1

2

3

4

5

. ... , ( ) . .. , , , , . .. , , , , , , . .. , , . , , . .. , ,

. .. , , , .( ) ( ), , , , . , , , , . .. , , , . , , , . , , , . , , . .. , , (. .) . , , (.) .

.( ) , , , , . , , ,

.( ) , , , ,

.(.)

.(.).. ( )

, ,

2012 . . . ., ( ) . . . ., . . . ., (.)

6

....-06

,

-1 722 -2 : 2340 -3 : 4153 -4 5465 -5 6678 -6 , 7993 -7 : 94108 -8 , 109127 -9 ( ) 128148 -10 149163 -11 164173 -12 , (

) 174184

-13 (- )

185197

-14 - ( ) 198209 15 210236 16 ( ) 237245 -17 246254 -18 255262 -19 263274 -20 275287

7

1 (Inter relation

between Trade and Urbanisation)

1.0 1.1 1.2 1.3

1.3.1 : 1.3.2 : 1.3.3 1.3.4

1.4 1.4.1 1.4.2 1.4.3 1.44

1.5 : 1.6 1.7 1.8

1.0

1. , 2. '

, 3. , 4. , 5. :

1.1

,

8

, :

:

, . , :

1.2 :

' , , ,

'''' '''' ,

'' '' , '' ''

(1) (2)

9

(3) :

, , , , : , , , , , , , , , ,

,

() , () () , () ,

1.3 ,

,

10

.

1.3.1

, ( ) , () () ,

, ,

: , , , ,

,

11

1.3.2

, , , . 6 ,

,

, , , , , , , ( ),

, , , , , , , ,

1.3.3

( ), (), , , , ,

12

, 4,000

( ), , ()

, , , , ,

1.3.4

, , , , , , ' 6 . ' , 18 ,

, '''' ,

13

, ,

, , , , , , , ,

, , , , , , , , , ( ) , ,

, , , '

, ,

14

()

, ,

,

() : , , , , , , , , , , , , ,

.. , () , , , , ,

, ()

() , , , ,

15

1.4 1.4.1

, ,

:

:

, , , , , , , , ( )

1.4.2

, , , , , ,

,

, , ,

16

, , ,

, ;

85 97 32 9

, , , , ,

1 311" 5 2 "2 4

1" 1" 35 2 22 4 4

180 108 8 6 30"23''8

:

, , , , , , :

1.4.3

,

17

:

, ,

13 : , , , , , , , ,

, ,

, 1,000 .. ()

, : ,

. ( , .13) . 500 , , , , , ,

18

....... , ( ) ..... : ( ) , , ,

, , , , , , , , , , , , , ,

, ,

1.4.4

, , , , , , , , , , ,

19

, , , , , , , , ( ), , , , , , , ,

1.5 ':

, , , ,

, , , , , , , ( , 25 26) '' , , , , ''

, , , : , , , , ( ) , , ,

20

, , , ,

, , :

; '' ''

. 200 300 . , '' , : , , , ,

,

21

1.6

, , ,

; , , ,

, , , , , , , ..

: , , , , , , , , ,

22

,

1.7 (1)

(150 ) (2)

(200 ) (3) ?

(150 ) (4)

(100 ) (5)

(200 ) (6) (150 )

. . . .

1.8 1. , :

2. ,

:

3. , : 4. , : 5. : 6. , : 7. , :

8. : 9. : 10. : 11. , :

23

2 :

2.0 2.1 2.2

2.2.1 2.2.2 2.2.3 ( ) 2.2.4 2.2.5 2.2.6 2.2.7 2.2.8 ,

2.3 2.3.1 2.3.2 23.3

2.4 2.5 2.6 2.7 2.8

2.0 ,

, 4500 , / ,

24

2.1 ( )

,

4000 (1931) .. (1938) (1940) ,

20 30 ( ) . . , , ,1942 ( ) ( ) , , 50 ( ) ( )

,. , : , 1000 , , , , , , , 3000 ( ) , :

25

2.2 2.2.1

, , , , , , ,

( ) , , . . 3500 3100 , , , , , ,

:

, , , , ,

, , .. , , : ,

26

( 1927) ( 1962)

2.2.2 ( )

, , , , , , , , 2360 . . ,

,

2.2.3 ( )

1946 , 40 . 195556 .. , , 16 (Mature Harappa) 16 2250 2330 . . , 22 , , , , , , , , '

. ( ) 30

27

( ) , 13 . , . . , , 2 ,

2.2.4

( ) (Neolithic Culture) , ( ) , , , 1.83 .

