โครงงานวชา IS

เรอง ปากกาไวทบอรดจากสารสกดธรรมชาต

ผจดทำา

นายธนกฤต ฟกนาค เลขท 2นางสาวไอรณ อมรเมตตาจต เลขท

12นางสาวอรกช จาบจวบสนธ เลขท 13นางสาวนภสรพ สนทรนนท เลขท 17นางสาวมนสว รกขชาต เลขท

19ชนมยธยมศกษาปท 5

ครทปรกษาโครงงาน

ครพรรณภา กลนจนทร

โรงเรยนสตรอางทอง

สารบญ

หนา

เกยวกบโคงงาน 1

บนท 1 2

บทท 2 5

บทท 318

บรรณานกรม21

เกยวกบโครงงาน

เรอง ปากกาไวทบอรดจากสารสกดธรรมชาต

ผจดทำา นายธนกฤต ฟกนาค เลขท 2 นางสาวไอรณ อมรเมตตาจต เลขท 12 นางสาวอรกช จาบจวบสนธ เลขท 13 นางสาวนภสรพ สนทรนนท เลขท 17 นางสาวมนสว รกขชาต เลขท 19 ชนมยธยมศกษาปท 5

ครทปรกษาโครงงาน ครพรรณภา กลนจนทร

โรงเรยนสตรอางทอง

1

บทท 1

บทนำา

ความเปนมาและความสำาคญ

ในปจจบนปญหามลพษและฝนไดเพมมากขนอยางรวดเรว จากการสงเกตของคณะผจดทำาไดสงเกตเหนวาในโรงเรยนมการใชปากกาไวทบอรดเปนจำานวนมาก ซงในนำาหมกมสารเคมทเปนอนตราย บางรายอาจแพไดหากสมผสกบนำาหมกโดยตรง และเปนอนตรายตอระบบหายใจหากสดดมตดตอกนเปนเวลานาน อกทงเมอเขยนทงไวบนกระดานนานๆ จะลบออกไดยาก ทางคณะผจดทำาไดเลงเหนถงความสำาคญตอสขภาพและตองการลดปญญามลพษจากสารเคมทอยในนำาหมก

คณะผจดทำาจงคดทำาปากกาไวทบอรดจากสารสกดธรรมชาต โดยนำาดอกอญชน ดอกกระเจยบ ขมน และถาน ทหาไดทวไปในชมชนและทองตลาด ซงมราคาไมแพงและไมเปนอนตรายตอรางกาย รวมทงยงมความเขมขนพอทจะสามารถนำามาทำานำาหมกในปากกาไวทบอรดได

วตถประสงค

1.เพอศกษาและเปรยบเทยบความเขมขนของสารทใชทำาปากกาไวทบอรด

2.เพอประดษฐปากกาไวทบอรดจากธรรมชาต

2

3.ตองการลดมลพษทางเคมจากปากกาไวทบอรดทอาจเกดอนตรายตอรางกาย

สมมตฐาน

วสดธรรมชาตทสามารถนำามาสกดสนำามาทำานำาหมกไวทบอรดได

ขอบเขตของการศกษา

วสดธรรมชาตทใชทำานำาหมกคอ ดอกอญชน ดอกกระเจยบ ขมน และถาน

แผนการดำาเนนงาน

1.1 สถานทดำาเนนงาน

-โรงเรยนสตรอางทอง

1.2 วธการดำาเนนงาน

-เลอกหวของานวจยเพอนำาเสนออาจารยทปรกษา

-ศกษาคนควา และรวบรวมขอมลทเกยวของในการทำาปากกาไวทบอรดจากธรรมชาต

-ศกษาวสดธรรมชาตทสามารถนำามาทำานำาหมก

-จดทำาโครงรางงานวจยเสนออาจารยทปรกษา

-ทำาปากกาไวทบอรดจากธรรมชาต

ขนตอนการดำาเนนงาน ระยะเวลาการดำาเนนงานพ.ย.

ธ.ค.

ม.ค.

ก.พ.

พ.ค.

ม.ย.6

ก.ค.

ส.ค.

ก.ย.6

3

61 61 62 62 62 2 62 62 21.เลอกหวของานวจยเพอนำาเสนออาจารยทปรกษา2.ศกษาคนควา และรวบรวมขอมลทเกยวของในการทำาปากกาไวทบอรดจากธรรมชาต3.ศกษาวสดธรรมชาตทสามารถนำามาทำานำาหมก4.จดทำาโครงรางงานวจยเสนออาจารยทปรกษา5.ทำาปากกาไวทบอรดจากธรรมชาต6.จดทำาโครงงานปากกาไวทบอรดจากธรรมชาต

-จดทำาโครงงานปากกาไวทบอรดจากธรรมชาต

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1.ไดนำาวสดจากธรรมชาตมาใชใหเกดประโยชน

2.ลดมลพษ และสารเคมทใชทำาปากกาไวทบอรด

3.ลดคาใชจายในการซอปากกาไวทบอรด

4

นยามศพท

1.ปากกาไวทบอรดจากธรรมชาต หมายถง ปากกาไวทบอรดทนำาหมกทำามาจากสารสกดจากวสดธรรมชาต เชน ดอกอญชน ถาน เปนตน

2.ความเขมขนของหมก หมายถง ปรมาณสารทมอยในสารละลาย ความเจอจางของนำาหมกและการตดสของหมกเมอใชงาน

บทท 2

เอกสารทเกยวของ

ในการจดทำาโครงงานเรอง ไวทบอรดจากสารสกดธรรมชาตน ผจดทำาไดศกษาและรวบรวมเอกสารทเกยวของ ดงตอไปน

