ด านการแสวงหาความรู...นาค ณภาพผ เร ยน...

สานกวชาการและมาตรฐานการศกษาสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

กระทรวงศกษาธการ

ดานการแสวงหาความร

ดวยตนเอง

เทคนค วธการจดกจกรรมการเรยนรเพอขบเคลอนจดเนนการพฒ

นาคณภาพผเรยน ดานการแสวงหาความรดวยตนเอง

เทคนค วธการจดกจกรรมการเรยนร

เพอขบเคลอนจดเนนการพฒนาคณภาพผเรยน

เอกสารสงเสรมสนบสนนการดำาเนนงานตามนโยบาย สพฐ. จดเนนดานผเรยน



ดานการแสวงหาความรดวยตนเอง

สำ�นกวช�ก�รและม�ตรฐ�นก�รศกษ�

สำ�นกง�นคณะกรรมก�รก�รศกษ�ขนพนฐ�น

2559สานกวชาการและมาตรฐานการศกษาสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน








เทคนค วธก�รจดกจกรรมก�รเรยนรเพอขบเคลอนจดเนนก�รพฒน�คณภ�พผเรยน

ด�นก�รแสวงห�คว�มรดวยตนเอง

ปทพมพ พ.ศ.2559

จำ�นวนพมพ 35,000เลม

ลขสทธ สำ�นกวช�ก�รและม�ตรฐ�นก�รศกษ�

สำ�นกง�นคณะกรรมก�รก�รศกษ�ขนพนฐ�น

กระทรวงศกษ�ธก�ร

พมพท โรงพมพชมนมสหกรณก�รเกษตรแหงประเทศไทยจำ�กด

79ถนนง�มวงศว�นแขวงล�ดย�วเขตจตจกร

กรงเทพมห�นคร10900

โทร.0-2561-4567โทรส�ร0-2579-5101

น�ยโชคดออสวรรณผพมพผโฆษณ�

คำานำา

ดวยสำ�นกง�นคณะกรรมก�รก�รศกษ�ขนพนฐ�น มนโยบ�ยทมง

ใหก�รศกษ�ขนพนฐ�นของประเทศไทยไดพฒน�ไปในทศท�งทสอดคลอง

กบก�รเปลยนแปลงของสงคมไทยและสงคมโลกบนพนฐ�นของคว�มเปนไทย

อกทงใหคว�มสำ�คญกบก�รสร�งม�ตรฐ�นเดกไทย และไดกำ�หนดจดเนน

ก�รพฒน�คณภ�พด�นผเรยนทครอบคลมทงในด�นคว�มร คว�มส�ม�รถ

และคณลกษณะ ดงนนก�รแสวงห�เทคนค วธก�รจดกจกรรมก�รเรยนร

สำ�หรบใหครผสอนนำ�ไปใชในก�รพฒน�ผเรยนต�มจดเนนไดอย�งเปนรปธรรม

สนองต�มแนวนโยบ�ยของสำ�นกง�นคณะกรรมก�รก�รศกษ�ขนพนฐ�น

นบเปนเครองมอทสำ�คญอนจะสงผลใหก�รดำ�เนนง�นต�มนโยบ�ยบรรลต�ม

เป�หม�ย สำ�นกง�นคณะกรรมก�รก�รศกษ�ขนพนฐ�น จงไดจดทำ�เอกส�ร

ชดเทคนค วธก�รจดกจกรรมก�รเรยนร เพอขบเคลอนจดเนนก�รพฒน�

คณภ�พผเรยนจำ�นวน12ร�ยก�รขนซงประกอบดวย

1. ด�นอ�นออกอ�นคลองเขยนไดเขยนคลอง

2. ด�นคดเลขเปนคดเลขคลอง

3. ด�นก�รคดขนพนฐ�น

4. ด�นก�รคดขนสง

5. ด�นก�รสอส�รอย�งสร�งสรรคต�มชวงวย

6. ด�นก�รใชภ�ษ�ต�งประเทศ(ภ�ษ�องกฤษ)

7. ด�นก�รใชเทคโนโลยเพอก�รเรยนร

8. ด�นก�รแสวงห�คว�มรดวยตนเอง

9. ด�นใฝเรยนร

10. ด�นใฝด

11. ด�นทกษะชวต

12. ด�นอยอย�งพอเพยงมงมนในก�รศกษ�และก�รทำ�ง�น

สำ�นกง�นคณะกรรมก�รก�รศกษ�ขนพนฐ�น หวงเปนอย�งยงว�

เอกส�รชดเทคนควธก�รจดกจกรรมก�รเรยนรเพอขบเคลอนจดเนนก�รพฒน�

คณภ�พผเรยน จะเปนประโยชนตอก�รพฒน�คณภ�พผเรยนใหบรรลต�ม

นโยบ�ยของสำ�นกง�นคณะกรรมก�รก�รศกษ�ขนพนฐ�น และสนองต�ม

แนวท�งก�รปฏรปก�รเรยนรของกระทรวงศกษ�ธก�รไดตอไป อกทง

ขอขอบคณทกท�นทมสวนรวมในก�รจดทำ�เอกส�รชดนใหสำ�เรจลลวงดวยด

(น�ยกมลรอดคล�ย)

เลข�ธก�รคณะกรรมก�รก�รศกษ�ขนพนฐ�น

คำาชแจง

เอกส�รชดเทคนควธก�รจดกจกรรมก�รเรยนรเพอขบเคลอนจดเนน

ก�รพฒน�คณภ�พผเรยนมจำ�นวน12ด�นจดทำ�เปนเอกส�รจำ�นวน12เลม

ดงน

1. ด�นอ�นออกอ�นคลองเขยนไดเขยนคลอง

2. ด�นคดเลขเปนคดเลขคลอง

3. ด�นก�รคดขนพนฐ�น

4. ด�นก�รคดขนสง

5. ด�นก�รสอส�รอย�งสร�งสรรคต�มชวงวย

6. ด�นก�รใชภ�ษ�ต�งประเทศ(ภ�ษ�องกฤษ)

7. ด�นก�รใชเทคโนโลยเพอก�รเรยนร

8. ด�นก�รแสวงห�คว�มรดวยตนเอง

9. ด�นใฝเรยนร

10. ด�นใฝด

11. ด�นทกษะชวต

12. ด�นอยอย�งพอเพยงมงมนในก�รศกษ�และก�รทำ�ง�น

ในแตละด�นไดจ�กก�รถอดประสบก�รณผลง�นของครผสอนทม

คว�มโดดเดนในก�รจดกจกรรมก�รเรยนก�รสอนและเขตพนทก�รศกษ�

แตละเขตทวประเทศคดเลอกและบนทกก�รส�ธตเทคนควธก�รจดกจกรรม

ก�รเรยนก�รสอนลงใน DVD สงใหสำ�นกง�นคณะกรรมก�รก�รศกษ�

ขนพนฐ�นถอดเทคนควธก�รดงกล�วจดทำ�เปนเอกส�รเผยแพรสำ�หรบเปน

แนวท�งใหครผสอนทวไปไดนำ�ไปปฏบต เพอรวมขบเคลอนนโยบ�ยจดเนน

ด�นผเรยนใหเกดผลอย�งเปนรปธรรมตอไป

สารบญ

คำ�นำ�

คำ�ชแจง

ส�รบญ

เทคนควธก�รจดกจกรรมก�รเรยนรแบบสบเส�ะห�คว�มร

(InquiryProcess) 1

เทคนควธก�รจดกจกรรมก�รเรยนรแบบวทย�ศ�สตร

(ScientificMethod) 49

❖ กรณท1ชนมธยมศกษ�ปท2 50

❖ กรณท2ชนมธยมศกษ�ปท5 82

เทคนควธก�รจดกจกรรมก�รเรยนรเพอพฒน�ทกษะก�รสอส�ร

ก�รสอคว�มหม�ยและก�รนำ�เสนอท�งคณตศ�สตร 107

เทคนควธก�รจดกจกรรมก�รเรยนรแบบK-W-L

(Know-Want-Learned) 133

เทคนควธก�รจดกจกรรมก�รเรยนรดวยแผนผงคว�มคด

(MindMapping) 157

เทคนควธก�รจดกจกรรมก�รเรยนรเพอสงเสรมคว�มคดสร�งสรรค 175

เทคนควธก�รจดกจกรรมก�รเรยนรแบบโครงง�น

(ProjectMethod) 217

คณะทำ�ง�น 261

เรอง หน�

1

เทคนค วธการจดกจกรรมการเรยนรเพอขบเคลอนจดเนนการพฒนาคณภาพผเรยน



แบบสบเสาะหาความร (Inquiry Process)

1. แนวคด/ทฤษฎ

ก�รจดกจกรรมก�รเรยนรแบบสบเส�ะห�คว�มร (Inquiry Process)

เปนก�รจดก�รเรยนรทเนนผเรยนเปนสำ�คญ เปนกระบวนก�รทสงเสรมใหผเรยน

ไดเรยนรวธก�รคนคว�ห�คว�มรดวยตนเอง ทเนนทกษะก�รแสวงห�คว�มร

ก�รสงเกต ก�รสำ�รวจ กล�คด กล�แสดงออก กล�ตดสนใจ ใชกระบวนก�รคด

และก�รห�ขอสรปอย�งมเหตผลจนเกดคว�มคดรวบยอดสรปเปนองคคว�มรใหม

โดยมครเปนผอำ�นวยคว�มสะดวกชแนะชวยเหลอและแกไขปญห�โดยมขนตอน

ของก�รจดกจกรรมก�รเรยนก�รสอนดงน

1.1ขนสร�งคว�มสนใจ (Engagement) เปนก�รนำ�เข�สบทเรยน

ซงอ�จเกดขนเองจ�กเรองทสงสย จ�กคว�มสนใจของผเรยนเอง หรอเกดจ�ก

ก�รอภปร�ยภ�ยในกลม เรองทน�สนใจอ�จม�จ�กเหตก�รณทกำ�ลงเกดขน

ในชวงเวล�นน หรอเปนเรองท เชอมโยงกบคว�มร เดมท เพงเรยนม�แลว

เปนตวกระตนใหผเรยนสร�งคำ�ถ�มกำ�หนดประเดนทจะศกษ�

1.2ขนสำ�รวจคนห� (Exploration) เปนก�รทำ�คว�มเข�ใจ

ในประเดนหรอคำ�ถ�มทสนใจศกษ�อย�งถองแท แลวใหมก�รว�งแผนกำ�หนด

แนวท�งในก�รสำ�รวจตรวจสอบ ตงสมมตฐ�น กำ�หนดท�งเลอกทเปนไปได

ลงมอปฏบต เพอรวบรวมขอมล ขอสนเทศ หรอปร�กฏก�รณต�งๆ ขนนจะเปด

โอก�สใหผเรยนไดใชแนวคดทมอยแลวม�จดคว�มสมพนธกบหวขอทกำ�ลงจะ

เรยนใหเข�เปนหมวดหม ผ�นกจกรรมต�งๆ เชน ก�รทดลอง ก�รสำ�รวจสบคน

2



ดวยวธก�รท�งวทย�ศ�สตรก�รทำ�กจกรรมภ�คสน�มก�รใชคอมพวเตอรเพอชวย

ในก�รสร�งสถ�นก�รณจำ�ลอง ก�รศกษ�ห�ขอมลจ�กเอกส�รอ�งองหรอ

แหลงขอมลต�งๆเพอใหไดม�ซงขอมลอย�งเพยงพอทจะนำ�ไปใชในขนตอไป

1.3ขนอธบ�ยและลงขอสรป (Explanation) ในขนนกจกรรม

หรอกระบวนก�รเรยนรจะมก�รนำ�คว�มรทรวบรวมม�แลวในขนท 2 ม�ใชเปน

พนฐ�นในก�รศกษ�หวขอหรอแนวคดทกำ�ลงศกษ�อย เมอไดขอมลอย�ง

เพยงพอจ�กก�รสำ�รวจตรวจสอบแลว จงนำ�ขอมล ขอสนเทศทไดม�วเคร�ะห

แปลผลสรปผลและนำ�เสนอผลทไดในรปแบบต�งๆเชนบรรย�ยสรปสร�งแบบ

จำ�ลองหรอว�ดรป สร�งต�ร�ง ฯลฯ ก�รคนพบในขนนเปนไปไดหล�ยท�ง เชน

สนบสนนสมมตฐ�นทตงไวโตแยงกบสมมตฐ�นทตงไวหรอไมเกยวของกบประเดน

ทกำ�หนดไว แตไมว�ผลทไดจะอยในรปแบบใดกส�ม�รถสร�งคว�มรและชวยใหเกด

ก�รเรยนรได

1.4ขนขย�ยคว�มร (Elaboration) ในขนนจะเนนใหผ เรยน

ไดนำ�คว�มรหรอขอมลจ�กขนทผ�นม�แลวในขนท 2 และขนท 3 ไปเชอมโยง

กบคว�มรเดม หรอแนวคดทไดคนคว�เพมเตม หรอนำ�แบบจำ�ลองหรอขอสรป

ทไดไปใชอธบ�ยสถ�นก�รณหรอเหตก�รณอนๆ ถ�ใชอธบ�ยเรองต�งๆ ได

ม�กแสดงว�ขอจำ�กดนอย ซงจะชวยเชอมโยงกบเรองต�งๆ ทำ�ใหเกดคว�มร

กว�งขว�งขนกจกรรมสวนใหญอ�จเปนก�รอภปร�ยภ�ยในกลมตนเองเพอลงขอสรป

ทแสดงถงคว�มเข�ใจใชทกษะกระบวนก�รและคว�มสมพนธระหว�งคว�มรต�งๆ

ทเกดขน จะชวยใหผเรยนไดมโอก�สปรบแนวคว�มคดหลกของตนเองในกรณ

ทไมสอดคลองหรอคล�ดเคลอนจ�กขอเทจจรง

1.5ขนประเมนผล (Evaluation) เปนขนประเมนผลก�รเรยนร

ของผเรยนดวยกระบวนก�รต�งๆ ว�มคว�มรอะไรบ�ง อย�งไร ม�กนอยเพยงใด

และนำ�คว�มรไปประยกตใชในเรองอนๆ ก�รนำ�คว�มรหรอแบบจำ�ลองไปใช

3



อธบ�ยหรอประยกตใชกบเหตก�รณหรอเรองอนๆ นำ�ไปสขอโตแยงหรอขอจำ�กด

ซงจะกอใหเกดประเดนหรอคำ�ถ�ม หรอปญห�ทตองก�รสำ�รวจตรวจสอบตอไป

ทำ�ใหเกดกระบวนก�รทตอเนองกนไปเรอยๆจงเรยกว�InquiryCycleกระบวนก�ร

สบเส�ะห�คว�มรจงชวยใหผเรยนเกดก�รเรยนรทงเนอห� หลกก�ร และทฤษฎ

ตลอดจนก�รลงมอปฏบตเพอใหไดคว�มรซงจะเปนพนฐ�นในก�รเรยนรตอไป

2. วตถประสงค/เป�หม�ยทมงใหเกดกบผเรยน

2.1เพอใหผเรยนเข�ใจคว�มสมพนธระหว�งวทย�ศ�สตรกบเทคโนโลย

ก�รพฒน�และผลของก�รพฒน�เทคโนโลยตอคณภ�พชวตและสงแวดลอม

2.2เพอใหผเรยนใชคว�มรและกระบวนก�รท�งวทย�ศ�สตรและ

เทคโนโลยในก�รดำ�รงชวต ก�รศกษ�ห�คว�มรเพมเตม ทำ�โครงง�น หรอสร�ง

ชนง�นต�มคว�มสนใจ

2.3เพอใหผเรยนแสดงถงคว�มสนใจ มงมน รบผดชอบ รอบคอบ

และซอสตยในก�รสบเส�ะห�คว�มร โดยใชเครองมอและวธก�รทใหไดผลถกตอง

เชอถอได

3. คว�มสอดคลอง/คว�มเชอมโยง

3.1กลมส�ระก�รเรยนรวทย�ศ�สตรระดบชนประถมศกษ�ปท6

3.2 ส�ระท6กระบวนก�รเปลยนแปลงของโลก

ม�ตรฐ�นก�รเรยนรว6.1 เข�ใจกระบวนก�รต�งๆ ทเกดขน

บนผวโลกและภ�ยในโลก คว�มสมพนธของกระบวนก�รต�งๆ ทมผลตอ

ก�รเปลยนแปลงภมอ�ก�ศภมประเทศและสณฐ�นของโลกมกระบวนก�รสบเส�ะ

ห�คว�มรและจตวทย�ศ�สตรสอส�รสงทเรยนรและนำ�คว�มรไปใชประโยชน

4



ตวชวด

ว6.1ป.6/1 อธบ�ย จำ�แนกประเภทของหน โดยใชลกษณะ

ของหน สมบตของหนเปนเกณฑ และนำ�คว�มร

ไปใชประโยชน

ว6.1ป.6/2 สำ�รวจและอธบ�ยก�รเปลยนแปลงของหน

3.3 ส�ระท8ธรรมช�ตของวทย�ศ�สตรและเทคโนโลย

ม�ตรฐ�นก�รเรยนรว8.1ใชกระบวนก�รท�งวทย�ศ�สตรและ

จตวทย�ศ�สตรในก�รสบเส�ะห�คว�มร ก�รแกปญห� รว�ปร�กฏก�รณท�ง

ธรรมช�ตทเกดขนสวนใหญมรปแบบทแนนอน ส�ม�รถอธบ�ยและตรวจสอบได

ภ�ยใตขอมลและเครองมอทมอยในชวงเวล�นนๆเข�ใจว�วทย�ศ�สตรเทคโนโลย

สงคมและสงแวดลอมมคว�มเกยวของสมพนธกน

ตวชวด

ว8.1ป.6/1 ตงคำ�ถ�มเกยวกบประเดนหรอเรองหรอสถ�นก�รณ

ทจะศกษ�ต�มทกำ�หนดใหและต�มคว�มสนใจ

ว8.1ป.6/2 ว�งแผนก�รสงเกต เสนอก�รสำ�รวจตรวจสอบ

หรอศกษ�คนคว� ค�ดก�รณสงทจะพบจ�ก

ก�รสำ�รวจตรวจสอบ

ว8.1ป.6/3 เลอกอปกรณและวธก�รสำ�รวจตรวจสอบทถกตอง

เหม�ะสมใหไดผลทครอบคลมและเชอถอได

ว8.1ป.6/4 บนทกขอมลในเชงปรม�ณและคณภ�พ วเคร�ะห

และตรวจสอบผลกบสงทค�ดก�รณไว นำ�เสนอผล

และขอสรป

5



ว8.1ป.6/5 สร�งคำ�ถ�มใหมเพอก�รสำ�รวจตรวจสอบตอไป

ว8.1ป.6/6 แสดงคว�มคดเหนอย�งอสระอธบ�ยลงคว�มเหน

และสรปสงทไดเรยนร

ว8.1ป.6/7 บนทกและอธบ�ยผลก�รสำ�รวจ ตรวจสอบต�ม

คว�มเปนจรงมเหตผลและมประจกษพย�นอ�งอง

ว8.1ป.6/8 นำ�เสนอจดแสดงผลง�น โดยอธบ�ยดวยว�จ�

และเขยนร�ยง�นแสดงกระบวนก�ร และผลของ

ง�นใหผอนเข�ใจ

3.4กลมส�ระก�รเรยนรวทย�ศ�สตรระดบชนมธยมศกษ�ปท2

3.5ส�ระท3ส�รและสมบตของส�ร

ม�ตรฐ�นก�รเรยนรว3.2 เข�ใจหลกก�รและธรรมช�ตของ

ก�รเปลยนแปลงสถ�นะของส�รก�รเกดส�รละล�ยก�รเกดปฏกรย�มกระบวนก�ร

สบเส�ะห�คว�มรและจตวทย�ศ�สตร สอส�รสงทเรยนร และนำ�คว�มรไปใช

ประโยชน

ตวชวด

ว3.2ม.2/1 ทดลองและอธบ�ยก�รเปลยนแปลงสมบตมวล

และพลงง�นเมอส�รเกดปฏกรย�เคมรวมทงอธบ�ย

ปจจยทมผลตอก�รเกดปฏกรย�เคม

ว3.2ม.2/2 ทดลองอธบ�ยและเขยนสมก�รเคมของปฏกรย�

ของส�รต�งๆและนำ�คว�มรไปใชประโยชน

ว 3.2ม.2/3สบคนขอมลและอภปร�ยผลของส�รเคมปฏกรย�

เคมตอสงมชวตและสงแวดลอม

ว3.2ม.2/4สบคนขอมลและอธบ�ยก�รใชส�รเคมอย�งถกตอง

ปลอดภย วธปองกนและแกไขอนตร�ยทเกดขน

จ�กก�รใชส�รเคม

6









ตวชวด

ว8.1ม.2/1 ตงคำ�ถ�มทกำ�หนดประเดน หรอตวแปรทสำ�คญ

ในก�รสำ�รวจตรวจสอบ หรอศกษ�คนคว�เรอง

ทสนใจไดอย�งครอบคลมและเชอถอได

ว8.1ม.2/2 สร�งสมมตฐ�นทส�ม�รถตรวจสอบไดและว�งแผน

ก�รสำ�รวจตรวจสอบหล�ยๆวธ

ว8.1ม.2/8 บนทกและอธบ�ยผลก�รสงเกต ก�รสำ�รวจ

ตรวจสอบ คนคว�เพมเตมจ�กแหลงคว�มรต�งๆ

ใหไดขอมลทเชอถอไดและยอมรบก�รเปลยนแปลง

คว�มรทคนพบเมอมขอมลและประจกษพย�นใหม

เพมขนหรอโตแยงจ�กเดม

ว8.1ม.2/9 จดแสดงผลง�น เขยนร�ยง�น และ/หรออธบ�ย

เกยวกบแนวคดกระบวนก�รและผลของโครงง�น

หรอชนง�นใหผอนเข�ใจ

7



4. กระบวนก�รทใชในก�รพฒน�ผเรยน

4.1 กจกรรมก�รเรยนร

ขนสร�งคว�มสนใจ (Engagement)

1) ครแจงจดประสงคก�รเรยนร

2) นกเรยนทำ�แบบทดสอบกอนเรยน

3) ครนำ�เรองทสนใจซงอ�จเกดขนเองจ�กเรองทสงสยจ�กคว�ม

สนใจของนกเรยนเองหรอเกดจ�กก�รอภปร�ยภ�ยในกลมอ�จม�จ�กเหตก�รณ

ทกำ�ลงเกดขนในชวงเวล�นน หรอเปนเรองทเชอมโยงกบคว�มรเดมทเพงเรยน

ม�แลวเปนตวกระตนใหนกเรยนสร�งคำ�ถ�มกำ�หนดประเดนทจะศกษ�

ตวอย�ง กรณศกษ�กลมส�ระก�รเรยนรวทย�ศ�สตร ชนมธยมศกษ�ปท 2

เรอง ส�รเคมในชวตประจำ�วน


2) นกเรยนทำ�แบบทดสอบกอนเรยน

3) ครสนทน�กบนกเรยนเกยวกบสถ�นก�รณปจจบน เชน สภ�พปจจบน

เกษตรกรประสบปญห�เกยวกบแมลงศตรพช หรอใหนกเรยนดวดทศนก�ร

สนทน�กบเกษตรกรเกยวกบแมลงศตรพชและก�รแกปญห�ดงกล�ว

4) ครและนกเรยนสนทน�รวมกนเกยวกบสภ�พปญห�ผลผลตท�งด�น

ก�รเกษตรทเกดขนในปจจบน

5) ครแนะนำ�ตวอย�งชนง�นหรอตวอย�งโครงง�นเกยวกบก�รปลกพชผกต�งๆ

เพอท�ท�ยหรอกระตนใหนกเรยนแสดงคว�มคดเหนเกยวกบก�รใชส�รเคม

6) ครกระตนใหนกเรยนกำ�หนดประเดนหรอสร�งคำ�ถ�มเพอก�รศกษ�คนคว�

ตอไป

8



ตวอย�ง กรณศกษ�กลมส�ระก�รเรยนรวทย�ศ�สตร ชนประถมศกษ�ปท 6

เรอง ก�รเปลยนแปลงของหนในธรรมช�ต


2) ครสนทน�กบนกเรยนเกยวกบก�รจำ�แนกประเภทของหน โดยใชลกษณะ

ของหน สมบตของหนเปนเกณฑ และนำ�คว�มรไปใชประโยชน เชน หน

แตละชนดมลกษณะแตกต�งกน จำ�แนกต�มลกษณะทสงเกตไดเปนเกณฑ

(สเนอหนคว�มแขงคว�มหน�แนน)

3) ครนำ�ตวอย�งของหนกรวดทมขน�ดต�งๆ ม�ใหนกเรยนด แลวใหรวมกน

อภปร�ยว�ทำ�ไมหนแตละกอนจงมขน�ดและรปร�งทแตกต�งกน

4) ครกระตนใหนกเรยนกำ�หนดประเดนหรอสร�งคำ�ถ�มเพอก�รศกษ�

คนคว�เกยวกบก�รเปลยนแปลงของหนในธรรมช�ต โดยก�รผพงอยกบท

ก�รกรอนทำ�ใหหนมขน�ดเลกลงจนเปนสวนประกอบของดน

ขนสำ�รวจคนห� (Exploration)

4) นกเรยนตงคำ�ถ�ม - ซกถ�ม คำ�ถ�มทนกเรยนเปนผรเรม

เปนคำ�ถ�มทมลกษณะซงนำ�ไปสก�รสบคนห�คำ�ตอบทเชอถอได

5) ใหนกเรยนแบงออกเปนกลมกลมละ5-6คนทำ�ก�รศกษ�

ห�ขอมลจ�กเอกส�รอ�งองหรอแหลงขอมลต�งๆ เพอใหไดม�ซงขอมลอย�ง

เพยงพอทจะนำ�ไปใชในขนตอนตอไป รวมทงเทคนคและคว�มรท�งก�รปฏบต

จะดำ�เนนไปดวยตวของนกเรยนเอง โดยมครเปนเพยงผใหคำ�แนะนำ�หรอผเรมตน

ในกรณทนกเรยนไมส�ม�รถห�จดเรมตนได

9



6) ใหนกเรยนว�งแผนก�รแกปญห�โดยครเตรยมแหลงเรยนร

ใหนกเรยนสำ�หรบคนห�ขอมล เชน มมหนงสอ หองสมด บทคว�ม ง�นวจย

อนเทอรเนต

7) นกเรยนในแตละกลมรวมกนศกษ�คว�มร

8) ครใหนกเรยนแตละกลมทำ�ใบกจกรรมทกำ�หนดให

9) นกเรยนเกบรวบรวมหลกฐ�นเพอนำ�ไปสก�รสร�งและ

ประเมนคำ�อธบ�ยหรอคำ�ตอบของปญห�อย�งสมเหตสมผล เชอถอได มก�รใช

หลกฐ�นเชงประจกษ (Empirical Evidence) สำ�หรบเปนพนฐ�นในก�รอธบ�ย

ปร�กฏก�รณธรรมช�ตทเกยวของกบปญห�หรอคำ�ถ�มทนกเรยนตงไว



1) ใหนกเรยนตงคำ�ถ�มเกยวกบปฏกรย�เคม พลงง�นกบปฏกรย�เคม และ

ก�รใชส�รเคมในชวตประจำ�วน เปนคำ�ถ�มทมลกษณะซงนำ�ไปสก�รสบคน

ห�คำ�ตอบทเชอถอได(5W1H)

2) แบงนกเรยนออกเปนกลม กลมละ 5 - 6 คน ว�งแผนก�รแกปญห�

โดยครเตรยมแหลงเรยนรใหนกเรยนสำ�หรบคนห�ขอมล เชน มมหนงสอ

หองสมดบทคว�มง�นวจยอนเทอรเนตดงน

กลมท1เรองปฏกรย�เคม

กลมท2เรองพลงง�นกบปฏกรย�เคม

กลมท3เรองก�รใชส�รเคมในชวตประจำ�วน

3) นกเรยนแตละกลมศกษ�ห�ขอมลจ�กใบคว�มร เอกส�ร หรอแหลงขอมล

ต�งๆ เพอใหไดม�ซงขอมลอย�งเพยงพอ โดยมครเปนเพยงผใหคำ�แนะนำ�

หรอผเรมตนในกรณทผเรยนไมส�ม�รถห�จดเรมตนได

4) แตละกลมทำ�ใบกจกรรมทกำ�หนดให

10





1) ใหนกเรยนตงคำ�ถ�มเกยวกบหนแตละชนดมลกษณะแตกต�งกน จำ�แนก

ต�มลกษณะทสงเกตไดเปนเกณฑเชนสเนอหนคว�มแขงคว�มหน�แนน

ก�รจำ�แนกหนต�มลกษณะก�รเกดจำ�แนกได3ประเภทคอหนอคนหนตะกอน

และหนแปร ก�รเปลยนแปลงของหนในธรรมช�ตโดยก�รผพงอยกบท

ก�รกรอนทำ�ใหหนมขน�ดเลกลงจนเปนสวนประกอบของดน เปนคำ�ถ�ม

ทมลกษณะซงนำ�ไปสก�รสบคนห�คำ�ตอบทเชอถอได(5W1H)

2) แบงกลมนกเรยนออกเปนกลม กลมละ 5 - 6 คน ว�งแผนก�รแกปญห�

โดยครเตรยมแหลงเรยนรใหนกเรยนสำ�หรบคนห�ขอมล เชน ใบคว�มร

มมหนงสอหองสมดบทคว�มง�นวจยอนเทอรเนต

3) นกเรยนแตละกลมศกษ�ห�ขอมลจ�กใบคว�มร เอกส�ร หรอแหลงขอมล

ต�งๆ เพอใหไดม�ซงขอมลอย�งเพยงพอ โดยมครเปนเพยงผใหคำ�แนะนำ�

หรอผเรมตนในกรณทนกเรยนไมส�ม�รถห�จดเรมตนได

4) แตละกลมทำ�ใบกจกรรมทกำ�หนดให

ขนอธบ�ยและลงขอสรป (Explanation)

10) นกเรยนแตละกลมจะรวมกนสร�งคำ�อธบ�ย(Explanation)

ซงไดจ�กก�รเกบรวบรวมหลกฐ�นขอมลเพอนำ�ไปสคำ�ตอบของปญห�หรอคำ�ถ�ม

อธบ�ยนำ�เสนอลงขอสรปของกลมโดยมครคอยเปดประเดนคำ�ถ�มทเปดโอก�ส

ใหนกเรยนอภปร�ยว�สงทนกเรยนนำ�เสนอคออะไรห�คว�มรไดอย�งไรนำ�ขอมล

ม�จ�กไหน แหลงเรยนรทส�ม�รถห�คำ�ตอบไดดวยวธใดบ�ง นกเรยนจะเกดก�ร

แลกเปลยนเรยนรกนบทบ�ทของครจะใชคำ�ถ�มกระตนแนะนำ�ใหรจกอภปร�ย

11



11)สม�ชกแตละคนในกลมผลดกนอธบ�ยคว�มรทไดศกษ�

ม�ใหเพอนในกลมฟง แลวรวมกนซกถ�มขอสงสยจนทกคนในกลมเกดคว�มร

คว�มเข�ใจทตรงกน

12)นกเรยนตอบคำ�ถ�มกระตนคว�มคดส�เหตอธบ�ยเหตผล



1) นกเรยนแตละกลมจะรวมกนอธบ�ยซงไดจ�กก�รเกบรวบรวมหลกฐ�นขอมล

เพอนำ�ไปสคำ�ตอบของปญห�หรอคำ�ถ�มทแตละกลมไดรบมอบหม�ย

โดยสรปคำ�อธบ�ยเปนก�รเสนอคว�มเข�ใจใหม

2) สม�ชกแตละคนในกลมผลดกนอธบ�ยคว�มรต�มทไดศกษ�ม�เชนอะไรเปน

ส�เหตททำ�ใหเกดก�รเปลยนแปลงท�งเคมใหเพอนในกลมฟง แลวรวมกน

ซกถ�มขอสงสยจนทกคนในกลมเกดคว�มรคว�มเข�ใจทตรงกน

3) นกเรยนตอบคำ�ถ�มกระตนคว�มคด ส�เหตททำ�ใหเกดก�รเปลยนแปลง

ท�งเคมคออะไรอธบ�ยเหตผล

12





1) นกเรยนแตละกลมจะรวมกนอธบ�ยซงไดจ�กก�รเกบรวบรวมหลกฐ�นขอมล

เพอนำ�ไปสคำ�ตอบของปญห�หรอคำ�ถ�มทแตละกลมไดรบมอบหม�ย

โดยสรปคำ�อธบ�ยเปนก�รเสนอคว�มเข�ใจใหม

2) สม�ชกแตละคนในกลมผลดกนอธบ�ยคว�มรทไดศกษ�ม� เชน อะไร

เปนส�เหตททำ�ใหหนกรอน ฯลฯ ใหเพอนในกลมฟง แลวรวมกนซกถ�ม

ขอสงสยจนทกคนในกลมเกดคว�มรคว�มเข�ใจทตรงกน

3) นกเรยนตอบคำ�ถ�มกระตนคว�มคด ส�เหตททำ�ใหหนเกดก�รเปลยนแปลง

คออะไรอธบ�ยเหตผล

ขนขย�ยคว�มร (Elaboration)

13) ใหตวแทนกลมนกเรยนนำ�เสนอขอสรปของกลมหน�ชนเรยน

แลวใหเพอนกลมอนชวยเสนอแนะเพมเตมในสวนทแตกต�ง ครตรวจสอบ

คว�มถกตอง โดยมครคอยเปดประเดนคำ�ถ�มทเปดโอก�สใหนกเรยนอภปร�ยว�

สงทนำ�เสนอคออะไร ห�คว�มรไดอย�งไร นำ�ขอมลม�จ�กไหน แหลงเรยนร

ทส�ม�รถห�คำ�ตอบไดดวยวธใดบ�ง นกเรยนจะเกดก�รแลกเปลยนเรยนรกน

บทบ�ทของครจะใชคำ�ถ�มกระตนแนะนำ�ใหเกดก�รอภปร�ย

14)ครอธบ�ยใหนกเรยนฟงนกเรยนตอบคำ�ถ�มกระตนคว�มคด

15)นกเรยนทำ�ใบกจกรรมทมสถ�นก�รณปญห� ตงคำ�ถ�มและ

ตอบคำ�ถ�มจ�กบทคว�มสรปองคคว�มรเปนMindMapping

13



16) กำ�หนดง�นกลมใหปฏบตโดยใหเลอกประเดนปญห�ม�

1 ปญห�ทนกเรยนสนใจ นกเรยนจะตงคำ�ถ�มและห�คำ�ตอบไดอย�งไร กำ�หนดให

สม�ชกในกลมเขยนส�ระสำ�คญของปญห�กำ�หนดวตถประสงคของก�รศกษ�วธก�ร

ศกษ�ห�คว�มรกำ�หนดแหลงเรยนรหรอสบคนเสนอแนวท�งก�รคนห�คำ�ตอบ

17) นกเรยนนำ�คว�มรทไดม�นำ�เสนอในรปแบบก�รจดทำ�โครงง�น



1) ใหตวแทนกลมนกเรยนนำ�เสนอขอสรปของกลมหน�ชนเรยนโดยมครคอยเปด

ประเดนคำ�ถ�มทเปดโอก�สใหนกเรยนอภปร�ยว�สงทนกเรยนนำ�เสนอคออะไร

ห�คว�มรไดอย�งไร นำ�ขอมลม�จ�กไหน แหลงเรยนรทส�ม�รถห�คำ�ตอบ

ไดดวยวธใดบ�งนกเรยนจะเกดก�รแลกเปลยนเรยนรกนบทบ�ทของครจะ

ใชคำ�ถ�มกระตนแนะนำ�ใหเกดก�รอภปร�ย

2) ครอธบ�ยใหนกเรยนฟง เชน ก�รเกดปฏกรย�เคมจะตองมส�รใหมเกดขน

เสมอมก�รเปลยนแปลงองคประกอบภ�ยในและมผลทำ�ใหมก�รเปลยนแปลง

สมบตท�งก�ยภ�พของส�รดวย ทำ�ใหส�รใหมทเกดขนมสมบตแตกต�งไป

จ�กส�รเดมเชนก�รเกดสนมเหลกก�รเผ�ไหมของเชอเพลงก�รสงเคร�ะห

ดวยแสงเปนตน

3) นกเรยนตอบคำ�ถ�มกระตนคว�มคด

4) นกเรยนทำ�ใบกจกรรมทมสถ�นก�รณปญห� ตงคำ�ถ�ม และตอบคำ�ถ�ม

จ�กบทคว�มสรปองคคว�มรต�มใบกจกรรมท1-3

14



5) กำ�หนดง�นกลมใหปฏบตโดยใหเลอกประเดนปญห�ม�1ปญห�ทนกเรยนสนใจ

นกเรยนจะตงคำ�ถ�มและห�คำ�ตอบไดอย�งไรกำ�หนดใหสม�ชกในกลมเขยน

ส�ระสำ�คญของปญห� กำ�หนดวตถประสงคของก�รศกษ� วธก�รศกษ�

ห�คว�มรกำ�หนดแหลงเรยนรหรอสบคนเสนอแนวท�งก�รคนห�คำ�ตอบ




1) ใหตวแทนกลมนกเรยนนำ�เสนอขอสรปของกลมหน�ชนเรยนโดยมครคอยเปด

ประเดนคำ�ถ�มทเปดโอก�สใหนกเรยนอภปร�ยว�สงทนกเรยนนำ�เสนอคออะไร

ห�คว�มรไดอย�งไร นำ�ขอมลม�จ�กไหน แหลงเรยนรทส�ม�รถห�คำ�ตอบ

ไดดวยวธใดบ�งนกเรยนจะเกดก�รแลกเปลยนเรยนรกนบทบ�ทของครจะ

ใชคำ�ถ�มกระตนแนะนำ�ใหเกดก�รอภปร�ย

2) ครอธบ�ยใหนกเรยนฟง เชน หนทเกดจ�กก�รเปลยนแปลงต�มธรรมช�ต

โดยก�รผพงและก�รกรอนจะทำ�ใหหนมขน�ดเลกลงกว�เดม เมอเกดก�ร

สล�ยตวจะกล�ยม�เปนสวนประกอบของดน

3) นกเรยนตอบคำ�ถ�มกระตนคว�มคด

4) นกเรยนทำ�ใบกจกรรมทมสถ�นก�รณปญห� ตงคำ�ถ�ม และตอบคำ�ถ�ม

จ�กบทคว�มสรปองคคว�มรต�มใบกจกรรมท1-2

5) กำ�หนดง�นกลมใหปฏบตโดยใหเลอกประเดนปญห�ม�1ปญห�ทนกเรยนสนใจ

นกเรยนจะตงคำ�ถ�มและห�คำ�ตอบไดอย�งไรกำ�หนดใหสม�ชกในกลมเขยน

ส�ระสำ�คญของปญห� กำ�หนดวตถประสงคของก�รศกษ� วธก�รศกษ�

ห�คว�มรกำ�หนดแหลงเรยนรหรอสบคนเสนอแนวท�งก�รคนห�คำ�ตอบ


15



ขนประเมน (Evaluation)

17) ครและนกเรยนรวมกนประเมนหรอตรวจสอบคำ�อธบ�ย

(Evaluation) ก�รประเมนอ�จนำ�ไปสก�รปรบปรงแกไขว�คำ�อธบ�ยดงกล�ว

มคว�มสอดคลองกบคว�มรท�งวทย�ศ�สตรทยอมรบกนโดยทวไปในขณะนนม�ก

นอยเท�ใด

18)ครประเมนก�รตอบคำ�ถ�มของนกเรยน

19)ครประเมนก�รแสวงห�คว�มรจ�กก�รศกษ�คนคว�

ก�รสบคนขอมลจ�กแหลงเรยนรต�งๆและก�รเขยนร�ยง�น

20)ประเมนภ�ระง�นชนง�นเชนMindMappingโครงง�น

4.2 สอประกอบก�รเรยนร

1) ใบคว�มรท1เรองปฏกรย�เคม

2) ใบคว�มรท2เรองพลงง�นกบก�รเกดปฏกรย�เคม

3) ใบคว�มรท3เรองก�รใชส�รเคมในชวตประจำ�วน

4) ใบคว�มรท4เรองหนและก�รเปลยนแปลง

5) ใบกจกรรมท1เรองปฏกรย�เคม

6) ใบกจกรรมท2เรองพลงง�นกบก�รเกดปฏกรย�เคม

7) ใบกจกรรมท3เรองก�รใชส�รเคมในชวตประจำ�วน

8) ใบกจกรรมท4เรองหนแและก�รเปลยนแปลง

9) อนเทอรเนต

10)วดทศน

4.3 ก�รวดและประเมนผล

1) ประเมนผลง�น

2) แบบประเมนกระบวนก�รทำ�ง�นกลม

16



3) ประเมนพฤตกรรมก�รทำ�ง�นของนกเรยน(ร�ยบคคล)

4) ประเมนสมรรถนะสำ�คญของผเรยน

5) ประเมนคณลกษณะอนพงประสงค

5. จดเดน (จดเดนของเทคนค/วธทนำ�ม�ใช)

5.1ผเรยนมโอก�สพฒน�คว�มคดอย�งเตมศกยภ�พ ไดสบคนขอมล

แสวงห�คว�มรดวยตนเองจงทำ�ใหเกดคว�มอย�กรอย�กเหนตลอดเวล�

5.2ผเรยนมโอก�สพฒน�คว�มคดและฝกก�รกระทำ� เรยนรวธจด

ระบบคว�มคดและวธเส�ะแสวงห�คว�มรดวยตนเอง ทำ�ใหเกดคว�มคงทน และ

นำ�ไปใชในสถ�นก�รณใหมได

5.3ผเรยนเปนศนยกล�งของก�รเรยนก�รสอน มทกษะก�รว�งแผน

ก�รทำ�ง�น

5.4ผเรยนส�ม�รถเรยนรมโนมตและหลกก�รท�งวทย�ศ�สตรไดเรวขน

5.5ผเรยนจะเปนผมเจตคตทดตอก�รเรยนก�รสอนวทย�ศ�สตร

6. ผลทเกดกบผเรยน (คว�มร สมรรถนะ คณลกษณะ)

