเขยว เนอหม หอดวยใบไมสเขยว รปทรงสเหลยมจตรสบางทองถนจะหอเปนรปทรงกระบอก เวลากนจะกนคกบเยอหมอน ซงเปนผกดองขนชอของเวยตนาม ขนมนจะเปนสญลกษณของแผนดน และแบงหใหย ท าจากขาวเหนยวนง รปวงกลม ซงหมายถงพระอาทตย สะทอนคตในเรองจกรวาลทประกอบไปดวย ฟาและดน หลงจากการเซนไหวเทพเจาและบรรพบรษจะเปนการรบประทานอาหารรวมกน และอยรอตอนรบปใหมในชวงเทยงคนเรยกวา ซาวเถอ (Giao thua) จะมการตงโตะเซนไหวเทพเจาทลงมาดแลโลกมนษยทหนาบาน มกมการจดปะทดหรอพล เพอเปนสญญาณวาปใหมไดมาถงแลว จากนนจะฉลองปใหมในอก 3 วน ตามธรมเนยมเวยตนามวนทหนงเปนเตดของครอบครวบดา วนทสองเปนเตดของครอบครวฝายมารดา วนทสามเปนเตดของครอาจารย ดงนนคนเวยตนามจะเดนทางไปเยยมเยยนและขอบคณบคคลทมพระคณหรอให ความชวยเหลอกนมา ความประทบใจและชนชอบอยางมากถงขนหลงไหลในเทศกาลเตดของผม ซงถกปลกฝงมาแตครงเยาววย ถงแมผมจะเตบโตนอกเวยตนาม คอในประเทศไทยไดแก ค าบอกเลาทวา เทศกาลเตด เปนเทศกาลแหงการเชอมโยงอดตและปจจบนของครอบครวจากรนสรน การพบปะกนของคนในครอบครว ซงท างานอยหางไกล ไดกลบมาเจอกน การไดแสดงความกตญญตอบรรพบรษผลวงลบ จะมการใหพรอายหรอ หมงตวย (mung tuoi) โดยผใหญจะใหซองแดงแกเดกๆและอวยพรใหประสบความส าเรจในการเรยนและ หนาทการงาน สวนลกหลานกจะรวมกนอวยพรใหพอแมและปยาตายายมสขภาพแขงแรงและอาย ยนยาว พธทหนาสนใจอกอยางของเทศกาลเตดคอ การซงหญา (Xong nha) นนคอความเชอทวาผมาเยอนในวนแรกของเตดจะท านายโชคอนาคตและวาสนา ของเจาของบานในปนน ดงนนคนเวยตนามจงมกเชญคนทมคณสมบตมาอวยพรครอบครวของตนในเชาวน ขนปใหม นอกจากนในขวงเตดยงมขอหามตางๆเชนหามกวาดบานเพราะเกรงวาอาจกวาด โชคลาภออกไป หามยมเงน หามพดค าหยาบ เปนตน ในชวงตนปคนเวยตนามกนยมเดนสายไปท าบญไหวพระตามวดวาอารามและศาลเจา ตางๆ เพอขอพรใหมโชคตลอดป และมการตดกระดาษแดงทเขยนค ากลอนอวยพรดๆประดบบานดวย ปจจบนนเทศกาลเตดยงไดรบการจดในทวโลกในประเทศ ทมชมชนชาว เวยตนามอาศยอยเปนงานใหญดวย 10. ประเทศไทย เทศกาลสงกรานต10 วนสงกรานต เปนปใหมแบบเดมของไทย ทนบวนทพระอาทตยยางเขาส ราศเมษ เปนวนเรมตนป โดยเรยกวนท 13 เมษายน เปน "วนมหาสงกรานต" และถอเปน "วนผสงอายแหงชาต" ดวย

