บทท 4

ผลการศกษา

ในการศกษาเรอง ปญหาการใชอ านาจควบคมตวผตองหาของเจาพนกงานปองกนและปราบปรามยาเสพตดในจงหวดเชยงใหม การวจยในครงนมวตถประสงคเพอ ศกษาอ านาจของเจาพนกงาน ป.ป.ส. และปญหาการใชอ านาจควบคมตวผตองหาของเจาพนกงานปองกนและปราบปรามยาเสพตด (ป.ป.ส. ) ตาม พ.ร.บ.ปองกนและปราบปรามยาเสพตด พ.ศ.2519 ในจงหวดเชยงใหม ผวจยใชระเบยบวธวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research) ออกแบบการวจยโดยการสมภาษณ (In- depth Interview) ผวจยไดใชวธการศกษา 2 ระดบ คอ 1. การศกษาขอมลจากเอกสาร (Documentary Research) ประกอบดวย การศกษาจากเอกสารทางวชาการ จาก รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยพ.ศ.2550 กฎหมายยาเสพตด วารสารสงพมพตางๆ ทเกยวของกบการควบคมตวผถกจบกมคดยาเสพตด 2. การสมภาษณเชงลก(In-depth Interview) ประกอบดวย การใชแบบสมภาษณเชงลกกบบคคลโดยใชวธเลอกจากผปฏบตหนาทปราบปรามยาเสพตดในพนทจงหวดเชยงใหม ท งระดบอ านวยการและระดบปฏบต การสมภาษณและแบบสอบถามมงศกษาถงสภาพปจจบน ปญหาอปสรรค และความคดเหนเกยวกบการใชอ านาจควบคมตวผตองหาของเจาพนกงาน ป.ป.ส.ซงมภารกจในการปฏบตหนาทสบสวนปราบปรามยาเสพตดแบงตามวตถประสงคของการศกษา ดงน

สวนท 1 ขอมลทวไปของเจาพนกงาน ป.ป.ส.และผใหสมภาษณ สวนท 2 ความคดเหนตอ พ.ร.บ.ปองกนและปราบปรามยาเสพตด พ.ศ.2519 สวนท 3 ปญหาและอปสรรคในการใชอ านาจควบคมตวผต องหาของเจาพนกงาน

ปองกนและปราบปรามยาเสพตด จงหวดเชยงใหม (ป.ป.ส.จงหวดเชยงใหม) ตาม พ.ร.บ.ปองกนและปราบปรามยาเสพตด พ.ศ.2519

สวนท 4 แนวทางการพฒนาในการใชพ.ร.บ.ปองกนและปราบปรามยาเสพตด พ.ศ.2519 4.1 ขอมลทวไปของเจาพนกงาน ป.ป.ส. 4.1.1 เจาพนกงาน ป.ป.ส. หมายถง

ผซงเลขาธการป.ป.ส. แตงตงเปนเจาพนกงาน ป.ป.ส. ใหมอ านาจปฏบตการตามพ.ร.บ.ปองกนและปราบปรามยาเสพตด พ.ศ.2519 ท งนโดยพจารณาอนมตใหความเหนชอบจาก

26

คณะกรรมการปองกนและปราบปรามยาเสพตด มอ านาจตามกฎหมายโดยเปนเจาพนกงานฝายปกครองหรอต ารวจตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา (ป.วอาญา) มาตรา2 (16) ดงนนสถานะความเปนเจาพนกงานป.ป.ส. ในการใชอ านาจปฏบตหนาท จะตองปฏบตตามบทบญญตของกฎหมายสองฉบบ คอพ.ร.บ.ปองกนและปราบปรามยาเสพตด พ.ศ. 2519 และ ป. วอาญา

4.1.2 การแตงตงเจาพนกงานป.ป.ส. ขาราชการทมคณสมบตตามระเบยบคณะกรรมการปองกนและปราบปรามยาเสพตดวา

ดวยการแตงตงการปฏบตหนาทและก ากบดแลการปฏบตหนาทของเจาพนกงาน ป.ป.ส. พ.ศ. 2545 ตองยนค ารองตอผบงคบบญชาในการแตงตงเปนเจาพนกงาน ป.ป.ส. เมอผบงคบบญชารบค ารองและใหการรบรองคณสมบตของผขอแตงตงแลว จากนนจะสงค ารองสงหนวยงานตนสงกดจากสวนภมภาคไปยงตนสงกดสวนกลางของผขอแตงตง และตนสงกดจะเสนอเรองไปยงส านกงาน ป.ป.ส. โดยจะมส านกกฎหมาย เปนหนวยงานตรวจสอบคณสมบตอกชนหนง จากนนจะเสนอรายชอผขอรบการแตงตงตอคณะกรรมการปองกนและปราบปรามยาเสพตดใหความเหนชอบในการแตงตงเปนเจาพนกงาน ป.ป.ส. ในสวนคณสมบตของเจาพนกงาน ป.ป.ส. ตองเปนขาราชการเทยบเทาขาราชการพลเรอนระดบ 3 ขนไป และตองมผบงคบบญชามอบหมายเปนลายลกษณอกษรใหท าหนาทปราบปรามผกระท าความผดเกยวกบยาเสพตดและไมเคยมประวตมวหมอง

4.1.3 เจาพนกงาน ป.ป.ส. ในพนทจงหวดเชยงใหม พนท ภาค 5 พนทภาค 5 ประกอบไปดวยแปดจงหวดภาคเหนอตอนบน คอ เชยงใหม ล าพน ล าปาง

