บทที่ 1 - Chiang Mai Universityarchive.lib.cmu.ac.th/full/T/2556/acma40556ci_ch1.pdf ·...

9
1 บทที1 บทนำ 1.1 หลักกำรและเหตุผล ในสภาพปัจจุบันการเรียนรู้เป็นเรื่องที่มีความสาคัญมากสาหรับเยาวชนโดยเฉพาะในเรื่อง ของความเป็นวัฒนธรรมไทยตามหลักของกระทรวงศึกษาธิการ พ.ศ. 2551 ได้กาหนดให้มีการ เรียนรู้ในสายของศิลปะ โดยไปแบ่งการเรียนรู้ศิลปะออกเป็น 3 ส่วน คือ ทัศนศิลป์ คีตศิลป์ และ นาฏศิลป์ เพื่อให้เยาวชนได้เรียนรู้และรู้ถึงคุณค่าความเป็นเอกลักษณ์ไทย แต่ในสภาพปัจจุบันที่มี สิ่งเร้ามากมายทั ้งกระแสความนิยมของต่างชาติทาให้เกิดปัญหาการเรียนรู้ในนาฏศิลป์ของไทย ทา ให้เยาวชนขาดความสนใจในการเรียนรู้ในศิลปะแขนงนาฏศิลป์ เนื่องจากนาฏศิลป์ไทยเป็นเรื่องทีเข้าถึงยากและขาดสื่อการเรียนรู้ที่น่าสนใจอีกทั ่งรูปแบบกระบวนการการจัดการองค์ความรู้ที่ขาด เรื่องของการมีส ่วนร่วมของผู้เรียน ทาให้เยาวชนขาดความสนใจในการเรียนรู้ศิลปะแขนงนี จาก ปัญหาที่พบทาอย่างไรจึงจะทาให้เยาวชนหันมาเห็นถึงคุณค่าในศิลป์นาฏศิลป์ ซึ ่งศิลปะการเล่นหุ่น ละครเล็ก เป็นศิลปะที่กาลังสูญหาย เพราะขาดผู้สืบทอด แต่หุ่นละครเล็กนี ้มีคุณค่าทางด้านประวัติ รูปแบบวรรณกรรม ทั ้งยังมีลักษณะเด่นที่สามารถนามาเพื่อพัฒนาเพื่อเป็นกระบวนการการสอนได้ เพราะหุ่นละครเล็กเป็นศิลป์ ที่มีการสืบทอดมาตั ้งแต่ พ.ศ.2228 เกิดขึ ้นและพัฒนาสืบเนื่องมาถึง ปัจจุบัน รวมอายุได้ประมาณ 300 ปี คาว่า หุ่น 1 และ หุ่นหลวง 2 เป็ นชื่อที่ท่านอาจารย์มนตรี ตราโมท ศิลปินแห่งชาติ สาขาดนตรี เรียกในคราวแต่งหนังสือเรื่อง การมหรสพของไทยปี พ . . 2495 ตามหลักฐานในเอกสารราชการและวรรณคดีตั ้งแต่สมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราชสืบต่อ ถึง รัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู ่หัวรัชกาลที5 ว่าหุ่นหลวงใหญ่เป็น ศิลปะการแสดงหุ่นที่เก่าแก่ที่สุด ของคนไทยมีมาตั ้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยาตอนปลายหุ่นหลวง เฉพาะตัวหุ่นสูงประมาณ 100 . . สร้างเลียนแบบตัวละครในโขน 3 และละครแต่งกายด้วยเครื่อง ละคร มีแขนและขาเหมือนตัวละครจริง สันนิษฐานว่าหุ่นหลวงแสดงต่อเรื่องรามเกียรติ ์เพียงเรื่อง 1 สานักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ กระทรวงวัฒนธรรม. หุ ่นไทย. ( กรุงเทพ : กระทรวงวัฒนธรรม, 2552). 2 เยาวนุช เวศ์ภาดา และพัชรี ศกศวัตเมฆินทร์.หุ่นละครเล็ก.สื่อลีลาศิลป์ สืบทอดจิตวิญญาณไทย.( กรุงเทพฯ : บริษัท แปลน โมทิฟ , 2540) ,หน้า 117 3 นงค์นุช ไพรพิบูลยกิจ. โขน. กรุงเทพ : เวิลด์ มีเดีย พี ที เอส, 2542.

