1

Gereformeerde Kerk Innesdal

80 Jaar van Genade

OKTOBER 2018

JAARGANG 9 NOMMER 10: OKTOBER 2018

Redaksielede en medewerkers Naam Telefoon E-posadres

Seakle Godschalk 082 395 7582 seakle@ess-sustainability.co.za

Frans du Plessis 082 881 8280 frans.duplessis56@gmail.com

Corrie Pretorius 072 741 7829 info@gksa-innesdal.co.za

Elsa Godschalk 084 212 5773 godschal@mweb.co.za

Andries Buys 082 327 3006 andriesbuys68@gmail.com

Kerkkantoor

Sr Hettie Beetge: info@gksa-innesdal.co.za, tel 012 331 1230, faks 086 275 6815

Kantoor is in die huis langs die kerk.

Tye: Maandag, Woensdag en Vrydag (08:00-13:00)

Webadres: www.gksa-innesdal.co.za

Advertensies Besigheidsadvertensies kos R55 per kwartbladsy of R90 per halfbladsy per uitgawe. U advertensie

sal ook op die webblad geplaas word. Lidmate wat nie-besigheidsdienste wil adverteer, kan dit

gratis onder Klein Advertensies doen.

Bankbesonderhede

Lidmate wat bydraes direk in die kerk se bankrekening wil inbetaal, kan dit doen by Absa, Tak: Ben

Swartstraat, Rekeningnommer 050341801, naam Gereformeerde Kerk Innesdal (gebruik asb u naam

as verwysing vir die inbetaling).

Die Wingerdstok (of wynstok)

“Ek is die ware wynstok, en My Vader is die landbouer. Elke loot wat in My nie vrug dra nie, neem

Hy weg; en elke loot wat vrug dra, dié maak Hy skoon, sodit dit meer vrug kan dra.”

“Ek is die wynstok, julle die lote. Wie in My bly, en Ek in hom, hy dra veel vrug; want sonder My

kan julle niks doen nie.”

Joh 15: 1, 2 en 5

1

INHOUDSOPGAWE

1. Van die Redaksie 1

2. Oordenking 2

3. Lief en leed 5

4. Welkom 6

5. Afskeid 7

6. Van die susters 7

7. Feesprogram 8

8. Ken Mekaar: Oom Teunis Lagerwey 10

9. Kerknuus uit Pretoria 14

10. Jaarprogram 14

11. Klassis 14

12. Manna in die woestyn 15

13. Skarlaken – die sap van Cochenille 20

Van die redaksie

Lidmate wat verkies om Die Wingerdstok per epos te ontvang in

plaas van ‘n hardekopie, word versoek om br Seakle Godschalk

by seakle@ess-sustainability.co.za in kennis te stel. U sal een kopie

per besoekpunt elektronies ontvang. Wanneer ander lede van ‘n

besoekpunt dit ook elektronies wil lees, kan dit enige tyd van die

webblad afgelaai word.

2

OORDENKING

Die Here maak ruimte dat ons vrugbaar kan wees

“Toe het hy vandaar versit en ‘n ander put gegrawe, en daaroor

is nie getwis nie. Daarom het hy dit Réhobot genoem en gesê: Ja,

nou het die HERE vir ons ruimte gemaak en kan ons vrugbaar

wees in die land.” (Gen. 26:22)

“En Isak het die putte weer oopgegrawe wat hulle in die dae van

sy vader Abraham gegrawe het, en wat die Filistyne ná die dood

van Abraham toegestop het, en dit genoem na die name wat sy

vader daaraan gegee het.” (Gen. 26:18)

“En hy het my getoon ‘n suiwer rivier van die water van die lewe,

helder soos kristal, wat uitstroom uit die troon van God en van die

Lam. In die middel van sy straat en weerskante van die rivier was

die boom van die lewe wat twaalf maal vrugte dra en elke

maand sy vrugte gee, en die blare van die boom is tot genesing

van die nasies.” (Open. 22:1-2)

Wat is jou toekomsplanne? Ouer mense het nogal die gewoonte

om vir matrieks te vra: en wat gaan jy volgende jaar doen, of –

wat gaan jy word? Dis beide ʼn maklike en ʼn moeilike vraag. Dit is

veel meer as ʼn vraag in die verbygaan. Ook vir die een wat die

vraag moet antwoord. Die vraag na die toekoms gaan oor

soveel meer as net die eie planne en begeertes. Die eintlike

vraag oor die toekoms is: Gaan jy ʼn put grawe? Gaan jy by

Rehobot uitkom?

Isak grawe ʼn paar keer putte. Telkens word hy verdryf

daarvandaan. Die Filistyne verstop die putte, ook die putte wat sy

pa gegrawe het. As hy dié oopgrou of selfs nuwe putte grawe,

dan word daaroor gestry. Die Skrif wil hiermee iets aandui wat

dikwels in die gelowige se lewe voorkom. Die heidens verdringing

3

en bedreiging. Die toestop van geleenthede en die wegdrywing

van lewensmoontlikhede en ruimte.

Die simboliek word baie duidelik as ons na drie woorde in bietjie

meer detail kyk:

Ten eerste – fontein: Dit is baie bekend vir ons in die Skrif. Die idee

van helder en suiwer water wat lewe moontlik maak en onderhou.

Dit beteken egter ook om helder sigbaar te word. Dit dui dus ten

diepste op lewensmoontlikheid, vir nou en ewig. Verder word

God self as die fontein van die lewe openbaar, soos in Ps. 36

staan: “Want U is die fontein van die lewe, in U lig sien ons die lig”.