แพร นาน พะเยา เชยงราย และแมฮองสอน มเจาพนกงาน ป.ป.ส. ในสวนทแตงตงจากขาราชการต ารวจ ทงสน 203 คน จ าแนกตามจงหวด คอ เชยงใหม 89 คน ล าพน 43 คน ล าปาง19 คน แพร19 คน นาน13 คน พะเยา 9 คน เชยงราย 7 คน และ แมฮองสอน 4 คน

ในสวนของเจาพนกงาน ป.ป.ส. จงหวดเชยงใหม จ านวน 89 คน นน จ าแนกเปนสงกดต ารวจภธรจงหวดเชยงใหม (ภ.จว. เชยงใหม) 79 คน สงกดต ารวจตระเวนชายแดน (ตชด.) 4 คน สงกดกองบงคบการสบสวนสอบสวนภาค 5 (บก.สส.ภ.5) 4 นาย และสงกดศนยฝกอบรมต ารวจภธรภาค 5 (ศฝร.5) จ านวน 2 ราย

4.1.4 ขอมลทวไปของเจาพนกงาน ป.ป.ส. ผใหสมภาษณ ผวจยไดศกษาของมลของเจาพนกงานป.ป.ส. ซงปฏบตหนาทปราบปรามยาเสพตดใน

พนทจงหวดเชยงใหม โดยเลอกกลมตวอยางแบบเจาะจง คอ เลอกจากระดบฝายอ านวยการและระดบหวหนาชดปฏบตการรวม 14 คน แยกเปนระดบอ านวยการชนยศระดบพนต ารวจเอก หรอทมต าแหนงในทางการบรหารเปนผก ากบการ หรอระดบรองผบงคบการต ารวจภธรจงหวด จ านวน 4 คน และเลอกจากระดบหวหนาชดปฏบตการทมชนยศตงแต รอยต ารวจโทถงพนต ารวจโท 10 คน

27

ซงขอมลของผใหสมภาษณสรปไดดงนเปน เพศชายทงหมด ดานอายพบวา ในระดบอ านวยการ อายอยระหวาง 50 – 55 ป ในระดบผปฏบตการทท าหนาทหวหนาชดปฏบตการอายระหวาง 35-50 ป ในสวนของอายการเขารบราชการในส านกงานต ารวจแหงชาต ระดบอ านวยการอยระหวาง 30-35 ป อายการเขารบราชการทส านกงานต ารวจแหงชาตของระดบหวหนาชดปฏบตการ อยระหวาง 20-35 ป ทกคนไดรบการแตงตงใหเปนเจาพนกงาน ป.ป.ส. มาแลวมากวา สองวาระ หรอมากกวาสปทกคน ในดานประสบการณท างานดานปราบปรามยาเสพตดนน ทกคนเคยรบผดชอบงานดานยาเสพตดมเวลารวมกนมากกวา 10 ป มระดบอ านวยและระดบหวหนาชดปฏบตการสวนมาก รบผดชอบงานดานยาเสพตด ตอเนองตดตอกนมากกวา 10 ปโดยไมเคยสลบไปท าหนาทอนเลย

4.2 ความคดเหนตอ พ.ร.บ. ปองกนและปราบปรามยาเสพตด พ.ศ. 2519 เมอพจารณาอ านาจของเจาพนกงาน ป.ป.ส. พบวามอ านาจครอบคลมทงในงานดาน

ปราบปราม และงานดานปองกน ดงน 4.2.1 ความจ าเปนในการใชอ านาจของเจาพนกงาน ป.ป.ส. ขยายผลคดยาเสพตด จากากรศกษาอ านาจของเจาพนนกงาน ป.ป.ส. พบวาผใหสมภาษณทงหมดทงระดบ

อ านวยการและระดบหวหนาชดปฏบตการ ใหความเหนวา พ.ร.บ.ปองกนและปราบปรามยาเสพตดพ.ศ. 2519 ไดใหอ านาจแก เจาพนกงาน ป.ป.ส. ไวคอนขางมาก โดยเฉพาะอ านาจเพอใชในงานดานปราบปรามยาเสพตดนน นบวาเปนอ านาจเสรมใหเจาหนาทต ารวจท างานดานการปราบรามมมยาเสพตดไดมประสทธภาพมากยงขน ซงแตเดมเจาหนาทต ารวจมเพยงอ านาจ ตาม ป.วอาญาเทานน จงนบวาเปนประโยชนอยางมาก

4.2.2 อ านาจของเจาพนกงาน ป.ป.ส. ครอบคมส าหรบงานปราบปรามยาเสพต และมปญหาในทางปฏบตอยบาง อาทเชน

1. อ านาจการตรวจคนเคหะสถานหรอสถานท เมอมเหตอนควรโดยไมตองมหมายคนจากศาลนนผใหสมภาษณเกอบทงหมดเหนวาเออ

ประโยชนในการท างานเปนอยางมาก เพราะการเขาคนบานหรอทพกอาศยของผตองหาภายหลงการจบกม ตองกระท าทนท เพอคนหายาเสพตด หรอเพอรวบรวมพยานหลกฐานทเกยวของ หากไมคนทนทยาเสพตดหรอพยานหลกฐานอาจถกท าลายได มเพยงผใหสมภาษณหวหนาชดปฏบตการสวนนอยเทาน น เหนวาการเขาคนโดยไมมหมายคนจากศาลน นอาจขดตอบทบญญตของ