1.หมกปากกา

5

2.สสกดจากธรรมชาต

2.1.ดอกอนชญ

2.2.กระเจยบ

2.3.ขมน

2.4.ใบเตย

3.สารกนบด

4.อนตรายจากปากกาไวทบอรดทวไป

5.งานวจยทเกยวของ

1.หมกปากกา

ปากกา เปนสงทมนษยใชกนมาตงแตสมยโบราณ เชน ปากกาขนนก จนมาถงปจจบน ทหมกปากกามใหเลอกใชหลายประเภทตามความถนดของผใชหรอลกษณะงานเขยน และ หมกปากกา แตละแบบกมองคประกอบทางเคมทแตกตางกน หมกปากกาทกแบบตองผานเขาสกระบวนการผลตทเรยกวา หมกแหง ซงใชองคประกอบ “ ” 3 สวน 

สวนท 1 คอสวนตวทำาละลาย สวนนจะชวยหลอลนทำาใหหมกปากกาเหลวมากขน โดยใช Glycol ether และ Allopathic alcohol นำามาผสมกน ใหทำาปฏกรยาทอณหภมสงกวา 180 องศาเซลเซยล และเนองจากตองใชอณหภมในการหลอมเหลวสง จงทำาใหหมกปากกาเสถยรมากในอณหภมหอง

สวนท 2 คอตวเนอส หรอ pigment เปนสงททำาใหหมกปากกามสสนตางๆ  pigment ม 2 แบบคอแบบท 1 เปนสารประกอบอนนทรย ซงเปนแรธาตมาจากธรรมชาต  สจะตดทนนาน แมโดนแสงแดด แตมขอเสยคอ กระบวนการทำาใชเวลานานและคอนขางยงยาก แบบท 2 เปน

สารประกอบอนทรย จงมสวนประกอบของคารบอน ไฮโดรเจน ออกซเจน หมกปากกาแบบน สหมกจะมความชดกวาแบบอนนทรย สวนขอเสยคอ ถาหมกโดนแสงแดดบอยๆ สจะซดจางลง

สวนท 3 คอ สารเตมแตง เปนสวนททำาใหปากกาแตละชนดแตกตางกน เกดลกษณะเฉพาะของปากกาแตละแบบ ขนอยกบผผลตวาตองการปากกาชนดใด เชน ปากกาลกลน ปากกาไวทบอรด ปากกาคอแรงหรอปากกาจมหมก ปากกาหมกซม ปากกาหมกเจล ปากกาเคม ปากกาไฮไลท และปากกาโรลเลอรบอล

สารเคมทใชทำาหมกปากกาทกชนด เปนสารทอนตรายไมควรนำาเขาปากหรอสดดมโดยตรง เพราะหมกปากกามสารไซลน ใชเปนทนเนอรหรอสารละลายในหมก ถาเขาสรางกายไดทางผวหนงและทางเดนหายใจ สงผลกบรางกายไดหลายระดบ  ตงแตมนงง ปวดศรษะ คลนไส อาเจยน ระคายเคองดวงตา นำามกไหล ทำาลายเยอบโพรงจมก ถาสดไอของสารไซลนไปปรมาณมากพอจะไปกดระบบประสาทสวนกลาง ทำาใหชา ออนเพลย เบออาหาร ทองอด ความจำาเสอม และนกอาจจะเปนเหตผลททำาไมโรงเรยนสมยประถมของเรา บงคบใหเปลยนจากใชดนสอเปนปากกาแทนตอนชนประถมศกษาปท 4 เนองจากถาเดกอายนอยเกนไป จะมความเสยงไดรบอนตรายจากหมกปากกาเพราะความรเทาไมถงการณ เชน นำาปากกาเขาปาก เปนตน

2.สสกดจากธรรมชาต

2.1.ดอกอญชน

อญชน (Butterfly Pea) จดเปนพชผก และพชสมนไพรประเภทไมเลอยทนยมนำามาใชประโยชนในหลายดาน เนองจากประกอบดวยสารเคมท

มสรรพคณทางยาหลายดาน โดยเฉพาะสวนดอก เชน ฤทธตานเซลลมะเรง ตานสารอนมลอสระ ตานการอกเสบ ตานเชอไวรส และแบคทเรย เปนตน

– ชอวทยาศาสตร : Clitoria ternatea Linn.

– วงศ : Leguminosea

– ตระกล : Leguminosae

– ตระกลยอย : Papilionoideae

– ถนกำาเนด : ประเทศอนเดย ปานามา และหมเกาะโมลกกะ

– ชอสามญ : Clitoria, Butterfly Pea และ Blue Pea

– ชอไทยพนเมอง : ทกภาคเรยก อญชน บางพนทเรยก องจน แดงชน และเอองชน

– ตางประเทศ : สากลเรยกตามชอสามญ ประเทศซดาน เรยก kordofan pea, ประเทศบราซล เรยก cunha (Brazil), ประเทศฟลปปนส เรยก pokindangอญชน เปนพชทมตนกำาเนดในแถบอเมรกาใต ปลกทวไปในเขตรอน ลกษณะของดอกอญชนจะมสขาว สฟา สมวง สวนตรงกลางดอกจะมสเหลอง และรปทรงคลายหอยเชลล มสรรพคณทเปนเอกลกษณเฉพาะตว เพราะมสารทชอวา  แอนโทไซยานน “ ” (Anthocyanin) ซงมหนาทไปชวยกระตนการไหลเวยนของโลหต ทำาใหเลอดไปเลยงสวนตาง ๆ ไดดมากขน

อญชนมเอกลกษณโดดเดนอยทสสนของดอก สามารถออกดอกไดตลอดทงป โดยทวไปจะเปนสนำาเงนเขม เมอคนนำาออกมาจะไดเปนสฟา แตยงพบดอกสขาว มวง และฟา ตามสายพนธ การออกดอกจะออกเปนดอกเดยว รปทรงคลายกบฝาหอยเชลล อยกนเปนคตามซอกใบ มกลบดอก 5 กลบ เมอดอกบานสมบรณเตมทแลวจะมความยาวตงแต 2-4 เซนตเมตร ปลาย

7

ดอกเวาเปนแอง ตรงกลางดอกเปนสเหลอง มทงแบบดอกซอนและดอกลา โดยทดอกซอนจะมกลบดอกทขนาดเทากน แตหากเปนดอกชนเดยว กลบชนนอกจะใหญกวากลบชน

