180

บทท 6

ปญหาและอปสรรคในการควบคมโรคไขเลอดออก

ในการวเคราะหปญหาอปสรรคในการควบคมโรคไขเลอดออกในเขตเทศบาลนครนครปฐมนนไดทาการวเคราะหการสมภาษณเจาหนาททเกยวของ ไดแก เจาหนาทสาธารณสขจงหวด จานวน 2 ทานและเจาหนาท อสม. ประจาชมชนตวอยางจานวน 6 ทาน รวมกบขอมลแผนการปฏบตงานในการปองกนและควบคมโรคไขเลอดออกของสานกงานสาธารณสขจงหวดนครปฐม 6.1 ปญหาและอปสรรคทพบในการควบคมโรคไขเลอดออกในเขตเทศบาลนครนครปฐม จากการสมภาษณเจาหนาททเกยวของกบการดาเนนการปองกนและควบคมโรคไขเลอดออกในเทศบาลนครนครปฐม พบวาปญหาทเปนอปสรรคในการปองกนโรคไขเลอดออกนนมจานวนทงสน 6 ประเดนหลก ดงน 6.1.1 ปญหาเกยวกบการประสานงานระหวางหนวยงานทเกยวของ เนองจากในการดาเนนการควบคมโรคไขเลอดออกนนเปนการทางานรวมกนระหวางหนวยงานตางๆ ซงจะตองมการรายงานขอมลผปวยไปใหหนวยงานตางๆ ทราบ เพอทเจาหนาทจะไดทาการลงพนทเกดโรคและดาเนนการฉดพนยากาจดยงลายใหรวดเรวทสด ปญหาเกยวกบการประสานงานระหวางหนวยงานทเดนชดทสดคอ ปญหาการประสานงานระหวางโรงพยาบาลเอกชนกบงานสงเสรมสขภาพและปองกนโรค โรงพยาบาลนครปฐม เนองจากความแตกตางในระบบการทางานของหนวยงานเอกชนและหนวยงานของรฐ ตวอยางเชน กรณผปวยสนนษฐานวาตนเองปวยเปนไขเลอดออก และไดเขารบการรกษาในโรงพยาบาลเอกชน เมอแพทยไดวนจฉยโรควาผปวยเปนโรคไขเลอดออก จงไดแจงรายชอผปวยใหแก งานสงเสรมสขภาพและปองกนโรค โรงพยาบาลนครปฐม เพอใหเจาหนาทลงพนทฉดพนยากาจดยงลาย แตเมอภายหลงจากการไดรบผลยนยนการวนจฉยทางหองปฏบตการวา ผปวยไมไดปวยเปนโรคไขเลอดออก ทางโรงพยาบาลเอกชนจะไมทาการแจงการเปลยนแปลงผลตรวจโรคกลบมายง งานสงเสรมสขภาพและปองกนโรค โรงพยาบาลนครปฐม (รป 6.1) ทาใหสถตการเกดโรคไขเลอดออกภายในเทศบาลนครนครปฐม มความคลาดเคลอนโดยมจานวนผปวยมากกวาความเปนจรง ซงมผลกระทบตอการประเมนพนทเสยงตอการเกดโรคและการวางแผนปองกนโรคไขเลอดออกได

181

รป 6.1 ผงการดาเนนการควบคมโรคไขเลอดออก ทมา: สานกงานสาธารณสขจงหวดนครปฐม, 2554

ผปวย

แพทยใหการวนจฉย

ผปวยสงสยโรคไขเลอดออก

ยนยนการวนจฉยทางหองปฏบตการ

งานสงเสรมสขภาพและปองกนโรค

แจงรายชอผปวย

สอ.เครอขาย สสอ.เมอง ทม อสม. เทศบาล

สอ.

ลงพนทเกดโรค (สอ.เครอขาย, เทศบาลและสถานอนามยเขตเมอง) ภายใน 24 ชม.

ดาเนนกจกรรมตามมาตรฐานของเครอขายโรงพยาบาลนครปฐม

รายงานผลการดาเนนงาน

อสม. อสม.

หอผปวย หอง LAB

สสจ.นฐ.

