บทที่ 1 - Chiang Mai Universityarchive.lib.cmu.ac.th/full/T/2555/tsos30755pk_ch1.pdf ·...
5
บทที่ 1 บทนำ ควำมเป็นมำและควำมสำคัญของปัญหำ ภูมิศาสตร์ประเทศไทย ในระดับชั ้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 เป็นความรู้พื ้นฐานที่จาเป็นต่อ นักเรียนที่เป็นเยาวชนของประเทศ ที่ควรมีความรู้ความเข้าใจประเทศของตนเองเป็นอย่างดี โดยเฉพาะการสร้างองค์ความรู้ในเรื่องนี ้จะต ้องอาศัยความเป็นเหตุเป็นผลระหว่างกัน เพื่อนาความรู้ ความเข้าใจที่จะนาไปสู ่ข้อเท็จจริงต่างๆที่เกี่ยวข้องกับมนุษย์และธรรมชาติสิ่งแวดล้อมใน ประเทศไทย ความสาคัญทางโครงสร้างทางธรณีวิทยาที่ส ่งผลต่อภูมิประเทศ เขตภูมิลักษณ์ การประกอบอาชีพของแต่ละภาค ลักษณะต่างๆ ที่เกิดการเปลี่ยนแปลงทางธรรมชาติรวมทั ้ง สามารถเชื่อมโยงความรู้มาใช้ประกอบการศึกษาที่จะช่วยให้เกิดความรู้ความเข้าใจสภาพแวดล้อม ที่มีอยู ่รอบตัวเรา และนาความรู้ ไปปรับปรุงแก้ไขและวางแนวทางในการดาเนินชีวิตได้อย่าง เหมาะสม การที่นักเรียนจะมีความรู้ความเข้าใจในเรื่องภูมิศาสตร์ประเทศไทยเป็นอย่างดีได้นั ้น จะต้องอาศัยการเรียนรู้ที่มีความหมาย ซึ ่งการเรียนการสอนวิชาภูมิศาสตร์ในระดับชั ้นมัธยมศึกษา เพื่อให้บรรลุผลจาเป็นต้องอาศัยองค์ประกอบหลายอย่างมาช่วยเสริมสร้างประสิทธิภาพทางการ เรียนการสอน องค์ประกอบที่สาคัญนั ้นก็คือ กระบวนการเรียนการสอนและสื่อการเรียนการสอน โดยเฉพาะเนื ้อหาวิชาภูมิศาสตร์ เป็นเนื ้อหาที่ยากสลับซับซ้อนต้องใช้การคิดวิเคราะห์และตัดสินใจ ในปัญหาต่างๆ ที่มีผลต่อสังคมคุณภาพชีวิตและสิ ่งแวดล้อมต้องใช้เทคนิคและวิธีการเทคโนโลยี สื่อการเรียนรู้นวัตกรรมโดยจาเป็นอย่างยิ ่งที่ครูผู้สอนจะต้องรู้จักเลือกจัดสื่อการสอนและกิจกรรม การเรียนการสอนที่มีความเหมาะสม เพื่อให้ผู้เรียนสนใจบทเรียนมากยิ่งขึ ้นเพื่อส ่งเสริมให้เกิดการ พัฒนาทักษะด้านกระบวนการคิดของผู้เรียน (สุกัญญา อิ่มใจ, 2547, หน้า 2) ซึ ่งเทคนิคการใช้ ผังกราฟิกน่าจะนามาใช้ประโยชน์ได้ดี เพราะเป็นเทคนิคที่พัฒนาต่อเนื่องมาจากการจัดโครงสร้าง ความคิดล่วงหน้าตามทฤษฎีการเรียนรู้อย่างมีความหมาย (meaningful learning theory) ของ เดวิด อูซูเบล ( David P. Ausubel) นักจิตวิทยาอเมริกัน ที่เสนอการจัดโครงสร้างความคิด หรือ โครงสร้างภาพรวมล่วงหน้า (presenting first) เพื่อใช้สาหรับอ่านและทาความเข้าใจเนื ้อหาจากตารา หลังจากนั ้นมีแผนภาพแบบต่างๆเกิดขึ ้นมากกว่า 20 ชนิดรวมทั ้งโครงสร้างภาพรวมที่นามาใช้ทา ความเข้าใจบทความที่มีความยาวมากๆโดยนาเสนอข้อมูลในรูปไดอะแกรม และรูปภาพต่างๆ อีกทั ้งผังกราฟิก เป็นแผนผังทางความคิด ซึ ่งประกอบไปด้วยความคิดหรือข้อมูลสาคัญ ๆ ที่
Transcript of บทที่ 1 - Chiang Mai Universityarchive.lib.cmu.ac.th/full/T/2555/tsos30755pk_ch1.pdf ·...