Tweedens dan – Rehobot: Hierdie woord dui op wye oop strate,

selfs ʼn oop plein. Die idee van wyer maak, wyer oop maak is hier

belangrik.

Derdens noem ons – ruimte: Dit beteken om wyd te laat groei, om

groter te maak, dit dui ook oop weiding aan, en selfs om te

verbreed.

As die Here vir jou ruimte maak deur vir jou ʼn fontein te voorsien,

dan doen Hy dit met ʼn spesifieke bedoeling. Die rede vind ons in

die woorde wat Isak self sê nadat hy die put Rehobot genoem

het. Die rede dui God se bedoeling direk aan: om vrugbaar te

wees.

Om vrugbaar te wees gaan terug na die eerste opdragte wat die

mens van God ontvang het. Wanner God die mens direk

seënend aanspreek en sê: “En God het hulle geseën en gesê:

Wees vrugbaar en vermeerder en vul die waters in die see, en laat

die voëls op die aarde vermeerder.” (Gen. 1:22)

Ons moet die opdrag om vrugbaar te wees altyd verstaan saam

met die idee dat die aarde vol gemaak moet word. Hier beteken

dit egter nie maar net dat die aarde vol van mense moet wees

nie. Die mens en sy nageslag het ʼn bepaalde bedoeling. Die

aarde moet vol wees van die heerlikheid van die Here, en dis die

mense se lewenstaak om die heerlikheid van God regoor die

4

aarde te laat versprei. So staan dit onder andere in Ps 72:19 “En

geloofd sy vir ewig sy heerlike Naam! En laat die hele aarde met

sy heerlikheid vervul word! Amen, ja amen.” Selfs die engele roep

dit gedurig uit: “En die een het die ander toegeroep en gesê:

Heilig, heilig, heilig is die HERE van die leërskare. Die hele aarde is

van sy heerlikheid vol!” (Jes. 6:3)

Ons moet hier besonderlik let op die persoon en werk van die

Heilige Gees. Die Heilige Gees deur die Woord van God, verbind

Homself dikwels met die beeld van water, water wat laat groei.

Die Here Jesus dui aan hoe die mense wat in Hom glo, deel kry

aan hierdie lewewekkende en lewegewende krag van die Heilige

Gees. “Hy wat in My glo, soos die Skrif sê: strome van lewende

water sal uit sy binneste vloei.” (Joh. 7:38) Geloof in Jesus Christus

laat mens uit die put, uit die fontein drink.

Dit is wat Isak profeteer met sy woorde: Die Here het vir my ruimte

gemaak, die Here gee Rehobot. Nie alleen dui dit op die

moontlikhede wat oopgaan nie, maar is dit inderdaad ook ʼn

profetiese uitspraak. Ons kan dit dus op twee maniere verstaan:

Sodat ons vrugbaar kan wees: daar bely ons ons geloof in God se

voorsieningsliefde. Maar ons mag ook die geloofsprofesie bely:

Ons sal vrugbaar wees. Daarmee spreek ons die

geloofsafwagting en verwagting van God se verbondseëninge

uit.

Dit is dié geloofsvisie wat deur die profesie aan Johannes as

openbaring gegee is. “In die middel van sy straat aan

weerskante van die rivier.” Uit God se troon stroom die lewende

water. Hy maak fonteine oop. Hy gee oop ruimte om sy

heerlikheid in uit te straal en uit te stal. Die vrugte van dankbare

aanbidding is betyds en volop. Elke maand is daar vrugte, die

hele jaar. Dis ʼn beeld van die kerk op aarde se hele lewe op die

aarde en in die hemel. God gee ruimte, God gee die

lewenswater van sy Woord en Gees. En wie dit glo, wie in Hom

glo, dat Hy ruimte gee, dan kom die vrugte te voorskyn. Die oes is

groot, en die blare van die boom is selfs tot genesing van die

nasies. Wat gaan jy doen na matriek? Wat gaan jy in die

volgende lewensfase doen?

5

As ons in die geloof Isak kan nasê dan mag ons ook versekerd

verklaar:

Ek gaan vir my in die geloof ʼn fontein oopgrawe waaroor nie

gestry word nie.

Ek gaan reken op die lewegewende water van God se

Woord en Gees. En dit indrink.

Ek gaan met my hele lewe vrugbaar wees.

Ek sien uit daarna om in my deel van die lewe die vrug van

die Gees te mag sien toeneem en groei.

Ek weet – omdat ek die naam Rehobot ken – dat God nie sal

ophou, voordat die hele aarde vol is van sy heerlikheid nie.

Wat gaan jy volgende doen?

Gaan jy ʼn put grawe? Gaan jy by Rehobot aandoen?

Amen

[Dr. A.L.A. Buys. Preek gelewer by die Matriekdiens by GSDP, 18

Oktober 2018]

LIEF EN LEED

Geluk aan ons oudste lidmaat, sr Mina Booyens, wat op 24

Oktober haar 91ste verjaarsdag gevier het. Ons is dankbaar dat

die Here haar nog met ‘n helder verstand seën, al kan sy nie meer

eredienste bywoon nie. Sy is baie bekommerd oor haar

agterkleinkind, Divinette, van wie ons gereeld in Die Rekord lees

waar hulle oor haar stryd om herstel na ‘n gebarste blindederm

berig.

Ook geluk aan br Martin en sr Lynette Boerrigter met die geboorte

en doop van hulle agste kleinkind.