182

6.1.2 ปญหาความคลาดเคลอนของขอมลทอยอาศยของผปวยโรคไขเลอดออก ปญหาความคลาดเคลอนของขอมลทอยอาศยของผปวยโรคไขเลอดออกเปนปญหาทเปนอปสรรคตอการควบคมโรคไขเลอดออกทสาคญอกหนงประเดน เนองจากการแจงประวตของผปวยนน บางครงผปวยจะแจงทอยตามทะเบยนบาน ซงไมใชทอยทผปวยไดอาศยอยจรงในปจจบน ทาใหเมอเจาหนาทไปทาการฉดพนยากาจดยงลายนนไมตรงกบพนททพบการเกดโรค สวนปญหาอกกรณหนงทพบคอ กรณทผปวยโรคไขเลอดออกตดเชอไขเลอดออกมาจากพนทอนภายนอกชมชน หรอภายนอกเขตเทศบาลนครนครปฐม แตการพนยากาจดยงลายของเจาหนาทจะทาการพนยาตามทอยทผปวยแจงไว ซงเปนการกาจดยงลายรอบๆ ทอยของผปวย แตไมสามารถกาจดยงลายในพนททเปนตนเหตของการแพรระบาดได 6.1.3 ปญหาการฉดพนยาก าจดยงลาย การฉดพนยากาจดยงลายภายในชมชนโดยเจาหนาสาธารณสขนนเปนการปองกนการแพรระบาดของโรคไขเลอดออกวธหนง ซงเจาหนาทจะทาการฉดพนยากาจดยงลายทกวนสลบกนไปตามแตละชมชน ซงในการฉดพนยากาจดยงลายน นมพบวามปญหาและอปสรรคในการปฏบตงานฉดพนยากาจดยงลาย 2 ประเดนหลก คอ ปญหาทเกดจากตวบคคล และปญหาทเกดจากสภาพแวดลอมทางกายภาพ 1. ปญหาทเกดจากตวบคคล ไดแก -การมจานวนเจาหนาทไมเพยงพอตอการปฏบตหนาท เนองจากการฉดพนยากาจดยงลายนนตองทาทกวน เพอฉดพนยาใหทวทงพนทเทศบาล ทาใหเจาหนาตองปฏบตงานทกวนโดยไมมวนหยด -การไมใหความรวมมอของประชาชนภายในชมชน เนองจากการฉดพนยากาจดยงลายชนดหมอกควน นนทาใหเกดควนคลงไปทวพนท ทาใหประชาชนทประกอบอาชพคาขาย หรอรานอาหารตามสงไมคอยใหความรวมมอกบเจาหนาทในการฉดพนยา 2. ปญหาทเกดจากสภาพแวดลอมทางกายภาพ ไดแก -ขนาดพนทของเทศบาลนครนครปฐม เนองจากเทศบาลนครนครปฐมเปนเทศบาลขนาดใหญมพนท ประมาณ 20.15 ตารางกโลเมตร ประกอบไปดวยชมชน 75 ชมชน ทาใหการฉดพนยากาจดยงลายของเจาหนาตองใชเวลามาก และเปนสาเหตใหบางครงการฉดพนยากาจดยงลายโดยเจาหนาทไมสามารถครอบคลมทวทกบรเวณในชมชน -สภาพอากาศไมเอออานวยตอการฉดพนยากาจดยงลาย เชน กรณเกดฝนตกขณะทาการฉดพนยากาจดยงลาย เจาหนาทจะหยดทาการฉดพนยาทนท เนองจากยากาจดยงลายจะถกน าฝนชะลางหมดทาใหการฉดพนยาครงนนไมไดผล เปนการสนเปลองงบประมาณโดยเปลาประโยชน

