_51

รายงานวจย

การบรหารโครงการเทคโนโลยสารสนเทศ

Information Technology Project Management

ผศ.ดร. วราภรณ จรชพพฒนา

คณะสถตประยกต

ตลาคม ๒๕๕๑

สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร ๑๑๘ ถนนเสรไทย คลองจน บางกะป กรงเทพมหานคร ๑๐๒๔๐ ประเทศไทย โทร : ๖๖๒-๓๗๕-๘๙๗๒ โทรสาร: ๖๖๒-๓๗๔-๒๗๕๙ E-mail : [email protected] © ๒๕๕๑ โดยสถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร สงวนสทธ : การคดลอก การจดเกบไวในระบบทจะเรยกกลบมาใชใหม หรอ

การสงผานในรปแบบใด หรอวธการใด ไมวาทางไฟฟา เครองกล การถายสาเนา การอดเสยง หรอวธการอนใด ตองขออนญาตจาก สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

ยกเวน การนาเสนอทประชมทางวชาการและนาไปตพมพเผยแพรในวารสารทางวชาการทงในประเทศและตางประเทศ และการเผยแพรอน ๆ ทไมใชการหาผลประโยชนเชงพาณชย

ขอความและความคดเหนใดในสงพมพฉบบน เปนของผเขยน/คณะวจย มใช

ของสถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตรขอสงวน

สทธทจะไมรบผดชอบตอความเสยหายทเกดขนกบบคคลหรอทรพยสนอนเปนผล

มาจากสงใดในรายงานฉบบน

การบรหารโครงการเทคโนโลยสารสนเทศ Information Technology Project Management

อนาคตขององคการขนอยกบความสามารถในการใชเทคโนโลยสารสนเทศทองคการทวการ

ลงทนอยางมากมาย แตจากผลการดาเนนการกลบพบวาสวนใหญโครงการเทคโนโลยสารสนเทศไม

ประสบความสาเรจตามทองคการคาดหวง ถงแมวาสถานการณจะดขนเรอยๆ กตาม การทสถานการณ

ดขนเนองจากองคการใหความสาคญกบการบรหารโครงการ ดงนน จงสงผลใหเกดความตองการ

ผจดการโครงการทมความสามารถมากขน

สถาบนการศกษาตางๆ ไดบรรจวชา การบรหารโครงการเทคโนโลยสารสนเทศ ไวในหลกสตร

ทางดานเทคโนโลยสารสนเทศ แตตาราการบรหารโครงการสวนใหญจะเนนทางดานบรหาร วศวกรรม

และเศรษฐศาสตร สวนตาราภาษาไทยสาหรบการบรหารโครงการเทคโนโลยสารสนเทศมนอยมาก

ผเขยนจงไดเรยบเรยงตารา ”การบรหารโครงการเทคโนโลยสารสนเทศ” ตามแนวทางการบรหาร

โครงการทกาหนดโดย Project Management Institute (PMI) สถาบนแหงนไดกาหนดวาคนทจะเปน

ผจดการโครงการทมความสามารถตองมความร 9 ดานคอ การบรหารการบรณาการ การบรหาร

ขอบเขต การบรหารเวลา การบรหารคาใชจาย การบรหารคณภาพ การบรหารทรพยากรมนษย การ

บรหารความเสยง การบรหารการสอสาร และการบรหารการจดซอจดจาง ตาราเลมนจงเรยบเรยงตาม

องคความรดงกลาว

ในการเรยบเรยงตาราเลมน ผเขยนขอขอบคณ สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร ท

สนบสนนคาใชจาย คณะกรรมการสงเสรมการวจยของสถาบนทเหนความสาคญของตาราและใหความ

เหนชอบ ผอานตนฉบบทใหขอเสนอแนะทเปนประโยชน

ผเขยนหวงวาตารา “การบรหารโครงการเทคโนลยสารสนเทศ” เลมนจะเปนประโยชน

สาหรบนกศกษาสาขาการจดการระบบสารสนเทศ วทยาการคอมพวเตอร เทคโนโลยสารสนเทศ และ

สาขาอนทเกยวของในมหาวทยาลยตางๆ รวมทงบคคลทเกยวของกบการบรหารโครงการเทคโนโลย

สารสนเทศในองคการทงภาครฐและเอกชน

คณะสถตประยกต วราภรณ จรชพพฒนา

สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาตร ตลาคม 2551

หนา

คานา

1 บทนา 1.1 สาเหตความลมเหลวของโครงการ 1-1

1.2 ความหมายของโครงการ 1-2

1.3 ความหมายของการบรหารโครงการ 1-4

1.4 บทบาทของผจดการโครงการ 1-6

1.5 ซอฟตแวรจดการโครงการ 1-9

1.6 สรป 1-10

คาถามทายบท 1-10

2 การบรหารโครงการและบรบทเทคโนโลยสารสนเทศ 2.1 บทนา 2-1 2.2 วธการเชงระบบ 2-1 2.3 ตวแบบวงกลมสามวงสาหรบการบรหารโครงการ 2-2 2.4 ความเขาใจองคการ 2-3 2.5 การบรหารผมสวนไดเสย 2-10 2.6 ขนตอนโครงการและวงจรชวตของโครงการ 2-11 2.7 วงจรชวตการพฒนาซอฟตแวร 2-13 2.8 วงจรชวตของโครงการกบวงจรชวตการพฒนาซอฟตแวร 2-14 2.9 กลมกระบวนการบรหารโครงการ 2-14 2.10 บรบทของโครงการเทคโนโลยสารสนเทศ 2-20 2.11 สรป 2-21 คาถามทายบท 2-22

3 การบรหารการบรณาการ 3.1 บทนา 3-1 3.2 การวางแผนเชงกลยทธ และการเลอกโครงการ 3-2 3.3 พฒนาเอกสารสทธโครงการ 3-11 3.4 กาหนดขอบเขตงานเบองตน 3-12

หนา 3.5 แผนการบรหารโครงการ 3-12 3.6 การปฏบตงานโครงการ 3-18 3.7 การตดตามและการควบคมงานโครงการ 3-20 3.8 การควบคมการเปลยนแปลงแบบบรณาการ 3-20 3.9 การปดโครงการ 3-26 3.10 สรป 3-27 คาถามทายบท 3-27

4 การบรหารขอบเขตโครงการ 4.1 บทนา 4-1 4.2 การวางแผนขอบเขต และแผนการบรหารขอบเขต 4-2 4.3 การกาหนดขอบเขต และขอกาหนดขอบเขตโครงการ 4-5 4.4 การสรางโครงสรางจาแนกงาน 4-8 4.5 การทวนสอบขอบเขต 4-15 4.6 การควบคมขอบเขต 4-16 4.7 สรป 4-18 คาถามทายบท 4-18

5 การบรหารเวลาโครงการ 5.1 บทนา 5-1 5.2 การกาหนดกจกรรม 5-2 5.3 การเรยงลาดบกจกรรม 5-3 5.4 การประมาณการทรพยากรกจกรรม 5-7 5.5 การประมาณการชวงระยะเวลากจกรรม 5-8 5.6 การพฒนาตารางเวลา 5-10

5.6.1 แผนภมแกนต 5-10 5.6.2 วธเสนทางวกฤต 5-13 5.6.3 การจดตารางเวลาหวงโซวกฤต 5-23 5.6.4 เทคนคการทบทวนและการประเมนผลการทางาน: เทคนค PERT 5-28

5.7 การควบคมตารางเวลา 5-31 5.8 สรป 5-33 คาถามทายบท 5-34

หนา 6 การบรหารคาใชจายโครงการ

6.1 บทนา 6-1

6.2 การบรหารคาใชจายโครงการคออะไร 6-1

6.3 การประมาณการคาใชจาย 6-2

6.3.1 เทคนคและเครองมอสาหรบการประมาณการคาใชจาย 6-2

6.3.2 การประมาณการขนาดของซอฟตแวรดวยฟงกชนพอยท 6-4

6.3.3 การประมาณการแรงงานดวยวธโคโคโม 6-19

6.3.4 ปญหาทพบโดยทวไปของการประมาณการคาใชจายดานเทคโนโลย

สารสนเทศ

6-40

6.3.5 ตวอยางการประมาณการคาใชจาย 6-41

6.4 การทางบประมาณคาใชจาย 6-47

6.5 การควบคมคาใชจาย 6-48

6.6 สรป 6-54


7 การบรหารคณภาพโครงการ 7.1 บทนา 7-1

7.2 การบรหารคณภาพคออะไร 7-1

7.3 การวางแผนคณภาพ 7-2

7.4 การประกนคณภาพ 7-4

7.5 การควบคมคณภาพ 7-5

7.6 เครองมอ และเทคนคสาหรบการควบคมคณภาพ 7-6

7.6.1 เครองมอพนฐานสาหรบการควบคมคณภาพ 7-6

7.6.2 การสมตวอยางเชงสถต 7-11

7.6.3 ซกสซกมา 7-11

7.6.4 การทดสอบและการทวนสอบ 7-15

7.7 การบรหารคณภาพสมยใหม 7-17

7.7.1 การบรหารคณภาพของเดมมง 7-17

7.7.2 การบรหารคณภาพของจราน 7-20

7.7.3 ครอสบ และขอบกพรองเปนศนย 7-21

หนา

7.7.4 อชคาวาและวงกลมคณภาพ 7-23

7.7.5 มาตรฐานไอเอสโอ 7-24

7.8 ตววด 7-24

7.9 ตวแบบวฒภาวะความสามารถแบบบรณาการ 7-32

7.9.1 ตวแบบทเปนตวแทนแบบขนตอน 7-33

7.9.2 ตวแบบทเปนตวแทนแบบตอเนอง 7-37

7.10 การปรบปรงคณภาพโครงการเทคโนโลยสารสนเทศ 7-41

7.11 สรป 7-43


8 การบรหารทรพยากรมนษยโครงการ

8.1 บทนา 8-1

8.2 ทฤษฎในการบรหารคน 8-2

8.2.1 ทฤษฎการจงใจ 8-2

8.2.2 ทฤษฎอานาจและอทธพลของธรรมเฮยนและไวลมอน 8-6

8.2.3 ทฤษฎการปรบปรงประสทธผลของโควย 8-8

8.3 การวางแผนทรพยากรมนษย 8-10

8.3.1 ผงโครงสรางโครงการ 8-10

8.3.2 การมอบหมายงานใหกบทมงานยอย 8-13

8.3.3 ตารางการมอบหมายความรบผดชอบ 8-15

8.3.4 แผนการบรหารกาลงพลและแผนภมแทงทรพยากร 8-15

8.4 การไดทมงาน 8-16

8.4.1 การคดเลอกสมาชกทมงาน 8-16

8.4.2 การมอบหมายงานใหกบสมาชก 8-18

8.4.3 การบรรจทรพยากร 8-21

8.4.4 การจดระดบทรพยากร 8-22

8.4.5 การกาหนดตารางเวลาการใชทรพยากรภายใตขอจากดดานทรพยากร 8-24

8.5 การพฒนาทมงานโครงการ 8-25

8.6 การบรหารทมงาน 8-28

8.7 สรป 8-30

หนา


9 การบรการการสอสารโครงการ 9.1 บทนา 9-1 9.2 การวางแผนการสอสาร 9-2 9.3 การกระจายสารสนเทศ 9-4 9.4 การรายงานการปฏบตงาน 9-9 9.5 การบรหารผมสวนไดเสย 9-10 9.6 ขอเสนอแนะสาหรบการปรบปรงการสอสารโครงการใหดขน 9-11 9.7 สรป 9-19 คาถามทายบท 9-20

10 การบรหารความเสยงโครงการ 10.1 บทนา 10-1 10.2 การวางแผนบรหารความเสยง 10-2 10.3 ประเภทของความเสยงทางเทคโนโลยสารสนเทศ 10-4 10.4 การระบความเสยง 10-7 10.5 การวเคราะหความเสยงเชงคณภาพ 10-11 10.6 การวเคราะหความเสยงเชงปรมาณ 10-17 10.7 การวางแผนตอบสนองความเสยง 10-20 10.8 การควบคมและตดตามความเสยง 10-22 10.9 สรป 10-23 คาถามทายบท 10-24

11 การบรหารการจดซอจดจาง 11.1 บทนา 11-1 11.2 การวางแผนการซอและการไดมา 11-2 11.3 การวางแผนการทาสญญา 11-8 11.4 การรองขอคาตอบจากผขาย 11-9 11.5 การเลอกผขาย 11-9 11.6 การบรหารสญญา 11-10

หนา 11.7 การปดสญญา 11-11 11.8 สรป 11-12 คาถามทายบท 11-13

12 การตดตงระบบ การปดโครงการและการประเมน 12.1 บทนา 12-1 12.2 การตดตงระบบสารสนเทศ 12-1 12.3 การปดโครงการ 12-4 12.4 การประเมนโครงการ 12-10 12.5 สรป 12-12 คาถามทายบท 12-14

13 การบรหารการเปลยนแปลง 13.1 บทนา 13-1 13.2 ธรรมชาตของการเปลยนแปลง 13-2 13.3 การวางแผนการบรหารการเปลยนแปลง 13-6 13.4 การจดการกบความขดแยงและการตอตาน 13-12 13.5 สรป 13-15 คาถามทายบท 13-17

บรรณานกรม ดชน

บทนา หนา 1-1

1.1 สาเหตความลมเหลวของโครงการ แสตนดสกรปไดทาการสารวจความคดเหนของผจดการโครงการเทคโนโลยสารสนเทศจานวน

365 คน โดยไดทารายงานผลการสารวจทเรยกวา CHAOS ในรายงานไดระบสาเหตความลมเหลวท

สาคญของโครงการม 5 สาเหตคอ

• การมสวนรวมของผใช ถาผใชมสวนรวม โอกาสทโครงการจะประสบความสาเรจมาก

ขน เนองจากผใชจะใหเวลากบทมงานเพอบอกความตองการ ชวยออกแบบสวน

ประสานกบผใช (user interface) ชวยทดสอบ รวมทงชวยทมงานในชวงการนาระบบ

ไปใชงาน

• การสนบสนนจากผบรหาร เนองจากการพฒนาระบบสารสนเทศตองเกยวของกบ

หลาย ๆ หนวยงาน จงตองมผบรหารทมตาแหนงสง คอยแกปญหาทอาจจะเกดขนได

• ความชดเจนของความตองการ การเขยนความตองการตองกาหนดขอบเขตของงาน

วามแคไหน เนองจากธรรมชาตของผใชเปลยนความตองการอยเรอย ๆ ความตองการ

เกดขนใหมอยเรอย ๆ ผจดการโครงการตองพจารณาวาการเปลยนแปลงทเกดขนตรง

นนเกนขอบเขตของงานหรอไม ถาความตองการเขยนไมชดเจนจะทาใหเกดปญหา

การโตแยง หรอเนองานอาจเพมขน ซงจะมผลใหโครงการไมสามารถปดได

• การวางแผนโครงการทเหมาะสม การวางแผนจะทาใหเรารวางานทตองทามอะไร

คาใชจาย ทรพยากรทตองการใช เวลาทตองเสรจ ใครรบผดชอบ งานไหนตองเกดขน

กอน ถาไมมการวางแผน จะมผลทาใหระยะเวลาของโครงการตองขยาย คาใชจาย

สงขน หรออาจทาใหโครงการตองยตกลางคน

• ความคาดหวงตอโครงการทสอดคลองกบสภาพความเปนจรง ทมงานจะตองไมสราง

ความคาดหวงของผใชทมตอโครงการเกนจรง เพราะถาสดทายแลวผใชพบวาระบบ

ไมสามารถทาไดอยางททมงานเคยพดไว จะทาใหผใชผดหวงอยางรนแรง และเกด

ความรสกตอตาน



การบรหารโครงการเปนวธการหนงทจะเพมโอกาสทโครงการจะประสบความสาเรจ เพราะ

เปนการนาเอาเครองมอตาง ๆ มาชวยในการกาหนดแผนการดาเนนโครงการ ตดตามงานททา การ

ประมาณคาใชจายและทรพยากรอยางเหมาะสม การบรหารโครงการมประโยชนดงน

• มการควบคมทด ทงทางดานการเงน บคลากร และทรพยากรอนๆ

• ความสมพนธกบลกคาดขน

• เวลาในการพฒนานอยลง

• คาใชจายตา

• ระบบงานมคณภาพและนาเชอถอ

• กาไรเพมขน

• ผลผลตเพมขน

• การประสานงานภายในทมดขน

• ขวญพนกงานดขน

1.2 ความหมายของโครงการ โครงการ หมายถง ความพยายาม (การกระทา) ชวคราวทใชเพอสรางผลตผล บรการหรอ

ผลลพธทมลกษณะพเศษ ไมเหมอนใคร โครงการมคณลกษณะดงน

• มวตถประสงค ทกโครงการควรมวตถประสงคทชดเจน เชน ตดตงเครองคอมพวเตอร

และซอฟตแวรเพอสนองตอบการสอบถามของลกคาใหเพมขนรอยละ 95

• มอตลกษณของตนเอง

• มระยะเวลา โครงการมเวลาเรมตนและสนสด

• พฒนาโดยวธการคอยๆ ทารายละเอยดเพมขน ในชวงแรกโครงการจะถกกาหนด

อยางกวางๆ เมอเวลาผานไปรายละเอยดของโครงการเรมชดเจน

• ใชทรพยากร ทรพยากรประกอบดวยคน ฮารดแวร ซอฟตแวร เงน และทรพยสนอนๆ

หลายโครงการเปนโครงการทเกยวของกบหลายหนวยงาน ซงตองการคนจาก

หนวยงานทเกยวของ หรอมาจากหนวยงานภายนอกองคการ

• มเจาของ หรอมผใหการสนบสนน โครงการทมผเกยวของหลายกลมควรมคนท

รบผดชอบหลก เพอกาหนดทศทาง ขอบเขตของงาน และสนบสนนดานการเงนกบ

โครงการ



• มความไมแนนอน เนองจากแตละโครงการมลกษณะเฉพาะ ไมเหมอนกน บางครงจง

เปนการยากทกาหนดวตถประสงคของโครงการใหชดเจน ประมาณระยะเวลาทใชใน

การทาโครงการ การกาหนดคาใชจายทงหมด บรษทผขายสนคาหรอบรการเลก

กจการ สมาชกขอลางานโดยไมมแผน สงเหลานคอ ความไมแนนอนทมอยในทก


โครงการมขอจากด 3 เรองคอ ขอบเขตของโครงการ เวลา และคาใชจาย ขอจากดนม

ผลกระทบตอความสาเรจของโครงการ

ขอบเขตของโครงการ: งานทโครงการตองทาคออะไร อะไรคอสงทลกคาหรอผสนบสนน

คาดหวงจากโครงการ

เวลา: เวลาทตองการใช ตารางเวลาของโครงการ

คาใชจาย: งบประมาณโครงการ

รปท 1.1 ความสมพนธระหวางขอจากดโครงการ (Schwalbe, 2007)

รปท 1.1 แสดงความสมพนธระหวางขอจากดโครงการ การบรหารขอจากดจงเปนการแลก

เปลยนระหวางขอบเขต เวลาและคาใชจายของโครงการเมอมการเปลยนแปลงขอจากดขอใดขอหนง จะ

สงผลกระทบตอขอจากดทเหลอ เชน ลดขอบเขตงานเพอใหสอดคลองกบเวลา และงบประมาณ

โครงการทกโครงการมความเสยง ผจดการโครงการตองตดสนใจวาขอจากดขอใดทสาคญทสด ถาเวลา

สาคญทสด ผจดการโครงการตองเปลยนขอบเขตของโครงการและคาใชจายเพอใหสอดคลองกบ

ตารางเวลา แตถาขอบเขตโครงการสาคญทสด ผจดการโครงการอาจตองปรบเวลาและคาใชจาย



รปท 1.2 สวนทเกยวของกบการบรหารโครงการ (ปรบปรงจาก Schwalbe, 2007)

1.3 บรหารโครงการคออะไร การบรหารโครงการคอ การประยกตความร ทกษะ เครองมอ และเทคนค เขากบกจกรรมของ

โครงการเพอใหงานออกมาตรงกบความตองการของโครงการ ผจดการโครงการตองอานวยความสะดวก

ใหกระบวนการทงหมดทางานใหตรงกบความตองการและความคาดหวงของผใชหรอลกคา รปท 1.2

แสดงสวนทเกยวของกบการบรหารโครงการซงประกอบดวยผมสวนไดสวนเสยกบโครงการ ความรการ

บรหารโครงการ เครองมอและเทคนคการบรหารโครงการ

• ผมสวนไดสวนเสยกบโครงการคอ บคคลทเกยวของ หรอไดรบผลกระทบจากกจกรรม

ตางๆ ของโครงการ รวมถงผสนบสนนโครงการ ทมงาน เจาหนาทสนบสนนลกคา ผใช

ผคา และแมแตผทอยตรงขามกบโครงการ

• ความรการบรหารโครงการเปนความรความสามารถทสาคญทผจดการโครงการตอง

พฒนา ความรนม 9 ดาน โดย 4 ดานเปนความรหลกในการบรหารโครงการ สวนอก

5 ดานเปนความรทสนบสนนการบรหารโครงการ ความรเหลานไดถกกาหนดโดย

สถาบนการบรหารโครงการ (Project Management Institute (PMI)) ซงเปนสถาบน

ทออกใบรบรองบคคลทผานการทดสอบความรทง 9 ดาน สถาบนไดออกแนวทางการ

บรหารโครงการทกาหนดความรทง 9 ดานในเอกสารทชอ PMBOK® Guide 2002

o ความรหลก ประกอบดวย

การบรหารขอบเขตโครงการ (project scope management) เปนการ

กาหนด และบรหารขอบเขตงานทงหมดทตองการเพอใหงานโครงการเสรจ

สมบรณ



การบรหารเวลาโครงการ (project time management) เปนการประมาณ

เวลาทตองการใชเพอใหงานเสรจสมบรณ พฒนาตารางเวลาโครงการ

และการควบคมใหโครงการเสรจตามเวลา

การบรหารคาใชจายโครงการ (project cost management) เปนการ

เตรยมและบรหารงบประมาณโครงการ

การบรหารคณภาพโครงการ (project quality management) เพอให

แนใจวาโครงการมคณภาพตามทไดกาหนด

o ความรทสนบสนนการบรหารโครงการ การบรหารการบรณาการโครงการ (project integration management)

เปนการประสานความรการบรหารโครงการทกดานเพอใหงานของ

โครงการสามารถทาออกมาพรอมกน ในเวลาทกาหนด

การบรหารทรพยากรมนษยโครงการ (project human resource

management) เปนความรทตระหนกถงการใชคนทเกยวกบโครงการ

อยางมประสทธผล

การบรหารการสอสารโครงการ (project communication management)

เกยวกบการสราง การรวบรวม การกระจาย การจดเกบขอมลโครงการ

การบรหารความเสยงโครงการ (project risk management) เปนการระบ

การวเคราะห การตอบสนองตอความเสยงทเกยวของกบโครงการ

การบรหารการจดซอจดจาง (project procurement management) เปน

การจดหาสนคาและบรการจากนอกองคการ

• เครองมอและเทคนคการบรหารโครงการเปนสงทชวยใหผจดการโครงการและทมงานทางานทเกยวกบความร 9 ดาน เครองมอและเทคนคทนยมใชในการบรหารเวลาคอ

แผนภมแกนต (Gantt chart) ผงเครอขายโครงการ (project network diagram) และ

การวเคราะหเสนทางวกฤต (critical path analysis) ตารางท 1.1 แสดงเครองมอและ

เทคนคทใชในความรการบรหารโครงการ 9 ดาน



ตารางท 1.1 เครองมอและเทคนคทใชในความรการบรหารโครงการ 9 ดาน (Schwalbe, 2007)

ความร เทคนคและเครองมอ การบรหารการบรณาการ วธการเลอกโครงการ ระเบยบวธการบรหารโครงการ การวเคราะหผมสวนไดเสย

เอกสารสทธโครงการ (project charters) แผนการบรหารโครงการ ซอฟตแวรการ

บรหารโครงการ คณะกรรมการควบคมการเปลยนแปลง การบรหารคอนฟกกรเรชน

การประชมทบทวนโครงการ ระบบการอนมตงาน

การบรหารขอบเขต ขอกาหนดขอบเขตโครงการ โครงสรางจาแนกงาน ขอกาหนดของงาน แผนการ

บรหารขอบเขต การวเคราะหความตองการ การควบคมการเปลยนขอบเขต

การบรหารเวลา แผนภมแกนต ผงเครอขายโครงการ การวเคราะหเสนทางวกฤต เทคนคการทบทวน

และประเมนผลการทางาน (PERT) ตารางเวลาโซหวงวกฤต การเรงรดเวลา

(crashing) เสนทางลด (fast track) การทบทวนหลกไมล (milestones)

การบรหารคาใชจาย มลคาปจจบน อตราผลตอบแทนจากการลงทน การวเคราะหการจายคนทน แฟม

ธรกจ (business case) การบรหารมลคาทไดรบ การบรหารกลมโครงการ (project

portfolio management) ประมาณการคาใชจาย แผนการบรหารคาใชจาย

ซอฟตแวรดานการเงน

การบรหารคณภาพ ซกสซกมา (six sigma) ผงควบคมคณภาพ ผงพาเรโต ผงกางปลา หรอ ผงอชคาวา

การตรวจสอบคณภาพ (quality audit) ตวแบบวฒภาวะ (maturity models)

วธการเชงสถต

การบรหารทรพยากรมนษย เทคนคการจงใจ การฟงอยางเหนอกเหนใจ (empathic listening) สญญาทมงาน

ผงการมอบหมายความรบผดชอบ แผนภมแบบแทงทรพยากร การจดระดบ

ทรพยากร การสรางทม

การบรหารการสอสาร แผนการบรหารการสอสาร การบรหารความขดแยง การเลอกสอการสอสาร

โครงสรางพนฐานการสอสาร รายงานสถานภาพ แมแบบ เวบไซตโครงการ

การบรหารการจดซอจดจาง การวเคราะหการทาหรอการซอ สญญา คารองขอขอเสนอโครงการ หรอขอเสนอ

ราคา การเลอกแหลงสนคาหรอบรการ การตอรอง การจดซอจดจางแบบ

อเลกทรอนกส

การบรหารความเสยง แผนการบรหารความเสยง ผงผลกระทบ/ความเปนไปได การจดลาดบความเสยง

การจาลองแบบมอนต คารโล (Monte Carlo simulation) การตดตามความเสยง

สบอนดบแรก

1.4 บทบาทของผจดการโครงการ บทบาทของผจดการโครงการในแตละองคการมความแตกตางกน แตบทบาททผจดการ

โครงการสวนใหญม ดงน



• กาหนดขอบเขตโครงการ

• กาหนดผมสวนไดสวนเสย ผตดสนใจและวธดาเนนการ

• พฒนารายละเอยดของงาน

• ประมาณเวลาทตองการ

• พฒนาผงการบรหารโครงการเรมแรก

• กาหนดทรพยากรและงบประมาณทตองการ

• ประเมนความตองการ

• ระบและประเมนความเสยง

• เตรยมแผนฉกเฉน

• กาหนดความพงพาระหวางกจกรรม

• กาหนดและตามรอยหลกไมลทวกฤต

• มสวนรวมในขนตอนการทบทวน

• ปกปองรกษาทรพยากรทจาเปน

• บรหารกระบวนการควบคมการเปลยนแปลง

• รายงานสถานภาพโครงการ

PMBOK® Guide 2002 ไดเสนอแนะวาผจดโครงการทดควรมทกษะทหลากหลาย โดยเฉพาะ

ในเรองตอไปน

• ความรการบรหารโครงการ

• ประยกตความร มาตรฐาน และกฎระเบยบ

• ความรสภาวะแวดลอมโครงการ ผจดการโครงการตองเขาใจการเปลยนแปลง และ

การทางานในองคการ สภาวะแวดลอมทางดานการเมอง และกายภาพ

• ความรและทกษะทวไปดานการบรหาร ผจดการโครงการควรเขาใจประเดนทสาคญท

เกยวของกบการบรหารดานการเงน บญช การจดซอจดจาง การตลาด สญญา การ

ผลต การกระจายสนคา การสงกาลงบารง (logistics) หวงโซอปทาน การวางแผนเชง

ยทธศาสตร การวางแผนเชงกลยทธ การบรหารการปฏบตงาน โครงสรางองคการ

การบรหารพฤตกรรมบคคล



• ทกษะทางดานมนษยสมพนธ ผจดการโครงการควรมทกษะดานการสอสารทม

ประสทธผล การมอทธพลเพอใหงานสาเรจ การเปนผนา การกระตน การตอรอง การ

จดการความขดแยง และการแกปญหา

มคาถามวา ผจดการโครงการเทคโนโลยสารสนเทศควรมทกษะอะไรบาง บางคนคดวา ทกษะ

ทสาคญของผจดการโครงการเทคโนโลยสารสนเทศคอ ความรความเขาใจเทคโนโลยทตองใชใน

โครงการ แตไมจาเปนตองเปนผเชยวชาญในเทคโนโลยเฉพาะอยาง เพยงแตผจดการโครงการตองม

ความรพอทจะสรางทมงานทเขมแขง ถามคาถามทถกตอง จดการใหงานเดนไปตามแผนทวางไว บาง

คนกลบคดวาทกษะทสาคญสาหรบผจดการโครงการเทคโนโลยสารสนเทศคอ มความรทางธรกจทด

เพอนาทมงานในสงงานทตรงกบความตองการทางธรกจ

เปนการยากทผทมความร หรอมพนฐานทางเทคโนโลยสารสนเทศเพยงเลกนอยจะเปน

ผจดการโครงการเทคโนโลยสารสนเทศขนาดใหญ เพราะเปนการยากทจะทางานรวมกบผจดการคนอน

และผขายสนคาหรอบรการ และยากทจะไดรบการยอมรบจากทมงาน อยางไรกตาม ผจดการโครงการ

เทคโนโลยสารสนเทศขนาดใหญ ไมจาเปนตองเปนผเชยวชาญดานเทคโนโลยสารสนเทศ แตควรม

ประสบการณการทางานในเทคโนโลยทหลากหลาย รวมทงควรเขาใจวา โครงการทกาลงบรหารจะชวย

เสรมหรอขยายธรกจไดอยางไร มหลายบรษททผจดการดานธรกจทดสามารถเปนผจดการโครงการ

เทคโนโลยสารสนเทศทดมาก เพราะเขาเหลานนจะเนนทการทาใหโครงการตอบสนองความตองการทาง

ธรกจ และไววางใจใหทมงานจดการในรายละเอยดทางดานเทคโนโลย

เปนทนาเสยใจทคนหลายคนททางานดานเทคโนโลยสารสนเทศไมตองการพฒนาความรและ

ทกษะใดๆ นอกจากทกษะทางดานเทคโนโลย เขาเหลานไมเหนวา ทกษะดานมนษยสมพนธ และธรกจ

จะพฒนาประสทธภาพการทางาน จากการศกษาพบวา การเปนผนาทมประสทธผลควรมคณลกษณะท

ระบในตารางท 1.2 ผนาทมประสทธผลตองเปนผสรางทม ผสอสาร มความเชอมนในตนเองสง เนนท

ผลลพธ กาหนดเปาหมาย

ความเปนผนา (leadership) และการบรหาร (management) ใชแทนกน แตทจรงแลวมความ

แตกตางกน โดยทวไป ผนาเนนเปาหมายระยะยาว และวตถประสงคทกวาง กระตนบคคลใหบรรล

เปาหมายเหลาน สวนผจดการเนนจดการกบรายละเอยดแตละวน เพอใหบรรลเปาหมายเฉพาะ บางคน

จงกลาววา “ผจดการทาสงใหถก สวนผนาทาสงทถก” (Managers do things right, and leaders do

the right things) “ผนากาหนดวสยทศน ผจดการทาใหบรรลวสยทศน” (Leaders determine the

vision, and managers achieve the vision) อยางไรกตาม ผจดการโครงการโดยมากมบทบาททงผนา

และผจดการ ผจดการโครงการทดรวาคนเปนผทาและทาลายโครงการ ดงนน ผจดการโครงการตองเปน



ผนาใหทมไปสความสาเรจ ตองมวสยทศนในการชนาโครงการ ผจดการโครงการตองมทกษะการบรหาร

เชน จดการงานของโครงการใหมประสทธผล

ตารางท 1.2 คณลกษณะทสาคญสาหรบการเปนผจดการโครงการทมประสทธผลกบผจดการโครงการทไมมประสทธผล (Schwalbe, 2006)

ผจดการโครงการทมประสทธผล ผจดการโครงการทไมมประสทธผล ชกนาโดยใชตวอยาง กาหนดตวอยางทไมด

มวสยทศน เปนคนทไมแนใจตวเอง

มความเชยวชาญทางเทคนค ขาดความเชยวชาญทางเทคนค

เปนคนตดสนใจ เปนผสอสารทไมด

เปนผสอสารทด เปนผกระตนหรอชกจงทไมด

เปนผกระตนหรอชกจงทด

คดคานผบรหารระดบสงเมอจาเปน

สนบสนนสมาชกในทม

กระตนหรอสงเสรมความคดใหมๆ

1.5 ซอฟตแวรบรหารโครงการ ซอฟตแวรบรหารโครงการในตลาดแบงออกเปน 3 กลมใหญๆ ดงน

• เครองมอระดบพนฐาน (low-end tools) เครองมอเหลานมฟงกชนการบรหารงาน

พนฐาน เชน สรางแผนภมแกนต เหมาะกบโครงการขนาดเลก ผใชคนเดยว เชน

Milestones Simplicity โดย KIDASA Software, Inc.

• เครองมอระดบกลาง (midrange tools) เปนเครองมอทพฒนาจากเครองมอ

ระดบพนฐาน เหมาะกบโครงการขนาดใหญขน ผใชหลายคน และหลายโครงการ

เครองมอระดบนสามารถสรางแผนภมแกนต ผงเครอขาย (network diagrams) ชวย

การวเคราะหเสนทางวกฤต การจดสรรทรพยากร การตามรอยโครงการ (tracking

project) การรายงานสถานภาพโครงการ ตวอยางของเครองมอระดบนคอ Microsoft

Project

• เครองมอระดบสง (high-end tools) หรอเครองมอจดการโครงการระดบองคการ

(enterprise project management) สามารถจดการโครงการขนาดใหญมากๆ

กระจายการทางานหลายกลม สรปรวมแตละโครงการใหเหนภาพรวมทกโครงการของ



องคการ สามารถบรณาการกบโปรแกรมจดการฐานขอมลองคการ สามารถเขาถง

ผานอนเทอรเนต

1.6 สรป โครงการหมายถงความพยายาม (การกระทา) ชวคราวทใชเพอสรางผลตผล บรการหรอ

ผลลพธทมลกษณะพเศษ ไมเหมอนใคร โครงการมลกษณะทไมเหมอนกน ชวคราว และพฒนาแบบ

คอยๆ เพม โครงการตองการทรพยากร มผสนบสนนโครงการ และเกยวของกบความไมแนนอน

ขอจากดของการบรหารโครงการคอ การบรหารขอบเขต เวลา และคาใชจายของโครงการ

การบรหารโครงการเปนการประยกตองคความร ทกษะ เครองมอ และเทคนคเขากบกจกรรม

โครงการ เพอใหตรงกบความตองการ ผมสวนไดเสยคอ คนทเขารวมหรอไดรบผลกระทบจากกจกรรม

กรอบงานสาหรบการบรหารโครงการรวมถงผมสวนไดเสย ความรการบรหารโครงการดานตางๆ และ

เทคนคและเครองมอการบรหารโครงการ ความร 9 ดานคอ การบรหารการบรณาการโครงการ ขอบเขต

เวลา คาใชจาย คณภาพ ทรพยากรมนษย การสอสาร ความเสยง และการบรหารการจดซอจดจาง จาก

การศกษาแสดงใหเหนวา การสนบสนนของผบรหารระดบสง การมสวนรวมของผใช ผจดการโครงการท

มประสบการณ และวตถประสงคทชดเจนคอ สงสาคญตอความสาเรจของโครงการ

ผจดการโครงการมบทบาทสาคญในการชวยใหโครงการและองคการประสบความสาเรจ

ผจดการโครงการตองทางานหลายหนาท มทกษะทหลากหลาย และพฒนาทกษะในการบรหารโครงการ

อยางตอเนอง มทกษะในการพฒนาระบบงานตางๆ โดยเฉพาะความเปนผนา

คาถามทายบท 1. โครงการคออะไร และมคณลกษณะอะไร 2. ขอจากดของโครงการคออะไร จงอธบาย

3. การบรหารโครงการคออะไร 4. จงอธบายกรอบการบรหารโครงการ 5. ผจดการโครงการมบทบาทอะไร 6. ทกษะอะไรทผจดการโครงการควรม

7. เพราะเหตใดความเปนผนาจงมความสาคญตอผจดการโครงการ


การบรหารโครงการและบรบทเทคโนโลยสารสนเทศ หนา 2-1

2.1 บทนา ทฤษฎและแนวความคดเกยวกบการบรหารโครงการไมยากแกการเขาใจ แตสงทยากคอ การ

ใชทฤษฎและแนวความคดในสภาพแวดลอมทหลากหลาย ผจดการโครงการตองตระหนกถงประเดน

ตางๆ ทแตกตางกนในการบรหารโครงการ เนองจากแตละโครงการมเอกลกษณภายใตสภาวะแวดลอม

ของโครงการนนๆ เนอหาของบทนจะครอบคลมสวนประกอบบางสวนทเกยวของกบความเขาใจ

สภาพแวดลอมโครงการ เชน วธการเชงระบบ ความเขาใจองคการ การบรหารผมสวนไดเสย ความ

เขาใจความสมพนธระหวางวงจรชวตโครงการกบวงจรชวตการพฒนาซอฟตแวร ความเขาใจบรบทของ

โครงการเทคโนโลยสารสนเทศ และกลมกระบวนการบรหารโครงการ

2.2 วธการเชงระบบ ถงแมวาโครงการจะเปนการรวมตวกลมคนชวคราวเพอสรางผลตผลหรอใหบรการ แตผจด

การโครงการไมสามารถดาเนนโครงการแยกออกจากองคการ โครงการจะตองทางานในสภาวะแวดลอม

ขององคการในระดบกวาง และผจดการโครงการจาเปนตองพจารณาโครงการภายใตบรบทเชงองคการ

เพอจดการสถานการณทสลบซบซอนไดอยางมประสทธผล ผจดการโครงการจาเปนตองใชมมมองแบบ

องครวม หรอการคดเชงระบบ (systems thinking)

วธการเชงระบบคอ วธการเชงวเคราะหแบบองครวมเพอการแกปญหาทสลบซบซอน เปน

วธการทรวมการใชปรชญาระบบ (systems philosophy) การวเคราะหระบบ (systems analysis) และ

การบรหารระบบ (system management) ปรชญาระบบคอ ตวแบบภาพรวมทงหมดสาหรบการคด

เกยวกบสงตางๆ เสมอนระบบ การวเคราะหระบบคอ วธการแกปญหาทตองมการกาหนดขอบเขตของ

ระบบ การแบงระบบเปนสวนๆ การระบและการประเมนปญหา โอกาส ขอจากด และความตองการ

จากนน นกวเคราะหระบบตรวจสอบคาตอบทเปนทางเลอกสาหรบการปรบปรงสถานการณปจจบน

กาหนดทางเลอกทดทสด (optimum) หรออยางนอยทางเลอกทพงพอใจ (satisfactory) หรอแผนการ

ดาเนนการ รวมทงตรวจสอบแผนกบระบบทงหมด การบรหารระบบหมายถงประเดนเชงธรกจ

เทคโนโลย และองคการทเกยวกบการสราง การบารงรกษา และการทาการเปลยนแปลงใหกบระบบ



การใชวธการเชงระบบมความสาคญตอความสาเรจของการบรหารโครงการ ผบรหารระดบสง

และผจดการโครงการตองทาตามปรชญาระบบเพอใหเขาใจวาโครงการมความสมพนธกบองคการ

ทงหมดอยางไร ผจดการโครงการตองใชการวเคราะหระบบเพอกาหนดความตองการ ตองใชการบรหาร

ระบบเพอระบประเดนหลกทางดานธรกจ เทคโนโลย และการวเคราะหความสมพนธระหวางองคการกบ

แตละโครงการเพอกาหนดผมสวนไดสวนเสยทสาคญ

2.3 ตวแบบวงกลมสามวงสาหรบการบรหารโครงการ รปท 2.1 คอ ตวแบบวงกลมสามวงสาหรบการบรหารโครงการจดหาคอมพวเตอรโนตบค

(notebook computer) วงกลมแตละวงหมายถง ธรกจ (business) องคการ (organization) และ

เทคโนโลย (technology) ทงสามวงมผลกระทบอยางสงตอการเลอก และการบรหารโครงการใหสาเรจ

วทยาลยมคาใชจายอะไรนกศกษาตองเสยคาใชจายอะไรผลกระทบตอการลงทะเบยนคออะไร

โนตบคควรจะใชระบบปฏบตการแบบใดซอฟทแวรอะไรทควรจะลงในเครองโนตบครายละเอยดขอกาหนดฮารดแวรมอะไรฮารดแวรจะมผลกระทบตอ LAN และการเขาถงอนเตอรเนตอยางไร

โครงการจดหาโนตบคกระทบตอนกศกษาทงหมดหรอเฉพาะนกศกษาบางสาขาโครงการนกระทบตอนกศกษาทมเครองคอมพวเตอรแลวอยางไรใครเปนคนอบรมใหกบนกศกษาและพนกงานของคณะใครเปนผบรหารและสนบสนนการอบรม

องคกร เทคโนโลย

ธรกจ

รปท 2.1 ตวแบบวงกลมสามวงสาหรบการบรหารโครงการ (Schwalbe, 2007)

ผมวชาชพทางเทคโนโลยสารสนเทศชอบวนวายอยกบเทคโนโลย การแกปญหาทเกดขนในแต

ละวน และชอบกงวลกบปญหาของคน หรอการเมองทปรากฎในองคการ ขณะเดยวกน ผมวชาชพทาง

เทคโนโลยสารสนเทศยงละเลยประเดนสาคญทางธรกจ เชน ความคมคาทางดานการเงน การใชวธ

แบบองครวมชวยใหผจดการโครงการบรณาการประเดนทางธรกจ และองคการเขามาในการวางแผน



2.4 ความเขาใจองคการ 2.4.1 กรอบขององคการ

องคการสามารถมองดวยกรอบทแตกตางกนได 4 กรอบคอ กรอบโครงสราง กรอบ

ทรพยากรมนษย กรอบการเมอง และกรอบสญลกษณ ผจดการโครงการตองเรยนรทจะทางานกบกรอบ

เหลาน

• กรอบโครงสราง (structural frame) เปนกรอบทเนนโครงสรางองคการ ความ

แตกตางของบทบาท และความรบผดชอบของกลม เพอใหบรรลเปาหมายและ

นโยบายทกาหนดโดยผบรหารสงสด รวมทงการประสานงานและการควบคม

ประเดนสาคญทเกยวกบเทคโนโลยสารสนเทศคอ องคการควรใหบคลากรทาง

เทคโนโลยสารสนเทศรวมศนยทแผนกหนง หรอกระจายไปอยในแผนกตางๆ เปน

ตน

• กรอบทรพยากรมนษย (human resources frame) เปนกรอบทเนนความ

สอดคลองกนระหวางความตองการขององคการกบความตองการของคน ซงจะไม

คอยสอดคลองกน เชน โครงการจะมประสทธภาพ ถาบคลากรทางานอาทตยละไม

นอยกวา 80 ชวโมง เปนเวลาหลายเดอน ตารางการทางานนขดแยงกบชวตของ

บคลากร ประเดนทางเทคโนโลยสารสนเทศทเกยวของกบกรอบทรพยากรมนษย

คอ การขาดแคลนบคลากรทมทกษะทางเทคโนโลยสารสนเทศภายในองคการ และ

ตารางเวลาทไมสอดคลองกบความเปนจรงทบบบงคบโครงการ

• กรอบการเมอง (political frame) เปนกรอบทเนนการเมองของบคคลและการเมอง

ขององคการ การเมองในองคการจะอยในรปของการแขงขนระหวางกลม หรอ

ระหวางบคคล เพออานาจและความเปนผนา กรอบการเมองสมมตวาองคการคอ

การรวมกนของบคคลตางๆ และกลมทสนใจ การตดสนใจทสาคญคอ การจดสรร

ทรพยากรทขาดแคลน การแขงขนกนเพอใหไดทรพยากรทขาดแคลนทาใหเกด

ความขดแยง และการใชอานาจเพอใหไดทรพยากรนน ผจดการโครงการตองให

ความสนใจในประเดนการเมองและอานาจ ผจดการตองรวาใครเปนฝายตรงขาม

ใครสนบสนนโครงการ ประเดนทสาคญทางเทคโนโลยสารสนเทศทเกยวของกบ

กรอบการเมองคอ การเคลอนยายอานาจจากการทางานรวมศนยไปยงหนวย

ปฏบตงาน หรอจากผจดการตามหนาท (functional manager) เปน ผจดการ




• กรอบสญลกษณ (symbolic frame) เปนกรอบทเนนสญลกษณ และความหมาย

สงทสาคญในเหตการณใดๆ ในองคการอาจไมใชสงทไดเกดขนจรงๆ แตตอง

พจารณาทความหมาย เชน การทผบรหารสงสดขององคการเปดการประชม

โครงการเปนสญญาณทด หรอเปนการคกคาม กรอบสญลกษณยงมความสมพนธ

กบวฒนธรรมองคการ เชน การแตงกาย จานวนชวโมงการทางาน การดาเนนการ

ประชม โครงการเทคโนโลยสารสนเทศหลายๆ โครงการเปนโครงการระหวาง

ประเทศ และมผมสวนไดเสยมาจากวฒนธรรมทหลากหลาย ความเขาใจ

วฒนธรรมเหลานเปนสวนทสาคญของกรอบสญลกษณ

2.4.2 โครงสรางองคการ

โครงสรางองคการม 3 แบบคอ โครงสรางตามหนาท (functional structure) โครงสราง

แบบโครงการ (project structure) และโครงสรางแบบแมทรกซ (matrix structure) ดงแสดงในรปท 2.2