6.1 คว�มร : ผเรยนเข�ใจคว�มสมพนธระหว�งวทย�ศ�สตรกบ

เทคโนโลย ก�รพฒน�และผลของก�รพฒน�เทคโนโลยตอคณภ�พชวตและ

สงแวดลอม

6.2 สมรรถนะ : ผเรยนส�ม�รถตงคำ�ถ�มทมก�รกำ�หนดและควบคม

ตวแปร คดค�ดคะเนคำ�ตอบหล�ยแนวท�ง ว�งแผนและลงมอสำ�รวจตรวจสอบ

วเคร�ะหและประเมนคว�มสอดคลองของขอมล และสร�งองคคว�มร มทกษะ

ก�รตคว�มและลงขอสรปจ�กขอมล

17



- สอส�รคว�มคดคว�มรจ�กผลก�รสำ�รวจตรวจสอบโดยก�รพด

เขยน จดแสดง หรอใชเทคโนโลยส�รสนเทศ ทำ�ง�นรวมกบผอนอย�งสร�งสรรค

แสดงคว�มคดเหนของตนเอง และยอมรบฟงคว�มคดเหนของผอน มทกษะก�ร

จดกระทำ�ขอมลและสอคว�มหม�ย

6.3 คณลกษณะ : ผเรยนมวนยใฝเรยนรและมงมนในก�รทำ�ง�น

แหลงทม�ของขอมล

1. คณะคร โรงเรยนพบลอปถมภ

สำ�นกง�นเขตพนทก�รศกษ�

ประถมศกษ�กรงเทพมห�นคร

2. คณะคร โรงเรยนบ�นเชยงด�ว


ประถมศกษ�เชยงใหมเขต3

3. น�งส�วจร�พรอ�บสวรรณ โรงเรยนบ�นศ�ลเจ�ไกตอ


ประถมศกษ�นครสวรรคเขต2

4. น�งเกษรเทศน� โรงเรยนอนบ�ลล�ดย�ว


ประถมศกษ�นครสวรรคเขต2

5. น�งอจฉร�อ�ภ�ศรกล โรงเรยนบ�นพซ�ง


ประถมศกษ�สระบรเขต1

18



6. น�ยเอกสทธปยะแสงทอง โรงเรยนคณะร�ษฎรบำ�รงปทมธ�น


มธยมศกษ�เขต4

7. น�ยไพศ�ลแกวจน โรงเรยนโคกกระทอนกตตวฒวทย�



8. น�ยสนทรส�ระพล โรงเรยนเหล�ค�มพทย�คม

รชมงคล�ภเษก



19



ภาคผนวก

❖ ใบคว�มรท 1 เรอง ปฏกรย�เคม

❖ ใบคว�มรท 2 เรอง พลงง�นกบก�รเกดปฏกรย�เคม

❖ ใบคว�มรท 3 เรอง ก�รใชส�รเคมในชวตประจำ�วน

❖ ใบคว�มรท 4 เรอง หนและก�รเปลยนแปลง

❖ ใบกจกรรมท 1 เรอง ปฏกรย�เคม

❖ ใบกจกรรมท 2 เรอง พลงง�นกบก�รเกดปฏกรย�เคม

❖ ใบกจกรรมท 3 เรอง ก�รใชส�รเคมในชวตประจำ�วน

❖ ใบกจกรรมท 4 เรอง หนและก�รเปลยนแปลง

❖ แบบประเมนผลง�น

❖ เกณฑก�รใหคะแนน

❖ แบบประเมนกระบวนก�รทำ�ง�นกลม

❖ แบบประเมนพฤตกรรมก�รทำ�ง�นของนกเรยน (ร�ยบคคล)

❖ แบบประเมนสมรรถนะสำ�คญของผเรยน

❖ แบบประเมนคณลกษณะอนพงประสงค

21



ใบคว�มรท 1

เรอง ปฏกรย�เคม

ในธรรมช�ตหรอในชวตประจำ�วนจะพบเหนก�รเปลยนแปลงจำ�นวนม�ก

ทเปนก�รเกดปฏกรย�เคม หล�ยปฏกรย�เกดขนภ�ยในเวล�อนรวดเรว เชน

ก�รเผ�ไหมของแกสหงตมหรอนำ�มนเบนซน ก�รระเบดของดนปน ปฏกรย�

ระหว�งไอโอไดดไอออนกบเลด(II)ไอออนไดตะกอนสเหลองของเลด(II)ไอโอไดด

แตบ�งปฏกรย�เกดขนช�ม�ก เชน ก�รเกดสนมเหลก ก�รเน�เปอยของซ�กพช

ซ�กสตวหรอก�รแขงตวอย�งสมบรณของคอนกรต

ก�รเกดปฏกรย�เคม เปนก�รเปลยนแปลงของส�รทไดผลตภณฑของ

ส�รทแตกต�งจ�กส�รเดมโดยอ�จสงเกตจ�กก�รเปลยนสของส�รก�รเกดตะกอน

ก�รเกดฟองก�ซก�รเกดระเบดหรอประก�ยไฟ

ก�รเกดปฏกรย�เคมจะตองมส�รใหมเกดขนเสมอ มก�รเปลยนแปลง

องคประกอบภ�ยในและมผลทำ�ใหมก�รเปลยนแปลงสมบตท�งก�ยภ�พของส�รดวย

ทำ�ใหส�รใหมทเกดขนมสมบตแตกต�งไปจ�กส�รเดม เชน ก�รเกดสนมเหลก

ก�รเผ�ไหมของเชอเพลงก�รสงเคร�ะหดวยแสงเปนตน

22



ตวอย�งก�รเปลยนแปลงท�งเคม

1.โลหะโซเดยมทำ�ปฏกรย�กบนำ�ไดส�รใหมคอโซเดยมไฮดรอกไซด

และแกสไฮโดรเจน

2.ก�รเกดสนมเหลก

3.ก�รเผ�ไหมก�รสนด�ป

4.ก�รหยอนหนปนลงในนำ�กรด

5.ก�รหมก

6.ก�รถลงแร

7.ปฏกรย�ในแบตเตอร

8.ผลไมสกเนอเน�

การเกดสนมเหลก การเผาไหม การสนดาป

ผลไมสก การหมก

23




เรอง พลงง�นกบก�รเกดปฏกรย�เคม

พลงง�นกบก�รเกดปฏกรย�เคม

พลงง�นเคม(ChemicalEnergy)เปนพลงง�นศกยทแฝงอยในโครงสร�ง

ของส�ร เชน อยในรปของนำ�มนเชอเพลง ไขมน เปนตน ซงเมอเกดก�รเผ�ไหม

จะปลอยพลงง�นเคมออกม�และนำ�ม�ใชประโยชนได พลงง�นเคมเปนพลงง�น

ทมสวนเกยวของและสำ�คญกบสงมชวตม�ก พลงง�นเคมเมอใชก�รเปลยนแปลง

พลงง�นระหว�งระบบกบสงแวดลอมเปนเกณฑจะแบงปฏกรย�ได2ประเภทดงน

1. ปฏกรย�ค�ยคว�มรอน (Exothermic Reaction)เปนปฏกรย�

ทเกดขนแลวระบบจะค�ยพลงง�นใหกบสงแวดลอม

ตวอย�งก�รเกดปฏกรย�เคมแบบค�ยคว�มรอน โดยก�รทดลอง

หยดกลเซอรนลงบนเกลดโพแทสเซยมเปอรแมงก�เนต (ด�งทบทม) ไวสกคร

จะทำ�ใหเกดปฏกรย�ค�ยคว�มรอนมเปลวไฟลกไหมขนดงภ�พ

ปฏกรยาระหวางกลเซอรนกบดางทบทม

24



ตวอย�งปฏกรย�ค�ยคว�มรอนในชวตประจำ�วน เชน ก�รเผ�ไหมของ

ส�รต�งๆ ก�รยอยอ�ห�รหรอสนด�ปอ�ห�รในร�งก�ย ก�รระเบด ก�รจดพล

เปนตน

2. ปฏกรย�ดดคว�มรอน (Endothermic Reaction)เปนปฏกรย�

ทเกดขนแลวระบบจะดดพลงง�นจ�กสงแวดลอมทำ�ใหอณหภมของสงแวดลอม

เยนลง สมผสจะรสกเยน สงมชวตทกชนดตองใชพลงง�น (Energy) ในก�รทำ�

กจกรรมต�งๆ ไดแก ก�รห�ยใจ ก�รเจรญเตบโต ก�รเคลอนไหว ก�รขบถ�ย

ก�รลำ�เลยงส�ร พลงง�นสวนใหญทสงมชวตไดจ�กก�รสล�ยส�รอ�ห�ร

ดวยกระบวนก�รท�งเคมและพลงง�นทไดเปนพลงง�นเคมซงพลงง�นเคมจะเกดขนได

จะตองม�จ�กปฏกรย�เคม

25




เรอง ก�รใชส�รเคมในชวตประจำ�วน

ปฏกรย�เคมในชวตประจำ�วน

ในชวตประจำ�วนเร�จะตองเกยวของกบส�รหล�ยชนด ซงมส�รเคม

เปนองคประกอบ ซงเปนผลผลตทเกดจ�กก�รทำ�ปฏกรย�เคมของส�รทมอยบน

พนโลกเกอบทงสน เมอเร�ทร�บวธก�รเกดปฏกรย�แลว เร�กส�ม�รถนำ�คว�มร

ม�ใชในก�รสร�งผลตภณฑต�งๆ และปองกนก�รเกดปฏกรย�เคมนนกบสงต�งๆ

ในชวตประจำ�วนเพอรกษ�สภ�พของสงนนใหส�ม�รถใชง�นไดน�นขนในก�รจำ�แนก

ส�รเคมนน ส�ม�รถจำ�แนกไวดงน ส�รปรงแตงอ�ห�ร เครองดม ส�รทำ�คว�ม

สะอ�ดส�รกำ�จดแมลงและส�รกำ�จดศตรพชและเครองสำ�อ�ง

ตวอย�งส�รเคมในชวตประจำ�วน

❖ ส�รเคมทใชในก�รชำ�ระล�งเชนสบแชมพย�สฟนผงซกฟอก

❖ ส�รเคมทใชในก�รแปรรปและประกอบอ�ห�ร เชน เกลอ นำ�ต�ล

นำ�สมส�ยชส�รกนบดสผสมอ�ห�ร

❖ ส�รเคมทใชเปนย�รกษ�โรค

❖ ส�รเคมทใชในก�รเกษตรเชนปยย�ฆ�แมลงย�ปร�บศตรพช

❖ ส�รเคมทใชในก�รแหลงพลงง�นเชนนำ�มนก�ซธรรมช�ตถ�นหน

❖ ส�รเคมทใชเปนวตถดบในก�รผลตสงของเครองใชต�งๆ เชน แกว

เซร�มกพล�สตกกระด�ษปนซเมนตสท�บ�นฯลฯแมแตเสอผ�เครองแตงก�ย

ของเร�เองกมสวนประกอบม�จ�กส�รเคมไดแกเสอผ�ททำ�ม�จ�กเสนใยสงเคร�ะห

จะเหนไดว�ส�รเคมมประโยชนตอชวตประจำ�วนของเร�เปนอย�งม�กแตอย�งไร

กต�มส�รเคมแตละชนดกมโทษตอร�งก�ยอยเชนเดยวกนเชนย�ฆ�แมลงทเจอปน

ม�ในผกผลไม

26



❖ สส�รกนบดส�รเจอปนหรอส�รปรงแตงอนๆทผสมม�ในอ�ห�ร

❖ เขม�ไอเสยและก�ซทปลอยออกม�จ�กก�รเผ�ไหมของย�นพ�หนะ

เครองจกร

❖ ก�รรบประท�นย�บ�งชนดเปนเวล�น�นๆ

❖ ส�รเสพตดส�รระเหยเชนสร�บหรทนเนอร

ผลผลตจ�กปฏกรย�เคม

จ�กก�รเกดปฏกรย�เคมต�งๆ ส�ม�รถนำ�ผลทเกดจ�กปฏกรย�เคม

ม�ประยกตใชใหเกดประโยชนดงน

1.โซด�ไฟส�ม�รถนำ�ม�ทำ�คว�มสะอ�ดพนเชนพนหองนำ�เกดจ�ก

ปฏกรย�ดงสมก�ร

โซเดยม + นำ� โซเดยมไฮดรอกไซด (โซด�ไฟ)

NaoH (s) + H2O (I) Na + (ag) + OH- (ag)

2. โซด�ซกผ�เกดจ�กกระบวนก�รทซบซอนหล�ยขนตอนในประเทศไทย

มกใชกระบวนก�รทเรยกว�โซลเวย(Solvay)โดยมส�รตงตนเปนโซเดยมคลอไรด

หนปนและแกสแอมโมเนย

27



โซเดยมคลอไรด + หนปน โซเดยมค�รบอเนต

3. ส�รทใชถลงโลหะ สวนใหญนยมใชในก�รอตส�หกรรมถลงแร

เกดปฏกรย�ดงสมก�ร

หนปน แคลเซยมออกไซด

4.ก�รเผ�แกว มนษยนำ�แกวม�ผลตเปนเครองใชต�งๆ เชน แกว

จ�นและขวดต�งๆเปนตนแกวเกดจ�กปฏกรย�ดงสมก�ร

ทร�ย + แคลเซยมออกไซด (ปนข�ว) + โซเดยมค�รบอเนต (โซด�ซกผ�) แกว

28



ทำ�อย�งไรใหปลอดภยขณะใชส�รเคม

1.เลอกใชผลตภณฑทไมเปนพษแทน

2.อ�นฉล�กและปฏบตต�มวธก�รใชทกครง

3.สวมถงมอและเสอคลมทกครง ถ�ผลตภณฑส�ม�รถทำ�ใหเกด

อนตร�ยไดโดยก�รสมผสตอผวหนง

4.สวมแวนต�ปองกนส�รเคมถ�ผลตภณฑส�ม�รถทำ�ใหเกดอนตร�ย

ตอต�

5.ห�มสวมคอนแทคเลนสเมอใชตวทำ�ละล�ยอนทรย เชน ทนเนอร

เปนตน

6.หยดใชผลตภณฑทนทถ�รสกวงเวยนปวดทองคลนไสอ�เจยนหรอ

ปวดศรษะ

7.ควรใชผลตภณฑส�รเคม ในทท มอ�ก�ศถ �ยเทไดสะดวก

ถ�เปนไปไดควรใชผลตภณฑในทโลงแจง

8.ห�มสบบหรเมอใชผลตภณฑทส�ม�รถตดไฟได

9.ห�มผสมผลตภณฑส�รเคมเอง เนองจ�กส�รเคมบ�งชนดอ�จทำ�

ปฏกรย�ตอกนเกดเปนไอควนพษหรออ�จระเบดได

10. พบแพทยทนทถ�สงสยว�ไดรบส�รพษหรอไดรบอนตร�ยเมอสมผส

กบส�รเคมทใชภ�ยในบ�น

วธหลกเลยงส�รเคมอนตร�ยทพบบอยในชวตประจำ�วน

1. ก�รซออ�ห�รรบประท�น ใหเลอกอ�ห�รทมคณภ�พมประโยชน

ถกลกษณะเลอกก�รซออ�ห�รทปรงสกสะอ�ดและมภ�ชนะปดเรยบรอย

29



ทมา : http://mutdteam.wordpress.com http://oldweb.pharm.su.ac.th/Chemistry-in-Life/index2.html

2. ควรเลอกใชเครองสำ�อ�งทไมผสมส�รปรอท ผลตภณฑทผ�น อย.

ตองอ�นสล�กกอนใช มก�รตรวจสอบอ�ยก�รใชง�น วนหมดอ�ย พย�ย�มเลอก

ผลตภณฑทไมผสมส อปกรณทใชทเกยวของกบก�รรบประท�นกควรเลอกใชให

ถกประเภท เชน อนอ�ห�รโดยใชผลตภณฑทระบว�ใหใชกบเครองไมโครเวฟได

เปนตน

3. เลอกใชผลตภณฑทม�จ�กธรรมช�ต เนองจ�กผลตภณฑประเภทน

มคว�มปลอดภยและไมมอนตร�ย

4. หลกเลยงก�รใชขวดนำ�พล�สตกใสซำ�ๆ กนหล�ยครง เพร�ะ

พล�สตกประเภทนมอ�ยก�รใชง�นสนอ�จทำ�ใหเกดส�รปนเปอนได

5. หลกเลยงก�รรบประท�นอ�ห�รกระปอง ใหพย�ย�มกนอ�ห�รสด

หรออ�ห�รทปรงเอง

6. เลอกผกและผลไมทสดและใหม เนองจ�กปจจบนผกและผลไม

มกมก�รใชย�ฆ�แมลงและใชส�รเคมเพอใหผกผลไมสด มก�รใชแวกเพอให

ผลไมเง�เวล�รบประท�นควรล�งใหสะอ�ดและปอกเปลอกผลไมทแวกใหเง�

7. เลอกสนค�เกษตรและอ�ห�รทมคณภ�พและคว�มปลอดภย

โดยเลอกสนค�ทไดรบเครองหม�ยQ

8. หลกเลยงก�รใชปยเคมในสวนไมประดบทบ�นใหเลอกใชปยหมก

จ�กธรรมช�ตแทน

30




เรอง หนและก�รเปลยนแปลง

หน(Rock)เปนมวลของแขงทประกอบขนดวยแรชนดเดยวกนหรอหล�ยชนดรวมตวกนอยต�มธรรมช�ตหนแบงต�มลกษณะก�รเกดออกเปน3ประเภทคอหนอคนหนตะกอนและหนแปรโดยพจ�รณ�ลกษณะก�รเกดต�มวฏจกรหนอย�งไรกต�มหนแตละประเภทยงถกแบงยอยเปนชนดโดยพจ�รณ�จ�กขน�ดผลก องคประกอบของตะกอน หรอลกษณะก�รแปรสภ�พ ขนอยกบว�หนชนดนน เปนหนประเภทใด

ประเภทของหนต�งๆ

1. หนอคน (Igneus Rock) บ�งทเรยกว�หนภเข�ไฟเปนหนทเกดจ�กก�รเยนตวของล�ว� (Lava)หรอหนหนด (Magma)ทปะทจ�กเปลอกโลกหรอภเข�ไฟหนอคนมอย2%ของหนบนเปลอกโลกตวอย�งหนอคนมดงน

1.1 หนแกรนต (Granite) เปนหนอคนแทรกซอนทเยนตวลงภ�ยในเปลอกโลกอย�งช�ๆจงมเนอหย�บซงประกอบดวยผลกขน�ดใหญของแรควอรตซ สเท�ใสแรเฟลดสป�รสข�วขนและแรฮอรนแบลนดหนแกรนตแขงแรงม�กช�วบ�น ใชทำ�ครกเชนครกอ�งศล�ภเข�หนแกรนตมกเตยและมยอดมนเนองจ�กเปลอกโลก ซงเคยอยชนบนสกกรอนผพงเผยใหเหนแหลงหนแกรนตซงอยเบองล�ง 1.2 หนบะซอลต (Basalt)เปนหนอคนพเนอละเอยดเกดจ�กก�รเยนตวของล�ว�มสเขมเนองจ�กประกอบดวยแรไพรอกซนเปนสวนใหญอ�จมแรโอลวน ปนม�ดวย เนองจ�กเกดขนจ�กแมกม�ใตเปลอกโลก หนบะซอลตหล�ยแหง ในประเทศไทยเปนแหลงกำ�เนดอญมณ(พลอยชนดต�งๆ)เนองจ�กแมกม�ดนผนกแร ซงอยลกใตเปลอกโลกใหโผลขนม�เหนอพนผว 1.3 หนไรโอไลต (Ryolite) เปนหนอคนพซงเกดจ�กก�รเยนตวของล�ว�มเนอละเอยดซงประกอบดวยผลกแรขน�ดเลก มแรองคประกอบเหมอนกบหนแกรนตแตทว�ผนกเลกม�กจนไมส�ม�รถมองเหนไดสวนม�กมสชมพและสเหลอง

31



1.4 หนแอนดไซต (Andesite) เปนหนอคนพ ซงเกดจ�กก�รเยนตวของล�ว�ในลกษณะเดยวกบหนไรโอไรต แตมองคประกอบของแมกนเซยมและเหลกม�กกว�จงมสเขยวเขม 1.5 หนพมมช (Pumice) เปนหนแกวภเข�ไฟชนดหนง ซงมฟองก�ซเลกๆอยในเนอม�กม�ยคล�ยฟองนำ�มสวนประกอบเหมอนหนไรโอไลตมนำ�หนกเบ�ลอยนำ�ไดช�วบ�นเรยกว�หนสมใชขดถภ�ชนะทำ�ใหมผวว�ว 1.6 หนออบซเดยน (Obsedian)เปนหนแกวภเข�ไฟซงเยนตวเรวม�กจนผลกมขน�ดเลกม�กเหมอนเนอแกวสดำ�

2. หนชนหรอหนตะกอน (Sedimentary Rock) คอหนทเกดจ�กก�รผพงของหนอคนหรอหนแปรทแตกตวเปนหนขน�ดเลก หรอเกดจ�กก�รผพง ของซ�กพชและซ�กสตว หรอทร�ย ดน โคลน และแรธ�ตต�งๆ แลวถกลมและ นำ�พดพ�ม�ตกตะกอนทบถมและอดตวเปนเวล�น�น หนชนมอย 75% ของหน บนเปลอกโลกตวอย�งหนชนหรอหนตะกอนมดงน

2.1 หนกรวดมน (Congromorate)หนตะกอนเนอหย�บประกอบดวยเศษหนกรวดขน�ดตงแต 2 มลลเมตรขนไป ฝงอยในเนอพนละเอยดขน�ดทร�ย หรอทร�ยแปง และมกมวตถประส�นจำ�พวกแคลเซยมค�รบอเนต เหลกออกไซดซลก�หรอดนกรวดเหล�นมลกษณะมนหรอกลมเพร�ะนำ�พดพ�ม�ไกลจ�กแหลงกำ�เนดเดมใชทำ�หนประดบหนกอสร�ง 2.2 หนทร�ย (Sandstone)หนตะกอนเนอหย�บจบดระค�ยมอประกอบดวยเศษหนทมลกษณะกลม หรอเหลยมขน�ดเมดทร�ย ประสมอย ในเนอพน (Matrix) เนอละเอยด อ�จมวตถประส�น เชน ซลก� เหลกออกไซดหรอแคลเซยมค�รบอเนตประส�นเมดเศษหนต�งๆใหเก�ะกนแนนแขงเมดทร�ย ทประกอบเปนหนทร�ยสวนใหญจะเปนเมดควอรตซประม�ณรอยละ 85 - 90หนทร�ยมสต�งๆ กน เชน แดง เหลอง นำ�ต�ล เท� ข�ว อ�จเกดจ�กก�ร ตกตะกอนเนองจ�กนำ�หรอลมก�รแบงชนดของหนทร�ยขนอยกบขน�ดเมดตะกอน แรทประกอบอยในหน โครงสร�งภ�ยใน และชนดของวตถประส�น ประโยชน ใชทำ�หนประดบหนแกะสลกหนลบมด

32



2.3 หนดนด�น (Shale)หนตะกอนเนอละเอยดประกอบดวยแรดน(ClayMinerals) เปนสวนใหญ แรดนนเปนส�รผสมของอะลมเนยมซลเกตกบแมกนเซยมซลเกตในสดสวนต�งๆกนและมคณสมบตคอละเอยดม�กบกบนำ�แลวเหนยวตดมอ ใชทำ�เครองปนดนเผ� เซร�มก ใชเปนสวนประกอบในก�รทำ�ปนซเมนต 2.4 หนปน (Limestone)หนตะกอนเนอแนนประกอบดวยแคลเซยมค�รบอเนตม�กกว�รอยละ50โดยนำ�หนกไดแกแคลไซตหรออ�จจะมโดโลไมตดวยซงทำ�ปฏกรย�กบกรดเกลอหนปนเกดจ�กก�รทบถมของซ�กเปลอกหอยหรอสงมชวตอนๆ ทอ�ศยอยในทะเล หรอก�รตะกอนท�งเคม ก�รตกผลก ก�รเกด ผลกใหมหนปนทพบสวนม�กจะมซ�กฟอสซลเชนซ�กหอยปะก�รงประโยชน ใชทำ�หนประดบหนแกะสลกหนลบมด 3. หนแปร (Metamorphic Rock) คอ หนทเกดจ�กก�รแปรสภ�พของหนอคนและหนชน ซงไดรบคว�มรอน แรงดน และปฏกรย�เคม แตยงไมถง จดหลอมเหลว จนทำ�ใหรปร�ง โครงสร�ง และสวนประกอบเปลยนไป หนแปร บ�งชนดยงแสดงเค�เดม บ�งชนดผดไปจ�กเดมม�กจนตองดร�ยละเอยดของเนอใน หรอสภ�พสงแวดลอม แตจะมองคประกอบเดยวกบตนกำ�เนด แตอ�จจะมก�รตกผลกของแรใหมทำ�ใหไดแรหรอหนชนดใหมหนแปรมอย23%ของหนเปลอกโลก ตวอย�งมดงน 3.1 หนไนส (Gneiss)หนแปรเนอหย�บประกอบดวยแรควอรตซเฟลดสป�ร และไมก� สลบกนอยเปนแถบ เกดจ�กหนอคนถกคว�มรอน และคว�มดน ทำ�ใหแยกแรสเขมและสออนออกม�เรยงตวขน�นเปนรวหรอแถบล�ยท�ง หยก คดโคง ห�งไมสมำ�เสมอ ประโยชนใชทำ�หนประดบ หนแกะสลก และกอสร�ง 3.2 หนควอรตไซต (Quartzite)หนแปรเนอละเอยดประกอบดวยแรควอรตซเปนสวนใหญเนอละเอยดเปนผลกคล�ยนำ�ต�ลทร�ยแกรงแตเปร�ะแปรสภ�พม�จ�กหนทร�ยเนองม�จ�กไดรบคว�มรอนและคว�มดนสงประโยชนใชทำ�หนกอสร�งอตส�หกรรมแกวและวสดทนไฟ

33



3.3 หนชนวน (Slate)หนแปรเนอเนยน เกดจ�กก�รแปรสภ�พหนดนด�น เนองจ�กไดรบคว�มรอนและคว�มกดดน ทำ�ใหมเนอละเอยด แขงแซะออกไดเปนแผนๆผวรอยแยกเรยบนวลมสต�งๆกนเชนเท�ดำ�แดงมวง และเขยวประโยชนใชทำ�กระด�นชนวนหนประดบและกระเบองมงหลงค�

3.4 หนออน (Marble) หนแปรเนอละเอยดประกอบดวยแรแคลไซตตกผลกใหม มขน�ดใหญขน เนอหนจะแววว�วขน โดยม�กมสข�วแตกพบสอนเชนชมพแดง เหลองนำ�ต�ลและดำ�ทำ�ปฏกรย�กบกรดเกลอประโยชนใชทำ�หนประดบหนแกะสลกอตส�หกรรมเคม

ก�รเปลยนแปลงของหนในธรรมช�ต

กระบวนก�รเปลยนแปลงของหน

จ�กคว�มจำ�เปนตองใชหนและแรต�งๆ ม�กม�ย เพอก�รกอสร�ง และสร�งผลตภณฑต�งๆ จงตองคนห�หนและแรธ�ตต�งๆ ม�ใชในก�รกอสร�งห�กเปนก�รกอสร�งขน�ดใหญเชนเขอนถนนอ�ค�รตองมสงเหล�นมสวนทำ�ให เปลอกโลกเปลยนแปลงไป นอกจ�กนนภ�ยในเปลอกโลกของเร�มแรงกดดนและอณหภมสงกว� ทผวโลกม�ก บรเวณเปลอกโลกชนในทประกอบดวยหนหลอมเหลวละล�ย ทรอนจด เรยกว� “หนหนด” หนหนดจะถกแรงกดดนอดไปต�มชนหน ห�กม แรงดนสงม�กและชนหนไมแขงพอ หนหนดจะดนชนหนทะลขนไปเปนปลอง เรยกว�“ภเข�ไฟระเบด”เมอหนหนดเยนตวลงจะกล�ยเปนหนอคนเมอหนอคน สล�ยตวและสกกรอนเปนเศษหน และตะกอนขน�ดต�งๆ แลวถกพดพ�ไป ทบถมจะเกดสะสมตวและแขงตวกล�ยเปนหนตะกอนหรอหนชน ห�กหนตะกอนไดรบคว�มรอนและแรงกดดนกจะกล�ยเปนหนแปร ห�กหนแปรและหนตะกอนมโอก�สจมลงใตเปลอกโลก เนองจ�กก�รเปลยนแปลงของเปลอกโลก กจะ หลอมตวกล�ยเปนหนหนดทเรยกว� “แมกม�” และห�กแมกม�เกดก�รแขงตว จะกล�ยเปนหนอคนไดอกครง

34



กระบวนก�รเปลยนแปลงและก�รหมนเวยนของหนอคน หนตะกอน หรอหนชนและหนแปรนเรยกว�“วฏจกรของหน”

วฏจกรของหน

นอกจ�กก�รเปลยนแปลงสภ�พของหนอคน หนตะกอน และหนแปรกลบไปกลบม�ต�มวฏจกรของหนแลว หนเหล�นยงมก�รเปลยนแปลงโดยหน จะมก�รผพงอยกบทซงแบงเปน 1.ก�รผพงอยกบทท�งก�ยภ�พ เปนก�รแตกสล�ยของหนเปนชนเลก ชนนอยลงเรอยๆ ซงจะไดเศษหนทมองคประกอบไมต�งจ�กหนตนกำ�เนด เชน ก�รผพงของหนเนองจ�กนำ�แขงก�รระเบดหนเปนตน 2.ก�รผพงอยกบทท�งเคมเกดจ�กนำ�ฝนละล�ยก�ซค�รบอนไดออกไซดทำ�ใหนำ�ฝนมสภ�พเปนกรดค�รบอนนกส�ม�รถกดกรอนหนใหเกดก�รผพงได 3. ก�รผพงอยกบทท�งชวภ�พ เกดขนโดยก�รกระทำ�ของสงมชวต โดยเฉพ�ะอ�จเกดจ�กก�รเตบโตของร�กพช ทำ�ใหเกดรอยแยกและรอยแตก ในหนทำ�ใหหนแตกเปนเศษหน เมอรวมกบก�รเน�เปอยผพงของซ�กพชซ�กสตวจะกล�ยเปนดน บรเวณทเกดกระบวนก�รนอ�จแผขย�ยไดกว�งขว�งสวนใหญ เกดขนบรเวณชนบนของเปลอกโลก

ทม� : http://portal.edu.chula.ac.th/lesa_cd/assets/document/ksa212/8...rocks_ properties.html http://sites.google.com/site/stonesandminerals/prapheth_khxng_him http://dearthamonwan.wordpress.com http://dmr.go.th/ewtadmin/ewt/dmr_weh/main.phy?filename=rocks

35



ใบกจกรรมท 1

เรอง ปฏกรย�เคม

(สำ�หรบนกเรยนชนมธยมศกษ�ปท 2)

คำ�ชแจง ใหนกเรยนศกษ�คนคว�และสรปองคคว�มรเกยวกบปฏกรย�เคม

แลวเขยนเปนแผนผงคว�มคด(MindMapping)ใหเข�ใจง�ยๆ

36




เรอง พลงง�นกบก�รเกดปฏกรย�เคม


คำ�ชแจง ใหนกเรยนศกษ�คนคว�และสรปองคคว�มรเกยวกบพลงง�นกบก�รเกด

ปฏกรย�เคมแลวเขยนเปนแผนผงคว�มคด(MindMapping)ใหเข�ใจง�ยๆ

37






คำ�ชแจง ใหนกเรยนศกษ�คนคว�และสรปองคคว�มรเกยวกบก�รใชส�รเคม

ในชวตประจำ�วน แลวเขยนเปนแผนผงคว�มคด (MindMapping)

ใหเข�ใจง�ยๆ

38




เรอง หนและก�รเปลยนแปลง

(สำ�หรบนกเรยนชนประถมศกษ�ปท 6)

คำ�ชแจง ใหนกเรยนศกษ�คนคว�และสรปองคคว�มรเกยวกบหนและก�รเปลยนแปลง

แลวเขยนเปนแผนผงคว�มคด(MindMapping)ใหเข�ใจง�ยๆ

39



แบบประเมนผลง�น

ชอ-น�มสกล.........................................................................ชน............................

กจกรรม...................................................................................................................

คำ�ชแจง ใหครผสอนประเมนผลง�นของนกเรยน แลวเขยนเครองหม�ย✓

ลงในชองทตรงกบระดบคะแนน(ดเกณฑก�รใหคะแนน)

ผประเมน

ประเดนทประเมน ตนเอง เพอน คร

4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1

1.ผลง�นตรงกบจดประสงคทกำ�หนด

2.ผลง�นมคว�มถกตองสมบรณ

3.ผลง�นมคว�มคดสร�งสรรค

4.ผลง�นมคว�มเปนระเบยบ

5.ผลง�นเสรจต�มเวล�ทกำ�หนด

รวม

รวมทกร�ยก�ร

เฉลย

ผประเมน.......................................... ............./............/............

40



เกณฑก�รใหคะแนน

คะแนน ประเดนทประเมน 4 3 2 1

1.ผลง�นตรงกบ

จดประสงค

ทกำ�หนด

2.ผลง�นม

คว�มถกตอง

สมบรณ

3.ผลง�นมคว�ม

คดสร�งสรรค

4.ผลง�น

มคว�มเปน

ระเบยบ

ผลง�น

สอดคลองกบ


ทกประเดน

เนอห�ส�ระ

ของผลง�น

ถกตอง

ครบถวน

ผลง�น

แสดงออก

ถงคว�มคด

สร�งสรรค

แปลกใหม

และเปนระบบ

ผลง�นมคว�ม

เปนระเบยบ

แสดงออกถง

คว�มประณต

ผลง�น



เปนสวนใหญ



ถกตอง


ผลง�น

มแนวคด


แตยงไมเปน

ระบบ

ผลง�นสวน

ใหญมคว�ม


แตยงมขอ

บกพรอง

เลกนอย

ผลง�น



บ�งประเดน



ถกตอง

เปนบ�ง

ประเดน

ผลง�น

มคว�มน�สนใจ

แตยงไมม

แนวคด




แตมขอ

บกพรอง

บ�งสวน

ผลง�น

ไมสอดคลอง

กบจดประสงค



ไมถกตอง


ผลง�น

ไมแสดง

แนวคดใหม

ผลง�น

สวนใหญ

ไมเปนระเบยบ

และมขอ

บกพรอง

41




5.ผลง�นเสรจ

ต�มเวล�


สงผลง�น




ช�กว�เวล�


1-2วน




3-5วน




5วนขนไป

เกณฑก�รตดสน

คะแนน17-20 หม�ยถงดม�ก

คะแนน13-16 หม�ยถงด

คะแนน9-12 หม�ยถงพอใช

คะแนน5-8 หม�ยถงปรบปรง

42



คะแนน ร�ยก�รประเมน 3 2 1

แบบประเมนกระบวนก�รทำ�ง�นกลมกลมท(ชอกลม)..........................................................................................................

สม�ชกในกลม 1. ...........................................2. ...........................................

3. ...........................................4............................................

5. ...........................................6. ...........................................

คำ�ชแจง ใหครผสอนประเมนก�รทำ�ง�นของนกเรยน แลวเขยนเครองหม�ย✓

ในชองทตรงกบคว�มเปนจรงเปนร�ยกลม

1.มก�รปรกษ�และว�งแผนรวมกนกอน

ก�รทำ�ง�น

2.มก�รแบงหน�ทอย�งเหม�ะสมและทำ�

ต�มหน�ททกคน

3.มก�รปฏบตง�นต�มขนตอน

4.มก�รใหคว�มชวยเหลอ

5.ส�ม�รถทำ�ง�นไดสำ�เรจต�มวตถประสงค

6.ทำ�ง�นเสรจทนต�มกำ�หนดเวล�

7.มคว�มคดรเรมสร�งสรรค

8.ส�ม�รถนำ�คว�มรทไดม�ประยกตใช

9.ส�ม�รถใหคำ�แนะนำ�กลมอนได

10.เกบวสดอปกรณเรยบรอยหลงเลกปฏบตง�น

ลงชอ..............................................ผประเมน

.............../............../.............

43




3 คะแนนหม�ยถงพฤตกรรมทปฏบตชดเจนและสมำ�เสมอ

2 คะแนนหม�ยถงพฤตกรรมทปฏบตชดเจนและบอยครง

1 คะแนนหม�ยถงพฤตกรรมทปฏบตบ�งครง





44



แบบประเมนพฤตกรรมก�รทำ�ง�นของนกเรยน (ร�ยบคคล)

ชอ-น�มสกล........................................................เลขท.................ชน...................

คำ�ชแจง ใหครผสอนประเมนพฤตกรรมก�รทำ�ง�นของนกเรยน แลวเขยน

เครองหม�ย✓ในชองทตรงกบคว�มเปนจรง

ลำ�ดบ ระดบคะแนน พฤตกรรมทสงเกต ท สมำ�เสมอ บอยครง บ�งครง ไมปฏบต (3) (2) (1) (0)

1 มสวนรวมในก�รแสดง

คว�มคดเหน

2 มคว�มกระตอรอรนในก�รทำ�ง�น

3 รบผดชอบในง�นทไดรบ

มอบหม�ย

4 มขนตอนในก�รทำ�ง�นอย�ง

เปนระบบ

5 ใชเวล�ในก�รทำ�ง�นอย�ง

เหม�ะสม

ลงชอ..............................................ผประเมน

.............../............../.............

45




3 คะแนนหม�ยถงปฏบตเปนประจำ�สมำ�เสมอ

2 คะแนนหม�ยถงปฏบตบอยครง

1 คะแนนหม�ยถงปฏบตเปนบ�งครง

0 คะแนนหม�ยถงไมปฏบต





46



แบบประเมนสมรรถนะสำ�คญของผเรยน

คำ�ชแจง ใหผสอนสงเกตพฤตกรรมของนกเรยนในระหว�งเรยนและนอก

เวล�เรยนแลวเขยนเครองหม�ย✓ลงในชองทตรงกบระดบคะแนน

สมรรถนะทประเมน

ระดบคะแนน

3 2 1

1. คว�มส�ม�รถในก�รสอส�ร

1.1 มคว�มส�ม�รถในก�รรบ-สงส�ร

1.2 มคว�มส�ม�รถในก�รถ�ยทอดคว�มรคว�มคด

คว�มเข�ใจของตนเองโดยใชภ�ษ�อย�งเหม�ะสม

1.3 ใชวธก�รสอส�รทเหม�ะสม

2. คว�มส�ม�รถในก�รคด

2.1 มคว�มส�ม�รถในก�รคดวเคร�ะหเพอก�รสร�งองคคว�มร

2.2 มคว�มส�ม�รถในก�รคดเปนระบบเพอก�รสร�งองคคว�มร

3. คว�มส�ม�รถในก�รแกปญห�

3.1 แกปญห�โดยใชเหตผล

3.2 แสวงห�คว�มรม�ใชในก�รแกปญห�

3.3 ตดสนใจโดยคำ�นงถงผลกระทบตอตนเองและผอน

4. คว�มส�ม�รถในก�รใชทกษะชวต

4.1 ทำ�ง�นและอยรวมกบผอนดวยคว�มสมพนธอนด

4.2 มวธแกไขคว�มขดแยงอย�งเหม�ะสม

47



สมรรถนะทประเมน


3 2 1

5. คว�มส�ม�รถในก�รใชเทคโนโลย

5.1 เลอกใชขอมลในก�รพฒน�ตนเองอย�งเหม�ะสม

5.2 เลอกใชขอมลในก�รทำ�ง�นและอยรวมกบผอน

อย�งเหม�ะสม

ลงชอ..............................................ผประเมน

.............../............../.............


3คะแนนหม�ยถงพฤตกรรมทปฏบตชดเจนและสมำ�เสมอ

2คะแนนหม�ยถงพฤตกรรมทปฏบตชดเจนและบอยครง

1คะแนนหม�ยถงพฤตกรรมทปฏบตเปนบ�งครง

48



ลงชอ..............................................ผประเมน

.............../............../.............