10

http://www.coj.go.th/day/songkran.html

๒๔๗

สวนวนท 14เมษายน เรยก "วนเนา" และถอเปน "วนครอบครว" สวนวนท 15 เมษายน เรยกวา"วนเถลงศก" หรอวนขนจลศกราชใหม สงกรานตซง เปนประเพณของประเทศไทย สงกรานตเปนค าสนสกฤต หมายถง การผาน หรอ การเคลอนยาย ซงเปนการอปมาถงการเคลอนยายของการประทบในจกรราศ โดยการนบ ระยะเวลาทเสนทางของ ดวงอาทตยโคจรผานกลมดาวฤกษจกราศทง 12 กลม ประกอบดวยกลมดาวราศ เมษ พฤษภ เมถน กรกฎ สงห กนย ตลย พจก ธน มงกร กมภ และ มน การโคจร ผานกลมดาวแตละกลม จะใชระยะเวลา ประมาณ 30 วน เมอ ดวงอาทตยโคจรผาน กลมดาว เหลานครบทง 12 กลม กจะไดระยะเวลา 1 ป พอด เปนวธการนบเดอนทใชกนใน ประเทศอนเดย และกลมประเทศในแถบเอเชยตะวนออกเฉยงใตซงรบอทธพลทางวฒนธรรมมาจาก อนเดยเชน ไทย พมา เขมร ลาว เปนตน วนมหาสงกรานต 13 เมษายน วนท 13 เมษายน เปนวน"มหาสงกรานต" หรอ วนเรมตนปใหม ทงนเปนเพราะเปนจากชวงเวลาทดวง อาทตยโคจรผานจากราศมนเขาส ราศเมษนน โลกโคจรเปนมมฉากกบดวงอาทตย จงมกลางวนและกลางคนยาวเทากนพอด วนสงกรานตเปนวนท าบญใหญประจ าป ม 3 วนคอ วนมหาสงกรานตหรอวนสงทายปเกา (วนท 13 เมษายน) วนกลางหรอวนเนา (วนท 14 เมษายน) วนขนปใหม หรอวนเถลงศก (วนท 15 เมษายน) หรอการเคลอนขนปใหมในความเชอของประเทศไทยและบางประเทศในเอเชยตะวน ออกเฉยงใต และชาวตางประเทศจะเรยกวาเทศกาลนวา “สงครามน า” สงกรานต เปนประเพณเกาแกของไทยซงสบทอดมาแตโบราณคมากบประเพณตรษ จงมการเรยกรวมกนวา ประเพณตรษสงกรานต หมาย ถงประเพณสงทายปเกา และตอนรบปใหม ค าวาตรษเปนภาษาทมฬ แปลวาการสนป เมอวนสงกรานตตรงกบวนใดของแตละป ซงจะมนางสงกรานตประจ าวนนนๆ ต านานนางสงกรานต บตรของเศรษฐคนหนงชอ ธรรมบาลกมาร เปนผทรภาษานก เรยนไตรเพทจบ เมออายเจดขวบ เปนอาจารยบอก มงคลตาง ๆ แกมนษยทงปวง ซงในขณะนน โลกทงหลายนบถอทาวมหาพรหมและกบลพรหมองคหนงวา เปนผแสดงมงคลแกมนษยทงปวง เมอกบลพรหมทราบ จงลงมาถามปญหาธรรมบาลกมาร 3 ขอ สญญาไววา ถาแกปญหาไดจะตดศรษะบชา ถาแกไมไดจะตดศรษะธรรมบาล กมารเสย ปญหานนวา ขอ 1. เชาราศอยแหงใด ขอ 2. เทยงราศอยแหงใด ขอ 3. คาราศอยแหงใด ธรรมบาลขอผลด 7 วน ครนลวงไปได 6 วน ธรรมบาลกมารกยงคดไมได จงลงจากปราสาทไปนอนอยใตตนตาลสองตน มนกอนทร 2 ตวผวเมยท ารงอาศยอยบนตนตาลนน ครง เวลาค านางนกอนทรจงถามสามวา พรงนจะไดอาหารแหงใด สามบอกวา จะไดกนศพธรรมบาลกมาร ซงทาวกบลพรหมจะฆาเสย เพราะทายปญหาไมออก นางนกถามวา ปญหานนอยางไรสามจงบอกวา ปญหาวาเชาราศอยแหงใด เทยงราศอยแหงใด ค าราศอยแหงใด นางนกถามวา จะแกอยางไร สามบอกวา เชาราศอยหนา มนษยทงหลายจงเอาน าลางหนา เวลาเทยงราศอยอก มนษยทงหลายจงเอาเครองหอมประพรมท

