บทท 2 ทบทวนเอกสารและวรรณกรรมทเกยวของ

รายงานผลการด าเนนโครงงานสหกจศกษาเรอง “การผลตและเผยแพรสอประชาสมพนธกจกรรมกฬามหาสนกภายใตโครงการพฒนาศกยภาพความเขมแขงชมชนเปาหมาย ของส านกงานเขตคลองสาน” มงศกษากระบวนการการประชาสมพนธ การผลตสอสงพมพเพอการประชาสมพนธ รวมไปถงการเผยแพรสอสงพมพเพอการประชาสมพนธ ในการทบทวนเอกสารและวรรณกรรมทเกยวของผศกษาไดศกษาแนวคด ทฤษฎตางๆดงตอไปน 2.1 แนวคดและทฤษฎทเกยวของกบการประชาสมพนธ 2.2 แนวคดและทฤษฎทเกยวของกบกระบวนการด าเนนงานประชาสมพนธ 2.3 แนวคดและทฤษฎทเกยวของกบสอสงพมพ 2.4 แนวคดและทฤษฎทเกยวของกบการผลตโปสเตอรเพอการประชาสมพนธ 2.5 แนวคดและทฤษฎทเกยวของกบยาเสพตด 2.1 แนวคดและทฤษฎทเกยวของกบการประชาสมพนธ ความหมายของการประชาสมพนธ การประชาสมพนธ มาจากค าในภาษาองกฤษวา Public Relations เรยกยอๆ วา PR โดย Public หมายถง ประชาชนหรอสาธารณชนหรอคนกลมหนงทมความสนใจรวมกนหรอสงเดยวกน (สไร พงษทองเจรญ, 2551: 638) สวน Relations หมายถง ความสมพนธ ซงมความหมายวา ความสมพนธกบประชาชนหรอสาธารณชนทความเกยวของกบองคการ การประชาสมพนธ คอ “วธการของ สถาบนอนมแผนการและการกระท าทตอเนองกนในอนทจะสรางหรอยงใหเกดความสมพนธอนดกบกลมประชาชนเพอใหสถาบนและกลมประชาชนทเกยวของมความรความเขาใจและใหการสนบสนนรวมมอซงกนและกน อนจะเปนประโยชนใหสถาบนนนๆด าเนนงานไปไดผลดสมความมงหมาย โดยมประชามตเปนแนวบรรทดฐานส าคญ หรอ “การเสรมสราง ความสมพนธและความเขาใจอนดระหวางองคการสถาบนกบกลมประชาชนทเกยวของเพอหวงผลในความรวมมอและสนบสนนจากประชาชนอ านวยความสะดวกในการตดตอสอสารระหวางองคกรสถาบนและหนวยงานตางๆ ใหเปนไปอยางมประสทธภาพ จากความหมายขางตนพอจะสรปไดวา การประชาสมพนธ คอ วธการด าเนนงานในการจดการบรหารขอมลขององคกรเพอสรางเสรมเจตคตทดเปนทรบรของคนในองคกรและนอกองคกรน ามาซงการใหความรวมมอและสนบสนนในกจกรรมตางๆ จากคนทงในและนอกองคกร

4

จดมงหมายของการประชาสมพนธ การประชาสมพนธโดยทวไป มจดมงหมายส าคญพอสรปได 3 ประการ 1. เพอสรางความนยม (Positive Steps to Achieve Goodwill) จดมงหมายขอน ประกอบไปดวยการเรงเราเพอสรางและธ ารงไวซงความนยมเลอมใส และศรทธาจากกลมประชาชนในนโยบายทาท วธการด าเนนงานและผลงานทงหลายของสถาบน เพอใหการด าเนนงานของสถาบนเปนไปดวยความราบรนรวมทงสรางความเจรญกาวหนาแกสงคม 2. เพอรกษาชอเสยงมใหเสอมเสย (Action to Safeguard Reputation) จดมงหมายขอนนบวาเปนจดมงหมายส าคญอกขอหนงของงานประชาสมพนธกลาวคอ เรองกตตศพทชอเสยงของสถาบนยอมท าใหเปนทยอมรบและใหความรวมมอจากกลมประชาชนท งนยอมขนอยกบวาประชาชนมความเขาใจในสถาบนถกตองกวางขวางมากนอยเพยงใด หากประชาชนเขาใจผดยอมจะน ามาซงอปสรรคทงหลายในการด าเนนงาน ดงนนการประชาสมพนธจงเปนเสมอนกระจกเงาของสถาบนในการพจารณาขอบกพรองตางๆ แลวหาหนทางปรบปรงแกไข เชน การปรบปรงแกไขระเบยบวธการหรอปฏบตตางๆ ทอาจกอใหเกดความไมพอใจหรอความไมสะดวกแกประชาชน เปนตน จดมงหมายขอนกลาวไดอกหนงวาเพอสรางภาพพจนหรอความเขาใจทถกตองปราศจากมลทนใหแกประชาชนนนเอง 3. เพอสรางความสมพนธภายใน (Internal Relationships) การด าเนนงานของสถาบนใดๆ กตามจะเปนไปดวยความเรยบรอยราบรนหรอไมเพยงใดนนความสมพนธของกลมประชาชนภายในสถาบนเปนปจจยหรออปสรรคส าคญอนดบแรกของสถาบน กลาวคอ หากความสมพนธภายในสถาบนดการด าเนนงานของสถาบนกจะเปนไปดวยความราบรนแตหากความสมพนธภายในไมดแลวนอกจากจะเปนอปสรรคของการด าเนนงานแลวยงจะมผลตอความสมพนธกบกลมประชาชนภายนอกสถาบนดวย ดงนนจดมงหมายของการประชาสมพนธประการทสามนจงมความส าคญทงในแงของการบรหารภายในและการสรางความสมพนธกบภายนอก จดมงหมายทง 3 ประการของการประชาสมพนธดงกลาวมาขางตนจะชใหเหนแนวทางและวธการประชาสมพนธไดเปนอยางดอยางไรกตามจดมงหมายดงกลาวมาน ถงแมจะแยกออกเปนขอๆ แตกยากทจะแยกออกจากกนอยางเดดขาดเมอปฏบตการประชาสมพนธ กลาวคอ ถาจะด าเนนการประชาสมพนธเพอสรางความนยมเลอมใสและสนบสนกการปฏบตงานของสถาบนใหเกดขนแกประชาชนแลวสถาบนกยอมจะตองชแจงเผยแพรขอเทจจรงตางๆ เพอไมใหเกดความเขาใจผดและขณะเดยวกนในกลมผด าเนนงานในสถาบนในสถาบนกจะตองทราบนโยบายมสวนรวมในการตดสนใจและมความสมพนธอยางใกลชดในการปฏบตงานของสถาบนดวยนนเอง การประชาสมพนธจงมหลกการปฏบตหรอมยทธศาสตรในการประชาสมพนธโดยทวไปคลายคลงกนเพอใหบรรลจดมงหมายดงกลาวขางตน (ไชยยศ เรองสวรรณ, 2522: 36)

5

หลกการประชาสมพนธ การประชาสมพนธจะสามารถด าเนนการไดอยางมประสทธภาพจ าเปนตองยดถอหลกการเพราะเหตวางานประชาสมพนธเปนงานทเกยวของกบการเผยแพรขาวสารสสาธารณชน พนฐานทส าคญ 10 ประการ ของการประชาสมพนธ คอ 1. การประชาสมพนธเปนงานทจะตองด าเนนการอยางจรงจงไมใชเปนการสรางภาพลวงตา การวางแผนประชาสมพนธจงตองด าเนนการอยางรอบคอบระมดระวง โดยการก าหนดนโยบายทแจงชดเพอเปนพนฐานในการปฏบต 2. การประชาสมพนธเปนงานอาชพทมงบรการ เพอผลประโยชนของสาธารณชนไมใชเปนการแสวงหารางวลสวนบคคลเงอนไขทใชตองพจารณาในการปฏบตงานเปนอนดบแรก 3. แผนงาน แนวนโยบาย และโปรแกรมตางๆ ของการประชาสมพนธนนจะตองไดรบการสนบสนนจากประชาชนโดยรวม 4. การประชาสมพนธจะเกดผลดไดนนตองเลอกใชสอมวลชนใหเหมาะสมกบลกษณะของสาธารณชน 5. บคคลทท าหนาทเปนนกประชาสมพนธนนถอไดวาเปนบคคลส าคญทจะเผยแพรงานประชาสมพนธไดโดยตรง 6. ผปฏบตงานประชาสมพนธจะตองยดมนในการวเคราะห วจย เจตคต ความคดเหน ของสาธารณชนโดยมงใชวธการแบบสองทาง (Two ways communication) 7. ในการทจะท าความเขาใจขอเรยกรองของสาธารณชนนนจะตองใชวธการศกษา โดยค านงถงหลกวชาการทางดานจตวทยา สงคมวทยา จตวทยาสงคม และความรวาดวยการตดตอสอสารวชาการตางๆ 8. งานวจยทางดานการประชาสมพนธจะตองด าเนนงานโดยยดมนในทฤษฎจากสาขา 9. นกประชาสมพนธจะตองมความตนตวในการทจะตองมงอธบายปญหาใหกบประชาชนไดเขาใจกอนทปญหานนจะกลายเปนปญหาทวกฤต 10. งานประชาสมพนธถอวาเปนงานทจะตองปฏบตโดยค านงถงหลกเกณฑของจรยธรรม จะเหนไดวาหลกเกณฑทง 10 ประการดงกลาวนแสดงใหประจกษวางานประชาสมพนธ เปนงานทละเอยดออนเพราะเปนการสอความเขาใจระหวางบคคลตอบคคล หรอบคคลตอกลมบคคล กระบวนการสอความเขาใจจงตองอาศยหลกวชาการโดยเฉพาะหลกจตวทยาเปนเรองส าคญ (วรช ลภรตนกล, 2546: 103 - 105)

6

ประเภทของกลมเปาหมายของการประชาสมพนธ ในการด าเนนงานประชาสมพนธเราอาจแบงกลมประชาชนออกเปน 2 ประเภทไดแก กลมประชาชนภายใน (Internal Publics) กลมประชาชนภายใน คอ กลมบคคลทเปนพนกงานหรอเจาหนาทท างานในองคกรสถาบน มความเกยวของผกพนกบองคกรสถาบนอยางใกลชด เชน หากเปนบรษทธรกจภาคเอกชนกไดแกบรรดาพนกงานลกจางเจาหนาทภายในบรษทหากเปนองคกรของรฐหรอรฐวสาหกจกไดแกขาราชการ พนกงาน เจาหนาท เปนตน กลมประชาชนภายในดงกลาวนนบวามความส าคญตอองคกรสถาบนมากเพราะหากความสมพนธระหวางกลมประชาชนภายในเปนไปดวยดราบรน กจการขององคการสถาบนนนกยอมประสบความส าเรจ นอกจากนการประชาสมพนธภายในทดยอมจะกอประโยชนและเอออ านวยความสะดวก รวดเรว ประหยด ใหแกองคการสถาบนอนเปนการเพมพนประสทธภาพของการบรหารใหดยงขนอกทงยงสงผลผกพนไปถงการประชาสมพนธภายนอกองคกร กลมประชาชนภายนอก (External Public) กลมประชาชนภายนอก คอ กลมประชาชนทอยภายนอกองคกรหรอสถาบนซงไมมความเกยวของกบองคกรหรอสถาบน สามารถน ามาแบงออกไดเปน 3 กลม ยอยๆตามกลมบคคลแลวแตละจ าพวก ซงมการจ าแนกดงตอไปนคอ 1. กลมประชาชนทเกยวของกบองคกร โดยตรงทงนอาจเปนดวยนโยบายหรอ การด าเนนงานทองคกรตองเกยวของกบประชาชนเหลานหรออาจเกยวของกนทางดานผลประโยชนหรอกจกรรมอยางใดอยางหนงขององคกรสถาบน เชน กลมผถอหน กลมนกวชาการ กลมผบรโภค กลมสอมวลชน เปนตน 2. กลมประชาชนในทองถน กลมประชาชนทอยในละแวกเดยวกนหรอทองถนเดยวกนกบองคกรหรอสถาบนหรอสถานททสถาบนตงด าเนนกจการอยกลมประชาชนในทองถนนจงมลกษณะเปนชมชนทองถน (Community public) หรอชมชนในละแวกใกลเคยงหรอเปรยบเสมอนเพอนบานกน องคกรสถาบนจ าเปนจะตองสรางความสมพนธทดกบกลมประชาชนในทองถนหรอชมชนดงกลาวนเพอประโยชนในการด าาเนนงานและกจการของตน 3. กลมประชาชนทวไป กลมประชาชนอนๆนอกเหนอจากทกลาวมาขางตน กลมประชาชนทวไปเหลานแมอาจจะไมมสวนเกยวของหรอผกพนกบองคกรเหมอนอยางกลมประชาชนภายในแตองคกรสถาบนกจ าเปนตองสรางความสมพนธทดไวเพราะการสรางความเปนมตรไมตรและความเขาใจอนดตอประชาชนทวไปยอมจะเปนผลดตอองคกรเอง และเราไมอาจทราบไดวาวนหนงขางหนาประชาชนทวไปเหลานอาจจะกลายมาเปนประชาชนทเราตองมสวนเกยวของโดยตรงดวยกไดหรอประชาชน