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550 ในเรองสทธและเสรภาพของชนชาวไทย ความเหนสวนนอยดงกลาวอธบายเพมเตมวาจะขอหมายคนทกครงถาจ าเปนตองเขาคนบานเพอท าการขยาย

28

ผล ทงนเพอปองกนการถกผตองหาฟองในภายหลง ซงเปนการเสยงมากโดยเฉพาะเมอเขาคนแลวไมพบยาเสพตดเพมเตม

2. อ านาจการด าเนนคดขอหาสมคบ สนบสนน หรอชวยเหลอ เปนอ านาจของเจาพนกงาน ป.ป.ส.ใชอ านาจตาม พ.ร.บ. มาตรการปราบปรามผกระท า

ความผดยาเสพตด พ.ศ.2534 ผสมภาษณ ทงหมดใหความเหนวามาตรการดงกลาว เปนเครองมอพเศษ ในการด าเนนการตอผอยเบองหลง หรอนายทนทมพฤตการณเกยวของกบยาเสพตดและไมแตะตองของกลางยาเสพตด เปนกฎหมายทบรรดานายทนกลวมาก แตขนตอนและวธการรวบรวมพยานหลกฐานการด าเนนตามมาตรการดงกลาว เชน ขอหาสมคบ(ม.8) ขอหาสนบสนน หรอชวยเหลอ (ม.6) มความยงยากมากตองใชเวลาเพอรวบรวมพยานหลกฐาน ผใหสมภาษณสวนใหญจงมความเหนวาการใชอ านาจดงกลาวผใชตองควรจะเปนผช านาญการมความสามารถในดานการสบสวนเปนอยางด ผใหสมภาษณระดบอ านวยการสวนมากใหความเหนเพมเตมวา กรณจ าเปนทจะตองด าเนนการตามมาตรการนตอนกคารายส าคญ ตงเปนกรณ ทพจารณาแลววาใชมาตรการสบสวนตามปกตไมไดผล และควรต งเปนคณะท างานรวมกน ระหวางเจาหนาท ต ารวจ กบเจาหนาท ป.ป.ส. โดยมอบหมายแบงหนาทกนท า โดยใหเจาหนาท ป.ป.ส. เปนผดภาพรวมของพยานหลกทงหมดจะมความเปนไปไดมากกวา

หลกทส าคญของ พ.ร.บ.มาตรการในการปราบปรามผกระท าความผดเกยวกบยาเสพตดพ.ศ. 2534 กฎหมายฉบบนมวตถประสงคเพอเพมประสทธภาพในการปราบปรามนายทนหรอตวการส าคญทอยเบองหลงการลกลอบคายาเสพตดกรณดงตอไปน คอใชกบขอหาผลต น าเขา สงออกจ าหนาย หรอครอบครองเพอจ าหนาย หรอสมคบสนบสนนชวยเหลอหรอพยายามกระท าความผดดงกลาว และตองเปนกรณยาเสพตดทระบในกฎกระทรวง คอ เฮโรอน มอรฟน ฝน โคคาอน อาเซตค แอนไฮไดรด อาเซตลคลอไรด เอทลดนไดอาเซเตต กญชา วตถออกฤทธกลมแอมเฟตามน แอลเอสด และ อเฟดรน ซงกฎหมายฉบบนก าหนดมาตรการพเศษไว โดยก าหนดใหบคคลทตกลงกนตงแต 2 คนขนไปเพอกระท าความผดเกยวกบยาเสพตดในเรองของการผลต น าเขา สงออกจ าหนาย และครอบครองเพอจ าหนาย มความผดฐานสมคบกนกระท าความผดเกยวกบยาเสพตดแมยงไมมการกระท าความผดตามทไดตกลงกนกเปนความผดส าเรจตามกฎหมายแลวเพอใหเจาหนาทสามารถจบกมตวผสงการหรอผอยเบองหลงการกระท าความผดลงโทษไดแตการจบกมหรอแจงขอหานจะตองไดรบอนมตจากเลขาธการ ป.ป.ส. กอน

29

3. อ านาจการควบคมผถกจบไวเพอสอบสวนเปนเวลาไมเกน 3 วน กอนสงพนกงานสอบสวนเพอสอบสวนขยายผล

ผสมภาษณจ านวนมากใหมความเหนสอดคลองกนวา หากไมขดตอบทบญญตของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550 ในเรองสทธและเสรภาพของชนชาวไทยแลว และหากเจาพนกงาน ป.ป.ส.ผจบกมกระท าไปตามอ านาจหนาทอยางแทจรง ไมมการขมข ท ารายหรอทรมานผตองหา จะเปนประโยชนมากตอการขยายผล เพราะ ตาม ป.วอาญา ไมไดเปดชองใหผ จบกมขยายผลไดเลยเวนแตตองใชอ านาจตาม ม. 15 เทานน