183

6.1.3.1 รปแบบการฉดพนยาก าจดยงลายในเขตเทศบาลนครนครปฐม ในการฉดพนยากาจดยงลายในเขตเทศบาลนครนครปฐมนนมรปแบบในการฉดพนทเปนลกษณะตามกาหนดเวลา คอ มเจาหนาทออกพนยาใหตามชมชนเปนประจาทกวนโดยจะแบงพนทชมชนในการฉดพนยากาจดยงลาย ตามตารางรายวน (ตาราง 6.1) ซงแตละวนเจาหนาทจะสามารถทาการฉดพนยาตามชมชนไดประมาณวนละ 5-11 ชมชนตามขนาดพนทของชมชน โดยจะทาการแบงเขตของชมชนในการฉดพนยา โดยเขตการพนยากาจดยงลายแตละวนนนจะมพนทตดตอกน เชน พนทเขตพนยาวนจนทรจะมพนตดตอกบพนทเขตพนยาวนองคาร และพนทเขตพนยาวนองคารจะมพนทตดตอกบเขตพนยาวนพธ เปนตน (รป 6.2) โดยการแตละเขตพนทพนยาจะมตารางการพนยาในลกษณะสปดาหเวนสปดาห คอ พนททไดรบการฉดพนยาในสปดาหท 1 ของเดอนจะไดรบการฉดพนยาอกครงในสปดาหท 3 ของเดอน สวนพนททไดรบการฉดพนยาในสปดาหท 2 ของเดอนจะไดรบการฉดพนยาอกครงในสปดาหท 4 ของเดอน สวนพนทสถานศกษาและวด เจาหนาทจะทาการฉดพนยากาจดยงลาย ในวนเสารและอาทตย ทงนหากประชาชนในชมชนใดตองการใหเจาหนาททาการฉดพนยากาจดยงลายเพมเตม สามารถทาเรองรองขอใหเจาหนาทมาทาการฉดพนยากาจดยงลายไดโดยไมเสยคาใชจาย ในกรณทเจาหนาทไมสามารถฉดพนยากาจดยงชนดหมอกควนใหแกพนทชมชนตางๆ ไดตามตารางเวลา เจาหนาทจะทาการฉดพนยากาจดยงลายทดแทนใหในวนรงขนหรอในกรณทเดอนนนม 5 สปดาห เจาหนาทจะเขามาทาการฉดพนยากาจดยงลายใหในสปดาหท 5 ของเดอน สวนกรณทเจาหนาทไมสามารถฉดพนยากาจดยงลายชนดหมอกควนไดทน เจาหนาทจะทาการฉดพนยากาจดยงลายชนดฝอยละออง (ULV) ใหทงชมชนแทน

184

ตาราง 6.1 ตารางการปฏบตงานฉดพนยากาจดยงลาย สปดาหทปฏบตงาน วนปฏบตงาน สถานทปฏบตงาน

สปดาหท 1 จนทร ชมชน

หม 8 นครปฐม, หมบานประปานคร, พระงาม 2,พระงาม 3, หมบานนายปรชา, หนาสถานรถไฟ, ขางสมาคมแซลม

และ องคาร ชมชน ทหารบก, บานในคาย, วดกลาง, รางน าเคม, ทาทราย

สปดาหท 3 พธ ชมชน

ซอย 7, หวยจรเข, ไผเตย, หลง รพ.นครปฐม, บานมอญ, ตงศร, หนาวดไผลอม, ตลาดปฐมมงคล, ซอยอยคง, คตกฤช

พฤหสบด ชมชน

หลงวดใหญ, สนามจนทร, หลงโรงรบจานา, พทธรกษา, ตลาดโอเดยน, ตนสน, หลง รร.เทศบาล 3, หลงศนยพฒนาเดก, ราชวถ, ขางชมสายโทรศพท

ศกร ชมชน

กงบวย, พญาพาน, ตลาดบน, ตลาดลาง, ตรอกโรงธป, เสนหา, สระบว, รมคลองวดพระงาม, บานหลงวง, ครอบครวตารวจภธร

เสาร สถานศกษา

ร.ร.ทราวด, เทศบาล 1, เทศบาล 2, เทศบาล 4, บารงวทยา, อ.จนทรสวางกล, สวางวทยา, ร.ร.วดไผลอม, ศนยพฒนาเดกสระแกว, วดหวยจรเข, ประปานคร, สขสวสด

วด วดพระงาม

อาทตย สถานศกษา

วทยาลยอาชวศกษาเทศบาลฯ, ร.ร.เทศบาล 3, เทศบาล 5, บานลาพยา, ร.ร.วดพระปฐมเจดย, อ.ศรวรรณ, ศนยพฒนาเดกเทศบาลฯ, เหลากาชาด, ปฐมนคร

วด วดพระปฐมเจดย

ทมา: สานกงานสาธารณสขจงหวดนครปฐม, 2554

185

ตาราง 6.1 (ตอ) ตารางการปฏบตงานฉดพนยากาจดยงลาย สปดาหทปฏบตงาน วนปฏบตงาน สถานทปฏบตงาน

สปดาหท 2 จนทร ชมชน ตรอกมะตม, นวเขต, ซอยโรงคราม, ปฐมธาน, ไรเกาะตนสาโรง

และ วด วดไรเกาะตนสาโรง

สปดาหท 4 องคาร ชมชน พระประโทน, บ.เอออาทรโครงการ 1, ม.2 พระประโทน, บานสวนหมาก, เทศา-ทพากร