Sterkte aan almal wat eksamens skryf, in die besonder Karmien

Buys en Lucinda Botes wat besig is met hulle matriekeksamen.

6

Ons vra ook almal se voorbidding vir drie lidmate wat met kanker

gediagnoseer is en behandeling ondergaan: Sr Christine Olivier, sr

Anna de Beer en br Werner Joubert.

Ons dink ook aan sr Marian van Geer wie se man, Jan, steeds

ernstig siek is.

Sr Rieneke Verlinde herstel nog van ‘n dubbele

knievervangingsoperasie. Dit lyk of dit goed afgeloop het.

Sr Henna Delen sukkel al drie maande om die nagevolge van

griep af te skud, en het nog voortslepende keelinfeksie.

Br Chris Human se twee katarakoperasies het suksesvol afgeloop,

maar toe moes hy inderhaas ‘n dokter soek om ‘n groeisel in sy

voet uit te sny – dit was toe ‘n splinter wat binne die voet ’n sist

gevorm het.

Br Carel Vos gaan binnekort hospitaal toe vir ‘n

mantelvliesoperasie.

WELKOM

Amspdraers

Die volgende broeders is in die amp van diaken bevestig. Hulle

word die Here se seën ophul dienswerk toegebid.

Br Gert van der Walt in Wyk 06

Br Francois Keulder in Wyk 07

Nuwe intrekkers

Met attestaat het oorgekom van die G K Boksburg:

Br Teunis en sr Carlien Lagerwey, 27ste Laan 253, Villieria, 0186. Tel.

no. 012 403 0737/Sel. 082 899 9102. E-posadres

anlerdevries@gmail.com. (Wyk 03)

7

AFSKEID

Die volgende ampsdraers het eervol ontslag uit die amp van

ouderling ontvang:

Br Thys Olivier (Wyk 02)

Br Louis Engelbrecht (Wyk 06)

Br Louis Buys (Wyk 07)

VAN DIE SUSTERS

Sustersafsluiting: 1 Desember 2018

Die afsluiting van die susters vind DV op 1 Desember 2018 plaas.

Plek: Afro-Boer, Die Wilgers. Meer inligting sal later deurgegee

word.

Saamtrek 2019

Die susters van Gereformeerde Kerke Oos-Moot en Die Kandelaar

nooi julle hartlik uit na volgende jaar se saamtrek vir die Pretoria-

streek.

DATUM: 9 Maart 2019

TEMA: Om-gee-wingsbewus – God se kinders gee

om vir sy skepping

PLEK: NG Kerk Magalieskruin

Volledige inligting volg vroeg volgende jaar. Hou solank die

datum oop!

8

Innesdal se 80 jarige-feesprogram

Dis tyd om fees te vier! – Vrydag, 16 November tot Sondag, 18

November 2018 …

Die program toon al die tye van die onderskeie items en

gebeurtenisse oor Vrydag, Saterdag en Sondag aan. Die

volgende inligting is om vrae, wat moontlik kan ontstaan rondom

sekere items op die program, te beantwoord:

VRYDAG

Vrydagaand se Bring-en-Braai:

Daar word vure verskaf.

Die volgende moet elkeen onthou:

- Eie vleis

- Eie drinkgoed

- Eie eetgerei

- Elkeen bring bykosse wat gedeel word

Die animasie, fliek uit die toentertyd se skatkis en die laataand

aksiefliek is ‘n verrassing vir die Vrydagaand ná 19:00 …

SATERDAG

Saterdagoggend vroeg sal daar koffie beskikbaar wees. Bring jou

eie beskuit en kom geniet ‘n vroeë boeretroos.

Die volgende reëlings rondom die ontbytkompetisie kan

deurgegee word:

Die mense wat teenwoordig is, gaan in groepe verdeel word om

die hoërskooljeug opdraende te gee. Hulle daag die ander

groepe uit om hulle te kom wen. Drie beoordelaars is teenwoordig

en die wenners sal ook ‘n prys ontvang.

Elke groep ontvang die volgende:

- Eiers

- Dun worsies

9

- Spek

- Vrugte

- Yoghurt

- Plaatkoekie-mengsel

- Roosterkoek-mengsel

- Potbroodmengsel

- Sap

- Voorgeskrewe kruie

- Elke groep is welkom om nog drie ekstra bestanddele te

gebruik

Elke groep moet verder hulle eie tafel versier met drie borde en

eetgerei vir die drie beoordelaars. Stoele vir die beoordelaars is

natuurlik ook vanselfsprekend!

Ander benodighede om die ontbyt voor te berei, moet deur elke

groep self voorsien word, bv. eie gastoerusting, plate, braaiers,

opskepbakke, eierspane, opskeplepels, ensovoorts. Vure word

weer voorsien indien ‘n groep hierdie opsie sou verkies.

Die lesing om 11:00 handel oor die verbondsgetrouheid van die

HERE. Dr Wikus gaan hier voor. Baie misverstande oor die kerk

vandag se wortelprobleem lê juis hierin gesetel dat die verbond

van God misverstaan word. Kom luister gerus!

Rondom 16:00 word die feesrede deur dr Wikus gelewer. Daar

gaan ook ‘n klipstapeling wees. Die feesrede handel rondom die

klipstapeling – kom luister om jou nuuskierigheid te stil …

‘n Lekker skaapbraai wag om 18:00. Slegs jou eie drinkgoed is

nodig. Alle ander benodighede word wel voorsien. Jyself moet

natuurlik ook daar wees!