4. อ านาจยดอายดทรพยสนทใชในการกระท าความผดเกยวกบยาเสพตดหรอทใชเปนยานหลกฐาน

เปนมาตรการทจะสกดกน ไมใหผกระท าความผด ซงเปนผผลต และนกคายาเสพตดรายใหญ หรอนายทนสามารถน ารายไดจากการคายาเสพตดมาใชในการกระท าความผดตอไปอกมหลกการทส าคญ คอ เมอมการจบกมผกระท าความผดคดยาเสพตดเกดขนในฐานความผด ทส าคญ ไดแก การผลต จ าหนาย น าเขา สงออก ยาเสพตดเปนชนดทกฎหมายก าหนด เจาหนาทจะสงตรวจสอบ ยดอายดทรพยสนน น และทรพยสนเหลาน น จะน าเขาเปนกองทนปองกนและปราบปรามยาเสพตด เพอใชในการด าเนนงานปองกนและปราบปรามยาเสพตดตอไป ผใหสมภาษณทงหมดเหนดวยกบมาตรการยดและอายดทรพยสน เพราะเปนการตดแขนตดขานกคา หรอนายทนไมใหสามารถใชเงนทไดจากการคายาเสพตดไปผลตยาเสพตดหรอสรางเครอขายการคายาเสพตดขนมาใหมอก ผใหสมภาษณทงระดบอ านาวยการและระดบหวหนาชดปฏบตการสวนใหญ อธบายวา เทาทพบในหวงทผานมาหลงจากทจบกมผตองหาแลว มกจะไมมทรพยใหยดและอายด เพราะสวนใหญเปนคนจน หรอชนเผา มฐานะยากจน ถกหลอกใหมารบจางขนยาเสพตด และผใหสมภาษณระดบผอ านวยการสวนนอย ไดใหความเหนเพมอกวานกคารายส าคญทเคยจบได ในสถานะทางสงคม ดจะร ารวยมาก แตพอถกจบกมแลว ตรวจสอบไมพบทรพยสน สวนใหญจะหลบเลยงซกซอนทรพยสนเปนชอคนอน ท าใหการยดอายดทรพยสนไดจ านวนนอยนบวาเปนปญหาทส าคญอยางหนงของมาตรการยดทรพย ฉะนนชดจบกมควรสบสวนทางการเงน หาเบาะแสทรพยสนไวกอนทจะมการจบกม

5. อ านาจในการเขาถงขอมลขาวสารทเกยวของกบการกระท าความผดเกยวกบยาเสพตด ทางไปรษณย โทรเลข โทรศพท โทรสาร คอมพวเตอร เครองมอหรออปกรณอเลคทรอนคส

ผใหสมภาษณทงหมดหความเหนไปในทางเดยวกนวา มขนตอนมาก และยงยากตอการปฏบต จงไมเคยใชอ านาจน ขณะทผสมภาษณระดบหวหนาชดปฏบตการสวนอยมความเหนวาวธการเขาถงขอมลขาวสารตามขอนนาจะเปนการละเมดสทธขนพนฐานของบคคล โดยเฉพาะ

30

การดกฟงโทรศพท ขณะผใหสมภาษณสวนใหญ เหนดวยกบการเขาถงขอมลของกลมนกคาโดยวธการดกฟงโทรศพท แตควรตองแกไขระเบยน ขนตอนใหงายและรวดเรวกวาน เพราะเชอวาการดกฟงโทรศพททถกตองตามกฏหมาย โดยศาลสงหากสามารถท าได จะน าเสยงการสนทนาของกลมนกคาเขาไปด าเนนการตามมาตรการสมคบ ตาม พ.ร.บ.มาตรการฯ พ.ศ. 2534 ซงวางหลกไววา บคคลทตกลงกนตงแต 2 คนขนไปเพอกระท าความผดเกยวกบยาเสพตด แมยงไมมการกระท าความผดตามทไดตกลงกนกเปนความผดส าเรจตามกฎหมายแลว ในภาพรวมของผใหสมภาษณทงหมดเหนวาอ านาจตามกฎหมาย ของเจาพนกงาน ป.ป.ส. เปนอ านาจทกวางขวางและครอบคมอยแลว หากแกไขความคลมเครอในเรองของความไมชดเจนในประเดนการขดรฐธรรมนญหรอไม รวมถงบางกรณมขนตอนยงยาก กควรมการปรบปรงแกไขใหสามารถปฏบตไดงายขน ทงนเพอสรางความมนใจและความสะดวกแกผ ปฏบตงาน และหากมการบงคบใชกฎหมายไดตามเจตนารมณของกฎหมายฉบบนแลวยอมสงผลประสทธภาพงานปราบปรามยาเสพตดใหดยงขน นอกจากนผใหสมภาษณทงหมด ไดใหความเหนเพมเตมวา ป.ป.ส. ควรพจารณาพมจ านวนการแตงตงเจาพนกงาน ป.ป.ส. ใหมากขน และขนตอนในการแตงตงขอใหรวดเรวกวาทเปนอยในปจจบน เพอเปนก าลงส าคญในการปราบปรามยาเสพตดตอไป

6. ความเหนในดานการขยายผลคดยาเสพตด จาการศกษาในดานความจ าเปนทตองขยายผลคดยาเสพตดหรอไมนน ผใหสมภาษณ ทง