2.2.กระเจยบแดง

กระเจยบแดง (Roselle) เปนพชลมลกอายปเดยว นยมปลกสำาหรบนำาดอกมาใชประโยชนหลก ไดแก นำาดอกมาตมเปนนำากระเจยบ สวนอนๆรองลงมา ไดแก ใบ และยอดออนนำามาปรงอาหาร สของดอกใชเปนสผสมอาหาร และเครองดม เปนตน

ชอวทยาศาสตร : Hibiscus sabdariffa Linn.วงศ : Malvaceaeชอสามญ : Roselle, Rosella,Jamaica Sorrel, Red Sorrel

กระเจยบแดง มถนกำาเนดในประเทศซดาน และแถบประทศในทวปแอฟรกา พบบนทกการปลกในไทยครงแรกเมอป พ.ศ. 2510 โดยกรมประชาสงเคราะหไดนำากระเจยบแดงพนธซดานเขามาปลกทนคมสรางตวเอง อ.พระพทธบาท จ.สระบร (เกษม, 2545)(1) มชออนๆ เชน กระเจยบ กระเจยบแดง กระเจยบเปรยว (ภาคกลาง และทวไป), สมเกงเคง, ผกเกงเคง, สมป, สมพอเหมาะ, สมตะเลงเครง (ภาคเหนอ)

ลกษณะทางพฤกษศาสตร

1. ลำาตน และราก กระเจยบแดง มลกษณะลำาตนเปนทรงพม สงประมาณ 1-2.5 เมตร ขนาดลำาตนประมาณ 1-2 ซม. แตกกงกานตงแตโคนตน ตนออนมสเขยว เมอแก ลำาตน และกงมสแดงมวง เปลอกลำาตนบางเรยบ สามารถลอกเปนเสนได

2. ใบ ใบกระเจยบแดง เปนใบเดยว ออกเรยงสลบตามความสงของกง มลกษณะคลายปลายหอก ยาวประมาณ 7-13 ซม. มขนปกคลม

8

ทงดานบนดานลาง ปลายใบแหลม โคนใบมน สวนปลายเวาลกคลายนวมอ 3 นว หรอเปน 5 แฉก ระยะหางระหวางแฉก 0.5-3 ซม. ลกประมาณ 3-8 ซม. มเสนใบ 3-5 เสน เสนใบดานลางนนเดน มตอมบรเวณโคนเสนกลางใบ 1 ตอม มหใบเปนเสนเรยวยาว 0.8-1.5 ซม. ใบทมอายนอย และใบใกลดอกจะมขนาดเลกรปไข

ใบกระเจยบแดงบางพนธจะไมมแฉก มลกษณะโคนใบมน และเรยวยาวจนถงปลาย มกานใบมแดงมวงเหมอนสของกง เสนใบดานลางนนชด

3. ดอก ดอกกระเจยบแดงออกเปนดอกเดยว ดอกแทงออกตามซอกใบตงแตโคนกงถงปลายกง ดอกมกานดอกสน สแดงมวง ดอกมกลบเลยง ประมาณ 5 กลบ หมดอกบนสด มขนาดใหญ มลกษณะอวบหนา มสแดงเขมหมดอก และกลบรองดอก ทเปนกลบดานลางสด มขนาดเลก 8-12 กลบ มสแดงเขม กลบทง 2 ชนดน จะตดอยกบดอกจนถงตดผล และผลแก ไมมรวง ดอกเมอบานจะมกลบดอกสเหลองหรอสชมพออนหรอสขาวแกมชมพ บรเวณกลางดอกมสเขม สวนของดอกมสจางลง เมอดอกแกกลบดอกจะรวง ทำาใหกลบรองดอก และกลบเลยงเจรญขนมาหม

4. ผล ผลกระเจยบแดงเจรญจากดอก ถกหมอยดานในกลบเลยง ลกษณะเปนรปไข กลมร ยาวประมาณ 2.5 ซม. มจงอยสนๆ มขนสเหลองปกคลม

2.3.ขมนชน

ชอสมนไพร           ขมน

ชอวทยาศาสตร Curcuma longa Linn.

ชอวงศ           ZINGIBERACEAE

ชอพอง           Curcuma domestica Valeton

ชอองกฤษ        Turmeric

ชอทองถน        ขมนแกง  ขมนชน  ขมนหยอก  ขมนหว  ขมน  ตายอ  สะยอ หมน

ลกษณะทางพฤกษศาสตร

          ไมลมลก มเหงาใตดน เนอในสเหลองอมสม มกลนหอม ใบออกเปนรศมตดผวดน รปหอกแกมขอบขนาน ดอกออกเปนชอ ทรงกระบอก แทงออกจากเหงา  มใบประดบรปหอก  สเขยวออนหรอสขาว เรยงซอนกน รองรบดอกยอยแตละดอก กลบเลยงเชอมตดกนเปนรปทอ มขน กลบดอกสขาว โคนเชอมตดกนเปนทอยาวปลายแยกเปน 3 แฉก เกสรเพศผลกษณะคลายกลบดอก ยอดเกสรเพศเมยรปปากแตร รงไขม 3 ชอง แตละชองมไขออน 2 ใบ

 สวนทใชเปนยาและสรรพคณ

          - เหงาใตดนบดเปนผง     รกษาแผล แมลงกดตอย กลากเกลอน ปองกนและรกษาแผลในกระเพาะอาหาร    รกษาอาการทองเสย

 สารสำาคญทเชอวาเปนสารออกฤทธ หรอสารทใชประเมนคณภาพของสมนไพร

-turmerone, curcumin และอนพนธของ curcumin เปนสารออกฤทธปองกนและรกษาแผลในกระเพาะอาหาร

 สรรพคณทางยา

ขมนชนนอกจากทจะมคณคาทางอาหารแลว กยงถอเปนพชทมคณคาทางยาอกดวย ซงชาวไทยนยมนำาสวนตางๆ มาใชเปนยาเพอบรรเทาอาการทเกดขนรบรางกาย โดยสามารถดรายละเอยดไดดงน