พธ ชมชน สวนอนนต, ทางเขา ร.ร.สรนธร, ลาดปลาเคา, มะขามแถว, โชตระว, บวหลวงปฐมพฒนา

พฤหสบด ชมชน

ชมพนเวศน, มาลยแมน ซ. 2, lสวนตะไคร, บานลาพยา, ภชงควลลา, บานพก ม.ศลปากร, สขสวสด, รมโพธทอง, บานนาขม, บอแตง

ศกร ชมชน

ราชมรรคานอก, ม.ชมชนนครปฐม, จนทรคามพทกษ, ทางหลวง, 25 มกรา, สวนลาไย, 80 หอง, จตรสพฒนา

โรงพยาบาล โรงพยาบาลสนามจนทร

เสาร สถานศกษา

ร.ร.ทราวด, เทศบาล 1, เทศบาล 2, เทศบาล 4, บารงวทยา, อ.จนทรสวางกล, สวางวทยา, ร.ร.วดไผลอม, ศนยพฒนาเดกสระแกว, วดหวยจรเข, ประปานคร, สขสวสด

วด วดพระงาม

อาทตย สถานศกษา

วทยาลยอาชวศกษาเทศบาลฯ, ร.ร.เทศบาล 3, เทศบาล 5, บานลาพยา, ร.ร.วดพระปฐมเจดย, อ.ศรวรรณ, ศนยพฒนาเดกเทศบาลฯ, เหลากาชาด, ปฐมนคร

วด วดพระปฐมเจดย

ทมา: สานกงานสาธารณสขจงหวดนครปฐม, 2554

186

รป 6.

2 ตาร

างเวล

าการ

พนยา

กาจด

ยงลา

ยราย

ชมชน

ไขเลอ

ดออก

ระดบ

ชมชน

187

6.1.4 ปญหาเกยวกบการขาดแคลนบคลากรและวสดอปกรณในการปองกนโรคไขเลอดออก จากการสมภาษณเชงลกเจาหนาทสาธารณสข และเจาหนาท อสม. ประจาชมชน พบวา ในสวนของเจาหนาทสาธารณสขนน มจานวนเจาหนาททเกยวของกบการดาเนนงานรณรงคปองกนโรคไขเลอดออกน นมไมเพยงพอกบปรมาณงานทตองรบผดชอบ เพราะเจาหนาทสาธารณสขน นตองดแลรบผดชอบเกยวกบปญหาสาธารณสขดานตางๆ มไดมเจาหนาททรบผดชอบเกยวกบโรคไขเลอดออกโดยเฉพาะทาใหการดาเนนงานลาชา สวนกรณการพนยากาจดยงลาย พบวา มปญหาการขาดแคลนเจาหนาทพนยากนยง เนองจากการพนยากนยงตามพนทชมชนตางๆ นน จะทาการพนยากนยงในพนทแตละชมชนตามตารางเวลาทไดกาหนดไว โดยจะทาการพนยากนยงตามชมชนตางๆ ในชวงวนจนทร ถงวนศกร และทาการพนยากนยงตามสถานศกษาและวด ในชวงวนเสารและวนอาทตย ทาใหเจาหนาทพนยากนยงตองปฏบตหนาททกวนโดยไมมวนหยด ในกรณทมฝนตกลงมาเจาหนาทจาเปนตองหยดการพนยากนยงในวนนนทนท เนองจากนาฝนจะทาการชะลางยากนยงหมด ทาใหการพนยากนยงไมไดผล และจาเปนจะตองมาพนยากนยงในพนทชมชนเดมในวนรงขน ทาใหเพมภาระงานในวนถดไปใหแกเจาหนาท ในสวนของเจาหนาท อสม. ในพนทศนยกลางการเกดโรคไขเลอดออกนน พบวามปญหาการขาดแคลนบคลากรนนเปนอปสรรคในการดาเนนงาน เนองมจากเจาหนาท อสม.นนตองดาเนนการ ปฏบตหนาทในสวนอน นอกเหนอจากการรณรงคปองกนโรคไขเลอดออก เชน หนาทโครงการเบยยงชพผสงอายเปนตน ซงการปฏบตงานเปน เจาหนาท อสม.นนเปนการปฏบตงานในลกษณะของ จตอาสา มไดหวงผลตอบแทน เมอการทมเจาหนาทไมเพยงพอตอปรมาณงาน จงทาใหเกดปญหาการขาดความรวมมอกนเองระหวางเจาหนาท อสม. ภายในชมชน สวนปญหาทพบจากการสมภาษณเจาหนาท อสม. ในพนทชายขอบการเกดโรคไขเลอดออก คอ การขาดแคลนเจาหนาท อสม.ทสามารถเขาถงกลมประชากรทอยอาศยภายในหมบานจดสรรได เนองจากเจาหนาท อสม.สวนใหญจะเปนประชาชนทอาศยอยภายในชมชนมาเปนเวลานาน มความรจกคนเคยกบประชาชนทอาศยอยภายในชมชนเปนอยางด ในขณะทประชาชนทอาศยอยภายในหมบานจดสรรนน สวนใหญจะเปนประชาชนทยายมาจากพนทอน ทาใหไมมปฏสมพนธทแนบชดกบเจาหนาท อสม. ภายในชมชน นอกจากปญหาการขาดแคลนบคลากรในการดาเนนการปองกนโรคไขเลอดออกแลว ปญหาการขาดแคลนวสดอปกรณในการดาเนนการปองกนโรคไขเลอดออกกเปนอปสรรคทสาคญเชนกน ดงเชนปญหาการขาดแคลนทรายอะเบททจะนาไปแจกจายใหแกประชาชนภายในชมชนนนพบวาในบางเดอนมทรายอะเบทมจานวนไมเพยงพอตอความตองการของประชาชน เนองจากเจาหนาท อสม.ตองเปนผไปเบกทรายอะเบทเอง เมอมการประชม อสม. ประจาเดอน หากบางครง