๒๔๘

อก เวลาค าราศอยเทา มนษยทงหลายจงเอาน าลางเทาครงรงขนทาวกบลพรหมมาถามปญหา ธรรมบาลกมารกแกตามทไดยนมา ทาวกบลพรหมจงตรส เรยกเทพธดาทง 7 อนเปนบรจารกาพระอนทรมาพรอมกน บอกวา เราจะตดศรษะบชาธรรมบาลกมาร ศรษะของเราถาจะตงไวบนแผนดนไฟกจะไหมทวโลก ถาจะทงขนบนอากาศ ฝนกจะแลง ถาจะทงไวในมหาสมทรน ากจะแหง ธดาทงเจดเอาพานมารบศรษะ แลวกตดศรษะสงใหธดาผใหญ นางจงเอาพานมารบพระเศยรบดาไว แลวแหท าประทกษณ รอบเขาพระสเมร 60 นาท จากนนเชญไปประดษฐานไวในมณฆปถ าคนธลเขาไกรลาศ บชาดวยเครองทพยตาง ๆ พระเวสสกรรมกนฤมตรแกวเจดประการชอ ภควด ใหเปนทประชมเทวดา เทวดาทงปวงน าเอาเถาฉมลาด ลงมาลางในสระอโนดาตเจดครง แลวแจกกนสงเวยทก ๆ พระองค ครงถงครบก าหนด 365 วน โลกสมมตวา ปหนงเปนสงกรานตนางเทพธดาเจดองค ผลดเวรกนมาเชญพระเศยรทาวกบลพรหม ออกแหประทกษณเขาพระสเมรทกป แลวกลบไปเทวโลก ซงลกสาวทงเจดของทาวกบลพรหมนน เราสมมตเรยกวา นางสงกรานต มชอตาง ๆ ดงน วนอาทตย ชอนางทงษะเทว วนจนทรชอนางโคราคะเทว วนองคารชอนางรากษสเทว วนพธชอนางมณฑาเทว วนพฤหสชอนางกรณเทว วนศกรชอนางกมทาเทว วนเสารชอนางมโหธรเทว ความหมายวนมหาสงกรานตของแตละวน ถาปใดวนมหาสงกรานตเปนวนอาทตย ปนนไรนาเรอกสวน เผอกมน มสแพงแล วนจนทรเปนวนมหาสงกรานต จะแพเสนาบด ทาวพระยาและนางพระยาทงหลาย วนองคารและวนเสาร เปนวนมหาสงกรานต จะเกดอนตรายกลางเมอง จะเกดเพลงและโจรผราย และจะเจบ ไขนกแล วนพธ เปนวนมหาสงกรานต วาทาวพระยาจะไดเครองบรรณาการมาแตตางเมอง แตจะแพลกออนนกแล วนพฤหสบดเปนวนมหาสงกรานต จะแพขาไท พระสงฆราชาคณะจะไดรบความเดอดเนอรอนใจกนแล วนศกรเปนวนมหาสงกรานต ขาวน า ลกหมากรากไมทงหลายจะอดม แตจะแพเดก ฝนและพายชม จะเจบตากนมากนกแล ความสาคญของวนสงกรานต พธสงกรานต ถอเปนประเพณการเฉลมฉลองวนขนปใหมของไทยทยดถอปฏบต มาแตโบราณชวงวน สงกรานตจงเปนวนแหงความเอออาทร ความรก ความผกพน ทมตอกนทงครอบครว ชมชน สงคม และศาสนา แตปจจบนไดเปลยนไปสสงคมในวงกวาง และมแนวโนมทจะเปลยนทศนคต และความเชอสวนนนไปและ ในความเชอดงเดมทใชสญลกษณเปนองคประกอบหลกในพธ ไดแก การใชน าเปนตวแทน แกกนกบความหมายของฤดรอน ชวงเวลาทพระอาทตยเคลอนเขาสราศเมษ ใชน ารดใหแกกนเพอความชมชน และขอพรจาก บดา มารดา ป ยา ตา ยาย รวมทงแสดงความกตญญกตเวทตาตอบรรพบรษ ทลวงลบไปแลว ดวยการท าบญอทศสวนกศลไปให การสรางความสมครสมานสามคคในชมชน ไดแก การรวมกนท าบญใหทาน การกอพระเจดยทรายและเปน การท านบ ารงพระพทธศาสนา การเลนสาดน าเพอความสนกสนานรนเรงรวมกน นอกจากน ยงสรางความรสกผก พนกลมเกลยวตอ