โครงสรางองคการมอทธพลตอโครงการสรปในตารางท 2.1

โครงสรางตามหนาท

โครงสรางตามหนาทมลกษณะเปนลาดบขน โดยมผบรหารสงสดอยระดบบนสดท

รองประธาน หรอ ผจดการฟงกชนตางๆ ตองรายงาน เชน ผจดการโรงงาน ผจดการทรพยากรมนษย

ผจดการเทคโนโลยสารสนเทศ เปนตน พนกงานแตละแผนกจะมความเชยวชาญเฉพาะ โครงสรางตาม

หนาทเปนโครงสรางทยดหยนในการใชบคลากรทางานใหโครงการ เนองจากบคลากรสามารถกลบไป

ทางานประจาของตนไดทนททโครงการสนสด โครงการสามารถใชผเชยวชาญในแผนกทางานนอกเวลา

ได ในทางตรงกนขาม โครงสรางองคการแบบนสงผลกระทบตอโครงการคอ ผจดการโครงการไมม

อานาจบงคบบญชา การขอความรวมมอจากแผนกอนๆ อาจทาไดยาก แตละแผนกมงเนนแตโครงการ

ของตนเอง บคลากรอาจใหความสนใจนอย เพราะคดวาเปนการเพมภาระ

โครงสรางแบบโครงการ

โครงสรางแบบโครงการมโครงสรางเปนลาดบขนเชนเดยวกน แตแทนทจะเปนรอง

ประธาน หรอผจดการทรายงานตอผบรหารสงสด กลบเปนผจดการแผนงาน (program) ทรายงานตอ

ผบรหารสงสด ผรวมงานในแผนงานมทกษะทหลากหลายเพอทางานโครงการตางๆ ไดสมบรณ

โครงสรางองคการแบบนสามารถทาโครงการไดเสรจอยางรวดเรว ผจดการโครงการมอานาจเตมท และ

มผรวมงานทอทศเวลาใหกบโครงการอยางเตมท โดยมเปาหมายรวมกน การสอสารกบผบรหารระดบสง

ทาไดอยางรวดเรว ถงแมวาผจดการโครงการจะมอานาจสงสดในโครงสรางแบบโครงการ แตการจดแบบ



นไมมประสทธภาพ การมอบหมายพนกงานใหทางานเตมเวลา เปนการใชทรพยากรไมเหมาะสม เชน

ถาคนเขยนเอกสารเชงเทคนคถกมอบหมายใหทางานเตมเวลากบโครงการหนง แตอาจไมมงานใหทาใน

บางวน องคการยงตองจายเงนใหพนกงานคนนนเตมเวลา การจดแบบโครงการอาจทาใหไมเกดการ

ประหยด

รปท 2.2 โครงสรางองคการ (Schwalbe, 2007)



โครงสรางแบบแมทรกซ โครงสรางแบบแมทรกซเปนโครงสรางทผสมของโครงสรางทงสองทกลาวมาแลว ม

ลกษณะเปนกรด บคลากรของโครงการรายงานตอผจดการตามหนาท และผจดการโครงการ เชน

บคลากรทางเทคโนโลยสารสนเทศสวนใหญจะทางานหลายโครงการ แตตองรายงานตอผจดการแผนก

เทคโนโลยสารสนเทศและผจดการจากแผนกตางๆ โครงสรางแบบนยงแบงออกเปน 3 แบบยอยคอ

(ตวอยางโครงสรางทง 3 แบบ แสดงในรปท 2.3)

• โครงสรางแมทรกซแบบออนๆ (weak matrix) เปนโครงสรางทยงคงรกษา

คณลกษณะหลายอยางของโครงสรางตามหนาท ผจดการโครงการเปนเพยงผ

ประสานงาน สวนทมงานคอ บคลากรทมาจากแผนกตางๆ ทเกยวของ ซงยง

ทางานประจาของตนแตมสมรรถภาพเหลอพอทจะทางานใหโครงการ โดย

ผจดการตามหนาทจะเปนผสงการใหคนในแผนกของตนทางานเพมขนจาก

งานประจา การใหความสาคญแกงานของโครงการจงขนอยกบผจดการตาม

หนาท โครงสรางองคการลกษณะน ผจดการตามหนาทยงคงมอานาจ สวน

ผจดการโครงการจะทาหนาทประสานกจกรรมของโครงการซงกระจายอยตาม

แผนกตางๆ เขาดวยกน

• โครงสรางแมทรกซแบบสมดล (balanced matrix) เปนโครงสรางทตระหนกถง

ความจาเปนตองมผจดการโครงการ โดยเลอกตวแทนจากแผนกใดแผนกหนง

มาเปนผจดการโครงการ แตไมมอานาจเตมท ผจดการโครงการมหนาท

วางแผนโครงการ กาหนดตารางเวลางาน ความกาวหนาของงาน เปนตน สวน

ผจดการตามหนาทรบผดชอบจดคนทางาน และงบประมาณ ผจดการทงสอง

ฝายตองทางานรวมกนอยางใกลชด และรวมกนใหความเหนชอบในการ

ตดสนใจดานเทคนคและทางดานการปฏบตงาน

• โครงสรางแมทรกซแบบเขมขน (strong matrix) เปนโครงสรางทมคณลกษณะ

ของโครงสรางแบบโครงการหลายประการ มผจดการโครงการทาหนาทเตม

เวลาและมอานาจเตมทในการควบคมและสงการทมงาน สวนผจดการตาม

หนาทควบคมการจดคนในฝายหรอแผนกของตนใหโครงการ ซงคนทไดรบ

มอบหมายใหไปทาโครงการบางคนอาจจะทางานเตมเวลาหรอบางเวลากได

ขนอยกบความตองการของโครงการในชวงเวลาตางๆ บคคลในทมงานตอง

รายงานการทางานใหผจดการโครงการและผจดการตามหนาท



รปท 2.3 โครงสรางแมทรกซทง 3 แบบ



การจดโครงสรางโครงการแบบแมทรกซสามารถทาใหเกดความยดหยนในการใช

ประโยชนจากทรพยากรและผเชยวชาญขององคการ ผเชยวชาญตางๆ กยงคงอยในหนวยงานของตน

จงไมเกดปญหาการโอนคนบคลากร หลงจากโครงการปด ในทางกลบกน โครงสรางแบบแมทรกซอาจ

ทาใหเกดความขดแยงระหวางผจดการหนวยงานกบผจดการโครงการ รวมทงการแยงชงทรพยากรทม

จากดใหกบงานของตน ผรวมโครงการอาจตองเผชญกบปญหาทตองมผบงคบบญชาอยางนอย 2 คน

ซงผดหลกการบรหารการจดการ

ตารางท 2.1 อทธพลของโครงสรางองคการตอโครงการ (PMBOK® Guide 2004) ประเภทโครงสรางองคการ

แมทรกซ ลกษณะโครงการ

ตามหนาท แมทรกซ แบบออนๆ

• •

•


อานาจของผจดการโครงการ นอย หรอ ไม

ม

จากด ตา – ปาน

กลาง

ปานกลาง –

สง

สง - เกอบ

สมบรณ

ผควบคมงบประมาณโครงการ ผจดการตาม

หนาท

ผจดการตาม

หนาท

ผสม ผจดการ


ผจดการ


บทบาทของผจดการโครงการ ไมเตมเวลา ไมเตมเวลา เตมเวลา เตมเวลา เตมเวลา

พนกงานบรหารงานของโครงการ ไมเตมเวลา ไมเตมเวลา ไมเตมเวลา เตมเวลา เตมเวลา

2.4.3 วฒนธรรมองคการ

วฒนธรรมองคการคอ สมมตฐาน (assumptions) คานยม (values) และพฤตกรรม

(behaviors) ทเปนลกษณะพเศษของการทางานขององคการหนง ในองคการเดยวกนสามารถม



วฒนธรรมยอยได แผนกเทคโนโลยสารสนเทศอาจมวฒนธรรมองคการทตางจากแผนกการเงน

วฒนธรรมองคการมอานาจมาก และหลายๆ คนเชอวามนเปนสาเหตของปญหาหลายๆ ปญหาของ

องคการ สตเฟน พ รอบบนส (Stephen P. Robbins) ไดระบลกษณะ 10 ประการของวฒนธรรม

องคการ ดงน

• ความเปนสมาชก (member identity) หมายถง ระดบความเปนสมาชกของ

พนกงานขององคการมากกวาความเปนสมาชกของประเภทของงานหรออาชพ

เชน ผจดการโครงการหรอสมาชกในทมมความรสกวา เขาอทศเวลาใหกบองคการ

หรอโครงการมากกวางานของพวกเขา วฒนธรรมองคการทพนกงานมความเปน

สมาชกตอองคการสามารถชกนาไปสวฒนธรรมโครงการทด

• ใหความสาคญกบกลม (group emphasis) หมายถง ระดบทกจกรรมถกจดตาม

กลมหรอทมมากกวาตามบคคล วฒนธรรมองคการทเนนงานกลมเปนวฒนธรรมท

ดทสดสาหรบการบรหารโครงการ

• เนนคน (people focus) หมายถง ระดบทการตดสนใจของผบรหารทนาผลกระทบ

ตอบคคลในองคการมาพจารณา ผจดการโครงการอาจมอบหมายงานใหกบคน

โดยไมไดพจารณาความตองการสวนบคคล หรอผจดการโครงการอาจรจกแตละ

คนดและมอบหมายงานตามความตองการของแตละคน ดงนน ผจดการโครงการท

ดตองทาใหเกดสมดลระหวางความตองการสวนบคคลกบความตองการของ

องคการ

• บรณาการเปนหนวยเดยว (unit integration) หมายถง ระดบทหนวยงาน หรอ

แผนกภายในองคการไดรบการสนบสนนใหประสานงานกน วฒนธรรมองคการทม

บรณาการเปนหนวยเดยวสงจะทาใหงานของผจดการโครงการงาย

• การควบคม (control) หมายถง ระดบทกฎ นโยบาย และการควบคมโดยตรงถก

นามาใชเฝาดและควบคมพฤตกรรมพนกงาน ผจดการโครงการตองทาใหเกด

สมดลในการควบคม

• ระดบการยอมรบความเสยง (risk tolerance) หมายถง ระดบทพนกงานไดรบการ

สนบสนนใหกาวราว ใหคดสงใหม และคนหาความเสยง (risk seeking) องคการท

มวฒนธรรมดงกลาว จะทาใหพนกงานมความสามารถจดการกบความเสยง

วฒนธรรมองคการทมความทนทานตอความเสยงสงจะดทสดสาหรบการบรหาร

โครงการ เนองจากโครงการเกยวของกบเทคโนโลยใหมๆ ความคดใหมๆ และ

กระบวนการใหมๆ



• เกณฑการใหรางวล (reward criteria) หมายถง ระดบทการใหรางวลเปนไปตาม

ประสทธภาพของพนกงานมากกวาอาวโส ความชนชอบ หรอปจจยอนทไมใช

ปจจยทางประสทธภาพ ผจดการโครงการและสมาชกในทมจะทางานไดดทสดเมอ

การใหรางวลขนกบประสทธภาพ

• ระดบการยอมรบความขดแยง (conflict tolerance) หมายถง ระดบทพนกงาน

ไดรบการสนบสนนใหแสดงความขดแยง และการวจารณอยางเปดเผย คนรสก

สบายใจกบการโตเถยงความขดแยงอยางเปดเผย

• มงเนนวธการหรอเปาหมาย (means-ends orientation) หมายถง ระดบทการ

บรหารเนนผลลพธมากกวาเทคนค และกระบวนการทใชเพอใหไดผลลพธ องคการ

ทใชวธทสมดลจะเหมาะกบงานของโครงการ

• เนนระบบเปด (open-system focus) หมายถง ระดบทการตดตามและสนองตอบ

การเปลยนแปลงในสภาวะแวดลอมภายนอก

จะเหนไดวาวฒนธรรมองคการมความสมพนธกบการบรหารโครงการทประสบ

ความสาเรจ งานของโครงการประสบความสาเรจในวฒนธรรมองคการทความเปนพนกงานขององคการ

กจกรรมทเนนกลม มการบรณาการระหวางหนวยงานทสง ระดบการยอมรบความเสยงสง ใหรางวลตาม

ผลงงาน ระดบการยอมรบความขดแยงสง เนนระบบเปด และเนนสมดลระหวางคนกบองคการ การ

ควบคม และวธการ

2.5 การบรหารผมสวนไดเสย ผมสวนไดเสยโดยทวไปจะรวมถงผสนบสนนโครงการทมงาน พนกงานสนบสนน และลกคา

ของโครงการ นอกจากน ยงรวมถงผบรหารระดบสง ผจดการแผนกอนๆ และผจดการโครงการตางๆ ผม

สวนไดเสยยงหมายถงคนนอกโครงการ เชน ลกคา คแขง ผจดหาสนคาหรอบรการ (suppliers) หนวย

ราชการ เปนตน

เนองจากวตถประสงคของการบรหารโครงการคอ เพอใหบรรลความตองการของโครงการ

และเปนทพอใจของผมสวนไดเสย ดงนน จงเปนสงสาคญสาหรบผจดการโครงการทตองใชเวลา เพอ

กาหนดผมสวนไดเสย ทาความเขาใจ และบรหารความสมพนธกบผมสวนไดเสยทงหมดของโครงการ

การใชกรอบขององคการทง 4 กรอบสามารถชวยใหผจดการโครงการบรรลความคาดหวงของผมสวนได

เสย การบรหารคนกลมนตองการสงตอไปน



• คามนของผบรหารระดบสง (management commitment) ระดบคามนและการ

สนบสนนทไดรบจากผบรหารระดบสงเปนปจจยทสาคญทชวยใหผจดการโครงการนา

โครงการไปสความสาเรจ ดงไดกลาวมาแลววา โครงการเปนสวนหนงของสภาวะ

แวดลอมเชงองคการ จงมปจจยหลายตวทมผลกระทบตอโครงการทผจดการโครงการ

ไมสามารถควบคมได การสนบสนนจากผบรหารจงเปนปจจยทสาคญตอความสาเรจ

ของโครงการ คามนของผบรหารระดบสงจงสาคญตอผจดการโครงการเนองจาก

ผจดการโครงการตองการสงตอไปน

ทรพยากรทเพยงพอ

การอนมตความตองการของโครงการ

ความรวมมอจากสวนตางๆ ขององคการ

พเลยงและโคช

• คามนองคการตอเทคโนโลยสารสนเทศ (organizational commitment to information

technology) องคการตองเหนคณคาของเทคโนโลยสารสนเทศ ตองบรณาการ

เทคโนโลยสารสนเทศเขากบธรกจ และแตงตงรองประธานเปนผบรหารระดบสงของ

หนวยงานเทคโนโลยสารสนเทศ ผบรหารระดบสงตองสงเสรมใหมการใชเทคโนโลย

สารสนเทศในองคการ

• มาตรฐานองคการ (organizational standards) มาตรฐาน หรอแนวทาง (guidelines)

สามารถชวยการบรหารโครงการใหงายขน มาตรฐานหรอแนวทาง ไดแก แบบฟอรม

หรอ แมแบบ (template) สาหรบเอกสารโครงการ เชน แผนโครงการ แนวทางการ

รายงานสารสนเทศตอผบรหารระดบสง เปนตน

2.6 ขนตอนโครงการและวงจรชวตของโครงการ วงจรชวตของโครงการคอ ชดงานของขนตอนโครงการ โดยแตละขนตอนจะกาหนดงานทตอง

ทา ทาเมอไร ใครเปนคนทา สงทไดจากงานคออะไร (deliverables) การควบคมและอนมตงานจะทา

อยางไร สงทไดจากงานคอ ผลตผลหรอบรการ (เชน รายงาน การอบรม ชนสวนฮารดแวร หรอโปรแกรม

บางสวน)

ในขนตอนแรกของวงจรชวตของโครงการมความตองการใชทรพยากรนอย และมระดบความ

ไมแนนอนสงสด ผมสวนไดเสยของโครงการมอทธพลสงสดตอคณลกษณะของผลตผลสดทายของ

โครงการ หรอแมแตผลลพธทเกดขนในชวงแรกของโครงการ ระหวางชวงกลางของวงจรชวตของ

โครงการ ความแนนอนจะเพมขน และความตองการใชทรพยากรเพมขนมากกวาชวงเรมตนและชวง



สดทายของโครงการ ในขนตอนสดทายเปนขนตอนทเนนความตองการของโครงการตรงกบทผสนบสนน

โครงการอนมตหรอไม

ขนตอนโครงการของแตละโครงการมความแตกตางกน ขนอยกบลกษณะของโครงการและ

อตสาหกรรม แตขนตอนทพบในการบรหารโครงการโดยทวไปประกอบดวย 2 ขนตอนใหญ 4 ขนตอน

ยอยคอ ความเปนไปไดของโครงการ (project feasibility) และการไดโครงการ (project acquisition)

ขนตอนความเปนไดของโครงการยงประกอบดวย แนวความคด (concept) และการพฒนา

(development) สวนขนตอนการไดโครงการประกอบดวย การปฏบตงาน (implementation) และปด

โครงการ (close-out) ขนตอนของโครงการไดแสดงในรปท 2.4

แนวความคด การพฒนา การปดโครงการ

ความเปนไปไดของโครงการ การไดโครงการ

แผนการบรหาร แผนโครงการ แพคเกจงานสดทาย งานเสรจสมบรณ

ประมาณการคาใชจายเบองตน

ประมาณการงบประมาณคาใชจาย

ประมาณการคาใชจายแนนอน

บทเรยนทไดรบ

โครงสรางจาแนกงาน 3 ระดบ

โครงสรางจาแนกงานมากกวา 6 ระดบ

รายงานการปฏบตงาน การยอมรบของลกคา

ตวอยางสงทไดจากแตละระยะ

การปฏบตงาน

รปท 2.4 ขนตอนของวงจรชวตโครงการ (Schwalbe, 2007)

ในขนตอนแนวความคดของโครงการ ผจดการโครงการจะบรรยายโครงการอยางคราวๆ

พฒนาแผนของโครงการแบบสรป หรอระดบสงมากๆ (high-level) ซงแผนจะบรรยายถงความตองการ

โครงการ และแนวความคดเบองตน ประมาณการคาใชจายอยางหยาบๆ และกาหนดงานทตองทา

โดยรวม งานทตองทาจะจาแนกเปนงานยอย กาหนดเอกสารทตองผลต เชน ในโครงการคอมพวเตอร

โนตบค ทมงานเรมศกษาแนวความคดทจะเพมการใชเทคโนโลย พฒนาแผนการบรหารทมโครงการ

ขนาดเลกเพอสารวจทางเลอกในการเพมการใชเทคโนโลยสารสนเทศ ประมาณการคาใชจายสาหรบ

โครงการสารวจน จาแนกงานโครงการสารวจ สารวจขอมลจากนกเรยนและพนกงานวทยาลย ประเมน

การอยางหยาบวา การใชเทคโนโลยสารสนเทศจะมผลกระทบตอคาใชจายและการขนทะเบยนอยางไร

สดทายขนตอนนจะไดรายงานทนาเสนอผลการศกษา

ขนตอนการพฒนาเปนขนตอนททมงานสรางแผนโครงการทละเอยดมากขน การประมาณ

การคาใชจายถกตองมากขน และการจาแนกงานลงรายละเอยดมากกวาเดม สมมตวาในขนตอน



แนวความคดไดเสนอแนะวา การใหนกเรยนมคอมพวเตอรโนตบคเปนแนวทางทจะเพมการใชเทคโนโลย

สารสนเทศ ทมงานตองขยายแนวความคดตอในขนตอนน ถานกเรยนซอหรอเชาคอมพวเตอรโนตบค

แลว ทมงานอาจตองตดสนใจฮารดแวรและซอฟตแวรทตองใชมอะไร จะคดเงนกบนกเรยนเทาไร จะ

จดการอบรมและบารงรกษาเครองอยางไร จะบรณาการการใชเทคโนโลยใหมกบวชาปจจบนอยางไร ถา

รายงานจากขนตอนแรกเสนอวา คอมพวเตอรโนตบคเปนแนวความคดทไมดสาหรบวทยาลย ทมงานก

ไมตองทางานในขนตอนทสอง

ขนตอนทสามของวงจรชวตของโครงการคอ การปฏบตงาน ในขนตอนน ทมงานประมาณการ

คาใชจายไดอยางถกตอง และสงงานทตองการ มการทารายงานผลการทางานตอผมสวนไดเสย สาหรบ

โครงการคอมพวเตอรโนตบคนน ทมงานตองหาฮารดแวรและซอฟตแวร ตดตงอปกรณเครอขาย สงมอบ

คอมพวเตอรโนตบคใหนกเรยนและพนกงาน

ขนตอนสดทายคอ ปดโครงการ งานทกอยางเสรจสมบรณ ไดรบการยอมรบจากผใชทง

โครงการ ทมงานบนทกประสบการณทไดจากโครงการ ทมงานอาจสารวจความคดเหนของนกเรยนและ

พนกงานวทยาลย ตรวจสอบสญญากบผขายสนคาวาเสรจสนสมบรณหรอไม จายเงนเรยบรอยหรอไม

สงมอบโครงการใหกบหนวยงานอนตอไป

2.7 วงจรชวตการพฒนาซอฟตแวร วงจรชวตการพฒนาซอฟตแวรโดยปกตประกอบดวยขนตอน การวางแผน การวเคราะห การ

ออกแบบ การสรางและตดตง และการบารงรกษา ขนตอนดงกลาวไดถกจดการหลายรปแบบ จงทาให

เกดวงจรชวตการพฒนาซอฟตแวรรปแบบตางๆ สวนใหญวงจรชวตการพฒนาซอฟตแวรทใชกนมดงน

• วงจรชวตแบบนาตก (waterfall life cycle model) เปนการพฒนาทมการกาหนด

ขนตอนการพฒนาทชดเจนคอ วเคราะหระบบ ออกแบบระบบ พฒนาระบบ ทดสอบ

ระบบ ตดตงระบบ และบารงรกษาระบบ ขนตอนตางๆ ทาแบบเรยงลาดบ วธการนม

สมมตฐานวาความตองการไมเปลยนแปลงหลงจากไดกาหนดแลว

• วงจรชวตแบบกนหอย (spiral life cycle model) ไดพฒนาขนจากประสบการณการใช

วธการพฒนาแบบนาตก ในความเปนจรง วงจรชวตการพฒนาซอฟตแวรเปนแบบซาๆ

หรอกนหอยมากกวาแบบเรยงลาดบ โดยแตละงานททาแบงออกเปน 4 สวนคอ

วางแผน วเคราะหและขจดความเสยง พฒนางาน

• วงจรการพฒนาแบบเพม (incremental development life cycle model) เปนการ

พฒนาซอฟตแวรแบบกาวหนา สงมอบซอฟตแวรทละสวน แลวคอยๆ เพม

ความสามารถของระบบไปเรอยๆ จนระบบมความสามารถสมบรณ



• วงจรชวตแบบตนแบบ (prototyping life cycle model) เปนการพฒนาซอฟตแวรโดย

การใชตนแบบในการทาความเขาใจความตองการของผใชใหชดเจน ทมงานตอง

พฒนาตนแบบใหผใชเหนและทดลองใช ถาผใชยงไมพอใจ ทมงานจะทาการแกไข แลว

นามาใหผใชพจารณาใหม ถาผใชพอใจตนแบบนน ทมงานจะนาตนแบบไปใชในการ

ออกแบบรายละเอยดของระบบทแทจรง หรออาจนาตนแบบนนไปตดตงใหกบผใชเลย

กได ทงนขนอยกบโครงการ

• วงจรชวตการพฒนาระบบงานแบบรวดเรว (rapid application development life

cycle model) เปนการพฒนาโดยการใชเครองมอทชวยใหทมงานพฒนาซอฟตแวรได

อยางรวดเรว เชน CASE JAD ใชภาษา 4th GL การพฒนาซอฟตแวรดวยวธการนตอง

แลกเปลยนกบคณภาพของซอฟตแวร เนองจากตองจากดกจกรรมทตองดาเนนการให

เหลอนอยทสด

• การโปรแกรมแบบเขมขน (extreme programming (XP)) เปนการพฒนาซอฟตแวรท

สอดคลองกบความตองการทสภาวะแวดลอมเปลยนอยางรวดเรว การพฒนาดวยวธน

จะใชทมพฒนาคเพอสงเสรมการทางานประสานกน และเพมประสทธภาพ ผพฒนา

ซอฟตแวรตองเขยนและทดสอบโปรแกรมเอง

• วงจรชวตแบบสกรม (scrum life cycle model) เปนการพฒนาแบบซาๆ ทเนนความ

ตองการทเปลยนแปลง แตละวนทมงานทงหมดจะประชมกนชวงเวลาสนๆ วาวนน

จะตองทาอะไรใหสาเรจ สมาชกจะระบอปสรรค และผจดการโครงการจะตองจดการ

กบอปสรรคนน วธการนตองการผนาทเขมแขง

2.8 วงจรชวตของโครงการกบวงจรชวตการพฒนาซอฟตแวร จากทกลาวมาแลวขางตน เราจะเหนไดวาวงจรชวตของโครงการและวงจรชวตการพฒนา

ซอฟตแวรดเหมอนวาจะคลายคลงกน แตวงจรชวตของโครงการเนนทกระบวนการการจดการโครงการ

ขณะทวงจรการพฒนาซอฟตแวรเนนทการสรางและการทาใหเกดระบบสารสนเทศ จากรปท 2.5 เราจะ

เหนวาจรงๆ แลว วงจรชวตการพฒนาซอฟตแวรเปนสวนหนงของวงจรชวตของโครงการ เพราะหลายๆ

กจกรรมสาหรบการพฒนาระบบสารสนเทศเกดขนระหวางเฟสการปฏบตงาน



รปท 2.5 วงจรชวตของโครงการกบวงจรชวตการพฒนาซอฟตแวร

(ปรบจาก Marchewka, 2006)

2.9 กลมกระบวนการบรหารโครงการ กระบวนการคอ ชดของกจกรรมทเกยวของกนเพอสรางหรอทาผลตภณฑหรอบรการตาม

ความตองการทไดกาหนด กระบวนการบรหารโครงการแบงออกเปน 5 กลมคอ กลมกระบวนการรเรม

กลมกระบวนการวางแผน กลมกระบวนการปฏบตงาน กลมกระบวนการตดตามและควบคม และกลม

กระบวนการปด กลมกระบวนการเหลานมปฏกรยาตอกน ผลลพธของกลมกระบวนการหนงจะ

กลายเปนขอมลนาเขาของอกกลมกระบวนการ เชน กลมกระบวนการตดตามและควบคมเปน

กระบวนการทคอยตดตามและควบคมงานทกาลงทาระหวางกลมกระบวนการหนง ในขณะเดยวกน

กลมกระบวนการตดตามและควบคมยงตองตดตามและควบคมงานทงโครงการ ผลลพธจาก

กระบวนการนจะนามาเปนขอมลยอนกลบไปสการดาเนนการแกไข หรอปองกน เพอใหสอดคลองกบ

แผนบรหารโครงการ การประยกตกระบวนการบรหารโครงการเปนการทางานซาๆ และหลายๆ

กระบวนการถกทาซาและทบทวน ผจดการโครงการและทมงานรบผดชอบในการกาหนดวาจะใช

กระบวนการอะไรจากกลมกระบวนการตางๆ และใครเปนคนทา

2.9.1 กลมกระบวนการรเรม

กลมกระบวนการรเรมประกอบดวยกระบวนการทชวยใหมการมอบอานาจอยาง

เปนทางการเพอใหเรมโครงการใหมหรอเฟสของโครงการ บอยครงทกระบวนการรเรมทาโดยองคการ

หรอโดยกระบวนการจดทาแผนงาน ซงอาจกาหนดขอบเขตโครงการไมชดเจน ขอบเขตนจะถกนาไปเปน

ขอมลเรมตนของโครงการ ตวอยางเชน กอนเรมตนกจกรรมของกลมกระบวนรเรม องคการตองกาหนด

ความจาเปนทางธรกจ หรอความตองการ ความเปนไปไดของโครงการใหมอาจดาเนนการผาน

กระบวนการประเมนทางเลอกเพอหยบทางเลอกทดทสด องคการตองสรางความชดเจนของ

วตถประสงคของโครงการ รวมทงเหตผลวาทาไมโครงการนจงเปนทางเลอกทดทสดทจะตอบสนอง

ความตองการ กรอบการทางานของโครงการจะชดเจน ถามการบนทกกระบวนการเลอกโครงการ

สาหรบโครงการทมหลายเฟส กระบวนการรเรมจะถกดาเนนการระหวางเฟสถดไป เพอตรวจสอบ



สมมตฐานและการตดสนใจทไดทาขนระหวางกระบวนการพฒนาเอกสารสทธโครงการ และ

กระบวนการพฒนาขอกาหนดโครงการเบองตน ในตอนแรก

โครงการขนาดใหญ หรอซบซอนอาจแบงโครงการเปนเฟสๆ การทบทวน

กระบวนการรเรมตอนตนของแตละเฟสชวยรกษาจดเนนความจาเปนทางธรกจทโครงการไดกาหนดไว

เงอนไขการเขาสกระบวนการไดรบการตรวจสอบ รวมทงการมทรพยากทตองการ จากนน ผจดการ

โครงการจงตดสนใจวาโครงการพรอมทจะเดนตอไปหรอไม หรอโครงการควรยดเวลาออกไป หรอยต

ระหวางเฟสถดไปของโครงการ การตรวจสอบความถกตอง และการพฒนาขอบเขตโครงการยงคง

ดาเนนการตอไป การทากระบวนการรเรมซาในแตละเฟสถดไปชวยหยดโครงการ ถาองคการไมตองการ

โครงการนนอกตอไป

โดยทวไป การใหลกคา และผมสวนไดเสยอนๆ เขามามสวนรวมในชวงแรกๆ จะทา

ใหโอกาสของการเปนเจาของโครงการรวมกน การยอมรบสงทสงมอบ และความพงพอใจของลกคาและ

ผมสวนไดเสยอนๆ ดขน เนองจากการยอบรบดงกลาวมความสาคญตอโครงการ กลมกระบวนการรเรม

เปนกระบวนการททาใหโครงการ หรอเฟสโครงการเรมตน และผลลพธของกลมกระบวนการนเปนการ

กาหนดความมงหมาย วตถประสงคโครงการ และใหอานาจกบผจดการโครงการใหเรมตนโครงการ

กระบวนการทจดอยในกลมนคอ การพฒนาเอกสารสทธโครงการ และการพฒนาขอกาหนดขอบเขต

โครงการเบองตน

2.9.2 กลมกระบวนการวางแผน

กลมกระบวนการวางแผนชวยรวบรวมสารสนเทศจากหลายๆ แหลง เพอจดทาเปน

แผนบรหารโครงการ กลมกระบวนการนประกอบดวยกระบวนการทสาคญคอการระบ การกาหนด

ขอบเขตโครงการ คาใชจาย และตารางเวลาโครงการ เนองจากมการพบขอมลใหมๆ การวเคราะหเพม

จงตองทาหลายรอบ ดงนน การเปลยนแปลงอยางมนยสาคญทเกดขนตลอดวงจรชวตโครงการเปนสงท

ทาใหทมงานโครงการจาเปนตองกลบไปทากระบวนการวางแผนใหม หรออาจตองกลบไปทากระบวน

การรเรมบางกระบวนการ

การยากระบวนการวางแผนบอยๆ มผลกระทบตอแผนบรหารโครงการ แผนบรหาร

โครงการทไดรบการปรบปรงจะใหขอมลทเมนยามากขน รวมทงยงจากดกจกรรมหรอประเดนทเกยวของ

กบการดาเนนการของเฟส ขณะทวางแผนโครงการ ทมงานโครงการควรใหผมสวนไดเสยทเหมาะสมเขา

มามสวนรวม เพราะบคคลเหลานมทกษะและความรในการพฒนาแผนบรหารโครงการและแผนยอย

เนองจากกระบวนการกลนกรองและขอมลยอนกลบไมสามารถทาไดตลอด องคการจงควรมการกาหนด

ขนตอนการยตกระบวนการวางแผน



ปฏกรยาระหวางกระบวนการในกลมกระบวนการวางแผนแตกตางกนขนอยกบ

ธรรมชาตของโครงการ เชน บางโครงการอาจไมมการระบความเสยง เพราะ ณ เวลานน เนองจาก

ทมงานโครงการอาจรวาโครงการทกาลงจะทานนเปนโครงการททมงานคนเคย และผบรหารใหการสนบ

สนนงบประมาณ ดงนน การวางแผนดานความเสยงจงยงไมดาเนนการ

2.9.3 กลมกระบวนการปฏบตงาน

กลมกระบวนการปฏบตงานประกอบดวยกระบวนการททาใหงานทกาหนดในแผน

บรหารโครงการเสรจสมบรณตามความตองการของโครงการ ทมงานโครงการควรกาหนดกระบวนการ

อะไรทตองการใชสาหรบโครงการ กลมกระบวนการนเกยวของกบการประสานคนและทรพยากร รวมทง

การบรณาการและดาเนนกจกรรมของโครงการใหเปนไปตามแผนบรหารโครงการ

ความแปรปรวนจากการปฏบตงานเปนสาเหตใหทมงานโครงการตองทาการวาง

แผนใหม ความแปรปรวนนอาจเปน ระยะเวลาของกจกรรม ทรพยากรทมให หรอความเสยงทไม

สามารถคาดการณได ความแปรปรวนเหลานอาจกระทบ หรอไมกระทบแผนบรหารโครงการกได แต

ทมงานตองวเคราะหความแปรปรวน ผลการวเคราะหสามารถทาใหเกดคาขอเปลยนแปลงทอาจปรบ

แผนการบรหารโครงการ และสรางบรรทดฐานใหม ถงแมวากลมกระบวนการปฏบตงานเปนสวนหนง

ของทกๆ เฟสของโครงการ แตสวนใหญแลว กระบวนการปฏบตงานจะเกดขนระหวางเฟสปฏบตงาน

ของวงจรชวตโครงการ

2.9.4 กลมกระบวนการตดตามและควบคม

กลมกระบวนการตดตามและควบคมประกอบดวยกระบวนการทเฝาดการปฏบต

งานของโครงการ ดงนน ทมงานโครงการสามารถระบปญหาทอาจจะเกดไดทนเวลา และกาหนดวธการ

หรอการกระทาเพอแกไข เพอควบคมการดาเนนโครงการ ทมงานโครงการควรกาหนดกระบวนการอะไร

ทตองใชสาหรบโครงการโดยเฉพาะ ประโยชนทสาคญทไดจากกลมกระบวนการนคอ การดาเนน

โครงการไดรบการเฝาด และวดอยางสมาเสมอ เพอระบความแปรปรวนจากแผนบรหารโครงการ กลม

กระบวนการตดตามและควบคมยงรวมถงการควบคมการเปลยนแปลง และการแนะนาวธการปองกน

ปญหาทอาจเกดขน

การตดตามอยางตอเนองทาใหทมงานโครงการไดเขาใจลกซงถงสถานของ

โครงการ และชใหเหนสวนทตองการความเอาใจใสเพม กลมกระบวนการนไมไดตดตามและควบคม

เฉพาะงานทกาลงทาภายในกลมกระบวนหนงๆ เทานน แตยงตดตามและควบคมการทางานของทง

โครงการ ในกรณทโครงการมหลายเฟส กลมกระบวนการตดตามและควบคมยงใหขอมลยอนกลบ

ระหวางเฟส เพอใหการแกไขและการปองกนสามารถนาโครงการกลบมาใหสอดคลองกบแผนบรหาร



โครงการ ถาความแปรปรวนทาลายวตถประสงคโครงการ ทมงานโครงการควรกลบไปยงกระบวนการ

วางแผนทอยในกลมกระบวนการวางแผน การทบทวนใหขอเสนอการปรบปรงแผนบรหารโครงการ

2.9.5 กลมกระบวนการปด

กลมกระบวนการปดรวมถงกระบวนทใชเพอยตทกกจกรรมอยางเปนทางการของ

โครงการหรอเฟสหนงของโครงการ กลมกระบวนการนสอบทวนวากระบวนการทกาหนดในทกกลม

กระบวนเสรจสมบรณ เพอปดโครงการ หรอเฟสของโครงการ

2.9.6 ความสมพนธระหวางกลมกระบวนการกบวงจรชวตโครงการ

จากรปท 2.6 แสดงกลมกระบวนการและความสมพนธระหวางในแงของระดบของ

กจกรรมปกต กรอบเวลา และการทบซอน ระดบของกจกรรมและชวงเวลาของแตละกลมกระบวนการ

แตกตางกนทกโครงการ โดยปกต กลมกระบวนการรเรมจะดาเนนการในตอนเรมโครงการ ตามดวยกลม

กระบวนการวางแผน กลมกระบวนการปฏบตงาน กลมกระบวนการตดตามและควบคม และกลม

กระบวนการปด โดยปกต กระบวนการปฏบตงานตองการทรพยากรและเวลาประมาณรอยละ 50-60

ตามดวยกระบวนการวางแผน ซงใชเวลาประมาณรอยละ 15-25 สวนกระบวนการรเรมและกระบวนการ

ปดใชเวลาและทรพยากรนอยทสด ประมาณรอยละ 5-10 การตดตามและควบคมทดาเนนการตลอด

โครงการ โดยทวไปใชประมาณรอยละ 5-15 ของเวลาและทรพยากรทงหมด อยางไรกตาม ทกโครงการ

มเอกลกษณ ดงนนจงอาจมขอยกเวนไมเปนไปตามทกลาว

รปท 2.6 ระดบของกจกรรมและการคาบเกยวกนของกลมกระบวนการตลอดเวลาโครงการ

(Schwalbe, 2007)



กลมกระบวนการไมใชเฟสของวงจรชวตของโครงการ กระบวนการของกลม

กระบวนการไมตองทาเรยงตามลาดบดงกลาวขางตน เพยงแตโดยสวนใหญแลว กระบวนการของแตละ

กลมกระบวนการจะปฏบตเรยงลาดบ รปท 2.7 แสดงใหเหนถงความสมพนธของกลมกระบวนการกบ

วงจรชวตของโครงการ เชน กระบวนการบางกระบวนของกลมกระบวนการตดตามและควบคมจะมการ

ดาเนนการตงแตชวงเวลาตนๆ เชน ในการพฒนาเอกสารสทธโครงการ ผจดการโครงการตองตดตามวา

ทมงานและผมสวนไดเสยดาเนนการไปตามแผนบรหารโครงการหรอไม กระบวนการตดตามการพฒนา

เอกสารสทธโครงการจงเกดขนระหวางเฟสแนวความคดของวงจรชวตโครงการ กระบวนการวางแผนก

เชนเดยวกนทอาจตองมการทบทวน ปรบปรงแผนใหมในชวงกลางของโครงการ เปนตน ดงนน ทกเฟส

ของวงจรชวตของโครงการจะมทกกลมกระบวนการ แตจานวนกระบวนการของแตละกลมกระบวนการ

แตกตางกนไปในแตละเฟสของวงจรชวตของโครงการ

รปท 2.7 กลมกระบวนการกบวงจรชวตโครงการ

2.9.7 ความสมพนธระหวางกลมกระบวนการกบความรการบรหารโครงการ

เราสามารถจดกระบวนการของแตละกลมกระบวนการเขากบความรการบรหาร

โครงการทง 9 ดาน ตารางท 2.2 แสดงภาพรวมของความสมพนธของกระบวนการบรหารโครงการทง 44

กระบวนการของกลมกระบวนการทโดยปกตจะถกดาเนนการใหเสรจสมบรณกบความร 9 ดาน

กระบวนการทแสดงในตารางเปนกระบวนการหลกทไดกาหนดใน PMBOK® Guide Third Edition

หลายๆ องคการใชสารสนเทศของสถาบนบรหารโครงการ (Project Management Institute (PMI)) เปน

พนฐานสาหรบการพฒนาระเบยบวธการบรหารโครงการของตนเอง



ตารางท 2.2 ภาพรวมของความสมพนธของกระบวนการบรหารโครงการกบความร 9 ดาน

กลมกระบวนการบรหารโครงการ ความร

รเรม วางแผน ปฎบตงาน ตดตามและควบคม ปด การบรหารการบรณาการ

พฒนาเอกสารสทธ


พฒนาขอกาหนด

ขอบเขตโครงการ

เบองตน

พฒนาแผนบรหารโครงการ กากบและบรหารการ

ปฏบตงานโครงการ

ตดตามและควบคม

งานของโครงการ

ควบคมการ

เปลยนแปลงแบบ

บรณาการ

ปดโครงการ

การบรหารขอบเขตโครงการ

วางแผนขอบเขต

กาหนดขอบเขต

สรางโครงสรางจาแนกงาน

ทวนสอบขอบเขต

ควบคมขอบเขต

การบรหารเวลา

กาหนดกจกรรม

เรยงลาดบกจกรรม

ประมาณการทรพยากรของ

กจกรรม

ประมาณการระยะเวลาของ

กจกรรม

พฒนาตารางเวลา

ควบคมตารางเวลา

การบรหารคาใชจาย

ประมาณการคาใชจาย

ตงงบประมาณคาใชจาย

ควบคม

คาใชจาย

การบรหารคณภาพ

วางแผนคณภาพ ดาเนนการประกน

คณภาพ

ดาเนนการควบคม

คณภาพ

การบรหารทรพยากรมนษย

วางแผนทรพยากรมนษย คนหาทมงานโครงการ

พฒนาทมงานโครงการ

บรหารทมงาน


การบรหารการสอสาร

วางแผนการสอสาร กระจายสารสนเทศ รายงานผลการ

ปฏบตงาน

บรหารผมสวนไดเสย

การบรหารความเสยง

วางแผนบรหารความเสยง

ระบความเสยง

วเคราะหความเสยงเชง

คณภาพ

วเคราะหความเสยงเชง

ปรมาณ

วางแผนตอบสนองความเสยง

ควบคมและตดตาม

ความเสยง

การบรหารการจดซอจดจาง

วางแผนการจดซอและการ

ไดมา

วางแผนการทาสญญา

ขอคาตอบจากผขาย

เลอกผขาย

บรหารสญญา ปดสญญา



2.10 บรบทของโครงการเทคโนโลยสารสนเทศ ธรรมชาตของโครงการเทคโนโลยสารสนเทศมความหลากหลาย ตงแตโครงการทเนน