1
บทท 1 บทน ำ
ควำมเปนมำและควำมส ำคญของปญหำ ภมศาสตรประเทศไทย ในระดบชนมธยมศกษาปท 1 เปนความรพนฐานทจ าเปนตอนกเรยนทเปนเยาวชนของประเทศ ทควรมความรความเขาใจประเทศของตนเองเปนอยางดโดยเฉพาะการสรางองคความรในเรองนจะตองอาศยความเปนเหตเปนผลระหวางกน เพอน าความรความเขาใจทจะน าไปสขอเทจจรงตางๆทเกยวของกบมนษยและธรรมชาตสงแวดลอมใน ประเทศไทย ความส าคญทางโครงสรางทางธรณวทยาทสงผลตอภมประเทศ เขตภมลกษณ การประกอบอาชพของแตละภาค ลกษณะตางๆ ทเกดการเปลยนแปลงทางธรรมชาตรวมท งสามารถเชอมโยงความรมาใชประกอบการศกษาทจะชวยใหเกดความรความเขาใจสภาพแวดลอม ทมอยรอบตวเรา และน าความร ไปปรบปรงแกไขและวางแนวทางในการด าเนนชวตไดอยางเหมาะสม การทนกเรยนจะมความรความเขาใจในเรองภมศาสตรประเทศไทยเปนอยางดไดนนจะตองอาศยการเรยนรทมความหมาย ซงการเรยนการสอนวชาภมศาสตรในระดบชนมธยมศกษาเพอใหบรรลผลจ าเปนตองอาศยองคประกอบหลายอยางมาชวยเสรมสรางประสทธภาพทางการเรยนการสอน องคประกอบทส าคญนนกคอ กระบวนการเรยนการสอนและสอการเรยนการสอนโดยเฉพาะเนอหาวชาภมศาสตร เปนเนอหาทยากสลบซบซอนตองใชการคดวเคราะหและตดสนใจในปญหาตางๆ ทมผลตอสงคมคณภาพชวตและสงแวดลอมตองใชเทคนคและวธการเทคโนโลย สอการเรยนรนวตกรรมโดยจ าเปนอยางยงทครผสอนจะตองรจกเลอกจดสอการสอนและกจกรรมการเรยนการสอนทมความเหมาะสม เพอใหผเรยนสนใจบทเรยนมากยงขนเพอสงเสรมใหเกดการพฒนาทกษะดานกระบวนการคดของผเรยน (สกญญา อมใจ, 2547, หนา 2) ซงเทคนคการใช ผงกราฟกนาจะน ามาใชประโยชนไดด เพราะเปนเทคนคทพฒนาตอเนองมาจากการจดโครงสรางความคดลวงหนาตามทฤษฎการเรยนรอยางมความหมาย (meaningful learning theory) ของ เดวด อซเบล (David P. Ausubel) นกจตวทยาอเมรกน ทเสนอการจดโครงสรางความคด หรอโครงสรางภาพรวมลวงหนา (presenting first) เพอใชส าหรบอานและท าความเขาใจเนอหาจากต าราหลงจากนนมแผนภาพแบบตางๆเกดขนมากกวา 20 ชนดรวมทงโครงสรางภาพรวมทน ามาใชท าความเขาใจบทความทมความยาวมากๆโดยน าเสนอขอมลในรปไดอะแกรม และรปภาพตางๆ อกท งผงกราฟก เปนแผนผงทางความคด ซงประกอบไปดวยความคดหรอขอมลส าคญ ๆ ท
2 เชอมโยงกนอยในรปแบบตาง ๆ ซงท าใหเหนโครงสรางทางความรหรอเนอหาสาระนน ๆ การใชผงกราฟกเปนเทคนคทผเรยนสามารถน าไปใชในการเรยนรเนอหาสาระตาง ๆ จ านวนมาก เพอใหเกดความเขาใจเนอหาสาระนนไดงายขน เรวขนและจดจ าไดนาน โดยเฉพาะอยางยงหากเนอหาสาระหรอขอมลตาง ๆ ทผเรยนประมวล มานนอยในลกษณะกระจดกระจาย ผงกราฟกเปนเครองมอทชวยใหผเรยนจดขอมลเหลานนไดอยางเปนระบบระเบยบอยในรปแบบทอธบายใหเขาใจและจดจ าไดงาย นอกจากใชในการประมวลความรหรอ จดความรดงกลาวแลว ในหลายกรณทผเรยนมความคดรเรมสรางสรรคความคดขน ผงกราฟกยงเปนเครองมอทางการคดไดด เนองจากการสรางความคดซงเปนลกษณะนามธรรมอยในสมอง จ าเปนตองมการแสดงออกมาใหเหนเปนรปธรรม เดวด ออซเบล ยงเชอวาการเรยนรจะมความหมายเมอสงทเรยนรสามารถเชอมโยงความรใหมกบความรเดมของผเรยนและสรางความหมายความเขาใจในเนอหาสาระหรอขอมลทเรยนรจนสามารถจดระเบยบขอมลทเรยนรดวย (Ausubel, David P, 1968) นอกจากนสรณ วงศเบยสจจ กลาววาการสอนเขยนโดยใชแผนภมกราฟกเปนเทคนควธการท