Transcript of บทที่ 1 - Chiang Mai Universityarchive.lib.cmu.ac.th/full/T/2556/acma40556ci_ch1.pdf ·...

Page 1: บทที่ 1 - Chiang Mai Universityarchive.lib.cmu.ac.th/full/T/2556/acma40556ci_ch1.pdf · เรือส าเภา ม้ามังกร นาค ปลา หอย

1

บทท 1 บทน ำ

1.1 หลกกำรและเหตผล

ในสภาพปจจบนการเรยนรเปนเรองทมความส าคญมากส าหรบเยาวชนโดยเฉพาะในเรองของความเปนวฒนธรรมไทยตามหลกของกระทรวงศกษาธการ พ.ศ.2551 ไดก าหนดใหมการเรยนรในสายของศลปะ โดยไปแบงการเรยนรศลปะออกเปน 3 สวน คอ ทศนศลป คตศลปและนาฏศลปเพอใหเยาวชนไดเรยนรและรถงคณคาความเปนเอกลกษณไทย แตในสภาพปจจบนทมสงเรามากมายทงกระแสความนยมของตางชาตท าใหเกดปญหาการเรยนรในนาฏศลปของไทย ท าใหเยาวชนขาดความสนใจในการเรยนรในศลปะแขนงนาฏศลป เ นองจากนาฏศลปไทยเปนเรองทเขาถงยากและขาดสอการเรยนรทนาสนใจอกทงรปแบบกระบวนการการจดการองคความรทขาดเรองของการมสวนรวมของผเรยน ท าใหเยาวชนขาดความสนใจในการเรยนรศลปะแขนงน จากปญหาทพบท าอยางไรจงจะท าใหเยาวชนหนมาเหนถงคณคาในศลปนาฏศลป ซงศลปะการเลนหนละครเลก เปนศลปะทก าลงสญหาย เพราะขาดผสบทอด แตหนละครเลกนมคณคาทางดานประวต รปแบบวรรณกรรม ทงยงมลกษณะเดนทสามารถน ามาเพอพฒนาเพอเปนกระบวนการการสอนได เพราะหนละครเลกเปนศลปทมการสบทอดมาตงแต พ.ศ.2228 เกดขน และพฒนาสบเนองมาถงปจจบน รวมอายไดประมาณ 300 ป ค าวา “หน 1” และ “หนหลวง2” เปนชอททานอาจารยมนตร ตราโมท ศลปนแหงชาต สาขาดนตร เรยกในคราวแตงหนงสอเรอง การมหรสพของไทยป พ .ศ.2495 ตามหลกฐานในเอกสารราชการและวรรณคดตงแตสมยสมเดจพระนารายณมหาราชสบตอ ถง รชสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวรชกาลท 5 วาหนหลวงใหญเปนศลปะการแสดงหนทเกาแกทสด ของคนไทยมมาตงแตสมยกรงศรอยธยาตอนปลายหนหลวงเฉพาะตวหนสงประมาณ 100 ซ .ม . สรางเลยนแบบตวละครในโขน3และละครแตงกายดวยเครองละคร มแขนและขาเหมอนตวละครจรง สนนษฐานวาหนหลวงแสดงตอเรองรามเกยรตเพยงเรอง

1 ส านกงานคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต กระทรวงวฒนธรรม. หนไทย. ( กรงเทพ : กระทรวงวฒนธรรม, 2552). 2 เยาวนช เวศภาดา และพชร ศกศวตเมฆนทร.หนละครเลก.สอลลาศลป สบทอดจตวญญาณไทย.( กรงเทพฯ : บรษท แปลน โมทฟ , 2540) ,หนา 117 3 นงคนช ไพรพบลยกจ. โขน. กรงเทพ : เวลด มเดย พ ท เอส, 2542.

