แผนปฏบตการ ประจาป 2555 หนา 1-1

บทท 1

บทนา

1. เหตผล วตถประสงค และการบรหารงาน อพวช.

1.1 เหตผลในการจดตง ตามพระราชกฤษฎกาการจดตงองคการพพธภณฑวทยาศาสตรแหงชาต พ.ศ.2538 เกดขน เนองจากยงไมมองคกรหรอหนวยงานทมหนาทโดยตรงในการดาเนนงานดานพพธภณฑวทยาศาสตรและเทคโนโลยเพออตสาหกรรม สงแวดลอม และการพลงงานทาใหการรวบรวมขอมลดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย การแสดงนทรรศการทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยเพอกระตนความสนใจ ตลอดจนใหความร และความบนเทงดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยเปนไปอยางไมมประสทธภาพ อนเปนผลใหเกดการลาชา และไมทนตอสภาพการเปลยนแปลงทางเทคโนโลยของโลกทเปนไปอยางรวดเรว ในการนสมควรจดตงองคการพพธภณฑวทยาศาสตรแหงชาตขนตามพระราชบญญตวาดวยการจดตงองคการของรฐบาล พ.ศ. 2496 เพอดาเนนงานดานพพธภณฑวทยาศาสตรและเทคโนโลยใหเปนไปอยางมประสทธภาพ องคการพพธภณฑวทยาศาสตรแหงชาต (อพวช.) เปนรฐวสาหกจ ในสงกดกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย กอตงเมอวนท 30 มกราคม 2538 มภารกจหลก คอ ดาเนนงานบรหาร และพฒนาโครงการจดตงพพธภณฑวทยาศาสตรซงกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลยจดทาขนเพอเฉลมพระเกยรตสมเดจพระนางเจาพระบรมราชนนาถ เนองในมหามงคลเฉลมพระชนมพรรษา 5 รอบ โดยมหนาทสาคญคอ เปนองคกรของประเทศในการสรางความเขาใจ หรอยกระดบความเขาใจในเรองวทยาศาสตร เทคโนโลยและสงแวดลอม อนเปนปจจยสาคญในการพฒนาประเทศ 1.2 วตถประสงคการจดตง พระราชกฤษฎกาจดตงองคการพพธภณฑวทยาศาสตรแหงชาตไดกาหนดวตถประสงคไว 7 ประการ คอ

1) ดาเนนการสงเสรมและแสดงกจกรรมหรอผลงานสงประดษฐทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยเพอใหความรและความบนเทงแกประชาชน

2) ดาเนนการรวบรวมวตถ จาแนกประเภทวตถ จดทาบนทกหลกฐานและสงวนรกษาผลงาน สงประดษฐทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย เพอประโยชนในการศกษา วจย และความกาวหนาทางวชาการ

3) ดาเนนการสงเสรมการวจยการใหบรการดานวชาการและนทรรศการทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยแกหนวยงานของรฐและเอกชน

4) จดนทรรศการทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย รวมทงกจการอนทเกยวเนองกบวทยาศาสตรและเทคโนโลย

5) เปนศนยรวมทางดานขอมลและวชาการเกยวกบพพธภณฑวทยาศาสตรและเทคโนโลย และใหบรการทเกยวเนองแกหนวยงานของรฐและเอกชนตามความเหมาะสม

แผนปฏบตการ ประจาป 2555 หนา 1-2

6) รวมมอกบองคกรอนทงในและตางประเทศ เพอประโยชนในดานการพฒนาพพธภณฑวทยาศาสตร

7) ดาเนนกจกรรมหรอธรกจอนทเกยวเนองกบกจการพพธภณฑวทยาศาสตร

1.3 การบรหารงาน มคณะกรรมการบรหารกจการของ อพวช. ประกอบดวย ปลดกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลยประธานกรรมการ ผแทนกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย ผแทนกระทรวงการคลง ผแทนกระทรวงศกษาธการ นายกสมาคมวทยาศาสตรแหงประเทศไทยฯ และผทรงคณวฒอกไมเกนหาคน และใหผอานวยการเปนกรรมการและเลขานการ ทงนในการแตงตงคณะกรรมการผทรงคณวฒคณะรฐมนตรเปนผแตงตง โครงสรางการบรหารงานประกอบดวย รองผอานวยการ 3 ตาแหนง และหนวยงานหลก อก 8 หนวยงาน ดงน

1) พพธภณฑวทยาศาสตร 2) พพธภณฑธรรมชาตวทยา 3) พพธภณฑเทคโนโลยสารสนเทศ 4) สานกพฒนาความตระหนกดานวทยาศาสตร 5) สานกบรหาร 6) สานกพฒนาธรกจและการตลาด 7) สานกโครงการพเศษ 8) สานกยทธศาสตรและแผน

1.4 จานวนกาลงคนในการปฏบตงาน

1) พนกงาน 112 คน 2) ลกจาง 82 คน 3) อาสาสมคร 319 คน

• พพธภณฑวทยาศาสตร 59 คน • พพธภณฑธรรมชาตวทยา 39 คน • พพธภณฑเทคโนโลยสารสนเทศ 37 คน • สานกโครงการพเศษ 47 คน • สานกบรหาร 10 คน • สานกพฒนาความตระหนกดานวทยาศาสตร 65 คน • สานกพฒนาธรกจและการตลาด 62 คน

หมายเหต อาสาสมครหมนเวยนปฏบตงานเฉลยวนละ 170 คน

แผนปฏบตการ ประจาป 2555 หนา 1-3

แผนภาพท 1-1 โครงสรางของ อพวช.

แผนปฏบตการ ประจาป 2555 หนา 1-4

1.5 การดาเนนงาน

1.5.1 การใหบรการนทรรศการวทยาศาสตร

1) พพธภณฑวทยาศาสตร พพธภณฑวทยาศาสตรเปนพพธภณฑทจดแสดงนทรรศการและใหความรพนฐานทางดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยกบการนาไปใชประโยชนในชวตประจาวน เปนสถานทเรยนรทใหทงสาระความรความบนเทงสาหรบนกเรยนนกศกษาและประชาชนทวไป มพนทจดแสดงนทรรศการถาวรประมาณ 10,000 ตร.ม. นทรรศการถาวรในพพธภณฑวทยาศาสตร แบงกลมเรองเปน 6 เรอง คอ

(1) สวนตอนรบ แนะนาการเขาชม และนกวทยาศาสตรรนบกเบก (2) ประวตความเปนมาของนกวทยาศาสตรและเทคโนโลย (3) วทยาศาสตรขนพนฐานและพลงงาน (4) วทยาศาสตรและเทคโนโลยในประเทศไทย (5) วทยาศาสตรและเทคโนโลยในชวตประจาวน (6) เทคโนโลยภมปญญาไทย

นอกจากนยงมพนทสาหรบจดแสดงนทรรศการชวคราวประมาณ 1,600 ตร.ม. ซงนทรรศการชวคราวเปนนทรรศการทจะจดแสดงชวคราวในชวงระยะเวลาไมเกน 12 เดอน ในแตละปจะจดประมาณ 4-6 เรอง