๒๔๙

บคคลในสงคมเดยวกน และสรางความรสกหวงแหนในสาธารณสมบตของสงคม และสงแวดลอมโดยการชวยกนท าความสะอาดบานเรอน วดวาอาราม ตลอดจนอาคารสถานทสถานทตางๆ เวลาไดเปลยนไป ผคนไดมการเคลอนยายทอยเขาสเมองใหญๆ และจะถอเอาวนสงกรานตเปนวน “กลบบาน” ท าใหการจราจรคบคงในชวงวนกอนสงกรานต วนแรกของเทศกาล และวนสดทายขอเทศกาล นอกจากน เทศกาลสงกรานตยง ถกใชในการสงเสรมการทองเทยว ทงตอคนไทย และตอนกทองเทยวตางประเทศ ปจจบนนเทศกาลสงกรานตมพฒนาการและมแนวโนมวาไดมการเสรมจนคลาด เคลอนบดเบอนไป เกดการประชาสมพนธในเชงการทองเทยววาเปน ‘Water Festival’ เปนภาพของการใชน าเพอแสดงความหมายเพยงประเพณการเลนเทานน ปฏทนไทยในขณะนก าหนดใหเทศกาลสงกรานตตรงกบวนท 13-15 เมษายน ของทกป และเปนวนหยดราชการ อยางไรกตาม ประกาศสงกรานตอยางเปนทางการจะค านวณตามหลกเกณฑในคมภรสรยยาตร ซงแตโบราณมา ก าหนดใหวนแรกของเทศกาล เปนวนทพระอาทตยยายออกจากราศมนเขาสราศเมษ เรยกวา “วนมหาสงกรานต” วนถดมาเรยกวา “วนเนา” และวนสดทาย เปนวนเปลยนจลศกราชและเรมใชกาลโยคประจ าปใหม เรยกวา “วนเถลงศก” จากหลกการขางตนน ท าใหปจจบนเทศกาลสงกรานตมกตรงกบวนท 14-16 เมษายน (ยกเวนบางป เชน พ.ศ. 2551 และ พ.ศ. 2555 ทสงกรานตกลบมาตรงกบวนท 13-15 เมษายน) ซงบางปกอาจจะตรงกบวนใดวนหนง กจกรรมในวนมหาสงกรานต ทาบญตกบาตร วนมหาสงกรานต ประชาชนจะลกขนมาตอนเชาเพอทจะจดเตรยมอาหาร ไปตกบาตรถวายพระ พอจดเตรยมอาหารเสรจกจะ บรรจงลงภาชนะมถวยโถโอชามทสวยงาม แลวเอาวางเรยงลงในถาด เพอน าไปท าบญตกบาตรและเลยงพระประจ าหมบานของตน เรองการแตงตว จะแตงตวดวยเสอผาทสะอาดสวยงามมดชดเหมาะแกการไปวดของชาวบาน กอพระเจดยทราย ในสมยกอนทเรองเลาขานกนวาทกคนเมอเขาวดมาแลวเวลาเดนออกจากวดจะมเมดทรายตดเทาออกไปดวยเพราะฉะนนเพอเปนการเตมเตมจงมการขนทรายเขาวดหรอการกอพระเจดยทรายนนเองแตถงอยางไรแลวการกอพระเจดยทรายกเปนเพยงกจกรรมอยางหนงทใหชาวบานมสวนรวมกนท าเพราะตอนเยนๆชาวบานกจะพากนไปททาน าแลวขนทรายกนมาคนละถงเพอน าทรายมากอเปนพระเจดยนนถอวาเปนกจกรรมอยางหนงทจะใหชาวบานมความสามคคกรมเกลยวเพราะเมอขนทรายเขาวดแลวทรายกจะลนวดพระสงฆกจะน าทรายทชาวบานขนมาน าไปคนสแมน าดงเดมเพราะไมรจะเกบไวท าอะไรเพราะฉะนนแลวเวลาขนทรายเขาวดควรจะขนเพยงแคเลกนอยเทานนพอเพราะจะสรางความล าบากใหพระเณรในภายหลง ปลอยนกปลอยปลา