ฮารดแวรประเภทคอมพวเตอรสวนบคคลไปจนถงเครองคอมพวเตอรขนาดใหญ รวมทงอปกรณเคลอนท

สวนโครงการพฒนาซอฟตแวรมความหลากหลายเชนเดยวกน ตงแตการพฒนาซอฟตแวรดวย Excel

บนเครองคอมพวเตอรทไมเชอมตอกบเครอขาย ระบบพาณชยอเลกทรอนกสทใชภาษาททนสมย

โครงการเทคโนโลยสารสนเทศยงสนบสนนทกอตสาหกรรม และงานทางธรกจ การบรหารโครงการ

เทคโนโลยสารสนเทศแตละอตสาหกรรมจะไมเหมอนกน

เนองจากธรรมชาตของโครงการเทคโนโลยสารสนเทศทหลากหลาย จงสงผลใหคนทเกยวของ

กบโครงการมภมหลงทหลากหลาย มทกษะทแตกตางกน สมาชกในทมอาจจบดานธรกจ คณตศาสตร

หรอศลปศาสตร เพอใหมมมองทตางกน ถงแมจะมพนความรทไมเหมอนกน แตตาแหนงในโครงการ

เหมอนกน เชน นกวเคราะหธรกจ โปรแกรมเมอร ผเชยวชาญเครอขาย นกวเคราะหฐานขอมล

ผเชยวชาญการประกนคณภาพ ผเชยวชาญดานความปลอดภย วศวกรฮารดแวร วศวกรซอฟตแวร การ

ทโครงการเทคโนโลยสารสนเทศตองการคนทมทกษะ แตบคคลทมความเชยวชาญไมชอบอยในองคการ

หนงๆ นาน หลายๆ โครงการจงจางคนทมความเชยวชาญจากภายนอกเขามารวมโครงการ

ตาแหนงทางดานเทคโนโลยสารสนเทศอาจสะทอนถงเทคโนโลยทตางกนทผดารงตาแหนงตอง

มทกษะในเทคโนโลยนนๆ จงทาใหสมาชกแตละคนไมเขาใจซงกนและกน เพราะแตละคนใชเทคโนโลยท

ตางกน ความหลากหลายในเทคโนโลยทาใหเกดปญหาคอ การเปลยนแปลงอยางรวดเรว โครงการกาลง

จบในขณะททมคนพบเทคโนโลยใหมททาใหโครงการตรงกบความตองการทางธรกจในระยะยาว

ผจดการโครงการ และสมาชกในทมจงเผชญกบงานททาทาย

2.11 สรป ในการทางานของโครงการ ผจดการโครงการจาเปนตองใชวธการเชงระบบ และจาเปนตอง

พจารณาโครงการทมากกวาบรบทเชงองคการ

องคการม 4 กรอบทแตกตางกนคอ โครงสราง ทรพยากรมนษย การเมอง และสญลกษณ

ผจดการโครงการจาเปนตองเขาใจกรอบองคการเหลาน กรอบโครงสรางเนนความแตกตางของบทบาท

และความรบผดชอบของกลม เพอใหบรรลเปาหมายและนโยบายทกาหนดโดยผบรหารระดบสง กรอบ

ทรพยากรมนษยเนนทการสรางความกลมกลนระหวางความตองการขององคการและความตองการของ

คน กรอบการเมองกลาวถงการเมองขององคการและของบคคล สวนกรอบสญลกษณเนนทสญลกษณ

และความหมาย



โครงสรางขององคการหนงๆ มนยยะทสาคญตอผจดการโครงการ โดยเฉพาะในแงของขนาด

ของอานาจทผจดการโครงการม โครงสรางพนฐานองคการม 3 แบบคอ โครงสรางตามหนาท แมทรกซ

และโครงการ ผจดการโครงการจะมอานาจมากทสดในโครงสรางแบบโครงการ รองลงมาคอ โครงสราง

แบบแมทรกซ และมอานาจนอยทสดในโครงสรางตามหนาท

วฒนธรรมองคการกระทบตอการบรหารโครงการเชนเดยวกน วฒนธรรมทพนกงานมความเปน

สมาชกทเขมแขง วฒนธรรมทกจกรรมงานเนนงานแบบกลม วฒนธรรรมทมการบรณาการเปนหนวย

เดยวทสง ระดบการยอมรบความเสยงสง ใหรางวลตามผลงาน ระดบการยอมรบความขดแยงสง เนน

ระบบเปด และเนนสมดลเกยวกบคน การควบคม และวธการ เปนวฒนธรรมทโครงการอยากใหม

มากกวาวฒนธรรมองคการแบบอนๆ

ผมสวนไดเสยของโครงการคอ บคคลและหนวยงานทเกยวของกบโครงการ หรอความสนใจของ

เขาเหลานนอาจถกกระทบทงทางบวกหรอทางลบ อนเปนผลจากการทาโครงการ หรอความเสรจ

สมบรณของโครงการ ผจดการโครงการตองกาหนดผมสวนไดเสย และเขาใจความตองการทแตกตางกน

ของผมสวนไดเสยของโครงการทงหมด

คามนสญญาของผบรหารระดบสงมความสาคญตอความสาเรจของโครงการ เนองจาก

โครงการกระทบหลายสวนในองคการ ผบรหารระดบสงตองชวยเหลอผจดการโครงการ คามนองคการ

ตอโครงการเทคโนโลยสารสนเทศกมความสาคญเชนเดยวกน การพฒนามาตรฐานและแนวทางชวย

องคการในการบรหารโครงการ

วงจรชวตโครงการคอ ขนตอนโครงการ ขนตอนโครงการแบบดงเดมประกอบดวย แนวความคด

การพฒนา การปฏบตงาน และการปดโครงการ วงจรชวตการพฒนาซอฟตแวรประกอบดวย วงจรชวต

แบบนาตก แบบกนหอย การพฒนาแบบเพมขน แบบเรงดวน การโปรแกรมอยางเขมขน และการพฒนา

แบบสกรม ผจดการโครงการตองเขาใจวงจรชวตแตละแบบ วงจรชวตการพฒนาซอฟตแวรเปนสวนหนง

ของวงจรชวตโครงการ

โครงการควรทางานแตละขนตอนใหสาเรจเพอสงตอไปยงขนตอนตอไป การทบทวนการบรหาร

ควรเกดขนเมอจบแตละขนตอน เพอใหโครงการยงคงเปนไปตามทวางแผนไว และเพอกาหนดวา

โครงการควรทาตอ เปลยนทศทาง หรอยต

การบรหารโครงการประกอบดวยกระบวนการจานวนหนงทเชอมโยงกน กระบวนการบรหาร

โครงการจดเปน 5 กลมกระบวนการคอ กลมกระบวนการรเรม กลมกระบวนการวางแผน กลม

กระบวนการปฏบตงาน กลมกระบวนการตดตามและควบคม และกลมกระบวนการปด ระดบการเกด

กระบวนการเหลานแตกตางกนในแตละเฟสของโครงการ และทกกลมกระบวนการจะเกดในทกเฟสของ

โครงการ ดงนน กลมกระบวนการจงไมใชเฟสของวงจรชวตของโคงการ โดยปกต กลมกระบวนการ



ปฏบตงานตองใชเวลาและทรพยากรมากทสด ตามดวยกลมกระบวนการวางแผน การจดกระบวนการ

บรหารโครงการหลกของแตละกลมกระบวนการเขากบความร 9 ดานใหภาพรวมวากระบวนการอะไร

เกยวของกบความรการบรหารโคงการดานใด

ผจดการโครงการตองพจารณาหลายๆ ปจจย เนองจากบรบทโครงการเทคโนโลยสารสนเทศไม

ซากน ธรรมชาตทแตกตางกนของโครงการและความหลากหลายในธรกจและเทคโนโลยทพวพนกบ

โครงการ โดยเฉพาะการทาทายตอการบรหาร การนาทมงานทมสมาชกทมทกษะเฉพาะ และความ

เขาใจการเปลยนแปลงเทคโนโลยอยางรวดเรว เปนปจจยทสาคญ

คาถามทายบท 1. จงอธบายการนามมมองแบบระบบมาใชกบการบรหารโครงการ 2. อธบายกรอบองคการ 4 กรอบ

3. กรอบองคการทาใหผจดการโครงการเขาใจบรบทเชงองคการสาหรบโครงการทรบผดชอบอยางไร

4. อธบายความแตกตางระหวางโครงสรางองคการแบบฟงกชน แมทรกซ และโครงการ

5. อธบายโครงสรางองคการแตละแบบกระทบตอการบรหารโครงการอยางไร 6. จงอธบายวฒนธรรมองคการมความสมพนธอยางไรกบการบรหารโครงการ 7. จงอธบายความสาคญของคามนสญญาของผบรหารระดบสงตอความสาเรจของโครงการ 8. อธบายความแตกตางระหวางวงจรชวตโครงการกบวงจรชวตการพฒนาซอฟตแวร 9. จงอธบายความสมพนธระหวางกลมกระบวนการกบวงจรชวตของโครงการ


การบรหารการบรณาการโครงการ หนา 3-1

3.1 บทนา การบรหารการบรณาการเกยวของกบการประสานองคความรการบรหารโครงการดานตางๆ

ตลอดวงจรชวตของโครงการ การบรณาการนทาขนเพอใหแนใจวาทกชนสวนของโครงการเกดขนพรอม

กน ณ เวลาทเหมาะสม เพอใหโครงการประสบความสาเรจอยางสมบรณ การบรณาการประกอบดวย

กระบวนการหลก 7 กระบวนการ คอ

• พฒนาเอกสารสทธโครงการ (develop the project charter) เปนการทางานกบผม

สวนไดเสย เพอจดทาเอกสารทอนมตโครงการอยางเปนทางการ

• พฒนาขอบเขตงานเบองตน (develop the preliminary project scope statement) เปนการพฒนาขอกาหนดขอบเขตโครงการ ซงเปนการเขยนอธบายขอกาหนดในระดบสง

• พฒนาแผนการบรหารโครงการ (develop the project management plan) เปนการ

จดทาเอกสารเพอบนทกการกระทาทจาเปนสาหรบ กาหนด เตรยมการ บรณาการ และ

ประสาน แผนยอยทงหมดใหเปนแผนบรหารโครงการ

• กากบและบรหารการปฏบตงานโครงการ (direct and manage project execution) เปนการปฏบตงานตามกจกรรมของโครงการทวางแผนไว เพอบรรลความตองการของ

โครงการทไดกาหนดในขอกาหนดขอบเขตโครงการ

• ตดตามและควบคมงานโครงการ (monitor and control the project work) เปนการ

ตดตามและควบคมกระบวนการทดาเนนการในระยะตางๆ ของโครงการ เพอใหตรงกบ

วตถประสงคทกาหนดในแผนบรหารโครงการ

• ดาเนนการควบคมการเปลยนแปลงแบบบรณาการ (perform integrated change control) เปนการทบทวนคาขอเปลยนแปลง การอนมตการเปลยนแปลง และควบคมการ

เปลยนแปลงทจะเกดกบสงทสงมอบ (deliverables)

• ปดโครงการ (close the project) เปนการสนสดการกจกรรมทงหมดของโครงการ เพอ

ปดโครงการอยางเปนทางการ



กอนทจะทาการพฒนาเอกสารสทธโครงการอยางเปนทางการ องคการตองเลอกโครงการทจะ

ทา โดยผานกระบวนการตดสนใจอยางเปนทางการ การเลอกโครงการจะไดกลาวในหวขอตอไป

การวางแผนยทธศาสตรเทคโนโลยสารสนเทศ

การวเคราะหธรกจ

การวางแผนโครงการ

การจดสรรทรพยากร

ขนตอนการวางแผนเทคโนโลยสารสนเทศ

เชอมโยงยทธศาสตรเทคโนโลยสารสนเทศกบพนธกจและวสยทศนขององคการกาหนดสวนธรกจหลก

บนทกกระบวนการธรกจหลกทสามารถไดประโยชนจากเทคโนโลยสารสนเทศ

กาหนดโครงการทมศกยภาพกาหนดขอบเขตโครงการ ประโยชน และ ขอจากด

เลอกโครงการเทคโนโลยสารสนเทศมอบหมายทรพยากร

ผลลพธทได

รปท 3.1 แสดงกระบวนการวางแผนสาหรบการเลอกโครงการเทคโนโลยสารสนเทศ (Schwalbe, 2007)

3.2 การวางแผนเชงยทธศาสตร และการเลอกโครงการ

3.2.1 การกาหนดโครงการทมศกยภาพ รปท 3.1 แสดงกระบวนการวางแผนสาหรบการเลอกโครงการเทคโนโลยสารสนเทศ ใน

ขนตอนแรกคอ การเชอมโยงแผนยทธศาสตรเทคโนโลยสารสนเทศกบแผนยทธศาสตรขององคการ การ

วางแผนยทธศาสตรเปนการกาหนดวตถประสงคระยะยาว โดยการวเคราะหจดออนจดแขงขององคการ

การศกษาโอกาสและสงคกคาม การทานายแนวโนมในอนาคต การคาดการณความตองการสาหรบ

ผลตภณฑใหมหรอบรการใหม ดงนน ในกระบวนการวางแผนเทคโนโลยสารสนเทศจงจาเปนทตองม

ผจดการจากหนวยงานอนทไมใชหนวยงานเทคโนโลยสารสนเทศมาชวย เพราะจะชวยคนดาน

เทคโนโลยสารสนเทศเขาใจยทธศาสตรองคการ และกาหนดกลมธรกจทสามารถสนบสนนแผน

เทคโนโลยสารสนเทศ

หลงจากกาหนดเปาหมายเชงยทธศาสตรแลว ขนตอนตอไปสาหรบการวางแผนคอ

การเลอกโครงการเทคโนโลยสารสนเทศโดยการวเคราะหเชงธรกจ การวเคราะหนวางโครงราง

กระบวนการธรกจทเกยวของกบการบรรลเปาหมายเชงยทธศาสตร และชวยกาหนดวากระบวนการ

ธรกจใดไดประโยชนจากเทคโนโลยสารสนเทศมากทสด ขนตอนถดไปคอ เรมตนการกาหนดโครงการ



เทคโนโลยสารสนเทศทมศกยภาพ พรอมกบขอบเขตโครงการ ประโยชน ขอจากด สวนขนตอนสดทาย

คอ การเลอกโครงการทจะนามาดาเนนการ และการกาหนดทรพยากรสาหรบการดาเนนโครงการ

3.2.2 การเชอมโยงเทคโนโลยสารสนเทศใหสอดคลองกบยทธศาสตรทางธรกจ

การกาหนดและการเลอกโครงการเทคโนโลยทเหมาะสมจะงายขน ถาองคการทาให

เทคโนโลยสารสนเทศสอดคลองกบธรกจ แผนยทธศาสตรขององคการควรชนากระบวนการเลอก

โครงการเทคโนโลยสารสนเทศ องคการตองพฒนายทธศาสตรการใชเทคโนโลยสารสนเทศ เพอกาหนด

วายทธศาสตรนจะสนบสนนวตถประสงคขององคการอยางไร ยทธศาสตรเทคโนโลยสารสนเทศตองทา

ใหสอดคลองกบแผนยทธศาสตรทางธรกจขององคการ

วธการทใชในการทาใหโครงการเทคโนโลยสารสนเทศเปนไปในทศทางเดยวกบแผน

ยทธศาสตรทางธรกจขององคการคอ แนวความคดทเนนการใชเทคโนโลยสารสนเทศสนบสนนแผน

ยทธศาสตรและทาใหไดเปรยบเชงการแขงขน

3.2.3 การเลอกโครงการ

องคการสวนใหญเชอในการตดสนใจเลอกโครงการของผจดการโครงการทม

ประสบการณ อยางไรกตามองคการจาเปนตองกาหนดรายชอโครงการทมศกยภาพใหแคบลง การเลอก

โครงการมเทคนคทนยมใชกน 5 เทคนคคอ การเนนทความตองการขององคการ การจดกลมโครงการ

เทคโนโลยสารสนเทศ การวเคราะหดานการเงน การใชตวแบบใหคะแนนถวงนาหนก และการใชบตร

คะแนนสมดล (balanced scorecard)

การเนนทความตองการขององคการ

เมอตองตดสนใจวาโครงการใดไดรบการคดเลอก ผบรหารระดบสงตองเนน

โครงการทตรงกบความตองการของหนวยงานสวนใหญขององคการ โครงการทกลาวถงความตองการ

ขององคการในแนวกวางมโอกาสทจะไดรบการคดเลอก เพราะเปนโครงการทมความสาคญตอองคการ

วธการหนงทจะเลอกโครงการตามเทคนคนคอ พจารณาวาโครงการตรงกบเงอนไขทสาคญ 3 ขอหรอไม

เงอนไขทสาคญคอ ความตองการ เงน และความตงใจ คนในองคการเหนรวมกนถงความตองการ

โครงการหรอไม องคการมความตงใจและมกาลงทจะสนบสนนเงนสาหรบการทาโครงการหรอไม คนใน

องคการมความตงใจสงทจะทาใหโครงการสาเรจหรอไม ขณะทโครงการดาเนนการ องคการตองทาการ

ประเมนความตองการ การเงน และความตงใจของแตละโครงการใหม เพอดวาโครงการควรทาตอ หรอ

ยต หรอตองกลบมานยามความตองการใหม



การจดกลมโครงการเทคโนโลยสารสนเทศ การจดกลมโครงการเทคโนโลยสารสนเทศเพอใชประเมนโครงการอาจจดกลม

ออกเปนโครงการประเภทสนองตอบตอปญหา โอกาส หรอ เปนโครงการทสงใหดาเนนการ

ปญหาคอ สถานการณทไมนาพอใจทขดขวางไมใหองคการบรรลเปาหมาย

ปญหาอาจเปนปญหาทมในปจจบนหรอปญหาทคาดวาอาจจะเกดในอนาคต เชน ผใชโครงการอาจ

ประสบปญหาการเขาไปใชระบบสารสนเทศ หรอเขาใชขอมลททนสมย เพราะระบบไดถกใชเตมกาลง

แลว การตอบสนองปญหาดงกลาว องคการสามารถรเรมโครงการเพอขยายระบบปจจบน โดยการเพม

เสนทางการเขาถง หรอปรบฮารดแวรใหมความสามารถมากขนดวยการเพมหนวยความจา หรอทเกบ

ขอมล หรอเปลยนตวประมวลผลใหเรวขน

โอกาสคอ โอกาสทจะปรบปรงองคการ เชน โครงการทเกยวกบการพฒนา

ระบบใหมทสามารถทารายไดใหกบองคการอยางมหาศาล

สงการคอ ความตองการใหมทสงการจากผบรหาร รฐบาล หรอองคการ

ภายนอกทมอทธพล เชน โครงการเปนจานวนมากทเกยวของกบเทคโนโลยดานการแพทยตองเจอกบ

ความตองการทรฐบาลกาหนดอยางกวดขน

มนเปนการงายทจะไดรบการอนมตและไดรบเงนสาหรบโครงการทไดตอบ

ปญหาและตอบสนองสงทสงการจากผมอานาจ เพราะองคการตองการทจะหลกเลยงไมใหธรกจตอง

บาดเจบ ดงนน ปญหาและการสงการควรจะไดรบการแกไขโดยเรว แตผจดการตองใชระบบเพอคดและ

คนหาโอกาสสาหรบปรบปรงองคการผานโครงการเทคโนโลยสารสนเทศ

การจดกลมอกประเภทคอ การจดกลมตามเวลาทโครงการจะเสรจสมบรณ หรอ

วนทโครงการจะตองทา เชน โครงการทมศกยภาพทจะเสรจภายในเวลาทกาหนด โครงการทมศกยภาพ

ทจะเสรจในวนททกาหนด บางโครงการสามารถทาเสรจไดเรวมาก เชน 2-3 อาทตย หรอ 2-3 วน

หลายๆ องคการมสวนงานทสนบสนนผใชสดทาย โดยสวนงานสนบสนนนจะจดการโครงการเลกๆ ท

สามารถทาเสรจไดอยางรวดเรว ถงแมวาโครงการเทคโนโลยสารสนเทศสามารถทาเสรจไดอยางรวดเรว

โครงการเหลานกจาเปนตองจดลาดบความสาคญของโครงการ

การจดกลมประเภทท 3 คอ การจดกลมตามลาดบความสาคญโดยรวมของ

โครงการ หลายๆ องคการจดกลมโครงการเทคโนโลยสารสนเทศเปนกลมทมความสาคญ สง ปานกลาง

หรอตา ซงโครงการใดจะมความสาคญสง หรอตา ขนกบสภาพแวดลอมของธรกจปจจบน เชน ถา

องคการมความจาเปนอยางยงทจะลดคาใชจายในการดาเนนธรกจโดยเรว โครงการทมศกยภาพทจะ

ชวยลดคาใชจายกจะถกจดอยในกลมทมความสาคญสง องคการจะเลอกทจะดาเนนโครงการในกลมท

มความสาคญสงกอน ถงแมวาโครงการทมความสาคญปานกลาง หรอตาจะสามารถทาเสรจไดภายใน

เวลาทนอยกวากตาม



การวเคราะหดานการเงน การพจารณาดานการเงนมความสาคญตอการเลอกโครงการ โดยเฉพาะ

ชวงเวลาทเศรษฐกจไมด โครงการตางๆ ตองไดรบการพจารณาอนมตกอน และการพยากรณดาน

การเงนเปนสวนทสาคญทตองระบในเอกสารธรกจ (business case) วธการพนฐานสาหรบวเคราะห

การลงทนประกอบดวย การวเคราะหมลคาปจจบนสทธ ((net present value (NPV)) อตราผลตอบแทน

จากการลงทน (return on investment (ROI) และการวเคราะหระยะเวลาการคนทน (payback

analysis) ผจดการโครงการทางานเกยวของกบผบรหารระดบสง เพราะฉะนนผจดการโครงการตอง

เขาใจทจะสอสารภาษาเดยวกน

• การวเคราะหมลคาปจจบนสทธ มลคาปจจบนสทธคอ การคานวณเงนสทธทคาดวาจะไดรบหรอสญ

เสยจากโครงการ โดยการลด (discounting) กระแสเงนสดเขาและออกในอนาคตทคาดวาจะเกดจาก

เวลาหนงยอนกลบมาถงเวลาปจจบน การลดนจะลดเปนเปอรเซนตทเราเรยกวาอตราสวนลด (discount

rate) ซงเปนอตราทองคการคาดวาจะไดรบคนจากโครงการ โดยปกตผบรหารจะเปนผกาหนด อตรา

สวนลด

องคการควรพจารณาโครงการทมคามลคาปจจบนสทธเปนบวก

เพราะหมายความวามลคาทคนกลบจากการทาโครงการเกนกวาคาใชจายทลงทน (cost of capital) คา

มลคาปจจบนสทธทคานวณไดถงแมวาเปนบวกแตถามคานอยกวาผลตอบแทนการลงทนดวยวธการอน

องคการอาจตดสนใจไมลงทนโครงการเทคโนโลยสารสนเทศ สตรการคานวณมลคาปจจบนสทธมดงน

มลคาปจจบนสทธ = -I0 + Σ (กระแสเงนสดสทธ / (1 + r)t)

โดยท:

I = คาใชจายทงหมด หรอการลงทนของโครงการ (total cost or investment of the

project)

r = อตราสวนลด (discount rate)

t = ชวงระยะเวลา (time period)

ถาสมมตใหอตราสวนลดคอ รอยละ 8 และเราคาดวาจะมกระแสเงน

เขา-ออกในแตละป ทงหมด 5 ปดงตารางท 3.1 เราสามารถคานวณหาคากระแสเงนสดทหกลดแลวใน

แตละปไดดงตารางท 3.2 เมอรวมกระแสเงนทหกลดของทกปแลวเราจะไดมลคาปจจบนสทธ



ตารางท 3.1 กระแสเงนสดทคาดวาจะไดรบในเวลา 5 ป (Marchewka, 2006)

ปท 0 ปท 1 ปท 2 ปท 3 ปท 4

กระแสเงนสดไหลเขารวม 0 150,000 200,000 250,000 300,000

กระแสเงนสดไหลออกรวม 200,000 85,000 125,000 150,000 200,000

กระแสเงนสดสทธ (200,000) 65,000 75,000 100,000 100,000

ตารางท 3.2 การคานวณคามลคาปจจบนสทธ (Marchewka, 2006)

เวลา การคานวณ กระแสเงนสดทลดแลว กระแสเงนสดสะสม

ปท 0 (200,000) (200,000)

ปท 1 65,000/(1 + .08)1 60,185 (139,815)

ปท 2 75,000/(1 + .08)2 64,300 (755,15)

ปท 3 100,000/(1 + .08)3 79,383 3,868

ปท 4 100,000/(1 + .08)4 73,503 77,371

มลคาปจจบนสทธ (NPV) 77,371

คามลคาปจจบนสทธทคานวณไดมคาเปนบวก แสดงวาโครงการนให

ผลตอบแทนทคมการลงทน โปรดจาไววาถาอตราสวนลดมคาเพมขน คามลคาปจจบนสทธมคาลดลง

• การวเคราะหอตราผลตอบแทนจากการลงทน อตราผลตอบแทนจากการลงทนเปนตวชวดทางการเงนทสาคญตว

หนงทบอกถงมลคาทคาดวาจะไดรบจากการลงทนในโครงการ สตรการคานวณมดงน

อตราผลตอบแทนจากการลงทน = (กาไรทคาดวาจะไดรบทงหมดหลงจากคดอตราสวนลดแลว

- คาใชจายทงหมดทไดคดอตราสวนลดแลว) / คาใชจายทงหมดทไดคดอตราสวนลดแลว

จากตารางท 3.1 เราสามารถคานวณอตราผลตอบแทนจากการลงทน

โดยใชอตราสวนลดรอยละ 8 ไดโดยการคานวณหากระแสเงนสดไหลเขารวมทหกลดแลว และกระแส

เงนสดไหลออกรวมทหกลดแลวดงแสดงในตารางท 3.3 อตราผลตอบแทนจากการลงทนจงคานวณได

ดงน

อตราผลตอบแทนจากการลงทน= (731,000 – 653,050) / 653,050 = 11.94%



ตารางท 3.3 ตวอยางการคานวณอตราผลตอบแทนจากการลงทน (Marchewka, 2006)

ปท 0 ปท 1 ปท 2 ปท 3 ปท 4 รวม

กระแสเงนสดไหลเขา

รวม 0 150,000 200,000 250,000 300,000 900,000

กระแสเงนสดไหลเขา

รวมทหกลดแลว 0

139,500

(150,000*.93)

172,000

(200,000*.86)

197,500

(250,000*.79)

222,000

(300,000*.74) 731,000

กระแสเงนสดไหลออก

รวม 200,000 85,000 125,000 150,000 200,000 760,000

กระแสเงนสดไหลออก

รวมทหกลดแลว 200,000

79,050

(85,000*.93)

107,500

(125,000*.86)

118,500

(150,000*.79)

148,000

(200,000*.74) 653,050

• การวเคราะหระยะเวลาการคนทน วธการวเคราะหระยะเวลาการคนทนเปนการพจารณาวาโครงการตอง

ใชเวลานานเทาไรจงจะไดรายไดคมเงนลงทนเรมแรก (Initial Investment) โดยมสตรการคานวณดงน

ระยะเวลาการคนทน = เงนลงทนเรมตน / กระแสเงนสดสทธเฉลยตอป

จากตารางท 3.1 เราสามารถคานวณระยะเวลาทคมทนไดดงน

เงนลงทนเรมตน = 200,000

กระแสเงนสดสทธเฉลยตอป = ผลรวมของกระแสเงนสดสทธ/จานวนป

= (65,000 + 75,000 + 100,000 + 100,000)/5

= 68,000

ระยะเวลาการคนทน =200,000 / 68,000 = 2.94 = 3 ป

การหาระยะเวลาการคนทนยงสามารถใชขอมลจากการคานวณมลคา

ปจจบนสทธ โดยการคานวณกระแสเงนสดสะสมของแตละป ถาปใดมกระแสเงนสดสะสมเปนบวก

แสดงวาปนนคอ ปทโครงการไดทนคน ดงตวอยางในตารางท 3.2 โครงการจะคนทนในปท 3 เพราะ

กระแสเงนสดสะสมมคาเปนบวกในปนน

ถงแมวาการวเคราะหระยะเวลาการคนทนจะเปนวธตรงไปตรงมา

และงายแกการเขาใจ แตมนไมไดพจารณามลคาของเงนตามระยะเวลาทผานไป อยางไรกตาม วธการน



กยงมประโยชนสาหรบการพจารณาความเสยงของการลงทน เพราะการลงทนทมความเสยงยอมตองใช

เวลานานถงจะไดรายไดคมการลงทน

การใชตวแบบใหคะแนนถวงนาหนก

ตวแบบใหคะแนนถวงนาหนกเปนวธการสาหรบการเปรยบเทยบโครงการโดย

พจารณาจากผลรวมของคะแนนทไดในแตละเงอนไข แตเงอนไขดงกลาวมความสาคญทแตกตางกน เรา

จงควรกาหนดนาหนกของแตละเงอนไข การถวงนาหนกนน โดยปกตเราใชเปอรเซนต และมผลรวมของ

นาหนกทงหมดคอ 100 ดงตวอยางในตารางท 3.4 จากตารางดงกลาว เราจะเหนวาคะแนนรวมของ

โครงการไดคะแนนสงสดคอ 8.5 ดงนน เราจงควรเลอกโครงการ ค สวนสตรการคานวณคอ

i1

Total Score = Wn

ii

C=∑

โดยท

Total Score คอ คะแนนรวมทงหมด

Wi คอ นาหนกของเงอนไข

Ci คอ คะแนนของเงอนไข

ตารางท 3.4 ตวอยางการใชตวแบบการใหคะแนนถวงนาหนก (Marchewka, 2006)

เงอนไข นาหนก โครงการ ก โครงการ ข โครงการ ค

อตราผลตอบแทนจากการลงทน 15% 2 4 10

ระยะเวลาการคนทน 10% 3 5 10 การเงน

มลคาปจจบนสทธ 15% 2 4 10

ความสอดคลองกบวตถประสงคเชงยทธศาสตร 10% 3 5 8

องคการ ความเปนไปไดทจะบรรลวตถประสงคของ

โครงการ 10% 2 6 9

มสมาชกในทมทมทกษะ 5% 5 5 4

ความสามารถในการบารงรกษา 5% 4 6 7

เวลาทใชในการพฒนา 5% 5 7 6 โครงการ

ความเสยง 5% 3 5 5

ความพงพอใจของลกคา 10% 2 4 9 ภายนอก

สวนแบงการตลาดทเพมขน 10% 2 5 8

คะแนนรวม 100% 2.65 4.85 8.50



การใชบตรคะแนนสมดล องคการทใชบตรคะแนนสมดลตองสรางชดตววด หรอตวชวดผลการดาเนนงาน

(key performance indicators (KPI)) สาหรบแตละมมมอง ซงม 4 มมมองคอ มมมองทางดานการเงน

ลกคา กระบวนการภายในองคการ และการเรยนรและนวตกรรม ตววดของแตละมมมองจะถกนามาใช

ในการสรางรายงาน หรอบตรคะแนนสาหรบองคการเพอใหผบรหารสามารถตดตามประสทธภาพของ

องคการได มมมองทง 4 ดานทาใหเกดสมดลในแงของประโยชนทงทจบตองได หรอประเมนได และ

ประโยชนทจบตองไมได หรอประเมนไดยาก วตถประสงคระยะสนและระยะยาว รปท 3.2 แสดง

ตวอยางการใชบตรคะแนนสมดล

รปท 3.2 ตวอยางของบตรคะแนนสมดล (Marchewka, 2006)

• มมมองดานการเงน วธการบตรคะแนนสมดลกระตนใหผบรหารใหพจารณาตววดอน

นอกเหนอจากตววดทางการเงนแบบดงเดม เพอใหประสบความสาเรจเชงยทธศาสตร ตววดทางการเงน

สวนใหญมประโยชนทาใหเราเขาใจวาองคการทางานอยางไรในอดต และบางองคการใชตววดนในการ

กากบองคการโดยการเฝาดการเปลยนแปลงของตววด อยางไรกตาม ตววดการเงนแบบดงเดมยงคงม

ความสาคญและเปนหลกสาหรบการประกนวายทธศาสตรขององคการไดรบการดาเนนการอยาง

เหมาะสม ทสาคญกวานนคอ วธการนเปนสอการเชอมโยงประสทธภาพทางการเงนกบการลกคา การ

ปฏบตงานภายใน และการลงทนในพนกงานและโครงสรางพนฐานทสนบสนนการทางาน ถงแมวาตววด

การเงนดงเดม เชน อตราผลตอบแทนการลงทน มลคาปจจบนสทธ และอตราผลตอบแทนภายใน จะ

ยงคงมประโยชน หลายองคการใชตววดการเงนแบบใหมคอ มลคาทเพมทางเศรษฐศาสตร (economic



value added (EVA)) ซงเปนเครองมอวดวาองคการไดรบรายไดมากกวาทนจรงทลงไป มลคาทเพมทาง

เศรษฐศาสตรคานวณโดยการพจารณาคาใชจายของหนสน (เชน อตราดอกเบยทธนาคารคดจาก

องคการ) และคาใชจายของความยตธรรม (เชน เงนทผถอหนอาจไดรบจากทอน ถาเอาเงนไปลงทน

อยางอน) มลคาทเพมทางเศรษฐศาสตรทมคาเปนบวกหมายถงผบรหารสรางความมงคงใหกบองคการ

• มมมองดานลกคา เปนมมมองทสะทอนใหเหนวา องคการทางานอยางไรจากความคดของ

ลกคา สรางความพงพอใจใหกบลกคามากนอยแคไหน ความพงพอใจของลกคาเปนสงทบอกเราวา เรา

สามารถดาเนนธรกจแบบเดม หรอควรหาธรกจใหม ดงนน ตววดความพงพอใจของลกคาสามารถ

เชอมโยงไปยงรางวลดานการเงน การวดทยดลกคาเปนหลกอาจกาหนดระดบความพงพอใจของสนคา

และบรการขององคการ และสนคาและบรการสงมอบไดดแคไหน

• มมมองดานกระบวนการภายใน มมมองนเนนทกระบวนการทงระยะสนและระยะยาวทองคการตองทา

ใหด เพอใหบรรลวตถประสงคของลกคาและดานการเงน ความพงพอใจของลกคาสามารถบรรลผาน

การปรบปรงกจกรรมการทางานขององคการ ซงนาไปสการปรบปรงประสทธภาพทางการเงน ดงนนตว

วดควรเนนทประสทธภาพและประสทธผลของกระบวนการขององคการ

• มมมองดานการเรยนรและนวตกรรม ความสามารถ สมรรถภาพ และแรงจงใจของคนในองคการเปน

ตวกาหนดผลไดจากกจกรรมการทางาน ประสทธภาพดานการเงน และระดบความพงพอใจของลกคา

ดงนน องคการตองเชอมนอยางมากในคนขององคการ ความสามารถขององคการทจะคดสงใหมและ

การเรยนรระดบบคคลเปนสงทวกฤต บตรคะแนนสมดลสนบสนนการลงทนสาหรบอนาคต โดยการให

ความสาคญของการลงทนในคนและการลงทนในโครงสรางพนฐานสาหรบมนษยเชนเดยวกบการลงทน

ในโครงสรางพนฐานทางกายภาพและทางเทคนค ตววดสาหรบมมมองนคอ การอบรม การรบรอง และ

การอยและความพงพอใจของพนกงาน

การวดมลคาของโครงการเทคโนโลยสารสนเทศตาม 4 มมมองดงกลาว บงคบ

ใหผบรหารพจารณาผลกระทบและบรบทของโครงการในมมกวาง



3.3 พฒนาเอกสารสทธโครงการ หลงจากผบรหารระดบสงตดสนใจวาโครงการใดควรดาเนนการแลว สงทสาคญทโครงการ

ตองทาคอ ตองใหคนอนๆ ในองคการรบรเกยวกบโครงการ ซงสามารถทาไดหลายรปแบบ แตมรปแบบท

นยมใชกนคอ เอกสารสทธโครงการซงเปนเอกสารทแสดงวตถประสงคและการบรหารโครงการ เอกสาร

นอนมตใหผจดการโครงการสามารถใชทรพยากรองคการ เพอทาใหโครงการเสรจสมบรณ โดยปกต

ผจดการโครงการจะเปนตวหลกในการพฒนาเอกสารสทธโครงการ บางองคการอาจใชจดหมายตกลง

กน บางองคการใชเอกสารทยาว หรอสญญาทเปนทางการ ผมสวนไดเสยหลกของโครงการควรเซนตใน

เอกสารสทธโครงการ เพอประกาศขอตกลงดานความตองการ และเจนตนาของโครงการ เอกสารสทธ

โครงการเปนผลลพธหลกของกระบวนการเรมแรก ดงนน เอกสารนจงเปรยบเสมอนขอตกลงหรอสญญา

ระหวางผสนบสนนโครงการและทมงาน

ในเอกสารสทธโครงการประกอบดวยหวขอตอไปน แตผจดการโครงการสามารถปรบให

สอดคลองกบโครงการและองคการได

• ชอโครงการ

• ผมสวนไดเสยโครงการ ซงประกอบดวย ชอ ตาแหนง เบอรโทรศพท อเมล โดยระบ

ถงการเขามามสวนรวมอยางไร เมอไร

• คาอธบายโครงการ ซงประกอบดวยภาพรวม หรอเบองหลงของโครงการ ปญหา

หรอโอกาส วตถประสงคของโครงการ ภาพรวมผลกระทบทอยากใหเกด

• ขอบเขตโครงการประกอบดวยสงทรวมและไมรวมในโครงการ

• ระยะเวลาโครงการทระบวนเรมตนและวนสนสดโครงการ วนทคาดวางานทสงมอบ

หลกเสรจ หลกไมล และระยะโครงการ

• งบประมาณโครงการ

• ประเดนดานคณภาพทตองการ

• ทรพยากรทประกอบดวยคน เทคโนโลย หรอสงอานวยความสะดวกตางๆ เพอ

สนบสนนทมงาน

• สมมตฐานและความเสยง เชนสมมตฐานทใชประมาณการคาใชจาย ความเสยงท

สาคญ ความเปนไปไดทจะเกด และผลกระทบ รวมทงขอจากดตางๆ

• การบรหารโครงการ ซงประกอบดวย การรายงานความกาวหนา การบรหารการ

เปลยนแปลง การบรหารคณภาพ การไดพนกงาน และการพฒนาทม

• การยอมรบและอนมต ประกอบดดวยชอ ลายเซน และวนทอนมต



• เอกสารอางอง

• ความหมายคาศพทเฉพาะ

• ภาคผนวก

3.4 กาหนดขอบเขตงานเบองตน ขอบเขตงานเบองตนคอ เอกสารทใชยนยนความเขาใจขอบเขตโครงการรวมกน เอกสารนจะ

อธบายในรายละเอยดของงานทตองการทาใหสาเรจ และเปนเครองมอสาคญทจะปองกนการขยาย

ขอบเขตโครงการ (scope creep – แนวโนมของขอบเขตโครงการทจะใหญขนๆ) นอกจากนเอกสาร

ขอบเขตงานชวยสรางขอกาหนดขอบเขตงานเรมแรกระหวางทโครงการเพงเรมตน ดงนน ทมงาน

โครงการทงหมดสามารถเรมถกเถยงและทางานทเกยวกบขอบเขตโครงการ ทมงานจะเตรยมราย

ละเอยดของขอบเขตโครงการมากขน ขอบเขตโครงการนจะมหลายเวอรชนและแตละเวอรชนจะม

รายละเอยดมากขนๆ เมอโครงการไดเดนหนา พรอมกบมขอมลมากขนสาหรบทารายละเอยดขอบเขต


โครงการทมความซบซอนจะมขอบเขตโครงการทยาว สวนโครงการเลกมขอบเขตโครงการท

สน โดยสวนใหญเอกสารนจะประกอบดวย วตถประสงคโครงการ คณลกษณะและความตองการของ

ผลตภณฑหรอบรการ อาณาเขตโครงการ (boundaries) สงทตองสงมอบ เงอนไขการยอมรบโครงการ

ขอจากดและสมมตฐานโครงการ โครงสรางองคการของโครงการ รายการความเสยงเบองตน สรปตาราง

การทางาน ประมาณการคาใชจายเบองตน การบรหารคอนฟกรเรชน (configuration management)

และรายละเอยดของความตองการทไดรบอนมต

3.5 แผนการบรหารโครงการ แผนการบรหารโครงการคอ เอกสารทใชในการประสานแผนยอยทงหมดของโครงการ และ

เพอชนาการดาเนนงานและควบคมโครงการ แผนตางๆ ทไดสรางตามองคความรดานอนๆ จะนามา

พจารณาเปนสวนยอยของแผนการบรหารโครงการ แผนการบรหารโครงการจะบนทกสมมตฐานทใชใน

การวางแผน และการตดสนใจเลอกทางเลอก รวมทงอานวยความสะดวกในการสอสารระหวางผมสวน

ไดเสย กาหนดเนอหาของแผน ระยะเวลาสาหรบการทบทวนการบรหารทสาคญ และเปนบรรทดฐาน

(baseline) สาหรบการวดความกาวหนาและควบคมโครงการ แผนการบรหารโครงการควรพลวต

ยดหยนพรอมทจะเปลยน เมอสภาพแวดลอมหรอโครงการเปลยน แผนเหลานควรชวยผจดการโครงการ

ในการนาทมงานและประเมนสถานภาพโครงการ เพอสรางแผนการบรหารทด ผจดการโครงการตอง



ฝกฝนศลปการบรหารการบรณาการโครงการ เนองจากขอมลทใชมาจากองคความรการบรหารโครงการ

ทงหมด

3.5.1 เนอหาของแผนการบรหารโครงการ

แผนการบรหารโครงการประกอบดวย 1) การแนะนาโครงการหรอภาพรวม

โครงการ 2) การจดการโครงการ 3) การบรหารและกระบวนทางเทคนคทใชกบโครงการ 4) งานทตองทา

5) ตารางการทางาน และ 6) คาใชจาย

ในสวนของการแนะนาหรอภาพรวมของโครงการประกอบดวยหวขอทไมนอยกวา

หวขอตอไปน

• ชอโครงการ ทกโครงการตองมชอทไมซา และควรหลกเลยงความสบสนกบ

โครงการทสมพนธกน

• รายละเอยดโครงการและความตองการอยางสนๆ รายละเอยดควรสอดคลอง

กบเปาหมายและชดเจน รวมทงเหตผล การเขยนควรหลกเลยงคาศพททาง

เทคนค และควรมการประมาณราคาและเวลาอยางคราวๆ

• ชอผสนบสนนโครงการ ขอมลสาหรบตดตอผสนบสนน

• ชอผจดการโครงการ และสมาชกหลก

• สงทไดจากโครงการคอ ผลผลตทโครงการจะทาออกมาเปนสวนหนงของ

โครงการ เชน ซอฟตแวรสาเรจรป ฮารดแวร รายงานเชงเทคนค เอกสารการ

อบรม เปนตน

• รายชอเอกสารอางองทสาคญ รายชอเอกสารทสาคญ หรอการประชม ท

สมพนธกบโครงการชวยใหผมสวนไดเสยของโครงการเขาใจประวตความ

เปนมา ในสวนนควรอางถงแผนทสรางจากองคความรอนๆ ดงนน แผนการ

บรหารโครงการควรอางองและสรปสวนทสาคญของแผนการบรหารขอบเขต

โครงการ การบรหารตารางเวลา การบรหารคาใชจาย การบรหารคณภาพ การ

บรหารความเสยง และการบรหารการจดซอจดจาง

• รายการนยามคาและความหมายของตวยอ หลายๆ โครงการโดยเฉพาะ

โครงการเทคโนโลยสารสนเทศเกยวของกบคาศพทอตสาหกรรมเฉพาะ หรอ

คาศพททางเทคโนโลย ดงนนควรมคานยามและความหมายของตวยอ เพอ

ชวยไมใหเกดความเขาใจผด



รายละเอยดของการจดการโครงการมดงน

• ผงโครงสรางของโครงการ เพอแสดงเสนทางของอานาจการบรหาร ความ

รบผดชอบ และการสอสารของโครงการ

• ความรบผดชอบ แผนโครงการควรอธบายงานและกจกรรมทสาคญของ

โครงการ และระบคนทรบผดชอบงานนน ผงการมอบหมายความรบผดชอบ

เปนเครองมอทใชในการแสดงขอมลสวนน

• ขอมลทเกยวกบกระบวนการทเกยวของหรอขอมลองคการอนๆ โครงการอาจม

ความจาเปนตองบนทกกระบวนการหลกของโครงการ เชน ถาโครงการ

เกยวกบการปลอยซอฟตแวรทยกระดบ ดงนน ไดอะแกรม หรอเสนเวลาของ

ขนตอนหลกทเกยวกบกระบวนการนชวยใหทกๆ คนทเกยวของเหน

กระบวนการทชดเจน

ในสวนของแผนการบรหารโครงการจะอธบายวธการบรหารและวธการเชงเทคนค

ซงควรมขอมลดงน

• วตถประสงคการบรหาร เปนสวนทอธบายมมมองโครงการของผบรหาร

ระดบสง และขอจากดหรอสมมตฐานของโครงการ

• การควบคมโครงการ สวนนอธบายวาเราจะตดตามความกาวหนาและจดการ

การเปลยนแปลงอยางไร จะมการทบทวนสถานภาพรายเดอน และราย 3

เดอนหรอไม มแบบฟอรมเฉพาะหรอผงการตดตามความกาวหนาโครงการ

หรอไม โครงการจะใชการบรหารมลคาทไดรบในการประเมนและตดตาม

ประสทธภาพหรอไม ผบรหารระดบใดทเปนผอนมตการเปลยนแปลง

• การบรหารความเสยง สวนนจะอธบายคราวๆ วาทมงานโครงการจะระบ

บรหาร และควบคมความเสยงอยางไร ควรอางถงแผนการบรหารความเสยง

• การจดคน สวนนอธบายจานวนคนและประเภทของคนทโครงการตองการ ควร

อางถงแผนการจดการคน

• กระบวนการทางเทคนค สวนนอธบายระเบยบวธการทโครงการอาจใช และ

อธบายวาจะบนทกขอมลอยางไร เชน โครงการทางเทคโนโลยสารสนเทศทา

ตามระเบยบวธการการพฒนาซอฟตแวรโดยเฉพาะ หรอใช CASE โดยเฉพาะ

หลายๆ บรษท หรอลกคามรปแบบเฉพาะสาหรบการจดทาเอกสารทางเทคนค



ดงนนการทาใหกระบวนการเทคนคในแผนการบรหารโครงการเกดความ

ชดเจนจงเปนสงสาคญ

ในสวนถดไปของแผนการบรหารโครงการควรอธบายงานททาและอางองแผนการ

บรหารขอบเขต โดยมหวขอดงน

• แพคเกจงานหลก โดยปกต ผจดการโครงการจะจดการงานเปนแพคเกจงาน

หลายแพคเกจ โดยการใชโครงสรางจาแนกงาน และเขยนขอกาหนดขอบเขต

งานเพออธบายงานในรายละเอยด สวนนควรสรปอยางคราวๆ ถงแพคเกจงาน

หลกสาหรบโครงการ และอางถงแผนบรหารขอบเขตโครงการตามความ

เหมาะสม

• สงทสงมอบหลก สวนนควรแสดงรายการและอธบายสงทสงมอบหลก พรอม

กบอธบายคณภาพทคาดหวง

• ขอมลอนๆ ทเกยวของกบงาน สวนนจะเนนขอมลสาคญทเกยวกบโครงการ

เชน รายการฮารดแวร และซอฟตแวรเฉพาะ เพอใชกบโครงการ หรอ

คณลกษณะเฉพาะทตองทาตาม ผจดการโครงการควรบนทกสมมตฐานท

สาคญทใชในการกาหนดงานของโครงการ

ในสวนของตารางเวลาโครงการควรมหวขอดงน

• ตารางเวลาโดยสรป เปนตารางสรปเวลาของโครงการในหนงหนากระดาษ ถา

เปนโครงการทซบซอน ตารางเวลาสรปอาจแสดงสงทสงมอบหลกและวนท

วางแผนวาจะเสรจสมบรณ แตถาเปนโครงการขนาดเลก ตารางเวลาสรปอาจ

• แสดงงานทงหมดพรอมเวลาในรปของผงแกนต (Gantt chart) ตารางเวลา

ละเอยด สวนนจะใหขอมลเกยวกบตารางเวลาโครงการละเอยดมากขน โดย

แสดงความพงพา (dependencies) กนของกจกรรมทสามารถมผลกระทบตอ

ตารางเวลาโครงการ เชน อาจกลาวถงงานหลกทไมสามารถเรมตนจนกวา

หนวยงานภายนอกจะใหเงน ผงเครอขาย (network diagram) สามารถแสดง

ความพงพาของกจกรรม

• ขอมลอนๆ ทเกยวของกบตารางเวลา เชน สมมตฐานทใชในการเตรยม

ตารางเวลาโครงการ



ในสวนของงบประมาณโครงการควรประกอบดวยหวขอตอไปน

• งบประมาณโดยสรป เปนงบประมาณของทงโครงการทคาดวาจะตองใช ซงจะ

แยกเปนงบประมาณรายเดอน หรอรายป และแยกตามกลมงบประมาณ

พรอมกบมคาอธบายความหมายของตวเลขงบประมาณ เชน เปนงบประมาณ

ประมาณการทไมสามารถเปลยนแปลง หรอเปนการประมาณการอยาง

หยาบๆ ขนกบคาใชจายของโครงการอก 3 ปขางหนา

• งบประมาณอยางละเอยดคอ แผนการบรหารคาใชจาย มขอมลงบประมาณ

อยางละเอยด เชน คาใชจายคงท และคาใชจายทเกดขนเรอยๆ ประโยชน

ทางการเงนทคาดวาจะไดรบ และการคานวณคาแรงคานวณ

• ขอมลทเกยวกบงบประมาณอนๆ สวนนจะบนทกสมมตฐานสาคญและเนน

ขอมลทสาคญอนๆ ทเกยวกบประเดนทางดานการเงนของโครงการ

3.5.2 การใชแนวทางเพอสรางแผนการบรหารโครงการ

หลายๆ องคการมแนวทางสาหรบใชสรางแผนการบรหารโครงการ นอกจากน

ซอฟตแวรสาเรจรปสาหรบบรหารโครงการมแฟมตวแบบหลายๆ แบบสาหรบใหผใชซอฟตแวรเลอกใช

เปนแนวทางในการสรางแผน อยางไรกตาม เราไมควรสบสนระหวางแผนการบรหารโครงการกบผง

แกนต แผนการบรหารโครงการจะรวมเอกสารการวางแผนทงหมด โดยการรวมแผนทไดสรางขนจาก

องคความรดานอนๆ สวนผงแกนตเปนผงทแสดงตารางเวลาการทางานเทานน ตารางท 3.5 คอ ตวอยาง

มาตรฐานของ IEEE 1058-1998 ทอธบายเนอหาของแผนการบรหารโครงการซอฟตแวร (software

project management Plan (SPMP))