2) พพธภณฑธรรมชาตวทยา พพธภณฑธรรมชาตวทยามหนาทในการจดหา รวบรวมและเกบรกษาวสดตวอยางทางธรรมชาตวทยาของประเทศไทยและประเทศใกลเคยงตามมาตรฐานสากล และสนบสนนการวจยดานธรรมชาตวทยา เพอใหไดมาซงความรและนาผลการศกษาวจยไปถายทอดและประยกตใชใหเกดประโยชน ตลอดจนเปนสถานทจดแสดงนทรรศการการกาเนดโลก การกาเนดสงมชวต ววฒนาการของสงมชวต รวมทงความหลากหลายทางชวภาพของประเทศไทย มพนทจดแสดงนทรรศการถาวร 1,100 ตร.ม. ผเขาชมจะไดเรยนรวาสงมชวตทไดววฒนาการมาแลวจนถงปจจบนสามารถแยกออกไดเปน 5 อาณาจกร คอ อาณาจกรแบคทเรย อาณาจกรสตวเซลลเดยว อาณาจกรเหดรา อาณาจกรพช และอาณาจกรสตว นอกจากนทรรศการถาวรทจดแสดงภายในแลว พพธภณฑธรรมชาตวทยาแหงนยงเปนสถานทจดเกบตวอยางสตวสตฟฟ เขาสตว ทคนพบทงในประเทศไทยและในตางประเทศ ซงเปนสมบตของชาตทไดรบมอบมาจากสถานวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย และจากทายาทนายแพทยบญสง เลขะกล พพธภณฑธรรมชาตวทยามพนทจดแสดงนทรรศการชวคราว 400 ตร.ม. ในแตละปจะจดประมาณ 4-6 เรอง

3) พพธภณฑเทคโนโลยสารสนเทศ พพธภณฑเทคโนโลยสารสนเทศเปนพพธภณฑทจดแสดงนทรรศการทใหความรความเขาใจเกยวกบเทคโนโลยสารสนเทศ เรมตงแตการสอสารดวยตวอกษร ภาพของอยปตโบราณจนถงการสอสารไรสาย

แผนปฏบตการ ประจาป 2555 หนา 1-5

ผานดาวเทยมตลอดจนววฒนาการทจะเปนไปในอนาคต ปจจบนอยระหวางการสรางและตดตงชนงานนทรรศการเทคโนโลยสารสนเทศ มกาหนดแลวเสรจและเปดใหบรการในปงบประมาณ 2555 นทรรศการเทคโนโลยสารสนเทศดงกลาว เปนนทรรศการถาวรมพนทจดแสดงประมาณ 9,300 ตร.ม. ประกอบดวย 7 กลมเรอง คอ

(1) นทรรศการตอนรบ สวนตอนรบทใหผเขาชมไดเหนภาพรวมและความสาคญของเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารทมบทบาทอยางมากในชวตประจาวน

(2) นทรรศการการสอสารยคแรก เปนสวนจดแสดงเรองราวเกยวกบการสอสารของมนษยนบตงแตมนษยเรมมการอยรวมกนเปนสงคม นาเสนอภาษา และสอตางๆ ทมนษยใชสอสารสารกนในยค

(3) นทรรศการการสอสารยคใหม เปนสวนจดแสดงเรองราวเกยวกบการสอสารในยคปจจบน แสดงถงววฒนาและจดเปลยนของการสอสาร สอทใชในการสอสาร การสงและกระจายสญญาณ การสอสารแบบไรสายหลกการของโทรศพท การสอสารผานดาวเทยม

(4) พนทนทรรศการการคานวณ เปนนทรรศการจะชวยใหผชมไดรบความรเกยวกบเครองคานวณทเปนพนฐานของเทคโนโลยคอมพวเตอรในปจจบน แสดงววฒนาการของการนบและคานวณ เครองคานวณแบบฟนเฟอง เครองคานวณแบบอเลกทรอนกส

(5) พนทนทรรศการคอมพวเตอร นทรรศการทจดแสดงเรองราวเกยวกบคอมพวเตอรจดกาเนดและววฒนาการของคอมพวเตอร องคประกอบและหลกการทางานของการรบขอมล การประมวลผลขอมล การเกบขอมล และการสงออกของขอมลของคอมพวเตอร

(6) พนทนทรรศการโปรแกรมประยกตเทคโนโลยสารสนเทศ นทรรศการจดแสดงตวอยางของโปรแกรมและเทคโนโลยสารสนเทศทนาไปประยกตใชในดานตางๆ เชน เทคโนโลยของอนเตอรเนต เทคโนโลย GPS ใชในการนาทาง การขนสง เทคโนโลย RFID ใชในการจดการสนคา เทคโนโลยทเกยวกบการศกษา นอกจากนยงนาเสนอเทคโนโลยใหมตางๆ ทอยในความสนใจในปจจบน เชน เทคโนโลยหนยนต เปนตน

(7) พนทนทรรศการบานอจฉรยะ นทรรศการทแสดงเกยวกบเทคโนโลยตางๆ ทจะมาชวยอานวยความสะดวกในบานในอนาคต สมผสกบบรรยากาศของบานในอนาคตทนาเอาเทคโนโลยสารสนเทศไปประยกตใช เชน เทคโนโลยระบบรกษาความปลอดภย เทคโนโลยในครว หองทางาน หองนา และอนๆ

ปจจบนพพธภณฑเทคโนโลยสารสนเทศไดนานทรรศการชด “ทองโลกการสอสาร (Inside Communication)” จานวนมากกวา 25 ชนงาน มาตดตงและจดแสดงใหผเขาชมไดสมผสและเรยนร ซงนทรรศการดงกลาวไดผานการจดแสดงมาแลวใน 13 ประเทศแถบยโรป โดยเปดใหบรการตงแตเดอนเมาษายน 2551 เปนตนมา นทรรศการทองโลกการสอสารประกอบดวย 6 กลมการเรยนร คอ

(1) การเคลอนทของคลน ประกอบดวยชนงานทแสดงใหเหนความสาคญ และคณสมบตตาง ๆ ของคลนแมเหลกไฟฟาซงมความสาคญยงตอระบบการสอสาร แสดงการแผรงสของคลนแมเหลกในแตละชวงและการนาไปใชประโยชนในดานตางๆ และชนงานทแสดงลกษณะการเคลอนทของคลนทใชในการสงสญญาณดาวเทยม ลกษณะของคลนเสยงทมความถและความดงแตกตางกน

แผนปฏบตการ ประจาป 2555 หนา 1-6

(2) สญญาณดจตอลและอนาลอก แสดงใหเหนถงคณภาพของเสยงแบบอนาลอกและดจตอล การแปลงตวอกษรใหเปนเลขฐานสอง การแปลงภาพใหเปนตวเลข การแปลงคาพดใหเปนตวเลข การเทยบรหส ASCII ทคอมพวเตอรใชกบตวอกษรทมนษยใช

(3) ระบบดาวเทยมและสายสญญาณ แสดงใหเหนวงโคจรของดาวเทยมทมรปแบบและความสง แตกตางกน ทงแบบวงกลม แบบเฉยง หรอความสงทระดบตา กลาง และแบบคางฟาหลงการในการรบสงสญญาณโทรทศนผานดาวเทยม และตลอดจนการเชอมตอโทรศพทแบบตางๆใหผเขาชมไดเหนเสนทางในการเชอมตอแตละประเภท และสายสญญาณแบบตางๆทใชในการสอสาร

(4) ความเรวในการสงขอมล แสดงใหเหนถงขนาดของชองสญญาณทมผลตอคณภาพของการสงขอมล

(5) สงคมสารสนเทศ แสดงใหเหนการประยกตใชเทคโนโลยเพอชวยในการสอสาร ภายใตขอจากดในดานตางๆ เชน หากมขอจากดในการใชมอในการควบคมเมาส หรอขอจดในการมองเหนแตมความจาเปนตองใชคอมพวเตอร หรอหากมเหตขดของในการเดนทางอยบนเรอแตผเชยวชาญในการซอม ไมไดอยในสถานการณ จะมวธสอสารกนอยางไร นอกจากนน ยงไดเรยนรถงรปแบบภาษาสาหรบผทมภาวะบกพรองทางการมองเหน รวมทงการโตตอบกบเครองในรปแบบใหม เปนชนงานทเปนจดดงดดความสนใจของผเขาชมไดอยางด โดยผเลนใชความดนและความดงของเสยงในการควบคมบอลใหผานไปยงจดหมายใหสาเรจ

(6) การสอสารของสตว แสดงใหเหนการสอสารของสตว วาสตวชนดเดยวกน หากอยตางพนทจะมสาเนยงแตกตางกนหรอไม และสตวสามารถเรยนรวธการสอสารกบมนษยไดหรอไม หรอรปแบบการสอสารของวาฬจมกรปสเหลยม

4) จตรสวทยาศาสตร อพวช.