๒๕๐

การปลอยนกปลอยปลาในวนมหาสงกรานตถอวาท ากนอาจจะเปนประเพณเลยทเดยวเพราะนนถอวาเมอเขาวดมาแลวกตองท าบญโดยการปลอยนกปลอยปลาถาถอตามความเชอแลวอานสงสในการปลอยนกปลอยปลาถอวามมากเลยทเดยวแลวแตใครจะอธฐานแบบไหนเพราะการใหชวตใหมแกสตวทถกจบมาทรมานถอวาไดบญมากเลยทเดยวเพราะฉะนนไมแปลกเลยถาถงวนสงกรานตจะเหนประชาชนปลอยนกปลอยปลา สรงน า รดน า และสาดน า การสรงน าพระพทธรป มดอกไม ธปเทยน ไปบชา แลวเอาน าอบไปประพรมทองคพระ ท าเปนสงเขปพอเปนพธวาไดแสดงความเคารพบชาและสรงน าทานในวนขนปใหมแลว เมออญเชญพระพทธรปมา กมการแหแหนกนอยางสนกสนาน สรงน าพระพทธรปแลวกมการสรงน าพระสงฆ โดยมากมกเปนสมภารเจาวดเปนการสรงน าจรงๆ สรงเสรจครองไตรจวรใหมทอบาสกอบาสกาน ามาถวาย ทานกขนธรรมาสนเทศนอ านวยพรปใหมใหแกผทไปสรงน า นอกจากนยงมการ รดน าญาตผใหญ หรอผซงเปนทเคารพนบถอ เพอขอศลขอพรตามประเพณ พธกรรม ประเพณ และวฒนธรรมอาเซยน 11

1.ประเทศบรไน ขนบธรรมเนยมประเพณการแตงงานของชาวมรตโดยเฉพาะชาวมรตตาโฮล (Murut Tahol) หรอมรตกากล Tagal มความพเศษจากชนเผามรตอนๆ ยงคงมพธแตงงานทบานยาว(Long house ) และขนบธรรมเนยมประเพณทเรยกวา tina’uh และ barian sampai mati ยงมการปฏบตจนถงปจจบน พธกรรม tana’uh ถอเปนพธกรรมขนสงสดของขนบธรรมเนยมการแตงงานของชาวมรต ตาโฮล หรอตากล คอการใหสนสอดของฝายชายตอฝายหญง พธกรรม tana’uh นสามารถปฏบตไดหลงจากการแตงงานผานไปแลว 20 ป หรอ 30 ป สวนพธ barian sampai mati ในปจจบนมนอยมาก 2. ประเทศกมพชา อ าเภอขขนธเดมเปนทตงของบรเวณเมองขขนธ ซงเปนเมองเกาแกอายกวา 200 ป เปนทตงถนฐานของคนไทยหลายเชอสาย หลายภาษา เชน เขมร ลาว สวย เยอ จน เปนตน มจารตประเพณและวฒนธรรมทงดงามของทองถนอยเปนจ านวนมาก และหนงในจ านวนนน กคอประเพณแซนโดนตา ซงเปนประเพณเซนไหวบรรพบรษของคนไทยเชอสายเขมร โดยคนไทยกลมดงกลาวไดยดถอปฏบตกนมาแตดงเดม เนองจากอ าเภอขขนธมคนไทยเชอสายเขมร อยเปนจ านวนมาก บรรดาลกหลานทไปท างานตางถนจะกลบมารวมพธเซนไหวทบานเปนประจ าทกป แตการแซนโดนตาไดกระท ากนในครอบครวบางครอบครวทเปนคนรนใหมเรมขาดความรความเขาใจในพธกรรมดงกลาวชาวอ าเภอขขนธจงไดจดงาน