าโนตกอนเขยนคอการคดไป จดไประหวางทสมองสวนหนงกปฏบตการเชอมตอผกโยงจดตางๆกอรปกอรางขนเปนภาพรวมการเขยนในลกษณะนจะสงผลตอการพฒนาสตปญญาของนกเรยนใหมการคดอยางเปนกระบวนการเมอนกเรยนไดฝกเขยนอยางสม าเสมอจะน าไปสการคดแกปญหาในสถานการณ ตางๆไดอยางมระบบระเบยบและมขนตอน (สรณ วงศเบยสจจ, 2546, หนา 54) อกทงทศนา แขมมณ ยงกลาววาการใชเทคนคผงกราฟกในการจดการเรยนการสอนเปนวธการหนงทจะพฒนาทกษะการคด การเชอมโยงความคดรวบยอดตางๆ ใหมองเหนภาพองครวม และสามารถยกระดบผลการเรยนรใหสงขนได (ทศนา แขมมณ, 2543, หนา 1)
ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทตองเรยนร เรองภมศาสตรประเทศไทยนน ผงกราฟกนาจะน ามาใชในการชวยเพมความรและความเขาใจแกนกเรยนในเรองนไดเปนอยางด ดงเชนผลการวจยของทรงภพ เตชะตานนท เรองการเปรยบเทยบผลการเรยนรกลมสาระการเรยนรสงคมศกษาศาสนาและวฒนธรรม เรองภมศาสตรประเทศไทยของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ระหวางการจดกจกรรมการเรยนรแบบ 4MAT และการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชแผนผงความคดพบวาแผนการจดกจกรรมการเรยนรแบบ 4MAT และแผนการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชแผนผงความคดทผวจยสรางขนทงสองวธมประสทธภาพเปนไปตามเกณฑทตงไวแผนการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชแผนผงความคดมประสทธผลแสดงวานกเรยนทเรยนโดยการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชแผนผงความคดมความกาวหนาทางการเรยนรอยละ 73.85 นกเรยนทเรยนโดยการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชแผนผงความคดมดชนประสทธผลทกษะการคดอยางมวจารณญาณหรอนกเรยนมคะแนนเพมขน นกเรยนทไดรบการสอนโดยการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชแผนผง
3 ความคด เรองภมศาสตรประเทศไทยกลมสาระการเรยนรสงคมศกษาศาสนาและวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท 1 มผลสมฤทธทางการเรยนและทกษะการคดอยางมวจารณญาณแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 และนกเรยนทเรยนเรองภมศาสตรประเทศไทยกลมสาระ การเรยนรสงคมศกษาศาสนาและวฒนธรรมชนมธยมศกษาปท 1 โดยการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชแผนผงความคดมความพงพอใจโดยรวมอยในระดบมากและเปนรายขออยในระดบมากและ ปานกลางตามล าดบ (ทรงภพ เตชะตานนท, 2551, หนา108)
นกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยนสองแคววทยาคม จงหวดเชยงใหมซงเปนเยาวชนไทย ทควรมความรและเขาใจในภมศาสตรของประเทศตนเองในฐานะทเปนเยาวชนทเปนพลเมองของประเทศ ซงการจดสรางแผนการจดการเรยนรโดยใชผงกราฟก เปนสอการสอนทมความชดเจนและนาสนใจแกผเรยนจะสามารถน าไปใชในการจดการเรยนการสอนใหบรรลผลส าหรบพฒนานกเรยนใหเกดการเรยนร และเขาใจทดขน อกทงผศกษาในฐานะครผสอนกลมสาระสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมระดบชนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยนสองแคววทยาคม จงหวดเชยงใหม และรบผดชอบสอนในสาระภมศาสตรซงตองสอนเนอหาทเกยวกบภมศาสตรประเทศไทย พบปญหาดานการจดการเรยนการสอนวานกเรยนยงขาดทกษะการคด