จตรสวทยาศาสตร อพวช. (NSM SCIENCE SQUARE) ตงอย ณ บรเวณชน 4 และชน 5 ของอาคารจตรสจามจร เขตปทมวน มพนทจดแสดงนทรรศการวทยาศาสตรและกจกรรมทางวทยาศาสตร 3,000 ตร.ม. ซงนบเปนการนาพพธภณฑวทยาศาสตรไปใหบรการในศนยการคาททนสมยใจกลางกรงเทพมหานคร เปนทางเลอกใหมในการใชเวลาพกผอนอยางมคณภาพและไดเรยนรวทยาศาสตรอยางสนกสนาน เปดใหบรการทกวนตงแตเวลา 10.30 ถง 19.30 ไมมวนหยด

5) การผลตสอการเรยนรทางวทยาศาสตร

นอกจากการจดนทรรศการและกจกรรมตางๆ เพอใหความรดานวทยาศาสตรแกเดก เยาวชนและประชาชนทวไปแลว อพวช. ยงไดจดทาสอการเรยนรทางวทยาศาสตรเพอเปนสอกลางในการใหความรดานวทยาสาสตรและขาวสารกจกรรมของ อพวช. เชน

(1) บรการทาง เวบไซต www.nsm.or.th (2) วารสาร อพวช. มการออกวารสารเปนรายเดอน ปละ 12 เลม 12,000 เลมตอเดอน โดยผท

ไดรบวารสาร อพวช. นน ตองเปนสมาชกของ อพวช.

แผนปฏบตการ ประจาป 2555 หนา 1-7

(3) รายการโทรทศน อพวช. ไดผลตรายการโทรทศน “รายการชางคด ชางสงเกต เวลา” “รายการรไว..ใชวา” และ “รายการสนกคด....สนกวทย” ออกอากาศชอง 11 ทกวนเสาร และวนอาทตย

(4) รายการวทย (5) คอลมนหนงสอพมพรายวน

1.5.2 การใหบรการกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร

1) นทรรศการวทยาศาสตรเคลอนท/คาราวานวทยาศาสตร เปนกจกรรมท อพวช. จดขนเพอกระจายโอกาสการเรยนรวทยาศาสตรสทกภมภาคของประเทศ โดยการนานทรรศการและกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เชน การแสดงทางวทยาศาสตร (science shows) การทดลองทางวทยาศาสตร (science experiment) ทองฟาจาลองเคลอนท (planetarium) การประกวดแขงขนทางวทยาศาสตร เปนตน ไปบรการแก นกเรยน เยาวชน และประชาชนในตางจงหวดหมนเวยนเปนประจาตลอดปๆ ละ 20 จงหวด

2) การประกวดแขงขนทางวทยาศาสตร เปนกจกรรมทกระตน เสรมสราง พฒนากระบวนการ และการเรยนรทางดานวทยาศาสตรอยางเปนระบบใหกบเยาวชน ควบคกบการเรยนรวทยาศาสตรผานกจกรรมทสนกสนานทาทายและตนเตน เปนการฝกการทางานเปนทม สงเสรมการพฒนาการประดษฐ การทดลอง ความคดสรางสรรค และจนตนาการผานทางประดษฐกรรมทนาเสนอ นกเรยนเยาวชนจะไดเรยนรหลกการ ทฤษฎทางวทยาศาสตรและการประยกตใช ซงจะเปนการพฒนาวธการ และทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรใหเกดกบเยาวชนอยางเปนรปธรรม โดยมกจกรรมทสาคญ คอ

(1) การแขงขนจรวดขวดนาระดบประเทศ (Thailand Water Rocket Championship) เปนกจกรรมทดาเนนการในภมภาครวมกบนทรรศการวทยาศาสตร/คาราวานวทยาศาสตร ประกอบดวย

• การสมมนาเชงปฏบตการการประดษฐและทดสอบจรวดขวดนา เพอใหครไดเรยนรหลกการออกแบบและประดษฐจรวดขวดนา การนากจกรรมจรวดขวดนาไปใชเปนกจกรรมเสรมศกษาสาหรบนกเรยน

• การแขงขนจรวดขวดนา เพอใหผเขารวมกจกรรมไดแสดงออกถงจตนาการและความคดสรางสรรค ในการประดษฐและพฒนาการประดษฐ เพอยงจรวดขวดนาใหไดตามกตกาทกาหนดขน โดยแบงประเภทการแขงขนเปนประเภทความแมนยาและประเภทความไกล

• การนาเสนอผลงานสงประดษฐจรวดขวดนา เพอใหทมทผานเขารอบชงชนะเลศการแขงขนจรวดขวดนาทง 20 ทม ไดนาเสนอผลงานสงประดษฐจรวดขวดนา ทงในดานประดษฐกรรม การพฒนา การสาธตกระบวนการทางาน และอธบายดวยหลกทางวทยาศาสตรทเกยวของใหกบผเขาชมทสนใจกจกรรมไดซกถามขอสงสย

แผนปฏบตการ ประจาป 2555 หนา 1-8

(2) การแขงขนเครองบนกระดาษพบเปนกจกรรมทดาเนนการในภมภาครวมกบนทรรศการวทยาศาสตร/คาราวานวทยาศาสตรในรอบคดเลอก สาหรบในรอบชงชนะเลศจดแขงขนในงานมหกรรมวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต เปนการสรางประสบการณการเรยนรเพมใหกบนกเรยน นอกเหนอจากการเรยนในหองเรยน อพวช. เพอจะชวยกระตนและสงเสรมใหเยาวชนไดเรยนรหลกการทฤษฎทางวทยาศาสตร การประยกตใช และสรางเสรมประสบการณแกนกเรยน

(3) การประกวดนทรรศการเสมอน อพวช. (NSM Virtual Exhibition Award) ปจจบนเทคโนโลยสารสนเทศกลายเปนเทคโนโลยสาคญทชวยขยายโอกาสและเพมรปแบบการเรยนร พพธภณฑเสมอนเปนแนวคดใหม ในการใชเทคโนโลยสารสนเทศเปดชองทางเผยแพรขอมลและองคความรดานวทยาศาสตรแกเยาวชนและประชาชนโดยไมจากดสถานท เวลา และความสนใจทแตกตางกนระหวางบคคล ทาใหใชประโยชนจากขอมลไดอยางมประสทธภาพ รวมทงสามารถนาเสนอสาระทยาก ใหงายและนาสนใจมากขน โดยใชเทคนคทางมลตมเดยและความคดสรางสรรคทางศลปะมาเปนสวนเสรม อพวช. มนโยบายในการพฒนาพพธภณฑเสมอนใหเปนแหลงเรยนรดานวทยาศาสตรแกเยาวชนและประชาชน โดยมงเนนการนาเสนอขอมลในรปแบตางๆ เชน ขาววทยาศาสตร การทดลองวทยาศาสตร หองสมดเสมอน ฐานขอมลและนอกจากนยงมสวนสาคญคอการจดทานทรรศการวทยาศาสตรในรปแบบอเลกทรอนกส (E-Exhibition) หรอ นทรรศการเสมอน (Virtual Exhibition) ซงเปนการเสนอสาระทางวทยาศาสตรในหวขอตางๆ โดยใชภาพเคลอนไหวและเสยง ผเขาชมสามารถเลอกเนอหาทสนใจ และมปฏสมพนธในการทดลอง ตอบคาถาม หรอตดตามกลไกลทางวทยาศาสตรทเกดขนซงใหทงความรและความสนกสนาน อพวช. ไดเรมจดโครงการนทรรศการเสมอน ตงแตป 2551 โดยพบวาเยาวชนใหความสนใจจานวนมากขน และโครงการนชวยเสรมสรางใหเกดการพฒนาทกษะและความสนใจของเยาวชนในการผลตสอการเรยนรดจตอล โดยเฉพาะในหวขอทเกยวกบวทยาศาสตรและเทคโนโลย อกทงยงสามารถสรางเครอขายความรวมมอกบมหาวทยาลยตางๆ ทสนใจสงนกศกษาเขารวมโครงการ

3) มหกรรมวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต งานมหกรรมวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต เปนงานทกระทรวงวทยาศาสตรและ

เทคโนโลย (วท.) มอบหมายใหองคการพพธภณฑวทยาศาสตรแหงชาต (อพวช.) เปนหนวยงานหลกประสานความรวมมอกบหนวยงานอนๆ ทมภารกจเกยวของกบวทยาศาสตรและเทคโนโลยทงภาครฐและเอกชน (หนวยงานภายใน วท. กระทรวงตางๆ สถานศกษา สมาคมวทยาศาสตรฯ/สภาสมาคม และองคกรระหวางประเทศ) เปนงานยงใหญระดบชาต 1 ป จดเพยงครงเดยว โดยจดขน ณ ศนยแสดงสนคาและการประชมอมแพค เมองทองธาน หรอศนยนทรรศการและการประชมไบเทค บางนา ในเดอนสงหาคมของทกป ชวงจดงานประมาณ 16 วน พนทจดงานประมาณ 40,000-50,000 ตร.ม. มเปาหมายผเขาชมปละไมนอยกวา 1.20 ลานคน

แผนปฏบตการ ประจาป 2555 หนา 1-9

วตถประสงคของการจดงานมหกรรวทยาศาสตรฯ (1) เพอเทดพระเกยรตพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว “พระบดาแหงวทยาศาสตร

ไทย” (2) เพอเทดพระเกยรตพระบาทสมเดจพระเจาอยหว “พระบดาแหงเทคโนโลยของไทย”

และ “พระบดาแหงนวตกรรมไทย” (3) เพอเผยแพรผลงานวจย และพฒนาความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยใน

ประเทศและนานาชาต (4) เพอกระตนความสนใจดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยของคนไทย (5) เพอสงเสรมความร ความเขาใจดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย และอาชพดาน

วทยาศาสตรแกเยาวชน และประชาชนทวไป นทรรศการและกจกรรมภายในงานมหกรรมวทยาศาสตรฯ ประกอบดวย

(1) การแสดงนทรรศการวทยาศาสตร • นทรรศการเทดพระเกยรต พระบดาแหงวทยาศาสตรไทย • นทรรศการเทดพระเกยรต พระบดาแหงเทคโนโลยของไทย และ พระบดาแหง

นวตกรรมไทย • นทรรศการเทดพระเกยรตพระบรมวงศานวงศผทรงมบทบาทและใหความสาคญดาน

วทยาศาสตรและเทคโนโลย • นทรรศการแสดงความกาวหนาทางวทยาศาสตร และผลงานดานวทยาศาสตรของไทย

และตางประเทศ เปนตน (2) กจกรรมทางวทยาศาสตร

• การมอบรางวลพระราชทานนกวทยาศาสตรไทยดเดน • การประกวดแขงขนโครงงานและสงประดษฐ เพอแสดงผลงานและความสามารถ

ทางดานวทยาศาสตรของเยาวชน • การทดลองปฏบตการทางวทยาศาสตร • ลานกจกรรมสาหรบเดกกอนวยเรยน เปนตน

นอกจากน ยงมการประชม สมมนา อภปรายในประเดนทเกยวของกบวทยาศาสตร การถายทอดเทคโนโลย และการแสดงสนคาทางดานวทยาศาสตร อกดวย

4) การเรยนรวทยาศาสตรนอกหองเรยนดวยพพธภณฑวทยาศาสตร

เพอใหคร อาจารย ไดทราบและเขาใจถงบรการของ อพวช. ซงจะเปนประโยชนตอการนาคณะนกเรยนมาเรยนรไดอยางคมคา ทงนมคร อาจารยทสนใจเขารวมอบรมเปนจานวนมาก อพวช. จงไดขยายกจกรรมการอบรมฯ ดงกลาวออกสระดบภมภาคโดยดาเนนการรวมกบนทรรศการวทยาศาสตรเคลอนท/คาราวานวทยาศาสตรอยางตอเนอง

5) จดคายวทยาศาสตรสานใจไทยสใจใต คายวทยาศาสตรสานใจไทยสใจใต เปนกจกรรมท อพวช. รวมกบหนวยงานทงภาครฐ เอกชน และมลนธ ทเกยวของ จดทาคายวทยาศาสตรในโครงการสานใจไทยสใจใต เพอเปดโอกาสใหเยาวชนในพนท 5 จงหวดชายแดนภาคใตไดรบประสบการณและมโอกาสในการเรยนรและเขาใจประชาชนในสวนอน

แผนปฏบตการ ประจาป 2555 หนา 1-10

ของประเทศ รวมทงไดเกดความประทบใจและแรงบนดาลใจเกยวกบวทยาศาสตรและเทคโนโลย ซงเปนพนฐานทสาคญในการเรยนและในการศกษาในอนาคต ดาเนนการโดยคดเลอกนกเรยนจาก 5 จงหวดชายแดนภาคใตทกาลงเรยนอยระดบ ม.4-6 อายระหวาง 15-18 ป จากโรงเรยนสามญ โรงเรยนเอกชนสอนศาสนา และโรงเรยนปอเนาะ เดนทางมาเขาคายวทยาศาสตร ณ อพวช. เปนเวลา 4 วน 3 คน จานวน 3 รนๆ ละ 240 คน

6) กจกรรมเสรมศกษา

(1) คายวฒนธรรมวทยาศาสตร ( Science Camp) อพวช. เปนกจกรรมทจดขนเพอเปดโอกาสใหเยาวชนใชเวลาวางใหเปนประโยชน เสรมสรางประสบการณการเรยนรนอกหองเรยน คนหาขอมล การตดสนใจอยางเปนระบบบนพนฐานของขอมลทถกตอง การคดอยางมเหตมผล และสงเสรมใหมกระบวนการเรยนรทจะนาไปใชในชวตประจาวน กจกรรมคายวทยาศาสตร แบงออกเปน 2 ประเภท ดงน

• คายวฒนธรรมวทยาศาสตรท อพวช. จดขนในชวงปดเทอม (รบสมครเยาวชน ทสนใจทวไป)

• คายวฒนธรรมวทยาศาสตรทจดรวมกบโรงเรยน องคกร และหนวยงานตาง ๆ

(2) ทองโลกพพธภณฑวทยาศาสตร ( Science Walk Rally) เปนกจกรรมทจดขนเพอสงเสรมใหผเขาชม ไมวาจะเปนนกเรยน นกศกษาหรอประชาชนผสนใจทวไป โดยเฉพาะครอบครว ไดใชเวลาวางใหเปนประโยชนในการเพมพนประสบการณดานวทยาศาสตร สามารถเรยนรวทยาศาสตรและเทคโนโลยไดดวยความสนกสนาน เพลดเพลน ตลอดจนเปนการสงเสรมความสมพนธอนดภายในครอบครวอกทางหนงดวย