11

https://sites.google.com/site/flukadlove/home/wathnthrrm-thang-10-prathes

๒๕๑

ประเพณแซนโดนตาขนตงแตป พ.ศ. 2544 เปนตนมา เพอเปนการสบสาน พฒนาและสงเสรมวฒนธรรม ประเพณในทองถนใหเปนทรจกอยางแพรหลาย 3. ประเทศอนโดนเซย เรองราวนไดเกดขน ณ หมบานเลกๆแหงหนงแถวชายฝง Lamalera ในประเทศอนโดนเซยสถานททผคนทองถนออกลาวาฬมานานนบ หลายรอยป และยงใชวธดงเดมสบตอกนมาพวกเขาใชเพยงแค เรอพาย ไมยาวปลายแหลม มด และเชอกเทานนเนองจากพนทในหมบานเปนหนผาลาด ไมสามารถท าการเกษตรไดการท าประมงจงเปนอาชพเดยวทคนในหมบานจะหาเลยงครอบครวไดซงรวมไปถงการลาวาฬนนเอง 4. ประเทศลาว พธกรรมและความเชอชาวลาวครง มความเชอในเรองผบรรพบรษเปนอยางมาก การนบถอผของชาวลาวครงเปนการถอผตามบรรพบรษคอผเจานายและผเทวดา การนบถอมอทธพลตอชาวลาวครงมาก แมแตในแงของการด าเนนชวต ไมวาจะเปนการประกอบพธกรรมหรอการด ารงชวตประจ าวน กจะตองไปของเกยวกบผของบรรพบรษเนองจากอาชพหลกของชาวลาวครง คอการท านา จงมประเพณความเชอ ทถอปฏบตกนมาเพอความอดมสมบรณ คอ พธบชาเซนสรวงแมธรณ และแมโพสพ กอนหวานขาวเปนการบอกกลาวแมธรณโดยจดวางเครองเซนไวบนพนดนบรเวณหวคนนาและกลาวแกแมธรณวา จะท านาแลวขอใหคนและ ควายอยดมสขสบาย คราดไถอยาใหหกบไดมาแยงดนขอเพยงแคท ากน พธนภาษาถนเรยกวา พธ แฮกนา พธทเกยวกบความเชออกวธหนงคอ พธศพ เมอน าศพผตายใสลงหบ ถาเปนชายกจะใชผาขาวมาของผตายคลมทบผาขาวบนฝาหบ ถาเปนหญงกจะคลมหบดวยสไบของผตาย และจะเผาเครองนงหมตางๆของผตาย เชน ผาขาวมาไหม โสรงไหมผาพงไหม ผามวงโรง หรอผาซนมดหม ผาสไบ เสอฯลฯ เผาไปดวย 5. ประเทศมาเลเซย ประเทศมาเลเซยเปนหนงในบรรดาประเทศทประกอบขนดวยหลากหลายชาตพนธ ประเทศมาเลเซยมดนแดนแบงออกเปน 2 สวน สวนแรกเปนรฐตางๆจ านวน 11 รฐตงอยบนแหลมมลาย อกสวนหนงม 2 รฐตงอยบนเกาะบอรเนยว ทงสองสวนนมความแตกตางทางชาตพนธ รฐทตงอยบนแหลมมลายประกอบดวยชาตพนธใหญๆจ านวน 3 ชาตพนธ คอ มลาย จน และอนเดย สวนรฐทตงอยบนเกาะบอรเนยว มจ านวนชาตพนธหลายสบชนเผา 6. ประเทศพมา สงคมพมานบไดวาเปนสงคมทแทบหยดกาลเวลา และหยดความเปลยนแปลงไวไดในระดบหนง ทงนเพราะพมาปดประเทศมานานกวา 3 ทศวรรษ ในขณะทโลกไดพฒนาดานเทคโนโลยไปมาก ในชวงเวลานน สงคมพมาอยไดดวยการพงพาทรพยากรธรรมชาตและภมปญญาทองถน เนนความเปนอยแบบพอมพอกนและพงพาตนเอง สงจ าเปนจงมเพยงแคปจจยส คอ อาหาร ทอยอาศย เครองนงหม และยารกษาโรค อกทงสงยวเยาในการบรโภคทเกนความจ าเปนกมไมมาก ชวตความเปนอยของชาวพมาในชวงเวลากอนหนานจงมความเรยบงาย และไมมเรองทจะตองจบจายกนมากนก