1คะแนนหม�ยถงพฤตกรรมทปฏบตเปนบ�งครง

แบบประเมนคณลกษณะอนพงประสงค

คำ�ชแจง ใหผสอนสงเกตพฤตกรรมของนกเรยนในระหว�งเรยนและนอก


คณลกษณะ ร�ยก�รทประเมน


อนพงประสงค 3 2 1

1.มวนย 1.1เข�เรยนตรงเวล�

1.2แตงก�ยเรยบรอยเหม�ะสมกบก�ลเทศะ

1.3ปฏบตต�มกฎระเบยบของหอง

2.ใฝเรยนร 2.1แสวงห�ขอมลจ�กแหลงเรยนรต�งๆ

2.2มก�รจดบนทกคว�มรอย�งเปนระบบ

2.3 สรปคว�มรไดอย�งมเหตผล

3.มงมนในก�รทำ�ง�น 3.1มคว�มตงใจและพย�ย�มในก�รทำ�ง�น

ทไดรบมอบหม�ย

3.2มคว�มอดทนและไมทอแทตออปสรรค

เพอใหง�นสำ�เรจ

49




ก�รจดกจกรรมก�รเรยนรแบบวทย�ศ�สตร (Scientific Method)

เปนกระบวนก�รเรยนรทไดนำ�ระเบยบวธก�รท�งวทย�ศ�สตรม�ใชแสวงห�คว�มร

โดยผเรยนคดคนห�วธก�รแกปญห�ต�งๆอย�งเปนระบบโดยใชลำ�ดบขนก�รสอน

ทง5ขนดงตอไปน

1.1ขนกำ�หนดปญห� เปนขนทผสอนนำ�เสนอปญห�ใหผ เรยน

คดห�คำ�ตอบ เพร�ะปญห�จะทำ�ใหผเรยนเกดคว�มสนใจ อย�กรอย�กเหน

เกดคว�มกระตอรอรนทจะแกไข สำ�หรบปญห�ทใชในก�รเรยนรนนควรจะเปน

ปญห�ทเกยวของกบผเรยน ซงผสอนอ�จนำ�เสนอไดหล�ยวธ เชน ก�รนำ�เสนอ

วตถสงของเหตก�รณหรอสถ�นก�รณบ�งอย�งทเปนปญห�แกผเรยนเปนตน

1.2ขนกำ�หนดสมมตฐ�น เปนขนทผสอนใหผเรยนตงสมมตฐ�น

เพอค�ดคะเนคำ�ตอบหรอส�เหตของปญห�จ�กคว�มรและประสบก�รณเดมรวมทง

ใหผเรยนว�งแผนห�วธก�รทจะคนคว�ห�ขอมลม�จ�กแหลงต�งๆ เพอทดสอบ

สมมตฐ�นอนจะนำ�ไปสคำ�ตอบของปญห�

1.3ขนรวบรวมขอมล ผสอนใหผเรยนศกษ�คนคว� เพอเกบรวบรวม

ขอมลต�มแผนทว�งไวซงอ�จจะเปนก�รศกษ�จ�กตำ�ร�ก�รสมภ�ษณผเชยวช�ญ

ก�รสบคนขอมลจ�กแหลงเรยนรต�งๆ หรอทำ�ก�รทดลองแลวจดบนทกและ

รวบรวมขอมล ซงในขนนจะเปนขนของก�รทดลองและลงมอแกปญห�ดวย

จงเปนขนก�รเรยนรของผเรยนเองโดยก�รปฏบตจรงเปนสวนใหญ


แบบวทยาศาสตร (Scientific Method)

50



1.4ขนทดสอบสมมตฐ�น เปนขนทผเรยนนำ�ขอมลทรวบรวมไดม�

ทำ�ก�รวเคร�ะหวนจฉยว�มคว�มถกตองเทยงตรงและเชอถอไดม�กนอยเพยงใด

และวเคร�ะหเพอใหไดขอสรป

1.5ขนสรปและประเมนผล เปนขนสรปและก�รนำ�ไปใชดำ�เนนก�ร

ดงน

1) ผสอนและผเรยนชวยกนสรปขอคนพบเรยบเรยงใหเปน

หลกก�ร แนวท�ง หรอระเบยบ โดยอ�จเรยบเรยงเปนเรองหรอบทคว�ม

เพอก�รนำ�ไปใช

2) ตรวจสอบและพจ�รณ�ว�ผลก�รศกษ�ทดลองนนไดผล

สอดคลองกบสมมตฐ�นไวลวงหน�หรอไมถ�ไมสอดคลองตองแกไขใหมใหถกตอง

ตอไป

กรณท 1 ชนมธยมศกษ�ปท 2


2.1เพอใหผเรยนส�ม�รถทดลอง และอธบ�ยก�รเปลยนแปลง

สมบตมวล และพลงง�นเมอส�รเกดปฏกรย�เคม รวมทงอธบ�ยปจจยทมผลตอ

ก�รเกดปฏกรย�เคม

2.2เพอใหผเรยนส�ม�รถทดลอง อธบ�ย และเขยนสมก�รเคม

ของปฏกรย�ของส�รต�งๆและนำ�คว�มรไปใชประโยชน

2.3เพอใหผเรยนส�ม�รถสบคนขอมลและอภปร�ยผลของส�รเคม

ปฏกรย�เคมตอสงมชวตและสงแวดลอม

2.4เพอใหผเรยนส�ม�รถสบคนขอมลและอธบ�ยก�รใชส�รเคม

อย�งถกตองปลอดภยวธปองกนและแกไขอนตร�ยทเกดขนจ�กก�รใชส�รเคม

51







ก�รเปลยนแปลงสถ�นะของส�ร ก�รเกดส�รละล�ย ก�รเกดปฏกรย�

มกระบวนก�รสบเส�ะห�คว�มรและจตวทย�ศ�สตร สอส�รสงทเรยนร และ

นำ�คว�มรไปใชประโยชน

ตวชวด

ว3.2ม.2/1 ทดลองและอธบ�ยก�รเปลยนแปลงสมบตมวล

และพลงง�นเมอส�รเกดปฏกรย�เคม รวมทง

อธบ�ยปจจยทมผลตอก�รเกดปฏกรย�เคม

ว3.2ม.2/2 ทดลองอธบ�ยและเขยนสมก�รเคมของปฏกรย�

ของส�รต�งๆและนำ�คว�มรไปใชประโยชน

ว3.2ม.2/3 สบคนขอมลและอภปร�ยผลของส�รเคมปฏกรย�

เคมตอสงมชวตและสงแวดลอม

ว3.2ม.2/4 สบคนขอมลและอธบ�ยก�รใชส�รเคมอย�งถกตอง

ปลอดภย วธปองกนและแกไขอนตร�ยทเกดขน

จ�กก�รใชส�รเคม







52



ตวชวด

ว8.1ม.2/1 ตงคำ�ถ�มทกำ�หนดประเดน หรอตวแปรทสำ�คญ

ในก�รสำ�รวจตรวจสอบหรอศกษ�คนคว�เรองทสนใจ

ไดอย�งครอบคลมและเชอถอได



ว8.1ม.2/3 เลอกเทคนควธก�รสำ�รวจตรวจสอบทงเชงปรม�ณ

และเชงคณภ�พทไดผลเทยงตรงและปลอดภย

โดยใชวสดและเครองมอทเหม�ะสม

ว8.1ม.2/4 รวบรวมขอมลจดทำ�ขอมลเชงปรม�ณและคณภ�พ

ว8.1ม.2/5 ว เคร�ะหและประเมนคว�มสอดคลองของ

ประจกษพย�นกบขอสรปทงทสนบสนนหรอขดแยง

กบสมมตฐ�น และคว�มผดปกตของขอมลจ�ก




ขนท 1 กำ�หนดปญห�

ครจดกจกรรมใหนกเรยนไดสงเกตจ�กสถ�นก�รณหรอของจรง

และใชคำ�ถ�มกระตนใหนกเรยนเกดคว�มสนใจ และตงคำ�ถ�มโดยครนำ�

ตะปเหลกทเปนสนมม�ใหนกเรยนสงเกต แลวตงคำ�ถ�มใหนกเรยนรวมอภปร�ย

ในประเดนตอไปน

1) นกเรยนคดว�ตะปเหลกทเปนสนมเกดจ�กอะไร

2) ก�รเปลยนแปลงน ทำ�ใหเกดส�รใหมขนม�หรอไม

เพร�ะอะไร

53



ขนท 2 ตงสมมตฐ�น

3) ครใหนกเรยนรวมกนค�ดคะเนคำ�ตอบ ก�รเกดสนม

ทตะปเหลก และคดห�วธทดลองทจะทร�บก�รเกดสนมทตะปเหลก และ

ก�รเปลยนแปลงของสงดงกล�วทำ�ใหเกดส�รใหมขนม�หรอไมเพร�ะอะไร

ขนท 3 รวบรวมขอมล

4) ครอธบ�ยคว�มหม�ยของก�รเกดปฏกรย�เคมและ

ยกตวอย�งผลของปฏกรย�เคมใหนกเรยนทร�บเชนก�รเกดสนมก�รขนร�ก�รเผ�ไหม

ก�รละล�ยก�รยอยอ�ห�รก�รสล�ยตวก�รเดอดและก�รกล�ยเปนแกสเปนตน

5) นกเรยนศกษ� คนคว� รวบรวมขอมลเพมเตม โดยแบง

นกเรยนออกเปนกลมกลมละประม�ณ4-5คนศกษ�ใบคว�มรเรองปจจยทมผล

ตอก�รเกดปฏกรย�เคมอนตร�ยทเกดจ�กก�รใชส�รเคมบ�งชนดและผลกระทบ

ของก�รใชส�รเคมตอสงมชวตและสงแวดลอมจ�กใบคว�มรทครเตรยมม�ใหและ

คนคว�เพมเตมจ�กหนงสอ ว�รส�ร ส�ร�นกรมวทย�ศ�สตร ส�ร�นกรมสำ�หรบ

เย�วชนและอนเทอรเนต

ขนท 4 ทดสอบสมมตฐ�น

6) นกเรยนแตละกลมว�งแผนก�รทดลอง โดยว�งแผน

กำ�หนดหวขอดงน

6.1)จดประสงคก�รทดลอง

6.2)วสดอปกรณทใช

6.3)ออกแบบวธก�รทดลองและก�รบนทกผล

6.4)ทดลองบนทกผลและวเคร�ะหขอมล

6.5)สรปผลก�รทดลอง

6.6)ตอบคำ�ถ�มท�ยกจกรรม

54



7) นกเรยนแตละกลมทำ�ก�รทดลองต�มวธดำ�เนนก�รทดลอง

ทรวมกนคดออกแบบไว สงเกตผลทเกดขน เกบรวบรวมขอมล และบนทกผล

ก�รทดลอง และชวยกนเขยนร�ยง�นก�รทดลองต�มขนตอนของวธก�รท�ง

วทย�ศ�สตร

8) วเคร�ะหผลก�รทดลองโดยตอบคำ�ถ�มตอไปน

8.1) ก�รทดลองครงนเกดปฏกรย�เคมหรอไม สงเกต

จ�กสงใด

8.2) นกเรยนส�ม�รถเรงใหเกดปฏกรย�เคมดวยวธก�รใด

8.3) ผลสรปก�รทดลองนคออะไร

ขนท 5 สร�งขอสรป

9) ครและนกเรยนรวมกนสรปผลจ�กก�รศกษ�ส�รเคม

ในผลตภณฑทใชในชวตประจำ�วน อนตร�ยทเกดจ�กก�รใชส�รเคมบ�งชนด

และผลกระทบของก�รใชส�รเคมตอสงมชวตและสงแวดลอมโดยเขยนเปนแผนท

คว�มคด(ConceptMap)หรอแผนผงคว�มคด(MindMapping)ลงในใบกจกรรม

ขนท 6 นำ�ไปประยกตใช

10) ตวแทนกลมนำ�เสนอกจกรรมก�รแสดงScienceshow

เกยวกบก�รเกดปฏกรย�ของส�รเคมในชวตประจำ�วน


1) ใบคว�มรท1เรองปจจยทมผลตอก�รเกดปฏกรย�เคม

2) ใบคว�มรท2เรองก�รใชส�รเคมในชวตประจำ�วน

3) ใบกจกรรมท1เรองก�รออกแบบก�รทดลอง

4) ใบกจกรรมท2เรองก�รใชส�รเคมในชวตประจำ�วน

55




1) ประเมนทกษะก�รทดลองระหว�งทำ�กจกรรม

2) ประเมนก�รเขยนร�ยง�นกจกรรมก�รทดลอง

3) ประเมนผลง�น ก�รแสดง Science Show เกยวกบ

ก�รเกดปฏกรย�ของส�รเคม

4) สงเกตพฤตกรรมก�รเรยนร

5) สงเกตพฤตกรรมก�รเข�รวมกจกรรมกลม




5.1ผเรยนไดทำ�กจกรรมดวยตนเองอย�งละเอยดทกขนตอน

5.2ผเรยนไดฝกว�งแผนก�รทำ�ง�นและก�รแสวงห�คว�มรดวยตนเอง

5.3ผเรยนไดฝกศกษ�คนคว� รวบรวมขอมล และนำ�ขอมลคว�มร

ม�จดกระทำ�ดวยตนเอง

5.4ผเรยนไดเรยนรจ�กสอและแหลงเรยนรอย�งหล�กหล�ย

5.5ผเรยนไดใชก�รคดผ�นก�รนำ�เสนอผลง�นดวยก�รแสดงScience

Show


6.1 คว�มร : ผเรยนมคว�มรคว�มเข�ใจเกยวกบปฏกรย�เคมปจจย

ทมผลตอก�รเกดปฏกรย�เคมและสมก�รเคม

56



6.2 สมรรถนะ : ผ เรยนมคว�มส�ม�รถในก�รสอส�ร ก�รคด

ก�รแกปญห�ก�รใชทกษะชวตและก�รใชเทคโนโลย

6.3 คณลกษณะ :ผเรยนมวนยใฝเรยนรและมงมนในก�รทำ�ง�น


น�งอรจร�แกวนล โรงเรยนบ�นสะเด�(ส�มคควทย�)


ประถมศกษ�บรรมยเขต3

57




❖ ใบคว�มรท 1 เรอง ปจจยทมผลตอก�รเกดปฏกรย�เคม

❖ ใบคว�มรท 2 เรอง ก�รใชส�รเคมในชวตประจำ�วน

❖ ใบกจกรรมท 1 เรอง ก�รออกแบบก�รทดลอง

❖ ใบกจกรรมท 2 เรอง ก�รใชส�รเคมในชวตประจำ�วน

❖ แบบประเมนทกษะก�รทดลอง

❖ เกณฑก�รประเมนทกษะก�รทดลอง

❖ แบบประเมนก�รเขยนร�ยง�นกจกรรมก�รทดลอง

❖ เกณฑก�รประเมนก�รเขยนร�ยง�นกจกรรมก�รทดลอง

❖ แบบประเมนผลง�นก�รแสดง Science Show เกยวกบ


❖ เกณฑก�รประเมนผลง�นก�รแสดง Science Show เกยวกบ


❖ แบบสงเกตพฤตกรรมก�รเรยนร

❖ เกณฑก�รสงเกตพฤตกรรมก�รเรยนร

❖ แบบสงเกตพฤตกรรมก�รทำ�ง�นกลม


59




เรอง ปจจยทมผลตอก�รเกดปฏกรย�เคม

ก�รเกดปฏกรย�เคม จะเปนก�รเปลยนแปลงท�งเคมทเกดขนและไดส�รชนดใหม(Product)ซงมคณสมบตต�งจ�กส�รตงตน(Reactant)และจะม ก�รเปลยนแปลงพลงง�นเกดขนดวย สวนปจจยทมผลตอก�รเกดปฏกรย�เคม ซงปฏกรย�เคมทเกดขนบ�งปฏกรย�เกดขนเรวบ�งปฏกรย�เกดขนช�ขนอยกบ ปจจยดงตอไปน

1. สมบตของส�รตงตน

ส�รแตละชนดมสมบตต�งกน จงมคว�มวองไวตอก�รเกดปฏกรย�ต�งกนดวย เชน แมกนเซยมส�ม�รถทำ�ปฏกรย�กบส�รละล�ยกรดและเกดเปนแกสไฮโดรเจนไดอย�งรวดเรว แตแมกนเซยมจะทำ�ปฏกรย�กบออกซเจนไดช� หรอโลหะโซเดยมทำ�ปฏกรย�กบนำ�เยนไดเรวม�ก ขณะทโลหะแมกนเซยมจะทำ� ปฏกรย�กบนำ�เยนไดช�แตจะเกดเรวขนเมอทำ�ปฏกรย�กบนำ�รอนเปนตน

2. คว�มเขมขนของส�รตงตน

ส�รตงตนทมคว�มเขมขนม�ก ปฏกรย�จะเกดเรว เนองจ�ก คว�มเขมขนของส�รทม�กจะมอนภ�คของส�รอยรวมกนอย�งหน�แนน อนภ�คของส�รจงมโอก�สชนกนแลวเกดปฏกรย�ไดรวดเรว เชน ปฏกรย�ระหว�งโลหะกบกรดถ�ใชกรดทมคว�มเขมขนสงเปนส�รตงตนจะทำ�ใหโลหะถกกดกรอนเรว

3. พนทผวของส�รตงตน

พนทผวของส�รตงตนจะมผลตอปฏกรย�เคม เชน ส�รตงตนทมสถ�นะเปนของแขงกบส�รอกชนดหนงทมสถ�นะเปนของเหลว ก�รเพมพนทผว ทเพมขนจะทำ�ใหของแขงมพนทสมผสกบของเหลวม�กขนก�รเกดปฏกรย�กเรวขน เชนก�รเคยวอ�ห�รใหละเอยดกอนกลนลงทองเพร�ะชวยใหอ�ห�รมขน�ดเลกลง ซงเปนก�รเพมพนทผวของอ�ห�รทำ�ใหกรดและเอนไซมในนำ�ยอยของกระเพ�ะอ�ห�ร ทำ�ปฏกรย�กบอ�ห�รไดเรวขน

60



4. อณหภม

อตร�ก�รเกดปฏกรย�เคมจะเพมขนเมออณหภมสงขน เนองจ�ก

อณหภมสงทำ�ใหอะตอมหรอโมเลกลของส�รเคลอนทไดเรวขน เชน ก�รบมผลไม

ในภ�ชนะทมฝ�ปดจะสกเรวกว�ผลไมทตงไวข�งนอก หรออ�ห�รทไมไดเกบไว

ในตเยนจะเน�เสยไดง�ยกว�อ�ห�รทเกบในตเยน เนองจ�กในตเยนมอณหภมตำ�

ซงชวยชะลอก�รเกดปฏกรย�เคมในอ�ห�รไดทำ�ใหเน�เสยช�ลง

5. ตวเรงปฏกรย�

ตวเรงปฏกรย�คอส�รทเตมลงไปในปฏกรย�แลวทำ�ใหเกดปฏกรย�

ไดเรวขน โดยทตวเรงปฏกรย�อ�จจะมสวนรวมในก�รเกดปฏกรย�หรอไมกได

แตเมอสนสดปฏกรย�ตวเรงปฏกรย�เหล�นยงคงมปรม�ณเท�เดมและมสมบต

เหมอนเดมโดยตวเรงปฏกรย�ทพบเชนเอนไซมอะไมเลสในนำ�ล�ยทชวยยอยแปง

เอนไซมเพปซนในกระเพ�ะอ�ห�รทชวยยอยโปรตนเอนไซมไซเมสทใชในกระบวน

ก�รหมกนำ�ต�ลกลโคสดวยยสตใหกล�ยเปนเอท�นอลและแกสค�รบอนไดออกไซด

ตวเรงปฏกรย� (Catalyst) ⇒ จะทำ�ใหปฏกรย�เกดเรว

6. ตวหนวงปฏกรย�

ตวหนวงปฏกรย�คอส�รทเตมลงไปในปฏกรย�แลวทำ�ใหปฏกรย�

เกดช�ลงหรอมผลยบยงปฏกรย� และเมอสนสดปฏกรย�ตวหนวงปฏกรย�ยงคง

มสมบตท�งเคมเหมอนเดมและมปรม�ณเท�เดมเชนก�รเตมวต�มนอในนำ�มนพช

เพอปองกนก�รเหมนหนหรอก�รยบยงก�รเน�เสยของอ�ห�รดวยก�รใสส�รกนบด

ตวหนวงปฏกรย� ⇒ จะทำ�ใหปฏกรย�เกดช�

ทมา : https://sites.google.com/ https://my.dek.d.com https://www.scimath.org สบคนวนท 5 พฤษภาคม 2559

61





ปฏกรย�เคมในชวตประจำ�วน

ส�รต�งๆ ในโลกรวมทงสงของเครองใชต�งๆ ลวนแตเปนผลผลต

ทเกดจ�กก�รทำ�ปฏกรย�เคมของส�รทมอยบนพนโลกเกอบทงสน เมอเร�ทร�บ

วธก�รเกดปฏกรย�แลว กส�ม�รถนำ�คว�มรม�ใชในก�รสร�งผลตภณฑต�งๆ

และปองกนก�รเกดปฏกรย�เคมนนกบสงต�งๆในชวตประจำ�วนเพอรกษ�สภ�พ

ของสงนนใหส�ม�รถใชง�นไดน�นขนตวอย�งผลผลตจ�กปฏรย�เคมตอไปน

1. โซด�ไฟหรอโซเดยมไฮดรอกไซด (NaOH) มสถ�นะเปนของแขง

สข�วหรออ�จอยในรปของเหลวทเปนส�รละล�ย ถอเปนส�รเคมทมคว�มสำ�คญ

ม�กในภ�คอตส�หกรรมโดยปจจบนมจำ�หน�ยทงในสถ�นะของแขงและของเหลว

บ�งครงเรยกกนว�ผงมนสวนในรปส�รละล�ยมกพบคว�มเขมขน50%

โซด�ไฟกอน เปนสถ�นะปกตของโซด�ไฟทอยในรปของแขง

มลกษณะเปนผลกหรอผงสข�ว มคณสมบตในก�รละล�ยนำ�ไดด เมอละล�ยนำ�

จะใหฤทธเปนด�งแกใชม�กในภ�คอตส�หกรรมและมใชบ�งในภ�คครวเรอนและ

ก�รเกษตร

โซดาไฟ

62



โซด�ไฟเหลว เปนผลตภณฑของโซด�ไฟทอยในรปของเหลวท

ละล�ยอยในตวทำ�ละล�ย(นำ�)มฤทธเปนด�งไมมกลนแตส�ม�รถเกดไอระเหยได

เมอสมผสจะลนเหมอนสบ ในปจจบนทพบม�ก ไดแก โซด�ไฟ32%และ 50%

เปนผลตภณฑทใชม�กในภ�คอตส�หกรรม

โซด�ซกผ�หรอโซเดยมค�รบอเนต (Na2CO

3) เปนส�รประกอบ

เกลอของกรดค�รบอนก มลกษณะเปนผงสข�ว ไมมกลน ส�ม�รถดดคว�มชน

จ�กอ�ก�ศไดดละล�ยไดในนำ�มฤทธเปนด�งแกเมอละล�ยนำ�และละล�ยไดเลกนอย

ในแอลกอฮอล

ส�ม�รถนำ�ม�ใชซกผ�ซงเรยกว�โซด�ซกผ�ทเกดปฏกรย�ดงสมก�ร

โซเดยมคลอไรด + หนปน โซเดยมค�รบอเนต (โซด�ซกผ�)

เปนส�รเคมทใชในอตส�หกรรมเชนแกวเซร�มกกระด�ษผงซกฟอก

สบก�รแกไขนำ�กระด�ง

2. แบตเตอร

เปนปฏกรย�ททำ�ใหเกดกระแสไฟฟ� ซงนำ�ม�ใชประโยชน

ไดหล�กหล�ยเชนแบตเตอรทใชในรถยนตประเภทต�งๆเปนปฏกรย�ระหว�งแผนตะกว

(Pb) ซงทำ�หน�ทเปนขวลบ (-) และตะกวไดออกไซด (PbO2) ทำ�หน�ทเปน

ขวบวก(+)กบกรดซลฟวรก(H2SO4)เขมขนประม�ณ30-38%โดยนำ�หนก

แบตเตอรอกชนดหนงเรยกว� แบตเตอรปรอท เปนแบตเตอรทม

ขน�ดเลกม�กเบ�จงนยมใชในเครองมอเครองใชอเลกทรอนกสเชนน�ฬก�ขอมอ

เครองวดแสงในกลองถ�ยรป เครองชวยฟง เครองคดเลขตดกระเป� เปนตน

ปฏกรย�ในแบตเตอรนมสงกะส (Zn) เปนขวลบ (-) และปรอทออกไซด (Hgo)

เปนขวบวก (+) ในส�รผสมระหว�งโพแทสเซยมไฮดรอกไซด (KOH) กบสงกะส

ไฮดรอกไซด(ZnO)และนำ�ซงมลกษณะคล�ยแปงเปยก

63



3. ก�รเผ�ไหม

ปฏกรย�ทเผ�ไหมของเชอเพลงต�งๆเชนแกสหงตมนำ�มนเชอเพลงทใชในย�นพ�หนะและในโรงง�นอตส�หกรรมต�งๆนอกจ�กจะใหพลงง�นจำ�นวนม�กนำ�ไปใชประโยชนในกจกรรมต�งๆยงกอใหเกดผลเสยต�มม�เพร�ะเชอเพลงฟอสซล ไดแก ถ�นหนและนำ�มนดบทเกดอยใตพนโลก มกมประโยชนตองนำ�ม� กลนหรอเผ�ทอณหภมสงขณะกลนกำ�มะถนจะทำ�ปฏกรย�รวมตวกบออกซเจนใหผลตภณฑเปนแกสซลเฟอรไดออกไซดSO

2ซงส�ม�รถเกดปฏกรย�ก�รรวมตวกบ

แกสออกซเจนใหแกสซลเฟอรไตรออกไซดเมอแกสซลเฟอรไตรออกไซดถกคว�มชนในอ�ก�ศจะเกดปฏกรย�รวมตวกบละอองนำ� เกดเปนกรดกำ�มะถน (H

2SO

4)

ถ�กรดทเกดขนมปรม�ณม�กเมอฝนตกกจะชะลงม�กบฝนเรยกว�ฝนกรด ฝนกรดเปนปญห�สงแวดลอมทมผลกระทบทงตอระบบนเวศสขภ�พ มนษยและสงมชวตอนๆ เมอฝนทตกลงม�มสภ�พเปนกรดทำ�ใหส�ม�รถกดกรอน สงกอสร�งรวมทงตนไมและพชพนธต�งๆ ลมต�ย นำ�ฝนทซมลงดนหรอไหลบน ผวดนจะทำ�ใหทงดนและแหลงนำ�มสภ�พเปนกรดมผลกระทบตอพชและสงมชวต ทอ�ศยอยบรเวณนนจนเกดก�รเปลยนแปลงของระบบนเวศทงบนบกและในนำ�

4. สนมเหลก

ปฏกรย�อกชนดหนงทพบเหนทวๆไปคอปฏกรย�ก�รเกดสนมเหลก โดยทวไปตกสะพ�นและสงกอสร�งต�งๆมเหลกเปนองคประกอบของโครงสร�ง เมอเหลกถกอ�ก�ศและคว�มชนจะคอยๆ สกกรอนกล�ยเปนสนมเหลก(Fe

2O

3.H

2O)

5. ผงฟ

ปฏกรย�ก�รสล�ยตวของโซเดยมไฮโดรเจนค�รบอเนต (NaHCO3)

ดวยคว�มรอนใหแกสCO2,Na

2CO

3และH

2Oมประโยชนในก�รทำ�ขนมหล�ยชนด

เชนเคกขนมถวยฟและขนมส�ลเมอผสมNaHCO3(เรยกกนทวไปว�ผงฟ)ลงใน

สวนผสมของขนมแลวนำ�ไปอบหรอนงผงฟจะสล�ยตวใหแกสCO2ซงพย�ย�ม

แทรกตวออกม�ทำ�ใหเกดเปนโพรงอ�ก�ศอยทวไปในขนมขนมจงมลกษณะพองหรอฟขน

ทมา : https://www.vcharkarn.com/lesson/1061 https://www.thaigoodview.com/node/73679 สบคนวนท 11 กนยายน 2559

64



ส�รเคมในชวตประจำ�วน

ส�รเคมทมอยในชวตประจำ�วนของเร�มม�กม�ยหล�ยประเภท และ

มสวนเกยวของกบชวตคนเร�ถ�สงเกตดสงต�งๆรอบตวเร�จะพบว�ม�กกว�80%

จะมสวนเกยวของกบส�รเคมทงสนดงตวอย�งเชน

❖ ส�รเคมทใชในก�รชำ�ระล�งเชนสบแชมพย�สฟนผงซกฟอก

❖ ส�รเคมทใชในก�รแปรรปและประกอบอ�ห�ร เชน เกลอ นำ�ต�ล

นำ�สมส�ยชส�รกนบดสผสมอ�ห�ร

❖ ส�รเคมทใชเปนย�รกษ�โรค

❖ ส�รเคมทใชในก�รเกษตรเชนปยย�ฆ�แมลงย�ปร�บศตรพช

❖ ส�รเคมทใชเปนแหลงพลงง�นเชนนำ�มนก�ซธรรมช�ตถ�นหน

❖ ส�รเคมทใชเปนวตถดบในก�รผลตสงของเครองใชต�งๆ เชน แกว

เซร�มกพล�สตกกระด�ษปนซเมนตสท�บ�นฯลฯแมแตเสอผ�เครองแตงก�ย

ของเร�เองกมสวนประกอบม�จ�กส�รเคมไดแกเสอผ�ททำ�ม�จ�กเสนใยสงเคร�ะห

จะเหนไดว�ส�รเคมมประโยชนตอชวตประจำ�วนของเร�เปนอย�งม�กแตอย�งไร

กต�มส�รเคมแตละชนดกมโทษตอร�งก�ยอยเชนเดยวกนเชน

❖ ส�รเคมทอยในย�ฆ�แมลงทเจอปนม�ในผกผลไม

❖ สส�รกนบดส�รเจอปนหรอส�รปรงแตงอนๆทผสมม�ในอ�ห�ร

❖ เขม�ไอเสยและก�ซทปลอยออกม�จ�กก�รเผ�ไหมของย�นพ�หนะ

เครองจกร

❖ ส�รเสพตดส�รระเหยเชนสร�บหรทนเนอร

เพอใหก�รใชส�รเคมไดอย�งถกตองและปลอดภยควรปฏบตดงน

1.ควรมคว�มรเกยวกบสมบตของส�รทจะใช วธใชและจดเกบ

รกษ�เชนส�รทเปนย�ฆ�แมลงหรอส�รประเภทสเปรยควรเกบไวในทห�งไกลจ�ก

คว�มรอนเนองจ�กอ�จระเบดไดและควรเกบไวในททเดกหยบไมถง

65



2.กอนใชส�รเคมทกชนดตองอ�นฉล�กเพอทำ�คว�มเข�ใจเกยวกบ

วธใชส�ร

3.ไมควรใชส�รเคมม�กเกนไปและไมทงส�รเคมในทส�ธ�รณะหรอ

กองขยะ ควรแยกทงโดยใสถงสนำ�เงน ซงเจ�หน�ทจะเกบไปทำ�ล�ยไดถกตอง

และถ�มปรม�ณม�กตองแจงเจ�หน�ทเทศบ�ลหรอสข�ภบ�ลใหนำ�ไปทำ�ล�ย

4.ควรรจกสญลกษณเกยวกบส�รทเปนอนตร�ย เพอหลกเลยง

จ�กอนตร�ย

5.ถ�มก�รกลนส�รพษประเภทย�ฆ�แมลงใหดมนมสดหรอกนไขดบ

เพอทำ�ใหเกดก�รตกตะกอนของส�รพษและอ�เจยนหลงจ�กนนจงนำ�สงโรงพย�บ�ล

6.ถ�ถกส�รเคมใหรบล�งนำ�สะอ�ดทนท

7.ไมควรกำ�จดขยะประเภทพล�สตกโดยก�รเผ�เนองจ�กเกดไอเปนพษ

8.ส�รประเภทโลหะเมอใชแลวควรเชดใหแหงเพอปองกนก�รเกดสนม

ทมา : https://sites.google.com/site/krunarm2/bth-thi-3-kar-chi-sar-khemi-xyang- thuk-khx-ng-laea-plxd-ph/kar-chi-sar-khemi-xyang-thuk-txng-laea- plxdphay http://www.worldchemical.co.th/th/page-44

66




เรอง ก�รออกแบบก�รทดลอง

คำ�ชแจง ใหนกเรยนออกแบบก�รทดลอง เรอง ก�รเกดปฏกรย�เคม โดย

ศกษ�คนคว�จ�กแหลงเรยนร และบนทกผลก�รทดลองต�มหวขอ


ก�รทดลอง เรอง................................................................................................

จดประสงค.........................................................................................................

ปญห�ก�รทดลอง/ก�รตงสมมตฐ�น................................................................

............................................................................................................................

ตวแปรทศกษ�.....................................................................................................

วสดอปกรณ........................................................................................................

ขนตอนก�รทดลอง.............................................................................................

............................................................................................................................

สรปผลก�รทดลอง (ใหสรปในรปต�ร�งบนทกก�รทดลองและอธบ�ย

ผลก�รทดลองทได)

67





คำ�ชแจง ใหนกเรยนศกษ�คนคว�สรปองคคว�มรเกยวกบก�รใชส�รเคม

ในชวตประจำ�วนแลวเขยนเปนแผนผงคว�มคด(MindMapping)

ใหเข�ใจง�ย

68



แบบประเมนทกษะก�รทดลอง

คำ�ชแจง ใหครผสอนประเมนทกษะก�รทดลองของนกเรยนแลวเขยนเครองหม�ย✓

ลงในชองทตรงกบผลก�รประเมนต�มหวขอก�รประเมนทกำ�หนด

ก�รประเมน

เลขท ชอ - สกล

คะแนน

รวม

(3) (3) (3) (3) (3) (15)

ก�รว

�งแผ

น กอ

นก�ร

ทดลอ

ง

ก�รด

ำ�เนน

ก�รท

ดลอง

ต�

มขนต

อนทว

�งแผ

นไว

ทกษะ

ในก�

รใชอ

ปกรณ

แล

ะส�ร

เคม

คว�ม

มงมน

และก

�รแก

ปญห�

ในก�

รทดล

อง

ก�รด

แลแล

ะเกบ

อปกร

ณ

ลงชอ..............................................ผประเมน

.............../............../.............

69



เกณฑก�รประเมนทกษะก�รทดลอง

ระดบคะแนน ร�ยก�ร 3 2 1

ไมไดว�งแผน

ก�รทดลอง

ไมมก�รกำ�หนด

จดประสงคและ

ออกแบบก�รทดลอง

ไมทดลองต�มขนตอน

ทว�งแผนไวและเกน

เวล�ทกำ�หนดไวม�ก

เลอกใชอปกรณและ

ส�รเคมไมถกตอง

หรอไมปลอดภย

มก�รว�งแผน

กอนทำ�ก�รทดลอง

กำ�หนดจดประสงค


ไดถกตองบ�งสวน

ทดลองต�มขนตอน

ทว�งแผนไวไดเปน

บ�งสวนและเกนเวล�

ทกำ�หนดเลกนอย

เลอกใชอปกรณ

และส�รเคมไดอย�ง

ถกตองแตทดลองได

ไมคลองแคลว

มก�รว�งแผน

กอนทำ�ก�รทดลอง



ไดถกตองอย�งเปน

ระบบ

ทดลองต�มขนตอน

ทไดว�งแผนไวอย�ง

ถกตองและในเวล�ท

กำ�หนด

เลอกใชอปกรณและ

ส�รเคมไดถกตอง

เหม�ะสมและทดลอง

ไดอย�งคลองแคลว

1.ก�รว�งแผน

กอนก�รทดลอง

2.ก�รดำ�เนน


ต�มขนตอนท

ว�งแผนไว

3.ทกษะในก�ร

ใชอปกรณและ

ส�รเคม

70



ระดบคะแนน ร�ยก�ร 3 2 1

4.คว�มมงมน

และก�ร

แกปญห�

ในก�รทดลอง

5.ก�รดแล

และเกบอปกรณ

มคว�มมงมนในก�ร

ทดลองและส�ม�รถ

แกปญห�ไดอย�ง

เหม�ะสมเพอให

ก�รทดลองสำ�เรจ

ต�มแผน

มก�รทำ�คว�มสะอ�ด


เครองมอในก�ร

ทดลองไดอย�ง


มคว�มมงมนในก�ร

ทดลองแตไมส�ม�รถ

แกปญห�เพอให

ก�รทดลองสำ�เรจ

ต�มแผน

มก�รทำ�คว�มสะอ�ด


เครองมอในก�ร

ทดลองแตไมเปน

ระเบยบ

ไมมคว�มมงมนในก�ร

ทดลองและไมส�ม�รถ

แกปญห�ได

เพอใหก�รทดลอง

สำ�เรจต�มแผน

มขอบกพรองในก�ร

ทำ�คว�มสะอ�ดและ

เกบอปกรณเครองมอ

ในก�รทดลอง





71



แบบประเมนก�รเขยนร�ยง�นกจกรรมก�รทดลอง

คำ�ชแจง ใหครผสอนประเมนก�รเขยนร�ยง�น แลวเขยนเครองหม�ย✓

ลงในชองทตรงกบผลก�รประเมนต�มหวขอก�รประเมนทกำ�หนด


เลขท ชอ - สกล คะแนน

รวม

(3) (3) (3) (3) (3) (15)

ก�รก

ำ�หนด

จดปร

ะสงค

ก�

รทดล

อง

ก�รก

ำ�หนด

ปญห�

แล

ะก�ร

ตงสม

มตฐ�

น

ก�รก

ำ�หนด

ตวแป

ร ขอ

งก�ร

ทดลอ

ง

ก�รจ

ดกระ

ทำ�ขอ

มล

และบ

นทกผ

ลก�ร

ทดลอ

ง

ก�รว

เคร�

ะหแล

ะ สร

ปผลก

�รทด

ลอง

ลงชอ..............................................ผประเมน

.............../............../.............

72



เกณฑก�รประเมนก�รเขยนร�ยง�นกจกรรมก�รทดลอง

ร�ยก�ร ระดบคะแนน ประเมน 3 2 1



ไมสอดคลองกบ


สมมตฐ�น


กบปญห�

กำ�หนดตวแปร

ไมสอดคลองกบ

สมมตฐ�น

บนทกผลก�รทดลอง

ไมตรงต�มจดประสงค

และไมถกตอง


ก�รทดลองสอดคลอง

กบก�รทดลองเปน

บ�งสวน

สมมตฐ�นสอดคลอง

กบปญห�เปนบ�งสวน



สมมตฐ�นบ�งสวน


ไมตรงต�มจดประสงค

และบนทกผลก�ร

ทดลองไดถกตอง

บ�งสวน


ก�รทดลองสอดคลอง

กบก�รทดลองถกตอง

ชดเจน

สมมตฐ�นสอดคลอง

กบปญห�และแสดง

คว�มสมพนธระหว�ง

เหตและผลชดเจน



สมมตฐ�นถกตอง

ครบถวน


ตรงต�มจดประสงคได

ถกตองและครบถวน

1.ก�รกำ�หนด




ปญห�และก�ร

ตงสมมตฐ�น


ตวแปรของ


4.ก�รจด

กระทำ�ขอมล

และบนทก

ผลก�รทดลอง

73



ร�ยก�ร ระดบคะแนน ประเมน 3 2 1

5.ก�รวเคร�ะห

และสรปผล


ก�รวเคร�ะหและ

สรปผลก�รทดลอง

ไดถกตอง

และสอดคลองกบ

สมมตฐ�นทตงไว



ไดถกตองบ�งสวน

และสอดคลองกบ





และไมสอดคลองกบ






74




ก�รแสดง Science Show เกยวกบก�รเกดปฏกรย�ของส�รเคม

กลมท(ชอกลม)..........................................................................................................

สม�ชกในกลม 1. ...........................................2. ...........................................

3. ...........................................4............................................

5. ...........................................6. ...........................................

คำ�ชแจง ใหครผสอน เพอน และตวนกเรยนประเมนผลง�นก�รแสดงแลวเขยน

เครองหม�ย✓ลงในชองทตรงกบระดบคะแนน(ดเกณฑก�รใหคะแนน)


ประเดนทประเมน ตนเอง เพอน คร 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1

1.ผลง�นตรงกบจดประสงคทกำ�หนด

2.ผลง�นมคว�มถกตองสมบรณ

3.ผลง�นมคว�มคดสร�งสรรค

4.ผลง�นมคว�มเปนระเบยบ

5.ผลง�นเสรจต�มเวล�ทกำ�หนด

รวม


เฉลย

ลงชอ..............................................ผประเมน

.............../............../.............

75



เกณฑก�รประเมนผลง�น



1.ผลง�นตรงกบ

จดประสงคท

กำ�หนด


คว�มถกตอง

สมบรณ


คว�มคด


4.ผลง�น


ระเบยบ

ผลง�น



ทกประเดน



ถกตอง

ครบถวน

ผลง�น


คว�มคด



และเปนระบบ




คว�มประณต

ผลง�น






ถกตอง


ผลง�น

มแนวคด


แตยงไมเปน

ระบบ

ผลง�น

สวนใหญ


ระเบยบแตยง

มขอบกพรอง

เลกนอย

ผลง�น



บ�งประเดน



ถกตอง

เปนบ�ง

ประเดน

ผลง�น

มคว�มน�สนใจ

แตยงไมม

แนวคด




แตมขอ

บกพรอง

บ�งสวน

ผลง�น


กบจดประสงค





ผลง�น

ไมแสดง

แนวคดใหม

ผลง�น

สวนใหญ

ไมเปนระเบยบ

และมขอ

บกพรอง

76




5.ผลง�นเสรจ



ผลง�นเสรจ






1-2น�ท




3-4น�ท

ผลง�นเสรจช�

กว�เวล�


5น�ทขนไป


คะแนน17-20 หม�ยถงดม�ก


คะแนน9-12 หม�ยถงป�นกล�ง


77



แบบสงเกตพฤตกรรมก�รเรยนร

คำ�ชแจง ใหครผสอนสงเกตพฤตกรรมก�รเรยนของนกเรยน แลวเขยน

เครองหม�ย✓ลงในชองทตรงกบพฤตกรรมต�มหวขอทกำ�หนด

ร�ยก�ร


รวม

(3) (3) (3) (3) (3) (15)

ก�รร

วมกจ

กรรม

ก�รร

บฟง

คว�ม

คดเห

นของ

ผอน

คว�ม

รบผด

ชอบ

ขยนห

มนเพ

ยร

ตรงต

อเวล

�

ลงชอ..............................................ผประเมน

.............../............../.............

78



เกณฑก�รสงเกตพฤตกรรมก�รเรยนร

คะแนน ร�ยก�ร 3 2 1

ไมมคว�มกระตอรอรน

ในก�รรวมกจกรรม

ไมยอมรบฟง

คว�มคดเหนของผอน

ไมมคว�มรบผดชอบ

ในง�นทไดรบ

มอบหม�ย

ไมมคว�มเพยร

พย�ย�มทำ�ง�นให

สำ�เรจ

สงผลง�นช�กว�เวล�

ทกำ�หนด5น�ท

ขนไป

มคว�มกระตอรอรน


บ�งครง

ยอมรบฟงคว�มคดเหน

ของผอนเปนบ�งครง

มคว�มรบผดชอบใน

ง�นทไดรบมอบหม�ย

บ�งครง

มคว�มเพยรพย�ย�ม

ทำ�ง�นใหสำ�เรจเปน

บ�งครง

สงผลง�นช�กว�เวล�

ทกำ�หนดไมเกน

5น�ท

มคว�มกระตอรอรน


อย�งสมำ�เสมอ

ยอมรบฟงคว�มคดเหน

ของผอนอย�ง

สมำ�เสมอ

มคว�มรบผดชอบใน

ง�นทไดรบมอบหม�ย

อย�งสมำ�เสมอ

มคว�มเพยรพย�ย�ม

ทำ�ง�นใหสำ�เรจอย�ง

สมำ�เสมอ

สงผลง�นทนต�มเวล�

กำ�หนด

1.ก�รรวม

กจกรรม

2.ก�รรบฟง

คว�มคดเหน

ของผอน

3.คว�ม

รบผดชอบ

4.ขยน

หมนเพยร

5.ตรงตอเวล�

79



แบบสงเกตพฤตกรรมก�รทำ�ง�นกลม

กลมท(ชอกลม)..........................................................................................................

สม�ชกในกลม 1. ...........................................2. ...........................................

3. ...........................................4............................................

5. ...........................................6. ...........................................

คำ�ชแจง ใหครผสอนสงเกตพฤตกรรมก�รทำ�ง�นกลมของนกเรยน แลวเขยน

เครองหม�ย✓ในชองก�รปฏบตทกำ�หนดให

คะแนน พฤตกรรมทสงเกต 3 2 1

1. มสวนรวมในก�รแสดงคว�มคดเหน

2. มคว�มกระตอรอรนในก�รทำ�ง�น

3. มคว�มรบผดชอบในง�นทไดรบมอบหม�ย

4. มขนตอนในก�รทำ�ง�นอย�งเปนระบบ

5. ใชเวล�ในก�รทำ�ง�นอย�งเหม�ะสม

รวม

80




3คะแนนหม�ยถงพฤตกรรมททำ�เปนประจำ�

2คะแนนหม�ยถงพฤตกรรมททำ�เปนบ�งครง

1คะแนนหม�ยถงพฤตกรรมททำ�นอยครง



คะแนน8-12 หม�ยถงป�นกล�ง


หม�ยเหต:แบบประเมนสมรรถนะสำ�คญของผเรยนใชแบบเดยวกบหน�46-47

81




คำ�ชแจง ใหครผสอนสงเกตพฤตกรรมของนกเรยนในระหว�งเรยนและนอกเวล�เรยน

แลวเขยนเครองหม�ย✓ลงในชองทตรงกบร�ยก�รประเมนทกำ�หนดให


คะแนน


1. ใฝเรยนร 1.1 แสวงห�ขอมลจ�กแหลงก�รเรยนรต�งๆ

1.2 มก�รจดบนทกคว�มรอย�งเปนระบบ

1.3 สรปคว�มรไดอย�งมเหตผล

2. อยอย�ง 2.1 ใชทรพยสนและสงของของโรงเรยน

พอเพยง อย�งประหยด

2.2 ใชอปกรณก�รเรยนอย�งประหยด

และรคณค�

2.3 ใชจ�ยอย�งประหยดและมก�รเกบออมเงน

3. มงมนใน 3.1 มคว�มตงใจและพย�ย�มในก�รทำ�ง�น

ก�รทำ�ง�น ทไดรบมอบหม�ย

3.2 มคว�มอดทนและไมทอแทตออปสรรค


ลงชอ..............................................ผประเมน

.............../............../.............