188

เจาหนาท อสม. ไปขอเบกทรายอะเบทลาชา กจะทาใหไดรบทรายอะเบทไมครบตามจานวนทตองการเบก ทาใหเกดปญหาทรายอะเบทไมเพยงพอตอการแจกจายประชาชนภายในชมชน 6.1.5 ปญหาทางดานลกษณะทางกายภาพของพนทเทศบาลนครนครปฐม ในภาพรวมของสภาพพนทของเทศบาลนครนครปฐมนนพบวามลกษณะทางกายภาพทเหมาะสม เอออานวยตอการเปนแหลงรงโรคของโรคไขเลอดออก เนองจากมสภาพเปนพนทราบลมทาใหมนาขง อกทงพนทรอบ เขตเทศบาลนครนครปฐมนนมการทาสวนผก สวนผลไม ทาใหมแหลงน าขงอยตามบรเวณโดยรอบของพนท อกทงภายในเขตเทศบาลนครนครปฐมนนมพนทรกรางวางเปลาแตมการลอมรวอยางมดชด กระจายอยท วไปตามชมชนตางๆ ซงพนทรกรางวางเปลานลวนแลวแตเปนพนททมเจาของครอบครองทงสน แตมไดใชประโยชน ทาใหสภาพพนทกลายเปนทรกรางมหญาขน แตเจาหนาทไมสามารถเขาไปกาจดแหลงรงโรคเหลานไดเนองจาก มไดรบอนญาตจากเจาของพนท สวนอกกรณคอ ลกษณะของอาคารบานเรอนทมลกษณะเปนชมชนแออด มบานเรอนตงเรยงรายตดตอกนเปนลกษณะของหองแถว หรอตกแถวกระจายอยทวไปในพนทเทศบาลนครนครปฐม ทาใหการแพรระบาดของโรคไขเลอดออกแพรกระจายไดอยางรวดเรว อกทงลกษณะการใชประโยชนอาคารบานเรอน ทเปนรานคา รานอาหารตามสง หรออาคารพาณชยสาหรบการคาขาย มกจะเปนอปสรรคตอเจาหนาทในการฉดพนยากนยง เนองจากชวงเวลาทเจาหนาททาการฉดพนยากนยงนนเปนชวงเวลากลางวนซงตรงกบ ชวงเวลาคาขายของเจาของอาคารเหลาน ทาใหเจาหนาทไมไดรบอนญาตใหทาการฉดพนยากนยง ลกษณะทางกายภายของพนทศนยกลางการเกดโรค พบวามการตงบานเรอนกระจกตวเปนกลมๆ ตามแตละชมชน โดยลกษณะชมชนนนมความแออด เนองจากสภาพอาคารบานเรอนนนมลกษณะเปนอาคารหองแถวตดกน ทาใหเกดการแพรระบาดของโรงไขเลอดออกระหวางบานเรอนไดงาย อกทงยงพนทรกรางอยมาก กระจายอยภายในพนทตางของชมชน มดงกก ดงสะแก มน าขงอยในบรเวณพนทรกรางเหลาน เปนแหลงรงโรคของโรคไขเลอดออก สวนในค คลอง พบวามขยะทประชาชนทงลงไป ซงขยะเหลานจะไปกดขวางทางน าทาใหน านงมยงลายมาวางไขได และภายในชมชนตางๆ จะมททงขยะรวมของแตละชมชน เพอใหประชาชนนาขยะจากบานของตนเองมาทงรวมกนเนองจาก รถเกบขยะไมสามารถเขาไปเกบขยะบรเวณหนาบานของประชาชนได ซงบรเวณททงขยะรวมมกจะมน าขงอย ทาใหมโอกาสเปนแหลงรงโรคของโรคไขเลอดออกไดเชนกน ในขณะทลกษณะทางกายภายของพนทชายขอบการเกดโรค พบวา พนทชมชนนนมพนททเปนพนทรกรางเปนทงหญามนาขง และมน าขงตามทอระบายน า ทาใหเปนแหลงรงโรคของ