Page 2: บทที่ 1 - Chiang Mai Universityarchive.lib.cmu.ac.th/full/T/2556/acma40556ci_ch1.pdf · เรือส าเภา ม้ามังกร นาค ปลา หอย

2

เดยวเทานนใชคนเชด 1 คน ตอหน 1 ตว โครงสรางตวหนหลวงท าดวยไมประเภทมน าหนกเบา คอ ไมทองหลางและไมนน เมอประกอบเปนโครงตวหนทงตวแลวเหลาไมเนอแขงเสยบตงแตกนหนเขาไปกลางล าตว เพอเปนแกนกลางใชจบขณะเชด ภายในโครงตวหนมการเดนสายเชอกโยงใย จ านวน เสน ใชบงคบปาก แขน และมอของหนใหเคลอนไหว เชน กลอกกลง ลกตา อาปาก ยกมอ ยกแขน ร าและชนวได

สายเชอกโยงใยเหลานจะเดนมารวมไวทโคนไมแกนกลางปลายสายเชอกโยงใยผกหวงวงแหวนทองแดงไว เวลาเชดใชนวสอดเขาไปหวงวงแหวน ขยบนวในทาดงรง สายเชอกจะไปบงคบใหอว ยวะของหนเคลอนไหวไดตามตองการมหรสพหนหลวงเ สอมความนยมในสมยพระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหวรชกาลท 7 กรมมหรสพของราชการถกยกเลกเนองจากภาวะเศรษฐกจตกต าหลงเปลยนการปกครองจากระบอบสมบรณาญาสทธราชยมาเปนระบอบประชาธปไตยในปพ.ศ.2475 ไมมผสบทอดการเชดหนละครในปจจบนหนหลวงเพยงหน 6 ตวทอยในสภาพช ารดทรดโทรมตงแสดงอยในพพธภณฑสถานแหงชาต กรงเทพมหานคร หนเหลานไดรบการซอมแซมใหมรปรางสมบรณ โดยอาจารยจกรพนธ โปษยกฤต ศลปนแหงชาต ผมความสนใจศลปะการแสดงหน หนละครเลก 4 ถอก าเนดในสมยรชกาลพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว รชกาลท 4 โดยครแกร ศพทวานชเปนผเรมฝกหดวชานาฏศลปโขนละครอยกบคณะละครของพระยาเพชรฎา ตงแตอาย 9 ป ดวยพรสวรรคทางนาฏศลป เมออายเพยง 20 ป กสามารถจดตงคณะละครของตนเองโดยตระเวนไปแสดงตามทตางๆจนเมอสงอายขนจงคดสรางหนรปรางอยางคนแตงตวเปนละครขนชดหนงออกแสดงใหเยาวชนและประชาชนไดชม โดยไดแบบอยางมาจากหนจน ในวงกรมพระราชวงบวรวไชยชาญ ซงในขณะนนยงไมมชอเรยก ตอมากรมหลวงนครไชยศรสรเดช ไดทรงตงชอใหวา "หนละครเลก"

ตอมาเมอหลงสงครามโลกครงท 2 การแสดงหนละครเลกเรมลดนอยลงเนองจากครแกรอายมากขนและทานไดมอบตวหนใหแกสะใภของทานประมาณ30ตวสวนทเหลอน าไปทงแมน าเจาพระยาททาพระจนทรตอมาสะใภครแกรไดน าหนละครเลกมาใหนายสาครยงเขยวสดเพราะเหนวามความสามารถทจะสบทอดไดแตตวหนชดนนนายแกรไดมอบใหเมองโบราณเกบรกษาและไดท าหนพอแกขนไวบชาเพอระลกถงพอครแกรเทานนตอมาในงานเฉลมฉลอง 200 ป แหงกรงรตนโกสนทร พ.ศ.2525 การทองเทยวแหงประเทศไทยไดตดตอใหนายสาครไปแสดงการสาธตการท าหวโขนทสวนอมพรและไดสนใจในหนละครเลกทนายสาครไดท าไวบชาจงไดขอรองใหนายสาครจดท าหนละครเลกขนและเปดท าการแสดงอกครงหนงหลงจากสญหายไปกวา 50 ป หน 4เยาวนช เวศภาดา และพชร ศกศวตเมฆนทร. อางแลว.

