AMA LURRAREKIN BATEGINGO DUEN JENDARTEA

67

EREDU ENERGETIKOA

Egungo Energia eredua

Nafarroako energia balantzea:

AMA

LURR

AREK

IN

BAT

EGIN

GO D

UEN

JEN

DART

EA

KULTURA

ASKATASUNA

PERTSONA

68

• Nafarroaren menpekotasun energetikoa %86koa da, Espainiar estaturen %80koaren aurrean eta EBko % 50rekin alderatuz. Ekoizten den energiaren portzentai bat exportatzen den arren esan beharra dago herrial-deak energia inportatu beharra daukala.

• Honenbestez, Nafarroan kontsumitzen den energia primarioaren %44 gas naturalari dagokio, nagusiki (%60) Castejon-eko zentral termikoan erabiltzen da ekoizpen elektrikoa lortzeko.

• Bigarren kontsumo nagusia petroleoari dagokio % 35arekin, batez ere garraioan erabiltzen delarik.

• Gainontzeko %4 a ikatzari eta coque-ari dagokio, Olaztiko zementera delarik Nafarroan coque kontsumit-zaile nagusiena.

• Gainerakoan Nafarroan kontsumitzen diren bestelako energiak, biodiesela, bioetanola eta biomasa kasu, inportatu egiten dira. Biomasaren %11 baino ez da Nafarroan ekoiztu eta kontsumitzen.

1- Energia ekoizpen sistema propioak

Nafarroak erregai fosilen ehuneko ehuna inportatzen du, iturri berriztagarriak nagusiki bertako jatorria duten bitartean ( Zangotzako zentral termoelektrikoarentzako biomasa kopuru bat inportatzen da).

69

2- Kontsumo mailak, mugikortasunetik eratorritakoari aipamen berezia eginez

ELECTRICIDADELECTRICIDAD397.066397.066%19,57%19,57

BIOMASABIOMASA76.03176.031%3,75%3,75

SOLAR TÉRMICASOLAR TÉRMICA2.4252.425%0,12%0,12

BIOCARBURANTESBIOCARBURANTES34.60634.606%1,71%1,71 GEOTERMIAGEOTERMIA

683683%0,03%0,03

CARBÓN Y COQUESCARBÓN Y COQUES97.40297.402%4,80%4,80

PETRÓLEO YDERIVADOSPETRÓLEO YDERIVADOS

942.239942.239%46,44%46,44

GAS NATURALGAS NATURAL478.338478.338%23,58%23,58

• 2006.etik garraioa da azken energiaren kontsumitzaile nagusia, industriaren gainetik. Hau 1995.tik 2008.ra urteko egon den %6,6ko igoera dela eta izan da, 1998.tik 2008.ra bitarte egon den garapena kontutan hartuta joera arintzen bada ere ( %4,8an kokatuz).

• Azken urtean % 5a hazi da, 2009.an krisi ekonomikoaren eraginez egondako % 7,8ko jaitsieraren ondoren. Ga-soleo A da hazkunde handiena jasan duen erregaia ( ibilgailuen parkearen dieselizazioa eta muga ingurua izan eta eskualdeen arteko lotura dela eta errepide bidezko garraioaren pisu nabarmenak dute eragina aipatu egoeran).

• 1990.tik industriaren azken energiaren kontsumoa %1,8 igo da urtero. Edozein kasutan, erregaien prezioaren garestitzearekin azken 5 urteetan honako indize honen jaitsiera eman da enpresa askok lehiakor-tasun arrazoiak direla eta hartutako aurrezte neurriengatik. Garraioaren kasuan bezala, 2012.ean %8,7ko berreskuratzea eman da, 2009.ean 2008.rekin alderatuz eman zen %17,9aren aurrean.

• Nekazaritzak ordea, gainerako sektoreek ez bezala, azken energiaren kontsumoa hirukoiztu du 2000.etik, bereziki 2003. eta 2006. bitarte, nahiz eta sektore guztien joerari jarraiki, hazkunde hau lehundu du 2009. urtearekin alderatuz %1,6 suposatu duelarik.

• Komertzio, zerbitzu eta sektore domestikoak, igoera jarraia izan du azkeneko hamarkadetan, 2000.etik aurrera %2,9koa izanik, 2011.ean %5,5 igo zelarik 2010.arekin alderatuz. Sektore hauetan etxerako aparai-luen igoerak eragin handia du (nagusiki elektrikoenak) eta baita urte klimatikoaren araberako berogailuaren erabilpenak ere bai.

Eredu energetikoa

AMA

LURR

AREK

IN

BAT

EGIN

GO D

UEN

JEN

DART

EA

KULTURA

ASKATASUNA

PERTSONA

70

• Azkenik, Administrazio eta zerbitzu publikoetan 2000. urtetik hona igoera jarraia eman da urtero %2,9koa izanik, azken urte honetan %4,8koa izan delarik.

3- Sektore energetikoak enpleguan, ekonomian eta ingurugiroan duen eragina

ADMINISTRACIÓN YSERVICIOS PÚBLICOSADMINISTRACIÓN Y

SERVICIOS PÚBLICOS53.00753.007%2,61%2,61

361.456361.456%17,82 %17,82

DOMÉSTICO,COMERCIO Y

SERVICIOS

DOMÉSTICO,COMERCIO Y

SERVICIOSAGRICULTURAAGRICULTURA

161.867161.867%7,98%7,98

INDUSTRIAINDUSTRIA684.505684.505%33,74%33,74

TRANSPORTETRANSPORTE767955767955%37,85%37,85

71

• 13. grafikoa 10. grafikoarekin alderatuz, nekazaritzan, eta bereziki industrian, erabiltzen den erregaiaren kostu ekonomikoak kontsumo energetikoaren kuota sektoriala baino txikiagoa dela erakusten du, sektore lausoetan energia garestiagoa den bitartean: garraioa, administrazioa eta zerbitzu publikoak, domestikoa, komertzioa eta zerbitzuak.

• Lehiakortasunean eman beharreko irabazia handiagoa litzateke lehiakortasunaren faktoreak garrantzi txi-kiagoa izan beharko luketen sektoreetan aurrezte energetikoak lortuko balira. Beste hitzetan: errentagarria-goa da eraginkortasun energetikoan sektore lausoetan inbertitzea nekazal eta industri sektoreetan baino.

Eredu energetikoa

AMA

LURR

AREK

IN

BAT

EGIN

GO D

UEN

JEN

DART

EA

KULTURA

ASKATASUNA

PERTSONA

72

• Ingurugiro eraginak eta indikadore energetikoak

4- Egungo ereduaren aurreikuspena 20 urtetan

• Subirautza energetikoa. Oinarrizko printzipioak:

- Kontsumoaren jaitsiera.

- Bir-ordenaketa: ekoizpen puntuak eta kontsumo puntuak.

- Berriztagarriak ( autonomia energetikoa).