7

ทวไปเหลานอาจจะใหความรวมมอสนบสนนองคการสถาบนทางออมไดเชนกน (วรช ลภรตนกล, 2546: 193 - 195) 2.2 แนวคดและทฤษฎทเกยวของกบกระบวนการด าเนนงานประชาสมพนธ กระบวนการด าเนนงานประชาสมพนธคอการล าดบขนตอนการท างานประชาสมพนธใหเปนไปตามเปาหมายหรอวตถประสงคทตองการ ซง Scott M. Cutlip . Allen H. Center ไดก าหนดกระบวนการสามารถแบงขนตอนการด าเนนงานได4ขนตอนดงน การวจย (Research)

การวางแผน (Action planning) การสอสาร (Communication) การประเมนผล (Evaluation)

การวจย การรบฟงขอคดเหน (Research) การท าวจยเปนการประมวลผลขอมลการเกบขอมลเกยวกบสถาบน หนวยงาน ทงในแง

ความรความคดเหน ทศนคตและพฤตกรรมทเปนผลมาจากนโยบายและการด าเนนงานของสถาบนซงจะตองมองทง 4 ขนตอนในลกษณะตอเนองเกยวพนและสงเสรมซงกนและกน เชน การวจยอาจจะ ตองท าในขนตอนการประเมนผลเพอวดผลของงาน และการประเมนผลจะถกน าไปใชในขนของกาวางแผน เปนตน เพราะการด าเนนงานประชาสมพนธจะตองปรบตวใหทนการเปลยนแปลงทเกดขนกบสภาพแวดลอมดานตางๆ อยตลอดเวลาทงน การด าเนนงานในแตละขนตอนจะมรายละเอยด ดงน

1. หนวยงานองคกรและสถาบนประสบปญหาอะไรในการศกษาขอมลทงจากภายในและภายนอกซงวธในการคนหาค าตอบขอนควรอาศยหลกดงน

2. ใหนกประชาสมพนธเฝาดความเปนไปในหนวยงานองคกร และสถาบน โดยศกษาความสมพนธของหนวยงาน องคกร และสถาบนในสภาวะแวดลอมดานสงคม การเมอง และเศรษฐกจ ทงนในการเฝาดควรจะท าใหลกษณะทเปนการคอยเฝาระวงเหตอยตลอดเวลา เพอประโยชนในการเตรยมตวแกปญหาและเมอเกดปญหาขนจะไดสามารถแกปญหาไดอยางทนทวงท 3. นกประชาสมพนธจะตองตดสนใจในเรอง เชน จะหาขอมลดวยวธไหนจงจะเหมาะสม จะหาขอมลในเรองอะไร และมประเดนปญหาวาอะไร เปนตน

4. นกประชาสมพนธควรรวบรวมขอมลและวเคราะหขอมลทเกยวกบหนวยงาน องคกร และสถาบน อยางละเอยด รอบคอบ เพอน าผลทไดไปใชในการด าเนนงานประชาสมพนธทงนขอมลทรวบรวมและวเคราะหแลว ควรจดเกบอยางมระบบ เพอสามารถน ากลบมาใชไดอกเมอตองการ

8

นอกจากนน นกประชาสมพนธควรจดท าแฟมขอมล ซงประกอบดวยขอมลตาง ๆ เชน ตวเลข เกยวกบ หนวยงาน สถตทกชนดทเกยวของกบหนวยงาน กฎระเบยบตางๆ เกยวกบหนวยงาน สงพมพ ตาง ๆ รวมทงสนทรพจนทหนวยงานเผยแพรออกไป ภาพถายขนาดตาง ๆ ทงภาพสและขาวด า อปกรณ ทผลตตางๆ หรอผลงานตาง ๆ และกจกรรมทผานมา รวมไปถงประวต ภาพผบรหารคนส าคญ เอกสาร ตาง ๆ หนงสอพมพนตยสารทหนวยงานไดจด ท าขนรายงานการเคลอนไหวตาง ๆ ทเกยวของกบ หนวยงานจากสอมวลชนตาง ๆ หนงสออางองทจะเปนประโยชนตอหนวยงาน รายชอคนทสนใจ หนวยงาน รายชอหนวยงานอน ๆ ทนาสนใจ รายชอหนวยงานราชการตาง ๆ และรายชอขาราชการทมความสมพนธเกยวของกบหนวยงาน รายชอบคคลในวงการสอสารมวลชน ทงทเปนบรรณาธการ นกขาวและนกวจารณทวไป เปนตน การวจยทางประชาสมพนธ (public relations research) จงมความส าคญ และจ าเปนยงส าหรบ งานประชาสมพนธ การวจยทางการประชาสมพนธจะชวยใหฝายบรหารจดการของหนวยงาน องคกร และสถาบนสามารถวางนโยบายอนเปนทพงพอใจและยอมรบจากกลมประชาชน การวจยทางการ ประชาสมพนธยอมเปดโอกาสใหกลมประชาชนแสดงออกซงความคดเหน ความพอใจหรอไมพอใจตอนโยบายและการด าเนนงานของหนวยงาน องคกรและสถาบนนนๆ อกทงยงเปนการตอบสนองความตองการของประชาชน อนเปนการตดตอสอสารสองทาง (two- way communication) ระหวางหนวยงาน องคกร และสถาบนกบกลมประชาชนทมความเกยวของ การงานแผน การตดสนใจ (Action Planning - Decision Making) การวางแผนและการด าเนนการโดยการน าขอมลจากขน ตอนท1 มาเปนแนวทางในการวางแผน เมอทราบปญหาทเกดขนการลงมอปฏบตและการท าการสอสารทวางแผนและก าหนดไวแลวในขนตอนท 2 เพอใหบรรลตามวตถประสงคทวางไวเปนไปอยางมประสทธภาพและประสทธผลการพจารณาการวางแผนนน มหลกการส าคญ ดงน 1. การก าหนดวตถประสงค (objective) จะตองก าหนดหรอระบไวอยางชดเจน เชน ตองการสรางความเขาใจในสงใดบาง หรอตองการแกปญหาใดบาง เปนตน 2. การก าหนดกลมประชาชนเปาหมาย (target public) จะตองระบใหแนชดวากลมประชาชน เปาหมายคอใคร มพนฐานการศกษาหรอภมหลงอยางไร รวมทงรายละเอยดตางๆ เชน ฐานะทาง เศรษฐกจและสงคม ตลอดจนดานจตวทยา เชน ใครสามารถจะเปนผน าความคดเหนหรอมอทธพลตอ การแพรกระจายขาวสารสประชาชนอกตอหนง 3. การก าหนดหวเรอง (themes) ตองก าหนดใหแนนอนวาแนวหวเรองนนจะเนนในทางใด ตลอดจนการก าหนดสญลกษณหรอขอความส น ๆ เปนค าขวญตางๆทสามารถจดจ าไดงายหรอดงดดความสนใจและเตอนใจไดด

9

4. ก าหนดชวงระยะเวลา (timing) จะตองมการก าหนดชวงระยะเวลาหรอจงหวะเวลาทเหมาะสมทสดในการปฏบตงานใหมประสทธภาพ เชน จะเรมท าการเผยแพรลวงหนา เพอเปนการอน เครองหรอปพนเสยกอน เปนการเรยกความสนใจกอนถงวน รณรงคเพอการปฏบตงานอยางเตมท เมอไร วน เวลาอะไร สงเหลานจะตองก าหนดไวลวงหนา 5. การก าหนดสอและเทคนคตางๆ จะตองก าหนดลงไปวาจะตองใชสอหรอเครองมอใดบาง รวมทงจะใชเทคนคอนๆ อะไรเขามารวมดวย 6. การก าหนดงบประมาณจะตองก าหนดงบประมาณทจะใชในการด าเนนการใหชดเจน เพอมใหเกดปญหาภายหลง เชน งบประมาณไมพอ หรอตองใชจายเกนงบ ฯลฯ 7. การก าหนดงบประมาณนยงหมายรวมถงการก าหนดบคลากรตางๆ ทจะใชในการด าเนนการดวย การตดตอสอสาร(Communication) กระบวนการของการถายทอดสารจากบคคลฝายหนง ซงเรยกวาผสงสารไปยงบคคลอกฝายหนง ซงเรยกวาผรบสารโดยผานสอ จะเหนไดวาการสอสารเปนกระบวนการทประกอบดวยองคประกอบ 4 ประการ คอ ผสงสาร (source or sender) หมายถง บคคล กลมบคคล หนวยงาน องคกร และสถาบนทเปนผสงสารไปใหบคคลอกฝายหนง ผสงสารจะเปนผน าความคด ความรสกนกคดตางๆในรปของสาร สงผานชองทางหรอสอไปยงผรบสารเพอใหเกดการตอบสนอง สาร (message) หมายถง ขอมลขาวสาร หรอความรสกนกคด พฤตกรรมทผสงสารสงตอไปยงผรบสาร สารอาจจะอยในลกษณะของกรยาทาทาง การพด การเขยน การวาดรปภาพ เครองหมาย สญลกษณ ฯลฯ เพอหวงใหผรบสารมความเขาใจตามวตถประสงคทผสงสารมความตองการ สอหรอชองทางการสอสาร (media or channel) หมายถง ตวกลางหรอพาหนะทชวยในการน าพาสารจากผสงสารไปยงประสาทสมผสของผรบสารเชน การไดยน ไดเหน ไดกลน ลมรส และได สมผส ไดรบทราบถงความหมายของสารทสงมา สออาจจะอยในรปของตวบคคล อากาศ คลนเสยง สงพมพแบบจ าลองฯลฯ ผรบสาร (receiver) หมายถง บคคล กลมคน สถาบน หรอองคกรทรบสารจากผสงสาร เมอรบสารแลวจะตความหมายของสารเพอท าความเขาใจในเนอหาของสารทไดรบ การประเมนผล (Evaluation) เปนการตดสนคณคาของงานประชาสมพนธทไดก าหนดการไปแลว โดยมการเกบรวบรวมขอมลและวเคราะหขอมลกอนตดสนคณคานนการประเมนผลลพทหรอผลกระทบของการประชาสมพนธการประเมนการประชาสมพนธตามแผนทก าหนดไวแลวการตรวจสอบการสอสารหรอการตรวจสอบประชาสมพนธจากทฤษฏนมการน าเอามาใชในโครงการนคอการเกบ

10

ขอมลมาคดวเคราะหเพอหาขอมลมาวางแผนการปฏบตงานและด าเนนโครงการจากนน มาประเมนผลทจะไดรบจากโครงการวาประสบผลส าเรจตามเปาหมายทวางไวการประเมนผลการประชาสมพนธ แบงออกเปน 4 ประเภท โดยยดเอาเวลาเปนเกณฑคอ การประเมนผลกอนการด าเนนการประชาสมพนธ (pre-testing) การประเมนผลระหวางการด าเนนงาน

2.3 แนวคดและทฤษฎทเกยวของกบสอสงพมพ ความหมายของสอสงพมพ สอสงพมพนบวาเปนสอหนงทน ามาใชในการประชาสมพนธองคการเนองจากเปนสอทม หลกฐานอางองเปนลายลกษณอกษรเชอถอได ใหรายละเอยดไดมากและคงทนถาวรจงเปนทนยมน ามาใชเพองานประชาสมพนธองคการไดเปนอยางด (นลน เสาวภาคย , 2542: 141) ไดใหความหมายของสอสงพมพ คอ “สงทใชตดตอสอสาร ท าความเขาใจกนดวยการเขยน โดยใชการเขยนหรอพมพออกมาเปนจ าเพอแจกจายใหผอานโดยทวถงกนซงอาจจดท าออกมาในรปแบบตางๆ กน เชน นตยสาร วารสาร จลสาร ใบปลว แผนพบ โปสเตอร หนงสอ คมอ หนงสอพมพ เปนตน” ประเภทของสอสงพมพเพอการประชาสมพนธ 1) ใบปลว หรอ แผนปลว (Leaflet) เปนสงพมพแผนเดยวไมมรอยพบจะพมพหนาเดยวหรอสองหนากไดโดยทวไปมขนาดกวางยาวไมแนนอน 2) โปสการด (Postcard) หรอไปรษณยบตร เปนกระดาษหนาแผนเดยวพมพหนาเดยวหรอสองหนา ทวไปจะมขนาดกวาง 31/4 นว ยาว 51/2 นว ใชส าหรบตดแสตมปไปรษณยบตรสงทางไปรษณยเพอเพมโฆษณาหรอแจงขาววงการธรกจ ประหยดกวาใชซองจดหมาย 3) แผนพบ (Folders) เปนกระดาษแผนเดยว พบ หนง สอง สาม เมอกางแผนทพบออกไปจะเปนแผนยาวๆ ปกตใชส าหรบโฆษณา ประกาศ หรอแจงกจกรรมประจ าเดอนเปนการประหยดเพราะไมตองเขาเลม บางทพบสงทางไปรษณย 4) โปสเตอร (Poster) เปนสงพมพส าหรบประชาสมพนธงานแสดงหนาเดยว 5) แผนโฆษณาตงโชว (Display poster) สวนมากพมพบนกระดาษแขงตงบนเคานเตอร บางครงมลกษณะเปน 3 มต คลายปฏทนตงโตะ 6) แคตตาลอก (Catalog) มรปแบบเหมอนอนสารแตมขนาดใหญกวา และมจ านวนหนามากกวาอนสารมาก ปกนอกอาจเปนปกแขง เนอในเปนแผนๆรอยหวงมภาพประกอบแจงลกษณะรปรางของสงทจะขาย (สวนมากใชส าหรบโฆษณาสนคา) 7) อนสาร (Booklet) เปนรปแบบเลมบางๆเยบรมทางดานซายม 8 หนาขนไป ปกตจะมปกและขนาดของเลมเลกพอสมควรหรอขนาดกระเปา (pocket side) เหมาะส าหรบใชเปนสอแนะน าสถานททองเทยวตางๆ