Page 3: บทที่ 1 - Chiang Mai Universityarchive.lib.cmu.ac.th/full/T/2556/acma40556ci_ch1.pdf · เรือส าเภา ม้ามังกร นาค ปลา หอย

3

ละครเลกจงเรมมชวตขนอกครง โดยเปดการแสดงครงแรกเมอ พ.ศ.2528 ในงานเทศกาลเทยวเมองไทย โดยนายสาคร ยงเขยวสด ไดตงชอคณะหนละครเลกวา "หนละครเลกคณะสาครนาฏศลปละครเลกหลานครแกร5"

หนละครเลกของครแกรเทาทเหลออยขณะนมประมาณ 30 กวาตวและเกบรกษาไวทเมองโบราณ จ.สมทรปราการ หนทนายแกรสรางมเปนจ านวนมาก เชน เรองพระอภยมณ นอกจากหนตวเอกแลวยงมหน 12 ภาษา และมชอประจ าตวหนดวย หนเหลานใชส าหรบเลนตอนศกเกาทพทอยทเมองโบราณมเจาจน เจาพมาเจาแขกเจาฝรงทหายไปคงช ารดและทงน าไปบางโดยเฉพาะหนตวละครในเรองรามเกยรตหลายตวทช ารดมากไดทงน าไป เพราะนายแกรสงไวกอนตายวาถาหนตวใดช ารดจนซอมไมไหวกใหทงน าหามขายใหใครเนองจากนายแกรหวงแหนหนมาก นอกจากลกหลานแลวใครจะจบหนดไมไดเลย ตอนสรางหนกปดประตลงกลอนไมใหใครเหนและแชงไววาหากใครจ าแบบหนไปสรางกขอใหมอนเปนไปตางๆนานา นอกจากหนทเปนตวคนแลวยงมหนเรอส าเภา มามงกร นาค ปลา หอย เอาไวเลนตอนนางผเสอสมทรตามพระอภยมณ ตอมา “หนละครเลกคณะสาครนาฏศลปละครเลกหลานครแกร” ไดเปลยนชอเปน โจหลยส หรอ นาฏยศาลาหนละครเลก เปนคณะการแสดงละครเลก หรอหนกระบอก ของอาจารยสาคร ยงเขยวสด หรอ "โจหลยส" และครอบครว ไดจดใหมการแสดงตอสาธารณะ ครงแรกเมอ ป พ.ศ. 2528 เพอเปนการอนรกษศลปะการแสดงและการท าหนของไทย สมเดจพระเจาพนางเธอ เจาฟากลยาณวฒนา กรมหลวงนราธวาสราชนครนทร พระราชทานชอโรงละครโจหลยสวา “นาฏยศาลา หนละครเลก” และไดทรงเปนองคอปถมภ "มลนธนาฏยศาลาหนละครเลก”

ครสาคร เกดเมอพ.ศ. 2465 ทมาของชอ โจหลยส นนเพราะสมยเดก ครสาครปวยหนกบดามารดาจงยกใหเปนลกพระ ตงชอใหวา หลว เปนการแกเคลด เมอโตขนไดฝกหดโขน ละคร และลเก จนเตบโตไดออกแสดงตระเวนไปกบบดา ซงครสาครนยมแสดงเปนตวตลก และมการเรยกชอเพยนจาก "หลว" เปน "หลยส" ตอมามผมาเตมเปน "โจหลยส" เหมอนชอนกมวยแชมปโลกขณะนน ตอมาน าชอ โจหลยส มาตงเปนชอโรงละคร ทเปนคณะแสดงหนละครกบสมาชกครอบครววา "โจหลยสเธยเตอร" แตหนละครของนายสาคร ยงเขยวสด มความพเศษ คอ ตวหนสามารถหนหนาไดทกตว มรปทรงไดสดสวนงดงามมากขนจากหนของครแกร ใสเครองประดบทงดงามและมความประณตในการแสดงเพมขน เชน หนหนงตวมผเชดสามคน เพอใหหนมความงดงามมากขน ทงทวงทา และการเจรจาเหมอนคนจรง ทงยงมการเชดหนาโรงเพอใหผชมไดชมลลาของผเชดไดชดเจนยงขน 5 พระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช . สำรำนกรมไทยส ำหรบเยำวชน. กรงเทพฯ :โครงการสารานกรมไทย สนามปา, 2551.