2.2.5

12 . , ( ) , , , , : : ,

2.2.6

40 , ,

(Polychrome), (Polytone),

28

, , , , , , . ( ) , , ( 1972)

2.2.7

1952 25 , , , , , , 1961 1969 ( ) ( ) 302010 . 1.9 . , 4 . , .. : , , , , , , .. 2450 2300

2.2.8

, , , , , , 15 .. . . , 1:2:3 , ,

29

16 : ,

, , , 18 , , , , , , , , , ,

: (2) , (2) ( ) . . . . . 2600 2400 ,

2.3 ,

( ) , 1952 25 40 ' , , , , , , 1980 350

, , , , ( )

30

. . 1100 . 1600 . , , , ( ), , , () ( ) , , , ( ) 77 , . ( 1975, 1978) , ( 1972, ( 1975), 1982, ( 1989 ) ( 1989 ) , ( 1989 ) ( 1981), . ., ( 1963), ( 1979, 1985), ( 1989), ( 1984), ( 1980), ( 1973), ( 1989), ( 1990), ( 1991), ( 1991) ( 1991), , ( 1986), ( 1971,72), ( 1974), ( 1971), ( 1991), ( 1982), ( 1979), ( 1964, 1965) ( 1964), ( 1988), , ( 1962) , ( 1989) , ( 1982)

, , , , , , , , , (OCP) . 2500 , . 1500 500 ( 250) , , 550 . . 150 , , 350 , ( ) , 100 200 , 150 , , 80 , 50

31

, 10 , , , 10 .5 1 5 , , , ,

2.3.1

, , , , , , 10 , ',

, , , , , , 2 .

, : , ,

, , , , 1:2:4 24.1311.05508 . , 1 ,

32

, : ,

, : 1 2.35 . ,

, , , , , , , 2 )

, , 91 .61 . 2.13 . :

.. 420 ., 196 . 15 . ,

33

, : 16 18 , 12 , 2745 . . : , 1922 19221930 , , , , 1950 1964 66 , 12 .19 (9.15671.) ' (54.8632.91 .) 2.43 .

' , 8 ,

. . 70.123.77 . , 10 . , , , 27.43 . 20 , ,

, : 12

76.2 . : :

, , , 1961 1969 . 12 . , 3 7 . 5 , ,

34

, , , .. .. :

45 . 196768 .. 7 , , 12 . , 7 , ( ) , , : ' 7 : , 50

2.3.2

, , , , , , :

35

2.3.3

, ,

, , , , ,

, , , . . , , ,

2.4

, , , ,

, , ,

36

, , , , , , ,

, , () , , ( ) , , , , , , , , , , , ,

2.5 ,

, , , , . ,

: : : : (1) :

,

, ,

37

' , 1971 ' (2) :

1947 1966 1968

, (3) :

, : . , (4) :

,

: , : ! (5) :

1967 , 1968 . , ,

38

_ ! ,

2.6 7

, (. . 3000 2500) (25001900 ..) (1900 1700 ..) , , , , ( ) , , ,

, , , , , , , 4000 , , , 10

31 , , , , , , , , , , , , , , , , : .. 1700 1500

39

2.7 (1) (150 ) (2) (150 ) (3) (200 ) (4) (200 ) (5) (500 )

2.8 Agrawal, D.P.1964.Harappa Culture, New Evidence for a Shorter

Chronology, Science 3609:95052. Agrawal, D.P. 1966. Harappa Chronology: A reexamination of the

Evidence, In Studies in Prehistory (Sen and Ghosh eds.) pp 13948.

Calcutta: Firma K.L.Mukhopadhayay. Bisht, R.S.1990 Dholavira: New Horizons of the Indus, Purattava

20:7182. Casal, J.M. 1964. Fouilles dAmri. Paris. Dales, G.F. 1962. Harappan Outposts on the Makran Coast, Antiquity 36:8692. Dales, G.F 1964. The decline of the Harappans, Scientific

American 214 (5): 93100. Dales, G.F. 1979. The Excavation at Balakot: The Summery of

four years of Excavations in Pakistan, Man and Environment 3:4553.