11

8) จลสาร (Pamphlet brochure) เปนอนสารขนาดใหญสวนมากใชตามองคการและสถาบนตางๆ ซงมกจะพมพเปนหนงสออนสรณประวตสถาบน เปนตน 9) วารสาร (Bulletin journal) เดมใชเปนเอกสารแจงขาวความเคลอนไหวในวงการธรกจและการคาทออกแบบอยางสะดดตา เชน ขาวจากผจดการฝายขาย พนกงานขาย เปนตน สวนใหญจะเปนวารสารภายในมความหนา 4 หนาขนไป ขนาดกวาง 8.5 นว สงราว 11 นว เปนมาตรฐาน 10) สงพมพทออกประจ า (Publication) ไดแก หนงสอพมพ นตยสาร ขนาดตางๆ หรอรปแบบอนๆ ทออกพมพประจ าโดยตดตอกน 11) หนงสอเลม (Book) เปนสงพมพทมหลายหนารวมเขาเปนเลมดวยวธการ เยบเชอก ไสกาว เยบมม ฯลฯ อาจเปนปกออนหรอแขงกได ขนาดทนยมคอ 8 หรอ 16 หนา (วฒนะ จฑะวภาศ, 2541: 90-91) กระบวนการออกแบบสอสงพมพ การออกแบบสงพมพ (Graphic design) หมายถง ลกษณะและรปรางทแสดงออกโดยการเขยนพมพหรอการสรางรปรางและลกษณะโดยวธการอนๆ โดยทสามารถผานการรบร ทางการ มองเหนเทานน สอทเสนอแนะจะเปนงาน 2 มต และ 3 มต แตการรบรทางการมองเหนภาพ เปน ลกษณะภาพ 2 มต คอกวางและสงแตมความรสกวามความลก (วฒนะ จฑะวภาศ, 2541: 94-95) จดประสงคการออกแบบสงพมพ จดประสงคการออกแบบสงพมพในรปแบบตางๆประกอบดวย 4 สวนตามหวขอดงตอไปน คอ 1) เพอชวยในการสอความ สงพมพทกชนดผลตขนมาเพอสอความหมายตวอกษร ภาพประกอบ ตลอดจนลวดลายตางๆ ทพมพลงไปนนลวนแตมความหมายอยในตว สงพมพจงเปนสอทจะน าสารไปยงผรบสารนจะถายทอดไปยงผรบอยางครบถวนถกตองเพยงใด สวนหนงขนอยกบการออกแบบดงนนการออกแบบทดจะตองชวยใหสงพมพสอความหมายกบผอานไดอยางม ประสทธภาพ 2) เพอดงดดความสนใจ กอนทสงพมพจะสอสารกบผรบสารได จะตองดงดดความสนใจจากผอานไดกอน เมอผอานเกดความสนใจแลวจงจะตดตามเนอหาทบรรจอยในสงพมพนน 3) เพออ านวยความสะดวกในการอาน โดยการออกแบบใหอานงาย สบายตา คนหาสวนตางๆ ไดงาย เพอใหผอานอานไดนานโดยไมรสกเมอยลา เรองบางเรองแมมเนอหานาสนใจ แตถาออกแบบไมด เชน ใชอกษรตวเลกเกนไป ระยะบรรทดถเกนไปกจะท าใหอานยาก อาจท าใหผอานลมเลกความตงใจทจะอานได เปนตน 4) สรางบรรยากาศ การออกแบบทดควรมบรรยากาศใหสอดคลองกบเนอหาเชน เรองส าหรบเดกกควรออกแบบใหมสสนสดใสตวอกษรไมควรเปนทางการใหอารมณทสนกสนาน เพลดเพลนจงจะดงดดใจเดกไดงาย (คนง เพชรสมย, 2541: 3)

12

ขนตอนการออกแบบสงพมพ กระบวนการออกแบบสงพมพ มขนตอนดงตอไปน 1) การคดสรางสรรค เปนการคดเพอคนหาแนวทางใหมๆ เปนการคดอยางมระบบมการพฒนาเปนขนตอนไวดงน ก) ขอก าหนด (Statement) เปนขอมลเบองตนทใชเปนจดเรมตนของการคด ข) แจกแจงปญหา (Isolation of statement) น าขอมลมาแจกแจงและวเคราะหเงอนไขตางๆ ค) ขอมลเพมเตม (Fact finding) เปนขอมลเพมเตมจากขอก าหนด ง) รวบรวมความคด (Ideal finding) น าขอมลทวเคราะหแลวมาตงสมมตฐานเพอคดคนแนวทางใหมหลายๆ แนวทาง จ) ขนฟกตว (Incubation) น าแนวคดทไดมาพจารณา ฉ) ขนนกร (Illumination) เปนการพฒนาแนวคดเดมใหชดเจนขนการนกร อาจเกดขนไดฉบบพลนในระหวางขนฟกตวกได ช) ขนประมวลความคด (Combination) เปนการรวบรวมความคดในประเดนตางๆ อยางเปนระบบกลายเปนแนวคดใหม ซ) ขนหาค าตอบ (Solution Finding) เปนขนของการประเมนความคดใหมท สรางขนมาวาตอบสนองขอก าหนดหรอไมอยางไร ฌ) การตดสนใจ (Decision Making) ตดสนใจวาจากค าตอบทไดควรจะด าเนนการตอไปอยางไร การตดสนใจมทางเลอกอย 3 ทางคอ ญ) ยกเลกความคดน เพราะแกปญหา 9 สมมตฐานไมได ฎ) ลงเลเพราะไมแนใจวาค าตอบทไดจะแกปญหาได ตองกลบไปรวบรวมขอเทจจรงแลวด าเนนการตามขนตอนใหม ฎ) ตองตดสนใจด าเนนการตอไป เพราะมนใจวาค าตอบทไดสามารถแกปญหาไดตอไป ฐ) น าไปปฏบต (Implementation) น าค าตอบทไดไปสรางสรรคเปนชนงาน 2) ขนตอนการออกแบบ เปนขนตอนแตกตางจากกระบวนการคดสรางสรรค ดงมรายละเอยดตอไปน ก) พจารณาขอก าหนด ในการออกแบบสงพมพมทมาจาก 2 แหลง ถาเปนงานรบจางออกแบบจะเปนขอก าหนดทมาจากลกคาซงเปนเจาของงาน แตถาสงพมพนนเปนของ ผออกแบบเองขอก าหนดทเกดขนจะเปนของผออกแบบเอง กรณหลงนนกออกแบบยอมจะมอสระในการคดสรางสรรคมากกวาเพราะนกออกแบบเปนผก าหนดเอง ขอก าหนดดงกลาวอาจแบงเปนกลม คอ วตถประสงค เปนกรอบส าหรบเรมตนคดสรางสรรคสงพมพ เนอหาเปนเครองบงบอกบรรยากาศของงานชนนนๆ กลมเปาหมายเปนจดศนยกลางในการคดสรางสรรคสงพมพและงบประมาณและระยะเวลาคอขอจ ากดของงานออกแบบ

13

ข) เลอกกระบวนการผลต กระบวนการผลต ไดแก ระบบการพมพชนดตางๆ จ านวนสทพมพ การพมพแตละชนดมขอดและขอเสยแตกตางกนรวมทงมคาใชจายทแตกตางกนดวย ดงนนจงตองเลอกการผลตใหเหมาะสมกบงาน ค) เลอกวสด ตองพจารณาเปนพเศษคอลกษณะของกระดาษทตองเหมาะสมสอดคลองกบขอก าหนด ง) ก าหนดขนาดและรปเลม เปนการพจารณาทตวชนงานโดยเฉพาะค านงถงกลมเปาหมายและวตถประสงคการพมพ เชน ถาเปนหนงสอทตองการใหพกพาสะดวกกควรออกแบบใหมขนาดเลกมการเขาเลมและใชปกทแขงแรงทนทาน จ) จดหนาเพอก าหนดรายละเอยดในสวนตางๆ ของทกหนาวาจะจดวางสวนประกอบตางๆ อยางไร ในทางปฎบตการจดหนาม 3 ขนตอน คอ การสเกตชขนาดเลก การจดวางแบบหยาบ และการจดวางแบบสมบรณ ฉ) จตวทยาในการออกแบบจากอทธพลของส ซงจะกลาวโดยสรปดงน - สน าเงน ใหความรสกสะอาด สขม นมนวล - สแดง ใหความรสกมพลงแสดงถงความปรารถนาเปนสทเดกชนชอบ (โดยเฉพาะเดกเลก) ถาผสมสขาวเขาไปดวยจะชวยลดความรอนแรงกลายเปนสชมพ ใหความรสกออนหวาน - สเหลอง ใหความรสกสวางเจดจาแสดงถงความเฉลยวฉลาด - สน าตาล ใหความรสกเกยวกบพนดน มนคง อบอน - สเขยว ใหความรสกสงบเยน มชวตชวา - สมวง ใหความรสก ลกลบ เกาแก ขลง - สด า ใหความรสกวางเปลา เปนสญลกษณของความมด ความตาย ในการออกแบบหากใชสด าเปนพนจะชวยใหสอนเดนขน - สขาว ใหความรสกสะอาดบรสทธ เหมาะทจะใชเปนสพนส าหรบจดวาง (คนง เพชรสมย, 2541: 4) หลกการจดองคประกอบของทางศลปะ ในการจดวางองคประกอบทางศลปะของการผลตสอสงพมพเพอการประชาสมพนธทกชนดมหลกการส าคญทเปนเกณฑในการพจารณารวมกน 6 ประการ ดงหวขอตอไปน 1) สดสวน (Proportion) งานชนแรกในการออกแบบสงพมพกคอการก าหนดขนาดและสดสวนของงานทจะผลตเพอเปนแนวทางในการจดวางองคประกอบยอยอนๆ เชน ขอความ สญลกษณหรอภาพประกอบ เพอใหมขนาดสดสวนทพอเหมาะกบองคประกอบโดยสวนรวม การก าหนดกรอบขอบเขตหรอขนาดของสงพมพโดยใหมสวนสงและความกวางทสมพนธกนดกจะท าใหสอสงพมพนนดนาสนใจ สดสวนไมเพยงแตจะใชในการก าหนดขนาดความกวางยาวของสงพมพเทานนแตสามารถใชในการก าหนดสดสวนของขนาดองคประกอบยอยๆในสงพมพดวย