1คะแนนหม�ยถงพฤตกรรมทปฏบตบ�งครง

82



กรณท 2 ชนมธยมศกษ�ปท 5


2.1เพอใหผเรยนส�ม�รถตงประเดนปญห�จ�กคว�มสนใจ คว�มอย�กร

อย�กเหนของตนเอง

2.2เพอใหผเรยนส�ม�รถตงสมมตฐ�นเพอค�ดคะเนคำ�ตอบของปญห�

หรอส�เหตของปญห�จ�กคว�มรและประสบก�รณเดม

2.3เพอใหผเรยนส�ม�รถว�งแผนห�วธก�รทจะคนคว�ห�คว�มร

จ�กแหลงต�งๆ

2.4เพอใหผเรยนส�ม�รถศกษ�ห�คว�มรเกบรวบรวมขอมลต�มแผน

ทว�งไวจ�กก�รปฏบตจรง

2.5เพอใหผเรยนส�ม�รถวเคร�ะหวนจฉยขอมลทเกบรวบรวมได

2.6เพอใหผเรยนส�ม�รถตรวจสอบผลก�รศกษ�คนคว�ใหสอดคลอง

กบสมมตฐ�นทตงไว

2.7เพอใหผเรยนส�ม�รถสรปขอคนพบ เปนหลกก�ร แนวท�ง และ

นำ�ไปใชได





ก�รเปลยนแปลงสถ�นะของส�รก�รเกดส�รละล�ยก�รเกดปฏกรย�มกระบวนก�ร

สบเส�ะห�คว�มรและจตวทย�ศ�สตร สอส�รสงท เรยนร และนำ�คว�มร


83



ตวชวด

ว3.2ม.5/1 ทดลองอธบ�ยและเขยนสมก�รของปฏกรย�เคม

ทวไปทพบในชวตประจำ�วน รวมทงอธบ�ยผลของ

ส�รเคมทมตอสงมชวตและสงแวดลอม

ว3.2ม.5/2 ทดลองและอธบ�ยอตร�ก�รเกดปฏกรย�เคมปจจย

ทมผลตออตร�ก�รเกดปฏกรย�เคมและนำ�คว�มร








ตวชวด

ว8.1ม.5/1 ตงคำ�ถ�มทอยบนพนฐ�นของคว�มรและคว�มเข�ใจ

ท�งวทย�ศ�สตรหรอคว�มสนใจหรอจ�กประเดน

ทเกดขนในขณะนนทส�ม�รถทำ�ก�รสำ�รวจตรวจสอบ

หรอศกษ�คนคว�ไดอย�งครอบคลมและเชอถอได

ว8.1ม.5/2 สร�งสมมตฐ�นทมทฤษฎรองรบ หรอค�ดก�รณ

สงทจะพบหรอสร�งแบบจำ�ลองหรอสร�งรปแบบ

เพอนำ�ไปสก�รสำ�รวจตรวจสอบ

ว8.1ม.5/3 คนคว�รวบรวมขอมลทตองพจ�รณ�ปจจยหรอ

ตวแปรสำ�คญ ปจจยทมผลตอปจจยอน ปจจยท

ควบคมไมไดและจำ�นวนครงของก�รสำ�รวจตรวจสอบ

เพอใหไดผลทมคว�มเชอมนอย�งเพยงพอ

84



ว8.1ม.5/4 เลอกวสดเทคนควธอปกรณทใชในก�รสงเกตก�รวด

ก�รสำ�รวจ ตรวจสอบอย�งถกตอง ทงท�งกว�ง

และลกในเชงปรม�ณและคณภ�พ

ว8.1ม.5/5 รวบรวมขอมลและบนทกผลก�รสำ�รวจตรวจสอบ

อย�งเปนระบบถกตองครอบคลมทงในเชงปรม�ณ

และคณภ�พ โดยตรวจสอบคว�มเปนไปได

คว�มเหม�ะสมหรอคว�มผดพล�ดของขอมล

ว8.1ม.5/6 จดกระทำ�ขอมล โดยคำ�นงถงก�รร�ยง�นผลเชง

ตวเลขทมระดบคว�มถกตองและนำ�เสนอขอมลดวย

เทคนควธทเหม�ะสม

ว8.1ม.5/7 วเคร�ะหขอมลแปลคว�มหม�ยขอมลและประเมน

คว�มสอดคลองของขอสรปหรอส�ระสำ�คญ เพอ

ตรวจสอบกบสมมตฐ�นทตงไว

ว8.1ม.5/8 พจ�รณ�คว�มน�เชอถอของวธก�รและผลก�รสำ�รวจ

ตรวจสอบโดยใชหลกคว�มคล�ดเคลอนของก�รวด

และก�รสงเกตเสนอแนะก�รปรบปรงวธก�รสำ�รวจ

ตรวจสอบ

ว8.1ม.5/9 นำ�ผลของก�รสำ�รวจ ตรวจสอบทไดทงวธก�รและ

องคคว�มรทไดไปสร�งคำ�ถ�มใหมนำ�ไปใชแกปญห�

ในสถ�นก�รณใหมและในชวตจรง



ขนท 1 กำ�หนดปญห�

ครจดกจกรรมใหนกเรยนไดสงเกตจ�กสถ�นก�รณหรอของจรง

และใชคำ�ถ�มกระตนใหนกเรยนเกดคว�มสนใจและตงคำ�ถ�มดงน

85



1) ครใหคว�มหม�ยของก�รเกดปฏกรย�เคมคว�มเปนกรด-เบส

และกล�งแลวใหนกเรยนยกตวอย�งกรด-เบสในชวตประจำ�วนทนกเรยนรจก

2) ครนำ�ตวอย�งส�รทมสมบตเปนกรด-เบสในชวตประจำ�วน

ไดแกนำ�สมส�ยชนำ�ย�ล�งหองนำ�นำ�ย�ล�งจ�นนำ�ผงซกฟอกใหนกเรยนสงเกต

จ�กนนครตงคำ�ถ�มใหนกเรยนคดว�ส�รทมสมบตเปนกรด-เบสในชวตประจำ�วน

เหล�นเมอเกดปฏกรย�เคมจะมอตร�ก�รเกดปฏกรย�เคมเรวช�เท�กนหรอไม

ขนท 2 ตงสมมตฐ�น

3) ครใหนกเรยนค�ดคะเนรวมกนคดห�วธทจะทร�บว�ปฏกรย�

ก�รเกดกรดและเบสของส�รชนดใดเกดเรวหรอเกดช�กว�กน ปจจยใดทมผลตอ

อตร�ก�รเกดปฏกรย�เคม และจะมวธใดทจะชวยเรงหรอชะลอคว�มรวดเรวของ

ปฏกรย�ไดบ�งหรอไม

ขนท 3 รวบรวมขอมล

4) ครใหนกเรยนคนคว�ขอมลจ�กแหลงก�รเรยนรต�งๆ ไดแก

จ�กใบคว�มรทครเตรยมม�ให หรอหนงสอ ว�รส�ร ส�ร�นกรมวทย�ศ�สตร

ส�ร�นกรมสำ�หรบเย�วชน และอนเทอรเนต เกยวกบอตร�ก�รเกดปฏกรย�เคม

คว�มเปนกรด-เบสของส�รเพอใหนกเรยนมคว�มรเพมเตมกอนก�รทำ�กจกรรม

ขนท 4 ทดสอบสมมตฐ�น

5) นกเรยนจบเปนกลม ใหแตละกลมทำ�กจกรรมเรอง อตร�

ก�รเกดปฏกรย�เคมคว�มเปนกรด-เบสของส�ร

6) นกเรยนแตละกลมรวมกนว�งแผนและออกแบบก�รศกษ�

ทดลองโดยกำ�หนดหวขอดงน

6.1) จดประสงคก�รทดลอง

6.2) ก�รใชอปกรณ

6.3) ก�รบนทกผลและวเคร�ะหขอมล

86



6.4) ก�รสรปผลก�รทดลอง

6.5) ก�รตอบคำ�ถ�มท�ยกจกรรม

7) นกเรยนแตละกลมทำ�ก�รทดลองต�มแผนทไดออกแบบไว

โดยดำ�เนนก�รต�มขนตอน

8) นกเรยนแตละกลมทำ�กจกรรมแกปญห� โดยนำ�คว�มร

เรอง อตร�ก�รเกดปฏกรย�เคม คว�มเปนกรด - เบสของส�ร ม�รวมกนระดม

คว�มคด คนคว� รวบรวมขอมลในเรองของส�รและผลตภณฑในชวตประจำ�วน

โดยมหวขอดงน

8.1) ส�รและคณสมบตของส�ร

8.2) ก�รเลอกใชส�รและผลตภณฑในชวตประจำ�วน

ต�มหลกคดของเศรษฐกจพอเพยง

8.3) ผลกระทบท เกดจ�กก�รใชส�รและผลตภณฑตอ

สงมชวตและสงแวดลอมโดยว�งแผนและออกแบบก�รศกษ�ต�มหวขอดงน

- จดประสงคก�รทดลอง

- ออกแบบปฏบตก�รทดลอง

- ปฏบตก�รทดลองบนทกผลและรวบรวมขอมล

- วเคร�ะหขอมล

- สรปผลขอมล

- ตอบคำ�ถ�มท�ยก�รทดลอง

9) ในขณะทนกเรยนแตละกลมทำ�กจกรรมห�กมขอสงสยครควร

ชวยชแนะแนะนำ�แนวท�งหรอใชคำ�ถ�มกระตนใหนกเรยนรวมกนคดห�แนวท�ง

แกปญห� และครใหคำ�ชมเชย ชนชม เมอนกเรยนรวมกนคนพบ คนห�แนวท�ง

แกปญห�ได

87



ขนท 5 สร�งขอสรป

10) ครรวมกบกลมนกเรยนสรปว�ส�รละล�ยกรดหรอเบสชนดใดบ�ง

ทมอทธพลตออตร�เรงของปฏกรย�

11) ครสรปใหนกเรยนเข�ใจถงปจจยทมอทธพลของอตร�ก�รเกด

ปฏกรย�เคม

12) ครใหคว�มรเพมเตมเรอง ก�รดลสมก�รเคม ก�รคำ�นวณห�

อตร�ก�รเกดปฏกรย�เคม

ขนท 6 นำ�ไปประยกตใช

13) นกเรยนแตละกลมแสดงบทบ�ทสมมต กลมละ 5 น�ท

เรอง ก�รเลอกใชส�รและผลตภณฑในชวตประจำ�วน ต�มหลกคดของเศรษฐกจ

พอเพยง และผลกระทบทเกดจ�กก�รใชส�รและผลตภณฑตอสงมชวตและ

สงแวดลอม โดยแสดงถงปฏกรย�เคมเกยวกบส�รละล�ยกรด - เบสทพบเหน

ในชวตประจำ�วนและยกตวอย�งปจจยทควบคมอตร�ก�รเกดปฏกรย�ดวย


1) ใบคว�มรท1เรองเรยนรกรด-เบส

2) ใบคว�มรท2เรองอตร�ก�รเกดปฏกรย�เคม

3) ใบกจกรรมก�รทดลองเรองอตร�ก�รเกดปฏกรย�เคมคว�มเปน

กรด-เบส


1) ประเมนทกษะก�รทดลองระหว�งทำ�กจกรรม

2) ประเมนก�รเขยนร�ยง�นกจกรรมก�รทดลอง


4) สงเกตพฤตกรรมก�รทำ�ง�นกลม



88




5.1 ผ เรยนไดทำ�กจกรรมดวยตนเองอย�งละเอยดทกขนตอน

ของกจกรรม

5.2 ผ เรยนไดฝกว�งแผนก�รทำ�ง�น และก�รแสวงห�คว�มร

เพอก�รแกปญห�

5.3 ผเรยนไดฝกศกษ�คนคว� รวบรวมขอมล และนำ�ขอมลคว�มร

ม�จดกระทำ�ดวยตนเอง

5.4 ผเรยนไดเรยนรจ�กสอและแหลงเรยนรอย�งหล�กหล�ย


6.1 คว�มร : ผเรยนมคว�มรคว�มเข�ใจเกยวกบส�รและผลตภณฑ

ของส�รบ�งชนดในชวตประจำ�วนก�รเลอกใชส�รและผลตภณฑในชวตประจำ�วน

ไดอย�งถกตองและปลอดภยตอชวต ตลอดจนผลกระทบทเกดจ�กก�รใชส�ร

และผลตภณฑทมตอชวตและสงแวดลอม

6.2 สมรรถนะ : ผ เรยนมคว�มส�ม�รถในก�รสอส�ร ก�รคด

ก�รแกปญห�ก�รใชทกษะชวตและก�รใชเทคโนโลย

6.3 คณลกษณะ : ผเรยนใฝเรยนรอยอย�งพอเพยงและมงมนในก�ร

ทำ�ง�น


น�งกฤตย�ภรณขนต โรงเรยนพทย�ลงกรณ



89




❖ ใบคว�มรท 1 เรอง เรยนร กรด - เบส

❖ ใบคว�มรท 2 เรอง อตร�ก�รเกดปฏกรย�เคม

❖ ใบกจกรรม ก�รทดลอง เรอง อตร�ก�รเกดปฏกรย�เคม

คว�มเปนกรด - เบส

❖ แบบประเมนทกษะก�รทดลอง

❖ แบบประเมนก�รเขยนร�ยง�นกจกรรมก�รทดลอง

❖ แบบประเมนผลง�นก�รแสดง Science Show เกยวกบ



❖ แบบสงเกตพฤตกรรมก�รทำ�ง�นกลม



91




เรอง เรยนร กรด - เบส

ส�รละล�ยต�งๆทใชในชวตประจำ�วนแตละชนดจะมสมบตแตกต�งกน

มทงทเปนกรดและเปนเบส ซงส�รทเปนกรดสวนม�กจะมรสเปรยว และมฤทธ

ในก�รกดกรอนสง เชน มะน�วมกรดซตรกททำ�ใหมรสเปรยว สวนนำ�สมส�ยช

มกรดแอซตก(AceticAcid)

ส�รทมคว�มเปนกรดจะมรสเปรยว เปลยนสกระด�ษลตมสจ�กนำ�เงน

เปนแดง ไดแก นำ�อดลม นำ�สมหรอนำ�ผลไมทมรสเปรยว นำ�สมส�ยช รวมถง

ผลตภณฑทใชทำ�คว�มสะอ�ดหองนำ�เปนตน

ส�รทมคว�มเปนด�งจะมรสขม เปลยนสกระด�ษลตมสจ�กแดงเปน

นำ�เงนไดแกย�ลดกรดผงฟสบย�สระผมผงซกฟอกเปนตน

ทงน ส�รละล�ย กรด - เบส มทงประโยชนและโทษตอสงมชวต

และสงแวดลอม

กรดในชวตประจำ�วน

ส�รละล�ยทมคณสมบตเปนกรดทเร�ใชในชวตประจำ�วนเชน

- นำ�อดลมประกอบดวยกรดค�รบอนก

- นำ�สมและนำ�ผลไมทมรสเปรยวประกอบดวยกรดซตรกซงมอย

ในสมมะน�วสมโอ

- ใชในก�รปรงแตงรสอ�ห�ร เชน กรดแอซตก (Acetic Acid) ซงม

ในนำ�สมส�ยชเปนตน

- ใชในส�รทำ�คว�มสะอ�ดพนบ�นเชนกรดไฮโดรคลอรกเปนตน

92



เบสในชวตประจำ�วน

ส�รละล�ยเบสทเร�ใชในชวตประจำ�วนมม�กม�ยหล�ยชนดเชน

- โซเดยมไบค�รบอเนตในป�กของเร�มแบคทเรยอ�ศยอยแบคทเรย

เหล�นใชนำ�ต�ลเปนอ�ห�ร โดยสล�ยนำ�ต�ลไปเปนกรดทเรยกว� Plaque Acid

ซงเปนส�เหตทำ�ใหเกดโรคฟนผ ดงนนในย�สฟนจงผสมโซเดยมไบค�รบอเนต

หรอเบสทชวยลดคว�มเปนกรด

- แมกนเซยมไฮดรอกไซดถ�ในกระเพ�ะอ�ห�รมกรดม�กเกนไปทำ�ให

อ�ห�รไมยอยและสงผลใหเกดอ�ก�รจกเสยดหรอแนนทองก�รรบประท�นย�ทม

สวนผสมของแมกนเซยมไฮดรอกไซดหรอMilkofMagnesiumจะชวยลดคว�ม

เปนกรดในกระเพ�ะอ�ห�รไดเพร�ะมฤทธเปนเบสออนๆ

- นำ�แอมโมเนยหรอแอมโมเนยไฮดรอกไซดใชทำ�นำ�ย�ทำ�คว�มสะอ�ด

กระจกเปนตน

- ผงฟหรอโซเดยมไบค�รบอเนตใชทำ�ขนมต�งๆ

- สบ ใชทำ�คว�มสะอ�ดร�งก�ย มหล�ยชนดทงทเปนกอนแขง

เปนของเหลวและเปนครม

- ย�สระผมใชทำ�คว�มสะอ�ดเสนผม

- ผงซกฟอกใชทำ�คว�มสะอ�ดเสอผ�

ค�คว�มเปนกรด - เบส ของส�ร (pH)

ค�pHจะเปนค�ทใชวดว�มคว�มเปนกรดหรอเบสม�กนอยเพยงใด

ค�pHทเท�กบ7คอส�รมสมบตเปนกล�ง

ค�pHนอยกว�7จนถง0คอส�รมสมบตเปนกรด

ค�pHม�กกว�7จนถง14คอส�รมสมบตเปนเบส

93



กรด - ด�งในชวตประจำ�วน จำ�แนกไดดงน

1. กรด - ด�งในอ�ห�รและเครองดม โดยทวไปร�งก�ยคนเร�มค�

คว�มเปนกรด-ด�งประม�ณ7.4โดยจะคอนไปท�งด�งซงจะทำ�ใหกระบวนก�ร

ทำ�ง�นในร�งก�ยเชนก�รยอยก�รดดซมและก�รจดก�รของเสยออกจ�กร�งก�ย

เปนไปอย�งมประสทธภ�พ

อ�ห�รททำ�ใหร�งก�ยเกดสภ�วะเปนกรดและควรลดก�รบรโภคลง

ไดแก อ�ห�รประเภทแปงและค�รโบไฮเดรต อ�ห�รทมสวนผสมของนำ�ต�ล

ขนมหว�น ไอศกรม นำ�อดลม ก�แฟ เครองดมทมแอลกอฮอล เนอสตวทกชนด

นำ�มนไขมนทกชนดและอ�ห�รทอดนำ�มนถ�เร�บรโภคอ�ห�รทมสภ�พเปนกรด

เข�ไปม�กๆ อ�จทำ�ใหเปนโรคหรอมอ�ก�รต�งๆ เชน โรคกระดกพรน โรคไต

และกระเพ�ะปสส�วะ โรคเบ�หว�น โรคอวน อ�ก�รท�งหวใจและหลอดเลอด

ระบบภมคมกนมประสทธภ�พลดลง

อ�ห�รททำ�ใหร�งก�ยเกดสภ�วะเปนด�งและควรเพมก�รบรโภค

ไดแก อ�ห�รประเภทผกและผลไมโดยเฉพ�ะหนอไมฝรง แตงกว� มะเขอเทศ

ถวผกก�ดผกชฝรงเครองเทศหวหอมคนฉ�ยแครอทมะน�วสมสบปะรดกว

เชอรสตรอเบอรรแตงโมกลวยแอปเปลเปนตน

2. ส�รทใชปรงแตงรสอ�ห�ร มทงชนดทเปนกรด เชน นำ�สมส�ยช

นำ�มะน�วนำ�มะข�มชนดทมสมบตเปนด�งเชนนำ�ปนใสผงฟและชนดทมสมบต

เปนกล�งเชนผงชรสเกลอแกงนำ�ต�ลทร�ยเปนตน

3. ย�รกษ�โรค ย�ทมสมบตเปนกรด เชน ย�แอสไพรน วต�มนซ

ย�ทมสมบตเปนด�งเชนย�ลดกรดย�ธ�ต

4. ส�รประเภททำ�คว�มสะอ�ด บ�งชนดมสมบตเปนด�งเชนนำ�สบ

ผงซกฟอก นำ�ย�ล�งจำ�น และย�สฟน บ�งชนดมสมบตเปนกรด เชน นำ�ย�ล�ง

หองนำ�และเครองสขภณฑเปนตน

94



5. เครองสำ�อ�ง สวนใหญมสมบตเปนกล�งเชนนำ�หอมสเปรยฉดผม

ย�รกษ�สวฝ�

6. ส�รทใชในก�รเกษตรกรรม ไดแกปยซงบ�งชนดมสมบตเปนด�ง

เชนยเรยบ�งชนดมสมบตเปนกรดเชนแอมโมเนยมคลอไรดบ�งชนดเปนกล�ง

เชนโพแทสเซยมไนเตรต

ทมา : www.dss.go.th/images/st-article/bsp-3-2557-acid.pdf

https://warachemistry.wordpress.com/

https://sites.google.com/site/acidsbase/

95




เรอง อตร�ก�รเกดปฏกรย�เคม

ปฏกรย�เคม

ปฏกรย�เคมคอกระบวนก�รทเกดจ�กส�รตงตนสองส�รขนไปม�ทำ�

ปฏกรย�แลวเกดขนไดเปนส�รใหมเรยกว�ส�รผลตภณฑ

ก�รเปลยนแปลงปฏกรย�เคมแบงเปน2ประเภทดงน

1. ปฏกรย�ก�รค�ยคว�มรอน(ExothermicReaction)

คอ ปฏกรย�ทเกดขนและผลทไดจะไดพลงง�นถ�ยทอดออกม�

สวนใหญจะอยในรปของพลงง�นคว�มรอน ส�ม�รถรสกไดถงอณหภมรอบข�ง

ทจะรอนขน

ตวอย�งปฏกรย�ก�รค�ยคว�มรอน เชน ก�รเผ�ผล�ญเชอเพลง

ก�รห�ยใจ

2. ปฏกรย�ก�รดดคว�มรอน(EndothermicReaction)

คอปฏกรย�ทเกดขนและจะดงพลงง�นเข�ไปใชซงสวนใหญจะอย

ในรปของพลงง�นคว�มรอนส�ม�รถรสกไดโดยอณหภมรอบข�งจะเยนขน

ตวอย�งปฏกรย�ก�รดดคว�มรอนเชนก�รละล�ยของนำ�แขง

อตร�ก�รเกดปฏกรย�เคม

อตร�ก�รเกดปฏกรย�เคม หม�ยถงปรม�ณส�รตงตนทห�ยไปตอหนง

หนวยเวล� หรอปรม�ณผลตภณฑทเกดขนตอหนงหนวยเวล� เมอพจ�รณ�จ�ก

ปฏกรย�ตอไปน

A + 2B -------------> C ………..(1)

96



ในขณะทปฏกรย�ดำ�เนนไปส�รAและส�รBเปนส�รตงตนถกใชไป

ดงนนคว�มเขมขนของส�ร A และ B จะลดลง สวนคว�มเขมขนของส�ร C

ซงเปนผลตภณฑจะเพมขน จ�กปฏกรย� (1) จะพบว�อตร�ก�รลดลงของส�รA

เปนครงหนงของก�รลดลงของส�รB

ดงนน เมอเขยนคว�มสมพนธระหว�งอตร�ก�รเกดปฏกรย�ในรปของ

ส�รต�งๆจะตองคดตอ1โมลของส�รนนซงส�ม�รถเขยนไดดงน

อตร�ก�รเกดปฏกรย�เคม = ปรม�ณของส�รตงตนทลดลง/เวล�

= ปรม�ณของส�รผลตภณฑทเกดขน/เวล�

อตร�เรวเฉลย หม�ยถง อตร�เรวโดยเฉลย ตงแตเรมตน จนปฏกรย�

เกดขนในชวงเวล�หนงเชนอตร�เรวเฉลยในชวง10วน�ท(ห�ไดจ�กก�รทดลอง)

อตร�เรว ณ เวล�หนง หม�ยถง อตร�เรวของปฏกรย�ทตำ�แหนงใด

ตำ�แหนงหนงเชนอตร�เรวณ10วน�ท(ห�จ�กค�คว�มชนของกร�ฟระหว�ง

ปรม�ณส�รกบเวล�)

ปจจยทมผลตอก�รเกดปฏกรย�เคม

1. ธรรมช�ตของส�รตงตน และผลตภณฑ

คว�มเรวหรอช�ของก�รเกดปฏกรย�เคมจะขนอยกบสภ�พธรรมช�ต

ของส�รเหล�นนเชนส�รประเภทไอออนกทเข�ทำ�ปฏกรย�กนจะเกดคว�มเรวของ

ปฏกรย�ไดดกว�ส�รทเปนโคว�เลนทหรอส�รทำ�ปฏกรย�ทเปนก�ซจะทำ�ปฏกรย�

ไดเรวกว�ส�รทมสถ�นะอน

97



2. คว�มเขมขนส�รตงตน และผลตภณฑ

คว�มเรวของปฏกรย�จะแปรผนต�มคว�มเขมขนของส�รตงตนและ

จะแปรผกผนกบคว�มเขมขนของส�รผลตภณฑ กล�วคอ เมอปรม�ณส�รตงตน

มม�กอตร�ก�รเกดปฏกรย�กจะเรว และเมอเวล�ผ�นไปปรม�ณส�รตงตนลดลง

ปฏกรย�กจะคอยๆลดลงต�มปรม�ณผลตภณฑทเพมขน

3. พนทผว

พนทผวของส�รจะเปนจดของก�รเกดปฏกรย� ห�กส�รมพนทผว

ม�กกจะทำ�ใหเกดปฏกรย�ไดเรวขน เชน ก�รทำ�ปฏกรย�ของหนปนกบกรด

ไฮโดรคลอรกจะไดก�ซค�รบอนไดออกไซด ห�กหนปนมคว�มละเอยดเปนผง

ขน�ดเลกมพนทผวม�กกยอมทำ�ปฏกรย�กบกรดไฮโดรคลอรกไดอย�งรวดเรว

4. อณหภม

อณหภมถอเปนปจจยหนงทชวยกระตนคว�มเรวของก�รเกด

ปฏกรย� เชน ก�รอนนำ�มนดวยคว�มรอนเพยงนอยนดจะทำ�ใหนำ�มนอนเท�นน

แตห�กเพมคว�มรอนจนทำ�ใหนำ�มนกล�ยเปนไอกส�ม�รถลกตดไฟไดง�ย

5. คว�มดน

คว�มดนทเกยวของกบอตร�ก�รเกดปฏกรย�เคมมกพบม�ก

ในส�รทเปนก�ซ เพร�ะก�รเพมคว�มดนใหก�ซจะทำ�ใหโมเลกลของก�ซเกดก�ร

ชนกนม�กขน

ทมา : http://www.siamchemi.com/%E0%B8%9B%E0%B8%8F%E0%B8%B4%E0%

B8%81%E0%B8%B4%E0%B8%A3%E0%B8%B4%E0%B8%A2%E0%B8%B2%

E0%B9%80%E0%B8%84%E0%B8%A1%E0%B8%B5/

https://sites.google.com/site/fafaisrnes/xatra-kar-keid-pdi-kiriya-khemi

98



ใบกจกรรม

ก�รทดลอง เรอง อตร�ก�รเกดปฏกรย�เคมคว�มเปนกรด - เบส

คำ�ชแจง ใหนกเรยนแตละกลมออกแบบก�รทดลอง เรอง อตร�ก�รเกด

ปฏกรย�เคมคว�มเปนกรด - เบส โดยใชคว�มรจ�กก�รศกษ�

คนคว�ต�มคว�มสนใจในก�รออกแบบก�รทดลอง

ก�รทดลอง เรอง................................................................................................

จดประสงค.........................................................................................................

ปญห�ก�รทดลอง/ก�รตงสมมตฐ�น................................................................

............................................................................................................................

ตวแปรทศกษ�.....................................................................................................

วสดอปกรณ........................................................................................................

ขนตอนก�รทดลอง.............................................................................................

............................................................................................................................

สรปผลก�รทดลอง (ใหสรปในรปต�ร�งบนทกก�รทดลองและอธบ�ยผล

ก�รทดลองทได).....................................................................................................

............................................................................................................................

99



แบบประเมนทกษะก�รทดลอง

คำ�ชแจง ใหครผสอนประเมนทกษะก�รทดลองของนกเรยนแลวเขยนเครองหม�ย✓

ลงในชองทตรงกบผลก�รประเมนต�มหวขอทกำ�หนด



คะแนน

รวม

(3) (3) (3) (3) (3) (15)

ก�รว

�งแผ

น กอ

นก�ร

ทดลอ

ง

ก�รด

ำ�เนน

ก�รท

ดลอง

ต�

มขนต

อนทว

�งแผ

นไว

ทกษะ

ในก�

รใชอ

ปกรณ

แล

ะส�ร

เคม

คว�ม

มงมน

และก

�รแก

ปญห�

ในก�

รทดล

อง

ก�รด

แลแล

ะเกบ

อปกร

ณ

ลงชอ..............................................ผประเมน

.............../............../.............

100



แบบประเมนก�รเขยนร�ยง�นกจกรรมก�รทดลอง

คำ�ชแจง ใหครผสอนประเมนก�รเขยนร�ยง�นกจกรรมก�รทดลอง แลวเขยน

เครองหม�ย✓ลงในชองทตรงกบผลก�รประเมนต�มหวขอทกำ�หนด



รวม

(3) (3) (3) (3) (3) (15)

จดปร

ะสงค

ก�

รทดล

อง

ก�รก

ำ�หนด

ปญห�

แล

ะก�ร

ตงสม

มตฐ�

น

ก�รก

ำ�หนด

ตวแป

ร ขอ

งก�ร

ทดลอ

ง

ก�รจ

ดกระ

ทำ�ขอ

มล

และบ

นทกผ

ลก�ร

ทดลอ

ง

ก�รว

เคร�

ะหแล

ะ สร

ปผลก

�รทด

ลอง

ลงชอ..............................................ผประเมน

.............../............../.............

101





กลมท(ชอกลม)..........................................................................................................

สม�ชกในกลม 1. ...........................................2. ...........................................

3. ...........................................4............................................

5. ...........................................6. ...........................................

คำ�ชแจง ใหประเมนก�รแสดง แลวเขยนเครองหม�ย✓ ลงในชองทตรงกบ

ระดบคะแนน(ดเกณฑก�รใหคะแนน)


ประเดนทประเมน ตนเอง เพอน คร 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1

1.ตรงจดประสงคทกำ�หนด

2.มคว�มถกตองสมบรณ

3.มคว�มคดสร�งสรรค

4.มคว�มเปนระเบยบ

5.เสรจต�มเวล�ทกำ�หนด

รวม


เฉลย

ผประเมน...................(ตนเอง)

........./........./.........

ผประเมน...................(เพอน)

........./........./.........

ผประเมน...................(คร)

........./........./.........

102




คำ�ชแจง ใหครผสอนสงเกตพฤตกรรมนกเรยน แลวเขยนเครองหม�ย✓

ลงในชองทตรงกบผลก�รประเมนต�มหวขอทกำ�หนด



รวม

(3) (3) (3) (3) (3) (15)

ก�รร

วมกจ

กรรม

ก�รย

อมรบ

ฟง

คว�ม

คดเห

นของ

ผอน

คว�ม

รบผด

ชอบ

ขยนห

มนเพ

ยร

ตรงต

อเวล

�

ลงชอ..............................................ผประเมน

.............../............../.............

103



แบบสงเกตพฤตกรรมก�รทำ�ง�นกลม

กลมท(ชอกลม)..........................................................................................................

สม�ชกในกลม 1. ...........................................2. ...........................................

3. ...........................................4............................................

5. ...........................................6. ...........................................

คำ�ชแจง ใหครผสอนสงเกตพฤตกรรมนกเรยน แลวเขยนเครองหม�ย✓

ในชองทตรงกบหวขอทกำ�หนด

ก�รปฏบต พฤตกรรมทสงเกต 3 2 1

1. มสวนรวมในก�รแสดงคว�มคดเหน

2. มคว�มกระตอรอรนในก�รทำ�ง�น

3. มคว�มรบผดชอบในง�นทไดรบมอบหม�ย

4. มขนตอนในก�รทำ�ง�นอย�งเปนระบบ

5. ใชเวล�ในก�รทำ�ง�นอย�งเหม�ะสม

รวม

104




คำ�ชแจง ใหครผสอนสงเกตพฤตกรรมของนกเรยนในระหว�งเรยนและนอก


ร�ยก�รทประเมน


3 2 1

1. คว�มส�ม�รถในก�รสอส�ร

1.1 มคว�มส�ม�รถในก�รรบ-สงส�ร

1.2 มคว�มส�ม�รถในก�รถ�ยทอดคว�มรคว�มคด

คว�มเข�ใจของตนเองโดยใชภ�ษ�อย�งเหม�ะสม

1.3 ใชวธก�รสอส�รทเหม�ะสม

2. คว�มส�ม�รถในก�รคด

2.1 มคว�มส�ม�รถในก�รคดวเคร�ะหเพอก�รสร�งองคคว�มร

2.2 มคว�มส�ม�รถในก�รคดเปนระบบเพอก�รสร�งองคคว�มร

3. คว�มส�ม�รถในก�รแกปญห�

3.1 แกปญห�โดยใชเหตผล

3.2 แสวงห�คว�มรม�ใชในก�รแกปญห�

3.3 ตดสนใจโดยคำ�นงถงผลกระทบตอตนเองและผอน

4. คว�มส�ม�รถในก�รใชทกษะชวต

4.1 ทำ�ง�นและอยรวมกบผอนดวยคว�มสมพนธอนด

4.2 มวธแกไขคว�มขดแยงอย�งเหม�ะสม

105



ร�ยก�รทประเมน


3 2 1

5. คว�มส�ม�รถในก�รใชเทคโนโลย

5.1 เลอกใชขอมลในก�รพฒน�ตนเองอย�งเหม�ะสม

5.2 เลอกใชขอมลในก�รทำ�ง�นและอยรวมกบผอน

อย�งเหม�ะสม

ลงชอ..............................................ผประเมน

.............../............../.............




1คะแนนหม�ยถงพฤตกรรมทปฏบตบ�งครง

106




คำ�ชแจง ใหครผสอนสงเกตพฤตกรรมของนกเรยนในระหว�งเรยนและนอก





1. ใฝเรยนร 1.1แสวงห�ขอมลจ�กแหลงก�รเรยนรต�งๆ

1.2มก�รจดบนทกคว�มรอย�งเปนระบบ

1.3สรปคว�มรไดอย�งมเหตผล

2. อยอย�ง 2.1ใชทรพยสนและสงของของโรงเรยน

พอเพยง อย�งประหยด

2.2ใชอปกรณก�รเรยนอย�งประหยด

และรคณค�

2.3ใชจ�ยอย�งประหยดและมก�รเกบออมเงน

3. มงมนใน 3.1มคว�มตงใจและพย�ย�มในก�รทำ�ง�น

ก�รทำ�ง�น ทไดรบมอบหม�ย

3.2มคว�มอดทนและไมทอแทตออปสรรค


ลงชอ..............................................ผประเมน

.............../............../.............เกณฑก�รใหคะแนน

3คะแนนหม�ยถงพฤตกรรมทปฏบตชดเจนและสมำ�เสมอ 2คะแนนหม�ยถงพฤตกรรมทปฏบตชดเจนและบอยครง 1คะแนนหม�ยถงพฤตกรรมทปฏบตบ�งครง

107




ก�รจดกจกรรมก�รเรยนรเพอพฒน�ทกษะก�รสอส�ร ก�รสอคว�มหม�ย

และก�รนำ�เสนอท�งคณตศ�สตรเปนก�รฝกทกษะใหผเรยนรจกคดวเคร�ะหปญห�

ส�ม�รถเขยนปญห�ในรปแบบของต�ร�ง กร�ฟ หรอขอคว�ม เพอสอส�ร

คว�มสมพนธของจำ�นวนโดยมหลกทสำ�คญในก�รจดกจกรรมก�รเรยนรดงน

1.1 กำ�หนดโจทยปญห�ทน�สนใจและเหม�ะสมกบคว�มส�ม�รถ

ของผเรยน

1.2 ใหผ เรยนไดลงมอปฏบตและแสดงคว�มคดเหนดวยตนเอง

โดยครผสอนชวยชแนะแนวท�งในก�รสอส�รสอคว�มหม�ยและก�รนำ�เสนอ


2.1 เพอใหผ เรยนมคว�มส�ม�รถในก�รใชทกษะและกระบวนก�ร

ท�งคณตศ�สตรแกปญห�ในสถ�นก�รณต�งๆทกำ�หนดใหได

2.2 เพอใหผเรยนมคว�มส�ม�รถในก�รสอส�ร ก�รสอคว�มหม�ย

และก�รนำ�เสนอท�งคณตศ�สตร


3.1กลมส�ระก�รเรยนรคณตศ�สตรระดบชนมธยมศกษ�ปท2

3.2ส�ระท1จำ�นวนและก�รดำ�เนนก�ร


เพอพฒนาทกษะการสอสาร การสอความหมาย

และการนำาเสนอทางคณตศาสตร

108



ม�ตรฐ�นก�รเรยนรค1.1เข�ใจถงคว�มหล�กหล�ยของก�ร

แสดงจำ�นวนและก�รใชจำ�นวนในชวตจรง

ตวชวด

ค1.1ม.2/4 ใชคว�มรเกยวกบอตร�สวน สดสวน และรอยละ

ในก�รแกโจทยปญห�

3.3 ส�ระท6ทกษะและกระบวนก�รท�งคณตศ�สตร

ม�ตรฐ�นก�รเรยนรค6.1 มคว�มส�ม�รถในก�รแกปญห�

ก�รใหเหตผล ก�รสอส�ร ก�รสอคว�มหม�ยท�งคณตศ�สตร และก�รนำ�เสนอ

ก�รเชอมโยงคว�มรต�งๆท�งคณตศ�สตรและเชอมโยงคณตศ�สตรกบศ�สตรอนๆ

และมคว�มคดรเรมสร�งสรรค

ตวชวด

ค6.1ม.2/2 ใชคว�มร ทกษะและกระบวนก�รท�งคณตศ�สตร

และเทคโนโลยในก�รแกปญห�ในสถ�นก�รณต�งๆ

ไดอย�งเหม�ะสม

ค6.1ม.2/3 ใหเหตผลประกอบก�รตดสนใจและสรปผลไดอย�ง

เหม�ะสม



1) ครแจงจดประสงคก�รเรยนรใหนกเรยนทร�บว� เมอเรยน

ในชวโมงนแลวตองส�ม�รถใชทกษะและกระบวนก�รท�งคณตศ�สตรแกปญห�

ในสถ�นก�รณต�งๆทกำ�หนดใหได

2) ครนำ�เสนอเนอเพลง “รอยละ” ทำ�นองเพลงช�ง ครและ

นกเรยนรวมกนรองเพลงพรอมปรบมอประกอบจงหวะเพอกระตนใหเกดคว�มสนก

และสร�งเจตคตทดกอนเรยน

109



3) ครซกถ�มนกเรยนว�ในเนอเพลงบอกอะไรบ�งในชวตประจำ�วน

และมเรองใดบ�งทเกยวของกบรอยละเชนก�รซอข�ยกำ�ไร-ข�ดทนดอกเบยฯลฯ

4) ครตงคำ�ถ�มใหนกเรยนชวยกนเสนอคำ�อธบ�ยว�รอยละ

มคว�มหม�ย มคว�มสมพนธกบอตร�สวน และมสญลกษณอย�งไร (รอยละ

หรอเปอรเซนตคออตร�สวนทมอตร�สวนตวหลงเท�กบ100สญลกษณเขยนแทน

รอยละหรอเปอรเซนตคอ%)

5) ครและนกเรยนรวมกนสรปว�ก�รใชรอยละในชวตประจำ�วน

มม�กม�ยเชนก�รค�ข�ยก�รห�กำ�ไร-ข�ดทนก�รห�อตร�ดอกเบยหรออนๆ

ซงถ�เร�เข�ใจหลกก�รและกระบวนก�รคดเกยวกบรอยละจะทำ�ใหส�ม�รถนำ�ไป

ประยกตใชแกปญห�ทเกยวกบรอยละในชวตประจำ�วนได

6) จดกลมนกเรยนเปน5กลมกลมละ4-5คนโดยคละเพศ

และคว�มส�ม�รถของนกเรยน

7) ใหแตละกลมสร�งโจทยปญห�เปนสถ�นก�รณเกยวกบก�รใช

รอยละในชวตประจำ�วนกลมละ1โจทยพรอมทงแสดงวธก�รห�คำ�ตอบ

8) จ�กนนใหเขยนโจทยลงในใบกจกรรม แลวคดเลอกผแทน

อกกลมออกม�แสดงวธก�รห�คำ�ตอบพรอมอธบ�ยหน�ชนเรยน ใหทำ�กจกรรม

เชนนจนครบทกกลมโดยครและนกเรยนรวมกนตรวจสอบคว�มถกตอง

9) ใหนกเรยนเลนเกม“ชวยกนคดพชตคำ�ตอบ”กำ�หนดเวล�ให

แตละกลมห�คำ�ตอบ กลมททำ�เสรจกอนและถกตองจะไดคะแนนโบนส (Bonus)

ม�กทสดกลมอนๆจะไดคะแนนลดลงต�มลำ�ดบ

10) ครกบนกเรยนรวมกนเฉลยคำ�ตอบจ�กเกม“ชวยกนคดพชต

คำ�ตอบ”สลบกลมกนตรวจใหคะแนน

110



11) ประก�ศยกยองกลมทไดโบนส (Bonus) ม�กทสด และกลม

ทรวมมอชวยเหลอกนใหทกคนทำ�ได แลวมอบร�งวล พรอมทงตดผลง�นของ

แตละกลมทป�ยนเทศของหอง

12) นกเรยนและครรวมกนอภปร�ยขนตอนก�รแกโจทยปญห�

รอยละในชวตประจำ�วน โดยดำ�เนนก�รวเคร�ะหโจทย กรณตวอย�งพรอมทง

ห�วธก�รแกปญห�และนำ�เสนอคำ�ตอบไดอย�งถกตองสมเหตสมผล

13) ใหนกเรยนเชอมโยงสงทเรยนรนำ�ไปปรบใชในชวตประจำ�วน

เพอเลอกซอสนค�ไดอย�งประหยดและคมค� โดยนำ�เสนอสรปเปนผงมโนทศน

ทไดจ�กก�รทำ�ใบกจกรรมสงผลตอคว�มสมดลมนคงยงยน4มตเชนมคว�มร

มทกษะและเหตผลในก�รตดสนใจมก�รว�งแผนแลกเปลยนเรยนรและชวยเหลอกน

ในกระบวนก�รกลม รปญห�และแกปญห�ไดอย�งถกตอง ใชประโยชนได

อย�งคมค�และนำ�ไปปรบใชในชวตประจำ�วนไดอย�งเหม�ะสมส�ม�รถบรณ�ก�ร

กบปรชญ�เศรษฐกจพอเพยง โดยนำ�คว�มรเกยวกบก�รใชเหตผล เพอก�ร

วเคร�ะหแกปญห�และก�รตดสนใจไปใชในชวตประจำ�วนยดหลกคว�มมเหตผล

รจกประหยดอยอย�งพอเพยงมวนยในตนเองมคว�มรบผดชอบทำ�ง�นรวมกบ

ผอนไดอย�งมคว�มสขสงผลตอก�รนำ�ไปใชในก�รดำ�เนนชวตไดเปนอย�งด


1) เพลงรอยละ

2) ใบคว�มรเรองโจทยปญห�รอยละในชวตประจำ�วน

3) ใบกจกรรมท1และใบกจกรรมท2

4) เกม“ชวยกนคดพชตคำ�ตอบ”

111




แบบประเมนก�รทำ�

ใบกจกรรมเรอง

ก�รแกโจทยปญหรอยละ

ในชวตประจำ�วน

แบบประเมนก�รนำ�

ปรชญ�ของเศรษฐกจ

พอเพยงม�ใชในก�ร

เรยนร

แบบประเมนสมรรถนะ

สำ�คญของผเรยน

(คว�มส�ม�รถในก�ร

แกปญห�และคว�ม

ส�ม�รถในก�รคด)

แบบประเมน

คณลกษณะ

อนพงประสงค

(ใฝเรยนรอยอย�ง

พอเพยง)

ทำ�ใบกจกรรมเรอง

ก�รแกโจทยปญห�

รอยละในชวต

ประจำ�วน

ทำ�แผนผงมโนทศน

เรองก�รนำ�ปรชญ�

ของเศรษฐกจพอเพยง

ม�ใชในก�รเรยนร

ประเมนสมรรถนะ

สำ�คญของผเรยน

(คว�มส�ม�รถในก�ร

แกปญห�และคว�ม

ส�ม�รถในก�รคด)