ตารางท 3.5 ตวอยางเนอหาของ SPMP (Schwalbe, 2007)

หวขอใหญ หวขอยอย ภาพรวม • จดมงหมายขอบเขตและวตถประสงค

• สมมตฐานและขอจากด

• สงทผลตหรอทา

• สรปงบประมาณและเวลาววฒนาการของแผน

การจดการโครงการ • จดประสานกบภายนอก

• โครงสรางภายในบทบาทและความรบผดชอบ

แผนกระบวนการเชงบรหาร

• แผนการเรมโครงการ (การประมาณการ คณะทางาน การไดทรพยากร และการอบรบ

คณะทางาน)



หวขอใหญ หวขอยอย • แผนงาน (กจกรรม เวลา ทรพยากร และการจดสรรงบประมาณ)

• แผนการควบคม

• แผนการบรหารความเสยงแผนการปดโครงการ แผนกระบวนการทางเทคนค

• ตวแบบกระบวนการ • วธการ เทคนค และเครองมอ

• แผนโครงสรางพนฐานแผนการยอบรบผลตภณฑ แผนกระบวนการสนบสนน

• แผนการบรหารคอนฟกรเรชน

• แผนการสอบทวนและตรวจสอบความถกตอง • แผนจดทาเอกสาร • การประกนคณภาพ

• การทบทวนและตรวจสอบ

• แผนการแกปญหา

• แผนการบรหารผรบชวงแผนการปรบปรงกระบวนการ 3.5.3 การวเคราะหผมสวนไดเสย

การวเคราะหผมสวนไดเสยคอ การบนทกขอมลของผทเกยวของหลกของโครงการ

เชน ชอ หนวยงานของผมสวนไดเสยหลก บทบาทของคนเหลานในโครงการ ขอเทจจรงเกยวกบผมสวน

ไดเสยแตละคน ระดบความสนใจในโครงการ อทธพลตอโครงการ และขอแนะนาสาหรบการจดการ

ความสมพนธกบผมสวนไดเสยแตละคน เนองจากการวเคราะหผมสวนไดเสยมขอมลทออนไหว จงไม

ควรรวมในแผนโครงการโดยรวม ในหลายกรณ การวเคราะหนจะมเฉพาะผจดการโครงการและสมาชก

หลกของโครงการเทานนทเหนขอมล ตารางท 3.6 คอ ตวอยางการวเคราะหผมสวนไดเสย ซงเราจะเหน

ไดวาผมสวนไดเสยแตละคนมลกษณะอยางไร ผจดการโครงการและทมงานควรเตรยมการอยางไรจงจะ

ทางานไดตามทคนเหลานคาดหวง

ตารางท 3.6 ตวอยางการวเคราะหผมสวนไดเสย (Schwalbe, 2007)

ประพนธ นสรา จมพล ครรชต สนต องคการ ผบรหารอาวโส

ภายใน

ทมงานโครงการ ทมงานโครงการ ผขายฮารดแวร ผจดการโครงการ

ของโครงการอน

ในองคการ

บทบาทในโครงการ

ผสนบสนนโครงการ

และเปนหนงในผ

กอตงบรษท

ผเชยวชาญ DNA หวหนา

โปรแกรมเมอร

จดหาเครองมอ

อปกรณบางอยาง

เปนผกอตงบรษท

คแขงในเรอง

ทรพยากรองคการ



ประพนธ นสรา จมพล ครรชต สนต ขอเทจจรง เงยบ สง ชอบ

รายละเอยด เนน

ธรกจ จบ MBA จาก

แสตนฟอรด

ปรญญาเอกทาง

ชววทยา ทางาน

ดวยงาย

ใชเครองชวยเดน

ฉลาดมาก เปน

โปรแกรมเมอรทด

ทสด มอารมณขน

รวาเราสามารถ

ทาใหเขารวย ถา

งานนสาเรจ

เปนคนด เปนหนง

ในคนเกาแกทสด

ของบรษท มลก 3

คนเรยนระดบ

วทยาลย

ระดบความสนใจ

สงมาก สงมาก สง สงมาก ตา - ปานกลาง

ระดบอทธพล สงมาก สามารถ

ลมเลกโครงการ

เปนผเชยวชาญใน

เรองทสาคญตอ

ความสาเรจ

สง ยากทจะหาคน

แทน

ตา

มผขายรายอน

ตา - ปานกลาง

ขอเสนอแนะเพอบรหารความสมพนธ

รายงานอยาง

สมาเสมอ ใหเปน

ผนาการสนทนา ทา

ในสงทเขาพดอยาง

รวดเรว

ทาใหแนใจวาเธอ

ไดทบทวน

รายละเอยด

ขอกาหนด และนา

การทดสอบ

สามารถทางาน

บางอยางจากบาน

พยายามทาใหเขา

มความสขเพอให

เขาอยกบบรษท

ชอบอาหาร

เมกซกน

ใหเวลาทเพยง

พอทจะสง

ฮารดแวร

เขารวาโครงการ

ของเขาม

ความสาคญนอย

กวา แตเรา

สามารถเรยนร

จากเขาได

3.6 การปฎบตงานโครงการ การบรหารและการกากบการปฏบตงานโครงการเกยวของกบการจดการและการทางาน

ตามทไดอธบายในแผนการบรหารโครงการ เวลาสวนใหญของโครงการใชในการดาเนนโครงการ และ

เปนงบประมาณสวนใหญของโครงการ ผจดการโครงการจาเปนตองเนนทการนาทมและบรหาร

ความสมพนธกบผมสวนไดเสย เพอทาใหแผนบรหารโครงการประสบความสาเรจ การบรหารทรพยากร

มนษย และการบรหารการสอสารเปนสงสาคญทจะทาใหโครงการประสบความสาเรจดวย ถาโครงการ

เกยวของกบความเสยงขนาดใหญ หรอตองใชทรพยากรจากภายนอก ผจดการโครงการจาเปนตอง

เชยวชาญในการบรหารความเสยงและการจดซอจดจาง มสถานการณทไมซากนหลายแบบเกดขน

ระหวางการดาเนนโครงการ ดงนน ผจดการโครงการตองยดหยน และสรางสรรคในการจดการกบ

สถานการณตางๆ

3.6.1 การวางแผนการประสานงานและการปฏบตงานตามแผน

การบรหารการบรณาการโครงการมองการวางแผนโครงการและการปฏบตงานเปน

กจกรรมทผกกนและแยกกนไมออก เมอปฏบตงานแลว ผจดการโครงการอาจตองมการปรบปรงแผน

บรหารโครงการ การปรบปรงแผนควรสะทอนความรทไดจากการทางานทเสรจสมบรณกอนหนาน



วธการแบบสามญสานก (commonsense approach) เปนวธการทาใหการประสานงานระหวางการ

พฒนาแผนและการปฏบตงานดขน กลาวคอ ใครททางานใด ควรเปนผวางแผนการทางานนน ดงนน

บคลากรโครงการทงหมดจาเปนทจะพฒนาทงทกษะการวางแผนและการปฏบตงานโครงการ และ

ตองการประสบการณในเรองเหลาน

3.6.2 การใหความเปนผนาทเขมแขงและวฒนธรรมเชงสนบสนน

ความเปนผนาทเขมแขง และวฒนธรรมองคการเชงสนบสนนเปนสงทสาคญ

ระหวางการดาเนนโครงการ ผจดการโครงการตองชกนาทมงาน โดยการใชตวอยางเพอแสดงใหเหน

ความสาคญของการสรางแผนทด และทาตามแผน ถาผจดการโครงการทาตามแผนทตนเองไดวางไว

สมาชกในทมมแนวโนมทจะทาแบบเดยวกน

การดาเนนโครงการทดตองการวฒนธรรมองคการเชงสนบสนน เชน ถาองคการม

แนวทางทมประโยชนและมแบบสาหรบการบรหารโครงการททกคนสามารถทาตาม มนจะเปนการงาย

สาหรบผจดการโครงการและทมงานทจะวางแผนและทางานของเขา ถาองคการใชแผนโครงการเปน

ฐานสาหรบการทางานและตดตามความกาวหนาระหวางการปฏบตงาน วฒนธรรมองคการแบบนจะ

สงเสรมความสมพนธระหวางการวางแผนและการปฏบตงาน ในทางกลบกน ถาองคการไมวด

ความกาวหนาของงานกบแผน ผจดการโครงการและทมงานจะผดหวง

ถงแมวาจะมวฒนธรรมองคการเชงสนบสนน บางครงผจดการโครงการจาเปนตอง

แหกกฎเพอผลตผลลพธของโครงการใหทนเวลา เชน ถาโครงการหนงตองใชซอฟตแวรทไมตรงกบ

มาตรฐานขององคการ ผจดการโครงการตองใชทกษะทางการเมองเพอโนมนาวผมสวนไดเสยทเหนวา

ตองใชซอฟตแวรทไมตรงกบมาตรฐาน การแหกกฎองคการตองใชความเปนผนาทเกง การสอสาร และ

ทกษะทางการเมอง

3.6.3 การมตนทนความรและประสบการณดานผลตภณฑ ธรกจ และระบบงาน

ในการปฏบตงานตามแผน ผจดการโครงการเทคโนโลยสารสนเทศควรทจะม

ประสบการณเชงเทคนคมากอน เชน ถาผจดการโครงการเคยเปนผนาในการออกแบบระบบงานรวม

(joint application design (JAD)) เพอกาหนดความตองการ ประสบการณนเปนประโยชนสาหรบ

ผจดการโครงการทจะเขาใจภาษาทางธรกจ และภาษาของผเชยวทางเทคนค

โครงการเทคโนโลยสารสนเทศหลายโครงการมขนาดเลก ดงนน ผจดการโครงการ

อาจตองทางานเชงเทคนคบางงาน หรอเปนพเลยงสมาชกทมงานเพอทางานใหเสรจ สาหรบโครงการ

ขนาดใหญ ความรบผดชอบพนฐานของผจดการโครงการคอ นาทมและสอสารกบผมสวนไดเสยหลก



ผจดการโครงการไมมเวลาทจะทางานเชงเทคนคใดๆ ในกรณน ผจดการโครงการควรเขาใจธรกจและ

ระบบงาน

3.7 การตดตามและการควบคมงานโครงการ การตดตามงานโครงการประกอบดวยการเกบรวบรวมขอมล การวด การกระจายขอมลการ

ทางาน และยงรวมถงการประเมนการวด และการวเคราะหแนวโนมเพอกาหนดวาจะทาการปรบปรง

กระบวนการอะไร ทมงานโครงการควรตดตามการทางานของโครงการเพอประเมนสถานภาพโดยรวม

และชใหเหนถงสวนทตองการไดรบความใสใจเปนพเศษ

ในการตดตามและควบคมโครงการตองใชขอมลจากแผนการบรหารโครงการ ประสทธภาพ

การทางาน รายงานการปฏบตงาน และคาขอการเปลยนแปลง ผลลพธทสาคญของการตดตามและการ

ควบคมงานคอ คาแนะนาการกระทาเพอการแกไข หรอการปองกน ซงจะชวยปรบปรงประสทธภาพ

โครงการ หรอลดความเสยงทเกยวของ เชน ถาสมาชกโครงการไมรายงานชวโมงการทางาน การกระทา

เพอแกไขปญหาอาจเปนการแสดงใหสมาชกคนนนเหนวธการบนทกขอมล หรอบอกใหรถงเหตผลวา

ทาไมเขาจาเปนตองทา สวนตวอยางการกระทาเพอปองกน เชน การปรบปรงจอภาพของะบบการ

ตดตามเวลาเพอหลกเลยงขอผดพลาดในอดตทคนทากนบอยครง

3.8 การควบคมการเปลยนแปลงแบบบรณาการ การควบคมการเปลยนแปลงทบรณาการประกอบดวยการระบ การประเมน และการบรหาร

การเปลยนแปลงตลอดวงจรชวตโครงการ วตถประสงคทสาคญของการควบคมการเปลยนแปลงท

บรณาการ ม 3 ขอ คอ

• สรางอทธพลตอปจจยทกอใหเกดความเปลยนแปลง เพอใหแนใจวาการเปลยนแปลง

นนเปนประโยชนตอโครงการและองคการ การเปลยนแปลงทาใหผจดการโครงการและ

ทมงานตองแลกกบมตทสาคญของโครงการเชน ขอบเขตงาน เวลา คาใชจาย และ

คณภาพ

• การสอสารการเปลยนแปลง ผจดการโครงการตองรสถานภาพของแตละสวนของ

โครงการตลอดเวลา ผจดการโครงการตองสอสารการเปลยนแปลงทสาคญกบผบรหาร

ระดบสงและผมสวนไดเสยทสาคญ

• การจดการการเปลยนแปลงทเกดขนจรง ซงเปนหนาทของผจดการโครงการและทมงาน

ผจดการโครงการตองดาเนนการอยางมวนยในการบรหารโครงการ เพอชวยลดจานวน

การเปลยนแปลงทเกด



แผนการบรหารโครงการเปนบรรทดฐานสาหรบการระบ และการควบคมการเปลยนแปลง

โครงการ ดงนน แผนบรหารโครงการทเปนบรรทดฐานคอ แผนการบรหารโครงการทอนมตรวมกบการ

เปลยนแปลงทไดรบการอนมต ในแผนการบรหารโครงการประกอบดวยสวนทอธบายงานทจะทาของ

โครงการ ในสวนนของแผนจะอธบายถงสงสาคญทตองทาออกมา (key deliverables) ผลผลตของ

โครงการ และความตองการดานคณภาพ ในสวนของตารางการทางานจะมวนทงานเสรจตามแผน สวน

แผนงบประมาณเปนคาใชจายทวางแผนไวสาหรบการทาสงทสาคญ สมาชกในทมตองเนนทการสงมอบ

งานตามแผนทไดวางไว ถาทมงานหรอใครบางคนเปนสาเหตใหเกดการเปลยนแปลงระหวางการดาเนน

โครงการ ทมงานตองทบทวนแผนการบรหารโครงการ และใหผสนบสนนโครงการพจารณาอนมต แผนท

ไดรบการอนมตจะกลายเปนบรรทดฐานใหมสาหรบการตดตามและควบคมโครงการตอไป

คารองขอเปลยนแปลงเปนสงทพบในโครงการและเกดในหลายรปแบบ อาจมาในรปของการ

พด การเขยน อยางเปนทางการ หรอไมเปนทางการ เชน การขอเปลยนแปลงการตดตงเครองบรการอาจ

ไดรบการรองขอระหวางการประชม เปนตน ถาการเปลยนแปลงไมมผลกระทบทางลบตอโครงการ

ผจดการโครงการอาจตอบตกลง ณ ตอนนนกได

อยางไรกตาม สงสาคญคอ ผจดการโครงการตองบนทกการเปลยนแปลง เพอหลกเลยง

ปญหาทอาจเกดขนไดในอนาคต สมาชกทมควรปรบปรงแผนการดาเนนโครงการดวย แตการ

เปลยนแปลงหลายๆ เรองมผลกระทบอยางมากตอโครงการ เชน ลกคาเปลยนใจเกยวกบจานวน

ฮารดแวร และมผลกระทบตอขอบเขต และคาใชจายของโครงการ ทมงานตองนาเสนอการเปลยนแปลง

ทสาคญในรปแบบของเอกสาร และควรมกระบวนการทบทวนเปนทางการสาหรบการวเคราะห และการ

ตดสนใจวาจะอนมตการเปลยนแปลงเหลานหรอไม

การเปลยนแปลงเปนสงหลกเลยงไมไดและเกดกบโครงการเทคโนโลยสารสนเทศ เชน การ

เปลยนแปลงเทคโนโลย การเปลยนแปลงบคลากร การเปลยนแปลงลาดบความสาคญ การควบคมการ

เปลยนแปลงอยางระมดระวงจงเปนปจจยทสาคญตอความสาเรจของโครงการ

3.8.1 การควบคมการเปลยนแปลงโครงการเทคโนโลยสารสนเทศ

การบรหารการเปลยนแปลงโครงการเปนกระบวนการสอสารและตอรองเกยวของ

กบวตถประสงคโครงการ และความคาดหวงของผมสวนไดเสยโครงการ การเปลยนแปลงเปนสงท

เกดขนตลอดวงจรชวตของโครงการ แตการเปลยนแปลงอาจเปนประโยชนตอบางโครงการ เชน สมาชก

ทมงานคนพบวา เทคโนโลยทางดานฮารดแวรหรอซอฟตแวรใหมทสามารถตอบสนองความตองการของ

ลกคาโดยใชเงนและเวลาทนอยลงกวาเดม ทมงานและผมสวนไดเสยทสาคญควรเปดใหทาการ

เปลยนแปลงในโครงการ



ทกโครงการมการเปลยนแปลง และการจดการมนเปนสงทสาคญในการบรหาร

โครงการ โดยเฉพาะโครงการเทคโนโลยสารสนเทศ เนองจากโครงการประเภทนเกยวของกบฮารดแวร

และซอฟตแวรทมการปรบปรงใหทนสมยบอยๆ ผจดการโครงการควรสรางความคนเคยกบการ

เปลยนแปลง เชน สรางความยดหยนใหกบแผนและการดาเนนโครงการ ลกคาของโครงการเทคโนโลย

สารสนเทศควรเปดโอกาสใหสามารถทาโครงการใหบรรลวตถประสงคดวยวธตางๆ ถงแมวา ผจดการ

โครงการ ทมงาน และลกคาจะยดหยน แตการเปลยนแปลงควรมระบบการควบคมการเปลยนแปลง

อยางเปนทางการ

ระบบการควบคมการเปลยนแปลงเปนกระบวนการทไดกาหนดอยางเปนทางการท

อธบายวา เมอไร และอยางไร ทเอกสารโครงการทเปนทางการอาจถกเปลยนแปลง และยงอธบายวา

ใครมอานาจทจะทาการเปลยนแปลง การบรหารคอนฟกรเรชนเปนวธการทใชในการควบคมการ

เปลยนแปลง

3.8.2 การบรหารคอนฟกรเรชน

การบรหารคอนฟกรเรชนเปนสวนทสาคญสวนหนงของการควบคมการเปลยน

แปลงทบรณาการ เพราะจะทาใหเราแนใจวารายละเอยดของผลตภณฑถกตองและสมบรณ การบรหาร

คอนฟกรเรชนประกอบดวยการระบคอนฟกรเรชน (configuration identification) การควบคมเวอรชน

(version control) การควบคมการเปลยนแปลง (change control) การตรวจสอบ (auditing) และการ

รายงาน (reporting) ในกรณทเปนโครงการขนาดใหญ ผจดการโครงการอาจมอบหมายใหสมาชกของ

โครงการทาหนาทบรหารคอนฟกรเรชน ซงเรยกวาผเชยวชาญการบรหารคอนฟกรเรชน

การระบคอนฟกรเรชน

คอนฟกรเรชนคอ สงตางๆ (items) ทจดทาขนในชวงเวลาทระบบงานยงคง

ถกใชงาน ตวอยางของคอนฟกรเรชน ไดแก ขอกาหนดเฉพาะของระบบ แผนการบรหารโครงการ

ขอกาหนดความตองการของผใช คมอผใช รายละเอยดการออกแบบระบบสารสนเทศ แผนการทดสอบ

ผลการทดสอบ โปรแกรม คมอการตดตง รายละเอยดฐานขอมล ขอมล รายละเอยดคณลกษณะของ

ฮารดแวร และอปกรณตางๆ เปนตน

เพอการควบคมคอนฟกรเรชน ทมงานโครงการตองกาหนดรหส พรอมกบชอ

ของคอนฟกรเรชนแตละชน ซงจะทาใหทมงานสามารถอางองถงคอนฟกรเรชนไดตรงกน ตวอยางเชน

714F-RTC-SRS

714-MTEP

โดยท



714 หมายถง หมายเลขโครงการ

RTC หมายถง Real Time Control

SRS หมายถง Software Requirement Specification

MTEP หมายถง Master Test and Evaluation Plan

การควบคมเวอรชน

การควบคมเวอรชนคอ การจดการเวอรชนทแตกตางกนของคอนฟกรเรชนท

เกดขนระหวางทระบบยงใชงาน การควบคมเวอรชนทาใหทมงานสามารถบนทกและตามรอยสถานภาพ

ของคอนฟกรเรชนทสาคญได วธการทควบคมทใชกนมานานคอ การใชตวเลขกากบ ตวอยางเชน 714F-

RTC-SRS.2 และ714-MTEP.3 ตวเลข 2 และ 3 ทอยหลงจดคอ เวอรชนของเอกสาร

ตระหนกถงความตองการการเปลยนแปลง

ผใชสงคาขอเปลยนแปลง

ผพฒนาประเมนสงทผใชขอเปลยนแปลง

สรางรายงานการเปลยนแปลง

ผมอานาจความคมการเปลยนแปลงตดสนใจ

ปฏเสธคาขอเปลยนแปลงแจงผใช

เขาควคาขอเปลยนแปลงเพอดาเนนการ

มอบหมายพนกงานใหทาการแกไขคอนฟกรเรชน

นาคอนฟกรเรชนออกจากทเกบ

ทาการเปลยนแปลง

ทบทวน/ตรวจสอบการเปลยนแปลง

ทาการประกนคณภาพและกจกรรมการทดสอบ

นาคอนฟกรเรชนทเปลยนแปลงแลวเขาทเกบ

สรางซอฟตแวรเวอรชนใหม

ทบทวน/ตรวจสอบการเปลยนแปลง

รปท 3.3 กระบวนการควบคมการเปลยนแปลง (Pressman, 2005)



การควบคมการเปลยนแปลง การเปลยนแปลงเปนสงสาคญและไมสามารถหลกเลยงได แตการเปลยน

แปลงเพยงเลกนอยโดยโปรแกรมเพยงคนเดยวอาจทาใหระบบลมเหลวได สาหรบโครงการขนาดใหญ

ถาปราศจากการควบคมการเปลยนแปลงจะทาใหเกดความโกลาหลกบโครงการ การควบการเปลยน

แปลงจะมคณะกรรมการควบคมการเปลยนแปลงซงเปนกลมคนทแตงตงเปนทางการ เพอรบผดชอบ

การอนมต หรอปฎเสธการเปลยนแปลงทจะเกดกบโครงการ หนาทเบองตนของคณะกรรมการนคอ ให

แนวทางสาหรบการเตรยมคาขอเปลยนแปลง การประเมนคาขอเปลยนแปลง และการบรหารการ

ดาเนนการของการเปลยนแปลงทไดรบการอนมต องคการควรมผมสวนไดเสยหลกเปนกรรมการ และม

กรรมการอนๆ ทหมนเวยนตามความจาเปน ซงแตกตางกนในแตละโครงการ สวนกระบวนการการ

ควบคมการเปลยนแปลงไดแสดงในรปท 3.3

กระบวนการควบคมการเปลยนแปลงเรมตนดวยผใชสงคาขอเปลยนแปลง

และคาขอนนจะถกประเมนทงทางดานเทคนค ผลกระทบทเกดขน และคาใชจายสาหรบการ

เปลยนแปลงนน ผประเมนจดทารายงานผลการประเมนใหผมอานาจควบคมการเปลยนแปลงเปนผ

ตดสนใจ และกาหนดลาดบความสาคญของการเปลยนแปลง ถาคาขอเปลยนแปลงไดรบอนมต พรอม

ทงออกคาสงการเปลยนแปลง ผทไดรบมอบหมายจะมสทธทจะไปนาคอนฟกรเรชนทเกยวของออกจาก

ฐานขอมลโครงการโดยผานกระบวนการควบคมการเขาถงคอนฟกรเรชน หลงจากผานการตรวจสอบ

ระบบเรยบรอยแลว ทมงานจงปลอยระบบเวอรชนใหมใหกบผใช

คอนฟกรเรชน ออบเจกต

(เวอรชนทคดออกมา)คอนฟ

กรเรชน

ออบเจ

กต

(เวอรช

นบรรท

ดฐาน

)

คอนฟกรเรชน ออบเจกต

(เวอรชนบรรทดฐาน)คอนฟกรเรชน อ

อบเจก

ต

(เวอรชนทแกไข

แลว)

รปท 3.4 ตวอยางการควบคมการเขาถงคอนฟกรเรชน (Pressman, 2005)



รปท 3.4 เปนตวอยางกระบวนการควบคมการเขาถงคอนฟกรเรชน การนา

สงทเปนบรรทดฐานออกไปทาการแกไขจะสามารถดาเนนการนาออกไปไดเพยงคนเดยว คนอนจะ

สามารถนาสงทเปนบรรทดฐานนออกไปไดกตอเมอคนแรกไดนาเอาสงทเปนบรรทดฐานทผานการตรวจ

สอบแลวเขามาเกบในฐานขอมลโครงการ คอนฟกรเรชนทเปลยนแปลงและผานการตรวจสอบความ

ถกตองจะไดรบการกาหนดหมายเลขเวอรชนใหใหม ทงนเพอปองกนไมใหเกดขอผดพลาดในคอนฟกรเร

ชน

การตรวจสอบคอนฟกรเรชน

การระบ การควบคมเวอรชน และการควบคมการเปลยนแปลงชวยให

ทมงานสามารถรกษาระเบยบของคอนฟกรเรชนได มฉะนนแลวโครงการจะเกดสภาพวนวาย อยางไรก

ตาม เราจะแนใจไดอยางไรวาการเปลยนแปลงไดรบดาเนนการอยางเหมาะสม คาตอบคอ เราตอง

ตรวจสอบวาการเปลยนแปลงไดรบการปรบปรงแกไขถกตองหรอไม ซงเราตงคาถามตอไปน

• การเปลยนแปลงทระบในคาสงการเปลยนแปลงไดรบการดาเนนการ

หรอไม มการเปลยนแปลงเพมเตมอนๆ รวมอยหรอไม

• มการใชวธการทบทวนแบบเปนทางการเพอประเมนความถกตองทาง

เทคนคหรอไม

• มการดาเนนการตามกระบวนการพฒนาซอฟตแวร หรอตามมาตรฐานท

กาหนดหรอไม

• มการเนนสงทเปลยแปลงในคอนฟกรเรชนหรอไม มการระบวนท

เปลยนแปลง ชอผเปลยนแปลงหรอไม

• มการจดบนทกและรายงานการเปลยนแปลงหรอไม

• คอนฟกรเรชนทเกยวของไดรบการปรบปรงอยางเหมาะสมหรอไม

การรายงานสถานภาพของคอนฟกรเรชน

การรายงานสถานภาพนเปนการรายงานวา เกดอะไรขน ใครทา ทาเมอไร

และเรองอนๆ ทอาจมผลกระทบตอคอนฟกรเรชน เสนทางไหลของสารสนเทศสาหรบการรายงานนได

แสดงในรปท 3.3 แตละครงทคอนฟกรเรชนทการกาหนดรหสใหม แตละครงทมการอนมตการ

เปลยนแปลง หรอแตละครงทมการดาเนนการตรวจสอบคอนฟกรเรชน ตองมการรายงานการดาเนนการ

ทกครง รายงานนจะจดเกบเขาฐานขอมลเพอใหผเกยวของสามารถเรยกใชขอมลการเปลยนแปลงได ซง



จะชวยใหขจดปญหาทแตละคนไมรวาใครทาอะไร และสงนนมการเปลยนไปเปนอะไร เมอไร ดงนน การ

สอสารระหวางบคคลจะไดรบการปรบปรงใหดขน

ผจดการโครงการควรใชรายงานการปฎบตงานทงทางวาจาและเขยน เพอ

ชวยกาหนดและจดการการเปลยนแปลงโครงการ การสอสารอยางไมเปนทางการกเปนการสอสารท

สาคญเชนเดยวกน ผจดการโครงการอาจจดใหมการประชมแบบยนอาทตยละครง เพอสอสารสงท

สาคญทสดตอโครงการอยางรวดเรว

การสอสารเปนสงทสาคญสาหรบโครงการเพอแจงและประสานขอมลท

ทนสมยทสด ผจดการโครงการมหนาททจะบรณาการการเปลยนแปลงทงหมดของโครงการ เพอให

โครงการยงคงอยกบรองกบรอย ผจดการโครงการ และทมงานตองพฒนาระบบเพอแจงทกคนทไดรบ

ผลกระทบจากการเปลยนแปลงไดทนเวลา

3.9 การปดโครงการ กระบวนการสดทายของการบรหารการบรณาการโครงการคอ การปดโครงการ เพอทาการปด

โครงการ ผจดการโครงการตองจบทกกจกรรมและสงมอบงานทสมบรณหรองานทถกยกเลกไปยงบคคล

ทเหมาะสม ผลลพธหลกของการปดโครงการมดงน

• ขนตอนการปดเชงบรหาร ทมงานและผมสวนไดเสยพฒนากระบวนการปดโครงการ

เปนขนเปนตอน โดยเฉพาะอยางยงขนตอนการปดโครงการควรกาหนดกระบวนการ

อนมตสาหรบสงทสงมอบทงหมด

• ขนตอนการปดสญญา หลายๆ โครงการมสญญาซงเปนขอตกลงทผกพนทางกฎหมาย

กระบวนการปดสญญาอธบายวธการสาหรบทาใหแนใจวาสญญาสมบรณ รวมทงการ

สงมอบสนคาและบรการและการจายเงน

• ผลตภณฑ หรอบรการสดทาย ผสนบสนนโครงการสนใจวาผลตภณฑและบรการท

ไดรบตรงตามทคาดไวเมอตอนทอนมตโครงการ ผจดการโครงการตองดาเนนการให

ไดรบการยอมรบในผลตภณฑหรอบรการอยางเปนทางการ

• ปรบปรงทรพยสนกระบวนขององคการ ทมงานควรเตรยมรายการเอกสารโครงการ

ขอมลในอดตทถกสรางในรปแบบทมประโยชน สารสนเทศทไดจากขอมลในอดตนถอ

วา เปนทรพยสนจากกระบวนการ เชน ทมงานเขยนรายงานบทเรยนทไดเรยนรเมอ

สนสดโครงการ และสารสนเทศนเปนทรพยสนทมประโยชนอยางใหญหลวงสาหรบ

โครงการในอนาคต



3.10 สรป การบรหารการบรณาการเปนองคความรทมความสาคญทสด เพราะเปนองคความรทผกองค

ความรอนๆ ทงหมดเขาดวยกน ผจดการโครงการควรเนนทองคความรสวนน

กอนการเลอกโครงการมาดาเนนการ องคการควรทาตามกระบวนการวางแผนเชงยทธศาสตร

โครงการเทคโนโลยสารสนเทศ ควรสนบสนนยทธศาสตรเชงธรกจโดยรวม เทคนคทนยมใชในการเลอก

โครงการประกอบดวยการมงเนนความตองการองคการแนวกวาง การจดกลมโครงการ การทาการ

วเคราะหทางการเงน การพฒนาตวแบบการใหคะแนนแบบถวงนาหนก และการใชบตรคะแนนสมดล

การบรหารการบรณาการโครงการประกอบดวยกระบวนการพฒนาเอกสารสทธโครงการ

กระบวนการพฒนาขอบเขตงานเบองตน กระบวนการพฒนาแผนการบรหารโครงการ กระบวนการ

กากบและบรหารการดาเนนโครงการ กระบวนการตดตามและควบคมงานโครงการ กระบวนการ

ดาเนนการควบคมการเปลยนแปลงแบบบรณาการ และกระบวนการปด

เพอใหการบรณางานตางๆ ของโครงการราบรน ผจดการโครงการควรทาการวเคราะหผมสวน

ไดเสยโครงการ เนองจากบคคลเหลานมอทธพลทงทางบวกและลบตอโครงการ อยางไรกตามขอมลการ

วเคราะหผมสวนไดเสยเปนขอมลทออนไหว ผจดการโครงการไมควรรวมอยในแผนบรหารโครงการ

ระหวางการดาเนนโครงการ ผจดการตองกากบและบรหารการดาเนนโครงการ กระบวนการ

ดงกลาวจาเปนตองมการวางแผนประสานงานและการดาเนนการตามแผน การใหความเปนผนาท

เขมแขงและวฒนธรรมเชงสนบสนน และการมตนทนความรและประสบการณดานผลตภณฑ และดาน


สาหรบกระบวนการควบคมการเปลยนแปลงแบบบรณาการควรมการบรหารคอนฟกรเรชน

โดยมคณะกรรมการเปนกลมคนทแตงตงเปนทางการ เพอรบผดชอบการอนมตการเปลยนแปลง สวน

การบรหารคอนฟกรเรชนประกอบดวยการระบคอนฟกรเรชน การควบคมเวอรชน การควบคมการ

เปลยนแปลง การตรวจสอบ และการรายงาน

คาถามทายบท 1. อธบายการบรหารการบรณาการโครงการ 2. การบรหารการบรณาการโครงการมความสมพนธอยางไรกบวงจรชวตการพฒนาโครงการ 3. อธบายพอสงเขปถงกระบวนการการวางแผนเชงยทธศาสตร 4. จงใชขอมลทใหคานวณหาคา ROI NPV และระยะเวลาคนทน

สมมตวาโครงการมคาใชจายและกาไรภายใน 4 ปดงน

ปท 1 มคาใชจาย 100,000 บาท ในปท 2-4 มคาใชจายปละ 25,000 บาท



ปท 1 ประมาณการวากาไรทไดเปนศนย ปถดไปคาดวาจะไดกาไรปละ 80,000 บาท

อตราสวนลดเปน 8%

5. เพราะเหตใดเอกสารสทธโครงการและขอบเขตโครงการเบองตนจงทาใหเกดการบรณาดานตางๆ ของโครงการ

6. จงอธบายการบรหารคอนฟกรเรชน

7. เพราะเหตใดการควบคมการเปลยนแปลงจงเปนปจจยทสงผลถงความสาเรจของโครงการ


การบรหารขอบเขตโครงการ หนา 4-1

4.1 บทนา สงทยากทสดอยางหนงในการบรหารโครงการคอ การกาหนดขอบเขตโครงการ ขอบเขต

หมายถงงานทงหมดทเกยวของกบการสรางผลตผล (product) ของโครงการ และกระบวนการทนามาใช

ในการสรางขอบเขต สงทสงมอบ (deliverable) หมายถง ผลตผลทไดจดทาขนเปนสวนหนงของโครงการ

สวนสงทสงมอบทเกยวของกบผลตผลอาจเปนฮารดแวรหรอซอฟตแวร สวนทสงมอบทเกยวกบ

กระบวนการ ไดแก เอกสารการวางแผน หรอรายงานการประชม ผมสวนไดเสยโครงการตองตกลงกนวา

ผลตผลของโครงการคออะไร

การบรหารขอบเขตโครงการประกอบดวยกระบวนการกาหนดและการควบคมวาอะไรทรวม

หรอไมรวมในโครงการ เพอใหแนใจวาทมงานและผมสวนไดเสยโครงการมความเขาใจตรงกนวาโครงการ

จะผลตผลตผลอะไร และกระบวนการอะไรททมงานจะใชในการสรางผลตผล กระบวนการบรหาร

โครงการม 5 กระบวนการ คอ

• การวางแผนขอบเขต (scope planning) เกยวของกบการตดสนใจวาจะกาหนด สอบ

ทวน และควบคมขอบเขตอยางไร และโครงสรางจาแนกงานจะสรางอยางไร ผลลพธ

หลกของกระบวนการวางแผนขอบเขตโครงการคอ แผนการบรหารขอบเขต

• การกาหนดขอบเขต (scope definition) เกยวของกบการทบทวนเอกสารสทธโครงการ

และขอกาหนดขอบเขตเบองตนทไดสรางขนระหวางกระบวนการรเรม และระหวาง

กระบวนการวางแผน รวมทงคาขอเปลยนแปลงทไดรบการอนมต ผลลพธหลกของการ

กาหนดขอบเขตคอ ขอกาหนดขอบเขตโครงการ คาขอการเปลยนแปลง และแผนการ

บรหารโครงการทไดปรบปรง

• การสรางโครงสรางจาแนกงาน (creating the Work Breakdown Structure (WBS)) เกยวของกบการจาแนกสงสงมอบหลกของโครงการใหเลกลง ใหสามารถจดการได

ผลลพธสาคญของกระบวนการคอ โครงสรางจาแนกงาน

• การทวนสอบขอบเขต (scope verification) เกยวของกบการยอมรบขอบเขตงาน

อยางเปนทางการ ผมสวนไดเสยหลกของโครงการ (เชน ลกคา และผสนบสนนโครงการ)

ทาการตรวจตรา และรบสงทสงมอบของโครงการอยางเปนทางการ ถาสงทสงมอบไม

สามารถยอมรบได ลกคาหรอผมสวนไดเสยจะขอใหเปลยนแปลง ซงจะกลายเปน



คาแนะนาสาหรบการแกไข ผลลพธหลกของกระบวนการคอ สงทสงมอบทไดรบการ

ยอมรบ การเปลยนแปลงทรองขอ และการแกไขทไดรบจากคาแนะนา

• การควบคมขอบเขต (Scope Control) เกยวของกบการควบคมการเปลยนแปลง

ขอบเขตโครงการ ซงเปนสงททาทายตอโครงการเทคโนโลยสารสนเทศ การควบคม

ขอบเขตรวมถงการกาหนด การประเมน และการทาใหเกดการเปลยนแปลงขอบเขต

โครงการตามทไดรบอนมตในขณะทโครงการเดนหนา การเปลยนแปลงขอบเขตมกม

ผลกระทบตอความสามารถของทมงานทจะทางานใหสอดคลองกบเวลาและคาใชจาย

โครงการ ดงนน ผจดการโครงการตองชงนาหนกใหดระหวางคาใชจายกบประโยชนทได

จากการเปลยนแปลงขอบเขตโครงการ ผลลพธหลกของกระบวนการคอ คาขอการ

เปลยนแปลง การแกไขตามคาแนะนา และขอกาหนดขอบเขตโครงการทปรบปรง

โครงสรางจาแนกงาน และพจนานกรมโครงสรางจาแนกงาน ขอบเขตงานทเปนบรรทด

ฐาน (baseline) แผนการบรหารโครงการ

4.2 การวางแผนขอบเขต และแผนการบรหารขอบเขต ขนตอนแรกของการบรหารขอบเขตโครงการคอ การวางแผนขอบเขต ปจจยดานขนาด ความ

ซบซอน ความสาคญและปจจยอนๆ จะกระทบตอความพยายามทตองใชในการวางแผนโครงการ เชน

การทางานของทมงานเพอยกระดบระบบบญชองคการทงหมดทมสาขามากกวา 50 แหง และกระจายไป

ทวประเทศ ควรใชเวลาจานวนทเหมาะสมในการวางแผนขอบเขต โครงการทยกระดบฮารดแวรและ

ซอฟตแวรสาหรบบรษทบญชขนาดเลกทมพนกงานเพยง 5 คนมความจาเปนตองใชแรงงานทนอยกวาใน

การวางแผนขอบเขต ไมวาจะเปนกรณใด ทมงานตองตดสนใจวาจะกาหนดขอบเขตอยางไร พฒนา

ขอกาหนดขอบเขตทละเอยด สรางโครงสรางจาแนกงาน ทวนสอบขอบเขต และควบคมขอบเขต

ผลลพธทสาคญของการวางแผนขอบเขตคอ แผนการบรหารขอบเขต ซงเปนเอกสารทรวม

คาอธบายวาทมควรจะเตรยมขอกาหนดขอบเขตโครงการอยางไร จะสรางโครงสรางจาแนกงานอยางไร

จะทวนสอบความสมบรณสงทสงมอบอยางไร และจะควบคมคาขอการเปลยนแปลงขอบเขตอยางไร

ตารางท 4.1 เปนตวอยางของแผนการบรหารขอบเขตโครงการยกระดบเทคโนโลยสารสนเทศ

ขอมลทนามาใชในการวางแผนการบรหารขอบเขตโครงการคอ เอกสารสทธโครงการ (project

charter) ขอกาหนดขอบเขตเบองตน และแผนการบรหารโครงการ สวนตารางท 4.2 แสดงเอกสารสทธ

โครงการ เอกสารนใหขอมลพนฐานสาหรบการตดสนใจ โดยอธบายเปาหมายขอบเขตอยางกวางๆ

วธการโดยรวมทจะบรรลเปาหมายโครงการ และบทบาทความรบผดชอบหลกของผมสวนไดเสยทสาคญ

ของโครงการ



ตารางท 4.1 ตวอยางของแผนการบรหารขอบเขตโครงการยกระดบเทคโนโลยสารสนเทศ(Schwalbe, 2007) แผนการบรหารขอบเขต

11 มนาคม 2548

ชอโครงการ: โครงการยกระดบเทคโนโลยสารสนเทศ

บทนา จดมงหมายของเอกสารนคอ เพอใหคาแนะนาและแนวทางสาหรบการเตรยมเอกสารการบรหารโครงการทสาคญท

เกยวของกบโครงการ

การเตรยมขอกาหนดขอบเขต ขอกาหนดขอบเขตเบองตนจะเปนพนฐานสาหรบการเตรยมขอกาหนดโครงการทละเอยดมากขน ขอกาหนดขอบเขต

จาเปนตองไดรบการทบทวนโดยผมสวนไดเสยหลก โดยเฉพาะอยางยง ผสนบสนนโครงการ ผขายทมศกยภาพ และผใชสง

ทโครงการสงมอบ ขอกาหนดขอบเขตจดทาตามแมแบบทบรษทมให และตองแนใจวามผเชยวชาญใสขอมลในการกาหนด

ขอบเขต เนองจากขอกาหนดขอบเขตจะมรายละเอยดมากขนและยาวขนเมอโครงการกาวหนา ดงนน จงควรมการจากด

ความยาว สวนรายละเอยดของขอกาหนดขอบเขตใหใสเปนเอกสารแนบ เชน คาอธบายผลตภณฑ คณลกษณะ มาตรฐาน

องคการ เปนตน ขอกาหนดขอบเขตแตละเวอรชนตองมขอความบอกชดเจน รวมทงวนท เพอใหแนใจวาทกคนใช

ขอกาหนดขอบเขตเวอรชนลาสด การเปลยนแปลงและเพมเตมจะตองเนนใหเหนชดเจน และสอสารไปยงบคคลทเหมาะสม

ขอกาหนดขอบเขตจะเปดเผยบนเวบไซตของโครงการโดยมการปองกนดวยรหสลบ

การสรางโครงสรางจาแนกงาน ทมงานโครงการจะทางานรวมกนเพอสรางโครงสรางจาแนกงาน ผสนบสนนโครงการและคณะกรรมการกากบจะทบทวน

โครงสรางจาแนกงาน เพอใหแนใจวางานทตองทาใหเสรจสมบรณของโครงการถกรวมในโครงสรางจาแนกงาน ทมงาน

โครงการจะทบทวนโครงสรางจาแนกงานของโครงการทมลกษณะทคลายกน ทบทวนแนวทางการจาแนกโครงสรางงาน

ขององคการ และเนนทการกาหนดสงทสงมอบทงหมดทตองการของโครงการ ทมงานโครงการจะกาหนดงานทตองทา

สาหรบสงสงมอบแตละชน ซงจะไดรบการทบทวนและตกลงโดยผจดการโครงการ ผสนบสนนโครงการ และคณะกรรมการ

กากบ แนวทางโดยทวไปทใชสาหรบการกาหนดระดบรายละเอยดคอ ระดบลางสดของโครงสรางจาแนกงาน โดยปกตควร