หมด มความเหนวามความจ าเปนอยางมากทจะขยายผลคดยาเสพตดเพอใหถงผบงการหรอนายทนผอยเบองหลงใหได เพราะหากเจาหนาทจบไดเพยงผคาระดบลาง หรอผรบจางล าเลยงยาเสพตด แมสถตการจบกมจะเพมมากขน กจะไมสงผลใหยาเสพตดลดลง เพราะตราบใดทนายทนยงไมถกด าเนนการตามกฏหมาย และวงจรการผลตและวงจรการคายาเสพตดของนายทนยงไมถกท าลาย ยาเสพตดกจะไมหมดไปจากสงคม ฉะนนแลวการตดวงจรยาเสพตดตองด าเนนการทนายทนหรอผอยเบองหลงการกระท าความผด ผใหสมภาษณทเปนหวหนาชดปฏบตการสวนหนงมความเหนตางบางในรายละเอยดของการขยายผล กลาวคอเหนดวยกบการขยายผล แตตองเปนการขยายผลโดยพนกงานสอบสวน ในชนสอบสวนตาม ป.วอาญา เพอรวบรวมพยานหลกฐาน และออกหมายจบบคคลทเกยวของผอยเบองหลง ไมเหนดวยอยางยงในการน าตวผตองหามาควบคมไวไมเกนสามวน โดยปราศจากญาตหรอทนายความรบรวาเจาหนาทควบคมตวผตองหาไปทไหน ไปท าอะไร เพราะวาหากไมมผบงคบบญชาดแลการปฏบตการอยางใกลชด อาจเกดการละเมดสทธมนษยชนได

31

4.3 ปญหาและอปสรรคในการใชอ านาจควบคมตวผ ตองหา ตาม ม. 15 ตาม พ.ร.บ.ปองกนและปราบปรามยาเสพตด พ.ศ. 2519 4.3.1 ตอค าถามทวา ประเดนการควบคมตวผถกจบไวสอบสวนไมเกนสามวน โดยมใหถอวาการควบคมผถกจบดงกลาวเปนการควบคมของพนกงานสอบสวนตาม ป.วอาญา ทานคดวาเปนการละเมดสทธขนพนฐานของผถกจบกมหรอไม ผตอบแบบสมภาษณใหขอมลดงน

ผใหสมภาษณในระดบอ านวยการและระดบหวหนาชดปฏบตการสาวนมากมความเหนวาเจาหนาทขาดความมนใจในการปฏบตหนาท อนเนองมาจากความคลมเครอ ในเรองอ านาจการควบคมเจาตาม ม.15 ซงอาจขดตอบทบญญตในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550 ผใหสมภาษณระดบอ านวยการทงหมด ใหความเหนวาเปนหนาทของ ป.ป.ส. ตองรบแกไข เพราะเชอวายงคงมเจาพนกงาน ป.ป.ส. อกจ านวนมากทขาดความมนใจ ไมกลาเสยงใชอ านาจน ท าใหคดยาเสพตดหลายคดไมถกขยายผล แตผใหสมภาษณสวนมากกยงยนยนวาจะใชอ านาจนท างานปราบปรามยาเสพตดตอไป ขณะท ผใหสมภาษณระดบหวหนาชดปฏบตการจ านวนมากเชอมนอ านาจตาม ม. 15 วาสามารถท าได และทผานมาไดจบกมและใชอ านาจดงกลาวขยายผลมาแลวจ านวนหลายคด และศาลกลงโทษผตองหาเกอบทกคด จะมคดทยกฟองบางก เปนเรองพยานหลกฐาน ไมใชประเดนการควบคมตาม ม.15 จงไมมความกงวลวาจะขดแยงกบบทบญญตของรฐธรรมนญหรอไม แตเพอความสบายใจผใหสมภาษณสวนใหญไดเสนอวา ส านกงานย ป.ป.ส. ควรแกไขกฎหมายหรอบญญตขอความใหชดเจน เปนลายลกษณอกษรวา สามารถกระท าไดโดยไมเปนการขดตอรฐธรรมนญ ไมควรใหเจาหนาทผปฏบตงานตความกนเอาเอง ขณะทผใหสมภาษณสวนนอยจากหวหนาชดปฏบตการ มความเหนวาการใชอ านาจตาม ม.15 นน คอนขางหมนเหมในเรองขดตอรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย ในหมวด 3 ทวาดวยสทธและเสรภาพของปวงชนชาวไทย เพอปองกนปญหาขอกฎหมายดงกลาว ควรจะเลอกด าเนนตาม ป.วอาญาอยางเครงครดคอเมอจบกมผตองหาคดยาเสพตดไดแลวจะรบสอบปากค าเบองตนทนทเทาทจะท าได จากนนมอบภาระการสอบสวนขยายผลใหกบพนกงานสอบสวนผรบคดเปนผด าเนนการ 4.3.2 ดานความรความเขาใจเกยวกบใชอ านาจควบคมตวผตองหา ตาม ม.15 ของเจาพนกงาน ป.ป.ส.

สอบถามผใหสมภาษณ ระดบอ านวยการ ทหมดใหความเหนวา เจาพนกงาน ป.ป.ส. ทไดรบการแตงตง ยงคงขาดความเขาใจในเรองอ านาจ และการใชอ านาจเปนสวนใหญ แมวาทกคนเคยผานการฝกอบรมการเปนเจาพนกงาน ป.ป.ส. มาแลว แตเมอปฏบตงานจรงกลบขาดความมนใจทจะใชอ านาจ ขณะทผใหสมภาษณจากหวหนาชดปฏบตการทงหมด กเชนกน ยอมรบวาบางประเดนไมเขาใจวาจะใชอ านาจอยางไร เชน อ านาจในการเขาถงขอมลขาวสารทเกยวของกบการ