ประเมนคณลกษณะ



พอเพยง)

1.ก�รแกโจทยปญห�

รอยละในชวต

ประจำ�วน

2.คว�มรก�รนำ�

ปรชญ�ของเศรษฐกจ

พอเพยงม�ใชในก�ร

เรยนร

3.สมรรถนะสำ�คญ

ของผเรยน(คว�ม

ส�ม�รถในก�รแกปญห�

และคว�มส�ม�รถ

ในก�รคด)

4.คณลกษณะ



พอเพยง)

ตองผ�นเกณฑ


ระดบดขนไป










วธก�รวด เครองมอทใชในก�รวด เกณฑทใช สงทวดและประเมน และประเมน และประเมนผล ในก�รประเมน

112




5.1 ผเรยนรจกใชทกษะและกระบวนก�รท�งคณตศ�สตรแกปญห�

ในสถ�นก�รณต�งๆได

5.2 ผเรยนไดรบก�รพฒน�คว�มส�ม�รถในก�รสอส�รก�รสอคว�มหม�ย

ก�รนำ�เสนอท�งคณตศ�สตร และส�ม�รถเชอมโยงคว�มรนำ�ไปประยกตใช

ในชวตประจำ�วนได

5.3 ผเรยนส�ม�รถบรณ�ก�รกบปรชญ�ของเศรษฐกจพอเพยงได


6.1 คว�มร : ผเรยนมคว�มรในก�รแกโจทยปญห�ก�รสอคว�มหม�ย

และก�รนำ�เสนอท�งคณตศ�สตร

6.2 สมรรถนะ : ผเรยนมคว�มส�ม�รถในก�รใชทกษะและกระบวนก�ร

ท�งคณตศ�สตรแกปญห�ในสถ�นก�รณต�งๆทกำ�หนดใหได

6.3 คณลกษณะ : ผเรยนมคว�มใฝเรยนรและอยอย�งพอเพยง


น�งบญเรยมจนทรชกลน โรงเรยนบ�นตำ�หร

(วงประช�สงเคร�ะห)


ประถมศกษ�ประจวบครขนธ

เขต2

113




❖ เพลง รอยละ

❖ ใบคว�มร เรอง โจทยปญห�รอยละในชวตประจำ�วน

❖ ใบกจกรรมท 1 เรอง ก�รแกโจทยปญห�รอยละในชวตประจำ�วน

❖ เกม “ชวยกนคด พชตคำ�ตอบ”

❖ แบบประเมนก�รทำ�ใบกจกรรม เรอง ก�รแกโจทยปญห�รอยละ


❖ เกณฑก�รประเมนก�รทำ�ใบกจกรรม เรอง ก�รแกโจทยปญห�รอยละ


❖ ใบกจกรรมท 2 เรอง ก�รนำ�ปรชญ�ของเศรษฐกจพอเพยง

ม�ใชในก�รเรยนร

❖ แบบประเมนก�รทำ�ใบกจกรรม เรอง ก�รนำ�ปรชญ�ของเศรษฐกจ

พอเพยงม�ใชในก�รเรยนร

❖ เกณฑก�รประเมนก�รทำ�ใบกจกรรม เรอง ก�รนำ�ปรชญ�ของ

เศรษฐกจพอเพยงม�ใชในก�รเรยนร


❖ เกณฑก�รประเมนสมรรถนะสำ�คญของผเรยน


❖ เกณฑก�รประเมนคณลกษณะอนพงประสงค

115



เพลง รอยละทำ�นองเพลง ช�ง

รอยรอยรอยรอยละรจกหรอเปล�

รอยละหนจงรบเอ�

เศษสวนเข�ม�สวนเปน100

หรอไมอย�งนนไมตองถอย

เปลยนรอยละเปนเปอรเซนต

116



ใบคว�มร

เรอง โจทยปญห�รอยละในชวตประจำ�วน

คำ�ชแจง ใหนกเรยนศกษ�กรณตวอย�งตอไปน

กรณตวอย�งท 1

นกเรยนชน ม.3 ของโรงเรยนแหงหนงสอบได 84% มนกเรยนสอบ

ไดม�กกว�สอบตก 663 คน อย�กทร�บว�นกเรยนชน ม.3 ของโรงเรยน

แหงนมกคน

วธห�คำ�ตอบ นกเรยนชนม.3สอบได84%หม�ยคว�มว�

ถ�มนกเรยนชนม.3100คนจะมนกเรยนสอบได84คน

และมนกเรยนสอบตก100-84=16คน

ดงนนจงมนกเรยนสอบไดม�กกว�สอบตก84-16=68คน

มนกเรยนสอบไดม�กกว�สอบตก68คนจ�กนกเรยนทงหมด100คน

ถ�นกเรยนสอบไดม�กกว�สอบตก663คนจะมนกเรยนทงหมด

663x100 =975คน 68

คำ�ตอบคอนกเรยนชนม.3ของโรงเรยนแหงนม975คน

117




นำ�หว�นซอเสอม�ร�ค�500บ�ทนำ�ไปข�ยตอใหนำ�สมในร�ค�450บ�ท

นำ�หว�นจะข�ดทนกเปอรเซนต

วธห�คำ�ตอบ ขนท 1ห�สวนต�งของร�ค�ข�ยกบร�ค�ตนทน

จะได500-450=50บ�ทนนคอข�ดทน50บ�ท

ขนท 2 นำ�สวนต�งทได(ข�ดทน)ม�เปรยบเทยบโดยสมมตใหตนทน

เปน100บ�ท

หรอ 100xข�ดทน ตนทน

จะได 100x50 =10 500

ขนท 3 เทยบสวนทข�ดทนจรงกบเปอรเซนตจะไดข�ดทน50บ�ท

คดเปนข�ดทน10%

คำ�ตอบคอ นำ�หว�นข�ดทน10เปอรเซนต

118




ดำ�รงกเงน35,000บ�ทเสยดอกเบยรอยละ12ตอปดำ�รงกเงนเปนเวล�

9เดอนจะตองเสยดอกเบยเท�ไหร

วธห�คำ�ตอบ ดอกเบยรอยละ12คออตร�สวนของดอกเบยตอเงนตน

เปน12:100

กำ�หนดใหเสยดอกเบยxบ�ทจ�กเงนตน35,000บ�ท

เปนอตร�สวนx:35,000

12 x x 100 35,000

12x35,000 = xx100

100x = 420,000

x = 4,200

ดงนนกเงน9เดอนเสยดอกเบย4,200x9=3,150บ�ท

12

คำ�ตอบคอ ดำ�รงจะเสยดอกเบย3,150บ�ท

119




ธ�นฝ�กเงนกบธน�ค�ร70,000บ�ทไดดอกเบยรอยละ2.5ตอปดอกเบยทได

ถกหกภ�ษรอยละ15เมอครบ1ปธ�นไดดอกเบยสทธเท�ไร

วธห�คำ�ตอบ ห�ดอกเบย

ดอกเบยรอยละ2.5คออตร�สวนของดอกเบยตอเงนตน

เปน2.5:100

กำ�หนดใหเสยดอกเบยxบ�ทจ�กเงนตน70,000บ�ท

เปนอตร�สวนx:70,000

2.5 x x 100 70,000

2.5x70,000 = xx100

100x = 175,000

x = 1,750

คำ�ตอบคอธ�นไดดอกเบย1,750บ�ท

120




เรอง ก�รแกโจทยปญห�รอยละในชวตประจำ�วน

กลม.........................................................................................................................

ร�ยชอสม�ชก 1. ...........................................2. ...........................................

3. ...........................................4............................................

5. ...........................................6. ...........................................

คำ�ชแจง ใหนกเรยนรวมกนสร�งโจทยปญห�รอยละในชวตประจำ�วนพรอมทง

แสดงวธห�คำ�ตอบและนำ�เสนอผลง�น

...................................................................................................................

...................................................................................................................

...................................................................................................................

...................................................................................................................

...................................................................................................................

...................................................................................................................

...................................................................................................................

...................................................................................................................

...................................................................................................................

...................................................................................................................

...................................................................................................................

...................................................................................................................

...................................................................................................................

...................................................................................................................

...................................................................................................................

...................................................................................................................

121



เกม “ชวยกนคด พชตคำ�ตอบ”กลม.........................................................................................................................

ร�ยชอสม�ชก 1. ...........................................2. ...........................................

3. ...........................................4............................................

5. ...........................................6. ...........................................

คำ�ชแจง ใหนกเรยนรวมกนว เคร�ะห โจทยปญห� แสดงวธห�คำ�ตอบ

และนำ�เสนอผลง�น

โจทย ในตำ�บลเลกๆแหงหนงมคนอ�ศยอย1,200คน

6%ของจำ�นวนคนทงหมดทอยในตำ�บลนทำ�ง�น

ในโรงง�นทำ�สบปะรดกระปอง

จงห�จำ�นวนคนททำ�ง�นในโรงง�นทำ�สบปะรดกระปอง

122



แบบประเมนก�รทำ�ใบกจกรรม


ลงชอ..............................................ครผประเมน

.............../............../.............

ร�ยก�รประเมน

ชอ - สกล ก�รห�คำ�ตอบ กระบวนก�รกลม พฤตกรรมก�รทำ�ง�น ก�รนำ�เสนอ

4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

12.

13.

14.

15.

คะแนน

รวม

123



มก�รวเคร�ะห

โจทยและ

แสดงขนตอน

ก�รห�คำ�ตอบ

ถกตองไมถง

60%และ



สม�ชกรวมมอ

กนทำ�ง�น

ไมเตมท

ไมมก�ร

ปรกษ�และ

อภปร�ย

รวมกน

5 20

2 8





เปนบ�งขอ

และขนตอน

ถกตองไมครบ

สม�ชกทกคน

รวมมอกน

ทำ�ง�นเตมท

แตมก�ร

ปรกษ�กนนอย





ทกขอแตแสดง

ขนตอน


ไมครบ


รวมมอกน

ทำ�ง�นเตมท

และมก�ร

ปรกษ�กน





ถกตอง

ครบถวน

ทกขอ


ใหคว�มรวม

มอทำ�ง�น

อย�งเตมท

มก�รพดคย

ปรกษ�และ

อภปร�ย

ภ�ยในกลม

1. ก�รห�

คำ�ตอบ

2.กระบวนก�ร

กลม

เกณฑก�รประเมนก�รทำ�ใบกจกรรม


ประเดน ระดบคะแนน คะแนน ก�ร

นำ�หนก

ประเมน

4 3 2 1 รวม (ดม�ก) (ด) (พอใช) (ปรบปรง)

124



3.พฤตกรรมก�รทำ�ง�น

4.ก�ร นำ�เสนอ

มคว�ม รบผดชอบ มคว�มเปนผนำ�และผต�มทดมก�รแบง หน�ททำ�ง�นชดเจน

ตรงต�มเนอห� มก�รนำ�เสนอเปนขนตอน ตอเนอง ใชภ�ษ� เหม�ะสมเข�ใจง�ยใชเวล�ต�มทกำ�หนด

มคว�ม รบผดชอบ มคว�มเปน ผนำ�และผต�มทดมก�รแบงหน�ททำ�ง�นแตไมชดเจน

ตรงต�มเนอห� มก�รนำ�เสนอเปนขนตอนตอเนอง และใชภ�ษ� เหม�ะสมเข�ใจง�ย

มคว�ม รบผดชอบ มคว�มเปน ผนำ�และผต�มแตไมมก�ร แบงหน�ททำ�ง�น

ตรงต�มเนอห� มก�รนำ�เสนอเปนขนตอน ตอเนอง ใชภ�ษ� ไมชดเจน

มคว�ม รบผดชอบแต ข�ดคว�มเปน ผนำ�และผต�มไมมก�ร แบงหน�ททำ�ง�น

ตรงต�มเนอห� มก�รนำ�เสนอ ไมเปนไป ต�มขนตอน

2 8

1 4

คะแนนรวม 40


คะแนน31-40 หม�ยถง ดม�ก คะแนน21-30 หม�ยถง ด คะแนน11-20 หม�ยถง พอใช คะแนน0-10 หม�ยถง ปรบปรง

เกณฑก�รผ�น

ตงแตระดบดขนไป


นำ�หนก

ประเมน


125




เรอง ก�รนำ�ปรชญ�ของเศรษฐกจพอเพยงม�ใชในก�รเรยนร

คำ�ชแจง ใหนกเรยนนำ�เสนอแนวคดในรปแบบแผนผงมโนทศนเกยวกบ

ก�รนำ�คว�มรท�งคณตศ�สตรไปเชอมโยงกบก�รนำ�หลกปรชญ�ของ

เศรษฐกจพอเพยงไปใชใหเกดประโยชนในชวตประจำ�วน

ต�มหลก3หวง2เงอนไข

***3หวงไดแกพอประม�ณมเหตผลมภมคมกน

ในตวทด

***2เงอนไขไดแกเงอนไขคว�มรเงอนไขคณธรรม

126



แบบประเมนก�รทำ�ใบกจกรรม

เรอง ก�รนำ�ปรชญ�ของเศรษฐกจพอเพยงม�ใชในก�รเรยนร

คำ�ชแจง ใหครผสอนประเมนก�รทำ�ใบกจกรรมของนกเรยนต�มระดบคณภ�พ


ลงชอ..............................................ครผประเมน

.............../............../.............


ก�รนำ�ปรชญ�ของ ก�รนำ�ปรชญ�ของ คะแนน

ชอ - สกล ก�รทำ�ผงมโนทศน เศรษฐกจพอเพยงม�ใช เศรษฐกจพอเพยงม�ใช รวม ในก�รเรยนร เปนภมคมกน

4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

12.

13.

14.

15.

127



เกณฑก�รประเมนก�รทำ�ใบกจกรรมเรอง ก�รนำ�ปรชญ�ของเศรษฐกจพอเพยงม�ใชในก�รเรยนร


นำ�หนก

ประเมน


มก�รนำ�คว�มร ท�งคณตศ�สตรม�เชอมโยงมองคประกอบของ3หวง 2เงอนไขครบแตม ร�ยละเอยดองคประกอบไมชดเจนเกอบทก องคประกอบ

ไมรจก พอประม�ณ ในเรอง ก�รพด ใชอปกรณ อย�งฟมเฟอย ยงข�ดคว�ม รบผดชอบ ข�ดก�ร ชวยเหลอกน

มก�รนำ�คว�มร ท�งคณตศ�สตรม�เชอมโยงมองคประกอบของ3หวง 2เงอนไขครบแตม ร�ยละเอยด องคประกอบไมชดเจนเกอบทก องคประกอบ

รจก พอประม�ณ ในเรอง ก�รพด ก�รใชวสดอปกรณ รจกประหยดแตยงข�ดคว�มรบผดชอบ ข�ดก�ร ชวยเหลอกน

มก�รนำ�คว�มร ท�งคณตศ�สตรม�เชอมโยงมองคประกอบของ3หวง 2เงอนไขครบแตม ร�ยละเอยดบ�ง องคประกอบไมชดเจน

รจก พอประม�ณ ในเรอง ก�รพด ก�รใชวสดอปกรณ รจกประหยดมคว�ม รบผดชอบ ชวยเหลอผอน บ�งเลกนอย

มก�รนำ�คว�มร ท�งคณตศ�สตรม�เชอมโยงมองคประกอบของ3หวง 2เงอนไขครบและมร�ยละเอยดองคประกอบชดเจน ทกหวขอ

รจก พอประม�ณ ในเรองก�รพด ก�รตรงตอเวล� ก�รใชวสดอปกรณ รจกประหยดมคว�ม รบผดชอบ ชวยเหลอผอนอย�งเตม คว�มส�ม�รถ

1.ก�รทำ� ผงมโนทศน

2.ก�รนำ�ปรชญ�ของเศรษฐกจ พอเพยงม�ใช ในก�รเรยนร

4 16

3 12

128




คะแนน31-40 หม�ยถง ดม�ก คะแนน21-30 หม�ยถง ด คะแนน11-20 หม�ยถง พอใช คะแนน0-10 หม�ยถง ปรบปรง

เกณฑก�รผ�น

ตงแตระดบดขนไป


นำ�หนก

ประเมน


3.ก�รนำ�ปรชญ�ของเศรษฐกจ พอเพยงม�ใชเปนภมคมกน

รหน�ท รบผดชอบ รจกกน รจกใชประหยดมนำ�ใจไมฟงเฟอชวยเหลอครอบครวรจกห� ร�ยไดเสรม

รหน�ท รบผดชอบ รจกกน รจกใชประหยดมนำ�ใจไมฟงเฟอชวยเหลอครอบครวแตยงไมรจก ห�ร�ยไดเสรม

รหน�ท รบผดชอบ รจกกน รจกใชประหยดมนำ�ใจไมฟงเฟอ ยงไมรจก ชวยเหลอ ครอบครวและยงไมรจก ห�ร�ยไดเสรม

รหน�ท รบผดชอบ รจกกน รจกใชประหยดไมฟงเฟอยงไมมนำ�ใจ ชวยเหลอ คนอนครอบครว ยงไมรจก ห�ร�ยไดเสรม

3 12

รวม 40

129




คำ�ชแจง ใหครผสอนประเมนสมรรถนะสำ�คญของผเรยนต�มร�ยก�รทกำ�หนด

สมรรถนะสำ�คญของผเรยน

เลขท คว�มส�ม�รถในก�รคด คว�มส�ม�รถ สรปผลก�รประเมน

ในก�รแกปญห�

ดเยยม ด ผ�น ไมผ�น ดเยยม ด ผ�น ไมผ�น ดเยยม ด ผ�น ไมผ�น

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

ลงชอ..............................................ครผประเมน

.............../............../.............

130



เกณฑก�รประเมนสมรรถนะสำ�คญของผเรยน

ประเดน ระดบคณภ�พ

ก�รประเมน ดเยยม ด ผ�น ไมผ�น

มคว�มส�ม�รถ

ในก�รคด

วเคร�ะห

สงเคร�ะห

คดอย�ง


คดอย�ง

มวจ�รณญ�ณ

คดอย�ง

มระบบและ

ตดสนใจ

แกปญห�

เกยวกบตนเอง

ไมไดเลย

ใชยทธวธ

ดำ�เนนก�ร

แกปญห�

ไดไมสำ�เรจ





คดอย�ง


คดอย�ง


คดอย�ง


ตดสนใจ

แกปญห�


ไดบ�งครง



แกปญห�

ไดสำ�เรจ





คดอย�ง


คดอย�ง


คดอย�ง


ตดสนใจ

แกปญห�


ไดบอยครง

มสวนรวม

ในก�ร

ตอบคำ�ถ�ม



แกปญห�

ไดสำ�เรจ





คดอย�ง


คดอย�ง


คดอย�ง


ตดสนใจ

แกปญห�


ไดเกอบทกครง


ในก�ร

ตอบคำ�ถ�ม



แกปญห�

สำ�เรจอย�งม

ประสทธภ�พ

คว�มส�ม�รถ


คว�มส�ม�รถ

ในก�รแกปญห�

131




คำ�ชแจง ใหครผสอนประเมนคณลกษณะอนพงประสงคของนกเรยนต�มร�ยก�ร


คณลกษณะอนพงประสงค

เลขท ใฝเรยนร อยอย�งพอเพยง สรปผลก�รประเมน

ดเยยม ด ผ�น ไมผ�น ดเยยม ด ผ�น ไมผ�น ดเยยม ด ผ�น ไมผ�น

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

ลงชอ..............................................ครผประเมน

.............../............../.............

132



เกณฑก�รประเมนคณลกษณะอนพงประสงค

ประเดน เกณฑก�รใหระดบคณภ�พ

ก�รประเมน ดเยยม ด ผ�น ไมผ�น

เข�เรยน

ไมตรงเวล�

ไมตงใจเรยน

ไมเอ�ใจใสและ

ไมมคว�มเพยร

พย�ย�ม

ในก�รเรยนร

ไมมสวนรวม


และไมเข�รวม

กจกรรมต�งๆ

ใชเงน

ของใชสวนตว

อย�งฟมเฟอย


ตรงเวล�

ตงใจเรยน

เอ�ใจใสและ

มคว�มเพยร

พย�ย�ม




และเข�รวม


ในบ�งครง

ใชเงน


อย�งประหยด






พย�ย�ม






บอยครง

ใชเงน


และของ

สวนรวมอย�ง

ประหยด

มเหตผลและ

เกบรกษ�

ดแลอย�งด






พย�ย�ม






ทกครงและเปน

แบบอย�งทด

ใชเงน


และของ

สวนรวมอย�ง

ประหยด

คมค�เกบรกษ�

ดแลอย�งด

มเหตผลและ

ไมเอ�เปรยบ

ผอน

ใฝเรยนร

อยอย�งพอเพยง

133




ก�รจดกจกรรมก�รเรยนรแบบ K -W - L (Know-Want-Learned)

เปนกระบวนก�รเรยนรทสอดคลองกบทกษะก�รคดอย�งรตวว�ตนคดอะไร

มวธคดอย�งไร ส�ม�รถตรวจสอบคว�มคด ตลอดจนปรบเปลยนกลวธก�รคด

ของตนได โดยผเรยนจะไดรบก�รฝกใหตระหนกในกระบวนก�รทำ�คว�มเข�ใจ

ตนเอง มก�รว�งแผนตงจดมงหม�ย ตรวจสอบคว�มเข�ใจของตน มก�รจดระบบ

ขอมลเพอก�รดงม�ใชภ�ยหลงไดอย�งมประสทธภ�พมขนตอนสำ�คญดงตอไปน

1.1 ขน K (What you know)

เปนขนของก�รเตรยมคว�มรพนฐ�นกอนก�รอ�นเชนถ�จะใหเรยนร

เรอง ก�รอนรกษสงแวดลอมท�งธรรมช�ต ผสอนอ�จทบทวนคว�มรเดมเกยวกบ

เรอง ทรพย�กรธรรมช�ตรอบตว แลวใหผเรยนชวยกนระดมสมองในสงทผเรยน

ไดเรยนรเกยวกบก�รอนรกษสงแวดลอม ขณะเดยวกนกจะใหมก�รบนทก

คว�มคดเหนทเกดจ�กก�รระดมสมองซงอ�จทำ�ไดหล�ยวธเชนผสอนและผเรยน

ชวยกนบนทกบนกระด�นดำ�ในรปของแผนทคว�มคด (MindMapping) หรอ

แผนผงใยแมงมม (Web Diagram) ใหชดเจน ซงจะประกอบดวยคว�มคดหลก

คว�มคดรอง และคว�มคดยอย ต�มลำ�ดบ โดยผสอนชวยจดขอคว�มทเปนคว�มคด

ใหถกตองกอนทจะใหผเรยนคดลอกแผนทคว�มคด หรอแผนผงนนลงในแผนกระด�ษ

แตถ�ผเรยนคนเคยกบก�รเขยนแผนผงคว�มคดแลว ผสอนอ�จใหผเรยนแตละ

คนเขยนสงทตนรเกยวกบหวขอทผสอนจะใหผเรยนเรยนรเปนแผนผงคว�มคด



แบบ K - W - L (Know-Want-Learned)

134



1.2 ขน W (What you want to know)

ก�รตงจดมงหม�ยในก�รอ�น

หลงจ�กทผสอนกระตนคว�มรเดมของผเรยนในขนKแลวผสอน

จะนำ�ผเรยนไปสขนก�รตงจดมงหม�ยในก�รเรยนรโดยก�รอ�น ซงผสอนจะใช

คำ�ถ�มกระตนผเรยนเชน

1) ตองก�รเรยนรอะไรเพมเตมอกบ�งในเรอง ก�รอนรกษ

สงแวดลอมท�งธรรมช�ต

2) ถ�พวกเร�ไมชวยกนอนรกษสงแวดลอมจะเกดผลอย�งไร

3) จะมวธก�รแนะนำ�ใหเพอนๆ หรอผอนทเกยวของปฏบตตน

อย�งไรเกยวกบก�รอนรกษสงแวดลอม

4) ถ�มโอก�สพดคยกบท�นน�ยกรฐมนตร ตองก�รจะถ�ม

อะไรบ�งเกยวกบเรองนเปนตน

ผเรยนเขยนคำ�ถ�ม

ผสอนใหผเรยนเขยนคำ�ถ�มทตนมลงในกระด�ษใหม�กทสด

ผเรยนห�คำ�ตอบ

ผสอนใหผเรยนอ�นขอคว�มทผสอนเตรยมไวโดยกระตนใหผเรยน

พย�ย�มห�คำ�ตอบในสงทตนตงคำ�ถ�มไวแลวนน ในขนนผสอนอ�จดดแปลงจ�ก

ก�รอ�นเปนก�รใชวธบรรย�ยหรอดวดทศนกไดและจะเปนก�รเนนทกษะก�รฟง

แทนก�รอ�น

1.3 ขน L (What you have learned)

หลงจ�กทผเรยนอ�นขอคว�มแลว ใหผเรยนเขยนคำ�ตอบทไดลง

ในกระด�ษเปล�รวมทงเขยนขอมลอนๆทศกษ�เพมเตมไดแตไมไดตงคำ�ถ�มไว

135



ก�รบนทกขอมลต�มกจกรรมในขนKWและLนนผสอนควร

ใหผเรยนบนทกโดยใชต�ร�ง3ชองดงตวอย�งข�งล�ง

K W L

(ผเรยนเรยนรอะไรบ�ง) (ผเรยนตองก�รรอะไรบ�ง) (ผเรยนไดเรยนรอะไร)

1.4 ขนก�รเขยนสรปและนำ�เสนอ

กจกรรมในขนนเปนกจกรรมเพมเตมในขนตอนหลก K -W - L

หลงจ�กผเรยนไดเรยนรและเขยนขอมลคว�มรทไดในขนW และ L แลว ใหนำ�

ขอมลทไดม�ปรบแผนผงคว�มคดเดมทผเรยนเขยนไวในขน K ซงอ�จจะมก�ร

ตดทอนเพมเตม หรอจดระบบขอมลใหม เพอใหแผนผงคว�มคดมคว�มสมบรณ

ม�กยงขนหรออ�จมกจกรรมอนทผสอนเหนว�เปนกจกรรมสงเสรมก�รเรยนรเชน

มก�รอภปร�ยถงเหตและผลกระทบในเรองสงแวดลอม หรอใหผเรยนนำ�เสนอ

แผนผงคว�มคดเปนตน


2.1เพอเปนก�รกระตนผเรยนไดเรยนรสงทสนใจจรงๆและกระตนให

คนคว�ห�คำ�ตอบในเรองทตนเองสนใจ

2.2เพอสงเสรมใหผเรยนตดสนใจ และตระหนกในสงทอย�กจะ

เรยนรหรอสนใจจรงๆ และพฒน�จนกล�ยเปนขอคำ�ถ�มและคว�มสงสย

สวนตวซงจะกล�ยเปนเป�หม�ยก�รเรยนรเรองนนตอไป

136





3.2ส�ระท5พลงง�น

ม�ตรฐ�นก�รเรยนรว5.1 เข�ใจคว�มสมพนธระหว�งพลงง�น

กบก�รดำ�รงชวต ก�รเปลยนรปพลงง�น ปฏสมพนธระหว�งส�รและพลงง�น

ผลของก�รใชพลงง�นตอชวตและสงแวดลอม มกระบวนก�รสบเส�ะห�คว�มร

สอส�รสงทเรยนรและนำ�คว�มรไปใชประโยชน

ตวชวด

ว5.1ม.3/3 คำ �นวณพล ง ง �นไฟฟ �ของ เคร อ ง ใช ไฟฟ �

และนำ�คว�มรไปใชประโยชน

ว5.1ม.3/4 สงเกตและอภปร�ยก�รตอวงจรไฟฟ�ในบ�น

อย�งถกตองปลอดภยและประหยด

ว5.1ม.3/5 อธบ�ยตวต�นท�นไดโอดทร�นซสเตอรและทดลอง

ตอวงจรอเลกทรอนกสเบองตนทมทร�นซสเตอร

3.3ส�ระท8 ธรรมช�ตของวทย�ศ�สตรและเทคโนโลย

ม�ตรฐ�นก�รเรยนรว8.1ใชกระบวนก�รท�งวทย�ศ�สตร

และจตวทย�ศ�สตรในก�รสบเส�ะห�คว�มร ก�รแกปญห�รว�ปร�กฏก�รณท�ง




137



ตวชวด

ว8.1ม.3/1 ตงคำ�ถ�มทกำ�หนดประเดนหรอตวแปรทสำ�คญใน

ก�รสำ�รวจตรวจสอบหรอศกษ�คนคว�เรองทสนใจ

ไดอย�งครอบคลมและเชอถอได



ว8.1ม.3/3 เลอกเทคนควธก�รสำ�รวจตรวจสอบทงเชงปรม�ณ

และเชงคณภ�พ ทไดผลเทยงตรงและปลอดภย

โดยใชวสดและเครองมอทเหม�ะสม

ว8.1ม.3/4 รวบรวมขอมลจดกระทำ�ขอมลเชงปรม�ณและ

คณภ�พ

ว8.1ม.3/5 วเคร�ะหและประเมนคว�มสอดคลองของประจกษ

พย�นกบขอสรปทงทสนบสนนหรอขดแยงกบ

สมมตฐ�น และคว�มผดปกตของขอมลจ�ก


ว8.1ม.3/6 สร�งแบบจำ�ลองหรอรปแบบทอธบ�ยผลหรอแสดง

ผลของก�รสำ�รวจตรวจสอบ

ว8.1ม.3/7 สร�งคำ�ถ�มทนำ�ไปสก�รสำ�รวจตรวจสอบในเรอง

ทเกยวของ และนำ�คว�มรทไดไปใชในสถ�นก�รณ

ใหมหรออธบ�ยเกยวกบแนวคด กระบวนก�ร

และผลของโครงง�นหรอชนง�นใหผอนเข�ใจ

138



ว8.1ม.3/8 บนทกและอธบ�ยผลก�รสง เกตก�รสำ�รวจ

ตรวจสอบคนคว�เพมเตมจ�กแหลงคว�มรต�งๆ

ใหไดขอมลทเชอถอไดและยอมรบก�รเปลยนแปลง

คว�มรทคนพบเมอมขอมลและประจกษพย�นใหม

เพมขนหรอโตแยงจ�กเดม

ว8.1ม.3/9 จดแสดงผลง�น เขยนร�ยง�น และ/หรออธบ�ย

เกยวกบแนวคดกระบวนก�รและผลของโครงง�น

หรอชนง�นใหผอนเข�ใจ



ขน K (What you know)

1) ครแจงจดประสงคก�รเรยนรใหนกเรยนทร�บ

2) ครและนกเรยนสนทน�รวมกนเกยวกบก�รใชพลงง�นในชวต

ประจำ�วนเชนก�รใชนำ�ก�รใชไฟฟ�ฯลฯ

3) แบงนกเรยนเปนกลม กลมละ 4 - 5 คน เลอกประธ�น

เลข�นก�รกลม

4) นกเรยนศกษ�ใบคว�มรเกยวกบก�รประหยดพลงง�นไฟฟ�

และคนคว�เพมเตมจ�กแหลงเรยนรทเปนเอกส�รเวบไซตและผรแลวรวมกนสรป

เรองทศกษ�โดยใชแผนผงคว�มคด(MindMapping)ใหประกอบดวยคว�มคดหลก

คว�มคดรองและคว�มคดยอยต�มลำ�ดบลงในแบบบนทกท1

ขน W (What you want to know)

5) ใหแตละกลมรวมกนอภปร�ยว�ไดรอะไรบ�งเกยวกบ

ก�รประหยดพลงง�นไฟฟ� และตองก�รรอะไรเพมเตม จะมวธก�รเรยนรอย�งไร

มแหลงเรยนรทไหนบ�งจ�กนนใหบนทกลงในแบบบนทกท2

139



6) ครกระตนใหนกเรยนแตละกลมตงคำ�ถ�มเกยวกบเรอง

ทตองก�รรเพมเตมใหไดม�กทสด

7) ครใหคำ�แนะนำ�วธก�รตงคำ�ถ�ม และใหนกเรยนปรบปรง

ขอคำ�ถ�มของกลมเพอนำ�ไปสก�รคนห�คำ�ตอบ

ขน L (What you have learned)

8) ใหแตละกลมรวมกนอภปร�ยถงสงทนกเรยนไดเรยนร แลว

ใหบนทกลงในแบบบนทกท2

ขนสรปและนำ�เสนอ

9) ใหนกเรยนแตละกลมนำ�เสนอผลก�รเรยนร โดยจดทำ�เปน

เอกส�รร�ยง�น

10) ครและนกเรยนประเมนผลก�รเรยนรวมกน


1) ใบคว�มรเรองวธประหยดไฟลดใชพลงง�น

2) ใบกจกรรมเรองก�รประหยดพลงง�นไฟฟ�พรอมแบบบนทก

ท1-2



2) ประเมนผลง�นจ�กก�รปฏบตต�มใบกจกรรม


5.1ผเรยนไดรบก�รกระตนใหใฝรในสงทสนใจ และใหคนคว�ห�

คำ�ตอบในเรองทสนใจดวยตนเอง

140



5.2 สงเสรมใหผเรยนตดสนใจ ตกลงใจ และตระหนกในสงทอย�กจะ

เรยนรหรอสนใจจรงๆ และพฒน�จนกล�ยเปนขอคำ�ถ�มและคว�มสงสยสวนตว

ซงจะกล�ยเปนวตถประสงคในก�รเรยนรเรองนนตอไป

5.3 ชวยใหผ เรยนส�ม�รถตรวจสอบคว�มก�วหน�ในก�รเรยน

คว�มเข�ใจในบทเรยนไดตลอดเวล�

5.4 เปดโอก�สใหผเรยนไดคดกว�งไกล ไมยดตดกบก�รคนคว�

ห�คว�มรจ�กหนงสอแบบเรยนเพยงอย�งเดยว


6.1 คว�มร : ผเรยนไดเรยนรก�รสบคนห�และสร�งองคคว�มร


6.2 สมรรถนะ : ผ เรยนเปนผม เหตผล ส�ม�รถคดว เคร�ะห

อย�งมเหตผลเปนระบบและมคว�มส�ม�รถในก�รสอส�ร

6.3 คณลกษณะ :ผเรยนมคว�มใฝเรยนรและมงมนในก�รทำ�ง�น


น�งจ�รวรรณศรนช โรงเรยนบ�นดงไทยวทย�


ประถมศกษ�สโขทยเขต2

141




❖ ใบคว�มร เรอง วธประหยดไฟ ลดใชพลงง�น

❖ ใบกจกรรม เรอง ก�รประหยดพลงง�นไฟฟ�

❖ แบบบนทกท 1 เรอง ก�รประหยดพลงง�นไฟฟ�

❖ แบบบนทกท 2 เรอง ก�รประหยดพลงง�นไฟฟ�


143



ใบคว�มร

เรอง วธประหยดไฟ ลดใชพลงง�น

ก�รประหยดไฟฟ� เปนเรองททกคนควรจะรวมมอกน ไมใชเพยง

ก�รประหยดแคเฉพ�ะชวงทเกดเหตฉกเฉน เพร�ะว�ก�รประหยดไฟ นอกจ�ก

จะเปนก�รชวยช�ต ชวยลดค�ใชจ�ยของเร�แลว ยงเปนก�รชวยโลกอกดวย

ซงก�รประหยดไฟเปนสงง�ยๆ ใกลตวทเร�ส�ม�รถทำ�ไดกนทกคน โดยส�ม�รถ

ปฏบตไดดงน

วธประหยดไฟ

1. ปดสวตซไฟและเครองใชไฟฟ�ทกชนดเมอเลกใชง�น ดบไฟทกครง

ทออกจ�กหอง

144



2. เลอกซอเครองใชไฟฟ�ทไดม�ตรฐ�น ดฉล�กแสดงประสทธภ�พ

ใหแนใจทกครงกอนตดสนใจซอห�กมอปกรณไฟฟ�เบอร5ตองเลอกใชเบอร5

3. ปดเครองปรบอ�ก�ศทกครงทจะไมอยในหองเกน1ชวโมงสำ�หรบ

เครองปรบอ�ก�ศทวไปและ30น�ทสำ�หรบเครองปรบอ�ก�ศเบอร5

145



4. หมนทำ�คว�มสะอ�ดแผนกรองอ�ก�ศของเครองปรบอ�ก�ศบอยๆ

เพอลดก�รเปลองไฟในก�รทำ�ง�นของเครองปรบอ�ก�ศ

5. ตงอณหภมเครองปรบอ�ก�ศท25องศ�เซลเซยส

6. ไมควรปลอยใหมคว�มเยนรวไหลจ�กหองทตดตงเครองปรบอ�ก�ศ

ตรวจสอบและอดรอยรวต�มผนง ฝ�เพด�น ประตชองแสง และปดประตหอง

ทกครงทเปดเครองปรบอ�ก�ศ

7. ลดและหลกเลยงก�รเกบเอกส�ร หรอวสดอนใดทไมจำ�เปนตอง

ใชง�นในหองทมเครองปรบอ�ก�ศเพอลดก�รใชพลงง�นในก�รปรบอ�ก�ศ

146



8. ใชมลกนส�ดปองกนแสงแดดสองกระทบตวอ�ค�รและบฉนวนกน

คว�มรอนต�มหลงค�และฝ�ผนงเพอไมใหเครองปรบอ�ก�ศทำ�ง�นหนกเกนไป

9. ควรปลกตนไมรอบๆบ�นเพร�ะตนไมขน�ดใหญ1ตนใหคว�มเยน

ไดเท�กบเครองปรบอ�ก�ศ1ตน

10. ควรปลกตนไม เพ อชวยบ งแดดข�งบ�นหรอ เหนอหล งค�

เพอเครองปรบอ�ก�ศจะไมตองทำ�ง�นหนกเกนไป

11. ปลกพชคลมดนเพอชวยลดคว�มรอนและเพมคว�มชนใหกบดน

จะทำ�ใหบ�นเยนขนโดยไมจำ�เปนตองเปดเครองปรบอ�ก�ศ

12. ห�กอ�ก�ศไมรอนเกนไป ควรเปดพดลมแทนเครองปรบอ�ก�ศ

จะชวยประหยดไฟไดม�ก

147



13. ใชหลอดไฟประหยดพลงง�น เชน ใชหลอดผอมจอมประหยด

หรอใชหลอดตะเกยบ

14. ควรใชโคมไฟแบบมแผนสะทอนแสงในหองต�งๆ เพอชวยให

แสงสว�งจ�กหลอดไฟกระจ�ยไดอย�งเตมประสทธภ�พ

15. หมนทำ�คว�มสะอ�ดหลอดไฟทบ�นอย�งนอย 4 ครงตอป

เพร�ะจะชวยเพมแสงสว�งโดยไมตองใชพลงง�นม�กขน

16. ควรตงโคมไฟทโตะทำ�ง�นแทนก�รเปดไฟทงหองเพอทำ�ง�น

148



17. ควรใช ส อ อนท�ผน งนอกอ�ค�ร เพ อก�รสะทอนแสงท ด

และท�ภ�ยในอ�ค�รเพอทำ�ใหหองสว�งไดม�กกว�

18. ปดตเยนใหสนท ทำ�คว�มสะอ�ดภ�ยในตเยน และแผนระบ�ย

คว�มรอนหลงตเยนสมำ�เสมอ

19. อย�เปดตเยนบอยและอย�นำ�ของรอนเข�แชในตเยนเพร�ะจะทำ�ให

ตเยนทำ�ง�นหนกขนกนไฟม�กขน

20. ตรวจสอบขอบย�งประตของตเยนไมใหเสอมสภ�พเพร�ะจะทำ�ให

คว�มเยนรวออกม�ได

21. เลอกขน�ดตเยนใหเหม�ะสมกบขน�ดครอบครว และควรตงตเยน

ไวห�งจ�กผนงบ�น15เซนตเมตร

22. ควรละล�ยนำ�แขงในตเยนสมำ�เสมอ ก�รปลอยใหนำ�แขงจบหน�

จนเกนไปจะทำ�ใหเครองตองทำ�ง�นหนกทำ�ใหกนไฟม�ก

23. เลอกซอตเยนประตเดยวเนองจ�กตเยน2ประตจะกนไฟม�กกว�

ตเยนประตเดยวทมขน�ดเท�กน เพร�ะตองใชทอนำ�ย�ทำ�คว�มเยนทย�วกว�

และใชคอมเพรสเซอรขน�ดใหญกว�

149



24. ควรตงสวตซควบคมอณหภมของตเยนใหมอณหภมพอเหม�ะ

25. ก�รรดผ�ไมควรพรมนำ�จนแฉะ เพร�ะตองใชคว�มรอนในก�รรด

ม�กขน

26. ดงปลกออกกอนก�รรดเสอผ�เสรจเพร�ะคว�มรอนทเหลอในเต�รด

ยงส�ม�รถรดตอไดจนกระทงเสรจ

27.ไมควรเสยบและถอดปลกเต�รดบอยๆ เพร�ะก�รทำ�ใหเต�รดรอน

แตละครงกนไฟม�ก

28.หลงซกผ�ดวยเครองซกผ� ไมควรอบผ�ดวยเครองซกผ� เพร�ะ

จะเปลองไฟม�ก

150



29.ปดโทรทศนทนทเมอไมมคนดโดยปดทตวเครองไมใชปมสแตนดบ�ย

จ�กรโมทเพร�ะเครองจะยงมก�รใชไฟฟ�อยตลอดเวล�

30. ไมควรปรบจอโทรทศนใหสว�งเกนไป และอย�เปดโทรทศน

ใหเสยงดงเกนคว�มจำ�เปน

31.เชดผมใหแหงกอนเป�ผมทกครงเพร�ะผมทเปยกม�กๆตองใชเวล�

เป�น�น

32. เวล�หงตมอ�ห�รดวยเต�ไฟฟ�ควรจะปดเต�กอนอ�ห�รสก5น�ท

เพร�ะคว�มรอนทเต�จะรอนตออก อย�งนอย 5 น�ท เพยงพอทจะทำ�ให

อ�ห�รสกได

151



33.อย�เสยบปลกหมอหงข�วทงไวเพร�ะระบบอนจะทำ�ง�นตลอดเวล�

ทำ�ใหสนเปลองไฟเกนคว�มจำ�เปน

34.ก�ตมนำ�ไฟฟ� ตองดงปลกออกทนทเมอนำ�เดอด อย�เสยบไฟไว

เมอไมมคนอยเพร�ะนอกจ�กจะไมประหยดพลงง�นแลวยงอ�จทำ�ใหเกดไฟไหมได

35. หลกเลยงก�รตดตงอปกรณไฟฟ�ทตองมก�รปลอยคว�มรอน

เชนก�ตมนำ�หมอหงตมไวในหองทมเครองปรบอ�ก�ศ

36. อย�เปดคอมพวเตอรทงไวถ�ไมใชง�น ตดตงระบบลดกระแสไฟฟ�

เข�เครอง เมอพกก�รทำ�ง�นจะประหยดไฟ ไดรอยละ 35 - 40 และถ�ห�ก

ปดหน�จอทนทเมอไมใชง�นจะประหยดไฟรอยละ60

152



37. ดสญลกษณ Energy Star กอนเลอกซออปกรณสำ�นกง�น

(เชนเครองคอมพวเตอรเครองโทรส�รเครองพมพดดไฟฟ�เครองถ�ยเอกส�รฯลฯ)

ซงจะชวยประหยดพลงง�น ลดก�รใชกำ�ลงไฟฟ� เพร�ะมระบบประหยดไฟฟ�

อตโนมต

วธประหยดไฟแตละอย�งนนลวนแตเปนสงททำ�ไดไมย�ก และจะเปน

เรองทดม�กห�กเร�ปฏบตสงเหล�นไดจนตดเปนนสยในทกๆวนเพร�ะก�รประหยด

ไฟนนนอกจ�กจะเปนก�รชวยประหยดพลงง�นของโลกแลวยงเปนก�รเกบรกษ�

พลงง�นทใกลหมดไปเพอใหมใชในอน�คต และชวยใหประเทศผ�นวกฤตไฟ

ไมพอเพยงไปไดอกทงเร�ส�ม�รถประหยดเงนทจ�ยเกนจำ�เปนดวย

ทมา : http://www.green.kmutnb.ac.th

153




เรอง ก�รประหยดพลงง�นไฟฟ�

ชอ....................................................................ชน.....................เลขท....................