จะใชเวลาไมเกน 2 อาทตยในการทางานใหเสรจ โครงสรางจาแนกงานสามารถแกไขไดตามความจาเปน และตองไดรบการ

อนมตจากผสนบสนนโครงการ และคณะกรรมการกากบ

การทวนสอบความสมบรณของสงสงมอบของโครงการ ผจดการโครงการจะทางานรวมกบผสนบสนนโครงการ และคณะกรรมการกากบเพอพฒนากระบวนการสาหรบการทวน

สอบความสมบรณของสงทสงมอบ โดยทวไป ผสนบสนนโครงการจะรบหนาทการสอบทวนความสมบรณของสงทสงมอบ

หลก ผบรหารสญญาจะเขามาเกยวของในการทวนสอบความสมบรณของสงสงมอบทมาจากแหลงภายนอก สญญาจะม

ขอความทอธบายกระบวนการทวนสอบขอบเขตโครงการ

การบรหารคาขอการเปลยนแปลงขอบเขตโครงการ ทกคาขอการเปลยนแปลงขอบเขตโครงการทอาจมผลกระทบทมนยสาคญตอความตองการและระยะเวลาของโครงการ

ตองทาตามขนตอนการเปลยนแปลงทเปนทางการตามทระบในเอกสารแนบ แบบฟอรมคาขอเปลยนแปลงจะไดรบการ

ทบทวน โดยกลมคนทไดรบการมอบหมาย ขนตอนการเปลยนแปลงเปนสงทสาคญเพอปองกนไมใหขอบเขตโครงการขยาย



ตารางท 4.2 ตวอยางเอกสารสทธโครงการ (Schwalbe, 2007) ชอโครงการ: โครงการยกระดบเทคโนโลยสารสนเทศ

วนทเรมโครงการ: 15 มกราคม 2549 วนทสนสดโครงการ: 15 กนยายน 2549

ผจดการโครงการ: ศภชย รงโรจน โทร: 02-456-7890 อเมล: [email protected]

วตถประสงคโครงการ: เพอยกระดบฮารดแวรและซอฟตแวรสาหรบพนกงานประมาณ 2,000 คน ภายใน 8 เดอน ตาม

มาตรฐานใหมของบรษทดงเอกสารประกอบ การยกระดบอาจสงผลตอเครองบรการ (server) รวมทงเครอขาย ฮารดแวร

และซอฟตแวร งบประมาณสาหรบฮารดแวรและซอฟตแวรคอ 40,000,000 บาท และงบประมาณสาหรบคาแรงคอ

1,000,000 บาท

วธการ:

• ปรบปรงฐานขอมลรายการเทคโนโลยสารสนเทศทมอยใหถกตอง เพอกาหนดความจาเปนทตองยกระดบ

• ประมาณการรายละเอยดคาใชจายสาหรบโครงการ และรายงานใหผบรหารระดบสงดานเทคโนโลยสารสนเทศ

• ออกคาขอขอเสนอราคาฮารดแวรและซอฟตแวร

• ใชพนกงานภายในใหมากทสดเทาทจะเปนไปไดสาหรบการวางแผน วเคราะห และตดตง

บทบาทและความรบผดชอบ ชอ บทบาท ความรบผดชอบ

ธนนทร วรประเสรฐ กรรมการผจดการ สนบสนนโครงการ ตดตามโครงการ

ปญญา วาร ผบรหารระดบสงดานเทคโนโลย


ตดตามโครงการ จดหาพนกงานโครงการ

ศภชย รงโรจน ผจดการโครงการ วางแผน และดาเนนการโครงการ

สาธต กจจา ผอานวยการการปฎบตงาน

เทคโนโลยและสารสนเทศ

พเลยงศภชย รงโรจน

นฤมล จนทนหอม รองประธานดานทรพยากรมนษย จดพนกงานโครงการ ออกบนทกความจาถง

พนกงานทงหมดเกยวกบโครงการ

รชน กลนจนทน ผอานวยการจดซอ ชวยเหลอในการซอฮารดแวรและซอฟตแวร

ลายเซนของบคคลขางตน

ธนนทร วรประเสรฐ ศภชย รงโรจน นฤมล จนทนหอม ปญญา วาร สาธต กจจา รชน กลนจนทน

ความคดเหน:

“โครงการนตองทาเสรจภายใน 9 เดอนไมชากวาน” ปญญา วาร ผบรหารระดบสงดานเทคโนโลยสารสนเทศ

“เรามสมมตฐานวามพนกงานเพยงพอและรบปากวาจะสนบสนนโครงการน งานตองทาสรจในเวลาเพอหลกเลยงการ

ขดจงหวะ และใหทางานนอกเวลา ” ปญญา วาร และศภชย รงโรจน ฝายเทคโนโลยสารสนเทศ



เอกสารขนาดสนนมสารสนเทศสาคญจะชวยผจดการโครงการและทมงานในการวางแผนการ

บรหารโครงการ นอกจากน ยงมขอมลอนทกระทบตอการบรหารขอบเขตอยางไร เชน ขอมลทางดาน

นโยบายและขนตอนการทางานทเกยวของกบการวางแผน ขอมลในอดตของโครงการกอนหนาน ปจจย

ทางสภาพแวดลอม เชน โครงสรางขององคการหรอเงอนไขการตลาด

เทคนคและเครองมอทใชสาหรบการวางแผนขอบเขตคอ แมแบบ (template) และมาตรฐาน

รวมทงความคดเหนของผเชยวชาญ เชน ถาโครงการเกยวกบการพฒนาฐานขอมล สมาชกทมงานตอง

ตดสนใจวา จะใชการวเคราะหและออกแบบระบบมาตรฐานวธใด เชน การสรางผง E-R การใชยสเคส

การใชผงการไหลขอมล และอนๆ เพอชวยบนทกขอบเขต ความคดเหนของผเชยวชาญถกนามาใชเพอ

ชวยตดสนใจเลอกวธทดทสดในการบรหารขอบเขตโครงการ เชน องคการมกจางผเชยวชาญจากภายนอก

เพอประเมนและแนะนาซอฟตแวรสาเรจรป และชวยในการบรหารการซอและตดตงซอฟตแวรใหม

4.3 การกาหนดขอบเขต และขอกาหนดขอบเขตโครงการ ขนตอนตอไปของการบรหารขอบเขตโครงการคอ การกาหนดงานทโครงการตองทา การ

กาหนดขอบเขตทดมความสาคญตอความสาเรจของโครงการอยางมาก เพราะมนชวยทาใหเกดความ

แมนยาในเรองเวลา คาใชจาย และการประมาณการทรพยากร ขอบเขตทดชวยเปนบรรทดฐาน

(baseline) สาหรบการวดประสทธภาพ และควบคมโครงการ และยงชวยการสอสารงานและความ

รบผดชอบทชดเจน เครองมอและเทคนคทใชในการกาหนดขอบเขตคอ การวเคราะหผลตผล การกาหนด

ทางเลอกในการทางาน ความเขาใจและการวเคราะหความตองการของผมสวนไดเสยโครงการ และการใช

ดลพนจของผเชยวชาญ ผลลพธของการกาหนดขอบเขตโครงการคอ ขอกาหนดขอบเขตโครงการ

ดงทไดอธบายในเรองการบรหารการบรณาการโครงการ ทมงานโครงการพฒนาขอกาหนด

ขอบเขตเบองตนในขนตอนการรเรมโครงการ ซงเปนสวนหนงขององคความรดานการบรหารการบรณา

การโครงการ เอกสารน พรอมดวยเอกสารสทธโครงการ นโยบาย ขนตอน และคาขอเปลยนแปลงทอนมต

เปนขอมลพนฐานสาหรบการสรางขอกาหนดขอบเขตโครงการ ตารางท 4.3 เปนตวอยางขอกาหนด

ขอบเขตโครงการเบองตน



ตารางท 4.3 ตวอยางขอกาหนดขอบเขตโครงการเบองตน (Schwalbe, 2007) ชอโครงการ: โครงการบรหารอนทราเนต

วนท: 15 มถนายน 2548 เตรยมโดย: สมคด ดงประสงค ผจดการโครงการ (02-555-78091)

[email protected]

ความเหมาะสมของโครงการ: นพดล เจรญกจ กรรมการผจดการของบรษททปรกษานพดลและเพอน ไดรองขอ

โครงการนเพอชวยใหบรษทบรรลเปาหมายเชงยทธศาสตรของบรษท อนทราเนตใหมจะชวยใหลกคาปจจบนและลกคา

ในอนาคตไดเหนความเชยวชาญของบรษทเพมขน โดยผานสวนตางๆ ของอนทราเนต โครงการนจะลดคาใชจายภายใน

และเพมความสามารถทากาไรโดยการใหเครองมอมาตรฐาน เทคนค แมแบบ และความรการบรหารโครงการกบท

ปรกษาภายในทงหมดของบรษท งบประมาณสาหรบโครงการคอ 5,000,000 บาท คาใชจายสาหรบการปฎบตงาน

หลงจากโครงการเสรจสมบรณปละ 500,000 บาท แตละปคาดวาจะมกาไร 800,000 บาท สงทสาคญคอโครงการ

สามารถเลยงตวเองไดภายใน 1 ป

คณลกษณะของผลตผล และความตองการ 1. แมแบบและเครองมอ: อนทราเนตจะใหผใชทไดรบอนญาตใหดาวนโหลดแฟม ผใชสามารถสรางเอกสารการบรหาร

โครงการ และชวยใหผใชสามารถใชเครองมอบรหารโครงการ แฟมเหลานจะเปนไมโครซอฟตเวรด เอกซเซล แอค

เซซ หรอ HTML หรอ PDF

2. การสงงานของผใช: ผใชไดรบการสงเสรมใหสงแฟมงานทางอเมลตามตวอยางแมแบบและเครองมอไปยงผดแลเวบ

ผดแลเวบสงแฟมตอไปยงบคคลทเหมาะสมทจะทบทวน และถาแฟมงานไดรบการพจารณาวาเหมาะสมถกตอง

แฟมจะสงไปยงอนทราเนต

3. บทความ: บทความจะใสในอนทราเนต ถาไดรบอนญาตจากเจาของลขสทธ รปแบบของบทความคอ PDF ผจดการ

โครงการอาจอนญาตบทความทอยในรปแบบอนwfh

4. การขอบทความ: อนทราเนตจะมสวนสาหรบใหผใชขอใหคนใดคนหนง ของบรษทคนหาบทความทตองการ

ผจดการ PMO ตองอนมตคาขอเปนอนดบแรก และกาหนดคาธรรมเนยมการใชบรการ

5. เชอมโยง: การเชอมโยงภายนอกทงหมดจะทดสอบทกอาทตย การเชอมโยงทขาดจะไดรบการซอมหรอเอาออก

ภายใน 5 วนทาการหลงจากทพบ

6. คณลกษณะ “ถามผเชยวชาญ” ตองงายและเชญชวนใหถาม และแจงกลบวาไดรบคาถามทนท รวมทงสามารถสง

คาถามตอไปยงผเชยวชาญทเหมาะสม (เพราะมการบารงรกษาฐานขอมลผเชยวชาญของระบบ) และสามารถบอก

สถานะภาพของคาถามทไดตอบ ระบบตองรบการจากเงนคาคาปรกษา

7. ความมนคง: อนทราเนตตองมระดบความมนคงหลายระดบ พนกงานภายในทงหมดจะเขาถงอนทราเนตทงหมด

เมอพนกงานใสขอมลสวนตว ขอมลบางสวนของอนทราเนตเปดเผยสสาธารณะจากเวบไซตของบรษท สวนอนของ

อนทราเนตจะเปดใหลกคาปจจบน โดยสอบทวนกบฐานขอมลลกคาปจจบน อนทราเนตอกสวนมใหสาหรบผทจาย

คาธรรมเนยมเมอเขามาใช

8. การคนหา: อนทราเนตตองมฟงกชนคนหาสาหรบผใช โดยคนหาตามหวขอ คาสาคญ เปนตน

9. อนทราเนตตองสามารถเขาถงไดโดยการใชเบราวเซอรมาตรฐาน ผใชตองมซอฟตแวรประยกตทเหมาะสมเพอเปด

แมแบบและเครองมอ

10. อนทราเนตตองเปดใหบรการ 24 ชวโมง 7 วนตอสปดาห โดยม 1 ชวโมงสาหรบการบารงรกษาระบบ และอนๆ



ถงแมวาเนอหาจะเปลยนไปตามโครงการ ขอกาหนดขอบเขตโครงการอยางนอยควรม

คาอธบายโครงการ ทประกอบดวยวตถประสงคโดยรวมของโครงการ และเหตผลสนบสนนโครงการ

คาอธบายรายละเอยดสงทสงมอบทงหมด และคณลกษณะของผลตผลและบรการทตองการ

ในขอกาหนดขอบเขตโครงการควรบนทกเงอนไขความสาเรจของโครงการ รวมทงสารสนเทศ

อนทเกยวของกบขอบเขต เชน อาณาเขตโครงการ (project boundary) เงอนไขการยอมรบผลตผล

สมมตฐานและขอจากดโครงการ และการจดโครงสรางโครงการ ความเสยง ประมาณการคาใชจาย การ

บรการคอนฟกรเรชน เปนตน นอกจากนขอกาหนดขอบเขตโครงการควรอางองถงเอกสารตางๆ เชน

คณลกษณะของผลตภณฑ หรอเอกสารนโยบาย ซงอาจกระทบตอวธการผลตสนคาหรอบรการ โครงการ

เทคโนโลยสารสนเทศทพฒนาซอฟตแวรควรมรายละเอยดฟงกชน และรายละเอยดการออกแบบ ซงควร

ถกอางองในขอกาหนดขอบเขตทละเอยดมากขน

ตารางท 4.4 ตวอยางการกาหนดขอบเขตใหละเอยดมากขน (Schwalbe, 2007)

เอกสารสทธโครงการ: การยกระดบอาจกระทบเครองบรการ (server) …….

ขอกาหนดขอบเขตเบองตน: เครองบรการ: ถาตองการเครองบรการเพมเพอสนบสนนโครงการน เครองบรการตองเขากนไดกบเครองบรการ

ทมอย ถามนจะคมคามากกวาทขยายเครองทมอยเดม คาอธบายทละเอยดของการขายตองสงใหผบรหาร

ระดบสงดานเทคโนโลยสารสนเทศอนมต ดขอกาหนดเครองบรการในเอกสารแนบ กรรมการผจดการตอง

อนมตแผนละเอยดทอธบายเครองบรการและสถานทตงอยางนอย 2 อาทตยกอนตดตง

ขอกาหนดขอบเขตโครงการฉบบท 1: เครองบรการ: โครงการนตองการซอเครองบรการเพม 10 เครอง เพอสนบสนนเวบ เครอขาย ฐานขอมล

ระบบงาน และการพมพ โดยกาหนดให 2 เครองตอฟงกชนดงกลาว รายละเอยดของเครองบรการมใน

ภาคผนวก 8 พรอมกบแผนการตดตงเครองบรการ

ขณะทเวลาผานไป ขอบเขตโครงการจะชดเจนและเฉพาะเจาะจงมากขน ดงเชนตวอยางใน

ตารางท 4.4 ทแสดงใหเหนวาขอบเขตจากตารางท 4.2 ไดกลายเปนขอบเขตทละเอยดมากขน เมอทมงาน

ไดรบสารสนเทศมากขนและมการตดสนใจเกยวกบขอบเขตโครงการ เชน ผลตผลทตองการไดรบการ

อนมตใหซอหรอมการเปลยนแปลง ทมงานควรปรบปรงขอกาหนดโครงการใหม และควรตงชอแฟมเกบ

ขอกาหนดขอบเขตโครงการใหตางกน การปรบปรงเหลานตองมการปรบแผนการบรหารขอบเขต

ขอกาหนดขอบเขตโครงการททนสมยจะเปนเอกสารสาคญสาหรบการพฒนาและยนยนความ

เขาใจขอบเขตโครงการ เพราะในเอกสารอธบายรายละเอยดงานทตองทาใหสาเรจ และเปนเครองมอท

สาคญสาหรบการประกนความพงพอใจของลกคา และปองกนการขยายขอบเขต



4.4 การสรางโครงสรางจาแนกงาน หลงจากสนสดการดาเนนการกระบวนการวางแผนและการกาหนดขอบเขต ขนตอนตอไปใน

การบรหารขอบเขตคอ การสรางโครงสรางจาแนกงานซงคอ การจดกลมสงทสงมอบของงานทไดกาหนด

ในขอกาหนดขอบเขตโครงการ เนองจากโครงการสวนใหญเกยวของกบคนและสงทสงมอบจานวนมาก

จงเปนสงสาคญทตองจดการและแบงงานเปนสวนๆ โครงสรางจาแนกงานเปนเอกสารพนฐานในการ

บรหารโครงการ เชนการวางแผนและการจดการตารางการทางานของโครงการ คาใชจาย ทรพยากร และ

การเปลยนแปลง เนองจากโครงสรางจาแนกงานกาหนดขอบเขตทงหมดของโครงการ ผเชยวชาญการ

บรหารโครงการบางคนเชอวาไมควรทางานทไมปรากฎในโครงสรางจาแนกงาน ดงนน จงเปนสงสาคญท

ตองพฒนาโครงสรางจาแนกงานทด

ขอกาหนดขอบเขตโครงการและแผนการบรหารโครงการคอ ขอมลพนฐานสาหรบการสราง

โครงสรางจาแนกงาน เทคนคและเครองมอหลกคอ แมแบบ โครงสรางจาแนกงาน การแตกงาน หรอการ

แบงสงทสงมอบเปนชนเลกๆ ผลลพธของกระบวนนคอ โครงสรางจาแนกงาน พจนานกรมโครงสราง

จาแนกงาน ขอบเขตงานทเปนบรรทดฐาน (scope baseline) และปรบปรงขอกาหนดขอบเขตโครงการ

และแผนการบรหารขอบเขต

อนทราเนต

แบบเวบไซต แบบโฮมเพจเพจของฝายการ

ตลาดเพจของฝายขาย

แผนทไซต ขอความ ขอความ ขอความ

แบบกราฟก

โปรแกรม

ภาพ ภาพ ภาพ

ไฮเปอรลงค ไฮเปอรลงค ไฮเปอรลงค

รปท 4.1 ตวอยางโครงสรางจาแนกงานตามผลตภณฑ (Schwalbe, 2007)

โครงสรางจาแนกงานเปนรปตนไมของกจกรรม คลายกบผงโครงสรางองคการ ทมงานสามารถ

สรางโครงสรางจาแนกงานไดทงตามผลตภณฑและตามขนตอนของโครงการ หลายๆ คนชอบทจะสราง

โครงสรางจาแนกงานตามผลตภณฑในรปของผงกอน เพอใหเหนภาพทงโครงการ ดงรปท 4.1 โครงการ

อนทราเนตประกอบดวยผลตภณฑหลก 4 อยางคอ แบบเวบไซต โฮมเพจสาหรบอนทราเนต เพจของฝาย

การตลาด และเพจของฝายขาย ในทางกลบกน โครงสรางจาแนกงานสาหรบโครงการเดยวกนสามารถจด



ตามขนตอนของโครงการไดดงรปท 4.2 ซงประกอบดวยขนตอนแนวความคด การออกแบบ การพฒนา

เวบไซต การสนสด และการสนบสนน

รปท 4.2 ตวอยางการสรางโครงสรางจาแนกงานตามขนตอนของโครงการ (Schwalbe, 2007)

โครงสรางจาแนกงานยงสามารถแสดงในรปของตารางทมรายการงานททาเปนกลมๆ

และมการยอหนา ดงตารางท 4.5

ตารางท 4.5 ตวอยางการแสดงโครงสรางจาแนกงานในรปของตาราง (Schwalbe, 2007)

1.0 แนวความคด

1.1 ประเมนระบบปจจบน

1.2 กาหนดความตองการ

1.2.1 กาหนดความตองการของผใช

1.2.2 กาหนดเนอหาความตองการ

1.2.3 กาหนดความตองการระบบ

1.2.4 กาหนดเจาของเครองบรการ

1.3 กาหนดฟงกชนเฉพาะ

1.4 กาหนดความเสยง และวธการบรหารความเสยง

1.5 การพฒนาแผนโครงการ

1.6 สรปความตองการใหทมพฒนาเวบ

2.0 การออกแบบเวบไซต

3.0 การพฒนาเวบไซต

4.0 การสนสด

5.0 การสนบสนน



รปท 4.3 แสดงโครงสรางจาแนกงานตามขนตอนในรปแบบของแผนภมแกนต โดยใชโครงสราง

จาแนกงานจากตารางท 4.5

โครงสรางจาแนกงาน ตารางเวลา

รปท 4.3 ตวอยางแผนภมแกนต (Schwalbe, 2007)

โครงสรางจาแนกงานในรปท 4.1 4.2 4.3 และ ตารางท 4.5 ไดนาเสนอสารสนเทศในรปแบบ

ของลาดบขน (hierarchical form) ระดบ 0 ของโครงสรางจาแนกงานเปนตวแทนโครงการทงหมด และ

เปนระดบบนสด (แตมบางแหลงเรยกระดบบนสดวาระดบ 1 แทนระดบ 0 ) ระดบ 1 เปนตวแทนผลตผล

หรอขนตอนหลกของโครงการ ระดบ 2 เปนกลมผลตผลยอยของผลตผลระดบท 1 หรอขนตอนยอยจาก

ระดบท 1 เชน ในรปท 4.2 หวขอ “แนวความคด” ประกอบดวยขนตอนยอยอก 6 ขนตอนคอ ประเมน

ระบบปจจบน กาหนดความตองการ กาหนดฟงกชนงานเฉพาะ กาหนดความเสยงและวธการบรหาร

ความเสยง พฒนาแผนโครงการ และสรปความตองการใหกบทมงานเวบ ภายใตระดบ 2 มงานยอย ซง

เรยกวาระดบ 3 ในขนตอน “กาหนดความตองการ” ประกอบดวยขนตอนยอยอก 4 ขนตอนคอ กาหนด

ความตองการผใช กาหนดความตองการเนอหา กาหนดความตองการเครองบรการ และกาหนดความ

ตองการเจาของเครองบรการ

ตามรปท 4.2 ระดบตาทสดคอ ระดบ 3 งานทอยในระดบนเรยกวา แพกเกจงาน (work

package) ซงผจดการโครงการจะใชในการควบคมและตดตามงาน โดยทวไป แตละแพกเกจงานใน

โครงสรางจาแนกงานควรมขนาดประมาณ 80 ชวโมงการทางาน แพกเกจงานอาจคดไดในแงของความ

รบผดชอบและการรายงาน หรออาจเปนฮารดแวร หรออปกรณเฉพาะ เชน เครองบรการเฉพาะ (specific

server)



มหลายคนสบสนระหวางงานโครงสรางจาแนกงานกบงานในรายละเอยดขอกาหนดของงาน

งานในโครงสรางจาแนกงานแทนงานทจาเปนทาเพอใหโครงการเสรจสมบรณ แตรายละเอยดขอกาหนด

ของงานเปนคณลกษณะของผลตภณฑทโครงการจะตองสงมอบ

ขอหวงใยอกประการหนงคอ เมอสรางโครงสรางจาแนกงานเราจะจดการโครงสรางจาแนกงาน

อยางไร เพราะมนจะเปนพนฐานสาหรบการบรหารตารางเวลาโครงการ เราควรมงไปทงานอะไรท

จาเปนตองทาใหสาเรจ และทาอยางไร ไมใชเมอไรงานจะทาเสรจ อาจกลาวไดอกอยางคอ งานไม

จาเปนตองพฒนาแบบเรยงลาดบ เราสามารถสรางโครงสรางจาแนกงานโดยการใชกลมกระบวนการ

บรหารโครงการของวงจรชวตโครงการทประกอบดวย การรเรมโครงการ การวางแผน การปฏบตการ การ

ควบคมโครงการ และ การปดโครงการ ดงแสดงในระดบท 1 รปท 4.2 การทาเชนน ไมเพยงแตทมงานจะ

ทาตามวธการปฎบตการบรหารโครงการทดแลว งานในโครงสรางจาแนกงานยงนามาเชอมเขากบเวลาได

งายขน

รปท 4.4 ตวอยางแผนภมแกนตสาหรบโครงการอนทราเนตทจดตามกลมกระบวนการบรหาร

โครงการ (Schwalbe, 2007)

รปท 4.4 แสดงโครงสรางจาแนกงานและแผนภมแกนตสาหรบโครงการอนทราเนตทจดตาม

กลมกระบวนการบรหารโครงการทง 5 กลม งานภายใตหวขอ “การรเรมโครงการ” ประกอบดวย การเลอก

ผจดการโครงการ การสรางทม การพฒนาเอกสารสทธโครงการ งานภายใตการวางแผนประกอบดวยการ

พฒนาขอกาหนดขอบเขต การสรางโครงสรางจาแนกงาน การพฒนาและปรบปรงแผนอนๆ ใหดขน สวน

งานแนวความคด การออกแบบเวบไซต การพฒนาเวบไซต การสนสดโครงการ และการสนบสนน ซง

แสดงในโครงสรางจาแนกงานระดบ 1 ในรปท 4.2 ไดกลายเปนหวขอ โครงสรางจาแนกงานระดบ 2

ภายใตหวขอ “การดาเนนโครงการ” ของรปท 4.4 งานทดาเนนการสวนนจะแตกตางไปตามโครงการ แต

หลายงานภายใตกลมกระบวนการบรหารโครงการอนๆ มความคลายคลงกนทกโครงการ ถาเราไมใชกลม



กระบวนการบรหารโครงการในโครงสรางจาแนกงาน เราสามารถมกลมระดบ 1 ทเรยกวา “การบรหาร

โครงการ” เพอใหแนใจวางานทเกยวกบการบรหารโครงการไดใสไวในบญช โปรดจาไววา งานทงหมดควร

ระบไวในโครงสรางจาแนกงาน รวมทงการบรหารโครงการ

บางโครงการผจดการโครงการชอบทจะรวมงานทสงมอบทกงานไวในโครงสรางจาแนกงาน ซง

ควรตองสอดคลองกบขอกาหนดโครงการ และเอกสารสทธโครงการ นอกจากน ยงมสงทสาคญอกเรอง

หนงคอ ควรใหทมงานทงโครงการ และลกคามสวนในการสรางและทบทวนโครงสรางจาแนกงาน เพราะ

คนทจะเปนคนทางานควรชวยวางแผนงาน การจดประชมกลมเพอพฒนา โครงสรางจาแนกงานจะชวย

ทกคนเขาใจวา งานอะไรตองทางานใหเสรจ และทาอยางไร โดยใคร

4.4.1 วธการทชวยในการพฒนาโครงสรางจาแนกงาน

มหลายวธการททมงานโครงการสามารถใชในการพฒนาโครงสรางจาแนกงาน วธการ

เหลานไดแก การใชแนวทาง วธอปมา วธการจากระดบบนสระดบลางและวธการจากระดบลางขนส

ระดบบน และวธการจดผงความคด

การใชแนวทาง

องคการหลายองคการมขอแนะนาและแมแบบสาหรบการพฒนาโครงสราง

จาแนกงาน พรอมตวอยางทไดจากโครงการกอนหนาน เชน สถาบนการบรหารโครงการ (Project

Management Institute) ไดพฒนามาตรฐานการปฏบตสาหรบชแนะการสรางและการประยกตโครงสราง

จาแนกงานกบการบรหารโครงการ (ดไดจาก www.pmi.org) เอกสารนมตวอยางโครงสรางจาแนกงาน

จากโครงการตางๆ

วธอปมา

วธอปมาเปนการใชโครงสรางจาแนกงานของโครงการทคลายคลงกบโครงการท

กาลงทามาเปนจดตงตน บางองคการจะเกบโครงสรางจาแนกงาน และเอกสารโครงการอนๆ เพอชวยการ

ทางานของทมงาน ซงจะชวยใหการทางานมประสทธมากขน

วธการจากระดบบนสระดบลางและวธการจากระดบลางขนสระดบบน

ผจดการโครงการสวนใหญรสกวาการทาโครงสรางจาแนกงาน ดวยวธการจาก

ระดบบนสระดบลางจะสะดวก วธการนเรมจากงานทใหญทสดของโครงการและแตกงานนนออกเปนงาน

รอง กระบวนการนเปนการทาใหงานใหมรายละเอยดมากขนๆ รปท 4.2 คอ ตวอยางของงานทแตกลงถง


http://www.pmi.org/


ระดบท 3 วธการจากระดบบนสระดบลางเหมาะกบผจดการทมความรความเขาใจทางเทคนคอยาง

มากมาย และมมมมองภาพใหญ

ในกรณของวธการจากระดบลางขนสระดบบน ทมงานสามารถเรมจากการเขยน

งานทคดวาจาเปนตองทาทงหมดเพอสรางระบบงานออกมา หลงจากนน จงจดงานออกเปนกลม แลวจด

กลมเหลานเปนกลมทระดบสงขน เชน นกวเคราะหธรกจของทมงานอาจรวาเขาตองกาหนดความตองการ

ของผใช และความตองการเนอหาสาหรบระบบงานพาณชยอเลคทรอนกส งานเหลานเปนสวนหนงของ

เอกสารความตองการทตองจดทาและเปนสงทสงมอบสงหนงของโครงการ ผเชยวชาญฮารดแวรอาจรวา

เขาตองกาหนดความตองการระบบและความตองการเครองบรการ ซงเปนสวนหนงของเอกสารความ

ตองการเชนกน ทมงานอาจนางานเหลานมาจดกลมภายใตหวขอการกาหนดความตองการ ตอมา

ภายหลง ทมงานอาจคดไดวาการกาหนดความตองการควรอยภายใตกลมทกวางกวาคอ การออกแบบ

แนวความคดสาหรบระบบงานพาณชยอเลกทรอนกส

วธการจากระดบลางขนสระดบบนเปนวธการทใชเวลามาก แตมนเปนวธทม

ประสทธผลมากในการสรางโครงสรางจาแนกงาน ผจดการโครงการมกใชวธการนสาหรบโครงการทใหม

จรงๆ

วธการจดผงความคด

การจดผงความคดคอ เทคนคทใชกงกานทแตกออกเปนรศมจากความคดหลกเพอ

จดโครงสรางความคด แทนทจะเขยนงานออกมาเปนรายการ หรอพยายามทจะสรางโครงสรางจาแนก

งานทนท การจดผงความคดยอมใหคนเขยน หรอวาดภาพความคดในรปแบบทไมใชเปนเสน การทาเชนน

ทาใหมองเหนภาพมากกวา การจดกลมงานสามารถเปดใหแตละคนสรางสรรคความคดใหมๆ และเพม

การมสวนรวมของทมงาน

การบรหารโครงการ

รปท 4.5 ตวอยางการใชเทคนคการจดผงความคดในการสรางโครงสรางจาแนกงาน

(Schwalbe, 2007)



รปท 4.5 แสดงการนาเทคนคการจดผงความคดเพอสรางโครงสรางจาแนกงาน

ของโครงการยกระดบเทคโนโลยสารสนเทศ วงกลมตรงกลางแทนโครงการทงโครงการ แตละกานทเปน

รศมออกจากวงกลมแทนงานหลก หรองานในระดบ 1 ของโครงสรางจาแนกงาน เชน งานปรบปรงสนคา

คงคลง เสนกงทแตกจากกาน หรองานหลก 2 งาน เรยกวางานรองคอ งานปรบปรงฐานขอมล และงาน

ดาเนนการสนคาคงคลงทางกายภาพ งานรองงานท 2 ยงแตกออกเปนแขนง หรองานยอยอก 3 งาน

ทมงานสามารถเพมกงกานและแขนงไปไดเรอยๆ จนกวาไมสามารถคดอะไรตอไดอก

หลงจากทาผงการจดความคดแลว ทมงานควรแปลงไปเปนผงแบบผงโครงสราง

องคการ หรอตาราง ดงรปท 4.6 การจดผงความคดสามารถนามาใชสาหรบการพฒนาโครงสรางจาแนก

งานดวยวธบนลงลาง หรอลางขนบน นอกจากน เราสามารถใชการจดผงความคดเอกสารสาหรบการสง

มอบงานแตละชนไดเชนกน โดยการใสงานทตองสงมอบไวตรงกลาง แลวใสเอกสารทตองสงมอบท

เกยวกบงานชนนน

โครงการยกระดบเทคโนโลยสารสนเทศ

การบรหารโครงการ

ปรบปรงสนคาคงคลง

การไดฮารดแวรและซอฟตแวร

ตดตงฮารดแวรและซอฟตแวร

นบสนคาคงคลงปรบปรงฐาน

ขอมลเครองบรการ ฮารดแวรผใช

อาคาร 1 อาคาร 2 อาคาร 3

แลปทอป เดสกทอป รปท 4.6 ผลจากแปลงการใชผงจดการความคดไปเปนแบบผงโครงสราง (Schwalbe, 2007)

4.2.2 พจนานกรมโครงสรางจาแนกงานและขอบเขตงานทเปนบรรทดฐาน

พจนานกรมโครงสรางจาแนกงานใชอธบายรายละเอยดเกยวกบงานแตละงาน เชน

ความหมายของงาน คาใชจายในการทางานนนใหสาเรจ ทรพยากรทตองการ ผรบผดชอบเปนตน สวน

รปแบบของพจนานกรมมหลายรปแบบขนกบความตองการของโครงการ บางโครงการเปนการอธบาย

แพกเกจงานอยางสนๆ หนงยอหนา แตสาหรบโครงการทมความซบซอนอาจตองอธบายแพจเกจงานหนง

หนากระดาษ ผจดการโครงการควรตกลงกบทมงานและผสนบสนนโครงการวาตองการรายละเอยดขนาด

ใด พจนานกรมนจะเปนบรรทดฐานของงานตอไป



4.2.3 คาแนะนาสาหรบการสรางโครงสรางจาแนกงานและพจนานกรมโครงสรางจาแนกงาน

การสรางโครงสรางจาแนกงานและพจนานกรมโครงสรางงานทดควรพจารณาคาชแนะ

ดงน

• งานควรปรากฎเพยงทเดยวในโครงสรางงาน

• งานทปรากฎในโครงสรางจาแนกงานระดบสงคอ ผลรวมของงานยอยทอย

ภายใตงานนน

• งานควรมผรบผดชอบเพยงคนๆ เดยว ถงแมวาอาจจะมหลายคนทางานนน

• โครงสรางจาแนกงานตองสอดคลองกบวธทงานนนทาจรงๆ

• สมาชกทมงานควรเกยวของกบการพฒนาโครงสรางจาแนกงาน เพอใหแนใจ

วามความสอดคลองและเปนการซอสมาชกเขาโครงการ

• งานแตละงานตองบนทกในพจนานกรมโครงสรางจาแนกงาน เพอใหแนใจวา

เขาใจขอบเขตของงานถกตองวาอะไรทรวมอยในงาน อะไรไมรวม

• โครงสรางจาแนกงานควรเปนเครองมอทยดหยนเพอรองรบการเปลยนแปลง

4.5 การทวนสอบขอบเขต การทวนสอบขอบเขตเกยวพนกบการยอมรบความสมบรณของขอบเขตโครงการอยางเปน

ทางการโดยผมสวนไดเสย การยอมรบนจะทาสาเรจไดดวยการตรวจตราสงสงมอบหลกและการลงนาม

ยอมรบ

การทวนสอบขอบเขตตางจาการควบคมคณภาพในแงทวา การทวนสอบขอบเขตจะเนนทการ

ยอมรบสงทสงมอบ ขณะทการควบคมคณภาพจะเนนทคณภาพของสงทสงมอบเปนไปตามทระบไว

หรอไม โดยทวไปแลว การควบคมคณภาพควรทากอนการทวนสอบขอบเขต แตทง 2 กระบวนการ

สามารถทาไปพรอมกนได

ทมงานโครงการตองพฒนาเอกสารของผลตผลและขนตอน เพอประเมนวาผลตผลถกตองและ

เปนทพงพอใจ และเพอใหมการเปลยนแปลงขอบเขตใหนอยทสด จงเปนสงจาเปนทตองทาการทวนสอบ

ขอบเขตโครงการใหด

ขอมลหลกทนามาใชในการทวนสอบขอบเขตโครงการคอ ขอกาหนดขอบเขตโครงการ

พจนานกรมโครงสรางจาแนกงาน แผนการบรหารขอบเขตโครงการ และสงทสงมอบ เครองมอทใชทาการ

ทวนสอบขอบเขตคอ การตรวจตรา (inspection) ของลกคา ผสนบสนน หรอผใชตรวจตรางานหลงจาก



ไดรบมอบงาน ผลลพธหลกของการทวนสอบขอบเขตโครงการคอ สงสงมอบทไดรบการยอมรบ คาขอ

เปลยนแปลง วธการแกไขทไดรบการแนะนา

4.6 การควบคมขอบเขต การควบคมขอบเขตคอ การควบคมการเปลยนแปลงทมตอขอบเขตโครงการ การเปลยนแปลง

อาจเกดจากปจจยหลายประการ เชน ผใชมกไมแนใจจรงๆ วาตองการใหจอภาพหนาตาเปนอยางไร หรอ

ฟงกชนอะไรทจาเปนจรงๆ ทจะทาใหการทางานทางธรกจดขน ผพฒนาไมแนใจจรงๆ วาจะแปลความ

ตองการของผใชอยางไร และตองจดการกบการเปลยนแปลงทางเทคโนโลยตลอดเวลา เปนตน

เปาหมายของการควบคมขอบเขตคอ การควบคมปจจยทเปนสาเหตการเปลยนแปลง การ

ประกนวาการเปลยนแปลงไดรบการดาเนนการตามขนตอนทไดพฒนาขนเปนสวนหนงของการควบคม

การเปลยนแปลงทบรณาการ และการบรหารการเปลยนแปลงเมอมนเกดขน การเปลยนแปลงอน

เนองจากขอบเขตทควรตระหนกม 3 สาเหตคอ

• การคลาหาขอบเขต (scope grope) หมายถง ทมงานโครงการไมมความสามารถในการ

กาหนดขอบเขตโครงการ สถานการณเชนนมกเกดขนในชวงแรกของโครงการ เพราะ

ทมงานและผสนบสนนมปญหาความเขาใจวาอะไรทโครงการควรตองทา การคลาหา

ขอบเขตสามารถทาใหลดนอยลงโดยการกาหนดเปาหมายใหชดเจน

• การขยายขอบเขต (scope creep) หมายถง การเพมเตมคณลกษณะหลงจากขอบเขต

โครงการไดรบการอนมต ทมงานโครงการอาจสนใจหรอมความคดใหมขณะทโครงการ

กาลงดาเนนการ ความกระตอรอรนในการเพมความคดเหลานสามารถเบยนเบนความ

ตงใจ การเพมคณลกษณะและฟงกชนทผสนบสนนโครงการไมไดขอและไมจาเปนทาให

ขอบเขตขยายไปโดยไมจาเปน ซงจาเปนตองควบคมตลอดโครงการเพราะจะทาใหเวลา

งบประมาณเกนกวาทกาหนด

• การกาวกระโดดของขอบเขต (scope leap) หมายถง การเปลยนแปลงอยางมนยสาคญ

ในขอบเขตโครงการ เชน โครงการพาณชยอเลคทรอนกสของธนาคารกาหนดขอบเขตแต

แรกทจะใหบรการใหมแกลกคา แตมการเปลยนแปลงโครงการใหระบบพาณชย

อเลคทรอนกสตองสามารถรองรบเงนทนในตลาดเปดทไมไดกาหนดไวแตแรก ดงนน การ

เพมฟงกชนทเปลยนขอบเขตและจดเนนของโครงการ การกาวกระโดดของขอบเขต

สามารถเกดจากการเปลยนสภาพแวดลอม ธรกจ การแขงขน อนสงผลตอเปาหมายของ

โครงการ องคการควรตองคดคณคาของโครงการปจจบนใหม ถาการเปลยนแปลงน

สาคญ องคการอาจจะยตโครงการปจจบน และเรมตนโครงการใหม



เพอหลกเลยงความลมเหลวของโครงการ ผจดการโครงการเทคโนโลยสารสนเทศควรปรบปรง

การไดขอมลจากผใช และลดความไมสมบรณและการเปลยนแปลงความตองการ โดยมคาแนะนาดงน

4.6.1 คาแนะนาสาหรบการปรบปรงการไดขอมลจากผใช

• พฒนากระบวนการเลอกโครงการทด ทกโครงการควรมผสนบสนนจากหนวยงาน

ผใช ไมใชใครกไดจากหนวยงานเทคโนโลยสารสนเทศ ทมงานควรจดทาสารสนเทศ

ของโครงการใหพรอม เพอหลกเลยงการทางานซาซอน และใหแนใจวามการ

มอบหมายใหคนทางานทสาคญ

• มผใชรวมในทมงาน บางองคการตองการใหผจดการโครงการมาจากฝายธรกจไมใช

กลมเทคโนโลยสารสนเทศ บางองคการอาจกาหนดใหเปนผจดการโครงการรวมทมา

จากทงสองฝาย อยางไรกตาม ผใชควรไดรบมอบหมายใหเขารวมโครงการแบบเตม

เวลา ในกรณทเปนโครงการขนาดใหญ

• มการประชมสมาเสมอโดยมกาหนดการ

• สงงานใหผใชและผสนบสนนสมาเสมอ

• ไมสญญาทจะสงงานทไมสามารถทาไดภายในกรอบเวลา

• กาหนดสถานทของผใชใหใกลกบผพฒนา

4.6.2 คาแนะนาสาหรบการลดความตองการทไมสมบรณและการเปลยนความตองการ

• พฒนาและทาตามกระบวนการบรหารความตองการทไดกาหนดขนตอนการหา

ความตองการ

• ใชเทคนคตางๆ เชน ตนแบบ (prototype) ยเคส (Use Case) และการออกแบบ

ระบบงานรวม (joint application design (JAD))

• เขยนความตองการและคอยทาใหเปนปจจบน เพอพรอมใหใช

• สรางฐานขอมลการบรหารความตองการสาหรบบนทกและควบคมความตองการ

• มการทดสอบทเพยงพอ เพอทวนสอบวาผลตผลโครงการทางานไดตามทคาดหวง

• ใชกระบวนการทบทวนการเปลยนแปลงความตองการทขอมา

• กาหนดวนทเสรจ

• จดสรรทรพยากรสาหรบการจดการคาขอเปลยนแปลง



4.7 สรป การบรหารขอบเขตโครงการเกยวพนกบกระบวนการทตองใหแนใจวาโครงการไดกาหนดงานท

ตองทาทงหมด และเฉพาะงานทตองการ เพอใหโครงการเสรจสมบรณ กระบวนการประกอบดวย การ

วางแผนขอบเขต การกาหนดขอบเขต การสรางโครงสรางจาแนกงาน การทวนสอบขอบเขต และการ

ควบคมขอบเขต

ขนตอนแรกของการบรหารขอบเขตโครงการคอ การวางแผนขอบเขตเพอสรางแผนการบรหาร

ขอบเขต แผนนมคาอธบายวาทมงานจะเตรยมรายละเอยดขอกาหนดขอบเขต สรางโครงสรางจาแนกงาน

ทวนสอบความสมบรณสงทสงมอบ และควบคมคาขอเปลยนขอบเขตโครงการ ไดอยางไร

ขอกาหนดโครงการถกสรางในกระบวนการกาหนดขอบเขต เอกสารนประกอบดวยคาอธบาย

ของผลตผลโครงการแบบยอ สรปสงทตองสงมอบทงหมด สงทกาหนดความสาเรจของโครงการ

ขอกาหนดโครงการมกมหลายเวอรชน เพอใหสารสนเทศมความทนสมย

โครงสรางจาแนกงานคอ การจดกลมงานของโครงการทกาหนดขอบเขตทงหมด โครงสราง

จาแนกงานเปนฐานสาหรบการวางแผนและการบรหารตารางเวลา คาใชจาย ทรพยากร และการ

เปลยนแปลงของโครงการ พจนานกรมโครงสรางจาแนกงานคอ เอกสารทอธบายสารสนเทศอยางละเอยด

เกยวกบหวขอแตละขอในโครงสรางจาแนกงาน การสรางโครงสรางจาแนกงานทดจะสรางยากเนองจาก

ความซบซอนของโครงการ วธการสรางโครงสรางจาแนกงานมหลายวธ เชนการใชขอแนะนา วธอปมา วธ

บนลงลาง วธลางขนบน และการจดผงความคด

การทวนสอบขอบเขตประกอบดวยการยอมรบขอบเขตโครงการอยางเปนทางการโดยผมสวน

ไดเสย การควบคมโครงการเกยวกบการเปลยนแปลงขอบเขตโครงการ ซงมประเดนททาใหขอบเขต

เปลยนคอ การคลาหาขอบเขต การขยายขอบเขต การกาวกระโดดของขอบเขต การบรหารขอบเขต

โครงการทไมดมผลใหโครงการลมเหลว

คาถามทายบท 1. เพราะเหตใดการบรหารขอบเขตจงสาคญตอโครงการเทคโนโลยสารสนเทศ

2. จงอธบายกระบวนการบรหารขอบเขตโครงการ 3. จงอธบายวธการตางๆ ทใชในการสรางโครงสรางจาแนกงาน