SONDAG

Voor die nagmaaldiens om 9:30 sal daar reeds vanaf 8:00 koffie

en muffins beskikbaar wees.

10

Die program dui verder al die ander tye aan. Ná die aanddiens is

daar ‘n Kersprogram en Kerssang. Om 19:30 sal die feesprogram

in die saal afgesluit word …

ALGEMEEN

Elkeen word weereens uitgenooi om op die kerkterrein te kom

kamp. Bring jou eie tent en kom kuier saam. Geen stortgeriewe is

beskikbaar – bring jou eie skotteltjie om in te was …

Sap word wel by die ontbyt voorsien, maar verder moet elkeen

sorg vir hul eie drinkgoed. Daar is wel gratis water in die krane

beskikbaar …

Almal word hartlik uitgenooi! Die ouderlinge en diakens het

kaartjies beskikbaar – hulle sal met hulle lidmate skakel. Indien jy

met jou diaken of ouderling in die verband self wil skakel, is jy

natuurlik baie welkom … Die diakens nooi ook enigeen uit wat nie

die bedrag in geheel of gedeeltelik kan bekostig nie … neem

asseblief vrymoedigheid en skakel met jou wyksdiaken of

wyksouderling in die verband.

Die oproep kom na almal – wees daar en kom geniet ‘n

dankbaarheidsfees oor genoeg genade oor 80 jaar …

Oudl Andries Buys

Ken Mekaar: Teunis Lagerwey – ‘n dankbare terugblik!

‘n Rukkie terug nog het sekeres gesê hy het Alzheimer’s – die

chroniese neurodegeneratiewe siekte. ‘n Ouetehuis het hom selfs

toegang geweier omdat hy gekla het dat die sewende gebod

oortree word deurdat sy vrou saam met ander vrouens en ‘n man

in ‘n kamer ingedeel is. Die bejaarde oom Teunis is reeds 86 jaar

oud en gesels land en sand vir amper twee ure lank oor sy

interessante lewe van geboorte tot nou … ‘n opwindende

11

lewensverhaal met baie genade. ‘n Dankbare terugblik borrel uit

sy mond en niks skort met sy geheue nie …

Oom Teunis Lagerwey is op 26 Januarie 1932 op ‘n plaas naby

Nylstroom in die omgewing van die Waterberge gebore. (So

terloops: Lagerwey is afgelei van uiten Legerwegen met die

betekenis - vanaf die Laaglande.) Al was sy pa (Aart Lagerwey) ‘n

bees- en waatlemoen-boer, was hy ook ‘n bekende orrelis in die

omgewing – ‘n talent wat oom Teunis ook gekry het – hy speel

vandag nog orrel – met my volgende huisbesoek sal ek die

voorreg hê om dit te hoor.

Oom Teunis se pa (Aart) is in 1897 in die Laaglande in Nederland

gebore en immigreer in 1926 na Suid-Afrika. Ná sy verloofde ná

die Tweede Wêreldoorlog aan Spaanse griep oorlede is, het hy

Suid-Afrika as toevlug geneem. Aart ontmoet uiteindelik sy vrou,

Cornelia Magdalena Erasmus (Corrie) in die nuwe land, Suid-Afrika

– blykbaar verlangs familie van die bekende Erasmusse, waarna

die beroemde Erasmus-huis vernoem is.

Oom Teunis het op 17-jarige ouderdom sy Bosveld-tuiste op

Nylstroom verlaat en twee jaar voltyds by NKP in Pretoria gaan

studeer. Ná twee jaar het hy gaan werk en deeltyds by Tukkies

voortgegaan om sy BSc-graad te voltooi. ‘n Rukkie later in 1953

het die 20-jarige Carolina Willemina (gebore Swanepoel) met

oom Teunis in die huwelik getree – hulle is in die huwelik bevestig

deur ds (later Prof) GCP van der Vyfer. Vir oom Teunis is sy al jare

sy Carlientjie, en vir ander het sy die naam Carien of selfs Lina

gekry. Sy is nie meer dag en nag aan oom Teunis se sy nie - sy

word tans as ‘n Alzheimer-pasiënt in ‘n versorgingseenheid in

Pretoria versorg. Oom Teunis woon nou saam met sy jongste

dogter Lidia en haar man Anler de Vries daar hoog teen die berg

– soos Anler sê, dis hier soos ‘n plaas met al die stiltes waar

natuurgeluide die stil oomblikke om jou vir rukkies onderbreek.

Anler is ‘n skoonseun wat weet hoe graag sy skoonpa

gereformeerde preke wil hoor en daarom sorg hy ook dat oom

Teunis steeds onder daardie soete klank van ware

Woordverkondiging bly.

12

Oom Teunis en tannie Carlientjie het drie dogters – die oudste

Marina (*1954), die middelkind Corné (*1956) en die jongste, Lidia

(*1960). Marina bly ook in Pretoria, maar oom Teunis sien haar

ongelukkig maar min.

Oom Teunis was al die jare gereformeerd en vir hom is dit maar

hartseer dat die gereformeerde samesyn van sy gesin nie meer

daar is nie … party is vir eers sonder ‘n kerk en ‘n ander is weer by

die Liewe Jesus-mense soos hy dit uitdruk …

Oom Teunis het onder andere by die Buro van Standaarde en die

Spoorweë gewerk, maar hy was maar in hart en siel ‘n metallurg

en skeikundige. Sy verste werkplek in sy lewe was die twee jaar in

Noord-Rhodesië (Zambië vandag). Dis ook hier waar hy die eerste

keer as ouderling in een van die twee gereformeerde gemeentes

verkies is – dit was in die bedieningstyd van Ds Koos Venter.