วนท..........................................................กลม........................................................

คำ�ชแจง ใหนกเรยนแตละกลมดำ�เนนก�รดงน

1.นกเรยนรวมกนศกษ�ใบคว�มรเรองวธประหยดไฟลดใชพลงง�น

2.นกเรยนแตละกลมระดมสมองในสงทไดศกษ� แลวบนทกลงใน

แบบบนทกท 1ก�รประหยดพลงง�นไฟฟ� ในรปแผนผงคว�มคด

(Mind Mapping) หรอแผนผงใยแมงมม (Web Diagram)

ประกอบดวย

2.1คว�มคดหลก

2.2คว�มคดรอง

2.3 คว�มคดยอย

3.นกเรยนแตละกลมรวมกนสรปคว�มรลงในแบบบนทกท2

4.ตวแทนกลมนำ�เสนอ

154



แบบบนทกท 1


คำ�ชแจง ใหนกเรยนบนทกก�รประหยดพลงง�นไฟฟ�ในรปแผนผงคว�มคด

(MindMapping)หรอแผนผงใยแมงมม(WebDiagram)

155



แบบบนทกท 2


คำ�ชแจง ใหนกเรยนบนทกก�รประหยดพลงง�นไฟฟ�ในรปแบบต�ร�ง

K W L (What you know) (What you want to know) (What you have learned) นกเรยนเรยนรอะไรบ�ง นกเรยนตองก�รรอะไรบ�ง นกเรยนไดเรยนรอะไร

156




คำ�ชแจง ใหครผสอนสงเกตพฤตกรรมก�รเรยนรของนกเรยนแลวเขยนเครองหม�ย✓ ลงในชองทตรงกบผลก�รประเมนต�มหวขอทกำ�หนด



รวม

(3) (3) (3) (3) (3) (15)

ก�รร

วมกจ

กรรม

ก�รร

บฟง

คว�ม

คดเห

นของ

ผอน

คว�ม

รบผด

ชอบ

คว�ม

ขยนห

มนเพ

ยร

ก�รต

รงตอ

เวล�

ลงชอ..............................................ผประเมน

.............../............../.............

157




ก�รจดกจกรรมก�รเรยนรดวยแผนผงคว�มคด (Mind Mapping)

เปนก�รแสดงคว�มรโดยใชแผนผงเปนวธก�รนำ�คว�มรหรอขอเทจจรงม�จดระบบ

สร�งเปนแผนผง จดคว�มคดรวบยอด หรอนำ�หวขอเรองใดเรองหนงม�แยกเปน

หวขอยอยและนำ�ม�จดเปนลำ�ดบภ�พดงน

1.1 กำ�หนดชอเรองหรอคว�มคดรวบยอดสำ�คญ

1.2 ระดมสมองทเกยวของกบชอเรองหรอคว�มคดรวบยอดสำ�คญ

เปนคำ�หรอวลสนๆแลวจดบนทกไว

1.3 นำ�คำ�หรอวลทเกยวของสมพนธกนม�จบกลม ตงชอกลมคำ�

และเรยงลำ�ดบกลมคำ�

1.4 ออกแบบแผนผงคว�มคด โดยเขยนชอเรองไวกล�งหน�กระด�ษ

ว�งชอกลมคำ�รอบชอเรอง นำ�คำ�ทสนบสนนว�งรอบกลมคำ� ใชเสนโยงกลมคำ�

ใหเหนคว�มสมพนธ(เสนโยงอ�จเขยนคำ�อธบ�ยหรอกลมคำ�อ�จแสดงดวยภ�พ)

ขนตอนหลกๆก�รสร�งแผนผงคว�มคด(MindMapping)

1. เขยน/ว�ดมโนทศนหลกตรงกงกล�งหน�กระด�ษ

2. เขยน/ว�ดมโนทศนรองทสมพนธกบมโนทศนหลกไปรอบๆ

3. เขยน/ว�ดมโนทศนยอยทสมพนธกบมโนทศนรองแตกออกไปเรอยๆ

4. ใชภ�พหรอสญลกษณสอคว�มหม�ยเปนตวแทนคว�มคดใหม�กทสด

5. เขยนคำ�สำ�คญ(Keyword)บนเสนและเสนตองเชอมโยงกน

6. กรณใชสทงมโนทศนรองและยอยควรเปนสเดยวกน

7. คดอย�งอสระม�กทสดขณะทำ�


ดวยแผนผงความคด (Mind Mapping)

158



เขยนคำ�หลกหรอขอคว�มสำ�คญของเรองไวกล�งโยงไปยงประเดนรอง

รอบๆต�มแตว�จะมกประเดน


2.1เพอใหผ เรยนอ�นออกเสยงบทรอยแกวและบทรอยกรอง

ไดถกตองและเหม�ะสมกบเรองทอ�น

2.2เพอใหผเรยนอ�นเรองต�งๆ แลวเขยนกรอบแนวคด แผนผง

คว�มคดบนทกยอคว�มและร�ยง�น

2.3 เพอฝกม�รย�ทในก�รอ�น


3.1กลมส�ระก�รเรยนรภ�ษ�ไทยระดบชนมธยมศกษ�ปท3

3.2ส�ระท1ก�รอ�น

ม�ตรฐ�นก�รเรยนรท1.1ใชกระบวนก�รอ�นสร�งคว�มรและ

คว�มคดเพอนำ�ไปใชตดสนใจแกปญห�ในก�รดำ�เนนชวตและมนสยรกก�รอ�น

ตวชวด

ท1.1ม.3/1อ�นออกเสยงบทรอยแกวและบทรอยกรองไดถกตอง

และเหม�ะสมกบเรองทอ�น

ท1.1ม.3/4อ�นเรองต�งๆ แลวเขยนกรอบแนวคด แผนผง

คว�มคดบนทกยอคว�มและร�ยง�น

ท1.1ม.3/10มม�รย�ทในก�รอ�น

159





ขนนำ�

1) ครแจงจดประสงคก�รเรยนรใหนกเรยนทร�บ

2) ครและนกเรยนรวมกนสนทน�เกยวกบม�รย�ทในก�รอ�น

เทคนคก�รอ�นทชวยใหจำ�ไดน�น รวมกนอภปร�ย และกำ�หนดเปนกฎกตก�

ในก�รเรยนรรวมกน

ขนสอน

3) นกเรยนจบเปนกลมกลมละ4-5คนเลอกประธ�นเลข�นก�รกลม

ตงชอกลมใหมคว�มหม�ยและใหเหตผลทม�ของชอกลม

4) ครแจกใบกจกรรมท 1 และใบกจกรรมท 2 ใหนกเรยน

แตละกลมศกษ�โดยใหศกษ�เปนร�ยบคคลกอนแลวใหอภปร�ยรวมกนในกลม

5) ใหแตละกลมปฏบตกจกรรมต�มใบกจกรรมโดยใหระดมสมอง

ดงน

5.1)กำ�หนดชอเรองจ�กบทคว�มทอ�น

5.2)สรปส�ระสำ�คญทไดจ�กบทคว�มทอ�นเปนคำ�หรอวลสนๆ

แลวจดบนทกไว

5.3)นำ�คำ�หรอวลทเกยวของสมพนธกนม�จบกลมตงชอกลมคำ�


6) ใหแตละกลมรวมกนออกแบบแผนผงคว�มคด โดยเขยน

ชอเรองไวกล�งหน�กระด�ษว�งชอกลมคำ�รอบชอเรองนำ�คำ�ทสนบสนนว�งรอบ

กลมคำ�ใชเสนโยงกลมคำ�ใหเหนคว�มสมพนธ

160



ขนสรป

7) สงตวแทนนำ�เสนอแผนผงคว�มคด รวมกนอภปร�ยและ

เสนอแนะเพมเตมเพอใหปรบปรงพฒน�

8) ครและนกเรยนรวมกนประเมนผลง�นจ�กก�รปฏบตกจกรรม


1) ใบกจกรรมท1เรองก�รอ�นบทรอยแกวพรอมแบบบนทก

แผนผงคว�มคด

2) ใบกจกรรมท2เรองก�รอ�นบทรอยกรองพรอมแบบบนทก

แผนผงคว�มคด


1) ประเมนแผนผงคว�มคด

2) ประเมนใบกจกรรมท1เรองก�รอ�นบทรอยแกว

3) ประเมนใบกจกรรมท2เรองก�รอ�นบทรอยกรอง



5.1ผเรยนไดรบก�รพฒน�ด�นก�รอ�น ก�รสรปขอมลจ�กก�รอ�น

และก�รอภปร�ยแลกเปลยนเรยนร

5.2 ผเรยนเหนภ�พคว�มคดรวบยอดในรปแบบทจบตองได สะดวก

ในก�รนำ�ไปทบทวนทกครงทตองก�ร นอกจ�กนในก�รรวบรวมคว�มคดรวบยอด

ตองใชคว�มเข�ใจทชดเจนและแมนยำ�ทงในเรองคว�มหม�ยและคว�มเชอมโยง

ของคว�มคดรวบยอดจงทำ�ใหก�รเรยนรกล�ยเปนกระบวนก�รทมปฏสมพนธกน

161




6.1 คว�มร : ผเรยนรและเข�ใจเรองทอ�นและเชอมโยงม�สคว�มคด

รวบยอดของเรองทอ�นได

6.2 สมรรถนะ : ผเรยนเปนผมเหตผล ส�ม�รถคดวเคร�ะหอย�งม

เหตผลเปนระบบและมคว�มส�ม�รถในก�รสอส�ร

6.3 คณลกษณะ : ผเรยนมคว�มใฝเรยนรและมงมนในก�รทำ�ง�น


น�งจตพตรบรรณส�ร โรงเรยนบ�นหนองแวงเหนอ


ประถมศกษ�ก�ฬสนธเขต1

163




❖ ใบกจกรรมท 1 เรอง ก�รอ�นบทรอยแกว

❖ แบบบนทกแผนผงคว�มคดท 1 เรอง ก�รอ�นบทรอยแกว

❖ แบบประเมนใบกจกรรมท 1 เรอง ก�รอ�นบทรอยแกว

❖ เกณฑก�รประเมนใบกจกรรมท 1 เรอง ก�รอ�นบทรอยแกว

❖ ใบกจกรรมท 2 เรอง ก�รอ�นบทรอยกรอง

❖ แบบบนทกแผนผงคว�มคดท 2 เรอง ก�รอ�นบทรอยกรอง


❖ เกณฑก�รประเมนพฤตกรรมก�รเรยนร

165




เรอง ก�รอ�นบทรอยแกว

คำ�ชแจง ใหนกเรยนจดเปนกลม และอ�นบทรอยแกวทกำ�หนดให แลวปฏบต

ดงน

1.แตละกลมอ�นบทรอยแกวทกำ�หนดใหเปนร�ยบคคล

2.แตละกลมระดมสมองกำ�หนดชอเรองหรอคว�มคดรวบยอดทสำ�คญ

เปนคำ�หรอวลสนๆแลวจดบนทกไว

3.นำ�คำ�หรอวลท เกยวของสมพนธกนม�จบกลม ตงชอกลมคำ�


4.แตละกลมรวมกนสรปคว�มรเปนแผนผงคว�มคดลงในแบบบนทก

แผนผงคว�มคดท1เรองก�รอ�นบทรอยแกว

5.ใหแตละกลมทำ�แผนผงคว�มคดทไดนำ�ม�จดแสดงหน�ชนเรยน

เพอแลกเปลยนเรยนรกบกลมอนๆ

166



ตวอย�งก�รอ�นบทรอยแกว

ในปจจบนกล�วกนว�เร�กำ�ลงอยในยคโลก�ภวตนหรอเรยกอกอย�งว�

โลกไรพรมแดน แตจะเรยกอย�งไรกต�มเถด ก�รอ�น กเปนกระบวนก�ร

สำ�คญอย�งยงในก�รพฒน�คนในทศวรรษน เพร�ะโลกของก�รศกษ�

มไดจำ�กดอยภ�ยในหองเรยน ทมลกษณะรปทรงสเหลยมเเคบๆ เท�นน

เเตขอมลข�วส�ร ส�รสนเทศต�งๆ ไดยอโลกใหเลกลงเท�ทเร�อย�กรได

รวดเรวในชวลดนวมอเดยวอย�งทคนโบร�ณกล�วไวจะมสอใหอ�นอย�ง

หล�กหล�ยใหเลอก ทงสอสงพมพทเร�คนเคย ไปจนสออเลกทรอนกส

ทเรยกว� “อนเทอรเนต” เพร�ะก�รตอสรกร�นกนของมนษยยคใหม

จะใชขอมลสตปญญ�และคณภ�พของคนในช�ตม�กกว�ก�รใชกำ�ลงอ�วธ

เข�ประหตประห�รกนห�กคนในช�ตดอยคณภ�พข�ดก�รเรยนร จะถก

ครอบงำ�ท�งปญญ�ไดง�ยๆจ�กสอต�งๆจ�กช�ตทพฒน�เเลว

ห�กคนไมอ�นหนงสอ กย�กทจะพฒน�สตปญญ� และคว�มร

ได โดยเฉพ�ะประเทศทกำ�ลงพฒน� จะตองทมเทใหคนมนสยรกก�รอ�น

มทกษะในก�รอ�น และพฒน�วธก�รอ�นใหเปนนกอ�นทด นกอ�นทด

จะมภมคมกนก�รครอบงำ�ท�งปญญ�ไดเปนอย�งดรเท�ทนคนและส�ม�รถ

แกปญห�ไดด

ทมา : ชาตกาวไกลดวยคนไทยรกการอาน : มานพ ศรเทยม

167



แบบบนทกแผนผงคว�มคดท 1


ชอกลม......................................................................................................................

ร�ยชอสม�ชก 1. ...........................................2. ...........................................

3. ...........................................4............................................

5. ...........................................6. ...........................................

คำ�ชแจง ใหนกเรยนแตละกลมรวมกนสรปคว�มรจ�กก�รอ�นบทรอยแกว

โดยบนทกเปนแผนผงคว�มคด

168



แบบประเมนใบกจกรรมท 1


ชอ....................................................................ชน.....................เลขท....................

วนท..........................................................กลม........................................................

คำ�ชแจง แบบประเมนฉบบนใชสำ�หรบประเมนก�รปฏบตง�นและผลง�นของ

กลมจ�กใบกจกรรมท1

ระดบคะแนน ท ประเดนก�รประเมน 3 2 1 (ด) (พอใช) (ปรบปรง)

1 แผนผงคว�มคด

2 ประเดนสำ�คญ

3 ระบคณค�

4 เหตก�รณทเกดขน

5 ผลของเหตก�รณ

รวมคะแนนทงหมด

ลงชอ..............................................ผประเมน

.............../............../.............


คะแนน 11-15 หม�ยถง ด

คะแนน 6-10 หม�ยถง พอใช

คะแนน 0-5 หม�ยถง ปรบปรง

169



เกณฑก�รประเมน

ใบกจกรรมท 1 เรอง ก�รอ�นบทรอยแกว

ประเดน ระดบคะแนน ก�รประเมน 3 2 1 (ด) (พอใช) (ปรบปรง)

ไมส�ม�รถกำ�หนด

ชอเรองหรอคว�มคด

รวบยอดสำ�คญได

ไมส�ม�รถบอก

ประเดนสำ�คญ

ในเรองได

ไมส�ม�รถระบคณค�

ในเรองได

ไมส�ม�รถบอก

เหตก�รณทเกดขนได

ไมส�ม�รถบอกผลของ

เหตก�รณได

ส�ม�รถกำ�หนด

ชอเรองหรอคว�มคด

รวบยอดสำ�คญได

ส�ม�รถบอกประเดน

สำ�คญในเรองไดบ�ง

ส�ม�รถระบคณค�

ในเรองไดบ�ง

ส�ม�รถบอกเหตก�รณ

ทเกดขนไดบ�ง

ส�ม�รถบอกผลของ

เหตก�รณไดบ�ง

ส�ม�รถกำ�หนด

ชอเรองหรอคว�ม

คดรวบยอดสำ�คญได

สอดคลองถกตอง

ส�ม�รถบอกประเดน

สำ�คญในเรอง

ไดครบถวนถกตอง

ส�ม�รถระบคณค�

ในเรองไดครบถวน

ถกตอง

ส�ม�รถบอกเหตก�รณ

ทเกดขนไดถกตอง

ต�มลำ�ดบขนตอน

ส�ม�รถบอกผลของ

เหตก�รณไดถกตอง

1.แผนผง

คว�มคด

2.ประเดน

สำ�คญ

3.ระบคณค�

4. เหตก�รณ

ทเกดขน

5.ผลของ

เหตก�รณ

170




เรอง การอานบทรอยกรอง

คำาชแจง ใหนกเรยนจดเปนกลม และอานบทรอยกรองทกำาหนดให แลวปฏบต

ดงน

1. แตละกลมอานบทรอยกรองทกำาหนดใหเปนรายบคคล

2. แตละกลมระดมสมองกำาหนดชอเรองหรอความคดรวบยอดสำาคญ

เปนคำาหรอวลสนๆ แลวจดบนทกไว

3. นำาคำาหรอวลท เกยวของสมพนธกนมาจบกลม ตงชอกลมคำา

และเรยงลำาดบกลมคำา

4. แตละกลมรวมกนสรปความรเปนแผนผงความคดลงในแบบบนทก

แผนผงความคดท 2 เรอง การอานบทรอยกรอง

5. ตวแทนกลมนำาเสนอความร โดยใชแผนผงความคดประกอบการนำาเสนอ

อนการงานคอคณคาของมนษย ของมเกยรตสงสดอยาสงสย

ถาสนกดวยการงานเบกบานใจ ไมเทาไรรธรรมฉำาซงจรง

เพราะการงานเปนตวการประพฤตธรรม กศลกรรมกลำาปนมามคายง

ถาจะเปรยบกเปรยบคนฉลาดยง นดเดยววงเกบนกหลายพกมา

คอการงานนนตองทำาดวยสต มสมาธขนตมอตสาห

มสจจะมทมะมปญญา มศรทธาและกลาหาญรกงานจรง

ผแตง : พทธทาสภกข

หมายเหต : แบบประเมนใบกจกรรมท 2 ใชแบบเดยวกบใบกจกรรมท 1

171



แบบบนทกแผนผงความคดท 2

เรอง การอานบทรอยกรอง

ชอกลม......................................................................................................................

รายชอสมาชก 1. ........................................... 2. ...........................................

3. ........................................... 4. ...........................................

5. ........................................... 6. ...........................................

คำาชแจง ใหนกเรยนแตละกลมรวมกนสรปความรจากการอานบทรอยกรอง

โดยบนทกเปนแผนผงความคด

172



แบบสงเกตพฤตกรรมการเรยนร

คำาชแจง ใหครผสอนสงเกตพฤตกรรมของนกเรยน แลวเขยนเครองหมาย ✓

ลงในชองทตรงกบผลการประเมนตามหวขอทกำาหนด

ประเดนการประเมน


คะแนน

รวม

(3) (3) (3) (3) (3) (15)

การร

วมกจ

กรรม

การร

บฟง

ความ

คดเห

นของ

ผอน

ความ

รบผด

ชอบ

ขยนห

มนเพ

ยร

ตรงต

อเวล

า

ลงชอ..............................................ผประเมน

.............../............../.............

173



เกณฑการประเมนพฤตกรรมการเรยนร

ประเดน คะแนน การประเมน 3 2 1

ไมมความกระตอรอรน

ในการรวมกจกรรม

ไมรบฟงความคดเหน

ของผอน

ไมมความรบผดชอบ

ในงานทไดรบ

มอบหมาย

ไมมความเพยร

พยายามทำางาน

ใหสำาเรจ

สงผลงานไมเรยบรอย

และชากวาเวลา

ทกำาหนด

มความกระตอรอรน


บางครง

รบฟงความคดเหน

ของผอนเปนบางครง

มความรบผดชอบ


มอบหมายบางครง

มความเพยรพยายาม

ทำางานใหสำาเรจ

เปนบางครง

สงผลงานเสรจ

เรยบรอย แตชากวา

เวลาทกำาหนด

มความกระตอรอรน


อยางสมำาเสมอ

รบฟงความคดเหน

ของผอนอยาง

สมำาเสมอ

มความรบผดชอบ


มอบหมายอยาง


มความเพยรพยายาม

ทำางานใหสำาเรจอยาง


สงผลงานเสรจ

เรยบรอย ทนตามเวลา

ทกำาหนด

1. การรวม

กจกรรม

2. การรบฟง

ความคดเหน

ของผอน

3. ความ

รบผดชอบ

4. ขยน

หมนเพยร

5. ตรงตอเวลา

175




การจดก จกรรมการ เร ยนร เพ อส ง เสรมความคดสร า งสรรค

เปนกระบวนการทางปญญาระดบสงทใชกระบวนการทางความคดหลายๆ อยาง

มารวมกน เพอสรางสรรคสงใหมหรอแกปญหาทมอยใหดขน ความคดสรางสรรค

เกดขนไดเมอผเรยนมอสรภาพทางความคด ประกอบดวย ความคดคลองแคลว

(Fluency) คดยดหยน (Flexibility) คดรเรม (Originality) และความคดละเอยดลออ

ความคดสรางสรรคเปนความสามารถในการมองเหนสงตางๆ ในแงมมใหมๆ

หรอกระทำาการสงตางๆ ไดอยางมเอกลกษณเฉพาะตว ไมซำาแบบใคร มความแปลกใหม

เชอมโยงสงทไมสมพนธใหกลายเปนสงใหมได ซงในการจดกจกรรมตามแนวคดน

ไดพฒนากจกรรมการเรยนรตามขนตอนดงน

1.1 ขนสรางความตระหนก ผสอนใชเทคนคในการกระตนเรา เรยกรอง

ความสนใจของผเรยน เชน เกม เพลง นทาน ลลาทาทางททำาใหผเรยนเกด

จนตนาการ

1.2 ขนระดมพลงความคด เปนการดงศกยภาพของผเรยนเพอให

สามารถคนหาคำาตอบ ผเรยนทกคนตองมสวนรวม

1.3 ขนสรางสรรคชนงาน เมอผานกระบวนการเรยนรคดหาคำาตอบแลว

ผเรยนเกดจนตนาการในการสรางสรรคผลงานในรปแบบตางๆ เชน บทรอยกรอง

บทเพลง ปรศนา คำาทาย งานประดษฐ รปทรง มต ฯลฯ


เพอสงเสรมความคดสรางสรรค

176



1.4 ขนนำาเสนอผลงาน ผเรยนนำาเสนอผลงานโดยไดมโอกาสวพากษ

วจารณ และแสดงความคดเหนเกยวกบผลจากการนำาเสนอของผอน เปนขน

สงเสรมคณธรรม จรยธรรม คานยม การรจกการยอมรบ การมเหตผล การประยกต

และการนำาไปใช

1.5 ขนวดและประเมนผล โดยใชเครองมอทหลากหลาย เนนใหผเรยน

รจกประเมนผลงานของตนเองและผอน มการยอมรบ แกไข บนพนฐานของ

ปญญาธรรม คารวะธรรม และสามคคธรรม

1.6 ขนเผยแพรผลงาน ผลงานของผเรยนทกคนไดนำาไปเผยแพร

ในรปแบบตางๆ เชน นทรรศการ เพอใหผปกครอง ชมชน ไดชนชมผลงาน

2. วตถประสงค/เปาหมายทมงใหเกดกบผเรยน

2.1 เพอใหผเรยนมทกษะในการผสมผสานวสดตางๆ ในการสรางงาน

ทศนศลปโดยใชหลกการออกแบบ

2.2 เพอใหผ เรยนสามารถสรางสรรคงานทศนศลปเพอบรรยาย

เหตการณตางๆ โดยใชเทคนคทหลากหลาย

2.3 เพอใหผเรยนสามารถศกษาและอภปรายเกยวกบงานทศนศลป

ทสะทอนคณคาของวฒนธรรม

2.4 เพอใหผเรยนสามารถเปรยบเทยบความแตกตางของงานทศนศลป

ในแตละยคสมยของวฒนธรรมไทยและสากล

177



3. ความสอดคลอง/ความเชอมโยง

3.1 กลมสาระการเรยนรศลปะ ระดบชนมธยมศกษาปท 3

3.2 สาระท 1 ทศนศลป

มาตรฐานการเรยนร ศ 1.1 สรางสรรคงานทศนศลปตามจนตนาการ

และความคดสรางสรรค วเคราะห วพากษ วจารณคณคางานทศนศลป ถายทอด

ความรสก ความคดตองานศลปะอยางอสระ ชนชม และประยกตใชในชวตประจำาวน

ตวชวด

ศ 1.1 ม.3/5 มทกษะในการผสมผสานวสดตางๆ ในการสรางงาน

ทศนศลปโดยใชหลกการออกแบบ

ศ 1.1 ม.3/9 สรางสรรคงานทศนศลปเพอบรรยายเหตการณตางๆ

โดยใชเทคนคทหลากหลาย

มาตรฐานการเรยนร ศ 1.2 เขาใจความสมพนธระหวางทศนศลป

ประวตศาสตร และวฒนธรรม เหนคณคางานทศนศลปทเปนมรดกทางวฒนธรรม

ภมปญญาทองถน ภมปญญาไทยและสากล

ตวชวด

ศ 1.2 ม.3/1 ศกษาและอภปรายเกยวกบงานทศนศลปทสะทอน

คณคาของวฒนธรรม

ศ 1.2 ม.3/2 เปรยบเทยบความแตกตางของงานทศนศลป

ในแตละยคสมยของวฒนธรรมไทยและสากล

178



4. กระบวนการทใชในการพฒนาผเรยน

4.1 กจกรรมการเรยนร

4.1.1 ขนสรางความตระหนก

1) ครแจงจดประสงคการเรยนร

2) ครนำาสนทนาเกยวกบเรองของศลปะ ดงน

2.1) ศลปะเกยวของกบสงคมไทยอยางไร (คำาตอบ

ทคาดหวง : การดำาเนนชวตทมเกยรต ทสรางอนสรณสถานทสำาคญตางๆ เปนตน)

2.2) ใหนกเรยนยกตวอยางงานศลปะทเกยวของกบ

ศาสนา (คำาตอบทคาดหวง : การสรางพระพทธรปปางตางๆ การเขยนภาพพระพทธประวต

การกอสรางอาคารภายในวด เปนตน)

2.3) นกเรยนอภปรายความแตกตางของงานศลปะไทย

กบงานศลปะสากล (คำาตอบทคาดหวง : งานศลปะไทยมเอกลกษณโดดเดนทม

ความออนชอย สวยงามแฝงดวยศลปะวฒนธรรม ภมปญญาทมความเฉพาะของชาต

อยางเดนชดมากกวางานศลปะสากลทมความผสมผสานหลากหลายวฒนธรรม

และมความเปนนานาชาต เปนตน)

4.1.2 ขนระดมพลงความคด

1) นกเรยนรวมกนบอกความเชอทางวฒนธรรมไทยทพบ

ในแตละสมยมอะไรบาง (คำาตอบทคาดหวง : ความเชอเกดจากการยอมรบนบถอ

ในสงตางๆ มรปแบบแตกตางกน ดงน)

● สมยโบราณ เชอในพลงอำานาจลลบ

● สมยกลาง มความเชอเรองอทธฤทธแหงกรรม

● สมยใหม เชอในวทยาศาสตร และสงทพสจนได

179



ดงนน สงคมไทยจงมความเชอเรองบญ - บาป ทำาดไดด

ทำาชวไดชว ตามหลกธรรมของพระพทธศาสนา และกลายเปนวฒนธรรมอนดงาม

ในทสด

2) นกเรยนชวยกนอภปรายเรองของอทธพลความเชอกบ

การสรางงานศลปะ ในประเดนกรณศกษา ดงน

2.1) ประเพณงานแหผตาโขน จงหวดเลย

2.2) ประเพณงานไหลเรอไฟ จงหวดหนองคาย

2.3) ประ เพณ ง านแห เท ยนพรรษา จ งหว ด

อบลราชธาน

2.4) ประเพณงานยเปง จงหวดเชยงใหม

(คำาตอบทคาดหวง : อทธพลทางความเชอเปนแรงกระตนใหแสวงหาคำาตอบ

ดงนน พธกรรมจงกลายเปนศลปะทหลากหลาย เมอมประสบการณและทกษะ

เพมมากขนกมผลของการแสดงออกพฒนาเปนรปแบบงานศลปะทสวยงาม สะทอน

ใหเหนถงอทธพลความเชอดานตางๆ อยางเดนชด ซงถอวางานศลปะลกษณะน

เกดจากความสมพนธงานศลปะกบวฒนธรรม)

3) ใหนกเรยนจบเปนกลม กลมละประมาณ 4 - 6 คน

แตละกลมคดเลอกประธาน รองประธาน และเลขานการกลม แบงภาระหนาทกน

ใหชดเจน ครกำาหนดหวขอในการอภปรายในกลม ตวแทนกลมนำาเสนอหนาชน

หวขอในการอภปราย

(1) ศาสนากบศลปะ (ใชภาพประกอบ)

(คำาตอบทคาดหวง : งานศลปะทสะทอนเดนชดทสด

คอ การปน หรอเขยนบนฝาผนงโบสถ วหาร สถป เจดย ชวยใหเราเขาใจและ

เหนคณคาศาสนามากขน จนกลายเปนเลอมใสและศรทธา)

180



(2) ความสมพนธของทศนศลปกบสงคมไทย

(คำาตอบทคาดหวง : มหลากหลายดงน ดานศาสนา

และพธตางๆ การประดบตกแตงตางๆ ความงามทรวมถงโครงราง รปทรง สสน

นำาหนกและพนผว ภาพสะทอนทางสงคม เชน วถชวต ประวตศาสตร และประเพณ

วฒนธรรม)

4.1.3 ขนสรางสรรคชนงาน

1) นกเรยนแตละกลมศกษาใบความร เรอง ศลปะไทย

และศลปะสากล

2) เมอศกษาใบความรแลวใหแตละกลมทำาใบกจกรรม

เพอสรางชนงาน

4.1.4 ขนนำาเสนอผลงาน

ใหแตละกลมนำาเสนอผลจากการศกษา และนำาไปสการ

สรางชนงานตามประเดน ดงน

1) คณคาและความงามของงานศลปะแบบไทย

2) คณคาและความงามของศลปะแบบสากล

4.1.5 ขนวดและประเมนผล

1) ประเมนผลงานกลมจากการศกษาคนควา

2) ประเมนชนงานศลปะ

4.1.6 ขนเผยแพรผลงาน

ใหนกเรยนแตละกลมจดนทรรศการเผยแพรผลงานศลปะ

4.2 สอประกอบการเรยนร

1) ใบความรท 1 - 6

2) สอรปภาพ

3) ใบกจกรรม

181



4.3 การวดและประเมนผล

1) สงเกตพฤตกรรมกลม

2) ประเมนการนำาเสนอผลงานหนาชนเรยน

3) ประเมนผลการปฏบตงานกลม

5. จดเดน (จดเดนของเทคนค/วธทนำามาใช)

5.1 ผเรยนมทกษะพนฐานทางดานกระบวนการคด มจนตนาการ

และความคดสรางสรรค

5.2 ผเรยนสามารถวเคราะห วพากษ วจารณ คณคางานทศนศลป

ถายทอดความรสกอยางอสระ ชนชม และนำาไปประยกตใชในชวตประจำาวน

5.3 ผเรยนมความร ความเขาใจ ความสมพนธระหวางความเชอทาง

การศกษา ศาสนา วฒนธรรม และสงคม กบการสรางสรรคงานศลปะ

6. ผลทเกดกบผเรยน (ความร สมรรถนะ คณลกษณะ)

6.1 ความร : ผเรยนมความร ความเขาใจ ความสมพนธระหวาง

ความเชอทางการศกษา ศาสนา วฒนธรรม และสงคม กบการสรางสรรคงานศลปะ

6.2 สมรรถนะ : ผเรยนมความสามารถดานการสอสาร และการคด

วเคราะห คดจนตนาการ และคดสรางสรรค

6.3 คณลกษณะ : ผเรยนภมใจในความเปนไทย

แหลงทมาของขอมล

นางเปมกา อปชฌาย โรงเรยนหกสบพรรษาวทยาคม

สำานกงานเขตพนทการศกษา

มธยมศกษา เขต 29

183




❖ ใบความรท 6 เรอง ศลปะสากล

185



ใบความรท 1

เรอง ประเพณผตาโขน

ประวตความเปนมา (ประเพณผตาโขน จงหวดเลย)

ประเพณผตาโขน เปนประเพณทมมาตงแตโบราณ จะมมาตงแตเมอใด

ไมปรากฏ สนนษฐานวามมาตงแตม “บญหลวง” เปนบญพระเวสสนดร

และบญบงไฟ รวมกนนบเปนเวลานานหลายรอยป หรออาจจะมตงแตเมอครง

พระพทธศาสนาเขามาเผยแพรในประเทศไทย

ประเพณผตาโขนมลกษณะทใกลเคยงกบการบชาบรรพบรษของ

อาณาจกรลานชาง หลวงพระบาง ซงมอาณาเขตตดกบอำาเภอดานซาย เชยงคาน

และหลมเกาในปจจบน นอกจากน ยงมการกลาวกนวา ผตาโขนเกดขนเมอครง

ทพระเวสสนดรและพระนางมทรจะเดนทางออกจากปากลบสเมอง บรรดาผปา

หลายตนและสตวนานาชนดอาลยรก จงพากนแหแหนแฝงตวแฝงตนมากบชาวบาน

เพอมาสงทงสองพระองคกลบเมอง เรยกกนวา “ผตามคน” หรอ “ผตาขน”

จนกลายมาเปน “ผตาโขน” อยางในปจจบน

186



คำาวา “ผตาโขน” จดวาเปนชอการละเลนชนดหนง โดยผ เลน

ทำารปหนากาก มลกษณะนาเกลยดนากลวมาสวมใส และแตงตวมดชด แลวเขา

ขบวนแหแสดงทาทางตางๆ ในระหวางมงานบญตามประเพณประจำาปของ

ทองถนพนบาน การเลนผตาโขนมเฉพาะงานบญประเพณทภาษาพนบานของ

อำาเภอดานซาย จงหวดเลย เรยกวา “บญหลวง” ทวดโพนชย อำาเภอดานซาย

ในเดอนแปดขางขน นยมทำา 3 วน คอ วนแรกเปนวนรวม (วนโฮม) เปนวนท

ประชาชนตามตำาบล หมบานตางๆ เดนทางมารวมงาน ซงปกตจะนำาบงไฟมาดวย

โดยเรมตงแตเวลาประมาณ 04.00 น. - 05.00 น. ทำาพธอญเชญพระอปคตเขามา

ประดษฐานอยทวด โดยอญเชญกอนหนจากแมนำามาใสพาน สมมตวาเปน

พระอปคต แลวนำามาประดษฐานไวทหออปคต ขางศาลาโรงธรรมทจดเตรยมไว

เชอวาจะสามารถปองกนเหตเภทภยตางๆ ทจะเกดในงานได

ภาพประกอบจากอนเทอรเนต

ขอมลภาพ ณ วนท 17 - 3 - 57

187



เมอพธอญเชญพระอปคตเสรจเรยบรอยแลว จะมการละเลนตางๆ

ทงกลางวนและกลางคน เชน เลนเซงบงไฟ ฟอนรำา การแสดงผตาโขน การแสดง

การละเลนตางๆ เปนตน วนทสองของงานจะมการละเลนตางๆ ตงแตตอนเชา

ถงบาย

ประเพณผตาโขนเปนการละเลนทเกยวเนองกบพธกรรม มวตถประสงค

เพอบวงสรวงบชาตดตอกบผชมดการละเลน คอ วญญาณผบรรพชนทกลมชน

ชาตพนธ ไท-ลาวเชอถอรวมกนวา บรรพชนคอตนตระกลเผาพนธผทสราง

บานแปงเมอง บรรพชนเมอตายเปนผจงเปนสงศกดสทธทนาเกรงขาม มอำานาจ

ทจะดลบนดาลใหความอดมสมบรณหรอความหายนะแกบานเมองได

เพอเปนการแสดงความเคารพและเพอความอดมสมบรณพนสขของ

บานเมอง เมอถงงานบญประเพณสำาคญๆ ตามฮตประเพณ จงตองทำาการละเลน

ภาพประกอบจากอนเทอรเนต

ขอมลภาพ ณ วนท 17 - 3 - 57

188



เตนฟอนผตาโขนเพอเซนสรวงบชาใหเปนทถกอกถกใจแกผบรรพชน การละเลน

ผตาโขนจงเปนการละเลนทมมาแตโบราณ และผานการสบทอดทางพธกรรม

เปนสายยาวจากรนตอรนมาจนถงปจจบน

ผตาโขนจงเปนการละเลนสวนหนงในงานบญหลวงของอำาเภอดานซาย

หรอเมองดานซายในอดต นบเปนการละเลนทนำาพาใหเกดความสนกสนานและ

ความบนเทงเปนหลก เชนเดยวกบการเลนทอดแห ขายยา และทงบง อนเปนสสน

แหงการเฉลมฉลองในงานบญหลวง และโดยเฉพาะในพธอญเชญพระเวสสนดร

และพระนางมทรเขาเมอง ตามฮตเดอนส (บญเผวส) ของชาวอสาน ซงชาวดานซาย

ไดรวมเอางานบญฮตเดอนส (บญเผวส) ฮตเดอนหา (บญสงกรานต) ฮตเดอนหก

(บญบงไฟ) และฮตเดอนเจด (บญซำาฮะ) มาจดขนพรอมกนในชวงเดอนเจดของทกป

ซงมกจะอยระหวางปลายเดอนมถนายนถงชวงตนเดอนกรกฎาคม

ประเภทของผตาโขน

1. ผตาโขนใหญ เปนหนทขนรปจากโครงไมไผสานทมขนาดใหญ

แลวหอคลมดวยผาหรอกระดาษ มขนาดใหญกวาคนธรรมดาประมาณ 2 เทา

ประดบตกแตงดวยเศษวสดทหาไดในทองถน คนเลนจะเขาไปอยในตวหน

การจดงานแตละปจะมการทำาผตาโขนใหญเพอรวมขบวนแหเพยง 1 คเทานน คอ

ผตาโขนชาย 1 ตว และหญง 1 ตว ผมหนาททำาผตาโขนใหญจะมเฉพาะกลมเทานน

การทำาตองไดรบอนญาตจากผหรอเจากอน ถาไดรบอนญาตแลวตองทำาทกป

หรอทำาตดตอกนอยางนอย 3 ป

2. ผตาโขนเลก ผตาโขนเลกเปนการละเลนของเดก ไมวาเดกเลก

เดกวยรน หรอผใหญ ทงผหญงผชายตางมสทธทำาและเขารวมสนกไดทกคน

แตผหญงไมคอยเขารวม เพราะเปนการเลนคอนขางผาดโผนและซกซน

189



เครองแตงกายผตาโขน

ผเขารวมในพธนจะแตงกายคลายผและปศาจใสหนากากขนาดใหญ

เครองแตงกายของผตาโขนสวนใหญมกประกอบดวย

สวนประกอบของหว หรอทเรยกวาหนากากนน ทำาดวย “หวด”

หรอภาชนะทใชนงขาวเหนยว ซงเปนสวนดานบนดคลายหมวก

สวนหนานนทำาจากโคนกานมะพราว นำามาตดปาดใหเปนรปหนากาก

และเจาะชองตา

จมกทำาจากไมเนอออน แกะใหเปนรปทรงตางๆ ตามแตจนตนาการ

ของผสรางสรรค โดยทำาเปนลกษณะยาวแหลมคลายงวงชาง

เขาทำาจากปลมะพราวแหง โดยนำาสวนประกอบตางๆ มาเยบตดเขาไว

ดวยกน และทาสสนวาดลวดลายไปบนดานหนาของหนากากนนๆ หลงจากนน

จะเยบเศษผาตดไวบรเวณดานบน (หลง) เพอใหคลมสวนคอของผใสไปจนถงไหล

สวนประกอบของเครองแตงกาย จะเปนชดททำาจากเศษผา ซงนำามา

เยบตดกน และม “หมากกะแหลง” หรอกระดง (คลายกบทแขวนคอโค กระบอ)