14

เชนกน สงดลใจในการก าหนดสดสวนตางๆ ทปรากฏขนบนภาพหรอชนงานไดแกจากสงทอยรอบตว จากธรรมชาต จากวสดสงของมาเปนแนวคดการสรางสดสวนทแปลกตาออกไปยอมจะมผลสะทอนใหเกดความนาสนใจและชวนมองยงขน 2) ความสมดล (Balance) ความสมดลจะเกดขนกตอเมอองคประกอบยอยๆทอยในสงพมพถกจดวางใหมน าหนกเทากน ท าใหเกดความรสกทสมดลแกผทมองน าหนกดงกลาวเกดขนจากขนาด รปราง ส และความเขมจาง เปนตนวาองคประกอบทมขนาดใหญจะดมน าหนกมากกวาองคประกอบทมขนาดเลกรปทรงกลมจะดมน าหนกมากกกวารปสเหลยมและรปทรงทมลกษณะแปลกๆ จะดมน าหนก มากกวารปทรงกลมทรงสเหลยม องคประกอบทมสเขมจะดมน าหนกมากกวาองคประกอบทมสจาง ดงนนเราจงพบวาองคประกอบทมขนาดเลกแตสเขมจะดมน าหนกมากกวาองคประกอบทมขนาดใหญแตสจางองคประกอบของภาพของเราสมดลหรอไมนน ถาเปนการพจารณาในทางกายภาพ กเหมอนกนกบทเรานกถงการเลนกระดานหกของเดกอวนกบเดกผอมนนเอง การทจะท าใหเดกทงสองอยในภาวะสมดลไดกจะตองใหเดกอวนนงใกลจดหมนมากกวาเดกผอม หลกการดงกลาวสามารถประยกตใชไดกบการจดองคประกอบในงานการจดสงพมพเชนกน แตจดสมดลของภาพหรอทเรยกวาจดตดกลางสายตา (Optical Center) จะอยเหนอจดกงกลางของภาพซงเปนจดกงกลางของเสนทแยงมม องคประกอบของสอสงพมพทมลกษณะสมดลซาย-ขวา เหมอนกนจะใหความรสกทางอนรกษนยม (ความเปนเอกลกษณ) ความมนคง สวนการจดองคประกอบของสงพมพทมลกษณะสมดลซาย – ขวาไมเหมอนกนจะใหความรสกตนเตนมากกวา เนองจากมองคประกอบทมลกษณะตางๆกนทงความเขมและน าหนก เชน ในการท าสงพมพส าหรบธนาคาร บรษทประกนภย หรอ สงพมพกตองการแสดงออกซงความมเกยรตเปนทเชอถอได จงมกใชหลกการจดวางในลกษณะสมดลแบบซาย – ขวาเหมอนกน ถงแมวาแบบสมดลซาย-ขวาไมเหมอนกนจะดนาสนใจกวากตาม การพจารณาเลอกใชจงตองพจารณาเนอหาสาระของสารทตองการสอความหมายประกอบไปดวย 3) ความแตกตาง (Contrast) ในการสอความหมายโดยทวไปยอมตองมบางสงทตองการเนนมากกวาสวนอนๆซงนอกจากจะเปนการแสดงความส าคญแลวยงท าใหนาสนใจมากขนอกดวย การเนนดวยการสรางความแตกตางใหเกดขนในสงพมพสามารถท าไดหลายวธ กลาวคอการเนนดวยขนาด รปราง ความแตกตางของส และทศทาง สแบงไดเปน 2 วรรณะ คอ วรรณะสรอน เชน สเหลอง สสม ฯลฯ และวรรณะส เยน เชน สเขยว สน าเงน สมวง ฯลฯ ความแตกตางในวรรณะของสชวยเพมความนาสนใจและมอทธพลตอความรสกและประสาทตาอยางมาก นอกจากนนสยงน าไปใชในการตกแตงใหดนาสนใจเนนความเดนชดใหกบสงพมพไดมากขน การจดวางองคประกอบของภาพใหมความแตกตางของทศทางสามารถน ามาใชในการออกแบบสอสงพมพเพอใหผอานตดตามขอความทตองการสอความหมายดวยการสรางจดปลายทางขนในภาพ

15

4) ลลา (Rhythm) ลลา หมายถง การเคลอนไหวทมความซ าๆและตอเนองเปนระยะๆ และจากการเคลอนไหวซ าๆกนจะท าใหเกดรปราง ขนาดรปลกษณะตางๆกนออกไปในการจดองคประกอบของสอสงพมพใหเกดลลาสามารถท าได 2 วธ กลาวคอ วธแรกท าโดยการจดวางองคประกอบใหเกดรปแบบทซ ากนและตอเนองอาจจะเปนการซ ากนทางดานรปราง ความเขมจางหรอส เพอใหผมองมองเหนความคลายกนขององคประกอบไดทนทและท าใหสายตาของผมองเคลอนไปตามต าแหนงขององคประกอบทซ าๆ กนของภาพนน 5) ความมเอกภาพ (Unity) การน าเอาองคประกอบซงลกษณะตางๆ กนเขามาจดวางเพอใหสอสงพมพสอความหมายตามความตองการนนจะตองพจารณาใหองคประกอบตางๆ เหลานนมความสมพนธกนอยางมเอกภาพดวยความมเอกภาพในการจดวางองคประกอบสามารถท าไดโดยการแบงกลมองคประกอบ เชน การจดกรอบการวางภาพใหเคลอนกน 6) ความกลมกลน (Harmony) ความกลมกลน หมายถง ความพอดพอเหมาะของสวนประกอบตางๆ ทประกอบกนขนเปนสงพมพซงเมอสวนประกอบตางๆ มลกษณะพอเหมาะพอดแลวกจะท าใหเกดความงามมความสมพนธกนและมความเปนอนหนงอนเดยวกนความผสมกลมกลนจะพบไดจากลกษณะขององคประกอบในทางส รปราง และลกษณะของตวอกษร เชนในหนงสอ 1 หนา จะมการใชตวอกษรในสกลเดยวกนตลอดทงหนาแตมขนาดตางกนหรอเสนหนา หนกเบาตางกนหรอตวเอนตวตรงปะปนกนมากไปกจะท าใหเกดลกษณะแตกตางกนไปเปนจดๆ ไมมความสมพนธและผสมกลมกลนกน จากหลกการทง 6 ประการ ในการพจารณาเพอการออกแบบและจดวางองคประกอบทางศลปะในงานผลตสอสงพมพนเปนหลกการพนฐานทนกศกษาจ าเปนจะตองท าความเขาใจ และยดเปนหลกการส าคญในงานออกแบบเพอผลตสอสงพมพเพอการประชาสมพนธทกชนดไมวาจะเปนโปสเตอร แผนพบ แผนปลว เอกสารเยบเลมฯลฯ เพอใหเกดสงพมพทผลตมความสวยงามและสอความหมายไดตรงตามความตองการทจะถายทอดตอไป (วนชย ศรชนะ, 2539: 253 – 255) กระบวนการผลตสอสงพมพ ไดแบงภาพรวมของกระบวนการผลตสอสงพมพออกเปน 3 สวนดงตอไปน 1.ขนตอนการวางแผนออกแบบและก าหนดแนวคดในการจดท า (Pre-prepress) คอ 1.1 ก าหนดนโยบายและวตถประสงค โดยทวไปแลวการผลตสอสงพมพเพอการประชาสมพนธหรออาจเรยกวาสงพมพเฉพาะกจกได องคการควรก าหนดวตถประสงคการจดท าอาจจะเพอสรางสรรคภาพลกษณทดใหแกองคการหรอเพอชแจงใหขอเทจจรงแกไขความเขาใจผด ฯลฯ ในการจดท ากตองท าใหครอบคลมวตถประสงคทไดก าหนดไว ส าหรบกลมเปาหมายจ าเปนอยางยงทองคการตองศกษากลมเปาหมายเปนอยางดเพอจะไดวางแผนการผลตใหมความสมพนธและตอบสนองความตองการของผอาน

16

1.2 ก าหนดเนอหา องคการตองก าหนดการเลอกเนอหาใหสอดคลองและเหมาะสมกบวตถประสงคและกลมเปาหมาย 1.2.1 ศกษาประเดนหรอแกนของเรอง กอนทองคการจะผลตสอสงพมพเรองใดเรองหนงควรพจารณาวตถประสงควาเราจะผลตสงพมพเพออะไร หากเราตองการผลตสงพมพเพอการประชาสมพนธ เพอสรางภาพลกษณขององคการในเชงบวก ประเดนหรอแกนของเรอง (Theme) ควรเปนเรองทองคการตองบงบอกถงความรบผดชอบตอสงคมรวมเปนส าคญ 1.2.2 ศกษาเนอหาใหสอดคลองกบลกษณะของสงพมพ การทจะน าเอาเนอหาไปบรรจไวในสงพมพทเราจะผลตนนตองพจารณาดวยวาสงพมพทเราจะผลตเหมาะสมกบลกษณะเนอหาใด เชน หากเปนสงพมพประเภทหนงสอพมพควรจะเนนเนอหาทเปนขาวและบทความหากเปนสงพมพประเภทแผนพบ ใบปลวกควรจะเปนเนอหาสนๆทสามารถใหผอานเขาใจไดโดยไมตองอธบายอยางซบซอน เปนตน 1.2.3 ศกษากลมเปาหมาย ในการผลตสงพมพผอานมความส าคญทสด ดงนนเนอหาทเราจะบรรจลงไปกตองดวากลมเปาหมายเปนใคร มทศนคตเชงบวกหรอเชงลบกบองคการ ลลาการเขยนภาษาทใชยากเกนกวากลมเปาหมายจะเขาใจหรอไม 1.2.4 ระยะเวลาทใชเผยแพร ในการจดท าสอสงพมพจะตองพจารณาวาเนอหาทน าเสนอนน มระยะเวลาทใชเผยแพรไดนานเพยงใดเพราะเนอหาบางเรองอาจใชไดเพยงชวระยะเวลาหนงเทานน เชน ถาเราตองการเชญชวนใหกลมเปาหมายรวมกจกรรมขององคการซงเปนชวงสนๆ กอนถงเวลาจดกจกรรมนนเทานนเมอกจกรรมผานพนไปแลวเนอหากจะลาสมยไปกควรจะเลอกสอสงพมพทไมคงทนถาวรมากนกจะดกวาเพราะจะไดไมสนเปลองงบประมาณมากเกนไปเพอดงดดความสนใจชวงสนๆ เชน แผนพบ โปสเตอร เปนตน 1.3 การวางแผนเกยวกบกระบวนการผลต เปนการวางแผนเกยวกบแผนปฏบตงานการผลตสอสงพมพเพอการประชาสมพนธโดยเรมตงแตประชมกองบรรณาธการ เตรยมตนฉบบ ออกแบบจดหนาระบบการพมพ การจดการหลงการพมพ เปนตน นอกจากนนยงตองรวาในแตละขนตอนจะตองมก าหนดเวลาอยางไร มจดเรมตนและสนสดอยางไร เพอใชในการควบคมใหการผลตสงพมพเพอการประชาสมพนธเปนไปตามก าหนดเวลาทจะออกสงพมพนน (สรสทธ วทยารฐ, 2549: 143) 2.4 แนวคดเกยวกบการออกแบบโปสเตอรเพอการประชาสมพนธ โปสเตอร (Poster) เปนสอสงพมพ ทมบทบาทตอการประชาสมพนธมากสอหนง โปสเตอร คอภาพขนาดใหญพมพบนกระดาษ ออกแบบเพอใชตดหรอแขวนบนผนงหรอก าแพง โปสเตอรอาจจะเปนภาพพมพ หรอภาพเขยนหรออาจจะเปนอยางใดอยางหนงโดยเฉพาะจดประสงคกเพอท าใหเตะตาผดและสอสารขอมล โปสเตอรอาจจะใชสอยไดหลายประการ แต

17

สวนใหญมกจะใชในการเผยแพรเพอ การประชาสมพนธ โดยเฉพาะการโฆษณางานแสดงศลปะ, งานดนตร หรอภาพยนตร, การโฆษณาชวนเชอ, หรอในการสอสารทตองการสอสารความเชอตอคนกลมใหญ ประโยชนของโปสเตอรอาจมหลายจดประสงค โดยสวนมากจะเปนเครองมอในการโฆษณา ประชาสมพนธ ไมวาจะเปนงานตางๆ งานดนตรภาพยนตร และในบางครงกผลตมาเพอใชในการศกษา หรอเปนสอการสอน ทงน เพราะโปสเตอร เปนสอทสามารถเผยแพรไดสะดวกกวางขวาง สามารถเขาถงกลมเปาหมายไดทกพนท สอสารกบผบรโภคไดทกเพศ ทกวย ทกระดบการศกษา มความยดหยนในตวของสอเปนอยางด โปสเตอรน ามาใชในการประชาสมพนธ โดยมจดประสงคเพอ บอกกลาว เผยแพร ใหผดมความรความเขาใจ และปฏบตตาม ไมเนนในการสงเสรมการขายสนคา ของผจดท า แตจะเนนหนกไปการ สรางภาพพจนขององคกร ใหเปนทยอมรบ เกดความฝงใจ เชอถอ ศรทธา นอกจากน ยงมการใชเพอย าเตอนใจกลมประชาชนเปาหมายดวย วตถประสงคของการใชโปสเตอรเพอการประชาสมพนธ

1. เพอบอกกลาวหรอใหค าแนะน า เกยวกบเรองใดเรองหนง 2. เพอเชญชวนกลมเปาหมาย ใหเขารวมกจกรรมทองคกรจดขน 3. เพอโนมนาวใจ กลมเปาหมายใหเหนคลอยตาม 4. เพอปลกเราใหกลมเปาหมาย ตระหนกถงประเดนใดประเดนหนง 5. เพอย าเตอนกลมเปาหมาย ใหระลกถงเรองใดเรองหนง 6. เพอสรางความจดจ า ใหเกดขน 7. เพอใหความร ในสาระอนเปนประโยชนแกกลมเปาหมาย ไดใชเปนแนวปฏบต

ประเภทของโปสเตอรเพอการประชาสมพนธ โปสเตอรเพอการประชาสมพนธ สามารถแบงเปนประเภทใหญๆ ไดดงนคอ 1. เพอขอความสนบสนนเปนการจดท าเพอชกชวนใหประชาชนกลมเปาหมายสนบสนนเหนดวย ใหความรวมมอกบองคกร ในความคด เรองราว และประเดนตางๆ 2. เผยแพรขาวสารเกยวกบนโยบาย หรอกจกรรมขององคกร เพอเปนการสรางภาพพจน

ทดใหเกดขนกบองคกร โดยหวงใหประชาชนกลมเปาหมายไดทราบถง ผลงาน บทบาท ความส าคญและความรบผดชอบขององคกรทมตอสงคม