9

เหงา : เหงารสฝาดหวานเอยด ใชสำาหรบแกอาการไขเรอรง ผอมเหลอง แกโรคผวหนง แกเสมหะและโลหต แกทองรวง สมานแผล แกธาตพการ ขบผายลม แกผนคน ขบกลนและสงสกปรกในรางกาย คมธาต หยอดตาแกตาบวม ตาแดง นำาคนจากเหงาสดทาแกแผลถลอก แกโรคผวหนงผนคน ลดอาการอกเสบ ทำาใหผวพรรณผดผอง นำามาอดเมดทำาเปนยารกษาอาการทองอดทองเฟอ ธาตพการ อาหารไมยอย กระเพาะอาหารออนแอ รกษาแผลในกระเพาะอาหาร แกทองรวง แกบด ผงขมน : (นำาเหงาแหงมาบดเปนผง) นำามาเคยวกบนำามนพช ทำานำามนใสแผลสด ขมนสด : (ใชเหงาสดลางใหสะอาด) ตำากบดนประสวเลกนอย ผสมนำาปนใสพอกบาดแผลและแกเคลดขดยอก เผาไฟ ตำากบนำาปนใส รบประทานแกทองรวง แกบด

2.4.เตยหอม

เตย (Pandom wangi) หรอบางครงเรยก เตยหอม เปนพชทนยมใบมาใชประโยชนทางดานอาหารมาก เนองจากใบมกลนหอมออนคลายขาวใหม ซงชวยปรบแตงกลนของอาหารใหนารบประทานขน รวมถงนำามนหอมระเหยจากใบยงใชประโยชนในทางยา และความสวยความงามไดดวย

วงศ : Pandanaceaeชนด : P. amaryllifolius Roxb.ถนกำาเนด : ประเทศไทย และแถบประเทศมาลายชอวทยาศาสตร : Pandanus amaryllifolius Roxb.ชอพองวทยาศาสตร : Pandanus ordorus Ridl.ชอสามญ : Pandom wangi

ชนด และการแพรกระจาย

10

1. เตยมหนาม หรอมกเขาใจวา เปนเตยตนตวผ หรอทเรยกวา ตนลำาเจยก หรอ เตยทะเลลำา ตนออกดอก และดอกมกลนหอม ไมนยมนำาใบมาทำาอาหาร แตนยมใชดอกมาประกอบอาหาร รวมถงนำาใบใชในการจกสาน

2. เตยไมมหนาม หรอมกเขาใจวา เปนเตยตนตวเมย หรอทเรยกวา เตย หรอ เตยหอม มลำาตนเลกกวาเตยหนาม ไมมดอก นยมนำามาคนเอานำาสำาหรบใชประกอบอาหารหรอทำาขนมหวาน

ใบ

ใบเตย แตกออกเปนใบเดยวดานขางรอบลำาตน และเรยงสลบวนเปนเกลยวขนตามความสงของลำาตน ใบมลกษณะเรยวยาวเปนรปดาบ ปลายใบแหลม สเขยวสด ใบชเฉยงแนบไปกบลำาตน แผนใบเปนมน กวางประมาณ 2-3 เซนตเมตร ยาวประมาณ 30-50 เซนตเมตร แผนใบ และขอบใบเรยบ แผนใบดานลางมสจางกวาดานบน มเสนกลางใบลกเปนแองตนๆตรงกลาง ใบนสงกลนหอมตลอดเวลา เพราะมนำามนหอมระเหย และสาร ACPY

ประโยชนเตย

1. ใบเตยนำามาบด และคนแยกนำา กอนนำาไปผสมทำาขนมหรอของหวานตางๆ เชน ขนมเปยกปน ขนมชน เปนตน เนองจากใหสเขยวสด และใหกลนหอมเปนธรรมชาต

2. นำาใบเตยมา 5-10 ใบ บดคนผสมนำา และกรองแยกนำาออก กอนนำามาตมอน พรอมกบเตมนำาตาลลงเลกนอยตามความหวานทตองการ เรยกวา นำาใบเตย

3. ใบเตยนำามาหอทำาขนมหวาน เชน ขนมตะโก

4. ใบนำามามดรวมกน ใชสำาหรบวางในหองนำา หองรบแขกเพอใหอากาศมกลนหอม ชวยในการดบกลน

11

5. ใบเตยสดนำามายดหมอน ชวยใหมกลนหอม

6. ใบนำามาสกดนำามนหอมระเหยทเรยกวา Fragrant Screw Pine ใหกลนหอมออนๆ มประโยชนในดานอาหาร เครองสำาอาง และยา

7. สารสกดจากใบเตยนำามาใชเปนสารแตงกลนบหร

8. ใบเตยสดนำามาสบเปนชนเลกๆ นำาไปตากแดดใหแหง กอนใชชงเปนชาดม

9. นำามนหอมระเหยจากเตยนำาไปเปนสวนผสมของนำายาปรบอากาศ

10. สารสกดจากใบเตยนำาไปเคลอบขาวสารทไมมกลนหอม หลงจากนำามาหงแลวจะชวยใหมกลนหอม

11. สารสกดจากใบเตยใชเปนสารปองกนการหนของอาหาร นำามนปาลม และผลตภณฑอาหารสตว

12. สารสกดจากใบเตยใชเปนสวนผสมของเครองสำาอาง ครมทาผว

13. นำาคนใบเตยนำามาผสมทำาแซมพ สบ หรอ ครมนวด

14. นำามนหอมระเหยใบเตยใชเปนสวนผสมทางยา

15. ใบเตยสดนำามามดเปนกำา ใชขดถพน ชวยใหพนเงางาม และมกลนหอม

16. ใบเตยสด นำามามดรวมกบดอกไมอนๆ ใชสำาหรบถวายหรอบชาพระ

สรรพคณเตย/ใบเตย

- แกการเปนไข ชวยใหรางกายสดชน ชวยฟ นฟรางกายจากอาการบาดเจบหรอ–

หลงจากการหายปวย แกอาการทองอด –

อาหารไมยอย แกรอนใน – แกกระหายนำา – แกออนเพลย – ชวยขบปสสาวะ – บำารงหวใจ ชกำาลง – ดบพษไข – รกษาโรคหด – รกษาโรคสกใส – แกโรคผวหนง – ชวยลดระดบนำาตาลในเลอดได – บรรเทาอาการอาหารไมยอย – แกอาการทองอด – ลดความดนเลอด – ชวยกระตนใหหวใจเตนปกต–