189

โรคไขเลอดออก ลกษณะอาคารบานเรอนของประชาชนภายในชมชนมลกษณะเปนหองแถวตดตอกนเปนจานวนมาก ทาใหโอกาสในการแพรระบาดของโรคไขเลอดออกเปนไปไดงาย อกทงภายในพนทชมชนยงมอาคารบานเรอนทแบงเปนหองวางใหประชาชนทยายมาจากภายนอกเทศบาลเชา ซงบานเชาเหลานมกจะมการยายเขา-ยายของของประชาชนอยเปนประจา ทาใหมโอกาสในการเกดการแพรระบาดของโรคไขเลอดออกไดเชนกน 6.1.6 ปญหาทางดานพฤตกรรมของประชาชน พฤตกรรมของประชาชนนนเปนปญหาทเปนอปสรรคในการปองกนโรคไขเลอดออกทสาคญทสด เนองจากประชากรสวนใหญในเทศบาลนครนครปฐม มความรความเขาใจเกยวกบโรคเขาใจเกยวกบโรคไขเลอดออกวา มอนตรายอยางไร มสาเหตการเกดโรคอยางไร และมวธการปองกนตนเองเพอมใหปวยเปนโรคไขเลอดออกไดอยางไร แตประชากรสวนใหญขาดความตระหนกในการปองกนตนเอง เชน ไมยอมกาจดแหลงน าขงภายในบานของตนเองซงเปนแหลงรงโรคทสาคญในการเกดโรคไขเลอดออก หากเปนกลมประชากรทไมเคยปวยเปนโรคไขเลอดออกกจะละเลยในการปองกนตนเองจากปจจยเสยงตอการปวยเปนโรคไขเลอดออก แตประชากรสวนใหญในเทศบาลนครนครปฐม ไมคอยใหความรวมมอกบเจาหนาท อสม.ในการรณรงคปองกนโรคไขเลอดออก ประชากรบางคนไมยอมใชทรายอะเบททไดรบแจกจากเจาหนาท อสม. เนองจากความวตกวาจะทาใหน าทใชอปโภคบรโภค ไมสะอาด มสารเคมตกคาง อกทงการทพนทเทศบาลนครนครปฐมเปนชมชนเมอง ทาใหลกษณะอาชพของประชากรสวนใหญจะเปนอาชพทเรงดวน จาเปนตองออกจากบานไปทางานแตเชาและกลบบานในชวงเวลาเยน ทาใหประชากรสวนใหญไมคอยมเวลา ไมคอยไดอยบาน ทาใหเจาหนาท อสม.ไมคอยไดรบความรวมมอจากประชากรเทาทควร สวนเรองการรองขอใหเจาหนาทมาทาการฉดพนยากนยงนนมไมมากเทาทควร มประชากรในบางชมชนเทานนททาการรองขอใหเจาหนาทเขามาปฏบตงาน สวนพฤตกรรมการเคลอนยายทางพนทของประชากร ถอวาเปนปจจยเสยงตอการแพรระบาดของโรคไขเลอดออกภายในเทศบาลนครนครปฐมทสาคญปจจยหนง เนองจากการทเทศบาลนครนครปฐมมลกษณะความเปนเมองสง ทาใหมอตราการจางงานสง ประชากรมโอกาสในการประกอบอาชพสง ท งเปนแรงงาน เปนลกจาง หรอเขามาทาการคาขาย ซงการเคลอนยายของประชากรจากภายนอกเขตเทศบาลเขามาประกอบอาชพภายในพนท ทาใหมโอกาสทจะเปนผนาเชอไขเลอดออกจากภายนอกเขามาแพรระบาดภายในพนทเทศบาลนครนครปฐมได หรอจะเปนกรณทประชากรมการเคลอนยายออกไปนอกเขตเทศบาลเพอไปประกอบอาชพ หรอทาการศกษา