In 1960 keer oom Teunis terug na Suid-Afrika en die Wes-

Transvaalse mynaanlegte rondom Klerksdorp/Stilfontein-

omgewing sou sy nuwe uitdagings as tegniese assistant word. Hier

was hy betrokke by die raffinering van mynprodukte. Dis ook toe

hy my ‘n interessante wetenskaples oor uraan in verband met

isotope 235 en 238 en iets van ‘n 9 kilogram-uraan vir ‘n

atoombom, leer …

‘n Twaalf jaar tydperk in die warm Phalaborwa by ‘n fosfaatmyn

as metallurgiese assistant het vir hom nuwe horisonne laat sien.

Hier was hy weer ds Koos Venter se lidmaat.

In 1974 begin hy by YSKOR werk. In hierdie tyd was hy baie op die

pad om by die 9 YSKOR-myne foutontledings te doen. Die Rosh

Pinah-sinkmyn in die Suide van die destydse SWA was een van sy

baie besoekpunte. Hy was tot met sy aftrede in 1993 deel van die

YSKOR-span.

‘n Baie interessante storie oor die flokkulasie van ystererts, waar

yster en silika van mekaar geskei word, het tot my ore gekom.

Indringende navorsing is hieroor gedoen en daar is byna tou

opgegooi om soos in Amerika dit ook in Suid-Afrika reg te kry.

13

Oom Teunis het vir ekstra tyd gepleit om nog ‘n laaste keer te

probeer – ná die inwerking van die Heilige Gees en dringende

gebed en smekinge, soos hy dit wil erken, het oom Teunis ná

deeglike studie van ‘n Amerikaanse geskrif in verband met die

ystererts-flokkulasie die letters tussen die baie woorde in hierdie

Amerikaanse navorsing raakgesien: die flokke sak uit na 4 minute –

dit klink baie tegnies, maar blykbaar skei die yster dan van die

silika as die regte verhouding stysel toegedien word. Sy werk en

intensiteit van sy werk het drasties van een toets per week na 10

kere per dag gestyg – alles, met een doel voor oë om die regte

verhouding te vind om uiteindelik die verlangde skeiding te

bewerkstellig. En met harde werk en die Here se krag het hy toe sy

antwoord kon gee … ‘n deurbraak wat hy altyd sal onthou!

Na sy suksesvolle YSKOR-jare keer hy terug na waar hy vandaan

kom – Nylstroom! Hy begin met hoenders boer, maar sy

braaikuikens word in ses weke slegs een kilogram swaar in plaas

van 1,6 kg. Hy kry maar R1 vir sy maer kuikens, terwyl R10 ‘n

winsgewende prys vir goeie braaikuikens is … Geduldig, sonder

om sigbaar die hoenders in te word, dwing die gebeure hom op

sy knieë en word hy ‘n bestuurder van ‘n suksesvolle hoenderboer

naby Cullinan. Toe hy uiteindelik Pretoria toe verhuis, word hy

onder andere lidmaat in Oos-Moot-gemeente waar ds Faan Smit

die predikant was. Ná ds Faan Smit se bedieningstydperk in Oos-

Moot, met sy vertrek na Pietersburg-Noord as predikant, het hy

ingeskakel by Totiusdal waar ds Stavast die leraar was (en vandag

nog is).

In die ouderdom word die pa en ma weer soos kinders en moet

hulle maar baie keer gedweë luister na hul kinders se voorstelle.

Siektes en ander beproewinge dwing die oumens baie keer op

ander paaie as wat beplan word. Só wyk oom Teunis en tant

Carlientjie na Kemptonpark waar hul dogter Corné is. Met die

tannie se Alzheimer’s en ‘n heupbreek na ‘n val en oom Teunis se

krampe in sy heup en sy moeilike loop, is hulle na ‘n

versorgingseenheid in Boksburg. Hulle verblyf daar was maar van

korte duur.

14

Uiteindelik bevind oom Teunis en sy vrou hulle in Pretoria – maar

op twee verskillende plekke: oom Teunis se liefste Carlientjie in ‘n

inrigting en hy by die huis in die berg. Dis hier waar hy geduldig en

gedwee, dag vir dag, sy vol lewe in die stiltes van die natuur,

tussen die mooi voëltjiestemme deur, oor en oor vir hom in sy siel

herhaal … en dan sou ‘n mens hom ook kon vra: waarom? … dan

sal hy ook sê: omdat God dit só wou …

Welkom in Innesdal - oom is terug waar oom jare gelede was!

Andries Buys

KERKNUUS UIT PRETORIA

Die Kandelaar en Rietvallei. Beide gemeentes het ds Frikkie van

Rensburg van Rustenburg-Noordoos beroep.

JAARPROGRAM

Br Andries en sr Marietjie Buys het verhuis en hulle nuwe adres is:

Starkeylaan 1348, Waverley, 0186. Selno’s: 082 273 3006/073

197 4131;

E-posadresse: andriesbuys68@gmail.com/

marietjiebuys1@gmail.com (Wyk 09)

Br Theunis Ströh se selnommer is nou 082 775 6031 (Wyk 08)

Klassis Die Moot

Die klassisvergadering het op 18 September 2018 by ons

gemeente plaasgevind.

15

Dr Wikus Buys en ouderling Louis Engelbrecht was afgevaardigdes

van Innesdal. Behalwe laasgenoemde, het ouderling Louis Buys

ook die klassissitting meegemaak.