นำามนหอมระเหยจากใบเตย

– แกอาการหนาทองเกรง แกปวดตามขอ และกระดก – ชวยใหผอนคลาย ลดอาการปวดหว แกโรคลมชก – ลดอาการเจบคอ ลดอาการอกเสบในลำาคอ–

ราก และลำาตนเตย

– ใชบำารงหวใจ รกษาโรคเบาหวาน–– ทำาใหคอชมชน แกกระหายนำา– แกขบเบาพการ ชวยขบปสสาวะ– ชวยละลายกอนนวในไต

– แกหนองใน– แกพษโลหต– แกกลามเนอออนเพลย

3.สารกนบด

สารกนบดหรอวตถกนเสย เปนสารเคมทใชสำาหรบการถนอมอาหารหรอยดอายอาหารทำาใหสามารถเกบถนอมอาหารใหไดนานขน สารนทำาหนาทออกฤทธยบยงการเจรญเตบโตของจลนทรยหรอทำาลายจลนทรยชนดตางๆทเปนสาเหตทำาใหอาหารบดเนา

การบดเนาของอาหารสวนใหญเกดจากการเตบโตของจลนทรยชนดตางๆ อาท เชอแบคทเรย เชอรา และ fungi ทำาใหอาหารเกดการยอยสลาย แยกสวน เปลยนส สญเสยความหนด เหมนหน เกดกาซ และมกลนเหมน

กลไกการทำางาน

สารกนบดหรอวตถกนเสยออกฤทธควบคมการเจรญเตบโตของจลนทรยหรอทำาลายสวนใดสวนหนงหรอทกสวนของเซลลจลนทรย โดยมกลไก ดงน1. ทำาลายผนงเซลลของจลนทรย สารกนบดสามารถออกฤทธแทรกซม และทำาลายเซลลของจลนทรยสวนใดสวนหนงหรอเซลลทงหมด ทำาใหจลนทรยหยดการเตบโต และตายได

2. หยดการทำางานเอนไซมของจลนทรย โดยออกฤทธทำาใหเอนไซมชะงกหรอทำาใหประสทธภาพการทำางานของเอนไซมทปลอยออกมายอยอาหารของจลนทรยเสยไป

13

3. ผลตอสารพนธกรรมของจลนทรย โดยออกฤทธทำาลายหรอทำาใหสารพนธกรรมของจลนทรยเสอมสภาพ เชน สาร RNA และ DNA สงผลตอการหยดชะงกของกระบวนการแบงเซลลหรอทำาใหเซลลมรปแบบทผดปกตไปไมสามารถดำารงชพตอไปได

ชนดสารกนบดหรอวตถกนเสย1. กรดอนทรย

กรดอนทรยถอเปนสารกนบดทนยมใชในอาหารมากทสด โดยเฉพาะอาหารทมรสเปรยว เชน นำาผลไม แยม และเยลล เปนตน กรดเหลาน ไดแก กรดอะซตรก กรดเบนโซอก กรดโพรพออนก กรดซอรบก รวมถงเกลอของกรดชนดตางๆ และพาราเบนส

สารจำาพวกกรดทกชนดเมอรางกายไดรบเขาไปจะถกขบถายออกทางปสสาวะภายใน 12-24 ชวโมง เชน กรดเบนโซอก (benzoic acid) เมอไดรบเขารางกายจะถกขบออกมารวมกบไกลซนเกดเปนกรดฮพเพยวรก (hippuric acid) และบางสวนรวมกบ glucuronic acid

การรบประทาน sodium benzoate 0.5 กรม/วน พบวา มเกดความเปนพษตอรางกาย

14

2. เกลอซลไฟต และซลเฟอรไดออกไซดเกลอซลไฟต และซลเฟอรไดออกไซดถอเปนสารกนบดทรจก และใชกนมาตงแตสมยโบราณทนยมใชในผลตภณฑผก และผลไมอบแหง รวมถง ไวน นำาหวาน และเครองดมตางๆ เมอเตมเกลอซลไฟต และซลเฟอรไดออกไซดในอาหารทมนำาจะละลายนำา และเกดเปนกรดซลฟรก ซงเปนกรดทชวยยบยง และทำาลายเชอจลนทรยไดเปนอยางด

3. สารประกอบไนไตรต และไนเตรตไนไตรต และไนเตรตทใชเปนสารกนบดในปจจบนถอวาไมเปนทนยม และเปนสารตองหามของกระทรวงสาธารณสข แตกอนมกใชเปนสวนผสมททำาใหเกดสของเนอสตว ประสทธภาพของสารเหลาน พบวา เพยงแคชวยยบยง และชลอการเตบโตของจลนทรยเทานน อกทงไมสามารถยบยงการสรางสปอรของจลนทรยบางชนดได และจะทำางานไดดในสภาพทเปนกรดตำาเทานน

ประสทธภาพสารกนบดหรอวตถกนเสย1. ชนดของสารกนบด เนองจากสารกนบดหรอวตถกนเสยแตละชนดมคณสมบตในการตานการเตบโต และทำาลายจลนทรยไดแตกตางกน

2. ความเขมขนของสารกนบด ประสทธการปองกนการบดจะแปรผนตามปรมาณความเขมขนของสารกนบดทใช แตปรมาณการใชทมากเกนความจำาเปนในการยบยง และทำาลายจลนทรยยอมมโทษทอาจเปนพษตอผบรโภคได ดงนน การใชสารกนบดจงตองใสในปรมาณจำากดตามประกาศของกระทรวงสาธารณสข