4. จงอธบายผลกระทบตอโครงการอนเนองจากการขยายขอบเขต สามารถหลกเลยงไดหรอไม

จงใหเหตผล

5. จงอธบายความแตกตางระหวางการขยายขอบเขตกบการกาวกระโดดของขอบเขต


การบรหารเวลาโครงการ หนา 5-1

5.1 บทนา โครงการเทคโนโลยสารสนเทศหลายโครงการลมเหลวในแงของการทางานใหสอดคลองกบ

ขอบเขต เวลา และคาใชจายโครงการ ผจดการโครงการชอบกลาววา การสงมอบโครงการทนเวลาเปน

เรองทาทายทสดเรองหนง และประเดนตารางเวลาเปนสาเหตของความขดแยงตลอดชวงเวลาของ

โครงการ ความแตกตางของรปแบบการทางานของแตละคน และวฒนธรรมกเปนสาเหตอยางหนงของ

ความขดแยง ซงจะไดเรยนรในเรองการบรหารทรพยากรมนษยตอไป บางคนชอบตารางเวลาทละเอยด

และเนนความสมบรณของงาน คนอนอาจชอบใหตารางเวลายดหยนและเปดกวาง วฒนธรรมทตางกน

ทาใหคนมทศนคตเกยวกบตารางเวลาตางกน เชน บางประเทศปดธรกจตอนบายหลายชวโมงสาหรบ

การงบหลบตอนเทยง ประเทศอนๆ อาจมศาสนาทตางกน และวนหยดประจาปทตางกน วฒนธรรมอาจ

ทาใหคนมการรบรหรอความเขาใจคณธรรมการทางานทตางกนเชนกน บางวฒนธรรมใหคณคากบการ

ทางานหนกและยดตารางการทางาน ขณะทวฒนธรรมอนอาจใหคณคากบการผอนคลายและยดหยน

เนองจากมความเปนไปไดตางๆ ททาใหเกดความขดแยงตารางเวลา จงเปนสงสาคญท

ผจดการโครงการจะตองใชการบรหารเวลาโครงการทด เพอชวยเพมประสทธภาพการทางานในเรองของ

ตารางเวลา การบรหารเวลาโครงการเกยวของกบกระบวนการตางๆ 6 กระบวนการคอ

• การกาหนดกจกรรม (activity definition) เปนการกาหนดกจกรรมเฉพาะททมงาน

โครงการและผมสวนไดเสยตองทาเพอจดทาสงทตองสงมอบของโครงการ กจกรรมหรอ

งานคอ ชนงานทปรากฏในโครงสรางจาแนกงาน ซงมระยะเวลา คาใชจาย และทรพยากร

ทตองใชในการทางาน ผลลพธของกระบวนการนคอ รายการกจกรรม คณลกษณะของ

กจกรรม รายการหลกไมล (milestone list) และการเปลยนแปลงทไดรบการรองขอ

• การเรยงลาดบกจกรรม (activity sequencing) เปนการกาหนดและการบนทก

ความสมพนธระหวางกจกรรมของโครงการ ผลลพธหลกของกระบวนการคอ ผงเครอขาย

ตารางเวลาโครงการ การเปลยนแปลงทไดรบการรองขอ และปรบปรงรายการกจกรรมและ

คณลกษณทไดรบการปรบปรง

• การประมาณการทรพยากรของกจกรรม (activity resource estimating) เปนการ

ประมาณการปรมาณทรพยากร (เชน คน เครองมอ และวตถดบ) ททมงานควรใชเพอ

ทางานกจกรรมของโครงการ ผลลพธหลกของกจกรรมคอ ความตองการทรพยากรสาหรบ



กจกรรม โครงสรางจาแนกงาน และคณลกษณะของกจกรรมและปฏทนทรพยากรทไดรบ

การปรบปรง

• การประมาณการระยะเวลากจกรรม (activity duration estimating) เปนการประมาณ

การเวลาการทางานสาหรบทากจกรรมแตละกจกรรมใหสมบรณ ผลลพธของกระบวนการ

คอ ประมาณการระยะเวลากจกรรม และคณลกษณะของกจกรรมทไดรบการปรบปรง

• การพฒนาตารางเวลา (schedule development) เปนการวเคราะหลาดบของกจกรรม

การประมาณการทรพยากรกจกรรม และการประมาณชวงระยะเวลาของกจกรรม เพอ

สรางตารางการทางาน รวมทงปรบปรงความตองการทรพยากร คณลกษณะกจกรรม

ปฏทนโครงการ และแผนการบรหารโครงการ ผลลพธคอ ตารางเวลาโครงการ บรรทดฐาน

ตารางเวลา (schedule baseline) การเปลยนแปลงทไดรองขอ

• การควบคมตารางเวลา (schedule control) เปนการควบคม และการจดการการ

เปลยนแปลงทมผลตอตารางเวลาโครงการ รวมทงปรบปรงบรรทดฐานโครงการ รายการ

กจกรรมและคณลกษณะ และแผนการบรหารโครงการ ผลลพธคอ การวดผลการ

ดาเนนงาน การเปลยนแปลงทรองขอ และคาแนะนาเพอแกไขปญหา

5.2 การกาหนดกจกรรม เอกสารสทธโครงการกลาวถงวนเรมตน วนสดทายของโครงการ และขอบเขตของโครงการ

เบองตน เอกสารนจงเปนจดตงตนสาหรบการเพมรายละเอยดใหมากขน ในเอกสารนยงมการประมาณ

เงนทจดสรรใหโครงการ ผจดการโครงการและทมงานเรมพฒนารายการกจกรรมและคณลกษณะท

ละเอยด รวมทงรายการหลกไมลได โดยใชขอมลจากเอกสารสทธโครงการ ขอกาหนดขอบเขต

โครงสรางจาแนกงาน พจนานกรมโครงสรางจาแนกงาน และแผนการบรหารโครงการ

รายการกจกรรมคอ กจกรรมตางๆ ทปรากฎในตารางเวลาโครงการ รายการกจกรรมควรมชอ

กจกรรม ตวชวดกจกรรม คาอธบายกจกรรมอยางยอ สวนคณลกษณะกจกรรม (activity attribute) คอ

ขอมลของแตละกจกรรมทเกยวของกบตารางเวลา เพอชวยใหเกดความเขาใจในกจกรรมนนมากขน เชน

กจกรรมสดทายกอนหนา (predecessors) กจกรรมตามหลง (successors) ความสมพนธเชงตรรกะ

ความตองการทรพยากร ขอจากด วนทตองการใชทรพยากร และสมมตฐานทเกยวของกบกจกรรม

หลกไมลของโครงการคอ เหตการณทสาคญทไมมระยะเวลา หลกไมลสมบรณไดตอง

ประกอบดวยการทางานหลายกจกรรม ตวของหลกไมลเองคลายกบเครองหมายทชวยในการกาหนดวา

มกจกรรมใดบางทจาเปนทจะทาใหหลกไมลนนเกดขนอยางสมบรณ ถาหลกไมลเสรจสมบรณจะ

หมายความวางานตางๆ ทกาหนดสาหรบหลกไมลนนเสรจสมบรณเชนกน หลกไมลจงเปนเครองมอทม



ประโยชนสาหรบการกาหนดเปาหมาย และการตดตามความกาวหนา หลกไมลของโครงการอาจเปน

ความสมบรณของเอกสารและลกคาไดลงชอรบรอง เชน เอกสารการออกแบบ และแผนการทดสอบ

ความสมบรณของสนคา เชน มอดลซอฟตแวร หรอการตดตงฮารดแวรใหม กระบวนการทสาคญท

เกยวของกบความสมบรณของงาน ไดแก การประชมทบทวนความตองการ การทดสอบซอฟตแวร เปน

ตน

เปาหมายของกระบวนการกาหนดกจกรรมคอ เพอใหแนใจวาทมงานโครงการมความเขาใจ

งานทงหมดทตองทาอยางสมบรณ จากนน เราจงสามารถเรมตนจดตารางเวลางานได เชน มงานท

เรยกวา “เขยนรายงานผลการศกษา” ทมงานควรเขาใจวาหมายความวาอะไร กอนทตดสนใจทเกยวกบ

ตารางเวลา เชน รายงานควรยาวเทาไร ตองทาสารวจหรอคนหาอยางหนกเพอทจะเขยนรายงานหรอไม

คนเขยนรายงานตองมทกษะระดบใด นอกจากน การกาหนดงานจะชวยทมงานโครงการคดวางานทจะ

ทานนตองใชเวลานานเทาไร และใครควรเปนคนทา

ระหวางการดาเนนกระบวนการกาหนดกจกรรม ผจดการโครงการจะสรางโครงสรางจาแนก

งาน เชน งาน “เขยนรายงานผลการศกษา” อาจแตกเปนงานยอยทอธบายขนตอนทเกยวของในการผลต

รายงาน เชน การพฒนาการสารวจ การบรหารการสารวจ การวเคราะหผลการสารวจ การทาการคนควา

การเขยนรางรายงาน การตรวจแกไขรายงาน และสดทายคอ การจดทารายงาน

ทมงานโครงการควรทบทวนรายการกจกรรม และคณลกษณะของกจกรรมกบผมสวนไดเสย

กอนยายไปทาขนตอนตอไปของการบรหารเวลาโครงการ ถาทมงานไมทบทวนเวลาของกจกรรมเหลาน

เราอาจสรางตารางเวลาทไมเปนจรง และสงมอบผลงานทไมสามารถรบได เชน ถาผจดการโครงการ

ประมาณเวลาในการเขยนรายงานผลการศกษาเพยง 1 วน และใหพนกงานฝกหดเปนผเขยนรายงานได

เพยง 20 หนา ผลทไดคอ ลกคาไมพอใจอยางมาก เพราะคาดหวงวาทมงานจะมการคนควา การสารวจ

อยางหนก และรายงานควรประมาณ 200 หนา การกาหนดงานใหชดเจนจงเปนสงสาคญสาหรบทก

โครงการ ถามความเขาใจงานของกจกรรมไมถกตองแลว การเปลยนแปลงอาจจาเปนตองทา

5.3 การเรยงลาดบกจกรรม หลงจากกาหนดกจกรรมแลว ขนตอนตอไปของการบรหารเวลาโครงการคอ การเรยงลาดบ

กจกรรม ซงประกอบดวย การทบทวนรายการกจกรรมและคณลกษณะ ขอกาหนดขอบเขตโครงการ

รายการหลกไมล และการเปลยนแปลงทไดรบการอนมต การเรยงลาดบกจกรรมยงรวมถงการกาหนด

ความสมพนธหรอความพงพงระหวางกจกรรม



5.3.1 ความพงพง ความพงพงหรอความสมพนธ มความเกยวของกบการเรยงลาดบกจกรรมหรองาน

โครงการ เชน กจกรรมหนงตองเสรจกอนทอกกจกรรมจะเรม สมาชกในทมงานสามารถทางานไดหลาย

งานพรอมกนหรอไม กจกรรมสามารถทาซอน (overlap) ไดหรอไม การกาหนดความสมพนธ หรอความ

พงพงระหวางกจกรรมมผลกระทบอยางมนยสาคญตอการพฒนาและการบรหารตารางเวลาโครงการ

ความพงพงของกจกรรมโครงการเกดจากเหตผลพนฐาน 3 ประการดงน

• ความพงพงทตองม (mandatory dependencies) เปนความพงพงทซอนอย

ในธรรมชาตของงานทกาลงทา เชน เราไมสามารถทดสอบโปรแกรม

คอมพวเตอรไดจนกวาโปรแกรมจะเขยนเสรจ

• ความพงพงทกาหนดขนเอง (discretionary dependencies) เปน

ความสมพนธทกาหนดโดยทมงาน เชน ทมงานไมเรมการออกแบบอยาง

ละเอยด จนกวาผใชเซนตรบงาน ซงเปนความสมพนธททมงานไดตกลงกน

• ความพงพงภายนอก (external dependencies) เปนความสมพนธระหวาง

กจกรรมโครงการและกจกรรมนอกโครงการ เชน การตดตงระบบปฏบตการ

ใหมและซอฟตแวรอนๆ อาจขนกบการสงมอบฮารดแวรใหมจากผขาย

ถงแมวาการสงมอบฮารดแวรใหมอาจไมอยในขอบเขตของโครงการ เราควร

เพมความพงพงกจกรรมภายนอกโครงการ เพราะการสงมอบชาอาจจะกระทบ

ตารางเวลา

การกาหนดความพงพงของกจกรรมเปนสงสาคญทตองทารวมกบผมสวนไดเสย บาง

องคการมแนวทางทการกาหนดความพงพงโดยพจารณาจากโครงการทมลกษณะงานคลายคลงกน บาง

องคการเชอความชานาญของคนททางานโครงการนนๆ

หลายองคการไมเขาใจความสาคญของการกาหนดความพงพงของกจกรรม และไมใช

มนในการบรหารเวลาโครงการ ลาดบของกจกรรมสามารถนาไปใชประโยชนกบเครองมอทมอย เชน ผง

เครอขาย การวเคราะหเสนวกฤต ผลลพธของการเรยงลาดบกจกรรมคอ ผงเครอขายตารางเวลา

5.3.2 ผงเครอขาย

ผงเครอขายเปนเทคนคทใชแสดงความสมพนธ หรอการจดลาดบของกจกรรมโครงการ

บางคนเรยกผงเครอขายวา เปนผงเครอขายตารางเวลา หรอ ผง PERT รปท 5.1 แสดงตวอยางผง

เครอขายอยางงายของโครงการ Z ซงใชวธการแบบแสดงกจกรรมบนลกศร (activity-on-arrow (AOA))



จากรป ตวอกษร A แทนกจกรรมทไดจากโครงสรางจาแนกงาน และกระบวนการกาหนดกจกรรม ลกศร

แทนการเรยงลาดบกจกรรม หรอความสมพนธระหวางงาน เชน กจกรรม A ตองทาใหเสรจกอนกจกรรม

D กจกรรม D ตองทาเสรจกอนกจกรรม J เปนตน โหนดคอ จดเรมตนและสนสดของกจกรรมหนงๆ โดย

โหนดแรกคอ จดเรมตนของโครงการ และโหนดสดทายแทนจดสนสดของโครงการ

รปท 5.1 ผงเครอขายแสดงกจกรรมบนลกศรของโครงการ Z

ถงแมวา AOA งายแกการเขาใจและการสราง วธอนทใชกนมากอกวธคอ แผนภมการ

จดลาดบกอนหลงของงาน (precedence diagram) หรอ ผงแบบแสดงกจกรรมบนโหนด (activity-on-

node (AON)) รปท 5.2 เปนตวอยางของผงเครอขายการจดลาดบกอนหลงของงาน โดยชอกจกรรม

และระยะเวลาการทากจกรรมนน แสดงในโหนด เสนลกศรแสดงความสมพนธระหวางกจกรรม

รปท 5.2 ผงเครอขายการจดลาดบกอนหลงของงาน หรอ AON



แผนภมการจดลาดบกอนหลงของงานหรอแบบ AON มการใชมากกวาและมขอดมา

กวาแบบ AOA คอ 1) ซอฟตแวรการบรหารโครงการใชวธการแบบแผนภมการจดลาดบกอนหลงของ

งาน 2) หลกเลยงความจาเปนตองใชกจกรรมดมม (dummy activities) ซงเปนกจกรรมทไมมระยะเวลา

และทรพยากร แตจาเปนตองใชบางโอกาสบนผงเครอขายแบบ AOA เพอแสดงความสมพนธเชงตรรกะ

ระหวางกจกรรม กจกรรมดมมแทนดวยเสนลกศรประ และมระยะเวลาเปนศนย เชน จากรปท 5.1

กจกรรม A มากอนกจกรรม D กจกรรม B มากอนกจกรรม E และ F ถามความพงพงระหวางกจกรรม B

และ D ดวย เราตองลากเสนประ ระหวางโหนด 1 และโหนด 2 ดงแสดงในรปท 5.3 3) แผนภมการ

จดลาดบกอนหลงของงานแสดงความพงพงตางๆ ของงาน ขณะทผงเครอขายแบบ AOA ใชเฉพาะ

ความพงพงแบบสนสด-เรมตน

รปท 5.3 ผงเครอขายทแสดงความสมพนธแบบดมม

รปท 5.4 แสดงประเภทความพงพงระหวางกจกรรมทสามารถเกดขนทามกลางกจกรรม

โครงการ หลงจากทเรากาหนดเหตผลสาหรบความพงพงระหวางกจกรรม (ความพงพงทตองม ทกาหนด

ขนเอง และความพงพงภายนอก) เราตองกาหนดประเภทความพงพงซงม 4 ประเภทคอ

• สนสด-เรมตน (finish-to-start) คอ ความสมพนธทกจกรรม “จาก (from)” ตอง

เสรจกอน กจกรรม “ถง (to)” จงจะสามารถเรมตนทางานได เชน ทานไมสามารถ

จดการอบรมผใช (งาน B) ไดจนกวาซอฟตแวรหรอระบบใหมไดตดตง (งาน A)

ความสมพนธนเปนความสมพนธทพบบอย และผงเครอขายแบบ AOA ใช

ความสมพนธแบบนเทานน

• เรมตน-เรมตน (start-to-start) คอ ความสมพนธทกจกรรม “จาก (from)” ไม

สามารถเรมไดจนกวากจกรรม “ถง (to)” ไดเรมแลว ดงนน กจกรรมทง 2 สามารถ

เรมพรอมกนได (parallel) ลกษณะความสมพนธแบบน ทาใหเราสามารถรน



ระยะเวลาโครงการได แตไมจาเปนตองเสรจพรอมกน เชน เราอาจเรมบนทกขอมล

(งาน B) ทนททเราเรมเกบขอมล (งาน A)

• สนสด-สนสด (finish-to-finish) คอ ความสมพนธทกจกรรม “จาก (from)” ตองทา

ใหเสรจกอนกจกรรม “ถง (to)” จงจะเสรจได ดงนน งานหนงไมสามารถเสรจได

กอนทอกงานหนงเสรจ เชน การควบคมคณภาพ (งาน B) ไมสามารถเสรจกอนท

การผลต (งาน A) จะเสรจ ถงแมวาสองงานสามารถทาไดในเวลาเดยวกน

• เรมตน-สนสด (start-to-finish) คอ ความสมพนธทกจกรรม “จาก (from)” ตองเรม

กอนกจกรรม “ถง (to)” จงจะเสรจได ความสมพนธนไมคอยไดใช แตกเหมาะกบ

บางกรณ เชน ระบบงานเดมถกยกเลก (งาน B) เมอระบบใหมเรมใชงาน (งาน A)

A

B

A

B

สนสด-เรมตน (finish-to-start)

ความพงพงของงาน ตวอยาง คาอธบาย

เรมตน-เรมตน (start-to-start)

สนสด-สนสด (finish-to-finish)

เรมตน-สนสด (start-to-finish)

งาน (B) ไมสามารถเรมไดจนกวางาน (A) จะเสรจ

งาน (B) ไมสามารถเรมไดจนกวางาน (A) จะเรม

งาน (B) ไมสามารถเสรจไดจนกวางาน (A) จะเสรจ

งาน (B) ไมสามารถเสรจไดจนกวางาน (A) จะเรม

A

B

A

B

รปท 5.4 ประเภทความพงพงของงาน (Schwalbe, 2007)

5.4 การประมาณการทรพยากรของกจกรรม กอนทเราจะสามารถประมาณการระยะเวลาของแตละกจกรรม เราตองรวาจานวนและ

ประเภททรพยากรทจะกาหนดใหกบแตละกจกรรม ลกษณะของโครงการและองคการจะกระทบกบการ

ประมาณการทรพยากร เครองมอทชวยในการประมาณการทรพยากรประกอบดวย ความคดเหนของ



ผเชยวชาญ ทางเลอกทมให การประมาณการขนาดขอมลและซอฟตแวร ผทจะชวยกาหนดทรพยากรท

จาเปนสาหรบโครงการควรเปนคนทมประสบการณและความเชยวชาญในโครงการทคลายกน

ขอมลทสาคญทนามาใชในการประมาณการคอ รายการกจกรรม คณลกษณะกจกรรม

แผนการบรหารโครงการ ปจจยเชงสภาพแวดลอม ทรพยากรทมใหใชได นอกจากน ขอมลจากโครงการ

ในอดตจะชวยบอกจานวนคนหรอจานวนชวโมงทโดยปกตใชในการทางานกจกรรม

การระดมสมองและการประเมนทางเลอกทเกยวของกบทรพยากรเปนเทคนคทสาคญในการ

ประมาณการทรพยากร เนองจากโครงการสวนใหญเกยวพนกบทรพยากรมนษยจานวนมาก และ

คาใชจายสวนใหญคอ คาจาง โครงการจงควรไดความคดทชดเจนจากคนตางๆ เพอชวยพฒนา

ทางเลอก และชประเดนทเกยวของกบทรพยากรตงแตเนนๆ การประมาณการทรพยากรควรไดรบการ

ปรบปรงเมอมรายละเอยดมากขน เนองจากทรพยากรทสาคญในการดาเนนโครงการเทคโนโลย

สารสนเทศคอ พนกงาน ดงนน กจกรรมการประมาณการทรพยากรจะกลาวโดยละเอยดในบทบรหาร

ทรพยากรมนษย

ผลลพธของกระบวนการประมาณการทรพยากรคอ รายการความตองการใชทรพยากรของ

กจกรรม โครงสรางจาแนกทรพยากร (resource breakdown structure) โครงสรางจาแนกทรพยากรคอ

โครงสรางลาดบขนทระบทรพยากรของโครงการตามกลมและประเภท กลมทรพยากรอาจประกอบดวย

นกวเคราะห โปรแกรมเมอร และผทดสอบ ภายใตโปรแกรมเมอรอาจมประเภทโปรแกรมเมอร เชน จาวา

โปรแกรมเมอร หรอ โคบอลโปรแกรมเมอร ขอมลเหลานมประโยชนในการกาหนดคาใชจาย การได

ทรพยากร และอนๆ

5.5 การประมาณการระยะเวลากจกรรม หลงจากกาหนดกจกรรม ความพงพง และประมาณการทรพยากรของกจกรรม ขนตอนตอไป

ในการบรหารโครงการคอ การประมาณการระยะเวลาของกจกรรม (duration) ระยะเวลานรวมถง

ปรมาณเวลาจรงทใชกบกจกรรมบวกกบเวลาทเผอ (elapsed time) เชน ถงแมวาการทางานอาจใชเวลา

หนงอาทตย หรอ หาวนทาการเพอทางานทแทจรง การประมาณชวงเวลาอาจเปนสองอาทตยเผอเวลา

พเศษใหสาหรบตองใชเพอไดขอมลจากภายนอก นอกจากนทรพยากรทกาหนดใหกบงานจะกระทบการ

ประมาณการระยะเวลา

คนทวไปสบสนระหวางระยะเวลากบแรงงาน แรงงานคอ จานวนวนทางานหรอชวโมงการ

ทางานทตองใชเพอทางานใหสมบรณ สวนระยะเวลาสมพนธกบเวลาทประมาณการ แตไมใชการ

ประมาณแรงงาน เชน สมมตวา งานหนงใชเวลา 5 วน และกาหนดวาใน 1 วน ทางานได 8 ชวโมง ดงนน

แรงงานทใชในการทางานนนจงเทากบ 40 ชวโมง สวนระยะเวลาคอ 5 วน ซงอาจตองเพมเวลาทตอง



คอยขอมลถาจาปน ดงนน สมาชกทมงานตองบนทกสมมตฐานของตนเมอกาหนดประมาณการ

ระยะเวลากจกรรม นอกจากน คนททางานจรงควรมสวนในการประมาณการเวลา เพราะเปนคนทถก

ประเมนประสทธภาพ ถาการเปลยนแปลงขอบเขตเกดขนกบโครงการ เวลาทประมาณการไวควรไดรบ

การปรบปรงเพอสะทอนการเปลยนแปลงน

การประมาณการระยะเวลาของกจกรรมใชขอมลหลายอยาง เชน ขอกาหนดขอบเขตโครงการ

รายการกจกรรม คณลกษณะกจกรรม ความตองการทรพยากรของกจกรรม ปฎทนทรพยากร และ

แผนการบรหารโครงการ รวมทงขอมลจากโครงการทผานมา ทมงานควรทบทวนความถกตองของการ

ประมาณการระยะเวลา ถาทมงานพบวาการประมาณการทงหมดยาวหรอสนเกนไป ทมงานควร

ปรบปรงการประมาณการใหสะทอนความจรงทไดเรยนรมา สงทสาคญทสดในการทาการประมาณการ

ระยะเวลากจกรรมคอ การมทรพยากรใหใช โดยเฉพาะทรพยากรมนษย ทกษะเฉพาะอะไรทคนจาเปน

เพอทางาน ระดบทกษะใดทคนทไดรบมอบหมายใหทางานในโครงการตองม จานวนคนเทาใดทเราคาด

วาควรมเพอทางานในโครงการ

ผลลพธของกจกรรมการประมาณการระยะเวลาคอ คณลกษณะกจกรรมทปรบปรง (ถาม)

และการประมาณการระยะเวลาของแตละกจกรรม ระยะเวลาทประมาณการเปนตวเลขเตมจานวน เชน

4 อาทตย หรออาจเปนชวง เชน 3-5 อาทตย หรอประมาณการโดยใชการประมาณการตวเลขสามตว

(three-point estimate) ซงประกอบดวย

• ระยะเวลาทคาดคะเนในแงด (optimistic) เปนระยะเวลาทสนทสดทคาดวาจะทา

กจกรรมนนแลวเสรจเมอทกสงทกอยางดาเนนไปดวยด

• ระยะเวลาทคาดคะเนวาจะเกดขนไดมากทสด (most likely) เปนระยะเวลาปกตทคาด

วาจะทากจกรรมนนแลวเสรจ เปนระยะเวลาทมความนาจะเปนเกดขนไดมากทสด หรอ

เปนระยะเวลาทเกดบอย

• ระยะเวลาทคาดคะเนในแงราย (pessimistic) เปนระยะเวลาทนานทสดทคาดวาจะทา

กจกรรมนนแลวเสรจ เมอมสถานการณทเลวรายเกดขน

การประมาณการตวเลขสามคาจาเปนตองใชในการสรางตารางเวลาดวยเทคนคการทบทวน

และการประเมนผลการทางาน หรอ PERT สวนเทคนคอนทอาจใชในการประมาณการระยะเวลาคอ

การอปมย และการประมาณการแบบพาราเมตรก ซงกลาวในเรองการบรหารคาใชจายโครงการ รวมทง

ดลยพนจของผเชยวชาญ



5.6 การพฒนาตารางเวลา การพฒนาตารางเวลาใชผลลพธจากกระบวนการบรหารเวลาทงหมดกอนหนาน เพอกาหนด

วนเรมตนและวนสดทายของโครงการ เปาหมายของการพฒนาตารางเวลาคอ การสรางตารางโครงการ

ทเปนจรง ตารางเวลานจะเปนพนฐานสาหรบการตดตามความกาวหนาของโครงการ ผลลพธหลกของ

กระบวนการพฒนาตารางเวลาคอ ตารางเวลาโครงการ ความตองการทรพยากร คณลกษณะกจกรรม

ปฎทนโครงการ และแผนการบรหารโครงการ เทคนคและเครองมอทชวยในกระบวนการพฒนา

ตารางเวลามดงน

• แผนภมแกนต (Gantt chart) เปนเครองมอทใชในการแสดงขอมลตารางโครงการ

• การวเคราะหเสนทางวกฤต (critical path analysis) เปนเครองมอทสาคญสาหรบการ

ควบคมและพฒนาตารางเวลาโครงการ

• การจดตารางเวลาโซวกฤต (critical Chain Scheduling) เปนเทคนคทใชกรณทม

ทรพยากรจากด

• การวเคราะห PERT เปนเครองมอสาหรบการประเมนความเสยงตารางเวลาของ


5.6.1 แผนภมแกนต

แผนภมแกนตหรอแผนภมแทง เปนแผนภมทใหรปแบบมาตรฐานสาหรบการแสดง

ขอมลตารางโครงการ โดยการแสดงรายการกจกรรมโครงการ และวนเรมตนวนสนสดของกจกรรมใน

รปแบบปฎทน รปท 5.5 คอ ตวอยางแผนภมแกนตแบบงายๆ สาหรบโครงการ Z สวนรปท 5.6 แสดง

แผนภมแกนตทมความซบซอนมากขน กจกรรมทในแผนภมจะตองสอดคลองกบโครงสรางจาแนกงาน

รปท 5.5 ตวอยางแผนภมแกนตแบบงายๆ

ความหมายของสญญลกษณตางๆ ในรปท 5.6 มดงน

• สญญลกษณรปเพชรสดาแทนหลกไมล



• แทงดาหนาพรอมลกศรทจดเรมตนและจดสดทาย แทนงานสรป

• แทงแนวนอนสออน แทนระยะเวลาของงานแตละงาน

• ลกศรทเชอมสญญลกษณเหลาน แสดงความสมพนธหรอความพงพงระหวาง

งาน

รปท 5.6 ตวอยางแผนภมโครงการออกตวซอฟตแวร

เราสามารถใชแผนภมเพอประเมนความกาวหนาของโครงการ โดยการแสดงขอมล

ตารางเวลาทแทจรง (actual schedule) ซงเรยกแผนภมการตดตามผล (Tracking Gantt Charts) ดง

แสดงในรปท 5.7 แผนภมนจะเปรยบเทยบตารางเวลาทไดวางแผนไวกบตารางเวลาทแทจรง วนทของ

เวลาทวางแผนไว (planned dates) เรยกวาวนทบรรทดฐาน (baseline dates) และตารางเวลาทงหมด

ทไดรบการอนมตเราเรยกวา”บรรทดฐานตารางเวลา” (schedule baseline) แผนภมการตดตามผล

ประกอบดวยวนเรมตนและสนสดจรงสาหรบงานแตละงาน พรอมกบวนเรมตนและสนสดตามแผนของ

แตละงาน จากตวอยางจะเหนวาโครงการเสรจสมบรณ แตมหลายงานทคลาดเคลอนจากวนททได

วางแผนไว



รปท 5.7 ตวอยางแผนภมการตดตามผล (Schwalbe, 2007)

เพอใหแผนภมแกนตเปนเครองมอในการประเมนความกาวหนาโครงการ แผนภมการ

ตดตามผลไดเพมเตมสญญลกษณดงน

• ในแผนภมปรากฏแทงแนวนอนสาหรบงานเพมอก 1 แทง ซอนกน โดยแทง

แนวนอนทอยขางบนจะแทนชวงระยะเวลาของงานตามทไดวางแผนไว สวนแทง

แนวนอนแทงลางจะแทนชวงระยะเวลาการทางานจรง ถาแทงแนวนอนตวบนสน

กวาแทงตวลาง แสดงวางานใชเวลาทมากกวาทกาหนดไวในแผน ดงเชนงานท 1.2

ในรปท 5.7 ในทางกลบกน ถาแทงแนวนอนตวบนยาวกวาแทงตวลาง แสดงวางาน

ใชเวลาในการทานอยกวาทกาหนดในแผน สวนแทงลายแนวนอนคอ ชวงเวลาท

วางแผนไวของงานสรป (summary tasks) สวนแทงสดาทมาเชอมตอแทงลาย

แนวนอนจะแสดงความกาวหนาของงานสรป เชน งานหลกท 2 แสดงถงชวงเวลา

จรงทใชในการทางานมากกวาทวางแผนไว

• สญญลกษณรปเพชรสขาวใชแทนหลกไมลทลนไถล (slipped milestone) ซง

หมายถงกจกรรมหลกไมลทาเสรจชากวาทวางแผนไวตงแตแรก เชน งานสดทาย

เปนตวอยางของหลกไมลทลนไถล เพราะรายงานสดทายและการนาเสนอทาเสรจ

สมบรณชากวาทวางแผน



• รอยละทอยทางขวามอของแทงแนวนอนทแสดงถงรอยละของงานททาเสรจของแต

ละงาน เชน รอยละ 100 หมายความวางานเสรจ รอยละ 50 หมายถงงานอย

ระหวางดาเนนการ และเสรจแลวรอยละ 50

ขอดของการใชแผนภมคอ มรปแบบมาตรฐานสาหรบการแสดงขอมลตารางการทางาน

ทแทจรง และทวางแผน นอกจากนมนยงงายแกความเขาใจ และในการสราง แตแผนภมมขอเสยหลกคอ

มนไมไดแสดงความสมพนธหรอความพงพงระหวางงาน ถาแผนภมถกสรางโดยซอฟตแวรการบรหาร

โครงการ และงานตางๆ ถกเชอมโยงกน แลวแผนภมจะแสดงความพงพงระหวางงาน แตจะไมชดเจน

เหมอนกบทแสดงในผงเครอขาย

5.6.2 วธเสนทางวกฤต

วธเสนทางวกฤต (CPM) หรอการวเคราะหเสนทางวกฤตใชเทคนคการทาผงเครอขาย

เพอใชในการคาดการณชวงระยะเวลาทงหมดของโครงการ เสนทางวกฤตของโครงการคอ ชดของ

กจกรรมทกาหนดเวลาทเรวทสดทโครงการสามารถทาไดเสรจสมบรณ ซงเปนเสนทางทยาวทสดในผง

เครอขาย และกจกรรมเหลานไมสามารถลาชาได ถากจกรรมบนเสนทางวกฤตลาชาจะทาใหวนสนสด

โครงการตองเลอนไป

5.6.2.1 การสรางผงเครอขาย

ดงทกลาวมาแลววา ผงเครอขายม 2 แบบคอ ผงเครอขายแบบแสดง

กจกรรมบนโหนด (AON) และ แบบแสดงกจกรรมบนเสนลกศร (AOA) สาหรบเอกสารชดนจะอธบาย

วธการสรางผงเครอขายแบบ AON เนองจากซอฟตแวรทสาคญหลายตวใชวธการน

การเขยนผงเครอขายโครงการจะเรมตนดวยโหนดเรมตน (start node)

จากนนจงวาดโหนดอนตามมาโดยพจารณาลาดบการตอเนองของกจกรรมดวย เชน จากตารางท 5.1 ม

กจกรรม A และ B ทไมมกจกรรมกอนหนา ดงนนเราจงวาดโหนด A และ B แยกจากกนจากโหนดเรมตน

ซงเปนกจกรรมกอนหนากจกรรมทงสอง เราเรยกกจกรรมเรมตนวากจกรรมดมม (dummy activity)

กจกรรมนเปนกจกรรมทไมมจรงและไมมเวลาในการดาเนนการ รวมทงไมมการใชทรพยากรใดๆ จากนน

เราจะลากเสนความสมพนธกอนหลง (precedence relationships) ซงเปนเสนลกศร ระหวางกจกรรม

เรมตนกบกจกรรม A และ กจกรรม B เสนลกศรเปนเสนทแสดงวากจกรรมเรมตนเปนกจกรรมเกดกอน

กจกรรม A และ B



ตารางท 5.1 กจกรรมและกจกรรมสดทายกอนหนา (predecessors) (Heizer and Render, 2004)

กจกรรม กจกรรมสดทายกอนหนา ชวงระยะเวลา (อาทตย)

A - 2

B - 3

C A 2

D A, B 4

E C 4

F C 3

G D, E 5

H F, G 2

จากนนเราจงวาดโหนดสาหรบกจกรรม C แตกจกรรม C เปนกจกรรมท

เกดขนหลงจากกจกรรม A เราจงวาดเสนลกศรจากกจกรรม A ไปยงกจกรรม C เชนเดยวกน เราวาด

โหนดสาหรบกจกรรม D แตมกจกรรม A และ B เปนกจกรรมทมากอน ดงนนเราวาดเสนลกศรจาก A ไป

D และจาก B ไป D ดงแสดงในรปท 5.8 และเมอเราทาแบบเดยวกบกจกรรมทเหลอ เราจะไดผง

เครอขายโครงการทสมบรณดงรปท 5.9

เรมตน

A

B

C

D

กจกรรม A มากอน กจกรรม C

กจกรรม A และ B มากอนกจกรรม D

รปท 5.8 ตวอยางสวนหนงของการวาดผงเครอขายโครงการแบบ AON (Heizer and Render, 2004)



รปท 5.9 ตวอยางผงเครอขายโครงการทสมบรณ (Heizer and Render, 2004)

เมอเราไดวาดผงเครอขายโครงการเสรจแลว ขนตอนตอไปเราจะ

กาหนดเวลาเรมตนและเวลาสนสดของแตละกจกรรม จากตารางท 5.1 เราสามารถรวาเวลาในการ

ดาเนนโครงการทงหมดคอ 25 อาทตย แตหลายๆ กจกรรมสามารถทาไปพรอมๆ กนได ดงนนเวลาทง

โครงการอาจนอยกวา 25 อาทตยได เพอใหรวาโครงการตองใชเวลาเทาไร เราจะตองทาการวเคราะห

เสนทางวกฤตของผงเครอขาย

5.6.2.2 การหาเสนทางวกฤต

เสนทางวกฤตคอ เสนทางทยาวทสดของผงเครอขาย เพอหาเสนวกฤต เรา

จะตองคานวณคาเวลาเรมและเวลาสนสดของแตละกจกรรม เวลาทตองคานวณหามดงน

เวลาเรมตนเรวทสด (Earliest start (ES)) คอ เวลาเรวทสดทกจกรรมหนง

สามารถเรมตนทาได โดยสมมตวากจกรรมกอนหนาทงหมดไดทาเสรจแลว

เวลาเสรจเรวทสด (Earliest finish (EF)) คอ เวลาทเรวทสดทกจกรรมหนง

สามารถทาเสรจได

เวลาเรมตนลาชาทสด (Latest start (LS)) คอ เวลาทชาทสดทกจกรรม

หนงสามารถเรมตนทาได โดยไมมผลทาใหเกดความลาชาแกโครงการ

เวลาเสรจชาทสด (Latest finish (LF)) คอ เวลาทชาทสดทกจกรรมหนง

สามารถทาเสรจได โดยไมมผลทาใหเกดความลาชาแกโครงการ

การจะคานวณหาเวลาทง 4 คาดงกลาวขางตน เราจะใชวธการ 2 วธคอ

เสนทางไปขางหนา และเสนทางยอนกลบ (forward and backward passes) วธการแรกจะนามาใชใน



การหา ES และ EF สวนวธการหลงใชสาหรบหา LS และ LF รปท 5.10 แสดงสญญลกษณของเวลาทง

4 คาในโหนด

รปท 5.10 สญญลกษณทใชในโหนด (Heizer and Render, 2004)

เสนทางไปขางหนา (forward pass) เปนการกาหนดตารางเวลาตาม

เสนทางไปขางหนา เพอหา ES และ EF รวมทงเวลาทตองใชในการดาเนนโครงการ การสรางเสนทางไป

ขางหนามกฏดงน

สาหรบกรณ ES มกฏวา กอนทกจกรรมจะสามารถเรมได ทกกจกรรมทมา

กอนหนาทตดกบกจกรรมทตองการหา ES ตองทาเสรจ กจกรรมเรมตนมคา ES และ EF เปน 0 ถา

กจกรรมมเพยงกจกรรมเดยวทมากอน คา ES ของกจกรรมมคาเทากบ EF ของกจกรรมทมากอน ถา

กจกรรมนนมหลายกจกรรมทมากอน คา ES ของกจกรรมคอ คาสงสดของคา EF ของกจกรรมทมากอน

กจกรรมทกาลงพจารณาทกกจกรรม

สวน EF ของกจกรรมคอ ผลรวมของเวลาของ ES ของกจกรรม และเวลา

การทางานของกจกรรม ดงนน

EF = ES + ระยะเวลาของกจกรรม (duration)

จากรปท 5.11 จะเหนไดวากจกรรม Start ไมมกจกรรมใดทมากอน ดงนน

เราจงกาหนดให ES ของกจกรรม Start เปน 0 EF ของกจกรรม Start มคาเปน 0 เชนกน ตอไปเรา

พจารณากจกรรม A และ B กจกรรมทงคมกจกรรม Start เทานนทมากอน เมอใชกฎของเวลาเรมตนเรว

ทสด ES ของทงกจกรรม A และ B จงมคาเทากบคา EF ของกจกรรม Start ซงมคาเปน 0 สวนคา EF

ของกจกรรม A มคาเทากบ ES ของกจกรรม A บวกกบระยะเวลาการทางานของกจกรรม A (0+2)

ผลลพธคอ 2 สวนคา EF ของกจกรรม B มคาเทากบ 3



H 13

2

15

F 4

3

7

E 4

4

8

G 8

5

13

0 0

0 Start

A 0

2

2

ES of A

EF of A = ES of A +2

C 2

2

4

ES of C = EF of A

D 3

4

7

Activity Duration

ES

B 0

3

3

EF

Activity Name =Max(2,3)

ES= Max(EF of D, EF of E) = Max(8,7) = 8

รปท 5.11 ตวอยางเสนทางไปขางหนาของโครงการในตารางท 5.1 (Heizer and Render, 2004)

กจกรรม C เปนกจกรรมทตามหลงกจกรรม A คา ES ของกจกรรม C จง

เทากบคา EF ของกจกรรม B (2) และคา EF ของกจกรรม C เทากบ 4 (2+2)

แตกจกรรม D เปนกจกรรมทตามหลงกจกรรม A และ B เพราะฉะนน

กจกรรม D จะเรมตนไดเรวทสด ตองหลงจากทกจกรรม B ดาเนนการเสรจแลว ดงนน คา ES ของ

กจกรรม D คอคาทสงทสดของคา EF ของกจกรรมทมากอนกจกรรม D คา ES ของกจกรรม D จงมคา

เปน 3 และคา EF ของกจกรรม D เทากบ 7 (3+4)

สวนกจกรรม E และ F มคา ES เทากนคอ 4 (เทากบ EF ของกจกรรม C)

แต EF ของกจกรรม E เทากบ 8 (4+4) ขณะท EF ของกจกรรม F เทากบ 7 (4+3)

กจกรรม G มทงกจกรรม D และ E ทมากอน โดยการใชกฎการหาเวลาท

เรมตนเรวทสด เราจะไดคา ES ของกจกรรม G โดยพจารณาจากคาสงสดระหวางคา EF ของกจกรรม D

และกจกรรม E ซงคอ 8 และคา EF ของกจกรรม G เทากบ 13 (8+5)

กจกรรมสดทายคอ กจกรรม H ซงมกจกรรม G และ F ทตองทาใหเสรจ

กอน ดงนน คา ES ของกจกรรม H จงมคา 13 และคา EF เทากบ 15 (13+2)

เสนทางยอนกลบ (Backward pass) ในการกาหนดตารางเวลาตาม

เสนทางยอนกลบจะทาใหเราสามารถหาเวลาเรมตนชาทสด (LS) และเวลาทเสรจชาทสด (LF) ของ

กจกรรม รวมทงเวลายดหยน (slack) การสรางเสนทางยอนกลบจะเรมจากกจกรรมสดทายของผง



เครอขายโครงการ โดยกาหนดคา LF กอน หลงจากนนจงกาหนด LS กฏสาหรบการหาคาเวลาทงสองม

ดงน

กฏสาหรบการหาเวลา LF คอ LF ของกจกรรมสดทายเทากบ EF แตถา

กจกรรมนนมกจกรรมทตามมาเพยงกจกรรมเดยว คา LF ของกจกรรมนนเทากบคา LS ของกจกรรมท

ตามมา แตถากจกรรมนนมกจกรรมทตามมามากกวาหนงกจกรรม คา LF ของกจกรรมนนคอ คา LS ท

นอยทสดของกจกรรมทตามมาทงหมด

สวนกฏการกาหนดคา LS คอ ความแตกตางระหวางเวลาทเสรจชาทสด

กบเวลาการทางานของกจกรรมนน ดงนน

LS = LF –ระยะเวลาของกจกรรม

ผลการเดนถอยหลง จะได LF และ LS ดงรปท 5.12

H 13 13

2

15 15

G 8 8

5

13 13

F 4

10 3

7 13 C

2 2

2

4 4

E 4 4

4

8 8

D 3 4

4

7 8

B 0 1

3

3 4

A 0 0 2

2 2

0

0 0

0

0 Start

ES EF

LS

LF = Min(2,4) = 2

Activity Name

Activity Duration LS = LF- 4

LF = Min(LS of E, LS of F) = Min(4,10) = 4

LS = EF of project

รปท 5.12 ตวอยางเสนทางยอนกลบของโครงการในตารางท 5.1 (Heizer and Render, 2004)

จากรปท 5.12 การหา LS และ LF จะเรมจากกจกรรมสดทาย โดยใหคา

LF ของกจกรรมสดทายเทากบ EF ของกจกรรมสดทาย ดงนน LF ของกจกรรม H จงเทากบ 15 โดยใช

กฎการหา LS เราจะได LS ของกจกรรม H คอ ผลตางระหวางคา LF กบระยะเวลาการทากจกรรม ซงม

คาเทากบ 13 (15-2)



แตเนองจากกจกรรม H ทาตามหลงกจกรรม G และ F ซงการเรมกจกรรม

H ทาไดกตอเมอกจกรรมทงสองตองแลวเสรจ ดงนน LF ของกจกรรม G และ F เทากบ LS ของกจกรรม

H ซงเทากบ 13 สวน LS ของกจกรรม G เทากบ 8 (13 – 5) และ LS ของกจกรรม F เทากบ 10 (13 – 3)

ในทานองเดยวกน เราสามารถหาคา LF ของกจกรรม E ไดเทากบ 8

(เทากบ LS ของกจกรรม G) และ LS ของกจกรรม E ไดเทากบ 4 (8-4) เชนเดยวกน คา LF ของกจกรรม

D เทากบ 8 (เทากบ LS ของกจกรรม G) และ LS ของกจกรรม D ไดเทากบ 4 (8-4)

สวนกจกรรม C เปนกจกรรมทมากอนกจกรรม E และ F โดยกฎของเวลา

เสรจทชาทสด เราจะหา LF ของกจกรรม C ได 4 ซงพจารณาจากคาทนอยทสดระหวางคา LS ของ E

และ F (4, 10) จากนน เราจะหาคา LS ของกจกรรม C ไดเทากบ 2 (4 – 2)