3. เพอสงเสรมสงคม อนเปนการมงเนนทจะใหความคดอนเปนประโยชนตอสวนรวม เพอใหคนในสงคม อยรวมกนดวยด มความสข และมความเปนอยดขน ซงองคกรผจดท าจะได ประโยชนทางออมจากการประชาสมพนธนคอ ท าใหประชาชนกลมเปาหมาย เกดทศนคต ทดตอองคกรวามความรบผดชอบ และสนใจความเปนไปของสงคม ซงจะน ามาซงความ ศรทธา จากประชาชนกลมเปาหมายในทสด

18

ขอดของการใชโปสเตอรเพอการประชาสมพนธ 1. สามารถก าหนดสถานท ของการเผยแพรไดอยางแนนอน 2. สามารถดงดดความสนใจของประชาชนไดงาย โดยเฉพาะอยางยงถามสสนสวยงาม มขนาดใหญ ตงอยในท าเลทเดนและสะดดตา 3. ชวยย าเตอนความคดเหนบางอยางแกประชาชนเปาหมาย; 4. มราคาถก 5. ผลตไดงาย 6. เผยแพรไดงาย โดยตดไดทวไป และโอกาสทจะใชมมาก ขอจ ากดของการใชโปสเตอรเพอการประชาสมพนธ 1. ไมคงทนถาวร 2. ไมสามารถบอกรายละเอยดไดมาก 3. เมอหมดอาย กจะท าเกดความรกตา หรอสรางความสกปรก อนจะเปนผลลพธในทางลบแกหนวยงานได องคประกอบของโปสเตอร

1. พาดหว (Headline) พาดหวหรอหวเรอง เปนสงทส าคญของโปสเตอร เพราะชวย ดงดดความสนใจ หรอตดตามดรายละเอยดอนๆ ของขอความในโปสเตอร พาดหวหรอหวเรอง อาจแสดงดวย ภาพ หรอขอความ หรอทงภาพและขอความกได แตสวนมากจะใช ขอความทมขนาดใหญ กวาขอความอน ถาขอความมความยาวมาก อาจจะแบงเปน หวเรองรอง (Subheadline) พาดหวของโปสเตอรมลกษณะ ดงน

1.1 มขอความสน กะทดรด ไดใจความ สอความหมายไดเรว 1.2 มความกระจาง สามารถดงดดความสนใจ ของผทคาดวาจะเปนกลมเปาหมาย 1.3 มความเหมาะเจาะ ตอบสนองความตองการของผทคาดวาจะเปนกลมเปาหมาย 1.4 มความนาสนใจ เพอเรยกรองใหผทคาดวาจะเปนกลมเปาหมายสนใจโดยใช

หลกการทาจตวทยา และการใชภาษา 1.5 มเพยงแนวคดเดยว ในโปสเตอรแตละแผน 1.6 มความนาเชอถอ คอ ขอความทกลาวอาง ตองมน าหนก นาเชอถอ

2. พาดหวรอง (SubHeadline) นยมใชตวอกษรทมขนาดใหญรองจากพาดหว ท าหนาทในกาเชอมโยงพาดหว ไปยงเนอเรองในโปสเตอร ใชในกรณทพาดหวไมสามารถจะใหรายละเอยดไดเพยงพอ จงจ าเปนทจะตองมการขยายความใหกระจางขน

19

3. ขอความ (Body Copy) คอ สวนทเปนเนอหารายละเอยด เพมเตมจากพาดหวของโปสเตอรฉบบนนๆ ขอความจะ สนบสนนเนอหาของโปสเตอรโดยสวนรวม มการคดเลอกอยางชดเจน ไมคลมเครอ หรอเขาใจไปไดหลายทาง และใชขอความทส น กะทดรด อกษรชดเจน อานงาย เขาใจไดทนท ตอบสนองความตองการใครรของผอานและมองเหนไดแตไกล

4. ภาพประกอบ (illustration) คอ สวนทจะมาเสรมหรอขยายพาดหว ตลอดจนสรางความเขาใจเพมขนจากขอความ ชวยสราง หรอดงดดความสนใจ และภาพทน ามาใช ควรเปนภาพทดงาย สามารถเขาใจไดทนท เนนจดสนใจในภาพ เพยงจดเดยว และมองเหนไดในระยะไกล สามารถสอความคดสรางสรรคไดอยางแจมชด รวมทงสามารถสราง ความจดจ าใหแกผรบไดดวย

5. สวนลงทาย (Ending) 5.1 ชอหรอสญลกษณขององคการผเผยแพร (Identification) 5.2 สถานทตงหรอสถานทตดตอขององคกรผผลต 5.3 ค าขวญ หรอ สโลแกน (Slogan)

ขอควรค านงถงในการออกแบบโปสเตอร 1. ควรเปนแผนเดยวโดดๆ สามารถน าไปตดบนพนผวใดกได 2. ควรมภาพประกอบ และขอความ ทบงบอกถง อะไร ทไหน เมอใด ใชขอความ

กระทดรด เขาใจงาย ชดเจนไมคลมเคลอ หรอเขาใจไปไดหลายทาง และใชขอความทสามารถเขาใจไดทนท แสดงแนวคด หลกและเรองราวเพยงอยางเดยว

3. การวางต าแหนงภาพประกอบ และขอความ ตองประสานสงเสรมซงกนและกน และงายแกการจดจ า (ควรมค าขวญหรอสโลแกน)

4. ตวอกษรทใชควรเดน สะดดตา ค านงถงระยะหางทางการอาน และขนาดของตวอกษร ควรแตกตางกน ตามหนาท เชน ตวหวเรอง หรอพาดหว ควรมขนาดใหญกวาขอความ

5. ภาพหรอขอความทเสนอ ตองมขนาดใหญ ทงนเพอใหสามารถมองเหนไดงาย และขนาดของโปสเตอร ตองปรบใหเหมาะสมกบ สถานทตงโปสเตอรดวย

6. มโครงสรางชดเจน คอ การใชสทเดนชด สะดดตา ไมมลลาเสนสายหรอลวดลายสบสน ดแลวเขาใจใน โครงสรางนนๆ ไดทนท สามารถแยกภาพกบตวอกษรทตองการเสนอไดชดเจน มความเหมาะสมกบเนอหา และจตวทยาในการใชสดวย

7. ค านงถงหลกในการออกแบบและจดหนาดวย 8. ผลตขนเปนจ านวนมาก

20

2.5 แนวคดและทฤษฎทเกยวของกบยาเสพตด ประวตความเปนมาของยาเสพตด เชอกนวาประเทศอรก อหรานและประชาชนในแถบเมโสโปเตเมย รจกการปลกฝนมาประมาณ 5,000 ป กอนครสตศกราช โดยชาวกรกทราบวาฝนสามารถระงบความเจบปวดและความกลดกลมไดเปนอยางด สวนชาวอนเดยกใชฝนเสพเพอใหเกดความมนเมาโดยเหนวาเปนความสขและสามารถชวยลมความทกขตาง ๆ ได ตอมาในยคศตวรรษท 18 - 19 ชาวผวขาวนกลาเมองขนกรแทเหนจรงวาฝนทาอนตรายตอผเสพได จงใชฝนเปนเครองมอชวยในการลาเมองขนใหมาอยในอาณานคมของตน ในสวนของประเทศไทย ฝนเขามาในสมยใดนนยงไมทราบแนชด เทาทมหลกฐานครงแรกอยในสมยกรงศรอยธยา รชสมยสมเดจพระรามาธบดท 1 (พระเจาอทอง) พ.ศ.1903 มกฎหมายบญญตการหามซอขาย เสพฝนไว ซงแมวาบทลงโทษจะสง แตการลกลอบซอขายและเสพฝนยงมอย ตอมาสมยกรงรตนโกสนทร พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกทรงแจกกฎหมายปาวรองหามปรามผชาย ผสบฝนแตยงไมประสบผลส าเรจในสมยพระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย จงไดทรงตราพระราชก าหนดโทษใหสงขนไปอกโดย “หามอยาใหผไดสบฝน กนฝนซอฝนขายฝน และเปนผสมซอสมขายเปนอนขาดทเดยว ถามฟงจบไดและมผรอฟองพจารณาเปนสจจะใหลงพระอาญา เฆยน 3 ยก ทเวนบก 3 วน ทเวนเรอ 3 วนรบราชบาทวบตรภรรยาและทรพยสงของใหสนเชง ใหสงตวไปตะพนหญาชาง ผรเหนเปนใจมไดเอาความมาวากลาว จะใหลงอาญาเฆยน 60 ท” ตอมาในรชกาลท 3 รชสมยพระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหว เปนระยะทตรงกบสมยทองกฤษน าฝนจากอนเดยไปบงคบขายใหจนท าใหมคนจนตดฝนเพมขน และในชวงเวลานนตรงกบระยะทคนจนเขามาคาขายในเมองไทยมากขน จงเปนการน าการใชฝนและผตดฝนเขามาในเมองไทยมากยงขน ในสมยรชการท 4 พระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหวทรงมนโยบายทยอมใหคนจนเสพและขายฝนไดตามกฎหมายแตตองเสยภาษผกขาด มนายภาษเปนผด าเนนการปรากฏวาภาษฝนท ารายไดใหแกประเทศไทยมาก และไดมความพยายามใหคนไทยไมใหเสพฝนแตกไมไดผลเตมทตอมาในรชสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว ทรงแกภาษฝนทจะท าใหมการสบฝนนอยลงจนสามารถเลกไดในทสดและทรงยอมใหรฐฯขาดรายไดจากภาษฝน ปรมาณเงนรายไดจากภาษฝนกลดลงเรอย ๆ โดยรฐไดเงนชดเชยจากภาษอากรยาสบแทน(ส านกงานคณะกรรมการปองกนและปราบปรามยาเสพตด, 2553: 2 - 4) ความหมายของยาเสพตด จากการศกษาและรวบรวมเอกสารทเกยวของกบยาเสพตด พบวาไดมผใหความหมายของยาเสพตดไดดงน (สนต จยสน, 2544: 15) ไดใหความหมายของยาเสพตดวา หมายถง สารหรอยาทอาจเปนผลตภณฑจากธรรมชาตหรอจากการสงเคราะห ซงเมอบคคลใดเสพหรอไดรบเขาไปในรางกายแลวไมวาดวยวธใด ๆ ซงอาจเปนชวงระยะเวลาหนงหรอนานตดตอกนกตามจะท าใหบคคลนนตองตก

21

อยใตอ านาจหรอเปนทาสของสงนน ท งทางดานรางกายและจตใจ หรอจตใจเพยงอยางเดยว นอกจากนยงอาจตองเพมปรมาณการเสพขนเรอย ๆ ท าใหสขภาพของผเสพเสอมโทรมลงและเมอถงเวลาอยากเสพแลวไมไดเสพจะมอาการผดปกตทางดานรางกายและจตใจหรอเฉพาะทางดานจตใจขนในผเสพนน เมอพจารณาตามความหมาย จะพบวาผทตดยาเสพตด คอ พวกทเรมเสพแลวตดจะเกดความพงพอใจจงเสพตดตอกนและท าใหดอยา จ าเปนตองเสพเพมขนเรอย ๆ จนกระทงไมสามารถเลกได เนองจากจะเกดการทกขทรมานทงรางกายและจตใจจงตองตกเปนทาสของยาเสพตด ประเภทของยาเสพตด 1. ยาเสพตดธรรมชาต (Natural Drugs) คอ ยาเสพตดทผลตมาจากพช เชน ฝน พชกระทอม กญชา เปนตน 2. ยาเสพตดสงเคราะห (Synthetic Drugs) คอ ยาเสพตดทผลตขนดวยกรรมวธทางเคม เชน เฮโรอน แอมเฟตามน 3. แบงตามพระราชบญญตยาเสพตดใหโทษ พ.ศ. 2522 ซ งจะแบงออกเปน 5 ประเภท คอ 3.1 ประเภทท 1 ยาเสพตดใหโทษชนดรายแรงไมเปนประโยชนทางการแพทย เชน เฮโรอน (Heroin) แอมเฟตามน (Amphetamine) แอลเอสด (LSD) เอกซตาซ (Ecstasy) หรอ MDM 3.2 ประเภทท 2 ยาเสพตดใหโทษทวไป เชน ฝน (Opium) มอรฟน (Morphine) โคเคนหรอโคคาอน (Cocaine) โคเคอน (Codeine) เมทาโดน (Methadone) 3.2 ประเภทท 3 ยาเสพตดใหโทษทมยาเสพตดใหโทษประเภทท 2 ผสมอย เชน ยาแกไอทมโคเคอนผสมอย 3.3 ประเภทท 4 คอ สารเคมทใชในการผลตยาเสพตดใหโทษประเภทท 1 หรอประเภทท 2 เชน อะเซตคแอนไฮไดรด (Acetic anhydride) อะเซตลคลอไรด (Acetylchloride) เอทลดนไดอาเเตท (Ethylidine diacetate) ไลเซอรจค อาซค (Lysergic acid) 3.4 ประเภทท 5 ยาเสพตดใหโทษทมไดเขาอยในประเภทท 1 ถงประเภทท 4 เชน พชกญชา พชกระทอม พชฝน (ซงหมายความรวมถง พนธฝน เมลดฝน กลาฝน ฟางฝน) พชเหดขควาย 4. แบงตามการออกฤทธตอจตประสาท ไดแก 4.1 ยาเสพตดประเภทกดประสาท ไดแก ฝน มอรฟน เฮโรอน ยานอนหลบ ยาระงบประสาท ยากลอมประสาท เครองดมมนเมาทกชนด รวมทงสารระเหย เชน ทนเนอร แลกเกอร น า มนเบนซน กาว เปนตน มกพบวาผเสพตดมรางกายซบซด ผอมเหลอง ออนเพลยฟงซาน อารมณเปลยนแปลงงาย