190

เลาเรยน ในชวงเวลาเชาและกลบเขามาภายในพนทในชวงเวลาเยน กจะทาใหมโอกาสในการนาเชอไขเลอดออกจากภายในนอกพนทกลบเขามาระบาดภายในเขตเทศบาลนครนครปฐมไดเชนกน ปญหาทางดานพฤตกรรมของประชาชนในพนทศนยกลางการเกดโรคไขเลอดออก นนม 3 ประเดนหลก ไดแก ปญหาความไมตระหนกในการปองกนโรคไขเลอดออก ประชากรในชมชนสวนใหญมกไมคอยใหความสาคญ และละเลยในการกาจดแหลงรงโรคไขเลอดออกทอยภายในบรเวณบานของตนเอง ทาใหยงคงมแหลงรงโรคไขเลอดออกกระจายอยทวไปภายในพนทชมชน ปญหาพฤตกรรมการใชทรายอะเบทเพอกาจดลกน ายงลายของประชากรในพนท พบวา บางครวเรอนไมยอมใชทรายอะเบทเพอกาจดลกน ายงลาย เนองจากประชาชนในชมชนขาดความรความเขาใจทถกตองเกยวกบทรายอะเบท ทาใหไมกลานาทรายอะเบททไดรบแจกจากเจาหนาท อสม.ไปใช เพราะวากลววาจะมสารเคมตกคางอยในน าทใชอปโภค บรโภค และปญหาการขาดความรวมมอจากประชากรภายในชมชน เนองจากประชากรสวนใหญประกอบอาชพ คาขาย รบจาง และทางานประจา จาเปนตองออกไปทางานนอกบานในเวลากลางวน ทาใหเจาหนาท อสม. ไมสามารถตดตอแนะนาหรอขอความรวมมอในการรณรงคปองกนโรคไขเลอดออกใหเปนไปตามเปาหมายได ปญหาทางดานพฤตกรรมของประชาชนในพนทชายขอบการเกดโรคไขเลอดออก นนม 2 ประเดนหลก ไดแก ปญหาเกยวกบการใชทรายอะเบทเพอกาจดลกน ายงลาย เนองจากประชาชนภายในชมชน มกจะไมตระหนกถงประโยชนของทรายอะเบงต เมอไดรบแจกทรายอะเบทจากเจาหนาท อสม. ประชาชนกจะนาทรายอะเบททไดรบไปวางไวภายในบานโดยมไดนาไปใช ซงเจาหนาท อสม. ไดทาการแกปญหาโดยการขออนญาตประชาชนเพอทาการใสทรายอะเบทลงในภาชนะกกเกบนาใหทนท แตจะมประชาชนบางสวนทยงมความกงวลวาจะมสารเคมตกปนเปอนอยในน าในภาชนะทไดใสทรายอะเบทลงไป และปญหาการขาดความรวมมอจากประชาชนภายในชมชน เมอมการประกาศเสยงตามสายโดยเจาหนาท อสม. ใหประชาชนภายในชมชนมารบแจกทรายอะเบท พบวามประชาชนออกมารบแจกทรายอะเบทเพยงไมกครวเรอนเทานน เนองจากประชาชนสวนใหญภายในชมชน ประกอบอาชพคาขาย รบจาง และรบราชการ ตองออกไปทางานในชวงเวลากลางวน อกทงบานเรอนทเปนบานเชาและหองเชานน ไมมประชากรอยอาศยในชวงเวลากลางวน และเมอมการแพรระบาดของโรคไขเลอดออก ทาใหเปนอปสรรคตอเจาหนาททตองเขามาทาการฉดพนยาฆาเชอไขเลอดออกในบรเวณทมการแพรระบาดของโรคภายใน 24 ชวโมงหลงจากไดรบแจงเหต เนองจากเจาหนาทไมสามารถเขาไปปฏบตงานภายในบรเวณบานของประชาชนได