Dhavalikar, M.K.1995. Cultural Imperialism. New Delhi: Books and Books.

Fairservice, W.A., Jr. 1961. The Harrappa Civilization: New Evidence and More Theory, American Museum Novitates 2055:135.

Flam, L. 1991. Excavatio0n at Gazi Shah, Sindh, Pakistan, n Harappan Civilization: A contemporary Perspective 2nd Ec. Delhi: Oxfort and IBH.

Frankfort, H.P.1986. Archaeological and Environmental Researches in the Ghaggar (saraswati) plains: Two Seasons of the

40

IndoFrench Archaological mission: 1983 and 1984, Man and Environment 10:97100.

Gordon, D.H.1958. The Prehistoric Background of India Culture. Bombay: N.M tripathi.

Gupta, s. p. 1996. The Indus Saraswati Civilization. New Delhi. Hegde, K.T.M, K.K.Bham and V.H.Sonawane 1985. Excavation of

the M.S.University, Baroda 3334:320. Joshi, j.p. 1973. Excavation at surkotada, in Radiocarbon and

Indian Arcaeolgy (D.P.Agrawal and A.GhoshEds.) Bombay: TIFR. Khan, F.A.1964. Excavation at Kotdiji. Pakistan Archaeology 1:39

43. Misra, V.N.ed.1992. The Eastern Anthropologist 45 (12). Possehl s. 197. The mohenjo daro floods: A Reply, American

Anthropology 69(1): 3240. Raikes, R.L. 1965. The MohenjoDaro floods, antiquity 39

(155):196203. Sharma, Y.D. 1989a. Ropar, in an Encyclopedia of Indian

41

3 :

3.0 3.1

() () ()

3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 3.8 3.9 3.10

3.0

, :

..,

42

:

3.1

:

3.2 ()

: , , ' ' ' : ' ' ' ,

43

: 1500 .. 1000 .. 10 ( ) 1028 ( 1017) ' ' '

, , ( , . ., 1, .15) : . '

, , , ,

: '' '' , ,

: , . '

: ' : ,

44

: '' :, 1,820

3.2 ()

, , , 1700 . . 600 . . (PGW) 700 , , , , , , ,

3.2 ()

. ( , . 181)

, ' : :

45

( , .91), : , 1946 .. ( :

:

(. . )

, , (. . ) 1500 ..

46

, :

. . ( , . 12 13) : ' ,

: , , , '

3.3

, , ( ) . (1/91/23)

47

. . ( , .101102) . ' ( ) ' ,

,' ' ' ' ,

' ' ' (1/191/4)

' ' ' ' : : : ' '

(1/161/11) ( )

, ( ), , ( 1/126/7) : ( 2/34/3) . ( , . 82 83)

48

3.4

' (1/100/10) () () : ' ' ' ( ) ' ' ( ) ' () ( ) ( 2/14/11) '

: ' ' () ( ) ( ), (,, , (),

, , : , ,

( ( 8/91/6) , :

3.5

(), (), ( ), (), (),

49

(9/112/1) : , , () () ( ), () ( )

() '' () ( ) , ( ), ( ) () ( 2/33/10) (), ( ), ( ), ( ) '

' () : , (5/47/6) '

' ( ), , , ( ) , ( ) ( 1/116/16)

3.6

: () : ,

50

( 4/24/40) (4/24/9) '

( , . 1, 1995 . 71) ( , .248) . . ( 10/136/5) . :

,

3.7

' , (7/2/2)

51

. '', ' ' ' () ( ) () ' () ( )

() ( ) () ( ) ( ) ( ) , , ,

(), (), (), ( ), (), ( ), ( ), , , ( ) ( ), ( ), , ( ), ( ), ( ), ( ), (), ( ), ( ), (), ( ), ( ), ( )

, , , , , ,

52

() , , , :

' ' : () ' ' '' ' '

' ' () () :

, , , ( . .) :

3.8

, : :

53

:

3.9 1 (150 ) 2 ? (180 ) 3 (150 ) 4 (300 )

3.10 1. : . 828 2. . . : 3. , : 4. : 5. . . . : 6. . . . : 7. . :

54

4

4.0 4.1 4.2 4.3 4.4 ()

() 4.5 4.6 4.7 4.8 4.9

4.0

,

4.1

.'' ( 7.3.14)

. , , ( ) '

55

, . ' (.180)

30 50 .