32

กระท าความผดเกยวกบยาเสพตด ทางอปกรณอเลคทรอนคส หรอการดกฟงโทรศพทนกคายาเสพคด เหนวาขนตอนการใชอ านาจนคอนขางยงยากมาก สวนในเรองการคนโดยไมขอหมายคนจากศาล และการควบคมตวตาม ม. 15เชนกน ในขนตอนการบนทกเหตแหงการตรวจคน และ บนทกการควบคมตว ผปฏบตงาน ยงคลมเครอไมคอยชดเจนนก วาตองเขยนบนทกเพออางเหตถงระดบไหน จะเพยงพอทไมเปนการขดแยงกบรฐธรรมนญ ซงในขณะนเจาพนกงาน ป.ป.ส. ตางคนกตางปฏบตแตกตางกนไป

4.3.3 การขยายผลคดยาเสพตด โดยใชอ านาจตาม ม.15 ปญหาอปสรรคทพบคอ 4.3.3.1 เจาพนกงาน ป.ป.ส. ไมไดรบมอบหมายใหท างานดานยาเสพตด กรณนเปนเรอง

การบรหารงานของหนวย บางทผบงคบบญชาบางหนวย มไดมองแตปญหายาเสพตดในพนทของตนอาจมอาชญากรรมอนๆ เชน อาจมคดสะเทอนขวญทเปนทสนใจเกดขน และผบงคบบญชาระดบสง หรอฝายการเมองตองการใหด าเนนการ หรอเรงรดคดโดยเรว นายต ารวจทเปนเจาพนกงานป.ป.ส.ซงมอยเพยง 1-2 คนตอสถานอาจถกดงตวไปเรงรดคด หรอบางทถกยมตวไป ไมไดท าหนาทในเรองยาเสพตด จงเปนเรองทกระทบตองานยาเสพตดอยางมาก และผลกระทบทส าคญตอตวเจาพนกงาน ป.ป.ส. คอเมอไมไดท าหนาทดานยาเสพตดแลว ยอมไมมผลงานเรองยาเสพตด หากครบวาระของการเปนเจาพนกงานป.ป.ส.แลว การตอบตรเพอรกษาสถานภาพจะท าไมไดเพราะส านกงาน ป.ป.ส. จะตรวจสอบผลงานยอนหลง หากไมมผลงานกจะไมพจารณาตอให การแกบญหาดงกลาวผใหสมภาษณจ านวนมากอธบายวาตองสรางระเบยบ หรอขอตกลงวา เจาพนกงาน ป.ป.ส. ทไดรบการแตงตงตองไปปฏบตหนาทดานยาเสพตดหรออาจตองใหผบรหารของส านกงานต ารวจแหงชาตและส านกงาน ป.ป.ส. ไดท าขอตกลงรวมกน

4.3.3.2 ปญหาเรองเงอนเวลา และงบประมาณเพอใชปฏบตการขยายผล เนองจากการปฏบตการขยายผลตองมคาใชจาย ยงหากตองออกนอกพนทไปตางจงหวด

ไกลๆ จ าเปนตองน าก าลงจ านวนมากเดนทางไปรวมปฏบตการดวย จะมคาใชจาย เชน คาเดนทาง คาอาหาร คาทพก นอกจากนยงมเงอนเวลาการควบคมตว ตาม ม. 15 อยดวย หวหนาชดตองบรหารเวลาใหด หากเกดผดพลาดศาลอาจสงปลอยตวผตองหา เพราะควบคมตวไมชอบ (ม.90 ป.วอาญา) และอาจถกฟองกลบทงทางแพรงและทางอาญาได เงอนเวลาตาม ม. 15 ถอเปนปญหามากในทางปฏบต เชน สมมตวามการจบกมผตองหาพรอมของกลางไดท อ.เชยงดาว จ.เชยงใหมหากผตองหาใหความรวมมอเพอประสงคจะขอรบประโยชน ตาม ม. 100/2 ตาม พ.ร.บ. ยาเสพตดใหโทษ พ.ศ. 2522 ใหขอมลทเปนประโยชนตอการขยายผล หากจะตองน าผตองหาพรอมของกลางเดนทางไปจบกมผเกยวของ ทรออย จ.พทลง หวหนาชดตองพาทมเดนทางจาก จ.เชยงใหมไป จ. พทลง เพอขยายผล เมอมเวลาจ ากดอาจตองเลอกเดนทางโดยสายการบน ซงอาจเปนเสนทาง

33

เชยงใหม - หาดใหญ หรอเสนทาง เชยงใหม–ดอนเมอง และเดนทางตอจากดอนเมองไปหาดใหญอกทอดหนง (แลวแตวาวนจบกม มสายการบนอะไร เสนทางไหน) จากนนอาจประสานงานพนกงาน ป.ป.ส. ในพนท จ.พทลง รวมปฏบตการ ซงหวหนาชดตองบรหารเวลาใหด และตองน าผต องหามาสงมอบใหพนกงานสอบสวน ในจงหวดเชยงใหมภายในสามวนตามกฎหมาย คดตวอยางขางตน จะพบวาหวหนาชดมความจ าเปนตองรบภาระคาใชจายของทมและ ของผตองหาดวย ไมวาจะเปนคาตวโดยสารเครองบน คาทพก คาอาหาร นอกจากนอาจเสยงในการถกฟองกรณพาผตองหากลบมาสงมอบใหกบพนกงานสอบสวนใน จ.เชยงใหมไมทน ประเดนดงกลาวความเหนสวนใหญของผใหสมภาษณระดบอ านวยการ ใหความเหนวาถาจ าเปนทตองขยายผลเพราะขอมลจากผตองหาเพยงพอกจะท าแมอาจใชงบประมาณสวนตว ไมมทางเลอก เพราะสถานะของตนเปนหวหนาชด คงตองใหภารกจส าเรจเปนอนดบแรก ขณะทความเหนสวนนอยของระดบอ านวยหารจะใหความส าคญมากตอเรองขอมลหรอเบาะแสทผตองหาให โดยตองประเมนหรอวเคราะหกอนหากเดนทางไปขยายผลจะตองมโอกาสส าเรจสง จงจะพาลกทมเดนทางไป สวนเรองคาใชจาย แมตองใชงบประมาณสวนตวกยอมเชนกน ในเรองเงอนเวลาผใหสมภาษณระดบผอ านวยการทงหมดใหความเหนควรแกกฎหมาย การควบคมตวตาม ม.15 ไมควรตองก าหนดเวลาไมเกนสามวน ควรก าหนดตามความเหมาะสมของระยะทาง และระบบคมนาคม ในการเดนทางจะเหมาะสมกวา