Page 4: บทที่ 1 - Chiang Mai Universityarchive.lib.cmu.ac.th/full/T/2556/acma40556ci_ch1.pdf · เรือส าเภา ม้ามังกร นาค ปลา หอย

4

นอกจากน นายสาคร ยงเขยวสด ยงไดดดแปลงใหหนละครเลกแสดงเรองรามเกยรต โดยสมบรณ ทงนเพราะเปนเรองสนก ดวยความคดรเรมพฒนาหนละครเลกเชนน จงท าใหหนละครเลกมชวตจตใจ มความสงาและสนกสนานมากขนทงบทเจรจาและลลาของหนเองและนายสาคร ยงเขยวสด ยงไดเปนผแตงบทละครส าหรบการแสดง และก ากบการแสดงเองอกดวยในชวงทยงมชวต การแสดงศลปะการเชดหนนนเปนการรวบรวมเอาศลปะในหลากหลายแขนกรวมกนไว แตศลปะทส าคญ คอ ศลปะการแสดงโขน เนองจากการแสดงศลปะการเชดหนใชการแสดงออกเชนเดยวกบโขน ไมวาจะเปนการแสดงอาการอารมณการเดน หรอไมวาจะเปนลกษณะของวรรณกรรมทใชในการเลน เพราะโขน6 เปนศลปะการแสดงชนสงของไทยทมความสงางาม อลงการและออนชอย การแสดงประเภทหนงทใชทาร าตามแบบละครใน แตกตางเพยงทาร าทมการเพมตวแสดง เปลยนท านองเพลงทใชในการด าเนนเรองไมใหเหมอนกบละคร แสดงเปนเรองราวโดยล าดบกอนหลงเหมอนละครทกประการ ซงไมเรยกการแสดงเหลานวาละครแตเรยกวาโขนแทนมประวตยาวนานต งแตสมยกรงศรอยธยาจากหลกฐานจดหมายเหตลาลแบร เอกอครราชทตฝรงเศสในสมยสมเดจพระนารายณมหาราช ไดมการกลาวถงการแสดงโขนวา เปนการเตนออกทาทาง ประกอบกบเสยงซอและเครองดนตรประเภทตาง ๆ ผแสดงจะสวมหนากากปดบงใบหนาตนเองและถออาวธ โขนจงเปนจดศนยรวมของศาสตรและศลปหลากหลายแขนงเชน วรรณกรรม วรรณศลป นาฏศลป คตศลป หตถศลป โดยน าเอาวธเลนและการแตงตวบางชนดมาจากการเลนชกนาคดกด าบรรพ มทาทางการตอสทโลดโผน ทาร า ทาเตนเชน ทาปฐมในการไหวครของกระบกระบอง รวมทงการน าศลปะการพากย การเจรจา หนาพาทยและเพลงดนตรเขามาประกอบการแสดง ในการแสดงโขน ลกษณะส าคญอยทผแสดงตองสวมหวโขน ซงเปนเครองสวมครอบหมตงแตศรษะถงคอ เจาะรสองรบรเวณดวงตาใหสามารถมองเหน แสดงอารมณผานทางการรายร า สรางตามลกษณะของตวละครนน ๆ เชน ตวยกษ ตวลง ตวเทวดา ฯลฯ ตกแตงดวยส ลงรกปดทอง ประดบกระจก บางกเรยกวาหนาโขนในสมยโบราณ ตวพระและตวเทวดาตางสวมหวโขนในการแสดง ตอมาภายหลงมการเปลยนแปลงไมตองสวมหวโขน คงใชใบหนาจรงเชนเดยวกบละคร แตงกายแบบเดยวกบละครใน

เครองแตงกายของตวพระและตวยกษในสมยโบราณมกมสองสคอ สหนงเปนสเสอ อกสหนงเปนสแขนโดยสมมตแทนเกราะ เปนลายหนนประเภทลายพม หรอลายกระจงตาออย สวนเครองแตงกายตวลงจะเปนลายวงทกษณาวรรต โดยสมมตเปนขนของลงหรอหม ด าเนนเรองดวยการกลาวค าน าเลาเรองเปนท านองเรยกวาพากยอยางหนง กบเจรจาเปนท านองอยางหนง ใชกาพย 6 ชลาลย วงศอารย. “โขนขขนธ”วทยานพนธ จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2549

Page 5: บทที่ 1 - Chiang Mai Universityarchive.lib.cmu.ac.th/full/T/2556/acma40556ci_ch1.pdf · เรือส าเภา ม้ามังกร นาค ปลา หอย

5

ยานและกาพยฉบง โดยมผใหเสยงแทนเรยกวาผพากยและเจรจา มตนเสยงและลกครองบทให ใชวงปพาทยเครองหาประกอบการแสดง นยมแสดงเรองรามเกยรตและอณรท