. , , , , ' ' '''

4.2

, :, ' '.

56

, , , , '

,

( ) ( ), (), , ( ) : , , , ( ) . , , , ,

1000 ( ) . . .

57

: 146 ( ) () ' ' ' ' , . . ' . ' , , ,

, ,

, , , ( )

58

4.3

( ) ( ) 1 : ' , ( ) , ,

( ) : , ' () ( ) () '

59

( , . 187) ( 55 6 80 1 ,

( 20 9210) 70 64 ( ) ( ) ()

. . . ,

. ( , , 1996) ' . , , , , ' . ''

60

( ) , ( ) . . ( , . 119) , ,

(. . . )

( )

196970

. . 12000 730 3..5

200 . . 300 .

61

( ) 300 . . . , 3.5

( )

4.4

: ( ) , , , :

( ) ,

62

, , , , , , , , ,

, ,

4.4 () ,

, ( ) ( , . 55) ,

( ), ,

63

4.5

, , , . ( . 187) ,

! ()

4.6 . .

. ( ) ,

64

, :

. ,

( )

4.7

( ) ,

65

4.8 1. ? (250 ) 2.

(500 ) 3. (500 ) 4. ? (250 )

4.9 : , : ,

, : . : ,

,

.. : ,

66

5

5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 5.6

5.7 5.8 5.9 5.10

5.1

, , :

5.2

700 . : . .

67

.

5.3

, , , , , , , , , , , . . .

1550 . . 600 . , , , , : ,

, 1000 . . 600 . . , , 6,8,12 24

68

14 1000 . .

(Printed Grey Ware) 1000 . . 500 . . :

5.4 . . 100 600 .

, 16 : , , , :

, , ,

60 ,

69

, , , ,

, 60 , , 20 6 , , , ,

18 , ,

600 . . 322 . .

5.5 : ,

,

70

, , , '' , , ,

,

' ''

, , ,

,

71

, , , , , , 1 / 5 1 / 25

,

, , , , , ,

,

1. , 2.

3. 4.

,

72

:

5.6 , . 200 .

: ,

73

: : , , , :

, , 22,36 75 , , , , , ,

:

, , , , ,

, , , , , , , , , , , , , , :

1 2 3

74

, , , , , , , , , ,

, , , ,

, , , , , , , , :

: , , , , , , , ,

, : 2,20,00,000 .

, : , ,

, , , () ,

, , ,

.

75

:

(1) , (2) (3) (4) (5) (6) (7)

200 . . 200 . : , , , , , , , ,

( ) :

. . . , , , , , , ,

5.7 . .

,

,

76

, ,

, , ,

:

? , ,

, ,

, , , , , ,

77

, , , , , , , , :

( )

. . .

.

877 . ,

5.8 : .

: 200 . . 200 .

78

:

1 2 3 , , 4 5 6

,

5.9 : 1.

? (150 ) 2. . . .

(150 ) 3.

? (300 )

5.10 : , .. :

, : , : .. : , . . :

, . . : , :

79

6 ,

6.1 6.0 6.2 6.3 6.4 6.5 6.6 6.7 6.8 6.9 6.10 6.11 6.12 6.13

6.0 ,

,

1. 2.

3. 4.

6.1

, ,

80

, , ,

6.2

, , , , , , , , .

6.3

. , ,

, , , , , , , , ,

81

, ,

'' , ,

.

6.4 . .

, 17 , ,

,

82

, , , , , , , , , , , ,

, , , , , , , , , , , , , , , ,

, 500 1200 500 , , , ,

, ,

83

, , , ,

6.5

, , ,

, , , , , , , , , ,

84

6.6

, , , , , 40 3 . .

, ,

,

85

,

. .

6.7

, , , , , , , , , , ,

: :

, , , ,

86

, , , , , , , , , , , , , . . . , ,

6.8

, , ,

87

, , ,

, , ,

, , , , ,

, , , , ,

88

5 , , , , , , ,

, ,, , , , , , ,

. , ,

, , ,

6.9

, , ,

89

,

, , '' ,

, ,

6.10

,

90

, , ,

,

,

, , , , , ,

91

6.11

, , , , , ,

, , , , , , , , , 600 319 . . , , , ,

, , , , , , , , , , , , , , , , , ,

92

, , , ,

,

6.12 1.