3. ชนด จำานวน อายของจลนทรยทปนเป อน หากจำานวนจลนทรยมจำานวนมากจำาเปนตองใชสารกนบดมากกวา 1 ชนด หรอใชในปรมาณทเพมขน หากเปนชนดของจลนทรยททนตอสารกนบดโดยทวไปจำาเปนตองสารสาร

15

กนบดชนดพเศษทสามารถยบยงได หากจลนทรยอยในชวงอายมาก มความออนแอยอมสามารถใชสารกนบดไดอยางมประสทธภาพ

4. อณหภม อณหภมมผลตอประสทธภาพของสารกนบด โดยเฉพาะอณหภมของอาหารขณะใสผสมสารกนบด หากมอณหภมรอนเกนไปจะทำาใหเกดการทำาลายสารกนบดหรอทำาใหเกดการเปลยนแปลงได รวมถงการเกบรกษาอาหารหลงใชสาร หากสมผสความรอนมากยอมทำาใหประสทธภาพของสารกนบดลดลงเชนกน

5. องคประกอบ โดยพจารณาองคประกอบของสารกนบดตอสภาพความเปนกรด-ดาง ถอเปนปจจยทสำาคญทสดในการพจารณาปรมาณสารกนบดทตองใช โดยพจารณาประสทธภาพความเปนกรดของสารทไมมการแตกตว

4.อนตรายจากปากกาไวทบอรด

  การเรยนการสอนของครในยคกอนหนานจะใชชอลกและกระดานดำาเปนสำาคญ แตการใชชอลกเขยนกระดานดำากจะทำาใหเกดฝนละอองของผงชอลกเกดขน เมอหายใจเอาฝนละอองของ.ผงชอลกเขาสรางกายเปนเวลานาน ๆ กจะทำาใหเกดอนตรายตอสขภาพขนได โดยจะทำาใหเกดการระคายเคองของระบบทางเดนหายใจหรอเกดหลอดลมอกเสบ จงไดมการเปลยนจากกระดานดำามาเปนไวทบอรดและใชปากกาเคมแทนการใชชอลก เนองจากใชไดงายและสะดวก รวมทงไมเกดฝนละอองอกดวย เรยกปากกานวา ปากกาไวทบอรด ดงนนหองเรยนของครยคใหมจงมไวทบอรดและปากกาไวทบอรดเขามาแทนทกระดานดำาและชอลก แตใครจะทราบบางวาการใชปากกาไวทบอรดกกอใหเกดอนตรายตอสขภาพรางกายอยางมากเชนกน

16

          เมอไมนานมาน นายกำาจด รามกล ผอำานวยการสำานกโรคจากการประกอบอาชพและสงแวดลอม กรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข ไดใหขอมลวาการใชปากกาไวทบอรดในหองเรยนทมระบบระบายอากาศไมดกอาจเปนอนตรายตอสขภาพได เนองจากในปากกาไวทบอรดมสารเคมไตรคลอโรเอธลน (trichloroethylene) อยดวย สารนระเหยไดงายและมกลนฉน หากสดดมเปนเวลานานจะมผลทำาใหเกดภาวะการสรางเมดเลอดแดงและเมดเลอดขาวลดลง จงปวยเปนโรคโลหตจาง นอกจากนยงใหไขกระดกทำางานผดปกตจนอาจเกดเปนมะเรงขนมาเรยกวา มะเรงไขกระดก          ตามปกตแลว ในระบบมาตรฐานสากลกำาหนดใหในสถานททำางานจะตองมไตรคลอโรเอธลนไมเกน 10 พพเอม (ppm)หรอ 10 สวนในหนงลานสวน สำาหรบหองเรยนทใชปากกาไวทบอรดกสามารถปองกนอนตรายจากไตรคลอโรเอธลนไดดวยการปรบปรงระบบการระบายอากาศในหองเรยนใหมการอากาศหมนเวยนไดดมากขน ในกรณของหองเรยนปรบอากาศทก ๆ 1 ชวโมงจะตองเปดระบายอากาศเปนเวลา 10 นาทเพอระบายไตรคลอโรเอธลนออกไป อยางไรกตาม ถาหากคร นกเรยนหรอสถานศกษาสงสยวาในหองเรยนทใชปากกาไวทบอรดจะมไตรคลอโรเอธลนเกนมาตรฐานหรอไมกทำาไดโดยแจงใหเจาหนาทสำานกโรคจากการประกอบอาชพและสงแวดลอม กรมควบคมโรค ไดเขาไปตรวจสอบไดในทกวนราชการ

          เนองจากการใชปากกาไวทบอรดมความเสยงตออนตรายตอสขภาพดงกลาวแลว ทกทานจงตองใชปากกาไวทบอรดอยางระมดระวง โดยเฉพาะครทใชปากกาไวทบอรดในการเรยนการสอนตองใหความระมดระวงมากยงขน นอกจากจะทำาใหตนเองเสยงตออนตรายแลว ยงทำาใหผเรยนกมความเสยงตออนตรายไดเชนกน จงขอใหครทใชปากกาไวทบอรดทกทานไดจดหองเรยนใหมการระบายอากาศทดเพอจกไดลดปรมาณ

ของไตรคลอโรเอธลนใหอยในระดบไมเกนมาตรฐาน ถาทำาไดเชนนจะชวยใหทงครและนกเรยนมความปลอดภยจากการใชปากกาไวทบอรดมากยงขน