Min sake het gedien. Die belangrikste saak was in verband met

die opstel en volvoering van ‘n beswaarskrif teen die

Gereformeerde Kerk Wapadrand in verband met hul hantering

van die sinodebesluit rondom die vrou in die amp.

Die streeksinode sal DV op Dinsdag, 20 November 2018 om 9:00 by

die Gereformeerde Kerk Wierdapark vergader. Geen kerkraadslid

van ons gemeente is afgevaardig nie.

Oudl Andries Buys

MANNA: BROOD UIT DIE HEMEL

Agtergrond

Die uittog uit Egipte het plaasgevind op die veertiende dag van

die maand Abib: dit moes voortaan as die eerste maand van die

jaar geld [Eks 12: 2]. Die maand Abib het saamgeval met ons

Maart/April. Ons skat dus dat die uittog einde Maart vroeg April

plaasgevind het. Weens hulle haastige vertrek uit Egipte kon die

volk Israel nie ingesuurde deeg of enige ander padkos saamvat

nie. Hulle het dus van die deeg wat hulle uit Egipte gebring het,

ongesuurde koeke gebak [Eks 12: 39]. Teen die vyftiende dag van

die tweede maand na die uittog [dus ongeveer einde April vroeg

Mei] – ‘n maand na die uittog – toe hulle êrens tussen Elim en die

berg Sinaï was, het hierdie eerste voorraad kos seker begin opraak

en begin die Israeliete kla oor hulle honger begin word. Hulle

gaan selfs so ver om Moses en Aäron te verwyt: “Het ons maar in

Egipteland deur die hand van die HERE gesterwe toe ons by die

vleispotte gesit en volop brood geëet het! Want julle het ons in

hierdie woestyn uitgelei om hierdie hele vergadering van honger

te laat sterwe” [Eks 16: 3]. Dan sê die HERE vir Moses dat Hy vir

hulle brood uit die hemel sal laat reën [vs 4]. ]. Verder sê Moses

aan die volk dat die Here hulle in die aand vleis sal gee om te eet

16

en in die môre volop brood [vs 8]. ]. Daardie aand het daar

kwartels opgekom en die laer oordek. En in die môre was daar

manna [vs 13].

Manna

Die manna was fyn soos ryp op die grond, en korrelrig [vs 14]. Dit

was wit soos koljandersaad en het soos heuningkoek gesmaak [vs

31]. Volgens Numeri was die manna soos koljandersaad en het dit

na balsemgom gelyk. Die volk het dit gemaal of fyngestamp, dit in

potte gekook en roosterkoeke daarvan gemaak wat soos

oliekoeke gesmaak het [Eks 16: 23; Num 11: 7-8]. Wanneer de dou

snags op die laer val, het die manna ook daarop geval [Num 11:

9]. Wanneer die doulaag in die oggend vroeg opgetrek het, het

die manna sigbaar geword [Eks 16: 14]. As die son warm word, het

dit weggesmelt [Eks 16: 21].

Toe die Israeliete dit vir die eerste keer sien, vra hulle verbaas: Wat

is dit [in Hebreeus man hu]? Want hulle het dit nie geken nie [Eks

16: 15, Deut 8: 3 en 16]. Toe sê Moses vir hulle dis die brood wat die

Here hulle gee om te eet [vs 15]. Die verbaasde uitroep by die

sien van hierdie onbekende kos het gelei tot die naam MAN of

manna [vs 31].

Die volk moes elke dag net genoeg manna vir een dag se

behoefte optel [een gomer, 2.2 liter, per persoon], behalwe die

sesde dag wanneer hulle twee dae se voorraad moes optel en

voorberei sodat hulle nie op die sabbat moes kos insamel of

voorberei nie [Eks 16: 4-5, 16, 22-26, 29-30]. Hulle moes alles op

dieselfde dag opgebruik en mog niks laat oorstaan tot die

volgende dag nie [vs 19], anders sou dit wurms inkry en sleg word,

behalwe op die sabbat [vs 20, 24].

Vanaf ‘n maand na die uittog uit Egipte totdat hulle by die grens

van die land Kanaän gekom het, het die volk Israel elke dag

manna geëet – veertig jaar lank [vs 35]. Op die dag veertig jaar

na die uittog, net nadat hulle die Jordaan oorgetrek het, het die

volk by Gilgal hul eerste pasga gevier. Die dag daarna het hulle

vir die eerste keer van die land Kanaän se oes geëet. Die

17

volgende dag het die manna opgehou (letterlik staan daar: ge-

sabbat) [Jos 5: 10-12]. Ons weet nie wat die manna was nie. Daar

is al probeer om ‘n natuurlike verklaring daarvoor te gee. Sulke

pogings is tot mislukking gedoem as mens in ag neem dat die volk

[wat uit honderdduisende, indien nie miljoene nie persone

bestaan het] vir 40 jaar elke dag manna geëet het. Dis was ‘n

wonderwerk wat nie op natuurlike wyse verklaar kan word nie.

Lesse van die manna

Wat was die Here se doel met die manna?

Eerstens natuurlik om Sy genade aan Sy volk te bewys deur hulle

vir 40 jaar lank kos te gee in ‘n woestyn waar daar beslis nie

voldoende kos vir soveel mense was nie.

