A Península Itálica: séculos VIII-VI a. C.

Etruria e Roma

-Insignias dos reis que pasaron as maxistrados curiais: toga praetexta, cadeira curul e fasces, que portaban os lictores. -As insignias do trunfado como a toga púrpura e bordada.- Os ritos fundacionais das cidades.-A arte adiviñatoria dos harúspices (rito da extispicina).-O alfabeto latino.

-Desinterese da historiografía romana para recoñecer esta influencia.

-Tarquinio emigrado de Tarquinia, fillo de emigrante de Corinto.

-Cultura lacial vs cultura etrusca.

-Tim Cornell: influencia esaxerada, Roma non foi etrusca.

As orixes

-Herodoto: tirrenoi da Lidia.

-Pobo dos pelasgos exeo.

- Dionisinio de Halicarnaso: poboación local: os Rasenna.

-Textos exipcios: os trs.w, que poderían ser os tirsenos-tirrenos.

-Continuismo do Bronce Final á cultura vilanoviana

-Cultura vilanoviana (ss. IX-VIII a. C.) caracterizada polas necrópolescampos de urnas soterradas en pozos escavados na rocha ou no chan.Moitas urnas reproducen cabanas ou lugares de habitación.

Urnas-casa vilanovanas

Período orientalizante ou cultura dos príncipes: 720-580 a. C.

-Chegada de artesáns de mediterráneos con motivos ornamentais de Oriente.

- Chegan realmente a través de Corinto e Creta.

-Agora florecen os túmulos colosais e os palacios dende mediados do s. VII até fins do VI a.C.

-Palacios de Murlo e Acquarosa, prototipos da Rexia no Foro Romano (lugar de culto para os pontífices).

Palacio de Murlo (Siena): mediados do século VII a. C.

Palacio de Murlo (Siena).

Un banquete aristocrático, unha escena de divindades con Zeus, Hera, Kore cunha flor, Hades cun machado, Deméter cunha granada; e abaixo un cortexo nupcial.

Palacio de Acquarosa.

Expansión etrusca: 580-476 a. C. Talasocracia no Mar Tirreno

-Colonización doutras partes de Italia como Campania e o val do Po (Padana). A zona nuclear é Etruria, entre os ríos Arno e Tíber (son veciños de Roma) e os apeninos polo interior. -Zona de outeiros e chairas colinas irrigadas moi favorable para aagricultura e gandeiría. Ademáis era unha zona rica cobre, prata e ferro-Comercio internacional tanto cos gregos como con pobos europeosdende onde lles chegaba el ámbar. -Pobo marítimo cunha rede de cidades portuarias. Cidades un poucoao interior para evitar a piratería como Gravisca que era o porto de Tarquinia. -As cidades estaban gobernadas por reis e logo por aristocracias pero no 474 a. C. a derrota na batalla naval de Cumas fronte a Siracusa, conleva a perda do dominio etrusco do sur do Tirreno.

As tumbas principescasProceso de monumentalización: cámaras sepulcrais escavadas natufa, ou erguida baixo terra, e decoradas con sartegos, pinturas e decoracións esculpidas.

-Crenza no alén e modelo exipcio alonxado dos pobos itálicos.

- Exposición do cadavre: prothesis

-A tumba de cámara é o marcador de identidade da aristocraciaetrusca até o inicio do Imperio romano.

-Túmulo con altares para ritos: Parentalia romana do mes de febreiro.

-Xogos e bailes funerarios: gradas no interior.

- Troco da incineración á inhumación no s. V-IV a. C. no Sur.

Vaso canopio de Chiusi: con personaxe en solium (o trono do pater postestasen Roma).

Sartegos dos Esposos de Caere (Cerveteri) s. VI a. C.

Sartegos dos Esposos de Caere (Cerveteri) s. VI a. C.

Representación pictórica de grandes animais apotropaicos: Tumba dos Augures de Tarquinia (530 a. C.)

Paso á representación realista, antecedente do retrato republicano romanoUrna funeraria de Volterra: loita contra os galos.

Tumba François (s. IV a. C.)

Tumba François de Vulci (s. IV a. C.): prisioneiros troianos sacrificados nos funerais de Patroclo

Escudos como símbolo da guerra e da autoridade do xefe

Estatuiñas dos devanceiros formando parte do enxoval funerario

Tumba de Diver (Paestum)

Cidade de Marzabotto (Bolonia) (ss. VI-IV a. C.)

Templo de Portonaccio en Veii: templo toscano de Vitrubio

Templo de Portonaccio en Veii: adicado a Mnerva. 500 a. C.

Estatuta de terracota de Apolo en Veii

A fin do mundo etrusco: 474 a. C.-Roma

-Os etruscos sofren ataques: pobos umbro-sabélicos toman ascidades etruscas de Campania no curso da súa migración cara aooccidente da península itálica. -Os samnitas conquiren Capua no 423 que era a capital etrusca do sur;no norte as tribos galas ocuparán o val do Po onde irán expulsado aos etruscos, e polo sur no 396 Roma conquire a cidade máis aoVeyes/Veio que estaba moi cerca e comeza o sometimento por parte de Roma. -No 90 a.C. xunto con outros aliados os romanos conceden a cidadanía aos etruscos e para entón a súa cultura ten sido xasubsumida e a súa lingua praticamente está extinta. Cando nos. II Claudio alabe a integración dos etruscos en Roma está falandode algo xa pasado e desaparecido.