แขวนผกไวบรเวณเอว เพอใหเกดเสยงดงเปนจงหวะเวลาเดนและสายสะโพก

สวนประกอบสดทาย คอ ดาบหรองาว ทจะทำาจากไมเนอออน

ในขบวนแหจะประกอบไปดวยการรองรำาทำาเพลงอยางสนกสนาน

การละเลนผตาโขน

การละเลนผตาโขนจะใชเวลาในการประกอบพธกรรม 3 วน ดวยกน

ซงจะมขบวนแหผตาโขนในวนท 2 สวนวนแรกกบวนท 3 จะเปนการประกอบ

พธกรรมทางศาสนา

190



วนแรก จะเปนวนทชาวบานจะชวยกนสรางหออปคตและทำากระทง

เลกเพอนำาไปวางตามทศตางๆ จำานวนสทศดวยกน บนหอหลวงจะมรมขนาดใหญ

กางกนไว ถอเปนวนแรกของการทำาพธในการเอาฤกษ

วนทสอง จะเปนวนททำาพธอญเชญพระอปคต ในวนนจะมขบวนแห

ผตาโขน และมการบรรเลงเครองดนตรพนเมองอยางครนเครงตลอดเสนทาง

การแหขบวน ซงจะทำาพธแหไปยงวดเพอทำาพธบายศรสขวญ ในขบวนแหบรรดา

ผตาโขนทงหลายกจะออกมารายรำากนอยางสนกสนาน

วนทสาม ในวนนชาวบานจะไปทำาบญตกบาตรทวด เลยงอาหารเชา

และอาหารเพลแดพระภกษสงฆ รวมกนฟงเทศนมหาชาต พระเวสสนดรชาดก

ซงในวนนจะไมมการละเลนผตาโขน แตจะประกอบพธกรรมทางศาสนาและอทศ

สวนบญสวนกศลใหกบบรรพบรษผลวงลบ และสกการะสงศกดสทธในวดหรอ

ในพระธาต

ประเพณผตาโขนเปนประเพณทปฏบตกนมานานจนกลายเปนเอกลกษณ

ประจำาจงหวดเลย ทรวมอยในงานบญหลวงทมงานบญผะเหวดและบญบงไฟ

และถอเปนการบชาอารกษหลกเมอง และบวงสรวงดวงวญญาณอนศกดสทธในอดต

ในปจจบนประเพณผตาโขนกลายเปนประเพณทสามารถสรางรายไดในการทองเทยว

ใหกบจงหวดเลย และถอเปนประเพณทสบทอดกนมาของชาวบานทยงคงอนรกษไว

ใหเยาวชนรนหลงไดชม และเรยนรวฒนธรรมและประเพณทมมาชานาน

ทมา : http://sites.google.com/site/62web1749/prawati-prapheni-phi-ta-khon

http://www.dasta.or.th/th/history/508-508.html

http://maplemaplemm.blogspot.com/

191




เรอง ประเพณไหลเรอไฟ

ประวตความเปนมา

งานประเพณไหลเรอไฟ หรอเฮอไฟ (ในภาษาทองถน) เปนประเพณ

ทจดขนทวไปในหลายจงหวดในภาคอสาน โดยเฉพาะจงหวดทตงอยตดลำานำา เชน

แมนำามล แมนำาช และแมนำาโขง เปนตน การไหลเรอไฟในภาคอสานนนเรมตนครงแรก

เมอใดไมปรากฏหลกฐานยนยนแนชด สนนษฐานวาคงมมากอนทพทธศาสนา

จะเผยแพรมาสประเทศไทย เพราะสมยกอนกษตรยไทยยงยดถอพธพราหมณอย

โดยไดรบอทธพลมาจากอนเดย สมยทนำาอารยธรรมเขามาเผยแพรในแถบสวรรณภม

ดงพบวาประเพณงานบญโดดเดนทจดขนในภาคอสานมกเกยวโยงหรอผกพนกบ

เรองของไฟเกอบทงสน เชน งานแหเทยนเขาพรรษา บญบงไฟ พธไหลเรอไฟ เพราะ

มความเชอวา “ไฟ” เปนเทพเจาองคหนงในศาสนาพราหมณ เรยกวา เทพอคค

มฐานะรองจากพระอนทร สามารถเผาผลาญสงชวรายและขจดความทกขยาก

ใหดบสลายไปได

จงหวดตางๆ ทมการจดประเพณไหลเรอไฟ เชน จงหวดศรสะเกษ

จงหวดเลย จงหวดนครพนม จงหวดหนองคาย จงหวดอบลราชธาน ฯลฯ มกจดขน

คลายคลงกน แตกแตกตางกนในดานคตความเชอ จงหวดหนองคายมความเชอวา

เปนการบชารอยพระพทธบาททประทบไวทรมฝงนำานมทานท ซงตามพระพทธประวต

กลาววา ครงทพญานาคไดทลอาราธนาพระพทธองคไปแสดงธรรมในพภพของ

นาคใตเมองบาดาล เมอพระองคเสดจกลบทางฝายพญานาคไดทลขอใหพระองค

ประทบรอยพระบาทไว ณ รมฝงนำานมทานท พระองคจงไดประทบรอยพระบาทไว

ณ หาดทรายรมนำาตามประสงคของพญานาค ซงรอยพระบาททประทบไวน

192



ไมเพยงแตเปนทเคารพสกการะของเหลาพญานาคเทานน ยงเปนทเคารพของ

เหลาเทวดาและมนษยดวย จนแสดงออกดวยการไหลเรอไฟบชารอยพระพทธบาท

ของพระองค

กำาหนดการ

จดขนในชวงเทศกาลออกพรรษา ระหวางวนขน 15 คำา ถงวนแรม 1 คำา

เดอน 11

กจกรรม/พธกรรม

การทำาเรอไฟในอดตนน ทำาดวยไมไผและตนกลวย ยาวเพยง 5 - 6 วา

เทานน ความสงไมเกน 1 เมตร และเปนรปเรอธรรมดา ทำาราวไวสองขางเพอวาง

ขกะไต ตะเกยง หรอโคมไฟ มการจดขาวปลาอาหาร ขนมนมเนย ฝายไน ไหมหลอด

เสอผน บรรจไวขางใน พอเวลาประมาณ 5 โมงเยน จะเรมทำาพธโดยนมนตพระ

มาสวด และหลงการรบศล ฟงเทศน ไหวพระเรยบรอยแลว จงใหญาตโยมตกแตง

เรอดวยดอกไมธปเทยนทถอไปบำาเพญกศลนนเอง พอยำาคำากนำาเรอไฟออกไป

กลางแมนำาโขงแลวจดไฟปลอยใหเรอไหลไปตามลำานำาสงแสงระยบตาเลยทเดยว

ตอมา การทำาเรอไฟมวธตกแตงใหวจตรพสดารมากยงขน รจก

นำาเทคโนโลยสมยใหมเขามาประกอบ ทำาใหสามารถดดแปลงเรอไฟใหมรปราง

แปลกตาออกไปอก ทงพระภกษ สามเณร ชาวบานแตละคมวดจะเตรยมจดทำา

เรอไฟไวลวงหนาหลายวน โดยนำาเอาตนกลวยทงตนมาเสยบไมตอกนใหยาวหลายวา

วางขนานกนสองแถว กวางหางกนพอประมาณ แลวนำาไมไผเรยวยาวมาผกไขวกน

เปนตารางสเหลยม มระยะหางกนคบเศษ วางราบพนแลวมดดวยลวดใหแนนและ

แขงแรง เพอรอการออกแบบภาพบนแผงซงผออกแบบจะแสดงความคดสรางสรรค

อยางสวยงามทสด เชน ประดษฐเปนเรองราวตามพระพทธประวตหรอสตวในตำานาน

บาง เปนพญานาค ครฑ หงส เปนตน แลวนำาไปปกตดเปนเสาบนแพหยวกกลวย

193



ในอดตเชอเพลงทใชจดไฟนน ใชนำามนยางตระบอก ขผงส นำามนมะพราว

นำามนสน นำามนยางทเจาะสกดจากตนยาง ตะแบกชาด แลวเอาไฟลนไม

ใหนำามนไหลออกมา แตปจจบนเปลยนเปนนำามนกาดหรอนำามนดเซล บรรจ

ในขวดนำาดมตางๆ แลวนำามาแขวนตามโครงเรอ ซงตองอาศยการคำานวณทแมนยำา

เพราะถาตดกนมากเกนไปจะทำาใหไฟไหมเรอได สวนโครงเรอเปนไมมขนาดใหญ

และเนนความวจตรตระการตา เมอปลอยเรอไฟลงนำาโขงแลว จะมความวจตร

ตระการตา สวางไสวไปทวรมฝงแมนำาโขง อวดโฉมระยบระยบ ฉากหลงสดำาของ

ทองฟาในยามคำาคน และแสงทสะทอนจากทองนำายงเพมความงดงามมากยงขน

กอนทจะมการไหลเรอไฟ ในชวงเชาจะประกอบการกศลดวยการทำาบญ

ตกบาตร ถวายภตตาหาร และเลยงดกน ตกตอนบายกตกแตงเรอและมการละเลน

สนกสนานตางๆ ตอนเยนมการสวดมนตรบศลและฟงเทศน พอตอนคำาระหวาง

19.00 - 20.00 น. จงนำาเรอออกไปลงนำาและพธไหลเรอไฟกเรมขน

การประดษฐเรอไฟและพธการของจงหวดหนองคายมความคลายคลงกบ

ทางจงหวดนครพนมเปนอยางมาก แตมรายละเอยดแตกตางออกไป คอ เมอม

การทำาบญและฟงเทศนจบแลว กจะมการรองรำาทำาเพลงฉลองเรอไฟ พอเวลาคำา

ชาวบานจะนำาของกนของใช เชน ขนม ขาวตม กลวย ออย ฝาย ผาไหม หมากพล

บหร ใสกระจาดบรรจไวในเรอไฟ ครนไดเวลากจดไตหรอคบเพลงในเฮอไฟใหสวาง

ชาวบานจดธปเทยนบชาและคารวะแมคงคา เสรจแลวนำาเอาธปเทยนไปวางไว

ในเรอไฟ เมอบชากนหมดทกคนจงปลอยเรอไฟออกจากฝงใหลอยไปตามลำานำา

พอรงเชา เรอไฟไปตดทฝงไหน กจะมคนไปเกบของออกจากเรอไฟ การลองเรอไฟ

จะมผเขารวมพธเปนจำานวนมาก

194



นอกจากการลอยเรอไฟทจงหวดหนองคายยงมการลอยกระทงโดยใช

หยวกกลวยทงตนมาตอกน มไมเสยบยาวหลายวา วางขนานกน 2 แถว กวางหางกน

พอประมาณ แลวปกเสาบนหยวกกลวยเปนระยะ บนปลายเสาสรางเปนรปพญานาค

แลวเอาผาขรวชบนำามนยางจดบนปลายไมบางๆ เปนระยะๆ หรอไมกใชจดดวยไต

หวหยวกกลวยเทากบเปนทน วดในตำาบลตางๆ จะทำากระทงอยางนกระทงหนง

แลวลากไปไวเหนอนำา จอดอยรมฝงทงสองขาง ในเวลาเยนชาวบานทง 2 ฝงแมนำา

พากนลงเรอไปชมนมกน รองรำาทำาเพลงกนอยางสนกสนาน พอตกกลางคนกจดไต

ทกระทง เอาเชอกลากไปทกลางนำา แลวปลอยใหลอยไป ในกระทงมอาหาร

เสอผา ของใชตางๆ เมอเหนลอยไปพนหมบานแลวกพากนกลบ คนยากจนทอย

ปลายนำากจะเกบกระทงไป แตในปจจบนการลอยกระทงมไดบรรจอะไรนอกจาก

ดอกไมธปเทยน แลวเรยกลอยกระทงนวา “การไหลเรอ” และตางคนตางลอย

มไดลอยรวมกน เมอลอยไปแลวผทอยใตนำามกจะเกบไตทจดไปในกระทงไปเสย

ทำาใหกระทงทจดไตสวางสวยลอยอยในนำาไดไมนาน

นอกจากทหนองคายจะมการไหลเรอและลอยกระทงแลว ยงมการแขงเรอ

ในแมนำาโขงในวนรงขนอกดวย

ทมา : http://guru.sanook.com/4485 http://www.gotoknow.org/posts/216911 http://tamlmonline.blogspot.com/2012/10/blog-post_6606.html

195




เรอง ประเพณแหเทยนพรรษา

ประวตความเปนมา (ประเพณแหเทยนพรรษา จงหวดอบลราชธาน)

กอนสมยพระเจาบรมวงศเธอกรมหลวงสรรพสทธประสงค เปนผสำาเรจ

ราชการเมองอบลราชธาน ชาวอบลฯ ไมมการหลอเทยนแหเทยนเชนปจจบน ชาวบาน

จะฟนเทยนยาวรอบศรษะไปถวายพระ เพอจดบชาจำาพรรษา ครนในสมย

กรมหลวงสรรพสทธประสงคไดเปนผสำาเรจราชการทเมองอบลราชธาน คราวหนงม

การแหบงไฟทวดกลางมคนไปดมาก ในการแหบงไฟมการทะเลาะววาทกน

ในขบวนแหจนถงแกความตาย เสดจในกรมจงใหเลกการแหบงไฟและเปลยนเปน

การแหเทยนแทน

การแหเทยนแตเดมไมไดจดใหญโตเชนปจจบน เพยงแตชาวบานรวมกน

บรจาคเทยน แลวนำาเทยนมาตดกบลำาไมไผทเตรยมไวตามรอยตอ หากระดาษจงโก

(กระดาษสเงนสทอง) ตดเปนลายฟนปลาปดรอยตอ เสรจแลวนำาตนเทยนไปมด

ตดกบปบนำามนกาด ฐานของตนเทยนใชไมตเปนแผนเรยบ หรอทำาสงขนเปนชนๆ

ตดกระดาษ เสรจแลวมการแหนำาไปถวายวด พาหนะทใชนยมใชเกวยน

หรอลอเลอนทใชววหรอคนลากจง การแหของชาวบานกจะมฆอง กลอง กรบ

และการฟอนรำาดวยความสนกสนาน

ประมาณ พ.ศ. 2480 การทำาตนเทยนไดพฒนาขน ถงขนใชการหลอ

ออกจากเบาพมพทเปนลายงายๆ เชน ลายประจำายาม กระจงตาออย บวควำา

บวหงาย กามป ฯลฯ แลวนำาไปตดทลำาตนเทยน เชน ลายประจำายาม กระจงตาออย

ใบเทศ บวควำา บวหงาย ตอมาประยกตประดบฐานตนเทยนดวยรปปนสตวและ

ลายไมฉล ทำาใหดสวยงามมากขน

196



นบตงแตป พ.ศ. 2520 จงหวดอบลราชธาน ไดจดงานสปดาหประเพณ

แหเทยนพรรษา ใหเปนงานประเพณทยงใหญมโหฬาร มการประกวดตนเทยน

ประเภทตางๆ การประกวดขบวนแหและนางฟา โดยมหลกเกณฑและวธการให

คะแนนอยางรดกม มการประชาสมพนธงานกนอยางกวางขวาง ทำาใหมผคนทง

ชาวไทยและตางชาตมาเทยวชมงานเปนจำานวนมาก

งานประเพณแหเทยนพรรษาจงหวดอบลราชธาน นอกจากจะเปนงาน

ทแสดงออกถงความยดมน สบสานงานบญทางพระพทธศาสนาอยางเครงครดของ

ชาวอบลราชธานแลว ยงเปนงานทแสดงออกถงววฒนาการดานศลปะของสกล

ชางเมองอบลราชธานอกดวย ทงนเนองจากบรรดาชางศลปเมองอบลราชธาน

ทมอยมากมายหลากหลายแขนง และผลตงานดานศลปะอยางตอเนองตลอดมา

ไมวาจะเปนงานศลปะรวมสมย งานหตถกรรมพนบาน และงานกอสรางตกแตงโบสถ

วหารตางๆ จะใชโอกาสในชวงเทศกาลนกลบมาทดสอบ ทดลอง และประลองฝมอ

เชงชางผานตนเทยนพรรษา ดงนนผทมารวมงานประเพณแหเทยนพรรษาจงหวด

อบลราชธาน จงสามารถชนชมและศกษากจกรรมของงาน ทงในดานการสบสาน

จารตประเพณพนเมอง และดานศลปะการตกแตงตนเทยน

ทมา : http://pattanansound2010.wordpress.com http://www.thummavit.com

197




เรอง ประเพณยเปง

ประวตความเปนมา

ทกวนเพญเดอนย (เดอนสอง) ของลานนา ภาพโคมนบรอยๆ ดวง

คอยๆ ลอยละลวสองแสงสวางเจดจาอยบนทองฟาเหนอจงหวดเชยงใหม ซงนน

เปนสญลกษณของ “ประเพณยเปง” หรอประเพณเดอนย หรอประเพณลอยกระทง

แบบลานนา ซงเปนประเพณทงดงามตระการตา

198



ในภาษาคำาเมองของทางเหนอ “ย” แปลวา สอง และคำาวา “เปง”

หมายถง เพญ หรอพระจนทรเตมดวง ดงนน ยเปง จงหมายถง ประเพณพระจนทร

เตมดวงในเดอนสอง โดยในพงศาวดารโยนกและจามเทว มบนทกวา ครงหนงไดเกด

อหวาตกโรคขนในแควนหรภญไชย (หรภญชย) ทำาใหชาวเมองตองอพยพไปอยเมอง

หงสาวด นานถง 6 ป จงจะเดนทางกลบมายงบานเมองเดมได เมอเวลาเวยนมาถง

วนทจากบานจากเมองไป จงไดมการทำากระถางใสเครองสกการะบชา ธปเทยนลอย

ลอยตามนำาเพอใหไปถงญาตพนองทลวงลบไป เรยกวา การลอยโขมด หรอลอยไฟ

ประเพณยเปงจะเรมตงแตวนขน 13 คำา ซงถอวาเปน “วนดา” หรอ

วนจายของเตรยมไปทำาบญเลยงพระทวด ครนถงวนขน 14 คำา พออยแมอย

และผมศรทธากจะพากนไปถอศลฟงธรรมและทำาบญเลยงพระทวด มการทำากระทง

ขนาดใหญตงไวทลานวด ในกระทงนนจะใสของกนของใชเพอเปนทานแกคนยากจน

ใครจะเอาของมารวมสมทบดวยกได และในวนขน 15 คำา จงนำากระทงใหญทวด

และกระทงเลกๆ ของสวนตวไปลอยในลำานำา

199



โคมลอย

โคมลอย นยมลอยกนในเทศกาลลอยกระทงททางภาคเหนอเรยกวา

ประเพณยเปง เปนประเพณลอยกระทงของชาวลานนา ซงหมายถงวนเพญเดอนสอง

เปนการนบเดอนตามจนทรคต โดยคำาวา ยเปง เปนภาษาเหนอ ย แปลวา สอง

และคำาวา เปง ตรงกบคำาวา เพง หรอ เพญ หมายถง พระจนทรเตมดวง

คอ วนขน 15 คำาเดอน 2 นนเอง

โคมลอยทคนทองถนลานนาสวนใหญเรยกตดปากวา วาว สามารถ

แบงยอยได 2 ประเภท ไดแก โคมลอยกลางวน (วาวโฮม - วาวควน) กบ โคมลอย

กลางคน (วาวไฟ) นอกจากนยงมโคมแขวนทจดเปนโคมอกชนดเชนกน เพยงแต

ใชแขวนตามบานเรอนไมไดใชลอย

โคมทใชลอยกลางวนนนจะใชกระดาษทมสสนจำานวนหลายสบแผน

ในการทำา เพอใหเหนในระยะทางไกลแมจะอยบนทองฟา มการตกแตงดวยการ

ใสหาง หรอขณะททำาการปลอยมกใสลกเลนตางๆ เขาไปดวย เชน ใสประทด ควนส

เครองบนเลก ตกตากระโดดรม เปนตน บางทองทนยมใสเงนลอยขนไปอกดวย

วธการปลอยจะตองใชการรมควนใหเตมโคม เมอไดทแลวจงปลอย

200



กจกรรมในงานประเพณยเปง

ในงานบญยเปงนอกจากจะมการปฏบตธรรม ฟงเทศนมหาชาต

ตามวดวาอารามตางๆ แลว ยงมการประดบตกแตงวด บานเรอน และถนนหนทาง

ดวยตนกลวย ตนออย ทางมะพราว ดอกไม ตงชอประทป และชกโคมยเปงแบบตางๆ

ขนเปนพทธบชา พอตกกลางคนกจะมมหรสพและการละเลนมากมาย มการ

แหโคมทองพรอมกบมการจดถวยประทป (การจดผางปะตด) เพอบชาพระรตนตรย

ซงการจดโคมไฟประดบตกแตงตามวดวาอาราม และการจดโคมลอยปลอยขน

สทองฟาเพอบชาพระเกตแกวจฬามณบนสรวงสวรรคชนดาวดงส ตามความเชอ

การปลอยวาวไฟหรอโคมลอยน เพอใหนำาเอาเคราะหราย ภยพบตตางๆ ออกไปจาก

หมบาน นอกจากนยงถอกนวาเปนการทำาเพอบชาพระพทธ พระธรรม พระสงฆ

โดยเชอกนวาเปลวไฟในโคมเปนสญลกษณของความร และแสงสวางทไดรบจากโคม

จะสงผลใหดำาเนนชวตไปในทางทถกตอง อกทงเพอความสนกสนาน และสรางความ

สามคคกนในหมบานอกดวย

ทมา : http://suvarnabhumiairport.com/th/festivals/22/ http://www.paiduaykan.com/76_province/north/chiagmai/yipang.html

201




เรอง ศลปะไทย

ศลปะไทยเปนศลปะทมเอกลกษณโดดเดน สบเนองมาจากมลเหต

ตางๆ ดงน

1. สภาพทางภมศาสตร ประเทศไทยเปนประเทศทมความอดมสมบรณ

ดานปาไม ภเขา ทะเล แมนำา หลอหลอมใหคนไทยมจตใจทงดงาม รกธรรมชาต

สรางสรรคงานศลปะไดอยางสวยงาม กลมกลน

2. ลกษณะของคนไทย คนไทยโดยสวนใหญมความกลาหาญ รกชาต

รกอสระ ดงนน งานศลปะของไทยจงแสดงออกในลกษณะสรางสรรค

3. ศาสนา เนองจากคนไทยโดยสวนมากนบถอศาสนาพทธ และศาสนา

มบทบาททกดานกบสภาพวถชวตของคนไทยจากอดตจนถงปจจบน

4. การสนองตอบความตองการของบคคล สาเหตจากคนทมความ

ตองการพนฐานตางๆ การแสดงออกทางอารมณและความคด ความสะดวกในดาน

ตางๆ ตลอดจนการแสดงออกทางประเพณและวฒนธรรมอนดงาม ทำาใหศลปะไทย

มคณคาตามลกษณะประจำาชาต

5. การตอบสนองทางสงคมไทย สบเนองจากการสงเสรมใหทกคน

ตระหนกในความเปนไทย แสดงออกซงความเขาใจกนตามบรรทดฐานทางสงคม

ศลปะจงมคณคาและความงามในลกษณะของอนสรณสถานตางๆ หลากหลาย

จากอดตจนถงปจจบน

202



ลกษณะความงามของศลปะไทย แบงเปนลกษณะตางๆ ดงน

1. ลกษณะความงามของรปทรง เชน การเขยนภาพ และงาน

ประตมากรรมตางๆ

2. ลกษณะความงามของการใชเสน

3. ลกษณะความงามของการใชส

4. ลกษณะความงามของการจดภาพ

รปแบบศลปะไทย มรปแบบทเดนชดดานความงามและเอกลกษณไทย ดงน

1. จตรกรรมไทย

ลกษณะของจตรกรรมไทย เปนศลปะการเขยนภาพสลงบนพนผว

วสดตางๆ จตรกรรมไทยแบงตามลกษณะตางๆ ดงน

1.1 ลกษณะเนอหา สวนใหญงานจตรกรรมมกมลกษณะของเนอหา

ทเกยวกบพระพทธศาสนา ขนบธรรมเนยมประเพณ และประวตศาสตร

1.2 ลกษณะพนทในการเขยนภาพจตรกรรมไทย เรยกแตกตางกน

ดงน

1) พนฝาผนงถอปน เรยกวา จตรกรรมฝาผนง

2) พนไม เรยกวา ตกแตง เชน บานประต หนาตาง ฉาก

ลบแลไม

3) สมดกระดาษ หรอ สมดธาต ทำาดวยกระดาษขอยหรอ

กระดาษสา

4) พนผา เรยกวา เขยน เชน เขยนบนผา ใชไมสอดผกแลว

แขวน (เรยกวา ตง)

203



1.3 ลกษณะสถานท ตำาแหนงทใชเขยนภาพจตรกรรมไทย ไดแก

1) โบสถ และวหาร ทมกเขยนภาพฝาผนงภายในทงสดาน

2) ศาลาการเปรยญ คอ การเขยนฝาผนงทสรางดวยเครองไม

เชน ศาลาการเปรยญวดใหญสวรรณาราม จงหวดเพชรบร เปนตน

3) พระสถป พระปรางค เชน การเขยนฝาผนงภายใน

พระปรางควดมหาธาต จงหวดราชบร เปนตน

ภาพในงานจตรกรรมไทย

(1) ภาพมนษย

(2) ภาพอมนษย

(3) ภาพสตว (สตวสามญ และสตวจากหมพานต)

(4) ภาพสงกอสราง

(5) ภาพทวทศน

2. ประตมากรรมไทย

ลกษณะของประตมากรรมไทย สวนใหญงานประตมากรรมไทย

จะมความเกยวเนองกบศาสนา เชน การสรางพระพทธรป เพอเปนพทธบชา

การสรางสรรคงานประตมากรรมไทย

2.1 การปน คอ การนำาสวนยอยมาตดตอกนเปนรปทรงทม

ความหมาย เหมาะกบวสดทมคณลกษณะออนนม เชน

1) การปนดนเหนยว ตากใหแหง แลวนำาไปเผาใหสกเปน

รปดนเผา

2) การปนดวยปน โดยการนำาปนขาวผสมกาวหนงสตวเจอ

ดวยนำาฝาดจากเปลอกไม ตมนำาตาลออย ตำาเขาดวยกน

จนจบตวเหนยว จงนำาไปปน

204



3) ขผง นยมปนเปนรปเพอนำาไปหลอเปนโลหะ โดยการ

กอแกนของรปดวยดนเหนยวผสมทรายในลกษณะโครงสราง

กอน เมอแหงจงปนรายละเอยดดวยขผง เปนตน

2.2 การแกะสลก คอ การนำาสวนยอยออกจากสวนใหญ เหลอไว

เฉพาะสวนทตองการ เชน การแกะตราประทบเอกสาร การแกะสลกลวดลายประดบ

บานประต เพดาน ชอฟา เปนตน

2.3 การหลอ เปนวธสรางรปภาพประตมากรรมจากรปภาพตนแบบ

ทไมคงทนถาวร

2.4 การตอกและการดน เปนวธการสรางรปทรงบนแผนโลหะ

โดยการรางรปแบบคราวๆ บนแผนโลหะ ใชเครองดนดานหลง เคยวชนหยอดบน

พนดานหลงทงใหจบตวแขง ตอกเปนรปภาพ แลวนำาไปทำาใหรอนเพอเอาชนออก

2.5 การฉล เปนวธการสรางภาพลวดลายบนหนงสตว กระดาษ

แผนโลหะ เชน รปภาพ หนงใหญ ลวดลายฉลบนกระดาษส/แผนโลหะ เปนตน

วสดทใชในการสรางประตมากรรม

1) ดน โดยทวไปมกนยมใชดนเหนยวในการสรางงาน โดยการปน

เปนรปทรงตางๆ ตาก แลวเผา รปทรงทไดจะคงทนถาวร

2) หน นยมใชในการแกะสลก เชน พระพทธรป รอยพระพทธบาท

ธรรมจกร รปภาพประดบอาคารตางๆ

3) ไม ทนยมมากทสด คอ ไมสก เนองจากมความคงทนตอสภาพ

ดน ฟา อากาศ เนอไมสวยงาม แมลงไมกน การแตกราวและหดตวนอยมาก

4) ปน ใชการปนสรางสรรคงานประตมากรรม

5) โลหะ เชน ทองคำา เงน ทองแดง ทองเหลอง

205



6) หนงสตว เชน หนงวว หนงควาย โดยการตากแหงแลวแกะสลก

ลวดลายตางๆ (หนงใหญ และหนงตะลง)

3. สถาปตยกรรมไทย

จำาแนกเปน 3 ลกษณะ ดงน

3.1 สงกอสรางทางศาสนา เชน สถป เจดย พระปรางค มณฑป

(ยอดบษบก ยอดปรางค ฯ) โบสถ วหาร หอไตร ศาลาการเปรยญ กฏ เปนตน

3.2 สงกอสรางสำาหรบสถาบนพระมหากษตรย เชน ปราสาท

พลบพลา ตำาหนก วง คม

3.3 สงกอสรางทใชอยอาศย เชน เรอนไทยภาคตางๆ

1) เรอนไทยภาคกลาง ลกษณะเดนคอ รปทรงของเรอนเปน

ทรงสอบปลายบนเรยกวา ทรงลม เสาเรอนเอนเขาจดศนยกลางเรอนเลกนอย

2) เรอนไทยภาคเหนอ ลกษณะเดนคอ ปลายปนลมไขวกน

เรยกวา หนากาแล เปนเรอนแบบวฒนธรรมลานนา

3) เรอนไทยภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ลกษณะเดนคอ หลงคา

ทำาเปนทรงจว มงดวยกระเบอง ดนเผา จวกรไมตเกรดเปนรปรศมดวงอาทตย ปนลม

ตดหลงคาปลายดานบนแหลม ตอนลางตอไมเปนตวกนก คลายเลขหนงไทย 2 ตว

ซอนกน (หนหวตรงขามกน)

4) เรอนไทยภาคใต ลกษณะเดนคอ เสาไมไมลงดน แตใช

แผนหนแบนๆ รองตนเสา เนองจากดนมความชนมาก (ภาคใตมฝนตกชก)

206



ศลปวฒนธรรมมความสมพนธกบการดำารงชวตของคนในทองถน ดงน

1. ขนบธรรมเนยม ประเพณ ความเชอ และศาสนา พระพทธศาสนา

เปนเครองยดเหนยวใหคนในทองถน ตงมนอย ในความด การทำานบำารง

พระพทธศาสนาจงถอเปนหนาทของพทธศาสนกชน

2. ภาษาและวรรณกรรม ชาวอสานมภาษาพดและภาษาเขยนทเปน

เอกลกษณของทองถน

3. ศลปกรรมเปนผลงานทสรางสรรคขนเพอความสวยงามอนกอใหเกด

ความสขใจและเพอประโยชนใชสอย

4. โบราณคด โบราณสถาน และโบราณวตถตางๆ ทสบทอดมาจาก

บรรพบรษถงปจจบน นอกจากจะแสดงใหเหนถงความเจรญทางศลปวฒนธรรม

ในอดตแลว ในปจจบนเปนแหลงทองเทยวทสำาคญของทองถน

5. การละเลน ดนตร และนาฏศลปทองถน การละเลนในรปแบบเดม

ทใชวสดธรรมชาตในทองถนมาประดษฐเปนของเลนทมใหเหนไมมากนก สวนดนตร

และนาฏศลปทองถนยงคงอยคกบชาวอสาน สถาบนการศกษายงใหความสำาคญ

ในการสงเสรมใหเยาวชนไดเรยนร

207



การเลอกรบศลปวฒนธรรมและภมปญญามาใชอยางเหมาะสม

คนในทองถนควรเลอกรบศลปวฒนธรรม และภมปญญามาใชอยาง

เหมาะสม ดงน

1. การเชอและปฏบตตามหลกของเหตผล การปฏบตตนและ

การดำาเนนชวตควรยดหลกเหตผลเปนสำาคญ เพราะการใชชวตอยางมเหตผล

เปนการเพมคณภาพชวต และสามารถปรบตวไดด

2. การยอมรบความแตกตางของศลปวฒนธรรม ควรใหการยอมรบ

และเคารพในความแตกตางของวฒนธรรม เพออยรวมกนอยางสนตสข

3. การทำาใหเกดความสมดล การนำาเทคโนโลยมาใชในการดำารงชวต

ควรปรบใหเกดความสมดล ใหความสำาคญตอการไมทำาลายสงแวดลอม การใชชวต

อยางพอเพยง เปนตน

ทมา : http://civicduty12345.blogsport.com/2015/08/ http://www.tkpp.myreadyweb.com

208




เรอง ศลปะสากล

ศลปะสากล มพนฐานมาจากศลปะตะวนตก ไดววฒนาการมาหลายยค

หลายสมย มอทธพลไปยงชาตตางๆ ในโลกอยางกวางขวางมาก จนปจจบนชาตตางๆ

มศลปะทสรางขนโดยทวไปเปนแบบศลปะสากลแทบทงสน เปนศลปะทมการผสมผสาน

แนวความคดตลอดจนรปแบบตางๆ ไวอยางกวางขวาง การใชวสด อปกรณ และวธ

การสรางสรรคไดโดยอสระ ผลงานทปรากกฏออกมาไมยดถอแบบอยางของ

ประเทศใดประเทศหนงโดยเฉพาะ เมอคนชาตอนมองแลวเขาใจในผลงานนนๆ ได

เพราะมความเปนนานาชาต แตกตางไปจากศลปะประจำาชาต เชน ศลปะไทยหรอ

ศลปะอนเดย และศลปะของชนชาตอนๆ ซงมลกษณะเปนเอกลกษณของทองถน

หรอของชนชาตนนอยางชดเจน ศลปะสากล จำาแนกไดตามชวงเวลาและยคสมย

ไดอยางกวางๆ ดงน

ศลปะสากลสมยกอนประวตศาสตร

เปนชวงเวลาทมนษยยงไมมการประดษฐตวอกษรเพอจดบนทกความคด

การกระทำา หรอเหตการณตางๆ ตงแตมนษยกำาเนดขนบนโลก ประวตศาสตรศลป

ยคกอนประวตศาสตร งานศลปะไดเรมมการสรางกนมาตงแตยคกอนประวตศาสตร

ตงแตยคหนเกาตอนปลาย ซงอยในชวงเวลาประมาณ 30,000 - 10,000 ปมาแลว

โดยเฉพาะอยางยงในชวง 15,000 - 10,000 มานน มนษยไดเขยนภาพสและขด

ขดบนผนงถำาและเพงผาเปนภาพสตว การลาสตว และภาพลวดลายเรขาคณต

โดยมจดมงหมายเพอแสดงออกเกยวกบวถชวตประจำาวน และแสดงความสามารถ

ในการลาสตว ภาพเหลานมกระบายดวยถานไม และสทผสมกบไขมนสตวพบไดทวไป

ในประเทศฝรงเศส และภาคเหนอของสเปนทมชอเสยงมาก ไดแก ถำาลาสโกซใน

ฝรงเศส ถำาอลตามราในสเปน งานศลปะในยคเกาไมมเพยงแตการเขยนภาพเทานน

ยงมการปนรปดวยดนเหนยว หรอแกะสลกบนกระดกเขาสตวและงาชางดวย

209



เรองราวทนยมทำากน ไดแก เรองการลาสตวหรอบางกมรปคนเปนรปสตร ซงอาจม

ความหมายถง การใหกำาเนดเปนการเพมความอดมสมบรณใหกบชนเผา

ศลปะยคเมโสโปเตเมย (Mespotemia Art)

ศลปะเมโสโปเตเมย มอายประมาณ 8,000 - 146 ปกอนครสตกาล เปน

งานศลปะทเจรญในลมแมนำาไทกรส-ยเฟตส ซงปจจบนเปนดนแดนบางสวนของ

อรก อหราน ซเรย จอรแดน เปนศลปะทอยในยครวมสมยกบศลปะอยปตอก

กลมหนง เมโสโปเตเมยมพนทกวางขวางและมความอดมสมบรณมาก ทำาใหมกลม

ชนเผาตางๆ ตงถนฐานประกอบดวยชนชาต ซเมอเรยน บาบโลเนย แอสสเรย และ

เปอรเซย ตามลำาดบ เรมจากซเมอเรยนและบาบโลเนย เนองจากทอยอาศยเปนผล

ทำาใหมศกสงครามแยงชงดนแดนมาตลอด ศลปะยคเมโสโปเตเมยในงานดานตางๆ

มลกษณะโดยรวมดงน

งานดานสถาปตยกรรมมกสรางใหสงใหญเหมอนภเขา นยมประดบแกว

หนในสถาปตยกรรมนนๆ ดวย สถาปตยกรรมทโดดเดน ไดแก ซกกรตแหงเมองอร

สวนลอยแหงกรงบาบโลน หองสมดแหงแรกของโลก

ประตมากรรมมทงแบบนนตำา แบบนนสง และแบบลอยตว สวนมาก

เกยวกบเรองราวกจกรรมของพระมหากษตรย มการประดบเปลอกหอย หนส

มความสามารถในการแสดงออกและเลอกวสดไดอยางเหมาะสม สวนภาพนนตำา

เปนรปการลาสตว การทำาสงคราม

งานจตรกรรมเขยนงายๆ ไมเนนรายละเอยด ไมมแสงเงา มความ

คลายคลงกบอยปตตรงการจดวาง คอ ภาพหนาคน แขน ขาจะหนขาง แตลำาตว

หนดานหนา นอกจากนพวกเขายงมอกษรใช เรยกวา อกษรลม หรอคนฟอรม

ศลปะสากลสมยกลาง (Middle Age)

ประมาณ ค.ศ. 300 - ค.ศ. 1300 ความเจรญทางดานศลปะในยคกลาง

เปนการสรางสรรคโดยวดและครสตศาสนกชน ซงมความมนคงทางเศรษฐกจและ

210



ศลปวทยา ศลปะของครสตศาสนาจงเจรญรงเรอง โดยเฉพาะสงกอสรางทเกยวกบ

วดคาทอลก มลกษณะแตกตางกนออกไปตามแตละทองถน แตสวนใหญสงกอสราง

จะมขนาดเลกลง นยมสรางดวยหนและปผวดวยอฐ สรางสสานดวยการเจาะหน

หนาผา กลมศลปะทอยในยคกลาง ไดแก ศลปะโกตก สมยฟนฟศลปวทยา ศลปะ

บารอก และรอกโกโก

ศลปะสมยฟนฟศลปวทยา (Renaissance Art)

เรอนาซอง หมายถง การเกดใหม (rebirth) การฟนฟขนมาอก การกลบมา

มชวตขนมาใหม สงครามครเสดนำาความเปลยนแปลงมาสยโรปตะวนตกอยาง

ใหญหลวง ระบอบการปกครองแบบศกดนาหมดสนไป แวนแควนตางๆ เรมมความ

เปนอสระ ศลปนไดนำาเอาแบบอยางศลปะชนสงในสมยกรกและโรมนมาสรางสรรคได

อยางอสระเตมท งานสถาปตยกรรมมการกอสรางแบบกรกและโรมนเปนจำานวนมาก

ลกษณะอาคารมประตหนาตางเพมมากขน ประดบตกแตงภายในดวยภาพจตรกรรม

และประตมากรรมอยางหรหรา สงางาม งานสถาปตยกรรมทยงใหญในสมยนน

ฟนฟศลปวทยา

งานจตรกรรมและประตมากรรมในสมยฟนฟศลปวทยา ศลปนสรางสรรค

ในรปความงามตามธรรมชาต และความงามทเปนศลปะแบบคลาสสกทเจรญสงสด

ซงพฒนาแบบใหมจากศลปะกรกและโรมน

สถาปตยกรรมทยงใหญในสมยฟนฟศลปวทยา ไดแก มหาวหาร

เซนตปเตอร (St. Peter) ในกรงโรม เปนศนยกลางของครสตศาสนาโรมนคาทอลก

โบสถเซนตแอกเนส (Church of St. Agnese) โบสถเซนตคารโล (Church of

St. Carlo) ทกรงโรม พระราชวงแวรซาย (Versailes palace) ในประเทศฝรงเศส

โบสถทวไปในยโรปตอนเหนอ เชน ในประเทศเนเธอรแลนดและประเทศเยอรมน

เปนตน

ทมา : http://chayanon1234.blogspot.com/ http://inter-of-art.blogspot.com/2012/01/blog-post_5274.html

211




กจกรรมตอเนอง/กจกรรมเสนอแนะ

1. ปฏบตงานกลม กำาหนดกลมละ 8 - 10 คน ใหคนควาเพมเตมจาก แหลงเรยนรอนๆ เชน หองสมดภมปญญาชาวบาน ผนำาชมชน แหลงเรยนรภายนอกโรงเรยน แหลงสบคนขอมลทางอนเทอรเนต เชน www.tubon.com ฯลฯ

2. จดภาพงานศลปะตางๆ ทมความสมพนธกบความเชอทางการศกษาศาสนา วฒนธรรม และสงคม ตลอดจนชมชนทองถน ลงในสมดวาดเขยนเลมใหญ โดยระบทมาของภาพใหชดเจน กำาหนดสงภายใน 1 สปดาห

212



ชอ/ชอกลม ระดบคะแนน รายการสงเกต หมายเหต และชอสมาชก เลขท 3 2 1

กลมท ....................... 1. การวางแผนชดเจน

ชอสมาชก 2. การปฏบตตามแผน

1. .............................. 3. การซกถามและ

2. .............................. การตอบคำาถาม

3. .............................. 4. การใหความรวมมอ

4. .............................. กจกรรมกลม

5. .............................. 5. การแสดงความคดเหน

6. ..............................

7. ..............................

8. ..............................

...

ไดคะแนนรวม

.........................

คะแนนอยใน

ระดบ

.........................

แบบสงเกตพฤตกรรมกลม

คำาชแจง ใหครผสอนสงเกตพฤตกรรมของนกเรยนขณะดำาเนนการสอน และ

ระบคะแนนใหตรงกบพฤตกรรม

เกณฑการใหคะแนน

3 คะแนน หมายถง เมอมการปฏบตสมำาเสมอชดเจน

2 คะแนน หมายถง เมอมการปฏบตเปนสวนมาก

1 คะแนน หมายถง เมอมการปฏบตบาง แตไมมาก

เกณฑการตดสน

คะแนน 11 - 15 หมายถง ผลการปฏบตอยในระดบด

คะแนน 6 - 10 หมายถง ผลการปฏบตอยในระดบพอใช

คะแนน 1 - 5 หมายถง ผลการปฏบตอยในระดบปรบปรง

213



แบบประเมนการนำาเสนอผลงานหนาชนเรยน

ชอผลงาน.................................................................................................................

เจาของผลงาน...............................................................ชน....................เลขท.........

คำาชแจง ใหครผสอนประเมนพฤตกรรมของนกเรยนตามรายการทกำาหนด

ระดบคะแนน สรปคะแนน/ รายการ 4 3 2 1 ระดบคณภาพ

วธการนำาเสนอ

การใชภาษา

บคลกทาทาง

สรป ดเยยม ด ปรบปรง

ลงชอ..............................................ผประเมน

(…………………………..…........)

.............../............../.............