ขณะทผสมภาษณระดบหวหนาชดปกบตการจ านวนนวนมากใหความเหนวาในเรองเงอนเวลาอ านาจการควบคมตวตาม ม. 15 นน ควรก าหนดตามความเหมาะสม ของระยะทาง เชนกน ในสวนของงบประมาณทเกดจากการขยายผลและเบกจากราชการไมไดให ผใหสมภาษณทงหมดเหนวา ส านกงาน ป.ป.ส. ควรจดงบประมาณไวส าหรบการขยายผลเพอทจะไดท างานคลองตวมากยงขน และเปนการปองกนชดท างานยาเสพตดไมใหนอกลนอกทางไปหาเงนนอกระบบมาท างาน

ผใหสมภาษณระดบอ านวยการรายหนงอธบายเทคนคงายๆ เพอการไมไปขยายผลโดยไมใหผบงคบบญชาทราบ และถกต าหนหรอถกลงโทษ คอเมอจบกมผตองหาไดไมควรเปดโอกาสใหผตองหาใหขอมล เชน พยายามจะไมสอบปากค าลกษณะ ถามน า เชน รบยามาจากใคร จะไปสงทไหน ใครอยเบองหลง หรอหากผตองหาใหขอมลกพยายามตงขอสงเกตในเชงลบไววา เปนขอมลทไมนาเชอถอ หรอผตองหาก าลงโกหก ซงในทายทสดอาจสรปวาผตองหาไมใหความรวมมอ และไมจ าเปนตองควบคมตวเดนทางไปขยายผล และรบน าตวผต องหาสงพนกงานสอบสวนทนทตาม ป.วอาญาทนท ผใหสมภาษณรายนย าวาวธการดงกลาเชอวาหวหนาชดปฏบตการยาเสพตดสวนใหญน ามาใชกนเปนจ านวนมาก

34

4.3.3.3 ดานการแตงตงเจาพนกงาน ป.ป.ส. ปญหาทประสบในการเสนอขอแตงตง คอความลาชา โดยเฉพาะขนตอนทคณะกรรมการป.ป.ส. พจารณาอนมตการแตงตง และใหความเหนชอบอ านาจหนาทแกผขอรบการแตงตงเปนขนตอนทท าใหเสยเวลามากทสด ความเหนผใหสมภาษณทงหมด ใหความเหนวาขนตอนการขอแตงตงนานมาก ในเรองขนตอนการแตงตงผใหสมภาษณระดบอ านวยการสวนมากเหนวาเมอผขอรบการแตงตงยนค ารองตอผบงคบบญชาแลว หากผบ งคบบญชาอนมต ใหยนตรงตอส านกงาน ป.ป.ส. ไดเลย ไมจ าเปนตองสงเรองไปทกองบญชาการต ารวจ อกเพราะท าใหเสยเวลามาก ขณะทระยะเวลาทเหมาะสม ความเหนของผใหสมภาษณสวนใหญ เสนอวา ป.ป.ส ควรจะก าหนดกรอบเวลาใหสามารถเสนอขอแตงตงอยในระยะเวลา 30-60 วน ถอวาเหมาะสม

4.4 แนวทางการพฒนาการใช พ.ร.บ. ปองกนและปราบปรามยาเสพตด พ.ศ. 2519

จากการวจยโดยสมภาษณเชงลกตอผใหสมภาษณ ทงหมด ตางพบปญหาทคลายคลงกน และมขอเสนอทคลายๆกน และหากพจารณาในกรณทเจาพนกงาน ป.ป.ส.อางถงสาเหตทไมน าอ านาจตาม พ.ร.บ.ปองกนและปราบปรามยาเสพตด พ.ศ.2519 มาใชในการปฏบตงาน มกอางวา “ไมมเหตจ าเปนทตองใชอ านาจน” (อาจใชอ านาจ ป.วอาญาไปตามปกต เพราะเคยชน และมนใจในการใชตาม ป.วอาญา มาโดยตลอด) จงอาจสรปไดวาการใชอ านาจดงกลาวจะใชในกรณทเปนพเศษ หรอจ าเปนจรงๆ และจากการวจยครงนพบวาปญหาและแนวทางการพฒนาการใชอ านาจตาม ม.15 งน