(500 ) 2.

(500 ) 3.

? (500 ) 4. . .

(500 ) 5.

? (250 ) 6. (250

) 7. (250 ) 8.

? (150 ) 9. ? (150 )

93

6.13 1. : ,

2. : , , ,

1986 3. : ,

, 1986 4. . . : ,

, , 1987 5. . . : ,

, , 1992 6. . : , 1951 7. . : , , 8. . . : 9. : , 1972 10. : , , 1977 11. : 12. . : , ,

1962 13. . . : , , 1988 14. : , 1990 15. : , ,

1992 16. . : , , , 1953 17.

:

18. . :

94

7 :

7.0 7.1 7.2

7.2.1 7.2.2 7.2.3 7.2.4

7.3 7.4 7.5 7.6 7.7 7.8 7.9

7.0

1. , 2. 3. , 4. , 5.

7.1 (Commerce) :

1. , 2.

,

95

, , ,

7.2 ,

7.2.1

, ( ) () () ,

,

? ? , . ,

96

,

,

7.2.2

, , , . . 6 , ,

,

, , , , , , , ( ),

, , , , , , , ,

7.2.3

97

7.2.4

, , , , , , , . . :

, , , ,

, , , , ,

7.3 ,

, ,

98

, , , , , : : , , , ,

,

7.4

, ,

: : , , 1, 2, 4, 6, 8, 16, 32, 64 160, 200, 320, 640, 1600, 3200, 6400, 8000 12800 8565 10970 : 13.64

, ,

,

, , , ,

99

,

,

5 = 1 ( 10 ) 16 = 1 4 1 88 = 1 ( ) 16 = 1 20 = 1 4 16 = 1 4 = 1 4 = 1 4 = 1 (1) , (2) , ()

(4) : 200

16 = 1 20 = 1 10 = 1 200 = 1

8 = 1

100

24 = 1 72 = 3 3 1 432 = 54 18 6 1 1296 = 3 1 1 , ()

5 = 1 80 = 16 = 1 4 = 1 40 = 10 = 1 2 = 1 32 = 16 = 1 10 = 1 80 = 1

( ) ( )

, : : ( ) , : ( ) 24 3 , () , , , , , , , , , , , ,

, , , , , ,

,

101

,

64 , , , :, , 64 (4096)

, , , , , , , , , : , ,

, , , ,

() : , : : , , , ( ) , , , : , (4 , 16 '' : : ''

) , , , , , , , ,'

, , , , ,

, , 64 , , , , (256) 5096

102

, , , , , , , , , ,

, .. ..

1 (16 )

21 ()

( ) 2 2.62 2 (4 ) 8 10 .62 10

(16 ) 128 160 (4 )

( )

4 = 1 5 = 1 4 = 1 2 = 1

4 = 1 4 = 1 4 = 1 12 = 1 4 = 1 4 = 1 : ,

, , , , ,, , , , , ,

, , , ,

103

7.5

:

0.264'' 13.2 '' , , , 1.5 '' :

, , , ( ) ''''

, , ( ), , , , , (), , , 12 1 2

, , , (4 () ) 800 200

104

8 = 1 1 () 8 = 1 8 = 1 8 = 1 () .

1 (3/4 ) 54 = 1 ( ) 42 = 1 ( ) 84 = 1 ( ) 108 = 1 () 192 = 1 ( ) 4 = 1 8 = 1 12 = 1 14 = 1 , 24 = 1 , , , ,

4 4, 8, 12, 14, 24, 28, 32, 42, 54, 84, 92, 96, 108, 192

, 8 5 1 24 24 1 () 4 5 1 ( 768 600 1 () 5,000 4,000 1 ()

105

'''' , , . . . 483840 1/3 1 ,

7.6 ,

, , (), , , , , , , , , , , , , , , ,

, , + 4 1 :4.. ,

()

106

'' '''' 72 53 '' '' 96

, ,

, , : ,

7.7

, ,

107

,

, , : 4 1:4: :

, , , , , , , , ,

, , , ,

,

7.8 1. (250 )

2. (150 ) 3. (150 ) 4. (250 ) 5.