ตอไปเราคานวณหาคา LF และ LS ของกจกรรม B ไดเทากบ 4 (เทากบ

LS ของกจกรรม D ) และ 1 (4 – 3) ตามลาดบ

สวนคา LF ของกจกรรม A คานวณไดเชนเดยวกบการหาคา LF ของ

กจกรรม C โดยจะไดคา LF เทากบ 2 (คาทนอยทสดระหวาง 2 และ 4) และคา LS จะได 0

จากนนเราตองคานวณหาเวลายดหยน เพอกาหนดเสนทางวกฤต เวลา

ยดหยน (slack time) คอ วลาเผอเหลอเผอขาดทกจกรรมสามารถลาชา โดยไมทาใหโครงการเกดความ

ลาชาตามไปดวย

เวลายดหยน = LS – ES หรอ เวลายดหยน = LF – EF

ตารางท 5.2 เวลายดหยนของโครงการ (Heizer and Render, 2004)

กจกรรม ES EF LS LF เวลายดหยน LS-ES

อยบนเสนวกฤตหรอไม

A 0 2 0 2 0 Y

B 0 3 1 4 1 N

C 2 4 2 4 0 Y

D 3 7 4 8 1 N

E 4 8 4 8 0 Y

F 4 7 10 13 6 N

G 8 13 8 13 0 Y

H 13 15 13 15 0 Y



กจกรรมทมคาเวลายดหยนเปนศนย เรยกวากจกรรมวกฤต และเปน

กจกรรมทอยบนเสนทางวกฤต เสนทางวกฤตเปนเสนทเรมจากกจกรรมเรมตนและจบทกจกรรมสดทาย

ของโครงการ และมเฉพาะกจกรรมวกฤตเทานน ตารางท 5.2 แสดงเวลายดหยนของโครงการ และรปท

5.13 แสดงเสนทางวกฤตของโครงการในตารางท 5.1 ซงคอ เสน Start-A-C-E-G-H โดยมเวลาเทากบ

2+2+4+5+2 =15

H 13 13

2

15 15

G 8 8

5

13 13

F 4

10 3

7 13

C 2 2

2

4 4

E 4 4

4

8 8

D 3 4

4

7 8

B 0 1

3

3 4

A 0 0

2

2 2

0 0

0

0 0

Slack=0 Slack=0

Slack=0

Slack=0

Slack=6

Slack=1 Slack=1

Start

รปท 5.13 แสดงเสนทางวกฤต (Heizer and Render, 2004)

เสนทางวกฤตแสดงเวลาทสนทสดทโครงการสามารถทางานไดเสรจ

สมบรณ ถงแมวาเสนทางวกฤตคอ เสนทางทยาวทสด แตเปนเวลาทนอยทสดทใชเพอทาใหโครงการ

เสรจสมบรณ ถามหนงหรอมากกวาหนงกจกรรมบนเสนทางวกฤตใชเวลาทมากกวาทวางแผน

ตารางเวลาทงโครงการจะลนไถล นอกเสยจากวาผจดการโครงการจะทาการแกไขความลาชา

ประเดนหนงของการวเคราะหเสนทางวกฤตทอาจทาใหเกดความสบสน

คอ เสนทางวกฤตสามารถมไดมากกวา 1 เสนหรอไม เสนทางวกฤตมการเปลยนหรอไม เสนทางวกฤต

สามารถมไดมากกวา 1 เสนทาง ผจดการโครงการควรตดตามการทางานของกจกรรมบนเสนทางวกฤต

อยางใกลชด เพอหลกเลยงความลาชาของโครงการ ถาโครงการมเสนทางวกฤตมากกวา 1 เสนทาง

ผจดการโครงการตองจบตาดทกเสนทาง

เสนทางวกฤตของโครงการสามารถเปลยนไดขณะทโครงการเดนหนา เชน

สมมตวา กจกรรม A C D G และ H ทงหมดเรมตนและสนสดตามแผนทวางไว และสมมตวา กจกรรม D

ใชเวลามากกวา 4 วน เปน 6 วน มนทาใหเสนทาง B-D-G-H ยาวกวาเสนทางอน และกลายเปนเสนทาง

วกฤตใหมอกเสน ดงนนเสนทางวกฤตสามารถเปลยนได



5.6.2.3 การวเคราะหเสนทางวกฤตเพอแลกกบเวลาของโครงการ ถาผจดการโครงการรวางานหนงบนเสนทางวกฤตชากวาเวลาทกาหนดใน

ตารางเวลา ผจดการโครงการจาเปนตองตดสนใจทจะทาอะไรกบงานทลาชา โดยพจารณาวา

ตารางเวลาสามารถตอรองใหมกบผมสวนไดเสยของโครงการหรอไม มทรพยากรพอทจะจดสรรเพม

ใหกบงานหรอไม จะเปนไปไดหรอไมทโครงการจะเสรจชากวาทกาหนด

เทคนคทสามารถชวยผจดการโครงการใหสามารถลดระยะเวลาของ

เสนทางวกฤตใหสนลง เราเรยกวาการเรงรดเวลา (crashing) เนองจากวธเสนทางวกฤตมการใชเวลา 2

ชดคอ เวลาปกต หรอ เวลามาตรฐาน (normal or standard time) เพอใชในการคานวณหาเวลาเรมตน

และเวลาสนสดของกจกรรม ดงนนคาใชจายของกจกรรมจงเปนตนทนปกต (normal cost) เวลาอกชด

หนงคอ เวลาทสนทสดทใชในการทากจกรรมนนใหเสรจ เราเรยกวา เวลาเรงรด (crash time) คาใชจาย

ของเวลาเรงรดจงเรยกตนทนเรงรด (crash cost) ดงนน โดยปกตตนทนเวลาเรงรดทใชในการทา

กจกรรมใหเสรจจงสงกวาตนทนปกต

ขนตอนในการลดระยะเวลาโครงการ มดงน

ขนตอนท 1 คานวณ ตนทนเรงรดเวลาตอ 1 ชวงเวลา ของแตละกจกรรม

ในผงเครอขาย เชน 1 อาทตย ถาตนทนเรงรดเวลาเปนเสนตรงตามเวลา สตรทใชคอ

ตนทนเรงรดเวลาตอ 1 ชวงเวลา = (ตนทนเรงรดเวลา–ตนทนปกต) / (เวลา

ปกต– เวลาเรงรด)

ขนตอนท 2 หาเสนทางวกฤตในผงเครอขายโครงการ แลวระบกจกรรม

วกฤต

ขนตอนท 3 ถามเสนทางวกฤตเพยง 1 เสน ใหเลอกกจกรรมบนเสนทาง

วกฤตท (ก) สามารถทาใหสนลง และ (ข) ตนทนเรงรดเวลาตอ 1 ชวงเวลามคานอยทสด ใหเรงรดเวลา

ของกจกรรมน 1 ชวงเวลา ถามเสนทางวกฤตมากกวา 1 เสนทาง ใหเลอกกจกรรมทตองการเรงรดเวลา

จากเสนทางวกฤตแตละเสนทมคณลกษณะดงน (ก) กจกรรมทถกเลอกยงสามารถทาใหเวลานอยลงได

และ (ข) ตนทนเรงรดเวลาทงหมดตอ 1 ชวงเวลาของทกกจกรรมทถกเลอกตาทสด ใหเรงรดเวลาของแต

ละกจกรรมครงละ 1 ชวงเวลา กจกรรมหนงอาจอยบนเสนทางวกฤตมากกวา 1 เสนทาง

ขนตอนท 4 ปรบปรงเวลาของทกกจกรรม ถาไดเวลาทตองการ ใหหยด แต

ถายงไมได ใหกลบไปทาขนตอนท 2



ตารางท 5.3 ขอมลเวลา-ตนทนปกตและการเรงรด (Heizer and Render, 2004) เวลา (อาทตย) ตนทน (บาท)

ปกต เรงรด ปกต เรงรด

ตนทนเรงรดเวลาตอ 1 ชวงเวลา

อยบนเสนวกฤตหรอไม

A 2 1 22,000 22,750 750 Y

B 3 1 30,000 34,000 2,000 N

C 2 1 26,000 27,000 1,000 Y

D 4 3 48,000 49,000 1,000 N

E 4 2 56,000 58,000 1,000 Y

F 3 2 30,000 30,500 500 N

G 5 2 80,000 84,500 1,500 Y

H 2 1 16,000 19,000 3,000 Y

ตวอยางการลดระยะเวลาโครงการและการคานวณคาใชจายในการเรงเวลา

จากตวอยางโครงการในตารางท 5.1 ทมระยะเวลาในการดาเนนโครงการ

ทงหมด 15 อาทตย สมมตวาผบรหารใหเวลาเพยง 13 อาทตย และตารางท 5.3 แสดงเวลาปกต และ

เวลาเรงรดในการทางานแตละกจกรรม และตนทนปกต พรอมตนทนเรงรดเวลา

กจกรรม B มเวลาปกต 3 อาทตย และเวลาเรงรดคอ 1 อาทตย ซง

หมายความวากจกรรม B สามารถทาเสรจภายใน 1 อาทตย ดงนน จงลดเวลาไดถง 2 อาทตย ตนทนท

เพมขนคอ 4,000 บาท (ความแตกตางระหวางตนทนเรงรดเวลากบตนทนปกต (34,000 – 30,000))

ดงนนตนทนเรงรดเวลาคอ อาทตยละ 2,000 บาท

Activity A was

crashed by 1 week

H 12

12 2

14

14

G 7

7 5

12

12

F 3

9 3

6

12

C 1

1 2

3

3 E

3

3 4

7

7

D 3

3 4

7

7

B 0

0 3

3

3

A 0

0 1

1

1

0

0 0

0

0

Start

รปท 5.14 เสนทางวกฤตใหมหลงจากการรนเวลาการทางานของกจกรรม A 1 อาทตย

(Heizer and Render, 2004)



เสนทางวกฤตขณะนคอ A-C-E-G-H กจกรรมวกฤตทมตนทนเรงรดเวลาท

นอยทสดคอ กจกรรม A (750) ดงนนถาลดเวลาการทางานของกจกรรม A จะทาใหเวลาทงโครงการลด

ไป 1 อาทตย เหลอเปน 14 อาทตย โดยมตนทนเพม 750 บาท และกจกรรม A ไมสามารถลดเวลาการ

ทางานไดตอไปอก

ถงตอนน เสนทาง A-C-E-G-H ยงคงเปนเสนทางวกฤตทมเวลาทงหมด 14

อาทตย แตมเสนทางใหมทเปนเสนทางวกฤตอกคอ B-D-G-H ทมระยะเวลา 14 อาทตยเชนกนดงรปท

5.14 แตเรายงจาเปนตองลดเวลาการทางานของกจกรรมวกฤตของเสนทางวกฤตทงสองลงอก เราตอง

เลอกกจกรรมจากเสนวกฤตเสนทางละกจกรรม โดยยดหลกการทวา คาใชจายในการลดเวลาตองนอย

ทสด ดงนนกจกรรมวกฤตทจะลดเวลาลงคอ กจกรรม C และ D หรอ D และ E หรอ กจกรรม G ซง

คาใชจายทงสองทางเลอกแรกคอ 2,000 บาท สวนคาใชจายของกจกรรม G คอ 1,500 บาท จากการ

วเคราะหดงกลาว ผจดการโครงการควรเลอกลดเวลาการทางานของกจกรรม A และ G เพราะตนทน

นอยทสด คอ 750 + 1,500 = 2,250 บาท และเวลาของโครงการลดลงเหลอ 13 อาทตยตามทตองการ

5.6.3 การจดตารางเวลาโซวกฤต (Critical Chain Scheduling)

ตารางเวลาโซวกฤตเปนเทคนคอกเทคนคหนงทใชในการจดการกบตารางเวลาของ

โครงการใหเสรจตามวนทกาหนด โดยการประยกตทฤษฎขอจากด (Theory of Constraint) ทฤษฎ

ขอจากดเปนปรชญาการบรหารทพฒนาโดย โกลดแรตต (Goldratt) ซงยดหลกความจรงทวา ระบบท

ซบซอนใดๆ ณ จดเวลาใดๆ จะมขอจากดทจากดความสามารถของระบบทจะบรรลเปาหมายของระบบ

เพอใหระบบไดรบการปรบปรงใหดขนอยางชดเจน ขอจากดตางๆ ควรระบออกมา และระบบตองไดรบ

การบรหาร โดยมขอจากดเหลานนอยในใจ การจดตารางเวลาโซวกฤตแตกตางจากวธการแบบเสนทาง

วกฤต วธการหลงไมไดตระหนกถงการจดสรรทรพยากรทหายากหรอขาดแคลน (scare resources) ผ

ประมาณการอาจจะสมมตวาทรพยากรตางๆ ทตองการมพรอมใหสาหรบกจกรรมของโครงการ

การจดตารางเวลาโซวกฤตตระหนกถงทรพยากรทจากด และรวมเวลาทเปนตวกนชน

(buffer) ทงหมดของแตละงานเขาไวดวยกน เพอปองกนวนทโครงการเสรจสมบรณไมใหลาชา

แนวความคดทสาคญทเกยวของกบการจดตารางเวลาโซวกฤตคอ การทางานหลายงาน การประมาณ

การระยะเวลา (duration estimation) อาการแบบนกเรยน (student syndrome) กฎพารคนสน

(Parkinson’s law) และกนชนเวลา (time buffers)

การทางานหลายงาน เกดขนเมอทรพยากรทางานมากกวาหนงงาน สถานการณน

เกดขนบอยๆ ในโครงการ พนกงานไดรบหมอบหมายใหทางานหลายงานในโครงการเดยวกน หรอตาง

โครงการ จากรปท 5.15 สมมตวาพนกงานทางานทแตกตางกน 3 งาน เรยก งานท 1 งานท 2 และ งาน

ท 3 ถาพนกงานไมทางานหลายงานพรอมกน แตทางานใหเสรจทละงานเรยงลาดบ งานท 1 ทาเสรจ



หลงจากเวลาผานไป 10 วน งานท 2 ทาเสรจหลงจากเวลาผานไป 20 วน และงานท 3 ทาเสรจหลงจาก

เวลาผานไป 30 วน ดงนนจงใชเวลาในการทางาน 3 งาน เปนเวลา 30 วน อยางไรกตาม เพราะหลายๆ

คนทอยในสถานการณเชนนพยายามทาใหเจาของงานทกคนพอใจ พนกงานชอบเฉลยเวลาในการ

ทางานหลายๆ งาน โดยทางานท 1 เปนชวงเวลาหนง แลวจงไปทางานท 2 และงานท 3 หลงจากนนจง

กลบมาทางานท 1 ใหม เปนดงนไปเรอยๆ ดงรปท 5.16 การทางานแบบหลายงานตามตวอยางจะพบวา

งานท 1 เสรจหลงจากเวลาผานไป 20 วนแทนทจะเปน 10 วน งานท 2 เสรจหลงจากเวลาผานไป 25 วน

และงานท 3 ยงคงเสรจวนท 30 การทางานหลายงานพรอมกนสามารถทาใหงานลาชาไดเพราะตอง

เสยเวลาในการเรมตนงานใหมอกครง ซงตองเสยเวลาในการทบทวนสงทไดทามากอนหนาน ดงนน

เวลาทตองใชในการทางานจงเพมขน

รปท 5.15 การทางานทละงาน (Schwalbe, 2007)

รปท 5.16 การทางานหลายงาน (Schwalbe, 2007)

การจดตารางโซวกฤตสมมตวาทรพยากรไมทางานหลายงาน หรออยางนอยตองใหทา

หลายงานนอยทสด พนกงานไมควรถกมอบหมายงาน 2 งานพรอมกน ทฤษฎโซวกฤตเสนอวา ควรม

การจดลาดบความสาคญของงาน ดงนนคนททางานมากกวา 1 งานในเวลาเดยวกนจะไดรวางานไหน

สาคญ การปองกนการทางานหลายงานพรอมกนเปนการหลกเลยงความขดแยงทางทรพยากร และเวลา

ทเสยไปในการเรมตนงาน เมอมการเปลยนงาน

การประมาณการเวลาทางาน แนวความคดทจาเปนเพอการปรบปรงวนสนสด

โครงการดวยการจดตารางเวลาโซวกฤตคอ การเปลยนวธทเราทาการประมาณการเวลาทางาน หลายๆ

คนเพมเวลาเผอเหลอเผอขาด (contingency) หรอเวลาทปลอดภย (safety time) ซงจะเปนชวง



ประมาณ 50 – 90 % ของเวลาทไดประมาณการ เชน ถาประมาณการวา งานท 1 ทาเสรจในเวลา 2 วน

เพอความปลอดภย ผประมาณการจะเพมเวลาการทางานอกประมาณ 50 – 90 % คอ 1 – 2 วน ดงนน

งานท 1 จะถกกาหนดใหใชเวลา 3 – 4 วน

อาการแบบนกเรยน โกลดแรตตไดกลาววาพฤตกรรมการทางานของคนมลกษณะ

คลายกบพฤตกรรมของนกเรยนททางานสงคร นกเรยนสวนใหญจะไมรบทางานใหเสรจกอน แตจะคอย

ใหใกลเวลาสงงานจงจะเรมทางานนน ดงนน ถาเราใหเวลามากเทาไร คนจะใชเวลาทงหมดเทาท

กาหนดให ซงเปนไปตามกฎพารคนสน

กนชนเวลา การจดตารางเวลาโซวกฤตจะขจดเวลาทเผอไวของแตละงานออก และ

สรางกนชนโครงการ (project buffer) ไวทายสดของงานสดทาย กอนถงวนสนสดโครงการ การจดตาราง

โซวกฤตยงปกปองงานบนโซวกฤตไมใหลาชา โดยการใชกนชนการปอน (feeding buffers) ซงเปนเวลา

เพมตองานสดทายของเสนทางทปอนเขาสโซวกฤต การประมาณการงานแบบการจดตารางเวลาโซ

วกฤตควรจะสนกวาวธการดงเดม เพราะแตละงานไมมกนชนของมนเอง การไมมกนชนงานหมายความ

วาการเกดกฏพารคนสน ควรนอยลง

5.6.3.1 ขนตอนการพฒนาตารางเวลาโซวกฤต

วธการจดการตารางเวลาดวยโซวกฤตเหมอนกบการจดการตารางเวลา

ดวยวธการดงเดมคอ มการสรางผงเครอขาย กาหนดเสนทางวกฤต และกาหนดทรพยากรใหกบกจกรรม

บนเสนทางวกฤต หลงจากจดนการจดการตารางเวลาดวยโซวกฤตมวธการมขนตอนการดาเนนการดงน

• การสรางผงเครอขายตารางเวลาเรมเรวทสด (earliest time) รปท 5.17 แสดงตารางเวลาการทางานทเรมเรวทสดของโครงการทม

งาน 5 งาน ตารางเวลานสรางเหมอนตารางเวลาทใชวธ CPM ระยะเวลาของโครงการคาดวาจะเสรจใน

80 วน ในรปนเสนทางวกฤตคอ A1.1 A1.2 และ A3

รปท 5.17 ตารางเวลาทเรมเรวทสด



• การปรบเปลยนจากตารางเวลาเรมเรวทสดเปนตารางเวลาเรมชาทสด (latest time) และการกาหนดทรพยากร ผจดการโครงการทใชการจดการตารางเวลาโซวกฤตจะปรบเปลยน

ตารางเวลาจากรปท 5.17 (ซงเปนตารางเวลาสรางจากแนวความคดทวาเรมงานเรวทสด) มาเปน

ตารางเวลาทงานเรมชาทสด ดงรปท 5.18 การปรบเปลยนนไดขจดเวลาทเผอของงานทกงานออก โดย

ปกตจะหกออกประมาณรอยละ 50 (จากการศกษาของโกลดแรตต) จากนนผจดการโครงการได

กาหนดใหสมาชกของทมงาน 4 คนรบผดชอบการทางาน

รปท 5.18 ตารางเวลาทเรมชาทสดและการกาหนดทรพยากร

• การแกปญหาความขดแยงดานทรพยากร จากรปท 15.18 พบวามปญหาความขดแยงดานทรพยากร เนองจาก

มการมอบหมายใหเขยวทางาน 2 งาน คอ A1.2 และ A2.2 ทตองทางานพรอมกน ตามหลกการของการ

จดการตารางเวลาโซวกฤตทไมใหพนกงานทางานหลายงานในเวลาเดยวกน ทางแกปญหามได 2

วธการ ดงแสดงในรปท 5.19 วธการแรกใหเขยวทางาน A1.2 เสรจกอนจงเรมทางาน A2.2 ดงนนเวลา

ของโครงการจะเพมเปน 45 วน สวนวธการท 2 กาหนดใหเขยวทางาน A2.2 กอนแลวจงทางาน A1.2

ดวยวธการน ระยะเวลาของโครงการเปน 40 วน เราอาจคดวาวธการท 2 นาจะดกวาวธการแรก

เนองจากระยะเวลาของโครงการสนกวา แตอยาลมวา ณ ขณะนเรายงไมไดเพมกนชนใดเขาไปใน

ตารางเวลา

• กาหนดเสนโซวกฤต กนชนโครงการ และกนชนการปอน หลกการของการจดการตารางเวลาโซวกฤตคอ การปกปองทรพยากร

อนจากดและวนสนสดโครงการ โดยการใชกนชน (buffer) กนชนทสาคญม 2 ประเภทคอ กนชน

โครงการ และ กนชนการปอน ขนาดของกนชนทงสองน โกลดแรตตไดเสนอแนะวาควรเปนครงหนงของ

ระยะเวลาของงานทอยบนเสนทางทตองอยกอนจดทตองใสกนชน โดยไมรวมชองวาง กอนกาหนดกน



ชนทง 2 ประเภท เราตองหาเสนโซวกฤตกอน เสนโซวกฤตเปนเสนทางทยาวทสดในบรรดาเสนทาง

ทงหมดทปรากฎในผงเครอขาย

รปท 5.19 ความขดแยงดานทรพยากรจดแรก

สาหรบทางเลอกแรกมเสนทาง 2 เสนทางคอ A1.1-A1.2-A2.2-A3

และ A2.1-A2.2-A3 แตเสนทางแรกเปนเสนโซวกฤตเนองจากเปนเสนทางทยาวทสด จากนนใหเพมกน

ชนการปอนขนาด 5 วน (50% ของเวลาของกจกรรม A2.1) ระหวางงาน A2.1 กบ A2.2 เนองจากงาน

A2.1 เปนงานทปอนเขาสเสนทางวกฤต สดทายจงเพมกนชนโครงการขนาด 22 วน (50% ของ

(15+10+5+15) ตอจากงาน A 3 ระยะเวลาของโครงการจงเปน 67 วน ดงแสดงในรปท 5.20

รปท 5.20 ตารางเวลาโซวกฤตของทางเลอกแรก

สวนทางเลอกทสอง มเสนทาง 2 เสนคอ A1.1-A1.2-A3 และ A2.1-

A2.2-A1.2-A3 ทงคเปนเสนโซวกฤต เนองจากใชเวลา 40 วนเทากนทง 2 เสน เราจงสามารถหยบ



เสนทางใดมาดาเนนการกาหนดกนชนการปอนและกนชนโครงการกได ทง 2 เสนทางใหระยะเวลา

โครงการเทากนคอ 70 วน ซงมากกวาทางเลอกท 1 รปท 5.21 แสดงผลลพธของการดาเนนการดงกลาว

รปท 5.21 ตารางเวลาโซวกฤตของทางเลอกทสอง

สาหรบเสนโซวกฤตเสนแรกนน เราเพมกนชนการปอนขนาด 8 วน

(ประมาณ 50% ของผลรวมของงาน A2.1 และ A2.2) ระหวางงาน A2.2 กบ A1.2 เนองจาก งาน A2.2

เปนงานสดทายของเสนทางทปอนเขาสเสนโซวกฤต จากนนเราจงเพมกนชนโครงการขนาด 22 วน ไว

หลงงานสดทายของเสนโซวกฤต สวนเสนโซวกฤตเสนท 2 เราทาทานองเดยวกนกบเสนแรก

ลช (Leach) ไดเสนอวธการคานวณขนาดกนชนโครงการและกนชน

การปอนใหคดจากรากทสองของผลรวมของความแตกตางระหวางเวลาทใชทางานเดมกบเวลาทลดลง

ยกกาลงสอง สมมตวา เสนทางวกฤตม 4 งาน แตละงานใชเวลา 2 อาทตย ดงนนเสนทางนใชเวลา

ทงหมด 8 อาทตย แตถาเราขจดเวลาทเผอของแตละงานออก เวลาทงหมดจงเปน 4 อาทตย (ลดลง 50

%) ผลตางระหวางเวลาเดมกบเวลาทลดลงของแตละงานยกกาลงสองคอ 12 เมอรวมทกงานจะไดผล

รวมเปน 4 และรากทสองของ 4 คอ 2 ดงนนขนาดกนชนจงเปน 2 อาทตย

5.6.4 เทคนคการทบทวนและการประเมนผลการทางาน: เทคนค PERT

PERT เปนเทคนการบรหารเวลาโครงการอกเทคนคหนง ทใชประมาณการระยะเวลา

โครงการ เมอมความไมแนนอนเกยวกบการประมาณชวงระยะเวลาการทางานแตละกจกรรมสง โดยเรม

จากการจดทาโครงสรางจาแนกงานออกเปนงานหรอกจกรรมตางๆ งานสดทายกอนหนา ระยะเวลาท

คาดในการดาเนนงานแตละงาน จากนนนาขอมลมาจดทาผงเครอขายงาน โดยอาศยเทคนคแบบ AON



หรอแบบ AOA กได แตการคาดคะเนระยะเวลาในการดาเนนงานแตละงาน ใชการประมาณการเวลาท

นาจะเปนไปได (probabilistic time estimate) ทประกอบดวยคา 3 คา ดงทไดกลาวในหวขอท 5.5

• ระยะเวลาทคาดคะเนในแงด (optimistic) กาหนดใหแทนดวย a

• ระยะเวลาทคาดคะเนวาจะเกดขนไดมากทสด (most likely) กาหนดให

แทนดวย b

• ระยะเวลาทคาดคะเนในแงราย (pessimistic) กาหนดใหแทนดวย c

ดงนน ระยะเวลาของแตละกจกรรมทไดจากการคาดคะเนเราเรยกวาระยะเวลา

คาดหวงทกจกรรมจะแลวเสรจ (expected duration: te) หรอคาเฉลยแบบถวงนาหนก (weighted

average) โดยมสตรดงน

e t = a+4b+c

6

เราสามารถวดความแปรปรวนทระยะเวลาของกจกรรมอาจแตกตางไปจากระยะเวลา

คาดหวงทคานวณไดจากสตร สตรคานวณหาความแปรปรวนคอ

2c - av = 6

⎛ ⎞⎜ ⎟⎝ ⎠

ความแปรปรวน (variance)

ถาคาความแปรปรวนสงแสดงวาระยะเวลาทเกดขนจรงอาจแตกตางไปจากระยะเวลา

คาดหวงคอนขางมาก ซงแสดงวากจกรรมมโอกาสแลวเสรจหลงระยะเวลาคาดหวงไดมาก

ตารางท 5.4 เปนตวอยางการคานวณระยะเวลาคาดหวง คาความแปรปรวน จาก

ขอมลในตารางท 5.4 เราสามารถเขยนผงเครอขายได โดยใชหลกเดยวกบวธการเสนทางวกฤต แต

เนองจากผลทไดเปนคาเดยวกบคาในตารางท 5.1 ดงนนรปผงเครอขายทเขยนขนดวยวธ PERT จง

เหมอนกบรปท 5.13 และมคาทเกยวของดงน

ระยะเวลาคาดหวงของโครงการ = 15 =ระยะเวลาของเสนทางวกฤต

ความแปรปรวนของโครงการ = 0.11+0.11+1.00+1.78+0.11 = 3.11

จากขอมลดงกลาว ผจดการโครงการสามารถหาความนาจะเปนทโครงการจะเสรจ

ภายในระยะเวลาตางๆ ได โดยอาศยวธการทางสถตคานวณหาคาตวแปรสมแบบปกตมาตรฐาน (Z

value) และตารางปกตมาตรฐาน คาความนาจะเปนหาไดดงน



e

s e

t

= t -tZ

v

โดยท

Z คอ คาตวแปรสมแบบปกตมาตรฐาน

ts คอ ระยะเวลาทโครงการแลวเสรจตามเปาหมายทกาหนด

te คอ ระยะเวลาทคาดวาโครงการจะแลวเสรจ

etv คอ ระยะเวลาแปรปรวนไปจากระยะเวลาทคาดวาโครงการจะแลวเสรจ

จากตวอยางตารางท 5.4 ความนาจะเปนทโครงการจะเสรจภายใน 16 อาทตยคอ

0.7157 แสดงวาโอกาสทโครงการจะเสรจคอ 71.57 %

= 16 -15Z

3.11

= 0.57

เมอนาคา Z ทไดไปเปดตารางปกต (normal table) เราจะไดคาความนาจะเปนเทากบ

0.7157

ตารางท 5.4 ตวอยางการคานวณระยะเวลาคาดหวง คาความแปรปรวน

(Heizer and Render, 2004)

กจกรรม ระยะเวลา (อาทตย) ระยะเวลาคาดหวง

(อาทตย) ความแปรปรวน

(อาทตย)

a b c t = (a+4b+c)/6 ((c-a)/6)2

A 1 2 3 2.00 0.11

B 2 3 4 3.00 0.11

C 1 2 3 2.00 0.11

D 2 4 6 4.00 0.44

E 1 4 7 4.00 1.00

F 1 2 9 3.00 1.78

G 3 4 11 5.00 1.78

H 1 2 3 2.00 0.11



5.7 การควบคมตารางเวลา (Schedule Control) การควบคมตารางเวลาเปนกระบวนการสดทายของการบรหารเวลา เปาหมายของการควบคม

ตารางเวลาคอ เพอใหโครงการแลวเสรจตามกาหนดเวลา ผจดการโครงการควรรสถานภาพของ

ตารางเวลา ปจจยสาเหตการเปลยนตารางเวลา และการบรหารการเปลยนแปลงทเกดขน

ขอมลนาเขาหลกทใชในการควบคมตารางเวลาคอ บรรทดฐานตารางเวลา (schedule

baseline) รายงานประสทธภาพการทางาน คารองขอเปลยนแปลงทไดรบอนมต และแผนการบรหาร

ตารางเวลา เครองมอและเทคนคทนามาใชในขนตอนนคอ

• รายงานความกาวหนา

• ระบบควบคมการเปลยนแปลงตารางเวลา

• ซอฟตแวรการบรหารโครงการ

• ผงเปรยบเทยบตารางเวลา เชน แผนภมการตดตามผล

• การวเคราะหความแปรปรวน

• การบรหารประสทธภาพ เชน มลคาทไดรบ (earned value)

ผลลพธของการควบคมตารางเวลาคอ การวดประสทธภาพการทางาน การเปลยนแปลงตามท

ขอ คาแนะนาสงทควรแกไข และการปรบปรงบรรทดฐานตารางเวลา รายการกจกรรม คณลกษณะ

กจกรรม แผนการบรหารโครงการ และทรพยสนทางกระบวนการเชงองคการ เชน รายงานบทเรยนทได

เรยนรทเกยวของกบการควบคมตารางเวลา

มประเดนหลายประเดนเกยวของกบการควบคมการเปลยนแปลงตารางเวลาโครงการ

ประเดนทสาคญประเดนแรกคอ ตองแนใจวาตารางโครงการสอดคลองกบความเปนจรง ประเดนตอมา

คอ การใชระเบยบวนย และความเปนผนาเพอเนนความสาคญของการทาตามตารางโครงการ ถงแมวา

ผจดการมเครองมอและเทคนคหลากหลายชวยในการพฒนาและบรหารโครงการ แตผจดการโครงการ

ตองจดการกบประเดนทเกยวของกบคนเพอใหโครงการยงคงเปนไปตามแผน นอกจากน ผจดการ

โครงการควรตรวจสอบความจรงทจะชวยใหผจดการโครงการบรหารการเปลยนแปลงทมตอตาราง


5.7.1 การตรวจสอบความเปนจรงของการกาหนดตารางเวลา

การตรวจสอบความจรงนน ประเดนแรกทผจดการโครงการควรทาคอ ทบทวนราง

ตารางเวลาทโดยปกตจะมในเอกสารสทธโครงการ ถงแมวารางนจะมเฉพาะวนเรมตนและวนสนสด

โครงการ แตเอกสารสทธโครงการนใหขอมลเรมตน ตอไปผจดการโครงการและทมงานควรเตรยม



ตารางเวลาโครงการทละเอยด และใหผมสวนไดเสยโครงการอนมต เพอเปนการใหคามนสญญา พรอม

ทงการมสวนรวมจากสมาชกทมงานทงหมด ผบรหารระดบสง ลกคาและผมสวนไดเสยคนอนๆ

การตรวจสอบเปนความจรงอกประเดนคอ การสอบทวนความกาวหนาของตารางเวลา

เพราะเพยงแคสมาชกทมงานบอกวางานเสรจตามเวลา ไมไดหมายความวามนจะเปนเชนนน ผจดการ

โครงการตองทบทวนงานจรงๆ และพฒนาความสมพนธทดกบสมาชกทมงานเพอใหแนใจวา งานเสรจ

ตามทวางแผน หรอมการรายงานการเปลยนแปลงตามความตองการ

ผบรหารไมชอบความแปลกใจ ดงนน ผจดการโครงการตองสอสารสถานภาพโครงการ

ใหชดเจนและซอสตย เมอมความขดแยงทรนแรงเกดขนทอาจกระทบตอตารางเวลา ผจดการโครงการ

ตองแจงผบรหารระดบสงและทางานรวมกนเพอแกปญหาความขดแยง

5.7.2 การทางานกบคน

การทางานรวมกบคนหลายๆ คนนน สงทยากลาบากไมใชประเดนทางเทคนคแตเปน

คน การสรางเครอขายทดและตารางเวลาทละเอยดเปนทกษะทสาคญของผจดการโครงการ ผจดการ

โครงการควรมสมาชกคนหรอสองคนรบผดชอบประสานงานเอาขอมลจากคนตางๆ เพอสรางและ

ปรบปรงตารางเวลา การกระจายรายละเอยดตารางเวลาใหสมาชกดาเนนการ ทาใหผจดการโครงการ

สามารถเนนภาพรวมและนาพาโครงการได ทกษะความเปนผนาหลายๆ อยางชวยผจดการโครงการ

ควบคมการเปลยนแปลงตารางเวลา ทกษะเหลานคอ ทกษะการใช

• อานาจอยางเปนทางการ

• สงจงใจ

• ระเบยบวนย

• การตอรอง

สงสาคญสาหรบผจดการโครงการคอ ใหอานาจกบสมาชกทมงานใหรบผดชอบตอ

กจกรรมของตนเอง การใหสมาชกทมงานชวยสรางตารางทละเอยดและใหสารสนเทศททนสมยเปนการ

ใหอานาจทมงานรบผดชอบตอการกระทาของตนเอง ผลลพธทไดคอ สมาชกทมงานจะรสกผกมดตนเอง

กบโครงการ

ผจดการโครงการยงสามารถใชสงจงใจทางดานการเงน หรอสงจงใจอนๆ เพอกระตน

คนใหทางานใหตรงกบเวลาทคาดหมาย บางครงผจดการโครงการอาจใชอานาจแบบบงคบ หรอสงจงใจ

เชงลบเพอหยดคนทไมทาตามเวลาทกาหนด



ผจดการโครงการยงตองใชระเบยบวนยเพอควบคมตารางเวลา ผจดการโครงการ

เทคโนโลยสารสนเทศพบวา การกาหนดวนทแนนอนสาหรบหลกไมลทสาคญ จะชวยลดการเปลยน

ตารางเวลาใหนอยลง การยนหยดกบวนทตองเสรจ และการวางแผนการวเคราะหทเหมาะสมแตแรกๆ

ชวยใหแตละคนเนนทจะทาสงทสาคญทสดตอโครงการ

ผจดการโครงการและสมาชกทมงานจาเปนตองฝกทกษะการตอรองทด ลกคาและ

ผบรหารจะกดดนคนในทมงานใหโครงการใชเวลานอยทสด บางคนโทษวาตารางเวลาโครงการ

เทคโนโลยสารสนเทศนานเกนกวาทกาหนด เนองจากการประมาณการไมด แตบางคนกลาววาปญหา

คอ ผพฒนาซอฟตแวร และคนอนๆ ทมอาชพทางเทคโนโลยสารสนเทศไมสามารถปกปองการประมาณ

การของพวกตน เมอฝายการตลาด ฝายขาย หรอผบรหารระดบสงบอกใหประมาณการเวลาโครงการให

สนลง ทเปนเชนน เนองจากคนทางดานเทคโนโลยสารสนเทศสวนใหญมอายนอยกวาผมสวนไดเสยท

ผลกดนใหเวลาของโครงการสนกวาเดม จงทาใหเขาเหลานนขาดความเหมาะสมทจะตงคาถามตอ

ความคดเหนของผอาวโส มนจงเปนสงสาคญทผจดการโครงการและสมาชกทมงานทจะปองกนการ

ประมาณการของตน และเรยนรการตอรองกบความตองการของผมสวนไดเสยของโครงการ

5.8 สรป การบรหารเวลาโครงการเปนกระบวนการทสาคญกระบวนการหนงในการบรหารโครงการ

เทคโนโลยสารสนเทศ เนองจากโครงการเทคโนโลยสารสนเทศสวนใหญดาเนนการเกนเวลาทกาหนดไว

กระบวนการสาคญทเกยวของกบการบรหารเวลาโครงการคอ การกาหนดกจกรรม การเรยงลาดบ

กจกรรม การประมาณการทรพยากรของกจกรรม การประมาณการระยะเวลาการทางานของกจกรรม

การพฒนาตารางเวลาโครงการ และการควบคมตารางเวลา

การกาหนดกจกรรมประกอบดวยการกาหนดกจกรรมเฉพาะทตองทาเพอผลตสงทสงมอบของ

โครงการ สวนการกาหนดลาดบของกจกรรมนน เปนการกาหนดความสมพนธหรอความพงพงกน

ระหวางกจกรรม เหตผลสาคญ 3 ขอในการสรางความสมพนธคอ 1) ความสมพนธโดยธรรมชาตของ

งาน เรยกวาความพงพงทตองม 2) ความสมพนธทกาหนดโดยทมงาน เรยกวาความพงพงแบบอสระ 3)

และความสมพนธระหวางกจกรรมโครงการและกจกรรมนอกโครงการ เรยกวาความพงพงภายนอก

กจกรรมตางๆ ตองมการเรยงลาดบเพอใชในการวเคราะหเสนทางวกฤต ผงเครอขายเปนเทคนคทคน

ชอบใชสาหรบการแสดงการเรยงลาดบกจกรรม วธทใชในการสรางผงคอ PERT/CPM และ แผนภม

แสดงการจดลาดบกอนหลงของงาน หรอ AON ความสมพนธระหวางกจกรรมม 4 ประเภทคอ สนสด –

เรมตน สนสด – สนสด เรมตน – เรมตน และ เรมตน – สนสด



การประมาณการทรพยากรของกจกรรมเปนการกาหนดปรมาณและประเภทของทรพยากรท

จะกาหนดใหกบแตละกจกรรม ธรรมชาตของโครงการและองคการจะกระทบตอการประมาณการ

ทรพยากร สวนการประมาณการระยะเวลาของกจกรรมคอ การคาดคะเนเวลาทกจกรรมตองใชเพอให

กจกรรมนนเสรจสมบรณ การประมาณการเวลาจะรวมทงเวลาทใชในการทางานจรงและเวลาทเผอ

การพฒนาตารางเวลาโครงการนน ผจดการโครงการชอบใชแผนภมแบบแกนตในการแสดง

ตารางเวลาโครงการ แผนภมตดตามผลแบบแกนตแสดงขอมลตารางเวลาโครงการทเกดขนจรงและท


วธการเสนวกฤตใชคาดการณระยะเวลาทงหมดของโครงการ เสนทางวกฤตของโครงการคอ

ชดของกจกรรมทกาหนดวนทโครงการเสรจสมบรณเรวทสด เสนทางวกฤตเปนเสนทางทยาวทสดในผง

เครอขาย กจกรรมทอยบนเสนทางวกฤตเปนกจกรรมทไมมเวลายดหยน ถามกจกรรมใดบนเสนทาง

วกฤตลนไถล โครงการทงโครงการจะลาชาไปดวย นอกเสยจากผจดการโครงการจะทาการเรงรดเวลา

ซงเปนเทคนคทผจดการโครงการสามารถรนระยะเวลาโครงการ โดยการเพมทรพยากรเปนพเศษ

การจดตารางเวลาโซวกฤตเปนการประยกตทฤษฎขอจากดดานทรพยากร การทางานหลาย

งานและกนชนเวลา เพอชวยใหโครงการเสรจตรงกบทกาหนด

เทคนคการ PERT คอ เทคนคทใชประมาณการชวงเวลาโครงการ โดยใชเมอการประมาณการ

ชวงเวลาของแตละกจกรรมมความไมแนนอนสง วธการนใชคา 3 คาคอ เวลาทสนทสด เวลาทเกดขน

มากทสด และเวลาทยาวทสด

ถงแมวาเทคนคการจดตารางเวลามความสาคญมากๆ โครงการสวนใหญลมเหลว เพราะ

เนองจากประเดนทางดานคน ไมใชมาจากผงเครอขายทไมด มนเปนสงสาคญทผจดการโครงการตอง

กาหนดตารางเวลาโครงการใหสอดคลองกบความเปนจรง และยอมใหมความไมแนนอนทจะเกดขน

ตลอดวงจรชวตโครงการ ผจดการโครงการตองมทกษะดานความเปนผนาทจะชวยควบคมการเปลยน

ตารางเวลาโครงการ

คาถามทายบท 1. เพราะอะไรคนถงคดวาประเดนทางดานตารางเวลาจงเปนสาเหตของความขดแยงของโครงการ 2. เพราะเหตใดการกาหนดกจกรรมจงเปนกระบวนการแรกในกระบวนการบรหารเวลาโครงการ 3. เพราะเหตใดการเรยงลาดบกจกรรมของโครงการจงมความสาคญ

4. เพราะเหตใดปจจยดานคนจงมผลกระทบตอการบรหารโครงการมากกวาปจจยทางดานเทคเนค

5. ทาอยางไรจงจะสามารถลดหรอควบคมการเปลยนแปลง



6. จากขอมลในตารางทกาหนดใหทานเขยนผงเครอขายแบบ AON หาระยะเวลาของโครงการ

และ เสนทางวกฤต กจกรรม กจกรรมสดทายกอนหนา ระยะเวลา ผดาเนนการ

A - 4 เลก

B A 7 แมว

C A 8 แมว

D A 14 เลก

E B, C 5 แดง

F E 4 แดง

G D, F 6 เลก

7. อธบายแนวความคดทเกยวของกบการจดการตารางเวลาโซวกฤต

8. อธบายความแตกตางระหวางการจดการตารางเวลาแบบเสนทางวกฤตกบเสนโซวกฤต

9. จากตารางในขอ 6 ใหสรางตารางโซวกฤต


การบรหารคาใชจายโครงการ หนา 6-1

6.1 บทนา โครงการเทคโนโลยสารสนเทศมการตดตามการใชจายใหตรงตามเปาหมายงบประมาณไมด

พอ จากผลการศกษาในอดตพบวา สวนใหญคาใชจายของโครงการเกนกวางบประมาณทไดรบการ

อนมต โชคดทปรมาณงบประมาณทเกนกวาแผนไดลดลงอยางตอเนอง ถงแมวาโครงการเทคโนโลย

สารสนเทศมการพฒนาการควบคมคาใชจายดขน แตโครงการสวนใหญกยงมคาใชจายทเกน

งบประมาณ หรอไมกถกยกเลกโครงการกอนทจะเสรจสมบรณ

โดยปกต คาใชจายวดออกมาในรปของเงนทตองจายเพอใหไดสนคาหรอบรการทสามารถ

นาไปใชในเรองอน ดงนน มนจงเปนสงทสาคญทผจดการโครงการตองเขาใจการบรหารคาใชจาย

โครงการ ผมอาชพทางดานเทคโนโลยสารสนเทศหลายๆ คนมปฏกรยาตอคาใชจายทเกนดวยการยม

พวกเขาเหลานรวาคาประมาณการคาใชจายโครงการเทคโนโลยสารสนเทศนนมคาตาตงแตตน เพราะ

โครงการเรมพรอมกบความตองการทไมชดเจน จงเปนธรรมดาทคาใชจายของโครงการเกนกวาท


การไมใหความสาคญตอการประมาณการคาใชจายตามความเปนจรงเปนเพยงสวนหนงของ

ปญหา คนดานเทคโนโลยสารสนเทศสวนใหญชอบคดวาการเตรยมการประมาณคาใชจายคอ งานของ

นกบญช แตในทางตรงกนขาม การเตรยมการประมาณการคาใชจายทดเปนทกษะทตองมในผทมอาชพ

ทางดานเทคโนโลยสารสนเทศ

เหตผลหนงทถกยกมาอางถงการทคาใชจายเกนงบประมาณบอยครงคอ โครงการเทคโนโลย

สารสนเทศเกยวของกบเทคโนโลยใหมๆ หรอกระบวนการธรกจใหม ซงยงไมผานการทดสอบ จงมความ

เสยงซอนอย แตจากการศกษาของสแตนดสกรปพบวามหลายโครงการทใชเทคโนโลยใหมกลบไมม

ปญหาเรองคาใชจายกบเทคโนโลยทยงไมไดรบการทดสอบ แตสงทจาเปนทโครงการตองมคอ การ

บรหารคาใชจายโครงการ

6.2 การบรหารคาใชจายโครงการคออะไร การบรหารคาใชจายโครงการคอ กระบวนการททาใหแนใจวาทมงานโครงการดาเนนโครงการ