(3) การแสดงทางวทยาศาสตร (Science Shows) เปนการแสดงทใหความรทางวทยาศาสตร โดยนาหลกการและการทดลองทางวทยาศาสตรพนฐาน เชน เรองของรางกายมนษย ไฟฟา แสง เสยง แมกระทงวทยาศาสตรทอยรอบ ๆ ตวเรา มาผสมผสานกบการแสดงทสนกสนาน โดยใชสอและอปกรณตาง ๆ ประกอบการแสดง การแสดงนแสดงใหเหนวาวทยาศาสตรไมใชสาหรบคนเกงเทานน ทกคนสามารถเรยนรกนได และการเรยนรหรอการทดลองนนกไมจากดอยแตเฉพาะในหองเรยน หรอหองปฏบตการ แตสามารถทจะศกษาเรองราวของวทยาศาสตรไดทกท โดยเรมตนจากสงทอยใกล ๆ ตวหรอแมกระทงเรมตนทตวเราเองการแสดงแตละชดใชเวลาประมาณ 30–45 นาท การแสดงทางวทยาศาสตรทจดขนนนม 2 ลกษณะ คอ

• มเนอหาทางวทยาศาสตร ทหลากหลายใน 1 ชดการแสดง เชนการแสดงชดวทยาศาสตรมหศจรรย ซงประกอบดวย เรองวทยาศาสตรในตวมนษย แสง เสยง ไฟฟา

• มเนอหาหลกเพยง 1 เรอง แตจะมการแสดงยอย ๆ ทมเนอหาทเกยวของกบหลกหลายเรอง เชนการแสดงชดไขมหศจรรย บมโชว สนกกบเสยงและดนตร โลกมหศจรรยแหงความเยน

(4) ละครวทยาศาสตร (Science Drama) ละครวทยาศาสตรเปนการสอสารทางวทยาศาสตร ( Science Communication ) อยางหนงทนาสาระทางวทยาศาสตรผสมผสานกบบทบาทศลปะการแสดง โดยมเปาหมายใหผเขาชมมความเขาใจในสาระทางวทยาศาสตรทชดเจนขน นอกเหนอจากการศกษาเรยนรจากการอาน หรอการเรยนในชนเรยน ละครวทยาศาสตรจงเปนสวนหนงในการสรางทศนคตเกยวกบวทยาศาสตร แสดงใหเหนวาวทยาศาสตรมไดจากดอยเฉพาะหองเรยน ตรงกนขามกลบแทรกอยในกจกรรมทเกยวกบชวตประจาวน แมกระทงละคร

แผนปฏบตการ ประจาป 2555 หนา 1-11

(5) ดนแดนวทยาศาสตร (Science Land) สนบสนนการเรยนรนอกหองเรยนสาหรบกลม

นกเรยนโดยมวตถประสงคใหเปนกจกรรมเสรมหลกสตรการศกษาทเปดโอกาสใหนกเรยนไดทาการทดลองสนกในบรรยากาศสดใสของหองปฏบตการทนสมย ทจะชวยเสรมประสบการณตรงใหแกนกเรยนใหไดเหนปรากฎการณทางวทยาศาสตรทเหนไดยากในหองเรยน พรอมไปดวยบคลากรทมความรความชานาญ และเครองมอการทดลองททนสมยและไดคณภาพมหลกสตรเนอหาสอดคลองกบบทเรยนในแตละระดบชน ทเชอมโยงไดกบชวตประจาวนโดยเนนกระบวนการทางวทยาศาสตรตงแตการสงเกต ทดลอง วเคราะห และสรปผล ดวยบรรยากาศของกจกรรมทกระตนการแสดงความคดเหนและความคดสรางสรรคทพฒนาหลกสตรโดยผมประสบการณปจจบน โดยมรายละเอยดการใหบรการ ดงน

• หองทดลองวทยาศาสตร (Science Lab) เปนรปแบบการเรยนรทสามารถกระตนใหความสนใจและสรางประสบการณตรงใหแกผเรยนไดอยางด ดวยหองปฏบตการทมาตรฐานพรอมไปดวยบคลากรทมความรความชานาญมาถายทอดประสบการณและเครองมอในการทดลองททนสมยและไดคณภาพ

• หองวทยาศาสตรแสนสนก (Fun Science Room) สนบสนนการเรยนรวทยาศาสตรสาหรบเดกเลกทยงไมสามารถอานหนงสอได แตอยากเลนสนกพรอมกบการเรยนรและทาความเขาใจกบวทยาศาสตรแบบงาย ๆ หองวทยาศาสตรแสนสนกออกแบบมาสาหรบเดกกลมทอาย 5-10 ป โดยเฉพาะ

2. ผลการดาเนนงานทผานมา (ป 2550 – 2554)

2.1 ผลการดาเนนงานดานกายภาพ

2.1.1 ดานผใชบรการ ในระหวางปงบประมาณ 2550-2554 จานวนผรบบรการ อพวช. มแนวโนมเพมสงขนอยางตอเนอง โดยแยกเปนสถตผใชบรการ ดงน ตารางท 1-1 แสดงจานวนผใชบรการ อพวช. ระหวางป 2550-2554

รายการ/ปงบประมาณ ปงบประมาณ 2550 2551 2552 2553 2554

พพธภณฑวทยาศาสตร 642,844 566,613 629,105 810,456 759,423 พพธภณฑธรรมชาตวทยา 600,021 550,466 606,853 788,840 737,744 พพธภณฑเทคโนโลยสารสนเทศ 0 83,147 280,502 375,596 317,358 จตรสวทยาศาสตร อพวช. 0 0 8,845 41,854 98,965 นทรรศการนอกสถานท 1,404,311 1,684,321 1,733,687 1,819,454 1,566,589 ผเขารวมกจกรรมตางๆ 350,824 441,929 528,770 524,185 428,858 รวมจานวนผรบบรการ 2,998,000 3,326,47 3,787,76 4,360,38 3,908,97

หมายเหต 1. พพธภณฑเทคโนโลยสารสนเทศ เปดใหบรการบางสวนตงแตเดอน เมษายน ป 2551

2. จตรสวทยาศาสตร อพวช. เปดใหบรการ ตงแตเดอนสงหาคม 52

แผนปฏบตการ ประจาป 2555 หนา 1-12

แผนภาพท 1-2 แสดงจานวนผใชบรการรวม ระหวางป 2550-2554

หมายเหต ขอมลสนสด ณ เดอนกนยายน 2554

แผนภาพท 1-3 แสดงจานวนผเขาชมรวม 3 พพธภณฑ ไดแก พพธภณฑวทยาศาสตร พพธภณฑธรรมชาตวทยา และพพธภณฑเทคโนโลยสารสนเทศ ระหวางป 2550 - 2554

หมายเหต ขอมลสนสด ณ เดอนกนยายน 2554

แผนปฏบตการ ประจาป 2555 หนา 1-13

แผนภาพท 1-4 แสดงจานวนผเขาชมนทรรศการนอกสถานทของ อพวช. ระหวางป 2550-2554

หมายเหต 1. รวมจานวนผเขาชมงานมหกรรมวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต 2. ขอมลสนสด ณ เดอนกนยายน 2554 แผนภาพท 1-5 แสดงจานวนผเขารวมกจกรรมตางๆ ของ อพวช. ระหวางป 2550-2554