22

4.2 ยาเสพตดประเภทกระตนประสาท ไดแก ยาบา ยาอ กระทอม โคเคนมกพบวา ผเสพตดจะมอาการหงดหงดกระวนกระวาย จตสบสนหวาดระแวง บางครงมอาการคลมคลงหรอท าในสงทคนปกตไมกลาท า เชน ท ารายตนเอง หรอฆาผอน เปนตน 4.3 ยาเสพตดประเภทหลอนประสาท ไดแก แอลเอสดและเหดขควายเปนตน ผ เสพจะมอาการประสาทหลอน ฝนเฟอง เหนแสงสวจตรพสดาร หแวว ไดยนเสยงประหลาดหรอเหนภาพหลอนทนาเกลยดนากลว ควบคมตนเองไมไดในทสดมกปวยเปนโรคจต 4.4 ยาเสพตดประเภทออกฤทธผสมผสาน คอ ทงกระตนและหลอนประสาทรวมกนไดแก กญชา ผเสพมกมอาการหวาดระแวง ความคดสบสนเหนภาพลวงตา หแววควบคมตนเองไมไดและปวยเปนโรคจตได 5. แบงตามองคการอนามยโลก องคการอนามยโลกไดจดแบงยาเสพตดออกเปน 9 ประเภท ไดแก 5.1 ประเภทฝนหรอมอรฟนรวมทงยาทมฤทธคลายมอรฟน เชน ฝน มอรฟน เฮโรอน และเพธดน 5.2 ประเภทบาบทเรตรวมทงยาทมฤทธท านองเดยวกน เชน เซโคบาร บตาล อะโมบารบตาล พาราดไฮด เมโปรบาเบท ไดอาซแพม คลอไดอาชพอกไซด 5.3 ประเภทแอลกอฮอล เชน เหลา เบยร วสก 5.4 ประเภทแอมเฟตามน เชน แอมเฟตามน เดกซแอมเฟตามน 5.5 ประเภทโคเคน เชน โคเคน ใบโคคา 5.6 ประเภทกญชา เชน ใบกญชา ยางกญชา 5.7 ประเภทคท เชน ใบคท ใบกระทอม 5.8 ประเภทหลอนประสาท เชน แอลเอสด ดเอมท เมสคาลน เมลด มอรนงโกลล ตนล าโพง เหดเมาบางชนด 5.9 ประเภทอน ๆ เปนพวกทไมสามารถเขาประเภทใดได เชน ทนเนอร เบนซน น ายาลางเลบ บหร (ส านกงานคณะกรรมการปองกนและปราบปรามยาเสพตด, 2553: 8 - 9) ยาและสารเสพตดทแพรระบาดในประเทศไทย 1. ฝน (Opium) ฝนเปนพชลมลก ชนดหนงชอบขนในภม ประเทศทเปนปาเขา และบรเวณทราบสง ทมอากาศหนาวเยน ตนฝนจะมดอกและจะเจรญเตบโตเปนผลฝนตอไป เมอผลฝนแกใชมดกรดจะไดยางฝนทมลกษณะเปนสขาวขน เมอถกอากาศจะมสคล าลงกลายเปนยางเหนยวสน าตาลไหมหรอสด ามกลนเหมนเขยวรสขม เรยกวาฝนดบ เมอน าไปเคยวกบน าดวยความรอนจะไดฝนสก มกลนเฉพาะเพอใชในการสบหรอน าไปสงเคราะหทายาชนดอน ในเนอฝนมสารเคมผสมอยมากมายประกอบดวย โปรตน เกลอแร ยางและกรดอนทรยเปนอลคาลอยด (Alhaloid) ซงเปน

23

ตวการส าคญทท าให ฝนกลายเปนยาเสพตดใหโทษรายแรง อลคาลอยดในฝนแบงออกเปน 2 ประเภท คอ ประเภทท 1 ออกฤทธ ท าใหเกดอาการมนเมา และเปนยาเสพตดใหโทษโดยตรงอลคาลอยดประเภทน ทางเภสชวทยาถอวาเปนยาท าใหนอนหลบ (Hypnotic) และคะลอยดทเปนสารเสพตดซงออกฤทธ ตวส าคญทสดในฝน คอ มอรฟน (Morphine) ประเภทท 2 ออกฤทธ ท าใหกลามเนอหยอนคลายตว ซงทางเภสชวทยาถอวาอลคาลอยดในฝนประเภทนไมเปนสารเสพตดแตมฤทธท าใหกลามเนอของรางกายหยอนคลายตวซงจะมปาเวอรรน (Papaverine) เปนตวส าคญ ฤทธของฝนจะกระตนระบบประสาทสวนกลาง (Central nervous system) ของสมองสวน Brain Reward System ซงเปนสมองสวนทควบคมความพอใจ อาการผเสพฝนทสบหรอรบประทานเขาไปโดยสวนใหญจะออกฤทธกดประสาททางสมอง ท าใหเกดอาการเคลบเคลมสมองท างานชาลง งวง เซองซม ใจลอย ไมรสก เบออาหาร ชพจรเตนชา หายใจชา มานตาหด กดฮอรโมนเพศ กดภมคมกนของรางกายท าใหตดเชอโรคไดงาย เมอขาดยาหรออดยาจะมอาการคอนขางรนแรง คอ กระวนกระวาย หงดหงด โกรธงาย ตกใจงาย กลามเนอกระตก ปวดหลง ทองเดน อาเจยน บางรายถายเปนเลอด มานตาขยาย นอนไมหลบ หายใจหอบและถ ซงลกษณะการขาดยา หรอ อดยานจะรนแรงมากหรอนอยขนอยกบขนาดและระยะเวลาทใชยาเสพตดชนดนน 2. มอรฟน มอรฟนเปนอลคาลอยด (Alkaliod) ของฝนทส าคญทสด ซงเปนตวการทท าใหฝนมฤทธเดชแหงความมนเมา ชาวเยอรมนชอ SERTURNER เปนผสกดจากฝนเมอป ค.ศ. 1803 (พ.ศ. 2346) ไดเปนครงแรก ฝนชนดจะมมอรฟนประมาณ 10% - 16% ฝนหนก 1 ปอนดนามาสกดจะไดมอรฟนประมาณ .22 ออนซ หร อ 6.6 กรม มอรฟนมลกษณะ 2 รป คอ รปอสระ (Free) และรปเกลอ (Salt) ส าหรบทมลกษณะเปนรปของเกลอ ไดแก ซลเฟท (Sulfate) ไฮโดรคลอไรท (Hydrochloride) อาซเตท (Acetate) และทารเตรท (Tartrate) มอรฟนรปเกลอทนยมท ามาก คอ (Sulfate) ในปจจบนมอรฟนสามารถท าขนไดโดยการสงเคราะหดวยกรรมวธเคมแลว มอรฟนออกฤทธกดประสาทมลกษณะเปนผงสขาวหรอเทาเกอบขาว ไมมกลน มรสขม มฤทธ สงกวาฝน เสพตดไดงาย มลกษณะเปนเมด เปนผง เปนกอน หรอละลายบรรจหลอดส าหรบฉดเขาสรางกายโดยวธฉดเปนสวนมาก มอรฟนใชเปนยาหลกหรอมาตรฐานของยาแกปวด ยาจ าพวกนกดระบบประสาทสวนกลาง ลดความรสกเจบปวดท าใหรสกงวงหลบไปและลดการท างานของรางกาย อาการคางเคยงอน ๆ กคออาจท าใหคลนเหยนอาเจยน ทองผกเกดอาการคนบรเวณใบหนา ตาแดง เพราะโลหตฉด มานตาด าหดตบหายใจล าบาก ผทเสพมอรฟนจะมอาการคลนเหยนอาเจยน ทองผกเกดอาการคนหนา ตาแดง ซม งวงนอนไมสนใจสงแวดลอม

24

3. พชกระทอม (Kratom) พชกระทอม เปนพชเสพตดชนดหนง สวนมากพบในทวป เอเชย โดยเฉพาะในประเทศอนเดยและในประเทศไทย ลกษณะเปนตนไมยนตนขนาดกลาง มแกนเปนไมเนอแขงในสวนของใบในการเสพลกษณะใบคลายใบกระดงงา หรอใบฝรง ตนหนา ทบ ตนกระทอม ม 2 ชนด คอ ชนดทมกานและเสนใบเปนสแดงเรอ ๆ และชนดทมตนสเขยวใบสเขยว ดอกกลมโตเทาผลพทราไทยลอมรอบดวยเกสรสแดงเรอ ๆ คลายดอกกระทน มชอเรยกตาง ๆ เชน กระทมโคกกระทมพาย เปนตน ในใบกระทอมมสารไมตราจยนน (Mitragynine) ทออกฤทธทงกระตนประสาทและกดประสาท มวธการเสพโดยการเคยวใบดบ หรอใชใบดบ ตากแหงแลวน ามาบดเปนผงแลวดมน าตาม หรอน าผงทไดมาชงกบน ารอนแบบชาจน ในปจจบนมการน าพชกระทอมมาผสมกบสวนผสมตาง ๆ มชอเรยกวา 4 คณ 100 ซงมสวนผสมตาง ๆ ดงน คอ 3.1 น าตมใบกระทอม โคก ยาแกไอ และยากนยง 3.2 น าตมใบกระทอม โคก ยาแกไอ และยากลอมประสาท 3.3 น าตมใบกระทอม โคก ยาแกไอ และน ายาซกผาขาวไฮเตอร 3.4 น าตมใบกระทอม โคก ยาแกไอ และกาแฟ 3.5 น าตมใบกระทอม โคก ยาแกไอ และนมเปรยว พชกระทอมออกฤทธท งกระตนประสาทและกดประสาท ผลตอรางกายเมอเสพพชกระทอมจะท าใหหายปวดเมอยตามตว มความสข สามารถท างานไดนานทนแดดไดด นอกจากนพชกระทอมยงมฤทธกดประสาทท าใหประสาทมนชา ส าหรบคนทเสพเปนครงแรกมกมอาการมนงงคอแหงคลนไสอาเจยน ฤทธของพชกระทอมอยไดนาน 3 – 4 ชวโมง และเมอเสพไปนาน ๆ จะท าใหผวหนงไหมเกรยมคลายคนทถกแดดจด ๆ และจะมอาการหงดหงด กระวนกระวาย ซมเศรา มนงงปวดเมอยตามขอและกลามเนอขาและบนเอว มอาการออนเพลย เกยจคราน เบออาหาร และนอนไมหลบ 4. กญชา (Cannabis) กญชาเปนพชลมลกจ าพวกหญา ขนไดงายในเขตรอน ล าตนสง ประมาณ 2 - 4 ฟต ลกษณะใบจะแยกออกเปนแฉกประมาณ 5 – 8 แฉก คลายใบในส าปะหลงทขอบใบทกใบจะมรอยหยกอยเปนระยะ ๆ ออกดอกเปนชอเลก ๆ ตามงามของกงและกาน สวนทคนน ามาเสพไดแก สวนของกง กาน ใบ และยอดชอดอกกญชา โดยน ามาตากหรออบแหงแลวบดหรอหนใหเปนผงหยาบ ๆ จากนนจงนามายดไสบหร สบ (แตกตางจากบหร ทวไปทไสบหร จะมสเขยวตางจากไสยาสบทมสน าตาล และขณะจดสบจะมกลนเหมอนหญาแหงไหมไฟ) หรออาจสบดวยกลองหรอบองกญชา บางกใชเคยวหรอผสมลงในอาหารรบประทาน ปจจบนรปแบบของกญชาทพบนอกจากจะพบในลกษณะของกญชาสด กญชาแหงอดเปนแทงเปนกอนแลวยงอาจพบในรปของ “น ามนกญชา” (Hashish Oil) ซงมลกษณะเปนของเหลวสน าตาลเขมหรอสด า ไดจากการน ากญชามาผานกระบวนการสกดหลาย ๆ ครง จงไดเปนน ามนกญชาทมปรมาณออกฤทธตอจตประสาทสงถง 20 - 60 % หรออาจพบในลกษณะของ “ยางกญชา” (Hashish) เปนยางแหงทไดจากใบและยอด