4.4.1 ในประเดนเรองใชอ านาจในการเขาถงขอมลขาวสาร ความเหนจากผใหสมภาษณระดบอ านวยการทงหมดอธบายวาไมเคยใชอ านาจนเลย ตองการให ป.ป.ส.แกไขขนตอนในสการยนค ารองใหงายมากกวาเดม และความเหนสวนอยตองการใหจดหาอปกรณเชน เครองมอดกฟงโทรศพท เพราะกฎหมายมผลบงคบใชแลยงไมมการจดหาเครองมอท างานใหอกทงยงตองการให ป.ป.ส.มแผนกหรอกลมงานทรบผดชอบเพอรองรบการใชอ านาจน ขณะทความเหนทงหมดของผ สมภาษณระดบหวหนาชดปฏบตการ อธบายวาไมเคยใชอ านาจน เสนอให ป.ป.ส.อบรมและแนะน าการใชอ านาจน เพราะเจาหนาทต ารวจไมมความช านาญเรองเทคโนโลย ควรเปนเจาหนาทป.ป.ส.เปนผใช

ในประเดนเรองใชอ านาจในการตรวจคนเคหสถานโดยไมตองมหมายคนจากศาลนน ผใหสมภาษณระดบอ านวยการทงหมด ใหความเหนวาตองการให แกไขเรองความคลมเครอเรองการขดรฐธรรมนญ และตองการให ส านกงาน ป.ป.ส. อบรมชแจงในเรองการท าบนทกการตรวจคน และการบนทกเหตแหงการตรวจคนใหเขาใจไปในทางเดยวกน ในสวนความเหนของผให

35

สมภาษณระดบหวหนาชดปฏบตการสวนใหญ เสนอใหแกไขเรองความมคลมเครอเรองการขดรฐธรรมนญ และตองการให ส านกงาน ป.ป.ส. อบรมชแจงการท าบนทกการตรวจคน และบนทกเหตแหงการตรวจคนใหเขาใจไปในทางเดยวกน เชนกน ขณะทความเหนสวนนอยจากหวหนาชดปฏบตการเหนวาไมควรเสยงใชอ านาจน อาจละเมดสทธมนษยชนหรอ,ขดรฐธรรมนญได

4.4.2 ในประเดนเรองใชอ านาจการควบคมตวผตองหาตาม ม.15 ความเหนจากผ ใหสมภาษณระดบอ านวยการทงหมด ตองการให ป.ป.ส. แกไขเรองความคลมเครอเรองการขดรฐธรรมนญ และความเหนจากผใหสมภาษณระดบอ านวยการสวนมาก ตองการให ป.ป.ส. อบรมแนะน าการท าบนทกการควบคมตว

ขณะทความเหนผสมภาษณระดบหวหนาชดปฏบตการสวนมากเสนอให ป.ป.ส.แกไขเรองความมคลมเครอเรองการขดรฐธรรมนญ และตองการให ป.ป.ส. อบรมแนะน าการท าบนทกการควบคมตว และความเหนสวนนอยไมเหนดวยกบการใชอ านาจน )

ในเรองระยะเวลาการควบคมตว ไมเกนสามวนนน ผใหสมภาษณ ทง 14 คน ใหความเหนวาควรจะก าหนดความเหมาะสมของระยะทาง จะสอดคลองกบความจรงมากทสด และมเหตผลในทางเดยวกน คอ บางพนทสามวนกมากเกนไป เชน การขยายผลพนทใกล ๆ และอาจนอยไปหากตองขยายผลไปในจงหวดทไกลมาก และการคมนาคมคอนขางล าบาก

4.4.3 ในประเดนเรองใชอ านาจอ านาจการด าเนนคดขอหาสมคบ สนบสนน หรอชวยเหลอ ตาม พ.ร.บ.มาตรการปราบปรามผกระท าความผดยาเสพตด พ.ศ.2534 ผสมภาษณระดบผอ านวยการทงหมดใหความเหนวา เจาหนาท ป.ป.ส. ควรเปนผใชอ านาจน และควรรท างานรวมกนในรปของคณะท างานระหวาง เจาหนาท ป.ป.ส. กบ ต ารวจ ขณะทผสมภาษณระดบหวหนาชดปฏบตการสวนมาก กเสนอให เจาหนาท ป.ป.ส. เปนผใชอ านาจน โดยวธการท างานรวมกนในรปคณะท างานระหวาง เจาหนาทป.ป.ส. กบ ต ารวจ เชนกน

4.4.4 ในประเดนเรองใชอ านาจยดอายดทรพยสนทใชในการกระท าความผดเกยวกบยาเสพตดหรอทใชเปนพยานหลกฐาน ตาม พ.ร.บ.มาตรการปราบปรามผกระท าความผดยาเสพตด พ.ศ.2534 ความเหนสวนมากของผใหสมภาษณระดบผอ านวยการแจงปญหาวาเลขาธการ ป.ป.ส.ออกค าสงการยดและอายดชา และยงพบวาผตองหามกหลบเลยงน าทรพยสนไปซกซอน หรออ าพรางชอเปนของผอนท าใหเมอจบกมแลวไมสามารถยดและอายดทรพยได ขณะทความเหนสวนมากของผใหสมภาษณระดบหวหนาชดปฏบตการ แจงปญหาวาเลขาธการออกค าสงการยดและอายดชา และปญหาเมอจบกมคดยาเสพตดแลวผตองหาซกซอนทรพยท าใหยดทรพยไมได ผ ใหสมภษณทงหมดใหความเหนวา ตองมการสบสวนทรพยสนของนกคาไวกอน เมอจบกมไดแลวจะไดทราบวาทรพยสนซกซอนอยทไหน ไดตดตามไปยดอายดได