หมายเหต ขอมลสนสด ณ เดอนกนยายน 2554

แผนปฏบตการ ประจาป 2555 หนา 1-14

แผนภาพท 1-6 แสดงจานวนผเขาชมจตรสวทยาศาสตร อพวช. ระหวางป 2550-2554

หมายเหต 1. จตรสวทยาศาสตร อพวช. เปดใหบรการตงแตเดอนสงหาคม 2552 2. ขอมลสนสด ณ เดอนกนยายน 2554 แผนภาพท 1-7 แสดงจานวนผใชบรการคายวทยาศาสตร อพวช. ระหวางป 2550-2554

หมายเหต ขอมลสนสด ณ เดอนกนยายน 2554

แผนปฏบตการ ประจาป 2555 หนา 1-15

แผนภาพท 1-8 แสดงจานวนผใชบรการหองปฏบตการ อพวช. ระหวางป 2550-2554

หมายเหต ขอมลสนสด ณ เดอนกนยายน 2554 แผนภาพท 1-9 แสดงจานวนผใชบรการการแสดงทางวทยาศาสตร อพวช. ระหวางป 2550-2554

หมายเหต ขอมลสนสด ณ เดอนกนยายน 2554

แผนปฏบตการ ประจาป 2555 หนา 1-16

2.1.2 จานวนสมาชก อพวช. ในระหวางปงบประมาณ 2550 – 2554 จานวนสมาชก อพวช. มแนวโนมเพมสงขนอยาง

ตอเนอง ซงในปงบประมาณ 2554 อพวช. มจานวนสมาชก เพมขนจากปงบประมาณ 2553 คดเปนรอยละ 2.37

แผนภาพท 1-10 แสดงจานวนสมาชก อพวช. ระหวางป 2550 – 2554

หมายเหต ขอมลสนสด ณ เดอนกนยายน 2554 2.2 ผลการดาเนนงานดานการเงน

2.2.1 ดานรายได ในป 2554 อพวช. มรายไดรวม 543.087 ลาบาท เพมขนจากป 2553 จานวน 99.163 ลาน

บาท หรอคดเปนรอยละ 22.34 ประกอบดวยรายไดงบประมาณจากรฐบาลรอยละ 91 เมอเทยบกบรายไดรวมทงสนของ อพวช. สดสวนรองลงมาจะเปนรายไดจากการดาเนนงานรอยละ 9

การทรายไดรวม ในป 2554 เพมขนเมอเปรยบเทยบกบป 2553 เปนผลมาจากการทไดรบเงนงบประมาณในการลงทนสาหรบจดหาทรพยสนเพอดาเนนการในระยะยาว ไดแก การกอสรางชนงานนทรรศการเทคโนโลยสารสนเทศ การออกแบบพพธภณฑวทยาศาสตรธรรมชาตและสงแวดลอม การออกแบบพพธภณฑพระรามเกา และการกอสรางอาคารฉายภาพยนตรแบบโดม เปนตน

แผนปฏบตการ ประจาป 2555 หนา 1-17

แผนภาพท 1-11 แสดงรายไดรวมของ อพวช. ปบญช 2550 – 2554

หมายเหต ขอมลสนสด ณ เดอนกนยายน 2554 แผนภาพท 1-12 แสดงสดสวนรายไดรวมของ อพวช. ปบญช 2550 – 2554

หมายเหต ขอมลสนสด ณ เดอนกนยายน 2554

แผนปฏบตการ ประจาป 2555 หนา 1-18

แผนภาพท 1-13 แสดงรายไดจากการดาเนนงานของ อพวช. ปบญช 2550 – 2554

หมายเหต ขอมลสนสด ณ เดอนกนยายน 2554 2.2.2 ดานคาใชจาย ในป 2554 อพวช. มคาใชจาย รวม 445.910 ลานบาท เพมขน 4.322 ลานบาท หรอคดเปนรอยละ 098 เมอเปรยบเทยบกบป 2553 อพวช. ซงมคาใชจายรวม 441.588 ลานบาท

แผนภาพท 1-14 แสดงคาใชจายรวมของ อพวช. ปบญช 2550 – 2554

หมายเหต ขอมลสนสด ณ เดอนกนยายน 2554

แผนปฏบตการ ประจาป 2555 หนา 1-19

2.2.3 ดานผลประกอบการ ในป 2554 อพวช. มรายไดสงกวาคาใชจายจานวน 97.177 ลานบาท เมอเปรยบเทยบกบป 2553 ทมรายไดสงกวาคาใชจายจานวน 2.336 ลานบาท ทาใหรายไดของป 2554 สงกวาป 2553 จานวน 94.841 ลานบาท หรอเพมขนคดเปนรอยละ 4,059.97 สาเหตทสงขนจานวนมากเชนนเปนผลมาจากการจดหาทรพยสนทเพมขน ซงแสดงอยในสวนของสนทรพยระหวางการกอสรางทยงไมมผลกระทบตอคาใชจาย แผนภาพท 1-15 แสดงผลประกอบการ อพวช. ระหวางป 2553 และ 2554

หมายเหต ขอมลสนสด ณ เดอนกนยายน 2554

แผนปฏบตการ ประจาป 2555 หนา 1-20

3. งาน/โครงการทสาคญทจะดาเนนการในป 2555 ในการดาเนนงานตามแผนปฏบตการประจาปงบประมาณ 2555 อพวช. ไดดาเนนงานตามนโยบายของรฐบาลในการสนบสนนสงเสรมความรดานวทยาศาสตร ในการจดกจกรรมตางๆ รวมทงโครงการทสาคญ ดงน

3.1 งานมหกรรมวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต คณะรฐมนตรมอบหมายให กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย เปนหนวยงานหลกรวมกบหนวยงานอนๆ ทมภารกจเกยวของกบวทยาศาสตรและเทคโนโลยทงภาครฐและเอกชน ในการจดกจกรรมเฉลมพระเกยรตพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว “พระบดาแหงวทยาศาสตรไทย” โดยกาหนดใหวนท 18 สงหาคม ของทกปเปน “วนวทยาศาสตรแหงชาต” นอกจากนนคณะรฐมนตรกาหนดใหวนท 19 ตลาคม ของทกปเปน ”วนเทคโนโลยของไทย”และวนท 5 ตลาคม ของทกป เปน”วนนวตกรรมแหงชาต” เพอเทดพระเกยรตพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดชฯ “พระบดาแหงเทคโนโลยของไทย” และ “พระบดาแหงนวตกรรมไทย” งานมหกรรมวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต เปนงานทจดขนเปนประจาในเดอนสงหาคมของทกป สาหรบป 2555 กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย โดยองคการพพธภณฑวทยาศาสตรแหงชาต ไดกาหนดจดงาน “มหกรรมวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาตประจาป 2555” หรอ National Science and Technology Fair 2012 ระหวางวนท 11-26 สงหาคม 2555 โดยมเปาหมายผเขารวมกจกรรมไมนอยกวา 1.2 ลานคน