() () () () ()

108

7.9 1. , : 2. , : 3. , : 4. , : 5. , : 6. , :

7. , : 8. , (. .) : 9. , : 10. , . . :

109

8 ,

8.0 8.1 8.2 8.3

8.3.1 8.3.2 8.3.3 8.3.4 8.3.5 8.3.6 8.3.7

8.4 8.4.1 8.4.2 8.4.3

8.5 8.5.1 8.5.2 8.5.3

8.6 8.7 8.8

8.0 ,

, ,

,

1. ,

110

2. ,

3. , 4. , , ,

, 5. ,

8.1

, , ; , , ,

, , ,

8.2 '' ' ,

, , '' '' , (Barter System) , , , ,

111

, ( . 700600 ) : , , , , , , '''' (Deposit) ,

8.3 ,

. ( ) 1. . . , , . . . 2. () . . , . 3. , 4. . . , , ,

, . , .

112

, , , ,

8.3.1

(Punchmarked) , , , ,

, , , , ; , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,

32

; ; ,

, , , , , , , , ,

113

, , , , , , , , , , ,

8.3.2

, , :

, , ( )

, ,

8.3.3

.

114

: , , , , , , , , , , , ,

, , , , , , , , , , , , , , , ,

, , : , , , , , , , , , .. , , , '' :, '' ''

115

: 21 ,

''''

, , , , , , , , , , ,

, , . : , , ,

, , , , , , , ,

116

, , , : : , ,

, (), ,

, , r , , , , ( ), , , , , , , 10:1 130 132 : 66 33

, (), (), ( ) , (),

, , ,

117

, ,

, , , , , ,

( ) 30

: , . , , :

118

8.3.4

'' "

'''' '' "

,

, 6

1. , 2. , 3. , 4. , 5. , 6.

'' " ( ) ' '

119

, , , , :

, , , , ,

,

: ,

121 132

, 50

1 : 16 , 1 :4 ,

120

8.3.5

, ,

, 31 55 110

: , , , 67

60 , , :

121

,

8.3.6

, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,

: , ,

8.3.7

, , , , , , , ,

122

:

8.4

8.4.1

, "" , , ,

,

. , , ,

( ) , ,

: 15 24 24 60 9 240

123

8.4.2

, , , , , , , ,

, , 9 25 , , , ,

8.4.3

, ,

124

8.5 8.5.1

, , , , ,

, ,

''

, ,

8.5.2

( ) , , , , , , :

1. ( ), 2. , 3. , 4. , 5. , 6. , 7. , 8. , 9.

( ), ( ), ( ), ( ), ( ), ( )

125

10. , 11. 12.

, 18 , : , , , : , , , , , 1. ( ) 50%

2. ( ) 183%

3. : () 183%

4. : ( ) 183%

5. ( ) 183%

6. ( ) 183%

8.5.3

, , , , , , ,

8.6

126

, , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,

,

8.7 1. (200 ) 2. (100 ) 3. ?

(150 ) 4. (200 ) 5. ( 100 )

() () () ()

6. (250 )

127

7. (250 )

8.8 1. , : 2. , : 3. , : 4. , : 5. , . . : 6. , . . :

7. . :

128

9 ( )

9.0 9.1 9.2 9.3

9.3.1 9.3.2 9.3.3 9.3.4 9.3.5

9.4 9.4.1 9.4.2 9.4.3 9.4.4 9.4.5 9.4.6 9.4.7 9.4.8

9.5 9.6 9.7

9.0

, , , , ,

129

( )

9.1

: 1. ( ) 2. , 3. , 4. 5.

9.2

, , , , , , ,

, , , 3000 . .

'' ''

,

130

, , , , , , , , , , , 1800 1000 . . . .

. . , , [ '' '' , , , , , ,

, , , , ' , '' "

131

'' '' , , '

, , , , , , , , , , , , , , , ,

132

, , , , , , ' ''

, , , , , , , , , , , ' ' , ( )

, , , , ,

133

''''

, () 953 . , , () ( )

, , , , , , , , , :, , ,

9.3

, , , , , : :

, , ,

9.3.1

. . . .

..

134