๒๕๒

7. ประเทศฟลปปนส วฒนธรรมของฟลปปนสเปนลกษณะวฒนธรรมลกประสมทไดรบอทธพลจากสเปน จน เมกซกน อเมรกา อาหรบ และมาเลเซย ในปจจบน อทธพลหลกๆ ของฟลปปนสนาจะมดวยกนอยางนอย 3 สาย คอพวกสเปน จน และอเมรกน 8. ประเทศเวยดนาม ดานศลปวฒนธรรมของเวยดนาม มความแตกตางกบศลปวฒนธรรมของไทยอยางมาก ทเปน อยางนเปนเพราะเวยดนามถกปกครองโดยประเทศจนมาหลายครงหลายหน จนอาจเรยกไดวา อารยธรรม วฒนธรรม ของเวยดนาม คอ วฒนธรรมของประเทศจน นนเอง โดยเฉพาะทางดานศลปของโบราณสถาน ตาง ๆ อาท พระราชวง วด สสาน ฯลฯ ซงมความคลายคลงกนจนไมสามารถแยกออกใหเหนอยาง เดนชด แมในชวงหลงมาน เวยดนามอาจไดรบอทธพลจากประเทศฝรงเศล และญปนอยบาง แตใน ภาพรวมแลวจะคลายคลงกบประเทศจน และมหลกฐานใหเหนอยทวไปบรเวณสองขางทางทพวกเราผานไป เกอบทกถนน 9. ประเทศสงคโปร วฒนธรรมของสงคโปร ประชากรสงคโปรมความหลากหลายทางเชอชาต อกทงสวนใหญยงยดถอธรรมเนยมปฏบตดงเดม ท าใหสงคโปรมวฒนธรรมหลากหลาย ทงทางดานอาหาร การแตงกาย ตลอดจนการเซนไหววญญาณบรรพบรษ และความเชอในเรองเทพเจาทแตกตางกนไป ชาวจนสวนมากบชาเจาแมกวนอมธดาแหงความสข กวนอเทพเจาแหงความยตธรรม รวมถงเทพเจาจนองคอนๆ ขณะทชาวฮนดบชาเทพเจาแหงดวงอาทตย เปนตน 10. ประเทศไทย ประเพณไทย อารยธรรมไทย ประเพณไทยอนดงามทสบทอดตอกนมานน ลวนแตกตางกนไปตามความเชอ ความผกพนของผคนตอพทธศาสนาและการด ารงชวตทสอดประสานกบฤดกาลและธรรมชาตอยางชาญฉลาดของชาวบานในแตละทองถนทวแผนดนไทย เชน ภาคเหนอ ประเพณบวชลกแกวของคนไตหรอชาวไทยใหญทจงหวดแมฮองสอน ภาคอสาน ประเพณบญบงไฟของชาวจงหวดยโสธร ภาคกลาง ประเพณท าขวญขาวจงหวดพระนครศรอยธยา ภาคใต ประเพณแหผาขนธาตของชาวจงหวดนครศรธรรมราช เปน ตน นอกจากน ประเพณแอารธรรมไทยยงน ามาซงการทองเทยว เปนทรจกและประทบใจแกชาตอนนบเปนมรดกอนล าคาทเราคนไทยควรอนรกษและสบสานใหยงใหญตลอดไป