3.2 โครงการพพธภณฑพระรามเกา (พพธภณฑรชกาลท 9) เนองในมหามงคลเฉลมพระชนมพรรษา 80 พรรษา 5 ธนวาคม 2550 โครงการพพธภณฑพระรามเกา ไดรบความเหนชอบให เปนโครงการเฉลมพระเกยรตพระบาทสมเดจพระเจาอยหว เพอแสดงใหเหนหลกการคด วธการทรงงานและกระบวนการคนหาคาตอบ ตามกระบวนการทางวทยาศาสตรของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ททรงนาไปแกปญหาหรอพระราชทานแกพสกนกรในพนทตางๆ ทวราชอาณาจกร ตลอดจนเปนแบบอยางแกผสนใจชาวตางประเทศ และเปนแหลงเรยนรดานความเขาใจในความสาคญและปญหาของระบบนเวศ การบรหารจดการทรพยากรดน นา ปา เพอใหมนษยอยรวมกบระบบนเวศธรรมชาตอยางยงยน สาระสาคญของโครงการพพธภณฑพระรามเกา เปนแหลงเรยนรทสรางความเขาใจในหลกการทรงงานของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ททรงใชกระบวนการทางวทยาศาสตร คอ การเกบรวบรวมขอมล การวเคราะห การวางแผนการทดลอง การสรปและขยายผล ซงเปนแบบอยางของการพฒนาอยางยงยน นามาซงปรชญาของโครงการ “พระมหากษตรยนกพฒนา เพอการอยรวมกนอยางยงยน” เปาหมายในการสอสาร คอ การใหผเขาชมไดนาแบบอยางหลกการทรงงานของพระองคทานไปใชในชวตประจาวน รวมทงการเปลยนแปลงพฤตกรรมทนาไปสการอนรกษนา ดน และสงแวดลอม ดวยวธการจดแสดงทผเขาชมสามารถเรยนร สมผสดวยตวเองและการจดกจกรรมเสรมการศกษา สาระทนาเสนอในนทรรศการ ประกอบดวย 5 สวน ไดแก

1) สวนท 1 บทนา โลกและการปรบตวของสงมชวต (Cluster 1 Earth and adaptation of life)

2) สวนท 2 ระบบนเวศกบความหลากหลายทางชวภาพ (Cluster 2 Ecosystem and biodiversity)

แผนปฏบตการ ประจาป 2555 หนา 1-21

3) สวนท 3 มนษยกบระบบนเวศในประเทศไทย (Cluster 3 Human and Ecosystems in Thailand)

4) สวนท 4 ระบบวธ คดและกระบวนการทรงงานของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว (พระบาทสมเดจ พระเจาอยหวกบวสยทศนการพฒนาทยงยนบทพนฐานการคดในเชงนเวศ) (Cluster 4 King’s Thought System : His Majesty’s vision of Sustainability based on Ecological Concept)

5) สวนท 5 การประยกตใชระบบคดเชงนเวศเพอแกปญหาและพฒนาอยางยงยน (Cluster 5 Solving Problem with Ecological Concept System) คณะรฐมนตรมมตเหนชอบให อพวช. ดาเนนโครงการพพธภณฑพระรามเกา ในการประชมเมอวนท 8 พฤศจกายน พ.ศ.2554 โดยใหดาเนนการตงแตป 2555-2558 ในวงเงนงบประมาณ 1,800.00 ลานบาท โครงการพพธภณฑพระรามเกา แบงการพฒนาออกเปน 2 ระยะ ไดแก (1) ระยะท 1 การกอสรางอาคารพพธภณฑพระรามเกา เวลาดาเนนการ 4 ป (ตลาคม 2554 -

กนยายน 2558) วงเงนงบประมาณ 712.00 ลานบาท (2) ระยะท 2 การกอสรางงานนทรรศการพรอมตดตงพนท 20,000 ตารางเมตร เวลา

ดาเนนการ 2 ป (ตลาคม 2556-กนยายน 2558) วงเงนงบประมาณ 1,088.00 ลานบาท 3.3 การจดหานทรรศการคาราวานวทยาศาสตร พรอมรถ Exhibition Mobile คาราวานวทยาศาสตร อพวช. เปนกจกรรมทเปดโอกาสใหเยาวชน และประชาชนทวไปในภมภาคไดเขาชม สมผสและเรยนรวทยาศาสตรดวยความสนกสนานจากชนงานนทรรศการสอสมผส การแสดงสาธตทางวทยาศาสตร หองทดลองทางวทยาศาสตร ตลอดจนกจกรรมอน ๆ และเปนโอกาสอนดทจะประชาสมพนธภารกจและการใหบรการในรปแบบตาง ๆ ของ อพวช. ทมตอสาธารณะชนใหกระจายสระดบภมภาค อพวช. ดาเนนการคาราวานวทยาศาสตร เพอใหบรการเรยนรดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยรปแบบใหมใหแกเยาวชนและประชาชนอยางทวถง เพอสรางความเขาใจและเพอกระตนใหเยาวชนและประชาชนเกดความสนใจในวทยาศาสตร และตระหนกถงบทบาทและความสาคญของวทยาศาสตรและเทคโนโลยทมตอการดาเนนชวต สามารถนาความร พนฐานดานวทยาศาสตรและกระบวนการคดเชงวทยาศาสตรมาใชประโยชนไดในชวตประจาวน อพวช. เรมใหบรการกจกรรมคาราวานวทยาศาสตรตงแต ตลาคม ป 2547 มผใชบรการไมถง 5 หมนคน จนถง 2554 มผใชบรการคาราวานวทยาศาสตร ปละประมาณ 3 แสนคน

อยางไรกตาม การใหบรการคาราวานวทยาศาสตรของ อพวช. ทผานมายงไมเพยงพอตอความตองการของกลมเปาหมายคอ กลมนกเรยน นกศกษาในระดบภมภาค ซงเดม อพวช. มชดคาราวานอยเพยง 1 ชด ความสามารถในการรองรบไดเพยงปละไมเกน 20 จงหวด ตอปตามเงอนไขของเวลาทมอย ดงนน กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลยมนโยบายใหเพมโอกาสกบเยาวชนทงระดบภมภาค และกรงเทพฯ ใหสามารถใชบรการคาราวานวทยาศาสตร อพวช. ไดอยางทวถง จงเหนควรใหเพมชนงานคารวานวทยาศาสตรพรอมรถ Exhibition Mobile อก จานวน 1 ชด เพอทจะไดสามารถใหบรการ 2 – 3 แหงในชวงเวลาเดยวกนได

แผนปฏบตการ ประจาป 2555 หนา 1-22

3.4 โครงการพพธภณฑวทยาศาสตรภมภาค จงหวดเชยงใหม อพวช. ในฐานะเครองมอของรฐรบผดชอบในการสอความ สรางความเขาใจ และตระหนกดานวทยาศาสตรใหแกสงคมไทย จงไดกาหนดนโยบายสรางพพธภณฑวทยาศาสตรภมภาค เพอเปนเครองมอและสรางโอกาสใหกบเยาวชนในภมภาคอยางทวถง นอกเหนอจากทมอย ณ เทคโนธาน คลองหา ปทมธานแลว ทงนไดพจารณาเหนวา จงหวดเชยงใหมเปนอกแหงหนงทมตาแหนงทตงทเหมาะสมในระดบภมภาค เนองจากทจงหวดเชยงใหมไดมการตดตงหอดดาวขนาดใหญ และยงไดกาหนดจะใหมแหลงเรยนร สาหรบการศกษาเรองดวงดาวขน การนาพพธภณฑวทยาศาสตรภมภาคไปตงอยในสถานท บรเวณเดยวกน จงจะทาใหเกดความคมคาในการเดนทางเขามาเยยมชมสาหรบเยาวชนและประชาชนในภาคเหนอมากขน โครงการพ พธภณฑภ มภาค จ งหวด เชย งใหม ถก กาหนดให เ ปนโครงการส า คญของกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย (วท.) โดยในปงบประมาณ 2555 ไดรบการจดสรรงบประมาณสาหรบดาเนนการออกแบบรายละเอยดและจดทาแผนหลกพพธภณฑวทยาศาสตรภมภาค จงหวดเชยงใหม เพอเตรยมความพรอมในการขอความเหนชอบโครงการตอสานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต และคณะรฐมนตร ตามขนตอนตอไป 3.5 โครงการรถ Shuttle Bus อพวช. (เสนทาง อพวช. – อนสาวรยชยสมรภม) ในการบรการแหลงเรยนร เพอใหประชาชนไดมโอกาสเขาถงแหลงเรยนรอยางสะดวกนน เปนความจาเปนขนพนฐานทสาคญทรฐจะตองคานงถงเปนอนดบแรก ๆ อพวช. เปนแหลงเรยนรทางวทยาศาสตรทสาคญของประเทศทมภารกจในการสรางความตระหนกทางวทยาศาสตรใหกบสงคมไทย การสรางโอกาสใหคนไทยไดเขาถงแหลงเรยนรจงเปนภารกจทสาคญประการหนง โดยในแตละป อพวช. มผเขาชมเปนจานวนเกอบ 2 ลานคน ตลอดระยะเวลาการใหบรการมากวา 10 ป แตจานวนผเขาชมสวนใหญจะมาเปนหมคณะจากตางจงหวด โดยวธเหมาบรการรถเชาเขามาเยยมชม อพวช. แทนการเดนทางดวยรถบรการสารธารณะ เนองจาก อพวช. ตงอย ณ บรเวณคลองหา จงหวดปทมธาน ซงยงขาดการบรการขนสงมวลชนทมความสมาเสมอ ตลอดจนทาใหประชาชน โดยเฉพาะในเขต กทม. มาเยยมชมนอย ถงแมวา อพวช. จะแกปญหาโดยจดใหมรถตบรการจาก จตรสจามจร สามยาน มายง อพวช. คลองหา แลวกตาม อพวช. พจารณาเหนวาการทจะใหกลมคนทอาศยอยในสวนกลางของ กทม. เขาถงของ อพวช. ให มากขน กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย จงมนโยบายจดใหมบรการรถจากจดใจกลางเมองคอ อนสาวรยชยสมรภม มายง อพวช. อกทางหนงเพอขยายโอกาสการเขาถงแหลงเรยนร และเปนทางเลอกในการใชเวลาวางหาความรใหมากขน