เมอกลาวถงโขนซงเปน ศลปะของชาตซงน ามาถงความเกยวเนองกบการแสดงศลปะอกหลายชนด ไมวาจะเปนการฟอนร า การเชดหนงตะลง การเชดหนกระบอกไทย การเชดหนหลวง และการเชดหนละครเลก ซงมการใชศลปะใน 5 แขนงคอ หตถศลป คตศลป มณฑนศลป ประณตศลป และ นาฏศลป แตศลปะทกลาวมาขางตนไดมการพฒนามาตงแตอดตจนถงปจจบนและไดรบการสบทอด แต ณ ปจจบนมศลปะการเชดหนทประสบปญหาในการสบทอดและผสนใจอยางแทจรงเมอกลาวถง หนละครเลกกจะพบเพยงไมกกลมทยงคงสบทอด เชน หนละครเลกโจหลยส หนละครอาจารยจกรพนธ โปษยกฤต หนละครอกษรา จงเปนทนาสนใจในการศกษา เพอพฒนาและสบทอด ในศลปะแขนงนทรวมไวซงความงามและมความคลายคลงกบการเชดโขนของไทย เพราะ ในปจจบนโรงละครเชดหนทส าคญลวนแลวแตพบกบปญหาทางการสบทอดและผสนใจในการเชดหน ปจจบนโรงละครของคณะโจหลยส (โจหลยสเธยเตอร) ประสบปญหาดานการเงนอยหลายครง แตกไดรบการอนเคราะหจากชาวไทยทมจตใจอนรกษ บรจาคเงนชวยเหลอ และเขาชมการแสดง จนสามารถรอดพนวกฤตมาไดทก ๆ ครง ลาสดหนละครเลกไดรบรางวลชนะเลศการแสดงชดประกวดหนโลก เมอวนท 26-28 พฤษภาคม 2549ความเปนมาของโรงละคร โจหลยส เธยเตอรนบเนองจากครงทครสาคร ยงเขยวสด(โจหลยส)ไดรบพระราชทานพระมหากรณาธคณแตงตงใหเปนศลปนแหงชาต สาขาศลปการแสดงหนละครเลกในปพ.ศ.2539 ซงในชวงเวลาดงกลาวการเผยแพรการแสดงหนละครเลกใหประชาชนทวไปไดรจกคงเปนเพยงการไดไปรวมงานตางๆตามทไดรบเชญแตเพยงเทานนหากความใฝฝนของครสาครมองการณไกลไปถงการมสถานทจดการแสดงอยางถาวรเพอการพฒนาทงรปแบบของการแสดงและตวหนละครเลกจะไดมอยางตอเนองและความใฝฝนอนนเองทไดถายทอดความรสกสงตอไปยงรนลกพรอมทงความรทมทงหมดเพอใหมผสบสานเจตนารมยดงกลาวตอไปดวยปณธานและเจตนารมยอนแนวแนของครสาครทตองการอนรกษและเผยแพรการแสดงหนละครเลกใหเปนทรจกและคงอยสบไปนายพสตรและนายสรนทรยงเขยวสดทายาทของนายสาครจงไดกอตงโรงละครโจหลยสเธยเตอร 7 ขนทจงหวดนนทบรเปนแหงแรกโดยมพธเปดอยางเปนทางการเมอวนท 28 ธนวาคม พ.ศ. 2542 เปดด าเนนการจรงวนท 3 มกราคม พ.ศ.2543 และเปดท าการแสดงเรอยมาจนกระทงไดยายสถานทตงมาอยทสวนลมไนทบาซาร และไดรบพระมหากรณาธคณจากสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยาม 7 คณะสาครนาฏศลป.หนละครเลก.พมพครงท 1 กรงเทพฯ : :บรษทครเอทมเดย สตดโอ จ ากด , 2540

Page 6: บทที่ 1 - Chiang Mai Universityarchive.lib.cmu.ac.th/full/T/2556/acma40556ci_ch1.pdf · เรือส าเภา ม้ามังกร นาค ปลา หอย