25

ชอดอกกญชา ซง โดยทวไปจะมฤทธแรงกวากญชาสดและมปรมาณสารออกฤทธตอจตประสาทประมาณ 4 - 8 % กญชาเปนยาเสพตดใหโทษทออกฤทธหลายอยางตอระบบประสาทสวนกลาง คอ ท งกระตนกดและหลอนประสาท สารออกฤทธ ทอยในกญชามหลายชนด แตสารทส าคญทสดทมฤทธ ตอสมองและท าใหรางกายอารมณและจตใจเปลยนแปลงไป คอ เตตราไฮโดรแคนนาบนอล(Tetrahydro Cannabinol) หรอ THC ทมอยมากในสวนของยอดชอดอกกญชา สาร THC นในเบองตนจะออกฤทธกระตนประสาท ท าใหผเสพตนเตน ชางพด และหวเราะตลอดกาล ตอมาจะกดประสาทท าใหผเสพมอาการคลายเมาเหลาอยางออน ๆ เซองซมและงวงนอน หากเสพเขาไปในปรมาณมาก ๆ จะหลอนประสาทท าใหเหนภาพลวงตา หแววความคดสบสน ควบคมตนเองไมได 5. เฮโรอน (Heroin) เฮโรอน เปนยาเสพตดทไดจากการสงเคราะหทางเคม จากปฏกรยาระหวางมอรฟนกบสารเคมบางชนด เชน อาเซตคแอนไฮไดร (Acetic anhydride) หรออาเซตลคลอไรด (Acetyl chloride) หรอเอทลดนไดอาเซเตต (Ethylidene diacetate) โดยนกวจยชาวองกฤษ ชอ C.R Wrigh ไดคนพบวธการสงเคราะหเฮโรอนจากมอรฟนโดยใชน ายาอาเซตคไฮไดรด (Aceticanhydride) และบรษทผลตยาไบเบอร (Bayer) ไดน ามาผลตเปนยาออกสตลาดโลกในชอทางการคาวา “Heroin” และน ามาใชแทนมอรฟนอยางแพรหลาย หลงจากทมการใชเฮโรอนในวงการแพทยนานถง 18 ป จงทราบถงอนตรายและผลทท าใหเกดการเสพตดทใหโทษอยางรายแรงจนป พ.ศ. 2467 (ค.ศ. 1924) ประเทศสหรฐอเมรกาไดออกกฎหมายระบใหเฮโรอนเปนยาเสพตดใหโทษหามมใหผใดมไวในครอบครอง หลงจากนนตอมาอก 35 ป คอ เมอป พ.ศ. 2502 เฮโรอนจง ไดแพรระบาดสประเทศไทยและในป พ.ศ. 2504 ประเทศไทยจงออกกฎหมายระบใหเฮโรอนและมอรฟนเปนยาเสพตดใหโทษ เฮโรอนออกฤทธแรงกวามอร ฟนประมาณ 4 - 8 เทา และออกฤทธแรงกวาฝนประมาณ 30 – 90 เทา โดยทวไปเฮโรอนจะมลกษณะเปนผงสขาวสนวลหรอสครม ไมมกลน และแบงไดเปน 2 ประเภท เชนเดยวกบมอรฟน ไดแก เฮโรอนเบส (Heroin base) ซงมคณลกษณะเดนคอ ไมละลายน าสวนอกประเภทหนง คอ เกลอของเฮโรอน (Heroin salt) เชน เฮโรอนไฮโดรคลอไรด (Heroin hydrochloride) เฮโรอนทแพรระบาดในประเทศไทยเปนเฮโรอนผสมหรอเรยกวา เฮโรอนเบอร3 หรอไอระเหยเปนเฮโรอนทมความบรสทธ เนองจากมการผสมสารอนเขาไปดวย เชนผสมสารหน สตรกนน ยานอนหลบ คาเฟอน แปง น าตาลและอาจผสมส เชน สมวงออน สชมพออน สน าตาล อาจพบในลกษณะเปนผง เปนเกลดหรออดเปนกอนเลก ๆ มวธเสพโดยการสดเอาไอสารเขารางกายจงเรยกวา “ไอระเหย” หรอ “แคป” และอกประเภทหนง คอ เฮโรอนเบอร4 เปนเฮโรอนไฮโดรคลอไรดทมความบรสทธสงมลกษณะเปนผงละเอยดหรอเปนเมดคลายไขปลาหรอพบลกษณะอดเปนกอนสเหลยมผนผามกมสขาวหรอสครมไมมกลนมรสขมเปนทรจกกนทวไปวา “ผงขาว” มกเสพโดยน ามาละลายน าแลวฉดเขารางกายหรอผสมบหรสบ ผลตอรางกายเมอเสพท าใหมอาการปวด

26

กลามเนอ ปวดกระดก ปวดตามขอ ปวดหลง ปวดบนเอว มนงง ปวดหวอยางรนแรง หงดหงด ฟงซาน นอนไมหลบ กระสบกระสาย หายใจไมออก จกแนนในอกคลายใจจะขาด ออนเพลยอยางหนก หมดเรยวแรง มอาการหนาว ๆ รอน ๆ อดอด ทรนทราย ประสาทเสอม ความจ าเสอม 6. สารระเหย (Inhalant) สารระเหย มลกษณะเปนของเหลวซงระเหยไดงายและรวดเรวในอากาศ สวนมากจะใสไมมส ไมมตะกอน มกลนหอมหรอกลนเฉพาะตว ละลายไดดในไขมนมสารประกอบของโทลอน (Toluene) อะซโตน (Acetone) บวเทน (Butane) เบนซน (Benzen) ไตรคลอโรเอทธลน (Trichloroethylene) ซงพบในกาว แลคเกอร ทนเนอร น ามนเบนซน ยาลางเลบน ามนผสมส น ามนกาด สกระปองส าหรบพน เปนตน สารระเหยจะออกฤทธกดระบบประสาทมวธการเสพหลายวธ เชน ชบสาลหรอผาจอจมกสดดมหรอใสถงพลาสตกแลวใชหลอดกาแฟเสยบเพอจอจมกสดดมเอาไอระเหยในถงเขาปอด ถาเปนสเปรยจะใสถงพลาสตก หรอฉดใสตเสอผาแลวดม สารเหลานเมอสดดมเขาไปมาก ๆ จะท าใหมอาการเคลบเคลม ศรษะเบาหวว ตนเตน พดจาไมชด เนองจากสารเคมทสดดมเขาไปท าใหเกดการระคายเคองตอเยอบภายในจมกและปาก การสดดมลก ๆ หรอซา ๆ แมในชวงเวลาส น ๆ ท าใหไมสามารถควบคมตนเองได ขาดสตเปนลมชก กลามเนอท างานไมประสานกน ระบบประสาทอตโนมต (Automaticnervous system) ถกกด มเลอดออกทางจมกหายใจไมสะดวก ผลกระทบทางรางกายเมอสดดมสารระเหยเปนระยะเวลานาน พษของสารระเหยจะท าลายระบบทางเดนหายใจท าใหมอาการระคายเคองหลอดลม เยอบจมกมเลอดออกหลอดลมอกเสบ ปอดอกเสบ ท าลายระบบทางเดนอาหารท าใหมเลอดออกในกระเพาะอาหาร เนอ ตบ ถกทาลาย ท าลายระบบทางเดนปสสาวะ ท าใหไตอกเสบจนถงพการ ปสสาวะเปนเลอดหรอเปนหนอง ท าลายระบบหลอดเลอดหวใจท าใหหวใจเตนผดปกต ท าลายระบบการสรางโลหตไขกระดก ท าใหการสรางเมดโลหตหยดท างานเกด เมดโลหตแดงตางเกลด เลอดตางท าใหซดเลอดออกไดงายตลอดจนท าใหเลอดแขงตวชา บางรายเกดเปนมะเรงในเมดเลอดขาวท าลายระบบประสาท เซลลสมองถกท าลายท าใหปลายประสาทอกเสบหรอประสาทพการได 7. ยาบา เมทแอมเฟตามน (Mathamphetamine) ยาบา เมทแอมเฟตามน มลกษณะเปนยาเมด กลมแบบขนาดเลกเสนผาศนยกลางประมาณ 6 – 8 มลลเมตร ความหนาประมาณ 3 มลลเมตร น าหนกเมดยาประมาณ 80 – 100 มลลกรม มสตาง ๆ กน เชน ส สม ส น าตาล ส มวง ส ชมพ ส เทา ส เหลอง และส เขยวมกมสญลกษณทปรากฏบนเมดยา เขน ฬ m M TG WY R 99 หรออาจเปนลกษณะของเสนแบงครงเมด เปนตน ซงสญลกษณเหลาน อาจปรากฏบนเมดยาดานใดดานหนง หรอทงสองดาน หรออาจเปนเมดเรยบทงสองดานกไดในยาบา 1 เมด มกจะประกอบดวยเมทแอมเฟตามนประมาณ 30 เปอรเซนต คาเฟอนประมาณ 60 เปอรเซนต แปงและสารอน ๆ ประมาณ 10 เปอรเซนต ยาบาเปนสารเสพตดทออกฤทธกระตนประสาท ท าใหไมงวงนอนสามารถเสพเขาส รางกายโดยวธกนหรอสบควน เมอยาบาเขาสรางกายเมนแอมเฟตามนสวนหนงจะถกเปลยนไปเปนแอมเฟตามน ซงทงเมทแอมเฟตามนและแอมเฟตามนจะมผลตอระบบไหลเวยนโลหตและระบบ

27

ประสาทสวนกลางเปนส าคญ เมอเสพเขาสรางกายในระยะแรกจะออกฤทธท าใหรางกายตนตว หวใจเตนเรว ความดนโลหตสง ใจสน ประสาทตง เครยด แตเมอหมดฤทธ ยาจะรสกออนเพลยมากกวาปกต ประสาทลาท าใหการตดสนใจชาและผดพลาด เปนเหตใหเกดอบตเหตรายแรงได ถาใชตดตอกนเปนระยะเวลานานจะท าใหสมองเสอมเกดอาการประสาทหลอนเหนภาพลวงตา หวาดระแวงคลมคลงเสยสตเปนบาอาจท ารายตนเองและผอนไดหรอในกรณทไดรบยาในปรมาณมาก (Overdose) จะไปกดประสาทและระบบหายใจท าใหหมดสตและถงแกความตายได 8. ยาอ ยาอมชอสากล คอ เอกซตาซ (Ecstasy) ซงถกสงเคราะหทางเคมในหองปฏบตการเฉพาะดาน มชอทางเคมวา MDMA: 3, 4 - เมทลลนไดออกซ เมทแอมเฟตามน (3,4 ethylenedioxymethamphetamine) MDA : 3,4 – เมทลลน ไดออกซ แอมเฟตามน (3,4 –Methylenedioxyamphetamine) MDE: 3, 4 – เมทลลนไดออกซ เอทแอมเฟตามน (3, 4 –Methylenedioxyethamphetamine) มลกษณะทงทเปนเมดและแคปซล สวนใหญจะมลกษณะเปนเมดกลมแบน เสนผาศนยกลาง 0.8 – 1.2 เซนตเมตร หนา 0.3 – 0.4 เซนตเมตร ผวเรยบดานหนงหรออาจจะมขดตรงกลางและอกดานหนงจะพมพเปนรปภาพตาง ๆ เชน ผเสอ กระตาย (play boy) หรอรปทเปนโลโกของสนคายหอดง ๆ หรอพมพเปนตวหนงสอ เชน CU OK เสพโดยการกนจะออกฤทธภายในเวลา 45 นาท นานประมาณ 6 – 8 ชวโมง ยาอจะออกฤทธ 2 ลกษณะ คอ กระตนระบบประสาทระยะสน ๆ หลงจากนนจะหลอนประสาทอยางรนแรงฤทธของยาจะทาใหผเสพรสกรอน เหงอออกมาก หวใจเตนเรว ความดนโลหตสง การไดยนเสยงและการมองเหนแสงสตาง ๆ ผดไปจากความเปนจรง เคลบเคลมไมสามารถควบคมอารมณตนเองได การเสพเพยง 1 – 2 ครงกสามารถท าลายระบบภมคมกนของรางกาย สงผลใหผเสพมโอกาสตดเชอโรคไดงาย และยงท าลายเซลลสมองสวนทท าหนาทสงสารซโรโทนน (Serotonin) ซงเปนสาระส าคญในการควบคมอารมณทเศราหมอง หดหอยางมาก และมแนวโนมการฆาตวตายสงกวาปกต การใชยาอในปรมาณทมากเกนขนาดจะเปนสาเหตของความดนโลหตสง หวใจเตนเรว อณหภมในรางกายสงขน บางรายถงกบเสยชวตเนองจากรางกายสญเสยน ามาก 9. ยาเค หรอเคตามน (Ketamine) ยาเค มาจากค าวา เคตามน (Ketamine) หรอเคตาวา (Ketava) หรอเคตารา (Ketara) หมายถง ยาทมอนตรายสง ทแพทยจะจายใหกบผปวยเฉพาะเมอม ความจ าเปนจร ง ๆ เทานน ยาเคถกสงเคราะหขนเพอใชเปนประโยชนในทางการแพทยโดยใชเปนยาสลบทมชอเรยกในวงการแพทยวา “KATAMINE HCL” มลกษณะเปนผงสขาวและเปนน าทบรรจอยในขวดสชา การน าไปใชนนปกตแพทยจะฉดเขาเสนเลอดในอตรา 1 ถง 2 มลลกรม ตอน าหนกตว 1 กโลกรมโดยยาจะออกฤทธท าใหหมดสตภายใน 1 นาท หรออาจใชวธฉดเขากลามเนอ แตวธนจะใชปรมาณยามากกวาการฉดเขาเสนเลอดประมาณ 3 เทา อาการหมดสตจากการใชยาเคจะเปนอยประมาณ 10 – 15 นาทเทานน ดวยเหตนยาเคจงถกน าไปใชในกรณของการผาตดทใชระยะเวลาสน ๆ หรอท าใหผปวยสลบกอนทจะผานไปสยาสลบชนดอน นอกจากนยาเคสามารถใช