ขาดทกษะการเชอมโยงความร ท าใหไมเขาใจ และไมจดจ าในเรองทเรยนมา สงผลใหผลสมฤทธทางการเรยนต า ดงนนผศกษาจงสนใจทจะสรางและศกษาแผนการจดการเรยนรโดยใชผงกราฟกมาจดกจกรรมการเรยนรใหกบนกเรยนในสาระภมศาสตร เรองภมศาสตรประเทศไทย ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท1 โรงเรยนสองแคววทยาคม อ าเภอดอยหลอ จงหวดเชยงใหม โดยหวงวาจะเปนการพฒนาการใชสอการสอนในการจดการเรยนรดานภมศาสตรของประเทศไทยไดอยางเปนผลด
วตถประสงคของกำรศกษำ เพอสรางแผนการจดการเรยนร โดยใชผงกราฟก เรองภมศาสตรประเทศไทย ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยนสองแคววทยาคม อ าเภอดอยหลอ จงหวดเชยงใหม
ขอบเขตของกำรศกษำ
1. ขอบเขตดานประชากร ประชากรทใชในการศกษาครงน คอผเชยวชาญในการประเมนแผนการจดการเรยนร จ านวน 10 ทาน เชน ครผสอนกลมสาระสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม และ ศกษานเทศกกลมสาระสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2554
4
2. ขอบเขตดานเนอหา เนอหาในการศกษาคอ การสรางแผนการจดการเรยนร โดยใชผงกราฟก เรอง ภมศาสตรประเทศไทย ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยนสองแคววทยาคม อ าเภอดอยหลอ จงหวดเชยงใหม นยำมศพทเฉพำะ ภมศำสตรประเทศไทย หมายถง เนอหาสาระการเรยนรทางดานภมศาสตรทใชสรางแผนการจดการเรยนรโดยใชผงกราฟก เรองภมศาสตรประเทศไทย ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยนสองแคววทยาคม อ าเภอดอยหลอ จงหวดเชยงใหม
ผงกรำฟก หมายถง สอการสอนประเภทแผนผงทางความคดทใชในแผนการจดการเรยนรโดยใชผงกราฟก เรองภมศาสตรประเทศไทย ส าหรบนกเรยนช นมธยมศกษาปท 1 โรงเรยนสองแคววทยาคม อ าเภอดอยหลอ จงหวดเชยงใหม ซงถายทอดความคดความเขาใจออกมาในลกษณะทเปนรปธรรมท าใหเขาใจงาย จดจ าไดนานและเชอมโยงความรใหมกบความรเดมไดมากยงขน โดยเขยนออกมาเปน แผนผงใยแมงมม แผนภมตาราง แผนภมกางปลา และ ผงมโนทศน เปนตน กำรสรำงแผนกำรจดกำรเรยนรโดยใชผงกรำฟก หมายถง การจดท าแผนการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชผงกราฟก เรองภมศาสตรประเทศไทย ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยนสองแคววทยาคม อ าเภอดอยหลอ จงหวดเชยงใหม
นกเรยน หมายถง นกเรยนทก าลงศกษาในระดบชนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยนสองแคววทยาคม อ าเภอดอยหลอ จงหวดเชยงใหม ในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2555
โรงเรยน หมายถง โรงเรยนสองแคววทยาคม อ าเภอดอยหลอ จงหวดเชยงใหม ซงเปนสถานศกษาทเปดสอนตงแตระดบชนมธยมศกษาปท 1 ถงมธยมศกษาปท 6 สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 34
ประโยชนทไดรบจำกกำรศกษำ
1. ผลการศกษาชวยใหไดแผนการจดการเรยนร โดยใชผงกราฟก เรองภมศาสตร ประเทศไทย ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยนสองแคววทยาคม อ าเภอดอยหลอ
จงหวดเชยงใหม
5
2. ขอมลทไดจากการศกษาเปนประโยชนตอโรงเรยนสองแคววทยาคม อ าเภอดอยหลอ จงหวดเชยงใหม ในการด าเนนงานพฒนาแผนการจดการเรยนรโดยใชผงกราฟก ไดอยางมประสทธภาพมากขน