6

บรมราชกมาร เสดจมาเปนประธานในพธเปดเมอวนท 10 กรกฎาคม พ.ศ.2545 และดวยความตงใจจรงในการด าเนนงานของโรงละครทยดมนอดมการณในการเผยแพรและอนรกษอยางแทจรงท าใหไดรบพระมหากรณาธคณจากสมเดจพระเจาพนางเธอเจาฟากลยาณวฒนากรมหลวงนราธวาสราชนครนทรทรงพระราชทานชอโรงละครใหใหมวา“นาฏยศาลาหนละครเลก”(โจหลยส)เพอใหสมกบเปนศลปะทเปรยบเสมอนสมบตของชาตไทยย งความปราบปลมอยางหาทสดไมไดเปรยบเสมอนน าทพยชโลมใจใหเกดพลงตอสกบปญหานานบประการอยางมรเหนดเหนอยเพอใหหนละครเลกซงเปนสมบตของชาตไดอยคประเทศสบไป

ปจจบน หลงจากสวนลมไนทบาซาร หมดสญญาเชา คณะโจหลยสไดรบความอนเคราะหจาก มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร ใหเปดการแสดงและถายทอดความรใหนกศกษาในรายวชาของคณะศลปกรรมศาสตร นอกจากน ทางคณะยงมโครงการยายโรงละครถาวรไปยงเอเชยทค เดอะ รเวอรฟรอนท ถนนเจรญกรง อกดวย

เนองจากหนละครเลกโจ หลยส มประวตความเปนมาทยาวนานและยงไดรบพระ

มหากรณาธคณ จากองคสมเดจพระพนางเธอ ทรงเปนองคอปถมภและยงเปนศลปะทไดรบรางวล

และยงสรางชอเสยงใหแกประเทศไทย และเปนตวอยางการอนรกษและสบทอดศลปะอยางด จง

เปนสาเหตใหผศกษาตองการเขาไปศกษาถงวธการจดการทางดานศลปะแขนงน วามการจดการ

อยางไร เพอการอนรกษและสบทอดศลปะการเชดหนละครในภาคเหนอ โดยเฉพาะภายใน

โรงเรยนในเขตจงหวดเชยงใหม เพราะจงหวดเชยงใหมเปนจงหวดทมความหลากหลายทาง

วฒนธรรมและผคนใหความสนใจในดานของศลปะเปนอยางด ไมวาจะเปนศลปะทางการฟอนร า

วรรณกรรม และยงรบศลปะจากหลายพนทใกลเคยง ไมวาจะเปนการเชดหน เชน การเชดหนของ

พมา แตการเชดหนทน ามาผสมผสานนนยงหางไกลจากความเปนไทย แตกยงไดรบความนยม

อยางแพรหลาย เนองจากโรงเรยนคอสถาบนทสามารถสบทอดศลปะในแกเยาวชนไดงาย ดงนนผ

ศกษาจงประสงคทจะศกษาเพอหารปแบบและวธการทเหมาะสมในเผยแพรและสบทอด

ศลปะการแสดงหนละครเลกแบบคณะโจหลยสในสถานศกษาในจงหวดเชยงใหม ใหประสบ

ผลส าเรจ บรรลเปาหมาย เกดประสทธภาพ และประสทธผลตอไป

Page 7: บทที่ 1 - Chiang Mai Universityarchive.lib.cmu.ac.th/full/T/2556/acma40556ci_ch1.pdf · เรือส าเภา ม้ามังกร นาค ปลา หอย

7

1.2 วตถประสงค 1.2.1. เพอศกษาประวตความเปนมาของศลปะการแสดงหน และศลปะทเกยวกบหนละครตางๆ โดยทวไปในประเทศไทย

1.2.2. เพอศกษาคณคาและรปแบบของการจดการศลปะการแสดงหนละครเลกคณะโจหลยส

1.2.3. เพอเสนอรปแบบและวธการเผยแพรและสบทอดศลปะการแสดงหนละครเลกแบบคณะโจหลยสในสถานศกษาในจงหวดเชยงใหม

1.3 ประโยชนทคำดวำจะไดรบ 1.3.1. ท าใหไดประวตความเปนมาของศลปะการแสดงหน และศลปะทเกยวกบหนละครตางๆ โดยทวไปในประเทศไทย 1.3.2. ท าใหไดคณคาและรปแบบของการจดการศลปะการแสดงหนละครเลกคณะโจหลยส

1.3.3. ท าใหไดรปแบบและวธการเผยแพรและสบทอดศลปะการแสดงหนละครเลกแบบคณะโจหลยสในสถานศกษาในจงหวดเชยงใหม 1.4 ขอบเขตกำรศกษำ