๒๕๓

สรป หากกลาววา ประชาคมสงคมและวฒนธรรมอาเซยน หรอ ASCC คงนอยคนนกทจะรจก และเขาใจถงความหมายของ ASCC อยางแทจรง เมอเทยบกบค าฮอตฮตตดห อยางค าวา ประชาคมเศรษฐกจอาเซยนหรอ “AEC” ทงน เมอจะตองท าความเขาใจกบค าวา “ASEAN Community” แลวนน ASEAN Community ซงถอเปนการบรณาการรวมกนในระดบภมภาค หรอภมภาคนยม ซงเปนการรวมตวกนภายใตภมภาคอาเซยนหรอเอเชยตะวนออกเฉยงใตโดยมกรอบความรวมมอตาง ๆ เกดข น ภายใตสามเสาหลก คอประชาคมเศรษฐกจอาเซยน ประชาคมความมนคงอาเซยน และเสาหลกสดทาย กคอ ประชาคมสงคมและวฒนธรรมอาเซยน ซงกถอไดวาเปนอกหนงเสาหลกทมความส าคญ ทงน กเพอเปนการสรางความเขาใจรวมกน การเปนเอกภาพรวมกน ใหภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตอยรวมกนภายใตสงคมทเอออาทร มคณภาพชวตทดขน และการพฒนาในทก ๆ ดาน รวมถงเปาหมายสงสด คอ การสรางอตลกษณรวมกนของประชาคมอาเซยนทก าลงจะเกดขนอยางเปน ทางการในป 2015 นน สอดคลองกบ Motto หรอค าขวญของอาเซยน คอ One Vision, One Identity, One Community สบประเทศมความแตกตางกนทงเรองวถชวต ความเปนอย ภาษา ประเพณ วฒนธรรม รวมถงผลกระทบทเกดจากกระแสโลกาภวตน และการขยายจ านวนสมาชกของอาเซยนจนครบสบประเทศในปจจบน ส าหรบประชาคมสงคมและวฒนธรรมอาเซยน มเปาหมายใหอาเซยนเปนประชาคมทมประชาชนเปนศนยกลาง สงคมทเอออาทรและแบงปน ประชากรอาเซยนมสภาพความเปนอยทดและมการพฒนาในทกดานเพอยกระดบ คณภาพชวตของประชาชน สงเสรมการใชทรพยากรธรรมชาตอยางยงยน รวมทงสงเสรมอตลกษณของอาเซยน โดยมแผนปฏบตการดานสงคมและวฒนธรรมอาเซยน การเชอมโยงทางสงคม วฒนธรรม ถอเปนหวใจของการเปนประชาคมอาเซยนทเปนหนงเดยวกนอยางแทจรง โดยเฉพาะประเดนทเกยวของกบ อตลกษณทางวฒนธรรม ถงแมวาแตละประเทศตาง ๆ จะมความหลากหลาย ทงในเรองชาตพนธ ภาษา วถชวต ประเพณ วฒนธรรม ฯลฯ มลกษณะเหมอนหมอใบใหญทอดมไปดวยความหลากหลายความแตกตาง มลกษณะของความเปนพหสงคมสง แตภายใตความหลากหลายเหลานน กลบมตนรากทางวฒนธรรม หรอมทนทางวฒนธรรมทคลายคลงกน จงเปนการงายทจะเชอมโยงกนไดมากยงขน ผานการเรยนรมรดกทางวฒนธรรมของชาวอาเซยน เทศกาลและพธกรรมตางๆ ของแตละประเทศในกลมอาเซยน ยอมมความส าคญไมนอยทจะเชอมโยงคนหรอประชาชนของแตละชาตในอาเซยนใหเกดความเขาใจซงกนและกน อนจะน าไปสความรวมมอกนในดานอนๆ ตอไป พรอมกนนนยงสามารถรวมมอกนพฒนาเทศกาลและพธกรรมของแตละประเทศเพอการทองเทยวไดอกดวย