5.งานวจยทเกยวของ

อนตรายจากการใชปากกาไวทบอรดรองศาสตราจารยบญญต สขศรงามภาควชาจลชววทยา คณะวทยาศาสตร

มหาวทยาลยบรพา

         การเรยนการสอนของครในยคกอนหนานจะใชชอลกและกระดานดำาเปนสำาคญ แตการใชชอลกเขยนกระดานดำากจะทำาใหเกดฝนละอองของผงชอลกเกดขน เมอหายใจเอาฝนละอองของผงชอลกเขาสรางกายเปนเวลานาน ๆ กจะทำาใหเกดอนตรายตอสขภาพขนได โดยจะทำาใหเกดการระคายเคองของระบบทางเดนหายใจหรอเกดหลอดลมอกเสบ จงไดมการเปลยนจากกระดานดำามาเปนไวทบอรดและใชปากกาเคมแทนการใชชอลก เนองจากใชไดงายและสะดวก รวมทงไมเกดฝนละอองอกดวย เรยกปากกานวา ปากกาไวทบอรด ดงนนหองเรยนของครยคใหมจงมไวทบอรดและปากกาไวทบอรดเขามาแทนทกระดานดำาและชอลก แตใครจะทราบบางวาการใชปากกาไวทบอรดกกอใหเกดอนตรายตอสขภาพรางกายอยางมากเชนกน          เมอไมนานมาน นายกำาจด รามกล ผอำานวยการสำานกโรคจากการประกอบอาชพและสงแวดลอม กรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข ไดใหขอมลวาการใชปากกาไวทบอรดในหองเรยนทมระบบระบายอากาศไมดกอาจเปนอนตรายตอสขภาพได เนองจากในปากกาไวทบอรดมสารเคมไตรคลอโรเอธลน (trichloroethylene) อยดวย สารนระเหยไดงายและมกลนฉน หากสดดมเปนเวลานานจะมผลทำาใหเกดภาวะการสรางเมดเลอด

17

แดงและเมดเลอดขาวลดลง จงปวยเปนโรคโลหตจาง นอกจากนยงใหไขกระดกทำางานผดปกตจนอาจเกดเปนมะเรงขนมาเรยกวา มะเรงไขกระดก          ตามปกตแลว ในระบบมาตรฐานสากลกำาหนดใหในสถานททำางานจะตองมไตรคลอโรเอธลนไมเกน 10 พพเอม (ppm)หรอ 10 สวนในหนงลานสวน สำาหรบหองเรยนทใชปากกาไวทบอรดกสามารถปองกนอนตรายจากไตรคลอโรเอธลนไดดวยการปรบปรงระบบการระบายอากาศในหองเรยนใหมการอากาศหมนเวยนไดดมากขน ในกรณของหองเรยนปรบอากาศทก ๆ 1 ชวโมงจะตองเปดระบายอากาศเปนเวลา 10 นาทเพอระบายไตรคลอโรเอธลนออกไป อยางไรกตาม ถาหากคร นกเรยนหรอสถานศกษาสงสยวาในหองเรยนทใชปากกาไวทบอรดจะมไตรคลอโรเอธลนเกนมาตรฐานหรอไมกทำาไดโดยแจงใหเจาหนาทสำานกโรคจากการประกอบอาชพและสงแวดลอม กรมควบคมโรค ไดเขาไปตรวจสอบไดในทกวนราชการ          เนองจากการใชปากกาไวทบอรดมความเสยงตออนตรายตอสขภาพดงกลาวแลว ทกทานจงตองใชปากกาไวทบอรดอยางระมดระวง โดยเฉพาะครทใชปากกาไวทบอรดในการเรยนการสอนตองใหความระมดระวงมากยงขน นอกจากจะทำาใหตนเองเสยงตออนตรายแลว ยงทำาใหผเรยนกมความเสยงตออนตรายไดเชนกน จงขอใหครทใชปากกาไวทบอรดทกทานไดจดหองเรยนใหมการระบายอากาศทดเพอจกไดลดปรมาณของไตรคลอโรเอธลนใหอยในระดบไมเกนมาตรฐาน ถาทำาไดเชนนจะชวยใหทงครและนกเรยนมความปลอดภยจากการใชปากกาไวทบอรดมากยงขนดวย

บทท 3

วธดำาเนนการวจย

18

วธการดำาเนนงาน การทำานำาหมกสนำาเงน, สเขยว, สแดง, สเหลอง

วธการทำานำาหมกจากสธรรมชาต อปกรณ1. สนำาเงน (ดอกอญชน 100 กรม), สเขยว (ใบเตย 100 กรม),

สแดง (กระเจยบ 100 กรม), สเหลอง(ขมนชน 100 กรม)2. เอทานอล (เอนทลแอลกอฮอลล) 720 มลลตร3. กลเซอรน 90 มลลตร4.สารกนบด5.นำา6. Hot plate 7. หมอตม8. สำาล9. แทงปากกาไวทบอรดเกาทไมใชแลว10. หลอดหยด11. พายยาง12. ผาขาวบาง

ตารางท 1 วธการทำานำาหมกจากสธรรมชาตสนำาเงน สเขยว สแดง สเหลอง

1. นำาดอกอญชน 100 กรม ตำาใหละเอยด2. จากนนนำามาใสหมอ3. ใสเอทานอล 240 มล.และสารกนบด 30

1. นำาใบเตย 100 กรม ตำาใหละเอยด2. จากนนนำามาใสหมอ3. ใสเอทานอล 240 มล.และสารกนบด 30 มก.

1. นำากระเจยบ 100 กรม ตำาใหละเอยด2. จากนนนำามาใสหมอ3. ใสเอทานอล 240 มล.และสารกนบด 30 มก.

1. นำาขมนชน 100 กรม ตำาใหละเอยด2. จากนนนำามาใสหมอ3. ใสเอทานอล 240 มล.และสารกนบด 30 มก.