1.4.1. ขอบเขตพนท

พนทจงหวดเชยงใหมและกรงเทพมหานคร

1.4.2. ขอบเขตดำนเนอหำ

เปนการศกษาประวตความเปนมาของศลปะการแสดงหน และศลปะทเกยวกบหน

ละครตางๆ โดยทวไปในประเทศไทย เพอศกษาคณคาและรปแบบของการจดการศลปะการแสดง

หนละครเลกคณะโจหลยส และเสนอรปแบบและวธการเผยแพรและสบทอดศลปะการแสดงหน

ละครเลกแบบคณะโจหลยสในสถานศกษาในจงหวดเชยงใหม

1.4.3. ขอบเขตดำนประชำกร

หนละครเลกแบบคณะโจหลยสและผทเกยวของ

Page 8: บทที่ 1 - Chiang Mai Universityarchive.lib.cmu.ac.th/full/T/2556/acma40556ci_ch1.pdf · เรือส าเภา ม้ามังกร นาค ปลา หอย

8

1.5 นยำมศพท

หนละครเลก หมายถง หนทมลกษณะกลวงภายในใชเสนสายในการบงคบ ลกษณะ

เครองแตงกายและวรรณกรรมทใชในการแสดงเชนเดยวกบการแสดงโขน ใชผเชด 3 คนในการ

แสดงตอหนละคร 1 ตว

1.6 กำรเสนอผลกำรศกษำ

บทท 1 บทน ำ

เปนบททน าเสนอใหเหนความเปนมาและความส าคญของปญหา วตถประสงคของการ

วจย ประโยชนทไดคาดวาจะไดรบ ขอบเขตของงานวจย และนยามค าศพททเกยวของกบการวจย

บทท 2 แนวคด ทฤษฎ และทบทวนงำนวรรณกรรมทเกยวของ

เปนการศกษาคนควาเอกสารหนงสอ เพอทบทวนวรรณกรรมหรอสถานภาพความร

ของเรองราวทเกยวกบศลปะการแสดงหนละครเลกโดยทวไปในประเทศไทย และแนวคดทฤษฏ

ตลอดจนเอกสารหนงสอและงานวจยทเกยวของกบการศกษาครงน เพอเปนขอมลพนฐาน ใน

การศกษาในล าดบตอๆไป

บทท 3 ระเบยบวธกำรวจย

เปนการน าเสนอถงกระบวนการวจย และเทคนควธการทใชในการศกษา ประกอบดวย

รปแบบการศกษา และขนตอนตางๆ ในการศกษา ทจะแสดงใหเหนถง ประชากร และกลม

ตวอยาง เครองมอทใชในการรวบรวมขอมล วธการเกบรวบรวมขอมล การวเคราะห และแปล

ความ ตลอดจนการน าเสนอผลการศกษา

บทท 4 ประวตควำมเปนมำและรปแบบของกำรจดกำรศลปะกำรแสดงหนละครเลก

โจหลยส

เปนการศกษาเพอใหทราบถงประวตความเปนมา คณคา และรปแบบของการจดการ

ศลปะการแสดงหนละครเลกโจหลยส การจดการและสภาพปญหาของหนละครเลกคณะโจหลยส

Page 9: บทที่ 1 - Chiang Mai Universityarchive.lib.cmu.ac.th/full/T/2556/acma40556ci_ch1.pdf · เรือส าเภา ม้ามังกร นาค ปลา หอย

9

บทท 5 กำรเผยแพรและสบทอดศลปะกำรแสดงหนละครเลกแบบคณะโจหลยส

ในสถำนศกษำในจงหวดเชยงใหม

บทนเปนการศกษาเพอหารปแบบและวธการทเหมาะสมในเผยแพรและสบทอด

ศลปะการแสดงหนละครเลกแบบคณะโจหลยสในสถานศกษาในจงหวดเชยงใหม และน าเสนอ

รปแบบของศลปะการแสดงหนละครเลกแบบประยกตลานนาทจะท าการเผยแพร และจดท าเปน

หลกสตรเพอการเผยแพรและสบทอดศลปะการแสดงหนละครเลกแบบประยกตลานนาใน

สถานศกษาจงหวดเชยงใหม

บทท 6 สรปผลการศกษา อภปรายผล และขอเสนอแนะ

น าเสนอสรปสาระส าคญของการวจยในวทยานพนธ อภปรายผลการวจย และ

ขอเสนอแนะตางๆ