แผนปฏบตการ ประจาป 2555 หนา 1-23

4. ความสอดคลองเชอมโยงกบยทธศาสตร และแผนงานในระดบตาง ๆ

4.1 นโยบายของคณะรฐมนตร (นางสาวยงลกษณ ชนวตร) นายกรฐมนตร ตามนโยบายทนางสาวยงลกษณ ชนวตร นายกรฐมนตร แถลงตอสภาผแทนราษฎรรบทราบ เมอวนองคารท 23-25 สงหาคม 2554 ทเกยวกบการดาเนนงานขององคการพพธภณฑวทยาศาสตรแหงชาต โครงการพพธภณฑพระรามเกา ไวอยางชดเจนในนโยบายของรฐบาล ขอ 6 นโยบายวทยาศาสตรเทคโนโลย และนวตกรรม ขอ 6.1 เรงพฒนาใหประเทศไทยเปนสงคมทอยบนพนฐานขององคความร โดยพฒนาความรดานวทยาศาสตรใหประชาชนไดใชในชวตประจาวนใหทดเทยมกบพฒนาการในระดบนานาชาต จดใหมแหลงความรสาธารณะเพมขน ทงในรปองคกร เชน พพธภณฑวทยาศาสตร สงพมพ และผานทางเครอขายเทคโนโลยสารสนเทศ ตลอดจนยกมาตรฐานการศกษาดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยทกระดบ 4.2 แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 (พ.ศ. 2555 – 2559) หลกการของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 มงพฒนาภายใตหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง และขบเคลอนใหบงเกดผลในทางปฏบตทชดเจนยงขนในทกระดบ ยด “คน” เปนศนยกลางของการพฒนา ใหความสาคญกบการสรางกระบวนการมสวนรวมของทกภาคสวนในสงคม พฒนาประเทศสความสมดลในทกมต อยางบรณาการ และเปนองครวม และยดวสยทศนป พ.ศ. 2570 แนวทางการพฒนาทเกยวของ

1) สงเสรมการเรยนรตลอดชวต สรางโอกาสการเรยนรอยางตอเนองใหคนทกกลมทกวยสามารถเขาถงแหลงเรยนรและองคความรทหลากหลาย ทงทเปนวฒนธรรม ภมปญญาและองคความรใหม (1) สรางวฒนธรรมการเรยนรดวยการสรางกระแสสงคมใหการเรยนรเปนหนาทของคนไทยทก

คน สรางนสยใฝรและรกการอานตงแตวยเดก ควบคกบการสงเสรมใหองคกรและสอทกประเภทเปนแหลงเรยนรอยางสรางสรรค สอสารดวยภาษาทเขาใจงาย เพอนาไปสการยกระดบคณภาพชวตและความสามารถในการดารงชวตไดอยางรเทาทน

2) การสรางปจจยสนบสนนใหเกดการเรยนรตลอดชวต (1) เสรมสรางและพฒนาโครงสรางพนฐานทางปญญาในระดบทองถน ชมชน และประเทศ

โดยพฒนาโครงขายโทรคมนาคมเพอใหบรการสอสารขอมลความเรวสง หรอบรการอนเทอรเนตความเรวสงใหครอบคลมพนททวประเทศ พฒนาแหลงเรยนรของชมชนในรปแบบทหลากหลายสอดคลองกบภมสงคม และพฒนาและยกระดบศนยความเปนเลศดานตางๆ สภมภาคและชมชน

(2) พฒนาและเปดโอกาสใหใชประโยชนจากแหลงเรยนรทวไป อาท หองสมด พพธภณฑ ศนยการเรยนร ศนยกฬา รวมทงเปดพนท/เวทสาธารณะใหเปนศนยรวมการแลกเปลยนใหกบนกคดอยางสรางสรรค โดยกระตนใหเกดการเรยนร การแสดงออก และนาเสนอผลงานเชงสรางสรรค ตลอดจนใหมการบรหารจดการพนททเปนแหลงเรยนรใหประชาชนเขาถงอยางสะดวกและใชบรการไดเตมศกยภาพ มการผสมผสานภมปญญาทองถนและความรสมยใหมทสามารถนาไปใชประโยชนเชงพาณชยได

แผนปฏบตการ ประจาป 2555 หนา 1-24

4.3 แผนบรหารราชการแผนดน 4 ป 2555 - 2558 นโยบายท 6 นโยบายวทยาศาสตร เทคโนโลย การวจย และนวตกรรม (ขอ 6.1) เรงพฒนาใหประเทศไทยเปนสงคมทอยบนพนฐานขององคความร โดยพฒนาความรดานวทยาศาสตรใหประชาชนไดใชในชวตประจาวนใหทดเทยมกบพฒนาการในระดบนานาชาต จดใหมแหลงความรสาธารณะเพมขน ทงในรปองคกร เชน พพธภณฑวทยาศาสตร สงพมพ และผานทางเครอขายเทคโนโลยสารสนเทศ ตลอดจนยกมาตรฐานการศกษาดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยทกระดบ 4.4 ยทธศาสตรการจดสรรงบประมาณประจาปงบประมาณ พ.ศ.2555 ขอ 6.1.1 สงเสรมการเรยนรและความคดสรางสรรคของเยาวชน สนบสนนใหมแหลงเรยนรสาธารณะทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย และเพมโอกาสในการเขาถงขอมลขาวสารวทยาศาสตรและเทคโนโลยผานเครอขายเทคโนโลยสารสนเทศ

4.5 ยทธศาสตรกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย ประจาป 2555 ยทธศาสตรท 2 การสรางความตระหนก และพฒนาการเรยนรดานวทยาศาสตรเทคโนโลยและนวตกรรมในเปนสงคมฐานความร เปาหมายการใหบรการกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย

เปาหมายท 2 ประชาชนกลมเปาหมาย รวมทงเดกและเยาวชน มความร ความเขาใจ และทศนคตทดกบวทยาศาสตร เทคโนโลย และนวตกรรม