มก.4. ตงลงไปใน Hot plate ตงท 5. ระยะเวลาในการตม 2 นาท6. แลวนำามาทงไวใหเยน จะทำาใหสเขมขน เอทานอลจะเขาไปทำาปฏกรยากบพชทตมไวทำาใหสออกมามากขน7. กรองกากออกจากนำาหมก8. นำานำาหมกใสหลอดดดแลวนำาไปใสลงในไสหมกปากกา9. ทดลองเขยน และทดลองลบ

4. ตงลงไปใน Hot plate ตงท 5. ระยะเวลาในการตม 2 นาท6. แลวนำามาทงไวใหเยน จะทำาใหสเขมขน เอทานอลจะเขาไปทำาปฏกรยากบพชทตมไวทำาใหสออกมามากขน7. กรองกากออกจากนำาหมก8. นำานำาหมกใสหลอดดดแลวนำาไปใสลงในไสหมกปากกา9. ทดลองเขยน และทดลองลบ

4. ตงลงไปใน Hot plate ตงท 5. ระยะเวลาในการตม 2 นาท6. แลวนำามาทงไวใหเยน จะทำาใหสเขมขน เอทานอลจะเขาไปทำาปฏกรยากบพชทตมไวทำาใหสออกมามากขน7. กรองกากออกจากนำาหมก8. นำานำาหมกใสหลอดดดแลวนำาไปใสลงในไสหมกปากกา9. ทดลองเขยน และทดลองลบ

4. ตงลงไปใน Hot plate ตงท 5. ระยะเวลาในการตม 2 นาท6. แลวนำามาทงไวใหเยน จะทำาใหสเขมขน เอทานอลจะเขาไปทำาปฏกรยากบพชทตมไวทำาใหสออกมามากขน7. กรองกากออกจากนำาหมก8. นำานำาหมกใสหลอดดดแลวนำาไปใสลงในไสหมกปากกา9. ทดลองเขยน และทดลองลบ

ประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจย

ครในโรงเรยนสตรอางทอง จำานวน 60 คน สมกลมตวอยางมา 30 คน โดยเลอกครทใชปากกาไวทบอรดกลมสาระละ 3 คน จำานวน 10 กลมสาระ

เครองมอทใชในการวจย - ประเภทเครองมอทใชในการวจย

19

สรางแบบประเมนประสทธภาพการใชนำาหมกปากกาไวทบอรดจากสธรรมชาต ประกอบดวย 3 สวน

- วธการสรางและการตรวจสอบคณภาพ

สวนท 1 เปนขอมลพนฐานจำานวน 2 ขอ สวนท 2 เปนการประเมนประสทธภาพการใชนำาหมกปากกาไวท

บอรดจากสธรรมชาต จากแบบสอบถาม 5 ระดบ จำานวน 5 ขอสวนท 3 ขอเสนอแนะเกยวกบการประเมนประสทธภาพการใช

นำาหมกปากกาไวทบอรดจากสธรรมชาตหลงจากนนนำาเครองมอใหครทปรกษาโครงการตรวจสอบ คอ

ครพรรณภา กลนจนทรเมอครตรวจเรยบรอยแลวจงนำาไปเกบขอมลการเกบรวบรวมขอมล

นำาปากกาไวทบอรดทใชนำาหมกจากสธรรมชาตไปใหกลมตวอยางทดลองใช และประเมนประสทธภาพการใชนำาหมกปากกาไวทบอรดจากสธรรมชาต

ใชสถต รอยละและคาเฉลย

สถตทใชในการวเคราะห

เกณฑในการใหคะแนนของแบบประเมนประสทธภาพ 1. วธการตรวจใหคะแนนจากแบบสอบถามมาตราสวนประมาณคา

เปน 5 ระดบตามแบบของลเดอรท ดงน เหนดวยมากทสด มคาคะแนนเทากบ 5

เหนดวยมาก มคาคะแนนเทากบ 4เหนดวยปานกลาง มคาคะแนนเทากบ 3เหนดวยนอย มคาคะแนนเทากบ 2

การวเคราะห

20

เหนดวยนอยทสด มคาคะแนนเทากบ 12. เกณฑและความหมายในการเทยบเทยมคาเฉลย (x) คณะผ

ประเมน ใชเกณฑของเบสทดงนคาเฉลย 5.00 – 4.51 ความหมาย มากทสด

4.50 – 3.51 ความหมาย มาก3.50 – 2.51 ความหมาย ปานกลาง2.50 – 1.51 ความหมาย นอย

1.50 – 1.00 ความหมาย นอยทสด

ระยะเวลาและแผนการดำาเงนงานวจย

- ใชเวลา 1 เดอน ในการจดทำาหมกปากกาไวทบอรด

งบประมาณทใชในงานวจย

- ใชงบประมาณ ประมาณ 500 บาท

บรรณานกรม

พชรดา .(2561).โครงงานวทยาศาสตร เรอง หมกไวทบอรดจากธรรมชาต.[ออนไลน].เขาถงไดจาก :https://www.slideshare.net/nunjimmie/ss-31430296 . 20 ธ.ค.2561ธาน วงษนช. (2557).สารเคมในชวตประจำาวน. [ออนไลน].เขาถงไดจาก : http://taneeart.blogspot.com/. 20 ธ.ค.2561 อญชน.[ออนไลน].เขาถงไดจาก .https://th.wikipedia.org/wiki.10 ธ.ค.2561

21

ขมน.[ออนไลน].เขาถงไดจาก.http://www.medplant.mahidol.ac.th/pubhealth/curcuma.html .20 ธ.ค.2561

เตยหอม.[ออนไลน].เขาถงไดจาก. https://th.wikipedia.org/wiki . 20 ธ.ค.2561

กระเจยบ.[ออนไลน].เขาถงไดจาก.https://th.wikipedia.org/wiki . 20 ธ.ค.2561

กระเจยบ.[ออนไลน].เขาถงไดจาก.https://health.kapook.com/view78814.html . 20 ธ.ค.2561

รองศาสตราจารยบญญต สขศรงาม ภาควชาจลชววทยา คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยบรพา.27 เม.ย.2555.อนตรายจากการใชปากกาไวทบอรด.[ออนไลน].เขาถงไดจาก.http://www.uniserv.buu.ac.th/forum2.23 ก.พ.2562

อาจารยจราภรณ สรสณห รศ.ดร.ประพนธ ปนศโรดม คณะอตสาหกรรมเกษตร สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง.2556.สารกนบด.[ออนไลน].เขาถงไดจาก. https://www.fostat.org .24 ก.พ.62