214



เกณฑการประเมน

ประเดน คะแนน คำาอธบาย

การนำาเสนอมลำาดบขนตอนนาสนใจ ใชสอประกอบ

เหมาะสม

การนำาเสนอมลำาดบขนตอนนาสนใจ แตใชสอประกอบ

ไมเหมาะสม

การนำาเสนอมลำาดบขนตอน แตไมนาสนใจ

การนำาเสนอไมมลำาดบขนตอนไมนาสนใจ

สอความหมายเขาใจชดเจน ไมวกวน ออกเสยงอกขระ

ถกตองทกแหง

สอความหมายไดเขาใจ ออกเสยงอกขระไมถกตองบางแหง

สอความหมายไดเขาใจ ออกเสยงอกขระไมถกตองเปน

สวนใหญ

สอความหมายไมเขาใจ

มความมนใจ พดชดเจน ถกตอง

มความมนใจ แตพดไมชดเจน

มความมนใจนอย พดขาดเปนระยะ

ขาดความมนใจ พดไมชดเจน

วธการนำาเสนอ 4

3

2

1

การใชภาษา 4

3

2

1

บคลกทาทาง 4

3

2

1


คะแนน 10 - 12 หมายถง ดเยยม

คะแนน 7 - 9 หมายถง ด

คะแนน 4 - 6 หมายถง พอใช

คะแนน 1 - 3 หมายถง ปรบปรง

215



แบบประเมนผลการปฏบตงานกลม

คำาชแจง แบบประเมนฉบบนสำาหรบนกเรยนเปนผประเมนการปฏบตงานของกลม

รายการท ระดบคะแนน ประเมน 4 3 2 1

มปญหาในการ

ทำางานรวมกน

ขาดความ

รวมมอทกฝาย

ไมตงใจปฏบต

กจกรรมกลม

และไมเขารวม

แกไขปญหา

ทเกดขน

ทกคนมสวนรวม

ในการพฒนางาน

และทำางานรวม

กนดมาก

ทกคนตงใจ

ทำางานกลม

รหนาท

พฒนางาน และ

รวมแกไขปญหา

ทเกดขนจน

ประสบผลสำาเรจ

สวนใหญให

ความรวมมอ

ทกคนตงใจ

ทำางานกลม

ทราบปญหา

รวมกน และ

พยายามแกไข

แตยงไมประสบ

ผลสำาเรจ

บางสวนให


บางสวนตงใจ

ทำางานและ

มบางสวนทเขา

รวมแกไขปญหา

ทเกดขน


ความตงใจ


คะแนน 7 - 8 หมายถง มผลการปฏบตกจกรรมกลมอยในระดบดเยยม

คะแนน 5 - 6 หมายถง มผลการปฏบตกจกรรมกลมอยในระดบด

คะแนน 3 - 4 หมายถง มผลการปฏบตกจกรรมกลมอยในระดบพอใช

คะแนน 1 - 2 หมายถง มผลการปฏบตกจกรรมกลมอยในระดบ

ปรบปรง

217




การจดกจกรรมการเรยนรแบบโครงงาน (Project Method)

เปนวธจดการเรยนรทมงเนนใหผเรยนไดศกษาคนควา กระทำาในสงทตนเอง

สนใจ และเปนผวางแผนการทำางานไดดวยตนเอง โดยมผสอนเปนผใหคำาปรกษา

หรอเสนอแนะแนวทาง ผเรยนไดฝกกระบวนการทำางานอยางมขนตอน

คอ วางแผนการดำาเนนงานดวยการเขยนโครงงานเสนอผสอน เมอไดรบการ

อนมตกจะดำาเนนงานตามแผน เกบขอมล วเคราะหขอมล สรปแผนการ

ดำาเนนงาน และรายงานผล รายงานสภาพปญหา อปสรรค และขอเสนอแนะ

โครงงานมลกษณะสำาคญ คอ เปนเรองทผเรยนสนใจ เปนปญหา

ขอสงสยหรอเปนเรองใหมของสงคมและตองการคำาตอบ มการบรณาการ

การเรยนรทใชทกษะหลากหลาย ซงจะเปนพนฐานของการใชทกษะชวต

เปนการศกษาขอมลรอบดาน หลากหลาย ลกซง โครงงานจงทำาใหผเรยน

ไดเรยนรดวยตนเองเรมตงแตการเลอกหวขอเรอง การเลอกวธการเรยนร

แหลงเรยนร กระบวนการเรยนร ผเรยนไดวถชวตประชาธปไตย คอ มการยอมรบ

ฟงความคดเหนของผอน ใหเกยรตซงกนและกน ชวยเหลอกน เอออาทรกน

มเหตผล มการแสดงความคดเหน ไดฝกภาวะผนำาและผตาม มความเทาเทยมกน

ในการแสดงออกและมความสำาคญเทาเทยกน ไดฝกความรบผดชอบ

มนสยรกการทำางานและสามารถทำางานรวมกบผอนได มการแลกเปลยน


แบบโครงงาน (Project Method)

218



ความรและประสบการณซงกนและกน สามารถนำาไปใชในสถานการณอน

หรอในชวตจรงได

2. วตถประสงค/เปาหมายทมงใหเกดกบผเรยน

2.1 เพอใหผเรยนสามารถอธบายลกษณะประโยชนและโทษของ

สงทมชวตในอาณาจกรฟงไจได

2.2 เพอใหผเรยนไดรบการพฒนากระบวนการคดและจนตนาการ

ความสามารถในการแกปญหาโดยใชกระบวนการทางวทยาศาสตร

2.3 เพอใหผเรยนไดรบการพฒนาทกษะการทำาโครงงานวทยาศาสตร

2.4 เพอใหผ เรยนไดศกษาคนควาและลงมอปฏบตกจกรรมตาม

ความสนใจ ความถนด เกดการบรณาการดานความคด เชอมโยงความรกบ

ชวตประจำาวน และสามารถนำามาปรบใชไดจรง

2.5 เพอใหผเรยนมความรบผดชอบในงานทไดรบมอบหมาย มนำาใจ

ชวยเหลอสมาชกในกลม มความมงมน สนใจในกจกรรม ตรงตอเวลา และปฏบตงาน

ดวยความเปนระเบยบเรยบรอย

3. ความสอดคลอง/ความเชอมโยง

3.1 กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ระดบชนมธยมศกษาปท 4 - 6

3.2 สาระท 1 สงมชวตกบกระบวนการดำารงชวต

มาตรฐานการเรยนร ว 1.2 เขาใจกระบวนการและความสำาคญ

ของการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม ววฒนาการของสงมชวต ความหลากหลาย

ทางชวภาพ การใชเทคโนโลยชวภาพทมผลกระทบตอมนษยและสงแวดลอม

มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนร และ

นำาความรไปใชประโยชน

219



ตวชวด

ว 1.2 ม.4-6/1 อธบายกระบวนการถายทอดสารพนธกรรม

การแปรผนทางพนธกรรม มวเทชน และการเกด

ความหลากหลายทางชวภาพ

3.3 สาระท 8 ธรรมชาตของวทยาศาสตรและเทคโนโลย

มาตรฐานการเรยนร ว 8.1 ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและ

จตวทยาศาสตรในการสบเสาะหาความร การแกปญหา รวาปรากฏการณทาง

ธรรมชาตทเกดขนสวนใหญมรปแบบทแนนอน สามารถอธบายและตรวจสอบได

ภายใตขอมลและเครองมอทมอยในชวงเวลานนๆ เขาใจวาวทยาศาสตร เทคโนโลย

สงคม และสงแวดลอมมความเกยวของสมพนธกน

ตวชวด

ว 8.1 ม.4-6/1 ต งคำ าถามทอยบนพนฐานของความรและ

ความเขาใจทางวทยาศาสตร หรอความสนใจ หรอ

จากประเดนทเกดขนในขณะนนทสามารถทำา

การสำารวจตรวจสอบหรอศกษาคนควาไดอยาง

ครอบคลมและเชอถอได

ว 8.1 ม.4-6/3 คนควารวบรวมขอมลทตองพจารณาปจจย

หรอตวแปรสำาคญ ปจจยทมผลตอปจจยอน

ปจจยทควบคมไมได และจำานวนครงของการ

สำารวจตรวจสอบ เพอใหไดผลทมความเชอมน

อยางเพยงพอ

220



ว 8.1 ม.4-6/4 เลอกวสด เทคนควธ อปกรณทใชในการสงเกต

การวด การสำารวจตรวจสอบอยางถกตอง

ทงทางกวางและลกในเชงปรมาณและคณภาพ

ว 8.1 ม.4-6/6 จดกระทำาขอมล โดยคำานงถงการรายงานผล

เชงตวเลขทมระดบความถกตองและนำาเสนอ

ขอมลดวยเทคนควธทเหมาะสม

ว 8.1 ม.4-6/7 ว เ คราะห ข อม ล แปลความหมายข อม ล

และประเมนความสอดคลองของขอสรปหรอ

สาระสำาคญ เพอตรวจสอบกบสมมตฐานทตงไว

ว 8.1 ม.4-6/10 ตระหนกถ งความสำาคญในการท จะตองม

สวนรวมรบผดชอบการอธบาย การลงความเหน

และการสรปผลการเรยนรวทยาศาสตรทนำาเสนอ

ตอสาธารณชนดวยความถกตอง

ว 8.1 ม.4-6/12 จดแสดงผลงาน เขยนรายงาน และ/หรออธบาย

เกยวกบแนวคด กระบวนการ และผลของ

โครงงาน หรอชนงานใหผอนเขาใจ

4. กระบวนการทใชในการพฒนาผเรยน

4.1 กจกรรมการเรยนร

ขนนำาเขาสบทเรยน

1) ทบทวนความร เดม แลวซกถามนกเรยนเกยวกบเรอง

หรอสงทผเรยนสนใจจะศกษา

2) แจงจดประสงคการเรยนรใหนกเรยนทราบ

221



3) ครแจงใหนกเรยนทกคนทราบวากจกรรมทตองปฏบตตอไป

คอ การทำาโครงงานประเภททดลองเกยวกบอาณาจกรฟงไจ (รา เหด)

4) ครกระตนใหนกเรยนเหนความสำาคญของโครงงานสรางความสนใจ

ใหอยากจะทำาโครงงาน กระตนความคดโดยนำารปโครงงานและวซดโครงงานตางๆ

ทรนพจดทำาและบางโครงงานเคยเขารวมแขงขนในทตางๆ ใหรวมกนวเคราะหโครงงาน

เหลานนวา ทำาไมโครงงานนจงไดรบรางวล มจดเดนอะไร และนำาเสนอหนาชนเรยน

ขนสอน

ขนท 1 การกำาหนดปญหา

5) ใหนกเรยนจบเปนกลมและรวมกนไปสบคนขอมลจาก

แหลงตางๆ ตามความสนใจทเกยวกบ เรอง อาณาจกรฟงไจ และบนทกขอมล

6) สมาชกแตละคนในกลมนำาเสนอหวขอปญหาเกยวกบ

อาณาจกรฟงไจทศกษามา เพอใหสมาชกในกลมรวมกนพจารณาหวขอปญหา

เพอนำาไปสหวขอโครงงานของกลมสำาหรบทำาโครงงาน

7) สมาชกกลมรวมกนปรกษาหารอเพอกำาหนดหวขอปญหา

โดยมครเปนผตรวจสอบความถกตองสมบรณ ซงหากนกเรยนกำาหนดปญหา

ไมถกตองสมบรณ ครจะใหคำาแนะนำาเพมเตม (หวขอการศกษาครงน คอ สงมชวต

อาณาจกรฟงไจลกษณะอยางไร เปนประโยชนและโทษแกสงมชวตชนดใดบาง

และแนวทางในการแกปญหาทเกดขนจากสงมชวตทอยอาณาจกรฟงไจ คอ

กลมของเหดและรา อยางไร)

8) ใหตวแทนแตละกลมจบสลากหวขอจากทงหมด 3 หวขอ

ในเรองเกยวกบเหด รา โดยกำาหนดใหแตละกลมตอบคำาถามตอไปน

222



กลมท 1 ตอบคำาถามท 1 สงมชวตชนดใดทอยในอาณาจกร

ฟงไจ

กลมท 2 ตอบคำาถามท 2 ลกษณะของสงมชวตในอาณาจกร

ฟงไจ

กลมท 3 - 6 ตอบคำาถามท 3 จะนำาความรเรองเหด รา

มาศกษาหรอแกปญหาในดานใดบาง (สมาชก

ในกลมนำาขอมลทสรปไดมาชวยกนตอบประเดน

คำาถาม)

ขนท 2 กำาหนดจดมงหมายในการเรยน

9) ครแจงจดมงหมายและขอบขายของการทำาโครงงานใหนกเรยน

ทราบวาเปนการศกษาเกยวกบอาณาจกรฟงไจ ไดแก เหด รา เกดขนอยางไร

และอธบายรายละเอยดของกจกรรมโครงงาน และเนนใหนกเรยนนำาขนตอนของ

การจดทำาโครงงานไปใชในการปฏบตกจกรรม

10) ครแจงใหทกคนทราบวา กจกรรมทนกเรยนตองปฏบตตอไปน

คอ การทำาโครงงานประเภททดลองเกยวกบอาณาจกรฟงไจ

ขนท 3 วางแผนและวเคราะหโครงงาน

11) สมาชกรวมกนวางแผนการทำางาน กำาหนดขนตอนการทำางาน

การวางแผนเรองเวลา แบงหนาทความรบผดชอบสบคนขอมลตามประเดน

ปญหา โดยมประธานกลมทำาหนาทดแลและประสานงาน เพอใหงานกลมสำาเรจ

ตามแผนทวางไว

12) สมาชกภายในกลมรวมกนกำาหนดระยะเวลาทเหมาะสม

เพอใหงานสำาเรจตามระยะเวลาทกำาหนด

223



13) สมาชกแตละกล มปรกษาหารอและรวมกนวางแผน

การทำางานกนภายในกลม และใหทกกลมเขยนเคาโครงโครงงานตามหวขอ ซงม

หวขอสำาคญ (ชอโครงงาน รายชอคณะผจดทำาโครงงาน ครทปรกษาโครงงาน

ทมาและความสำาคญของโครงงาน จดประสงคหรอจดมงหมาย ขอบขายของโครงงาน

สมมตฐานของโครงงาน (ถาม) ตวแปรทเกยวของ วธดำาเนนการ ผลทคาดวา

จะไดรบ แผนปฏบตงาน เอกสารอางอง พรอมยกตวอยางประกอบ)

ขนท 4 ลงมอปฏบตหรอแกปญหา

14) ตวแทนแตละกลมนำาเสนอขอคนพบจากการสบคน และ

การตอบคำาถามตามประเดนทไดรบมอบหมาย

15) สมาชกในกลมชวยกนสบคนขอมลตามหวขอทกำาหนด

จากเวบไซตในอนเทอรเนต หรอสบคนจากหนงสอหองสมด และนำาขอมลมา

อภปรายรวมกนเพอหาขอสรป

16) หลงจากสบคนขอมลไดครบถวน สมาชกแตละคนนำาขอมล

ทสบคนไดมานำาเสนอในทประชมกลม สมาชกกลมรวมกนอภปราย ตรวจสอบ

ความถกตอง วเคราะห และสงเคราะหขอมลตามลำาดบ

17) สมาชกรวมกนเกบรวบรวมขอมล ตรวจสอบความถกตอง

วเคราะห สงเคราะหขอมล

18) สมาชกภายในกลมนำาผลสรปขอมลทไดมาจดทำาเปนรายงาน

ฉบบสมบรณ ตามแบบฟอรมการเขยนรายงานโครงงาน และแจงใหทกกลมเตรยม

จดแสดงผลงานโครงงานเพอนำาเสนอผลการศกษา

ขนท 5 ประเมนผลระหวางปฏบตงาน

19) ในระหวางการจดกจกรรม ครสงเกตพฤตกรรมการทำางาน

ของนกเรยน การซกถาม ตอบขอสงสย

20) ใหคำาปรกษาแนะนำานกเรยนทมปญหา และสงเกตพฤตกรรม

เปนรายบคคลตามแบบสงเกตพฤตกรรมความสามารถในการแกปญหา

224



21) สำาหรบการตรวจสอบพฤตกรรมของนกเรยนในขนลงมอปฏบต

หรอแกปญหาทครไมไดรวมในกจกรรม จะใชวธการซกถาม รวมทงซกถามขอมล

เพมเตมจากประธานของแตละกลมตามประเดนในแบบสงเกตพฤตกรรม

ความสามารถในการแกปญหา (กรณใชนอกเวลาในวนเสาร - วนอาทตย)

22) ครซกถามเกยวกบความสำาเรจของการทำาโครงงานของนกเรยน

ขนท 6 สรป รายงานผล และเสนอผลงาน

23) สมาชกกลมนำาผลสรปขอมลทไดมาจดทำาเปนรายงานฉบบ

สมบรณตามแบบฟอรม การเขยนรายงานโครงงาน

24) ใหทกกลมรวมกนเตรยมจดแสดงผลงานโครงงานเพอนำาเสนอ

ผลการศกษาของกลมตน และแลกเปลยนเรยนรโครงงานกบกลมอนๆ

25) นำาเสนอผลงานแตละกลม คร นกเรยน และผปกครอง

ประเมนผล

26) เปดโอกาสใหกลมอนๆ เสนอแนะ และครอธบายเพมเตม

ใหสมบรณยงขน

ขนสรป

27) นกเรยนและครรวมกนสรปเกยวกบอาณาจกรฟงไจทศกษา

เกยวกบเหด รา และแนวทางการศกษาและแนวทางการแกปญหาโดยผานการทำา

โครงงาน

28) ครซกถามความคดเหนของนกเรยนเกยวกบเนอหาทไปศกษา

ขอคดเหนเกยวกบการทำาโครงงาน และความรทไดรบจากการทำาโครงงาน

4.2 สอประกอบการเรยนร

1) ใบความร เรอง การเขยนเคาโครงของโครงงานวทยาศาสตร

2) ใบกจกรรมท 1 การเขยนเคาโครงของโครงงานวทยาศาสตร

ประเภททดลอง

225



3) ใบกจกรรมท 2 การเขยนเคาโครงรายงานโครงงาน

4) ใบกจกรรมท 3 คำาถามทายบท

5) แหลงเรยนร เชน หองสมดโรงเรยน แหลงเรยนรในชมชน ฯลฯ

6) เวบไซต

4.3 การวดและประเมนผล

1) ประเมนศกยภาพจากการทำาโครงงาน

2) ประเมนผลการปฏบตโครงงาน

3) ประเมนการเขยนโครงงาน การปฏบตงาน และความสำาเรจ

ของโครงงาน

4) ประเมนความสามารถดานทกษะทางวทยาศาสตร

5. จดเดน (จดเดนของเทคนค/วธทนำามาใช)

5.1 ผเรยนเปนเจาของการเรยนรอยางแทจรง เรยนรวธการแสวงหา

ความรจากแหลงเรยนรทหลากหลาย และฝกฝนการแกปญหาดวยตนเอง

5.2 ผเรยนไดศกษาคนควาและลงมอปฏบตกจกรรมตามความสนใจ

และความถนด เกดการบรณาการดานความคด เชอมโยงความรกบชวตประจำาวน

และสามารถนำามาปรบใชไดจรง

5.3 ผเรยนเกดการพฒนาดานคณลกษณะอนพงประสงค

5.4 ผเรยนสามารถนำาผลงานโครงงานเขารวมการแขงขนโครงงานใน

ระดบเขตพนท ระดบจงหวด ระดบภาค และระดบประเทศ เปนการเปดโลกทศน

ทางการศกษา เกดความรสกภาคภมใจ เปนแรงผลกดนใหรกและทมเทในการเรยนร

และการแสวงหาความรและแกปญหา

226



6. ผลทเกดกบผเรยน (ความร สมรรถนะ คณลกษณะ)

6.1 ความร : ผเรยนมความรเกยวกบสาระการเรยนรทคนควาและ

การทำาโครงงาน

6.2 สมรรถนะ : ผเรยน เกดทกษะกระบวนการคดอยางมวจารณญาณ

ทกษะการแกปญหา มความคดสรางสรรค และการจดการความร

6.3 คณลกษณะ : ผเรยนมวนย ใฝเรยนร มงมนในการทำางาน

มจตสาธารณะ เกดความรบผดชอบ มคณธรรมจรยธรรม สงผลใหมจตใจ อารมณ

ทด สามารถปรบตวและอยรวมกบสงคมไดอยางเปนสข

แหลงทมาของขอมล

1. นางนภสรา พลววฒน โรงเรยนเซกา



2. นายวธวต รกษาภกด โรงเรยนทาตมประชาเสรมวทย



3. คณะคร โรงเรยนสนรนทรวทยา



4. นางลดาวลย เลศสวรรณไพศาล โรงเรยนไทรยอยพทยาคม




❖ ใบความร เรอง การเขยนเคาโครงของโครงงานวทยาศาสตร

❖ ใบกจกรรมท 1 การเขยนเคาโครงของโครงงานวทยาศาสตร

ประเภททดลอง

❖ ใบกจกรรมท 2 การเขยนเคาโครงรายงานโครงงาน

❖ ใบกจกรรมท 3 คำาถามทายบท

❖ แบบประเมนศกยภาพจากการทำาโครงงาน

❖ แบบประเมนผลการปฏบตโครงงาน

❖ แบบบนทกผลการประเมนการเขยนโครงงาน เรอง ...............

❖ แบบบนทกผลการประเมนการปฏบตงาน เรอง ...............

❖ แบบบนทกการประเมนผลความสำาเรจของโครงงาน

❖ แบบประเมนความสามารถดานทกษะกระบวนการวทยาศาสตร

227



229



ใบความร

เรอง การเขยนเคาโครงของโครงงานวทยาศาสตร

การเขยนเคาโครงของโครงงาน ควรประกอบดวยหวขอตอไปน

1. ชอโครงงาน ควรเปนขอความทกะทดรด ชดเจน สอความหมายตรง และมความ

เฉพาะเจาะจงวาจะศกษาอะไร

2. รายชอคณะผทำาโครงงาน

3. ชออาจารยทปรกษา

4. ทมาและความสำาคญ

เปนการอธบายถงเหตผลในการทำาโครงงานเรองนนๆ วามความสำาคญ

อยางไร มทฤษฎหรอหลกการอยางไร เปนเรองใหมหรอปรบปรงจากเรองทม

การทำามาแตเปลยนตวอยาง หรอมการพฒนาเพมเตมจากทเคยทำางานอยางไร

เมอทำาแลวจะไดรบประโยชนตอผทำาอยางไร

5. วตถประสงคของโครงงาน

เปนจดหมายปลายทางหรอสงทตองการใหเกดจากการศกษาโครงงานน

ซงตองเขยนใหกระชบ ชดเจน และมประเดนสำาคญในการศกษาทสามารถออกแบบ

ทดลองหรอศกษาได

6. สมมตฐานของโครงงาน (ถาม)

เปนคำาตอบทสามารถดำาเนนการตรวจสอบได และเปนตวแปรทชดเจน

สมมตฐานเปนคำาตอบทคาดไวลวงหนา ซงอาจจะถกหรอไมกได การเขยนสมมตฐาน

ควรมเหตผลคอ มทฤษฎหรอหลกการทางวทยาศาสตรรองรบ และทสำาคญคอ

เปนขอความทมองเหนแนวในการดำาเนนการทดลองหรอสามารถทดสอบได

230



7. ขอบเขตของโครงงาน

เปนการกำาหนดสงทตองการศกษาวามลกษณะอยางไร จำานวนเทาไร

ชวงเวลาททำาการทดลอง และกำาหนดตวแปรทชดเจน มขอบเขตทแนนอน

8. วธดำาเนนการ

บอกวธและขนตอนในการปฏบตททำาใหงานบรรลตามวตถประสงคของ

การทำาโครงงาน ประกอบดวยวสด อปกรณและวธการศกษาคนควา

9. แผนปฏบตงาน

อธบายเกยวกบกำาหนดเวลาเรมตน และเวลาเสรจสนของการดำาเนนงาน

ในแตละขนตอน

10. ผลทคาดวาจะไดรบ

ประโยชนจากโครงงาน บงชประเดนสำาคญเกยวกบผลทคาดวาจะไดรบ

11. เอกสารอางอง

บอกเอกสารอางองตามหลกการเขยนบรรณานกรม

231




การเขยนเคาโครงของโครงงานวทยาศาสตร ประเภททดลอง

คำาชแจง ใหนกเรยนเขยนเคาโครงของโครงงานทจะดำาเนนการ ตามหวขอตอไปน

โครงงานประเภท.....................................................................................................

ชอกลม...................................................................................ชน..........................

ชอโครงงาน.............................................................................................................

................................................................................................................................

ชอผทำาโครงงาน

1. ...............................................................................เลขท.................................

2. ...............................................................................เลขท.................................

3. ...............................................................................เลขท.................................

4. ...............................................................................เลขท.................................

5. ...............................................................................เลขท.................................

ชอทปรกษาโครงงาน

1. .........................................................................................................................

2. .........................................................................................................................

ทมาและความสำาคญ

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

232



วตถประสงคของการศกษาคนควา

1. .........................................................................................................................

2. .........................................................................................................................

3. .........................................................................................................................

สมมตฐานของการศกษาคนควา (ถาม)

................................................................................................................................

................................................................................................................................

ตวแปรทเกยวของกบการศกษา

ตวแปรตน...............................................................................................

ตวแปรตาม.............................................................................................

ตวแปรทตองควบคม..............................................................................

วธดำาเนนงาน

1. วสดอปกรณทใช

1.1 ...............................................................................................................

1.2 ...............................................................................................................

1.3 ...............................................................................................................

1.4 ...............................................................................................................

2. การศกษาและทดลอง

2.1 ...............................................................................................................

2.2 ...............................................................................................................

2.3 ...............................................................................................................

2.4 ...............................................................................................................

233



แผนปฏบตงาน (ใหเขยนในรปตารางการปฏบตงาน)

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1. .........................................................................................................................

2. .........................................................................................................................

3. .........................................................................................................................

เอกสารอางอง

................................................................................................................................

................................................................................................................................

234




การเขยนเคาโครงรายงานโครงงาน

คำาชแจง ใหนกเรยนเขยนเคาโครงของโครงงานทจะดำาเนนการ ตามหวขอตอไปน

ปกหนา

โครงงานกลมสาระวชา.......................................................

เรอง....................................................................................

ผจดทำา

1. .....................................................................

2. .....................................................................

3. .....................................................................

4. .....................................................................

5. .....................................................................

อาจารยทปรกษา

....................................................................................

โรงเรยน....................................................

อำาเภอ....................................................จงหวด..........................

รายงานนเปนสวนประกอบโครงงานกลมสาระการเรยนร.....................................

235



เนอใน

หวขอโครงงาน ..........................................................................

ชอนกเรยน 1. .....................................................................

2. .....................................................................

3. .....................................................................

ระดบชน ...........................................................................

ชอครทปรกษา ...........................................................................

โรงเรยน ...........................................................................

ปการศกษา ...........................................................................

บทคดยอ

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

236



กตตกรรมประกาศ

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

คณะทำางาน

1. .....................................................

2. .....................................................

3. .....................................................

237



สารบญหนา

บทคดยอ

กตตกรรมประกาศ

ภาพประกอบ

บทท 1 บทนำา


วตถประสงค

สมมตฐานของการศกษาคนควา

ขอบเขตของการศกษาคนควา

วธการดำาเนนการ (กจกรรม ระยะเวลา ผรบผดชอบ)

บทท 2 เอกสารทเกยวของ

บทท 3 อปกรณและวธการศกษา

อปกรณและวสดทใชในการศกษา

วธการศกษา

บทท 4 ผลการศกษาและอภปรายผลการศกษา

ขอคนพบจากการศกษา

บทท 5 สรปผลการศกษา

สรปผลการศกษา

ประโยชนทไดจากโครงงาน

ขอเสนอแนะ



238



บทท 1

บทนำา


................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

วตถประสงค

1. .........................................................................................................................

2. .........................................................................................................................

3. .........................................................................................................................

4. .........................................................................................................................

5. .........................................................................................................................

239



สมมตฐานของการศกษาคนควา

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

ขอบเขตของการศกษาคนควา

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

วธการดำาเนนการ (กจกรรม ระยะเวลา ผรบผดชอบ)

1. .........................................................................................................................

2. .........................................................................................................................

3. .........................................................................................................................

4. .........................................................................................................................

5. .........................................................................................................................

240



บทท 2

เอกสารทเกยวของ

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

241



บทท 3

อปกรณและวธการศกษา

อปกรณและวสดทใชในการศกษา

1. .........................................................................................................................

2. .........................................................................................................................

3. .........................................................................................................................

4. .........................................................................................................................

5. .........................................................................................................................

6. .........................................................................................................................

7. .........................................................................................................................

8. .........................................................................................................................

วธการศกษา

1. .........................................................................................................................

2. .........................................................................................................................

3. .........................................................................................................................

4. .........................................................................................................................

5. .........................................................................................................................

6. .........................................................................................................................

7. .........................................................................................................................

8. .........................................................................................................................

242



บทท 4

ผลการศกษาและอภปรายผลการศกษา

ขอคนพบจากการศกษา

1. .........................................................................................................................

.........................................................................................................................

2. .........................................................................................................................

.........................................................................................................................

3. .........................................................................................................................

.........................................................................................................................

4. .........................................................................................................................

.........................................................................................................................

5. .........................................................................................................................

.........................................................................................................................

6. .........................................................................................................................

.........................................................................................................................

7. .........................................................................................................................

.........................................................................................................................

8. .........................................................................................................................

.........................................................................................................................

สรปขอคนพบ...................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

243



บทท 5



................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

ประโยชนทไดจากโครงงาน

1. .........................................................................................................................

.........................................................................................................................

2. .........................................................................................................................

.........................................................................................................................

3. .........................................................................................................................

.........................................................................................................................

4. .........................................................................................................................

.........................................................................................................................

5. .........................................................................................................................

.........................................................................................................................

ขอเสนอแนะ

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

244




................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

245




คำาถามทายบท

คำาชแจง ใหนกเรยนแตละกลมรวมกนตอบคำาถามทายบทตอไปน

1. จากการทำาโครงงานวทยาศาสตร ไดผลการทดลอง/สำารวจ/ประดษฐอยางไร

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

2. ผลการศกษาตรงตามสมมตฐานทตงไวหรอไม อยางไร และคดวาเพราะเหตใด

จงเปนเชนนน

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

3. หากโครงงานททำาเปนโครงงานประเภททดลอง ผลการทดลองในชดทดลอง

เมอเปรยบเทยบกบชดควบคมเปนอยางไร

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

246



4. หากโครงงานททำาเปนโครงงานประเภทสงประดษฐ การทำางานของสงประดษฐ

จะเปนอยางไร

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

5. หากโครงงานททำาเปนโครงงานประเภทสำารวจ ผลการสำารวจจะไดขอมล

ทนาสนใจอยางไรบาง

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

6. มการศกษาทสนบสนนหรอคดคานผลการศกษาจากโครงงานทจดทำาหรอไม

อยางไร

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

7. จากการเกบรวบรวมขอมล มขอมลทผดปกตหรอไม อยางไร และคดวามาจาก

สาเหตใด

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

247



8. ผลการศกษาของโครงงานบรรลตามจดประสงคทไดตงไวหรอไม อยางไร

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

9. สรปผลการศกษาโครงงานไดวาอยางไร

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

10. ผลจากการทำาโครงงานวทยาศาสตรนำาไปใชประโยชนไดอยางไรบาง

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

11. จากการทำาโครงงานมปญหา อปสรรค ขอผดพลาด หรอเหตการณทคาดไมถง

อะไรบาง และมวธแกไขอยางไร

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

12. ขอเสนอแนะสำาหรบการศกษาครงตอไปควรเปนอยางไรบาง

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

248



แบบประเมนศกยภาพจากการทำาโครงงาน

คำาชแจง ใหนกเรยนประเมนตนเองเกยวกบศกยภาพจากการจดทำาโครงงาน

ตอนท 1 ใหเขยนเครองหมาย ✓ ลงใหตรงกบความคดเหนทเกยวกบศกยภาพ

ของตนเอง

1. ทกษะในการเขยน เชน การรวบรวมขอมล

การวเคราะห และการสรปความ

2. ทกษะการคด เชน การคดสรางสรรค

และคดอยางมวจารณญาณ

3. ทกษะการสอสาร เชน คำาศพท ไวยากรณ

การฟง การพด การอาน และการเขยน

4. ทกษะการจดการ เชน การวางแผน

การปฏบตงานตามแผน และการประเมน

5. การทำางานรวมกบผอน เชน การทำางานกลม

รวมคดรวมทำาในการทำางาน

6. ความขยน อดทน ประหยด และอดออม

ในการทำางาน

7. การควบคมตนเองได เชน มความเชอมน

มเหตผล ปรบตนเองได และมสต

8. ความรบผดชอบ เชน มงมน ทมเทกบ

การทำางาน รหนาท และยอมรบผลการกระทำา

ความคดเหน รายการ มากทสด มาก นอย นอยทสด (4) (3) (2) (1)

249



9. ความมวนยในตนเอง เชน วางแผนการทำางาน

ตรงเวลา และปฏบตตามกตกาของกลม

10. มงมนพฒนา เชน ชวยเหลอผอน และใชเวลาวาง

เปนประโยชนแกสวนรวม

รวมคะแนน

ลงชอ..............................................ผประเมน

(…………………………..…........)

วนท.......เดอน...................พ.ศ. ..........


4 คะแนน หมายถง มทกษะ/การปฏบตชดเจน สมำาเสมอ

3 คะแนน หมายถง มทกษะ/การปฏบตชดเจน และบอยครง

2 คะแนน หมายถง มทกษะ/การปฏบต เปนบางครง

1 คะแนน หมายถง ไมมทกษะ/ไมมการปฏบต

ความคดเหน รายการ มากทสด มาก นอย นอยทสด (4) (3) (2) (1)

250



ตอนท 2 ใหเขยนแสดงความรสกในการจดทำาโครงงาน ใหสอดคลองกบพฤตกรรม

ดานศกยภาพจากตอนท 1 (ขอละ 1 คะแนน)

1. ทกษะการเรยนรทไดรบจากการทำาโครงงาน

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

2. ทกษะการคดทใชในการทำาโครงงาน

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

3. ทกษะการสอสารในการทำาโครงงาน

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

4. ทกษะการจดการในการทำาโครงงาน

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

5. พฤตกรรมดานคณลกษณะในการทำาโครงงาน

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

251



6. ความมงมนทใชในการพฒนาโครงงาน

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

7. เจตคตตอการเรยนจากการทำาโครงงาน

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

เกณฑการตดสน คะแนนตอนท 1 และตอนท 2 รวมกนตองอยในระดบมากขนไป

(ตงแต 26 คะแนนขนไป)

252



แบบประเมนผลการปฏบตโครงงาน

คำาชแจง เมอนกเรยนปฏบตงานตามโครงงานแลวใหประชมคณะทำางานในกลม

เพอสรปความกาวหนาของงาน ปญหา และการแกไข และสรปผลโครงงานลง

ในแบบบนทก แลวรายงานใหคร เพอน รวมทงผปกครองทราบและจดเกบโครงงาน

ไวในแฟมสะสมผลงานของนกเรยนอยางเปนระบบ

1. ชอโครงงาน......................................................................................................

2. วตถประสงค.....................................................................................................

3. เปาหมาย : ดานปรมาณ จำานวน....................................ชนงาน

ดานคณภาพ : .................................................................................................

4. ผลการปฏบตงาน

วธการปฏบตงาน (โดยยอ) ผลงานทได ปญหาและการแกไข

253



5. ความรสกของเพอนรวมงาน

ยงไมพงพอใจ พงพอใจ

ไมคอย คอนขาง ไมพงพอใจ เฉยๆ พงพอใจมาก พงพอใจ พงพอใจ

เฉลยรอยละ เฉลยรอยละ

6. ความยงยากในการปฏบตกจกรรมตามโครงงาน

ยงยากมาก ไมยงยาก

ไมคอย คอนขาง ยงยาก เฉยๆ ไมยงยาก ยงยาก ยงยาก


7. การทำางานแบบมสวนรวมโดยใชกระบวนการกลม




254



8. ประโยชนทไดรบในดานเกง ด และมสขในการเรยน

ประโยชนนอย ประโยชนมาก

ไมคอย คอนขาง มประโยชน ไมมประโยชน เฉยๆ มประโยชน มประโยชน มาก


9. ความรสกของเพอนทมตอผลการปฏบตงานของกลม




10. ผลกระทบทเกดจากโครงงาน

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

11. สรปและอภปราย

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

255



12. ขอเสนอแนะ

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

ลงชอ.........................................หวหนาโครงงาน

(…………………………..…......)

วนท......เดอน...................พ.ศ. ..........

256



แบบบ

นทกผ

ลการ

ประเ

มนกา

รเขย

นโคร

งงาน

เรอง

……

……

……

…..

โรงเ

รยน.

......

......

......

......

......

......

......

......

อำาเภ

อ....

......

......

......

......

......

......

.....จ

งหวด

......

......

......

......

......

......

......

กลมส

าระก

ารเร

ยนร.

......

......

......

......

.ชนม

ธยมศ

กษาป

ท....

......

......

....จ

ำานวน

นกเร

ยน...

......

......

.....ค

น

รา

ยการ

ประเ

มน

กระบ

วนกา

รทำาง

าน

การเ

ขยนโ

ครงง

าน

สร

ปผลก

ารปร

ะเมน

วธ

ดำาเน

นการ

คว

ร

การ

การ

วต

ถ

ขน

ขน

เครอ

งมอ

วสดอ

ปกรณ

รว

ม

ปรบ

หลกก

าร

งบปร

ะมาณ

ฯลฯ

ดมาก

ด

พอใช

หมาย

ประช

ม อภ

ปราย

ประส

งค

ขน

วางแ

ผน

ประเ

มน

(2

0)

ปร

ง

แล

ะ

แล

ะผลท

คาดว

า

เหต

ปรกษ

า สร

ป

และ

เตรย

ม ปฏ

บต

ผลกา

ร

(1

6-20

) (1

4-15

) (1

0-13

) (ต

ำา

เห

ตผล

จะได

รบ

รว

มกน

ขอมล

เปาห

มาย

งาน

งาน

ปฏบต

งาน

กว

า

ชอ

- สก

ล

(3)

(2)

(4)

(2)

(2)

(2)

(2)

(3)

10)

ลง

ชอ...

......

......

......

......

......

......

......

.ผปร

ะเมน

......

......

.../..

......

......

/.....

......

....

257



แบบบ

นทกผ

ลการ

ประเ

มนกา

รปฏบ

ตงาน

เรอง

……

……

……

…..

โรงเ

รยน.

......

......

......

......

......

......

......

......

อำาเภ

อ....

......

......

......

......

......

......

.....จ

งหวด

......

......

......

......

......

......

......

กลมส

าระก

ารเร

ยนร.

......

......

......

......

.ชนม

ธยมศ

กษาป

ท....

......

......

....จ

ำานวน

นกเร

ยน...

......

......

.....ค

น

รา

ยการ

ประเ

มน

การเ

ตรยม

การ

การป

ฏบตง

าน

สร

ปผลก

ารปร

ะเมน

กา

ร กา

ร

แก

ไข

กา

รทำา

คว

ร

ทำางา

น

ปฏบต

บน

ทก

วางแ

ผน เต

รยม

รว

มมอ

ปรบป

รง

คว

าม

ปร

บ

ทไดร

บ

งาน

การ

กา

รใช

ชน

งาน

รวม

ดมาก

ด

พอใช

หมาย

กา

ร เค

รองม

อ

ในกา

ร

ระ

หวาง

สะอา

ด

ปรง

มอ

บ

ตาม

ปฏบต

วสด

(1

0)

(50)

เห

ต

ทำางา

น วส

ดอปก

รณ

ทำา

งาน

การ

เค

รองม

อ

(1

6-20

) (1

4-15

) (1

0-13

) (ต

ำา

หมาย

ขนตอ

น งา

น

รวมก

น สถ

านท

ปฏบต

งาน

อป

กรณ

กวา

ชอ

- สก

ล (6

) (6

) (4

) (4

) (2

) (3

) (5

) (4

) (4

)

10)

ลง

ชอ...

......

......

......

......

......

......

......

.ผปร

ะเมน

......

......

.../..

......

......

/.....

......

..

ลง

ชอ...

......

......

......

......

......

......

......

.ผปร

ะเมน

......

......

.../..

......

......

/.....

......

....

258



แบบบ

นทกก

ารปร

ะเมน

ผลคว

ามสำา

เรจข

องโค

รงงา

น

โรงเ

รยน.

......

......

......

......

......

......

......

......

ชนมธ

ยมศก

ษาปท

......

......

......

..จำาน

วนนก

เรยน

......

......

......

..คน

ลง

ชอ...

......

......

......

......

......

......

......

.ผปร

ะเมน

......

......

.../..

......

......

/.....

......

..

สร

ปผลก

ารปร

ะเมน

รา

ยการ

ประเ

มน

ผล

งาน

ผลงา

น

คว

ร

ท ผล

การ

ขอ

ท

สร

ปผล

รว

ม ดม

าก

ด พ

อใช

ปรบป

รง

หมาย

เหต

เก

ดขน

ประเ

มน

เส

นอแน

ะ

คา

ดหวง

(2

0)

(16-

20)

(14-

15)

(10-

13)

(ตำาก

วา

จรง

ชอ -

สกล

10)

(4)

(4)

(4)

(4)

(4)

259



แบบประเมนความสามารถดานทกษะกระบวนการวทยาศาสตร

กลมท.............................................................................ชน.....................................

สมาชกภายในกลม 1. ........................................... 2. ...........................................

3. ........................................... 4. ...........................................

5. ........................................... 6. ...........................................

คำาชแจง ใหครผสอนประเมนความสามารถ และเขยนเครองหมาย ✓ ในชอง

ทตรงกบความสามารถ/การปฏบตของนกเรยน ตามรายการตอไปน

ลำาดบ คณภาพการปฏบต รายการพฤตกรรม ท 3 2 1

1 มการวางแผนรวมกน

2 การแบงงานรบผดชอบ

3 มการใหความชวยเหลอกน

4 การรบฟงความคดเหนและ

แกปญหารวมกน

5 สามารถใหคำาแนะนำากลมอนได

6 เลอกใชอปกรณไดถกตอง

7 ปฏบตการทดลองตามขนตอน

ทกำาหนดให

8 ทำาความสะอาด/เกบอปกรณ

เรยบรอย

9 รวมกนอภปรายและสรปผลงาน

ของกลม

10 รวมกนปรบปรงผลงานของกลม

ลงชอ..............................................ผประเมน

.............../............../.............

260




3 คะแนน หมายถง พฤตกรรมทปฏบตชดเจนและสมำาเสมอ

2 คะแนน หมายถง พฤตกรรมทปฏบตชดเจนและบอยครง

1 คะแนน หมายถง พฤตกรรมทปฏบตบางครง


คะแนน 24 - 30 หมายถง ด

คะแนน 17 - 23 หมายถง พอใช

คะแนน 10 - 16 หมายถง ปรบปรง

261



คณะทำางาน

ทปรกษา 1. นายกมล รอดคลาย เลขาธการคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

2. นางรตนา ศรเหรญ รองเลขาธการคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

3. นางสาวไพรวลย พทกษสาล ผอำานวยการ

สำานกวชาการและมาตรฐานการศกษา

ผกำาหนดกรอบแนวคด และกระบวนการถอดประสบการณ

นางสาวกญนกา พราหมณพทกษ รองผอำานวยการ


และผอำานวยการกลม

พฒนากระบวนการเรยนร

262



ผรบผดชอบโครงการ

กลมพฒนากระบวนการเรยนร สำานกวชาการและมาตรฐานการศกษา

1. นางสาวกญนกา พราหมณพทกษ รองผอำานวยการสำานกวชาการ

และมาตรฐานการศกษา

และผอำานวยการกลม

พฒนากระบวนการเรยนร

2. นางผาณต ทวศกด นกวชาการศกษา


3. นางสาววรณน ขนศร นกวชาการศกษา


4. นางบษรน ประเสรฐรตน นกวชาการศกษา


5. นางสาวจรญศร แจบไธสง นกวชาการศกษา


6. นางสาวกมลวรรณ รอดจาย นกวชาการศกษา


7. นางสาวภทรา ดานววฒน นกวชาการศกษา


8. นางสาวขวญฤด ลวรรโณ นกวชาการศกษา


263



คณะทำางาน พฒนาเทคนค วธการจดกจกรรมการเรยนร


ดานการแสวงหาความรดวยตนเอง ครงท 1

1. นางจรรยา แกวเซง ศกษานเทศก


ประถมศกษากระบ

2. นายสวรรณ สรยา ผอำานวยการ

โรงเรยนบานนำาสรางหนองบะ


ประถมศกษามหาสารคาม เขต 2

3. นางสาวบญโรม ดอมไธสง คร โรงเรยนบานบงเบา


ประถมศกษาบรรมย เขต 4

4. นายชยยงค วลญชพฤกษ คร โรงเรยนอดรพทยานกล





264






1. นายชยวฒ โสภย ศกษานเทศก


ประถมศกษาสกลนคร เขต 1




3. นายประทป คำาตน คร โรงเรยนบานบอหยวก


ประถมศกษานาน เขต 2











265






1. นายชยวฒ โสภย ศกษานเทศก


ประถมศกษาสกลนคร เขต 1




3. นายประทป คำาตน คร โรงเรยนบานบอหยวก


ประถมศกษานาน เขต 2











266



ผบรรณาธการขนตน 1. นางสาวจรญศร แจบไธสง นกวชาการศกษา


2. นางสาวสดารตน เวชพนธ นกวชาการศกษา


3. นางสาวธดารตน บบผาพลา

4. นางสาวศศภาพร บตตะกาศ

5. นางสาววจตรา รตนศร

ผบรรณาธการขนสดทาย และเรยบเรยงฉบบสมบรณ นางสาวกญนกา พราหมณพทกษ ผเชยวชาญดานการวจยพฒนาคณภาพการศกษา

สำานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

267



สานกวชาการและมาตรฐานการศกษาสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน








ด านการแสวงหาความรู...นาค ณภาพผ เร ยน...

Documents

Transcript of ด านการแสวงหาความรู...นาค ณภาพผ เร ยน...