28

สดดมแทนโคเคน สวนยาเคชนดน าส าหรบฉดไดถกน ามาแปรรปเพอใชในการสบหรอใชดม หรอ การท าเปนผงโดยการระเหยน าออกดวยความรอนจนเหลอเปนผงสขาวหรอขาวคลาย เมอน ามาบดหรอใชพลาสตกแขงขดเปนผงจะมลกษณะคลายโคเคนเรยก special K ซงสามารถน าใสเครองดมหรอสดหรอฉด รปแบบทเปนผงใชเสพโดยการนตถยาทรจมกขางละ 20 มลลกรม เสพซ า 3 – 4 ครง โดยทงชวงเสพครงละ 5 – 10 นาทจนไดฤทธของยาทตองการ ยาเคเปนยาทออกฤทธหลอนประสาทอยางรนแรงเมอเสพเขาไปจะรสกเคลบเคลม (Euphoria) รสกวาตนเองมอ านาจพเศษ (Mystical) มอาการสญเสยอาการทางความคด ความคดสบสน การรบร และการตอบสนองตอสงแวดลอมทงภาพ แสง ส เสยง จะเปลยนแปลงไปตาลาย รางกายเคลอนไหวไมสมพนธกน หากใชปรมาณมากจะเกดการตดขดในการหายใจ(Respiratory depression) อาการทไมพงประสงคเหลานน (Bad Trip) จะปรากฏใหเหนคลายกบอาการทางจต ซงหากใชตดตอกนเปนเวลานานจะปรากฏอาการเชนนอยบอย ๆ เรยกวา Flashbacks ซงทายทสดแลว จะท าใหผเสพประสบภาวะโรคจตและกลายเปนคนวกลจรตได 10. โคเคน (Cocaine) หรอโคคาอน เปนสารอลคาลอยดทสกดไดจากใบของตนโคคา ซงเปนตนไมทนยมลกลอบปลกมากในประเทศแถบอเมรกาใต เชน เปร โบล เวย และโคลมเบย เปนตน ในใบโคคาจะมโคเคนอยประมาณ 2 % โคเคนมชอเรยกในกลมผเสพวา COKE,SNOW,SPEED BALL,CRACK โคเคนสามารถแบงไดเปน 2 ประเภทใหญ ๆ คอ โคเคนเบส (Cocaine base) และเกลอโคเคนเชนโคเคนโฮโดรคลอไรด(Cocaine hydrochloride) และโคเคนซลเฟต (Cocainesulfate) โคเคนทพบในประเทศไทยม 2 ชนด ไดแก โคเคนชนดผงมลกษณะเปนผงละเอยดสขาว รสขม ไมมกลน และโคเคนรปผลกเปนกอน (Freebade,Crack) โดยทวไปมวธการน าโคเคนเขาสรางกายได 4 ทาง ไดแก ทางปาก ทางโพรงจมก ทางเสนเลอด และทางระบบหายใจ ดงนนการเสพโคเคนจะมการกระท ากนใน 4 ลกษณะไดแก การกน การนตถ ซงเปนการเสพทางโพรงจมกโดยการสดผงโคเคนเขาไปทเนอเยอในโพรงจมก การฉดเขาเสนเลอด การสบโดยใชโคเคนแหงทน ามาแปรสภาพเปนไอหรอควน ซงจะท าใหออกฤทธไดเรวใกลเคยงกบการฉด โดยโคเคนจะออกฤทธไดเรวหรอชาเพยงใด ระยะเวลาการออกฤทธไดเรวหรอชาเพยงใดขนอยกบความเรวของการดดซมโคเคนเขาสรางกายซงแตกตางกนไปตามวธการเสพแตยงการดดซมเรวเพยงใน ระยะเวลาการออกฤทธกจะยงสน ท าใหโคเคนออกฤทธชาและจะไดรบผลจากการออกฤทธนาน 15 – 30 นาท ขณะทการสบจะออกฤทธเรวและจะไดรบผลจากการออกฤทธ นาน 5 – 10 นาท โคเคนจะออกฤทธ กระตนระบบประสาท ท าใหผเสพหวใจเตนแรง ความดนโลหตสง กระวนกระวาย ตวรอน มไข นอนไมหลบ มอาการซมเศรา ประสาทหลอน การเสพโคเคนเปนระยะเวลานานเปนผลใหผนงจมกขาดเลอด ทาใหเยอบโพรงจมกฝอหรอขาดหรอทะล ระบบสมองถกกระตนอยางรนแรง ท าใหเกดอาการชก มเลอดออกในสมอง ท าใหเนอสมองตายเปนบางสวน และหวใจถกกระตนหนก กลามเนอหวใจเสอมท าใหหวใจลมเหลวได

29

11. ไอซ (Ice) หรอเมทแอมเฟตามนไฮโดรคลอไรด คอ เมทแอมเฟตามนในรปผลกใส เหมอนน าแขง มความบรสทธสง ไมมกลน สงเคราะหจากสารอเฟดรน (Ephedrine) หรอชอเฟดรน(Pseudoephedrine) สวนมากจะพบเปนผลกใส มชอเรยกโดยทวไปอาท เชน เมท (Meth) ครสตลเมท (Crystal Meth) ชาบ (Shabu) กลาส (Glass) เปนตน ไอซเปนยาเสพตดทเมอเผาไหมแลวจะไมมกลน จงท าใหเปนทนยมของผเสพยาเสพตดเนองจากการเสพไอซไมมกลนผดปกตเหมอนกญชา อกสาเหตหนงคอไอซมราคาถกกวาโคเคนมากและใหผลดานการเปยมสขนานกวา วธการเสพไอซ สามารถเสพไดโดยวธสดดมหรอนตถโดยวธนยาจะเรมออกฤทธ 5 – 10 นาท ระยะเวลาการออกฤทธนาน 2 – 4 ชวโมง หมดฤทธ 2 – 6 ชวโมง และรางกายจะกลบส สภาพปกต 1 – 3 ชวโมงและการเสพโดยวธกน ยาจะเรมออกฤทธ 20 – 70 นาท ระยะเวลาการออกฤทธนาน 3 – 5 ชวโมง หมดฤทธ 2 – 6 ชวโมง รางกายกลบสสภาพปกตใชเวลานานถง 24 ชวโมง การเสพโดยวธการฉดยาเรมออกฤทธ ตงแตเรมฉด 2 นาท ระยะเวลาการออกฤทธ 2 – 4 ชวโมง รางกายกลบสสภาพปกตใชเวลานานถง 24 ชวโมง ไอซออกฤทธกระตนประสาทท าใหผเสพรสกเปยมสขทงทางรางกายและจตใจอยางรนแรง ฤทธของยาจะคงอยระหวาง 4 – 14 ชวโมงขนอยกบวธการเสพและปรมาณทเสพ หลงจากนนจะเกดอาการตาแขง นอนไมหลบ นอกจากนการเสพไอซสงผลใหตาพรามว รมฝปากแหง หวใจเตนไมสม าเสมอ ปอดและไตท างานผดปกต น าหนกลดอยางรวดเรว ปวดศรษะรนแรงเวยนศรษะ หนามด หงดหงด กระวนกระวาย อารมณรนแรง กาวราว หนหน เหงอออกมาก อณหภมของรางกายสงขน ท าลายสมอง สมาธสน จตบกพรอง หวาดระแวง เพอ คลง กลวมคนมาคนท าราย เกบตว 12. แอลเอสด (Lysergic Acid Diethylamide-LSD) แอลเอสด เปนสารทสกดจากกรดไลเซอจกทมในเชอราชนดหนงชอบขนในขาวไรย มลกษณะเปนผงละลายน าได อาจพบแอลเอสด เปนเมดยาแคปซลหรอผสมในทอฟฟ ทพบวาแพรระบาดมากมลกษณะเปนแผนกระดาษชดหรอเคลอบสารแอลเอสดและแบงเปนชนเลก ๆ ลกษณะเดยวกบแสตมปแตมขนาดเลกกวาแสตมปโดยบนแผนกระดาษทเคลอบสารแอลเอสด นนจะมสญลกษณ หรอรปภาพตาง ๆ นยมเรยกกนในหมผ เสพวา แสตมป เมาหรอกระดาษเมา (Magic paper) วธการเสพท าไดหลายวธ เชน การฉด หรอการน ากระดาษทเคลอบแอลเอสดอยมาเคยว หรออมหรอวางไวบนลน เปนตน แอลเอสดมความรนแรงในการออกฤทธตอสมองสง ฤทธยาท าใหรมานตาขยาย อณหภมรางกายสงขน เพมความดนโลหตและอตราการเตนของหวใจ เหงอออก เบออาหาร นอนไมหลบ ปากแหง และสน การเสพแอลเอสด จะออกฤทธ ภายใน 30 – 90 นาท และมฤทธ อยไดนาน 8 – 12 ชวโมง ผ ท เสพจะมอาการประสาทหลอนเหนภาพเหตการณ หรอประสบการณในอดต (Flashbacks) ผทเสพแอลเอสด ตดตอกนเปนเวลานานจะท าใหเปนโรคจตไดโดยเฉพาะผทมประสบการณทไมดจะท าใหหวนคดถงเหตการณเลวรายตาง ๆ ทผานมาท าใหผเสพมความรสกตาง

30

กน เชน หวาดกลว ตกใจ สบสน กระวนกระวาย สญเสยการควบคม ซงอาจท าใหผเสพกระท าอนตรายตอรางกายตนเองหรอผอน 13. จเอชบ (GHB) จเอชบ (GHB หรอ Gamma-hydroxybutyrate) เปนสารเสพตดจดอยในกลมวตถออกฤทธตอจตและประสาท ประเภท 1 ตามพระราชบญญตวตถทออกฤทธตอจตและประสาทพ.ศ. 2518 เปนสารทเกดจากกระบวนการเผาผลาญของรางกาย จงพบไดทวไปในเซลลของมนษยและสตวเลยงลกดวยนมในทางการแพทยไดมการน า GHB ทสงเคราะห ขนมาใชเปนยาสลบ ยานอนหลบ ยารกษาภาวะงวงหลบ (Narcolepsy) ใชส าหรบชวยในการคลอดตลอดจนใชยารกษาผปวยโรคพษสราเรอรง (Alcoholism) นอกจากนมการน า GHB มาใชเพอเสรมสรางกลามเนอ (Body-builder) ดวยเนองจาก GHB มฤทธในการกระตนการหลงของ Growth hormone และกระตนกระบวนการสงเคราะหโปรตนของรางกาย ภายหลงการใชยานแลวยงท าใหผใชมความรสกสบายเกดภาวะคลายผท ดมแอลกอฮอลมความเคลบเคลมเปนสขและชวยกระตนความรสกทางเพศซงฤทธยาในลกษณะดงกลาวเปนสาเหตส าคญทท าใหผ ใชยาเบยงเบนวตถประสงคของการใชยาไปในทางทผดได GHBทนยมใชมกจะอยในรปของเกลอโซเดยม รปแบบทใชอาจเปนผงหรอเมดแตสวนใหญจะใชอยในรปของสารละลายทละลายในน ามลกษณะเปนของเหลวใส ไมมส มรสเคม และมกจะรจกกนในชอ Liquid X หรอ Liquid E การออกฤทธ ของ GHB จะกดประสาทในระยะแรก คอ ลดอาการวตกกงกลชวยใหนอนหลบ และท าใหสลบ (ขนอยกบขนาดของยาทใช) แตเมอหมดฤทธยาจะกลบรสกสดชนกระปรกระเปราไมเกดอาการเมาคางเชนเดยวกบทเกดจากการใชยากดประสาทโดยทวไปรางกายจะดดซม GHB ไดดโดยวธการรบประทาน ระยะเวลาทยาเรมออกฤทธ 5 – 20 นาท และออกฤทธนาน 1.5 – 3 ชวโมง ผลสดทายของการเผาผลาญ GHB จะไดคารบอนไดออกไซดและน าส าหรบการฉด GHB พบวากระบวนการเผาผลาญจะเกดขนคอนขางสมบรณภายหลงจากฉดไปแลว 4 – 5 ชวโมงและจะไมสามารถตรวจพบ GHB ในปสสาวะได โดยอาการทเกดจาก GHB เปนอาการทไมรนแรง ไดแก อาการงวงนอน มนงง คลนไส อาเจยน เคลอนไหวล าบาก แตในขนาดยาทสงมากอาจท าใหเกดการกดการท างานของหวใจ กดการหายใจ ชกและหมดสต ซงกอใหเกดอนตรายถงชวตได (ส านกงานคณะกรรมการปองกนและปราบปรามยาเสพตด, 2553: 34 - 47)