191

6.2 สรป ปญหาทเปนอปสรรคทสาคญในการปองกนและควบคมโรคไขเลอดออกในพนทเทศบาลนครนครปฐม สามารถแบงออกเปน 3 ประเดนหลก ไดแก 1.ปญหาการขาดแคลนเจาหนาท เ นองจากจานวนเจาหนาท ท เ กยวของกบการดาเนนงานรณรงคปองกนโรคไขเลอดออกน นมไมเพยงพอกบปรมาณงานทตองรบผดชอบเนองจากเจาหนาทสาธารณสขตองรบผดชอบเกยวกบงานทางดานระบาดวทยา ทเกดจากโรคระบาดชนดอนดวย ปญหาการขาดแคลนเจาหนาทฉดพนยากาจดยงลาย เนองจากพนทเทศบาลนครนครปฐมมขนาดพนทกวาง ทาใหเจาหนาทตองทาการฉดพนยากาจดยงลายทกวน รวมทงวนเสารและวนอาทตย และปญหาการขาดแคลนเจาหนาท อสม. เนองจากเจาหนาท อสม. ตองรบผดชอบเกยวกบโครงการสาธารณสขประเภทอนดวย เชน โครงการเบยยงชพผสงอาย เปนตน ทางหนวยงานทเกยวของจงควรเพมจานวนเจาหนาททเกยวของกบการปองกนโรคใหมากขน หรอเพมจานวนเจาหนาททมหนาทรบผดชอบเกยวกบโรคไขเลอดออกโดยเฉพาะ 2. ปญหาจากลกษณะทางกายภาพของพนทเทศบาลนครนครปฐม เนองจากพนทเทศบาลนครนครปฐมมลกษณะเปนทราบลม ทาใหมน าทวมขงไดงาย ประกอบกบการมพนทสวนผกและสวนผลไม และพนทรกรางกระจายอยรอบๆ พนทเทศบาลนครนครปฐม ซงพนทเหลานสามารถเปนแหลงเพาะพนธยงลาย เปนแหลงรงโรคไขเลอดออกได อกทงลกษณะอาคารบานเรอนภายในเทศบาลนครนครปฐม สวนใหญจะมลกษณะเปนตกแถวตงอยตดตอกนเปนแนวยาวตามเสนถนน เมอเกดโรคไขเลอดออกขนภายในชมชนจะทาใหเกดการแพรระบาดของโรคไดงาย ดงนนทางเจาหนาททเกยวของจงควรมการจดกจกรรมเพอกระตนใหประชาชนในแตละชมชนมความตระหนกในการปองกนโรคไขเลอดออก เพอใหประชาชนสามารถชวยกนทาลายแหลงรงโรคภายในเทศบาลนครนครปฐมไดดวยตนเอง ทาใหสามารถลดภาระงานของเจาหนาทและชวยลดความเสยงตอการเกดการแพรระบาดของโรคไขเลอดออกได 3. ปญหาจากพฤตกรรมของประชาชนภายในพนทเทศบาลนครนครปฐม ประชาชนสวนใหญมความรความเขาใจทถกตองเกยวกบโรคไขเลอดออกและวธการปองกนตนจากโรคไขเลอดออก แตขาดความตระหนกในการปองกนโรคไขเลอดออก อกทงประชาชนบางสวนไมคอยใหความรวมมอกบเจาหนาท เชน ไมยอมใหเจาหนาททาการฉดพนยากาจดยงลาย ไมมารบแจกทรายอะเบทจากเจาหนาท อสม.ประจาชมชน รวมทงไมยอมใชทรายอะเบทในการกาจดลกน ายงลายภายในบาน ปญหาการแพรระบาดของโรคไขเลอดออกอกสวนหนงมสาเหตมาจากการเคลอนยายทางพนทของประชาชนเพอการศกษา หรอการประกอบอาชพ ทาใหเกดการนาเชอโรคไขเลอดออกไปแพรกระจายยงพนทอน หรอนาเชอโรคไขเลอดออกจากทอนกลบเขามาแพรระบาด

192

ภายในชมชนทตนเองอาศยอย ซงพฤตกรรมการเคลอนยายของประชาชนนนเปนพฤตกรรมทยากตอการตดตามและควบคม เจาหนาท อสม.จงควรกระตนใหประชาชนมความตระหนกในอนตรายของโรคไขเลอดออก และมความตนตวในการปองกนโรคไขเลอดออก เชนการนาสถตการเกดโรคไขเลอดออกรวมทงสถตการปวยตาย มานาเสนอใหประชาชนในชมชนทราบ เพอเปนการกระตนใหประชาชนเพมความระมดระวงตอความเสยงในการปวยเปนโรคไขเลอดออก