Maar die Here het ander bedoelings ook daarmee gehad. In sy

afskeidsrede tot die volk Israel net voordat die Here hom sou

wegneem, lig Moses ‘n sluier oor wat God se bedoeling met die

manna was. Die Here het die volk met opset laat honger ly om

hulle te beproef of hulle aan Hom gehoorsaam sou wees. Hy het

hulle toe manna gegee om te eet sodat hulle sou verstaan dat

die mens nie van brood alleen lewe nie, maar van alles wat uit die

mond van die Here uitgaan [Deut 8: 3, 16]. Sodoende sou hulle

besef dat hulle elke dag van God afhanklik sou wees en nie op

eie krag sou vertrou nie [vs 17].

Maar die volk het nie na die Here geluister nie en nie op Hom

vertrou om hulle elke dag hul brood te gee nie. Party het daarvan

laat oorbly tot die volgende oggend [Eks 16: 20]. Ander weer het,

nadat hulle ‘n dubbele porsie op die sesde dag ontvang het,

steeds op die sabbat uitgegaan om manna bymekaar te maak

[vs 27]. Beide hierdie oortredings het die volk se ongeloof

geïllustreer en Moses baie kwaad gemaak [vs 20, 28]. Die Here

straf die oortreders deur wurms te stuur in manna wat tot die

volgende dag bewaar was [vs 20]. Christus het ons later hierdie

daaglikse afhanklikheid van God vir ons versorging weer geleer,

wanneer Hy ons leer bid: “Gee ons vandag (of elke dag) ons

daaglikse brood” (Matt 6: 11; Luk 11: 3).

18

Die eentonige dieet van manna het die volk nie aangestaan nie

[Num 21: 5 – ons siel walg van ellendige kos]. Na ‘n jaar begin

hulle moeg word vir die eentonige spyskaart van manna en

verlang na vis en die verskeidenheid groentesoorte wat hulle in

Egipte geëet het [Num 11: 4-6]. Hulle versoek God in hul hart deur

voedsel te vra na hul sin [Ps 78: 18]. Dan straf die Here hulle met ‘n

oormaat van kwartels wat tot baie se dood lei [Num 11: 31-34].

Die manna moes ook dien tot gedagtenis aan die Here se

versorging van Sy volk. Moses het vir Aäron beveel om een gomer

manna [die dagporsie vir een persoon] in ‘n kruik te gooi en dit

voor die Ark van die Getuienis in die tabernakel neer te sit om vir

die nageslag bewaar te word sodat hulle die brood kon sien wat

die Here die volk in die woestyn laat eet het [Eks 16: 32-34].

Wanneer die skrywer van die brief aan die Hebreërs ‘n beskrywing

van die tabernakel gee, lees ons dat dit ‘n goue kruik was waarin

die manna gebêre was [Heb 9: 4]. Die twee bekende psalms wat

die verbondstrou van die Here besing, verwys albei na die

geskiedenis van die manna. In Psalm 78 sing Asaf dat God die

deure van die hemel oopgemaak het en manna op die volk Israel

laat reën het en koring van die hemel aan hulle gegee het. Die

volk het die brood van die engele geëet; God het hulle volop

padkos gegee [Ps 78: 23-25]. Ook die digter van die bekende

Psalm 105 sing dat God die volk versadig het met hemelbrood [Ps

105: 40]. Na die terugkeer uit ballingskap vier die Jode vir die

eerste keer sedert Josua weer die loofhuttefees. Later die maand

hou hulle ‘n vas- en biddag om hulle sondes te bely. Tydens dié

geleentheid staan agt Leviete op die verhoog en gee aan die

volk ‘n les uit die geskiedenis. Hulle verwys onder andere na die

Here se versorgende hand oor die volk toe Hy hulle brood uit die

hemel laat eet het. Ondanks hul hardnekkige verset teen God,

het die Here het die manna nie uit hulle mond teruggehou nie en

het Hy hulle veertig jaar lank in die woestyn versorg [Neh 9: 15, 20-

21].

19

Christologiese perspektief

Die volk Israel se reis deur die woestyn het in baie opsigte

simboliese betekenisse. Wanneer die Satan die Here Jesus in die

woestyn wil versoek om brood van klippe te maak om sy honger

te stil, haal Jesus Moses se bogenoemde woorde aan: Die mens

sal nie van brood alleen lewe nie, maar van elke word wat deur

die mond van God uitgaan [Matt 4: 4; Luk 4: 4].

Nog belangriker is wanneer Jesus Christus die geskiedenis van die

manna op Homself van toepassing maak in sy preek wat volg op

die eerste vermeerdering van die brode. Die Jode vra ‘n teken en

sê dat God die manna as brood uit die hemel aan hul voorvaders

gegee het. Dit was vir hulle ‘n baie belangrike teken. Dan pas

Jesus dit op Homself toe en sê: Ek is die brood van die lewe. Die

Israeliete het manna geëet en gesterwe. Maar wie na Hom kom,

sal nooit weer honger word nie maar lewe tot in ewigheid. Die

manna in die woestyn was dus afskaduwing van die ware brood

van die lewe wat sou kom in die vorm van die Seun van God. Die

brood wat Hy sou gee, is sy eie lewe [Joh 6: 30-58]. Hierna verwys

die brief van Christus aan die gemeente Pergamus: Aan hom wat

oorwin, sal Ek gee om te eet van die verborge manna. Die

gelowiges sal deel hê aan die ewige brood van die lewe, naamlik

Christus. Die verborge dui op die geestelike, hemelse karakter van

die manna, in teëstelling met die aardse karakter van die manna

in die woestyn [Openb 2: 17].

Watter openbaring van God se troue versorging van sy

verbondsvolk kry ons nie in die geskiedenis van die

wonderbaarlike voorsiening van daaglikse manna aan die volk

Israel vir veertig jaar lank. En watter diepe betekenis kry dit nie in

die Brood van die Lewe, ons Saligmaker Jesus Christus.

Br Seakle Godschalk

20

SKARLAKEN - DIE SAP VAN DIE COCHENILLE

Cochenille is vir baie van ons plaasmense nie onbekend nie. Hierdie

insek van die dopluisfamilie val veral blare van turksvye aan en kan

later die hele plant doodmaak. Vir boere wat turksvye as veevoer

aanplant, kan dit ‘n groot pes wees. Vir omgewingsbewaarders wat

die doringturksvy as indringerplant moet beheer, is dit ‘n bondgenoot,

wat hulle selfs aktief versprei. Veral in die Ooskaap waar doringturksvye

duisende vierkante kilometers ingedring het en met die inheemse veld

kompeteer, sien mens baie turksvye wat erg met cochenille besmet is

en op pad is om dood te gaan.

Wat minder bekend is, is dat die cochenille ook dikwels in die Bybel

voorkom. Nie dat mens die woord ‘cochenille’ sal aantref nie. Maar

die sap van die cochenille, Coccus ilicis, word gebruik as die kleurstof

“skarlaken”. Die Griekse woord wat in die Bybel as skarlaken vertaal

word, kokkinos, het in Engels “cochineal’ geword. In Arabies word

hierdie insek kirmiz genoem wat weer gelei het tot die Engelse woord

“crimson”, wat die bloedrooi kleur van skarlaken aandui.

Cochenille word volop op eikebome [‘holm oak trees’] in Palestina

aangetref (Jes 44: 14). Ongeveer 400 000 insekte word benodig om

een kilogram kleurstof te vervaardig. Dus was dit ‘n duur produk. Tog

was dit nie heeltemal so duur soos purper wat spesiaal vanaf Tirus

ingevoer moes word en nie plaaslik vervaardig kon word nie. Daarom

is dit vir ‘n groter verskeidienheid doeleindes aangewend. Skarlaken is

veral gebruik om wol te kleur. Dit was een van drie basiese

kleurstowwe wat in die Bybelse tyd gebruik was, naamlik purper,

skarlaken en bloupers of hemelsblou [“hiasint”].

Die tabernakel en die tempel. Skarlaken is vir dieselfde doel as en

gewoonlik saam met purper gebruik.

Reiniging. Bykomend hiertoe is dit egter ook vir reinigingsdoeleindes

gebruik. Tydens die reiniging van ‘n melaatse en sy huis is onder

andere skarlakendraad gebruik [Lev 14: 4, 6, 49-52], terwyl

skarlakendraad ook gebruik was tydens die offer van die rooi koei as

sondoffer in Num 19:6. Heb 9: 19-22 beskryf vir ons dat skarlaken ook in

die algemeen vir reiniging van die volk gebruik was.

21

Merk van draad. Skarlaken was ook gebruik om gekleurde draad te

maak om bepaalde sake te merk. Tydens die geboorte van die

tweeling van Tamar word ‘n bloedrooi [skarlaken gekleurde] draad om

die hand van die baba wat eerste sy hand uitgesteek het, gesit [Gen

38: 28 en 30]. Ragab hang ‘n skarlaken gekleurde draad by haar

venster uit om aan die verspieders te wys waar sy bly [Jos 2: 18 en 21].

Hierdie gewone gebruik van skarlaken gekleurde draad bevestig ook

vir ons dat dit nie heeltemal so kosbaar as purper was nie.

Koninklike en ryksmansklere. Behalwe talle plekke waar purper en

skarlaken saam genoem word [sien vorige artikel oor purper], sing

Dawid in sy klaaglied by Saul en Jonatan se dood dat Saul die dogters

van Israel met skarlaken weelderig beklee het [2 Sam 1: 24]. Jeremia

kla dat “die wat op purper en skarlaken gedra is, nou die ashope

omarm” om daarmee die ellende en verarming van die volk aan te dui

[Klaagl 4: 5]. Hy sê ook dat al sou Juda skarlaken klere aantrek en haar

mooi maak, dit tevergeefs is - haar minnaars versmaad haar [Jer 4: 30].

Die dapper manne wat teen Ninevé sal optrek, is in skarlaken gekleed

[Nahum 2: 3]. Let ook daarop dat in Matt 27: 28 en Luk 23: 11 die

mantel wat die soldate om Jesus se skouers gegooi het, as skarlaken

aangedui word terwyl dit in Markus en Johannes as purper aangedui

word. Dit het egter dieselfde betekenis - naamlik dat dit koninklike

eerbetoon simboliseer.

Simbool van sonde. Jesaja gebruik die bloedrooi kleur van skarlaken

on die sonde van die volk aan te dui in kontras met die wit van sneeu

as hulle sondes afgewas en vergewe is [Jes 1: 18].

Bloedrooi lippe. Salomo vergelyk die bloedrooi lippe van sy bruid met

skarlaken band [Hoogl 4: 3].

Net soos purper was skarlaken duur en’n gesogte kleurstof. Dit is vir ‘n

verskeidenheid doeleindes soortgelyk as purper aangewend, maar het

ook bykomend spesifieke simboliese betekenis gehad - veral sonde en

die reiniging daarvan. Ons sien dus dat die Here ook hierdie natuurlike

produk gebruik om Sy openbaring te verryk. Dink weer eens hieraan as

u cochenille op turksvye sien!

Seakle Godschalk

22