เสรจสมบรณภายใตวงเงนงบประมาณทไดรบการอนมต ผจดการโครงการตองแนใจวาโครงการไดรบ



การนยามทด มการประมาณการเวลาและคาใชจายทถกตอง มงบประมาณทสอดคลองกบความจรง

กระบวนการบรหารคาใชจายม 3 กระบวนการคอ

• การประมาณการคาใชจาย (cost estimating) คอ การประมาณการคาใชจายของ

ทรพยากรทจาเปนทจะทาใหโครงการเสรจสมบรณ ผลลพธหลกทไดจากกระบวนการ

นคอ ประมาณการคาใชจายของกจกรรม การเปลยนแปลงทรองขอ และการปรบปรง

แผนการบรหารคาใชจาย ซงเปนสวนหนงของแผนการบรหารโครงการ

• การตงงบประมาณคาใชจาย (cost budgeting) เกยวของกบการจดสรรคาใชจายท

ประมาณการใหกบงานแตละงาน เพอสรางเปนบรรทดฐาน (baseline) สาหรบการวด

การดาเนนงาน ผลลพธของกระบวนการการตงงบประมาณคาใชจายคอ บรรทดฐาน

คาใชจาย การเปลยนแปลงทรองขอ และการปรบปรงแผนการบรหารโครงการ

• การควบคมคาใชจาย (cost control) คอ การควบคมการเปลยนแปลงงบประมาณ

โครงการ ผลลพธหลกของกระบวนการนคอ การวดผลการดาเนนงาน การ

เปลยนแปลงทรองขอ คาแนะนาเพอแกไข การปรบปรงแผนการบรหารโครงการ

รวมทงแผนการบรหารคาใชจาย ประมาณการคาใชจาย และบรรทดฐานคาใชจาย

(cost baseline)

6.3 การประมาณการคาใชจาย ถาตองการทาใหโครงการเสรจสมบรณดวยขอจากดทางงบประมาณ ผจดการโครงการตองทา

การประมาณอยางจรงจง การประมาณการคาใชจายตองมรายละเอยดสนบสนน รายละเอยด

ประกอบดวย กฎและสมมตฐานทใชในการประมาณการ คาอธบายโครงการ (ขอกาหนดขอบเขต และ

โครงสรางจาแนกงานยอย เปนตน) ทใชเปนพนฐานการประมาณการ และรายละเอยดเทคนคและ

เครองมอการประมาณการคาใชจาย

ในหวขอนจะอธบายการประมาณการแบบตางๆ เทคนคและเครองมอสาหรบการประมาณ

การ ปญหาทเกยวของกบการประมาณการคาใชจายเทคโนโลยสารสนเทศ และตวอยางรายละเอยด

ของการประมาณการคาใชจายสาหรบโครงการเทคโนโลยสารสนเทศ

6.3.1 เทคนคและเครองมอสาหรบการประมาณการคาใชจาย

การพฒนาการประมาณการคาใชจายทดทาไดยาก แตโชคดทมเทคนคและเครองมอ

หลายอยางใหชวยในการประมาณการ เทคนคทนยมใชกนม 4 วธคอ



• การประมาณการจากความคลายคลง โดยการใชคาใชจายจรงจากโครงการท

คลายคลงกนกอนหนานมาเปนฐานสาหรบการประมาณการคาใชจายของ

โครงการปจจบน เทคนคนตองใชการตดสนใจของผเชยวชาญ และเปนเทคนค

ทเสยคาใชจายนอยกวาวธการอนๆ ขณะเดยวกนความถกตองตาดวยเชนกน

วธการนใหคาตอบนาเชอถอมากทสดถาโครงการกอนหนานมขอเทจจรงทม

ความคลายคลงกบโครงการทกาลงประมาณการ นอกจากนกลมทเตรยมการ

ประมาณการคาใชจายตองมความเชยวชาญเพอกาหนดวาแตละสวนของ

โครงการควรมคาใชจายเพมหรอนอยกวาโครงการทนามาใชเปนฐาน อยางไร

กตาม ถาโครงการทถกประมาณการเกยวของกบภาษาการโปรแกรมทใหม

หรอทางานกบฮารดแวรหรอเครอขายทใหม เทคนคการประมาณการโดยการ

เปรยบเทยบอาจจะใหผลการประมาณการทตามาก

• การประมาณการจากลางขนบน เปนการประมาณการงานแตละงานเปน

รายการ หรอกจกรรม และรวมคาประมาณการทไดเปนคาใชจายทงโครงการ

บางครงเรยกวาตนทนกจกรรม (activity based costing) ความถกตองของ

การประมาณการขนอยกบขนาดของงานแตละงาน และประสบการณของผ

ประมาณการ ถามโครงสรางจาแนกงานยอยทละเอยดให ผจดการโครงการ

อาจใหผรบผดชอบแตละชดงานประมาณการคาใชจายของชดงานทตนเอง

รบผดชอบ หลงจากนนผจดการโครงการรวมคาใชจายทประมาณการเพอ

คานวณเปนคาใชจายในระดบทสงขน ในทสดผจดการโครงการจะไดประมาณ

การคาใชจายทงโครงการ การทาใหงานมขนาดเลกจะเพมความถกตองของ

การประมาณการคาใชจาย เพราะคนทถกกาหนดใหทางานเปนผประมาณการ

แทนทจะใหคนทไมคนเคยกบงานเปนผประมาณการ ขอเสยของการประมาณ

การแบบนคอ ใชเวลาในการทามาก และทาใหเสยคาใชจายสาหรบการ

ประมาณการสงตามไปดวย

• ตวแบบพาราเมตรก เปนเทคนคการประมาณการคาใชจาย โดยการใชตวแบบ

เชงคณตศาสตรเพอประมาณการคาใชจาย ตวแบบพาราเมตรกอาจประมาณ

การตามภาษาการโปรแกรมทโครงการใช ระดบความเชยวชาญของ

โปรแกรมเมอร ขนาดและความซบซอนของขอมลทเกยวของ และอนๆ ตว

แบบพาราเมตรกจะประมาณการไดนาเชอถอเมอสารสนเทศในอดตทถก

นามาใชสรางตวแบบถกตอง



ตวแบบพาราเมตรกทนยมใชคอ ตวแบบโคโคโม (Constructive Cost Model

(COCOMO)) เปนการประมาณการคาใชจายการพฒนาซอฟตแวรโดย

พจารณาจากพารามเตอร เชน จานวนบรรทดของโปรแกรม หรอจานวน

ฟงกชนพอยท (function point) ตวแบบนพฒนาโดย แบรร โบแอม (Barry

Boehm) สวนฟงกชนพอยทคอ การประเมนฟงกชนของระบบงานทอสระจาก

เทคโนโลย เชน จานวนขอมลนาเขา (input) และจานวนขอมลสงออก

(output) จานวนแฟมขอมลทถกบารงรกษา และใชรวมกบระบบอน เปนตน

จานวนฟงกชนสามารถแปลงเปนจานวนบรรทดของโปรแกรมไดโดยการพจารณาจากตารางเปรยบเทยบ สวน COCOMO เปนตวแบบทพฒนาขนมา

ใหม ทใหเราประมาณการคาใชจาย ความพยายามในการปฏบตงาน (effort)

และระยะเวลาสาหรบโครงการ ตวแบบพาราเมตรกจงชวยประมาณการ

คาใชจาย โดยไมตองมขอจากดในเรองความสามารถในการตดสนใจของคน

วธการประมาณการดวยพารามเตอรจะอธบายพอสงเขปในหวขอถดไป

• เครองมอทเปนคอมพวเตอร เชน สเปรดชค และซอฟตแวรบรหารโครงการ

สามารถทาการประมาณการคาใชจายตางๆ เครองมอนถาใชอยางเหมาะสม

สามารถชวยปรบปรงความถกตองของการประมาณการ นอกจากนยงม

เครองมอทมความสามารถสงเพอชวยการประมาณการ

6.3.2 การประมาณการขนาดของซอฟตแวรดวยฟงกชนพอยท

ฟงกชนพอยทเปนวธการวดขนาดของซอฟตแวรทเสนอโดย เอลบรซ (Albrecth) โดย

พจารณาจากลกษณะทางฟงกชนงานของระบบงาน ผจดการโครงการ/นกวเคราะหระบบจะตองทาการ

นบคาของพารามเตอรทงหมด 5 พารามเตอรคอ จานวนขอมลทนาเขาจากภายนอก (external input

(EI)) จานวนขอมลทสงออกไปภายนอก (external output (EO)) จานวนการสอบถามจากภายนอก

(external inquiry (EQ)) จานวนแฟมขอมลภายในเชงตรรกะ (internal-logical file (ILF)) และจานวน

แฟมขอมลเชอมประสานกบภายนอก (external interface file (EIF)) ดงแสดงในรปท 6.1 แตละ

พารามเตอรจะมนาหนกแตกตางกนขนอยกบความซบซอน หรอความงายของแตละพารามเตอร

นาหนกและวธการคานวณดงรปท 6.2



รปท 6.1 การวเคราะหฟงกชนพอยท (Marchewka, 2006)

รปท 6.2 แสดงพารามเตอรและนาหนกทใชในการคานวณขนาดของซอฟตแวร

การคานวณหาขนาดของซอฟตแวรของะระบบมขนตอนดงน • กาหนดขอบเขตของระบบงาน

• นบจานวนพารามเตอร 5 ประเภท

• กาหนดระดบความซบซอน (งาย, ปานกลาง, ซบซอน) ของฟงกชนแตละตว

• คานวณหาปจจยปรบความซบซอนเพอใชในการปรบจานวนฟงกชน ปจจยปรบ

ความซบซอนม ทงหมด 14 ตว

• คานวณฟงกชนพอยท



กาหนดขอบเขตของระบบงาน

• ถาระบบงานนนมการวางแผนทจะพฒนาเปนหลายระยะ (มมากกวา 1 โครงการ)

ใหประมาณการแยกแตละโครงการออกจากกน ดงนน แตละโครงการใหนบจานวน

พารามเตอรตางๆ อสระจากกน

• ถาเปนระบบงานเดยวแตมขนาดใหญ เปนโครงการเดยว แตโครงการไดแบง

ระบบงานใหญใหเปนระบบงานยอยเพอลดความซบซอนดงรปท 6.3 การแบง

ระบบงานนเปนการแบงขอบเขตใดๆ ภายในโครงการเพอใชในการนบจานวน

ฟงกชนพอยทเทานน ดงนน ขอมลนาเขาจากภายนอกและขอมลสงออกไปภายนอก

ระหวางระบบงานยอยนจะไมถกนบ เชนเดยวกน เราไมนบแฟมขอมลทเชอม

ประสานระหวางระบบงานยอย สวนแฟมขอมลภายในเชงตรรกะใหนบทระบบงาน

ยอยทเปนระบบงานบารงรกษาขอมลนน

S2S1

S3 S4

รปท 6.3 แสดงการแบงระบบงาน

จากรปท 6.3 ระบบงาน S เปนระบบงานทใหญ แบงออกเปน 4 ระบบงานยอย (S1,

S2, S3 และ S4) ถามการสงขอมลเขา-ออกระหวางระบบงานยอย หรอมการใช

แฟมขอมลภายในรวมกน หรอมการสงขอความระหวางระบบงานยอย พารามเตอร

เหลานจะไมถกนบ ดงตวอยางทแสดงในรปท 6.4 ในรปน ระบบงานยอย S1 จะนบ

เฉพาะ A0 และ D1 เทานน สวนระบบงานยอย S2 ไมมพารามเตอรใดทถกนบ

ดงนนขนาดของระบบงานยอย S2 เปน 0 เมอหาขนาดของระบบงานยอยทง

หมดแลว จงนาคาทไดมารวมกนเปนขนาดของระบบงานทงหมด



รปท 6.4 การนบพารามเตอรกรณโครงการเดยวประกอบดวยระบบงานยอย

การนบพารามเตอร

ดงทไดกลาวมาแลวขางตนวาพารามเตอรทใชสาหรบหาขนาดของระบบงานม 5

พารามเตอร แตละตวมความหมายและวธการนบทแตกตางกนดงน

• ขอมลนาเขาจากภายนอก (EI) EI หมายถง ขอมลทมาจากระบบงานภายนอก หรอจากผใช และขาม

ขอบเขตของระบบงานจากภายนอกเขามาภายใน เพอบารงรกษาแฟมขอมลภายในเชงตรรกะ ดงนน

ขอมลจากภายนอกจะถกนามาเพม หรอลบออก หรอปรบปรงในแฟมขอมลภายในระบบงาน ตวอยาง

ของ EI เชน จอภาพทใหผใชบนทกขอมลโดยใชแปมพมพหรอเมาส หรอขอมลสถานะการเงนของลกคา

ทสงจากระบบบญชลกหนมายงระบบงานขายและปรบปรงแฟมขอมลลกคาทอยในระบบงานขาย การ

นบจานวน EI ตองนบขอมลนาเขาจากภายนอกทไมซา ถารปแบบจอภาพรบขอมลตางกน (ขอมลท

นาเขาแตกตางกน) หรอตรรกะการประมวลผลตางกน ใหถอวาขอมลนาเขานนไมซากน

การจดกลมความซบซอนของ EI นน กลมผใชฟงกชนพอยทนานาชาต

(International Function Points User Group (IFPUG) ไดกาหนดใหพจารณาจากจานวนชนดสวนยอย

ขอมล (data element types (DET)) หรอจานวนฟลด และจานวนแฟมขอมลทถกอางอง (file types

referenced (FTR)) หลงจากนน จงกาหนดระดบความซบซอนโดยใชตารางท 6.1

การพจารณา DET ของขอมลนาเขาจากภายนอก

ไมใชฟลดทเกดซาๆ กน (repeated field)

นบจานวนขอมลทผใชบนทกเขามาในระบบงานในมมมองของ

ผใช แทนทจะนบจานวนฟลดทจดเกบในแฟมขอมล เชน ขอมลท

อย ซงในตารางขอมลอาจเกบแยกเปนหลายฟลด แตในแงของ

ผใชแลวขอมลทอยคอ ขอมลเพยง 1 ตวเทานน



ขอมลทเขาสระบบงานอาจเขามาดวยวธการทแตกตางกน เพอ

กระตนการประมวลผลแบบเดยวกน ใหนบขอมลทเขามาเหลานน

เพยง 1 ตวเทานน

การพจารณาแฟมขอมลทถกอางองของขอมลนาเขา

นบแฟมขอมลภายในเชงตรรกะทไดรบการบารงรกษาโดยขอมลท

เขามาจากภายนอก (EI)

นบแฟมขอมลภายในเชงตรรกะหรอแฟมขอมลเชอมประสานกบ

ภายนอกทถกอานระหวางการประมวลผลขอมลนาเขาจาก

ภายนอก

ในกรณทแฟมขอมลภายในเชงตรรกะนนเปนแฟมทถกอานและ

ถกเขยนดวยขอมลนาเขา ใหนบเพยง 1 แฟมเทานน

ตารางท 6.1 ความซบซอนของขอมลนาเขา (EI)

จานวนขอมลทเขาถง (DET) จานวนแฟมขอมลทถกอางอง (FTR) < 5 5-15 > 15

0 or 1 ตา ตา ปานกลาง

2 ตา ปานกลาง สง

> 2 ปานกลาง สง สง

• ขอมลสงออกไปภายนอก (EO) EO คอ ขอมลทสงออกนอกขอบเขตของระบบงาน เชน รายงาน ขอความ

ยนยน ผลรวมทไดจากการคานวณ กราฟ หรอแผนภม เปนตน ขอมลสงออกนอาจถกสงไปยงจอภาพ

เครองพมพ หรอระบบงานอน การนบจานวน EO ตองไมนบซา การพจารณาวา EO ซาหรอไมนน เราจะ

พจารณาจากรปแบบและตรรกะการประมวลผลวาแตกตางกนหรอไม เชน ถามรายงานยอดขายสนคา

จาแนกตามชองทางการจาหนายตามเดอน หรอสาขา หรอผขายสนคา ถาฟลดของรายงานเหมอนเดม

(ถงแมวาจะแสดงในรปแบบทแตกตางจากเดม) รวมทง ผลรวมตามสดมภและการคานวณไมตางกน เรา

จะนบ 1 EO แตถาผลรวมมวธการรวมทแตกตาง และการคานวณไมซากนในแตละแบบ เราจะนบ EO

นนวาเปน EO ใหม

การจดกลมความซบซอนของ EO นน IFPUG ไดเสนอการจดกลมความ

ซบซอนของ EO โดยพจารณาจากจานวนขอมล (DET) และจานวนแฟมขอมลทถกอางอง (FTR)

หลงจากนนจงกาหนดระดบความซบซอนโดยใชตารางท 6.2 การพจารณา DET และ FTR มดงน



การพจารณา DET ของขอมลสงออก

ไมนบฟลดทเกดซาๆ กน

ในกรณทเปนขอความทตอบกลบไปนอกระบบงานเพอแสดง

ขอผดพลาดทเกดขนระหวางการประมวลผล หรอยนยนวาการ

ประมวลผลเสรจสมบรณ ซงขอความอาจมมากกวา 1 จด ใหนบรวม

ทงหมดเปนขอมล 1 ตว

ไมนบตวแปรทนบจานวนหนาของรายงาน หรอตาแหนงของขอมล

หรอคาสงการเปลยนหนา หรอวนท/เวลา ทสรางโดยระบบ

ไมนบชอรายงาน เลขทจอภาพ ชอสดมภ

ไมนบฟลดในแฟมขอมลภายในเชงตรรกะทถกบารงรกษาระหวาง

การประมวลผลผลลพธภายนอก ถาฟลดเหลานนไมสงออกไปนอก

ขอบเขตระบบงาน

นบขอมลทเปนขอความเปน 1 DET โดยทขอความนนอาจ

ประกอบดวย คาเดยว ประโยคเดยว ยอหนาเดยวหรอหลายยอหนา

การพจาณาแฟมขอมลทถกอางองของขอมลสงออกไปภายนอกนน ใช

หลกการเดยวกบแฟมขอมลทถกอางองของขอมลนาเขา

ตารางท 6.2 ความซบซอนของขอมลสงออกภายนอก (EO)

จานวนขอมล (DET) ทเขาถง จานวนแฟมขอมลทอางอง (FTR) < 6 6-19 > 19

0 or 1 ตา ตา ปานกลาง

2 or 3 ตา ปานกลาง สง


• แฟมขอมลภายในเชงตรรกะ (ILF) ILF คอ แฟมขอมลภายในเชงตรรกะทเกบขอมลทอยภายในระบบงาน

แฟมขอมลนถกบารงรกษาโดยระบบงานทกาลงพจารณา เชน แฟมใบสงซอ แฟมสนคา สาหรบ

ระบบงานขายเปนตน แฟมขอมลนอาจประกอบดวยระเบยนหลายประเภท เชน แฟมขอมลใบสงซอ

สนคาจะประกอบดวยขอมลใบสงซอสวนหว และขอมลรายละเอยดการสงซอ



• แฟมขอมลเชอมประสานกบภายนอก (EIF) EIF คอ แฟมขอมลทใชรวมกนกบระบบงานอน แฟมขอมลนถกบารงรกษา

โดยระบบงานภายนอก เชน แฟมขอมลการชาระเงนของลกคาทระบบงานขายเรยกใช แตระบบงาน

บญชลกหนเปนระบบทบารงรกษาแฟมขอมลการชาระเงนเปนตน

IFPUG ไดเสนอการจดกลมความซบซอนของแฟมขอมลภายในเชงตรรกะ

และแฟมขอมลเชอมประสาน โดยพจารณาจากจานวนชนดสวนยอยขอมล (DET) และจานวนประเภท

ระเบยน (record element types (RET)) ในแฟมขอมลภายในเชงตรรกะ หรอแฟมขอมลเชอมประสาน

กบภายนอก หลงจากนนจงกาหนดระดบความซบซอนโดยใชตารางท 6.3

การพจารณาขอมล (DET)

ขอมลหรอแอตทรบวตทถกบารงรกษาโดยทแอตทรบวตนนตองไมซา

กน หรอเปนแอตทรบวตเรยกออกมาจาก ILF หรอ EIF ขอมลเหลาน

เปนขอมลทผใชเขาใจ เชน เลขทเชค จานวนเงน วนท ผจายเงน

เลขทบญช ทถกบารงรกษาในแฟมขอมลรายการบญชเชค ใหนบ

ขอมลแตละตว

ถามระบบงาน 2 ระบบหรอมากกวา ทาการบารงรกษา หรออางอง

ขอมลใน ILF หรอ EIF เหมอนกน แตฟลดตางกน ใหนบเฉพาะฟลดท

ใชในแตละระบบงานเพอกาหนดขนาดของ ILF หรอ EIF

การพจารณาประเภทระเบยน (RET)

ประเภทระเบยน (RET) คอ กลมยอยของขอมลทผใชสามารถเขาใจ

ได ซงเกบอยใน ILF หรอ EIF กลมยอยของขอมลนจะปรากฎเปน

เอนทตยอยในผง E-R ทเรยกวาความสมพนธแบบพอ-ลก เชน ใน

แฟมขอมลพนกงาน ผใชเขาใจวาขอมลทวไปของพนกงานจดเกบใน

แฟมน ถามขอมลการขนเงนเดอนและขอมลชวโมงการทางานเปน

ขอมลสวนหนงของขอมลพนกงาน และขอมลดงกลาวเปนเอนทต

ยอยของเอนทตพนกงาน เราจงนบวาแฟมขอมลพนกงานม 2 RET

ถาไมมกลมยอย ใหนบ ILF หรอ EIF เปน 1 RET



ตารางท 6.3 ระดบความซบซอนของแฟมขอมล จานวนขอมล (DET) จานวนรายการ (RET)

< 20 20-50 > 50

1 ตา ตา ปานกลาง

2-5 ตา ปานกลาง สง


• การสอบถามจากภายนอก (EQ) EQ ประกอบดวยขอมลนาเขาจากภายนอกและขอมลสงออกไปภายนอก

ขอมลนาเขาจากภายนอกถกสงเขาสระบบงานเพอดงขอมลจาก ILF หรอ EIF แลวแสดงผลลพธทนท ไม

มสตรทางคณตศาสตร หรอคานวณ และไมสรางขอมลโดยการคานวณ (derived data) นอกจากน ILF

ตองไมถกบารงรกษาระหวางประมวลผล สาหรบการนบจานวน EQ ใหนบขอมลนาเขาและขอมลนา

ออกรวมกนเปน 1 EQ

สวนการจดระดบความซบซอนของ EQ ใหแบงการพจารณาเปน 2 สวนคอ

สวนขอมลนาเขาจากภายนอกจะพจารณาระดบความซบซอนตามหลกเกณฑของ EI สวนทเปนขอมล

สงออกภายนอกระบบจะพจารณาระดบความซบซอนตามหลกเกณฑของ EO สาหรบการพจารณา

ระดบความซบซอนของ EQ นนๆ เราจะตองนาระดบทไดจากทง 2 สวนมาพจารณารวมกนแลวเลอก

ระดบความซบซอนทสงทสด เชน ถาระดบความซบซอนของขอมลนาเขาจากภายนอกมคาปานกลาง

และระดบความซบซอนของขอมลสงออกไปภายนอกมคาเปนซบซอน เราจะจดวา EQ นนมคาระดบ

ความซบซอนสง

กาหนดคาของปจจยปรบฟงกชนพอยท

การคานวณหาขนาดของซอฟตแวรโดยการพจารณาจากฟงกชนงานทผใชจะไดรบหรอ

ใชงานยงไมเพยงพอในการกาหนดขนาดของซอฟตแวรทแทจรง ดงนน ผจดการโครงการตองพจารณา

ประเดนคณลกษณะโดยทวไปของระบบวามความซบซอนมากนอยแคไหน คณลกษณะทใชในการ

พจารณามทงหมด 14 ตว ขนตอนการคานวณหาคาของปจจยความซบซอนม 3 ขนตอนดงน

• ประมาณการระดบอทธพลของแตละปจจย (14 ปจจย) ทมตอระบบ

• รวมคาระดบอทธพลทได (14

1i

i

F=∑ ) และนามาคานวณคาปจจยปรบคาฟงกชน

พอยท (value adjustment factor (VAF)) ตามสตรดงน



VAF = 0.65 + (0.0114

1i

i

F=∑ )

• คณ VAF กบ จานวนฟงกชนพอยททไดคานวณไว

ปจจยปรบความซบซอน (VAF)

ปจจยปรบความซบซอนม 14 ตว แตละตวจะมคาตงแต 0 ถง 5 โดยท

0 หมายถง ไมปรากฎ หรอ ไมมอทธพล

1 หมายถง มอทธพลนอย

2 หมายถง มอทธพลพอประมาณ

3 หมายถง มอทธพลปานกลาง

4 หมายถง มอทธพลอยางมนยสาคญ

5 หมายถง มอทธพลอยางมาก

ตอไปนคอ ปจจยและความหมายของปจจยทง 14 ตว

1. การสอสารขอมล (data communication) หมายถง ระดบทระบบงานสอสาร

โดยตรงกบหนวยประมวลผล ขอมลทใชในระบบงานถกสงและรบผานสงอานวย

ความสะดวกดานการสอสาร (communication facilities) เครองปลายทางทตอ

เขาหนวยควบคม (control unit) จดวาเปนการใชสงอานวยความสะดวกดานการ

สอสาร รวมทงโปรโตคอลทใชในการสงผานหรอแลกเปลยนขอมลระหวางระบบ

หรออปกรณ

2. การประมวลผลขอมลแบบกระจาย (distributed data processing) หมายถง

ระดบทระบบงานสงขอมลระหวางสวนประกอบ (component) ของระบบงาน

3. สมรรถนะ (performance) หมายถง ระดบเวลาทสนองตอบ (response time)

และปรมาณงาน (throughput) มอทธพลตอการพฒนาระบบงาน ไมวาจะเปนการ

ออกแบบ การพฒนา การตดตง และการสนบสนน

4. คอนฟกรเรชนถกใชอยางมาก (heavily used configuration) หมายถง ระดบการ

จากดการใชทรพยากรคอมพวเตอรมอทธพลตอการพฒนาระบบงาน เชน ผใช

ตองการใหระบบงานทางานบนอปกรณทมอยและอปกรณนนอาจถกใชอยางมาก

5. อตราธรกรรม (transaction rate) หมายถง ระดบทอตราธรกรรมทางธรกจม

อทธพลตอการพฒนาระบบงาน อตราธรกรรมสงจะมอทธพลตอการออกแบบ การ

ตดตงและการสนบสนนระบบงาน



6. การนาเขาขอมลออนไลน (online data entry) หมายถง ระดบทขอมลถกนาเขา

ผานธรกรรมแบบเชงโตตอบ (interactive transaction)

7. ประสทธภาพผใช (end user efficiency) หมายถง ระดบการคานงถงปจจยดาน

มนษย (human factor) และความงายการใชงานของผใช

8. การปรบปรงแบบออนไลน (online update) หมายถง ระดบท ILF ถกปรบปรงแบบ

ออนไลน

9. การประมวลผลซบซอน (complex processing) ระดบทตรรกะการประมวลผลม

อทธพลตอการพฒนาระบบงาน

10. ความสามารถนากลบมาใชใหม (reusability) หมายถง ระดบทโปรแกรมใน

ระบบงานไดรบการออกแบบ พฒนาและสนบสนนเพอใหสามารถนากลบมาใชได

อก

11. ความงายในการตดตง (installation ease) หมายถง ระดบความยากงายในการ

แปลงผน (conversion) และตดตง

12. ความงายเชงปฏบตงาน (operational ease) หมายถง ระดบทระบบงานใหความ

เอาใจใสตอลกษณะเชงปฏบตงาน เชน กระบวนการเรมงานเครอง (start-up) การ

สารอง การกคน (recovery) ระบบงานควรลดความตองการการกระทาดวยมอให

นอยทสด เชน การใสเทป การยกกระดาษ

13. สถานทตดตงหลายท (multiple sites) หมายถง ระดบทระบบงานถกพฒนา

สาหรบตดตงหลายแหง หรอสาหรบองคกรผใชหลายแหง

14. การเปลยนแปลงทาไดคลอง (facilitate change) หมายถง ระดบทระบบงานถก

พฒนาใหงายแกการปรบปรงแกไขตรรกะการประมวลผล หรอโครงสรางขอมล

การเปลยนจากฟงกชนพอยทเปนจานวนบรรทดของโปรแกรม

เมอทราบจานวนฟงกชนพอยทแลว เราสามารถเปลยนเปนจานวนบรรทดของ

โปรแกรม (lines of code (LOC)) ได ซงจานวน LOC ทไดขนอยกบภาษาทเลอกใชในการเขยน

โปรแกรม ตารางท 6.4 คอ ตารางเทยบคาระหวางฟงกชนพอยท (FP) และ LOC



ตารางท 6.4 ตารางเทยบคาระหวางฟงกชนพอยทและ LOC (Pressman, 2005) ภาษาการโปรแกรม LOC/FP (เฉลย) ภาษาการโปรแกรม LOC/FP (เฉลย) Access 35 Java 63

Ada 154 JavaScripty 58

APS 86 JCL 91

ASP 69 62 Lotus Notes 21

Assembler 337 Oracle 30

C 162 PeopleSoft 33

C++ 66 Perl 60

Clipper 38 PL/1 78

COBOL 77 Powerbuilder 32

Dbase IV 52 RPGII/III 61

Excel47 46 SAS 40

Focus 43 Smalltalk 26

FORTRAN 105 SQL 40

FoxPro 32 VBScript36 34

Informix 42 Visual Basic 47

ตวอยางการนบพารามเตอร

จากรปท 6.5 เปนผงการไหลของขอมลระบบงานพนกงานทแบงออกเปนระบบงานยอย

4 ระบบคอ ระบบบารงรกษาขอมลพนกงาน (employee maintenance) ระบบมอบหมายงาน (job

assignment) ระบบบารงรกษางาน (job maintenance) และระบบการออกรายงานสถานททางานของ

พนกงาน (location reporting) ผลการนบพารามเตอรแสดงในตารางท 6.5 สวนการพจารณา

พารามเตอรตางๆ และคาสมมตความซบซอนมดงน

• ขอมลนาเขาจากภายนอก (EI)

new-employee: ปานกลาง (2 FTR: employee, location; 10 DET)

delete-employee: งาย (2 FTR: employee, job-assignment; 3 DET)

modify-info: ปานกลาง (2 FTR: employee, location; 10 DET)

assign-emp-job : ปานกลาง (3 FTR: employee, job, job-assignment;

6 DET)

transfer-emp-job : ปานกลาง (3 FTR: employee, job, job-

assignment; 6 DET)



evaluate-emp-job : งาย (1 FTR: job-assignment; 6 DET)

delete-assignment-job : งาย (1 FTR: job-assignment; 4 DET)

newjob : งาย (1 FTR: job, 6 DET)

delete-job: งาย (2 FTR: job, job-assignment; 3 DET)

mod-des: งาย (1 FTR: job, 6 DET)

รปท 6.5 ผงการไหลของขอมลระบบงานพนกงาน

• ขอมลสงออกไปภายนอก (EO)

employee-report : ปานกลาง (2 RET: employee, location; DET: 6-

19)



job-assignment-report : ปานกลาง (3 RET: employee, job-

assignment, job; DET: 6-19)

job-report : งาย (1 RET; DET: 3)

locat-report : ปานกลาง (2 RET: location, employee; DET: 6)

• แฟมขอมลภายในเชงตรรกะ (ILF)

employee ประกอบดวย 2 RET และ 8 DET (ไมนบเปน RET เพราะม

กลมขอมลยอย) จดเปนระดบงาย

o employee_name

o social_security_number

o number_dependents

o type_code (salaried or hourly)

o location_name (FK)

o salaried_employee (นบ RET 1)

• supervisory_level

o hourly_employee (นบ RET 2)

• standard_hourly_rate

• collective_bargaining_unit_number

job-assignment ประกอบดวย 1 RET และ 5 DET จดเปนระดบงาย

o effective_date

o salary

o performance_rating

o job_number (FK)

o employee_SSN (FK)

job ประกอบดวย 1 RET และ 4 DET จดเปนระดบงาย

o job_name

o job_number

o job_description

o pay_grade

• แฟมขอมลประสานกบภายนอก (EIF)

Location ประกอบดวย 1 RET และ 3 DET จดเปนระดบงาย



o location_name

o address

o interoffice_code

• การสอบถามจากภายนอก (EQ)

employee-inquiry และ e-Q-response: งาย (1 RET; 10 DET รวม

ขอความแสดงขอผดพลาด และ command key)

job-assign-inquiry และ ja-Q-response: งาย (1 RET; 7 DET รวม

ขอความแสดงขอผดพลาด และ command key)

job-inquiry และ j-Q-response: งาย (1 RET; 6 DET รวมขอความแสดง

ขอผดพลาด และ command key)

locat-inquiry และ l-Q-response : งาย (1 RET; 5 DET รวมขอความ

แสดงขอผดพลาด และ command key)

ตารางท 6.5 ผลการนบพารามเตอรของตวอยางในรปท 6.5

เมอคานวณหาคาของฟงกชนพอยทแลว เราจงหาคาของปจจยปรบความซบซอน

(VAF) ทง 14 ตว ซงสมมตมคาดงตารางท 6.6



ตารางท 6.6 คาของปจจย 14 ตว คณลกษณะของระบบงาน ระดบอทธพล

การสอสารขอมล (data communication) 3

การกระจายการประมวลผล (distributed data processing) 2

ประสทธภาพ (performance) 4

คอนฟกกรเรชนถกใชอยางมาก (heavily used configuration) 3

อตราธรกรรม (transaction rate) 3

การนาเขาขอมลออนไลน (online data entry) 4

ประสทธภาพผใช (end user efficiency) 4

การปรบปรงออนไลน (online update) 3

การประมวลผลซบซอน (complex processing) 3

ความสามารถนากลบมาใชใหม (reusability) 2

ความงายในการตดตง (installation ease) 3

ความงายเชงปฏบตงาน (operational ease) 3

สถานทตดตงหลายท (multiple sites) 1

การเปลยนแปลงทาไดคลอง (facilitate change) 2

ผลรวม 40

จากนนจงคานวณหาคาปจจยปรบคาฟงกชนพอยท (VAF)) ตามสตรดงน

VAF = 0.65 + (0.0114

1i

iF

=∑ )

= 0.65 + (0.01 X 40)

= 1.05

ดงนน จานวนฟงกชนพอยทของระบบพนกงานทไดหลงจากพจารณาคณลกษณะ

ทวไปของระบบคอ 91 X 1.05 = 95.55

เมอเราทราบขนาดของซอฟตแวรทเราจะพฒนาแลว เราสามารถคาณวนคาใชจายใน

สวนนไดโดยการประมาณการจากขอมลเดมทมอย เชน สมมตวา 1 ฟงกชนพอยท มคาใชจายเฉลย

10,000 บาท ดงนน 95.55 ฟงกชนพอยทจงคดเปนคาใชจายเทากบ 955,500 บาท

โดยปกต การหาคาใชจายเฉลยของการพฒนาซอฟตแวร เราตองพจารณาจาก

โครงการทพฒนาซอฟตแวรทมคณลกษณะใกลเคยงกน คาประมาณการควรใชวธการตวเลขสามตว

(three-point estimate) เชนเดยวกบทกลาวในเรองการบรหารเวลาโครงการ เพอลดความเสยงในการ

ประมาณการผดพลาด



6.3.3 การประมาณการแรงงานดวยวธโคโคโม (COCOMO) COCOMO มชอเตมคอ COnstruction COst MOdel พฒนาโดย โบแอม (ค.ศ. 1981)

ซงเรยกวา COCOMO81 หรอ COCOMOI โดยมวตถประสงค เพอประมาณการแรงงานและเวลาทตอง

ใชในการพฒนาซอฟตแวร ตอมาปค.ศ. 2000 โบแอม ไดพฒนาปรบปรงตวแบบ COCOMO ใหมให

สอดคลองกบวธการพฒนาซอฟตแวรทเปลยนไปจากเดมอยางมากมาย ตวแบบใหมนจงเรยกวา

COCOMO2000 หรอ COCOMOII

6.3.3.1 COCOMOI

COCOMOI เปนตวแบบทประมาณการแรงงาน (effort) และระยะเวลาทใช

จานวนบรรทดของโปรแกรม (LOC) ประกอบดวยตวแบบ 3 แบบ สาหรบในทนจะอธบายเพยงแค 2 ตว

แบบแรกเทานน

• ตวแบบระดบพนฐาน (basic model) ประมาณการแรงงานโดยไมมตว

ปรบคา

• ตวระดบแบบกลาง (intermediate model) ตวแบบทมการพฒนาจากตว

แบบระดบพนฐาน แตมความละเอยดมากขน โดยมการปรบคาทไดจาก

ตวแบบแรกดวยตวขบเคลอนคาใชจาย (cost driver)

• ตวแบบระดบสง (advanced model) มการประมาณการแบบเดยวกบ

ตวแบบระดบกลาง แตการคานวณแรงงานและการประเมนตวขบเคลอน

คาใชจายจะทาในแตละเฟสของการพฒนาระบบงาน

ขนตอนการประมาณการ

1. จดประเภทของระบบงานทกาลงพจารณา ซงม 3 ประเภท ตอไปน

• ประเภทออกานก (organic mode)

ทมงานทพฒนามขนาดเลก

ระบบงานมขนาดเลก ประมาณไมเกน 50 KLOC

พฒนาภายในสภาวะแวดลอมภายในองคการ (in-house

environment)

ทมงานมความคนเคย หรอมประสบการณกบระบบงานทจะ

พฒนา

สามารถตอรอง ขอปรบเปลยนรายละเอยดของซอฟตแวรได



ระบบงานพฒนาอยบนสภาวะแวดลอมทคงท (stable

environment)

อลกอรทมของการประมวลผลไมมความซบซอน

ระยะเวลาในการพฒนาไมเปนตวกดดนตอผพฒนามากนก

• ประเภทเซมดเทช (semi-detached mode)

คนในทมมทงคนทมและไมมประสบการณในระบบงานทกาลง

พฒนา

คนในทมทกคนมประสบการณในระบบงานทเกยวของปานกลาง

มแรงกดดนจากระยะเวลาของโครงการบาง

ระบบงานมขนาดปานกลาง ประมาณไมเกน 300 KLOC

อลกอรทมของการประมวลผลมความซบซอนพอประมาณ

• ประเภทเอมเบนเดด (embedded mode)

ทมงานไมมความคนเคย หรอไมมประสบการณกบระบบงานทจะ

พฒนา

ขอกาหนดของระบบงานทพฒนาไมสามารถเปลยนแปลงได อน

เนองมาจากขอจากดตางๆ

ตองพฒนาระบบงานททางานรวมกบอปกรณเฉพาะ หรอระบบ

พฒนาขนโดยผกกบกฎ ระเบยบ หรอขนตอนการดาเนนงานอยาง

เครงครด

ตองพฒนาระบบงานภายในเวลาทกาหนด

อลกอรทมของการประมวลผลมความซบซอน

ตองทดสอบความถกตองอยางมาก

2. คานวณหาแรงงานปกตและระยะเวลาการพฒนาระบบงาน โดยมสตร

การคานวณของแตละตวแบบดงน

• ตวแบบระดบพนฐาน

แรงงาน (คน-เดอน) = a x KLOCb

ระยะเวลาการพฒนา = c x แรงงานd

โดยท a, b, c, d มคาดงตารางท 6.7



ตารางท 6.7 คาพารามเตอรสาหรบตวแบบระดบพนฐาน ประเภทระบบงาน a b c d

ออกานก 2.4 1.05 2.5 0.38

เซมดเทช 3.0 1.12 2.5 0.35

เอมเบนเดด 3.6 1.20 2.5 0.32

ตวอยาง : สมมตวาระบบงานมขนาด 33.3 KLOC และ ระบบงานเปนแบบเซ-

มดเทช จะคานวณแรงงาน ระยะเวลา และจานวนคนไดดงน

แรงงาน (คน-เดอน) = 3.0 x KLOC1.12

= 3.0 x 33.31.12

= 152 คน-เดอน

ระยะเวลา = 2.5 x1520.35

= 14.5 เดอน

จานวนคน = 152 / 14.5

= 11 คน

• ตวระดบแบบกลาง

แรงงาน (คน-เดอน) = a x KLOCb x ตวขบเคลอนคาใชจาย

ระยะเวลา = c x แรงงานd

โดยท a, b, c, d มคาดงตารางท 6.8

ตารางท 6.8 คาพารามเตอรสาหรบตวแบบระดบกลาง ประเภทระบบงาน a b c d ออกานก 3.2 1.05 2.5 0.38

เซมดเทช 3.0 1.12 2.5 0.35

เอมเบนเดด 2.8 1.20 2.5 0.32

3. คานวณหาปจจยปรบแรงงาน (effort adjustment factor) ถาการคานวณหาแรงงานโดยใชตวแบบระดบกลาง ผจดการโครงการจะตอง

ปรบคาของแรงงานปกตทคานวณไดจากขอ 2 ดวยปจจยปรบแรงงาน ซงได

จากตวขบเคลอนคาใชจาย (cost driver) ทม 15 ตว แบงเปน 4 กลม ดง

ตารางท 6.9



ตารางท 6.9 ตวขบเคลอนคาใชจาย

คณลกษณะดาน

ระบบงาน (product

attributes)


คอมพวเตอร (computer

attributes

คณลกษณะดานบคคล

(personnel attributes)


โครงการ (project

attributes)

ความตองการดานความ

เชอถอของระบบงาน

(reliability requirement)

ขอจากดดานเวลาการ

ประมวลผล (execution

time constraints)

ความสามารถนกวเคราะห

ระบบ (analyst

capability)

การเขยนโปรแกรมแบบ

ทนสมย (modern

programming practices)

ขนาดของฐานขอมล

(database size)

ขอจากดดานพนทเกบ

ขอมล (storage

constraints)

ประสบการณกบเครองจกร

เสมอน (virtual machine

experience)

เครองมอในการพฒนา

ซอฟตแวร (software

tools)

ความซบซอนของ

ระบบงาน (product

complexity)

เครองจกรทใชกบ

ระบบงานเปลยนแปลงงาย

(virtual machine

volatility)

ความสามารถของ

โปรแกรมเมอร

(programmer capability)

ระยะเวลาทตองการใชใน

การพฒนาระบบงาน

(required development

schedule)

เวลาทสงงานเขา

ประมวลผลจนกระทงไดผล

ลพธ (computer

turnaround time)

ประสบการณดานภาษา

การโปรแกรมทจะใชในการ

พฒนาซอฟตแวร

(programming language

experience)

ประสบการณในระบบงาน

ทจะพฒนา (application

experience)

ตวขบเคลอนคาใชจายแตละตวจะมอตราแตกตางกนตงแตตามาก (very

low) จนกระทง สงเปนพเศษ (extra high) ซงแตละระดบจะมคาแตกตางกน

ดงแสดงในตารางท 6.10 ผจดการโครงการจะตองระบใหไดวาตวขบเคลอน

คาใชจายแตละตวมคาเทาไร แลวจงนาคาของตวขบเคลอนคาใชจายทกตว

มาคณกน จากนนจงนาผลคณของตวขบเคลอนคาใชจายทงหมดไปคณกบ

แรงงานปกตทไดจากขอ 2 ตารางท 6.11 และ 6.12 จะชวยใหผจดการ

โครงการสามารถกาหนดระดบของตวขบเคลอนคาใชจายแตละตว เชน

ความเชอถอของระบบงาน (RELY) จะไดระดบสงมาก (1.40) ถาระบบงาน

นนมผลกระทบตอชวตมนษย หรอสถานภาพการเงนขององคการอยางรนแรง



แตถาระบบงานลมเหลวแลวมผลเพยงแคทาใหเกดความไมสะดวกในการ

ทางานเทานน คาระดบของ RELY ในกรณจะตามาก (0.75)

สาหรบความซบซอนของระบบงาน (CPLX) นน ผจดการโครงการจะกาหนด

ระดบของตวขบเคลอนคาใชจายไดโดยพจารณาจากตารางท 6.12 ถา

ระบบงานมการคานวณทมสตรการคานวณทางคณตศาสตรหรอสถตท

ซบซอน คาระดบของ CPLX จะสงมาก (1.30) แตถาเปนการคานวณงายๆ

คาระดบของ CPLX จะตา (0.70) สวนตารางท 6.13 คอ ตวอยางการกาหนด

ระดบและคาของตวขบเคลอนคาใชจาย

ตารางท 6.10 ระดบของตวขบเคลอนคาใชจาย (Boehm 1981)

ระดบ ตวขบเคลอนคาใชจาย ตา

มาก ตา ปกต สง สง

มาก สงเปนพเศษ

คณลกษณะดานระบบงาน (product attributes)

RELY (ความตองการดานความเชอถอของระบบงาน) 0.75 0.88 1.00 1.15 1.40

DATA (ขนาดของฐานขอมล) 0.94 1.00 1.08 1.16

CPLX (ความซบซอนของระบบงาน) 0.70 0.85 1.00 1.15 1.30 1.65

คณลกษณะดานคอมพวเตอร (computer attributes)

TIME (ขอจากดดานเวลาการประมวลผล) 1.00 1.11 1.30 1.66

STOR (ขอจากดดานพนทเกบขอมล) 1.00 1.06 1.21 1.56

VIRT (เครองจกรทใชกบระบบงานเปลยนแปลงงาย) 0.87 1.00 1.15 1.30

TURN (เวลาทสงงานเขาประมวลผลจนกระทงไดผลลพธ) 0.87 1.00 1.07 1.15

คณลกษณะดานบคคล (personnel attributes)

ACAP (ความสามารถนกวเคราะหระบบ) 1.46 1.19 1.00 0.86 0.71

AEXP (ประสบการณในระบบงานทจะพฒนา) 1.29 1.13 1.00 0.91 0.82

PCAP (ความสามารถของโปรแกรมเมอร) 1.42 1.17 1.00 0.86

VEXP (ประสบการณกบเครองจกรเสมอน) 1.21 1.10 1.00 0.90

LEXP (ประสบการณดานภาษาการโปรแกรมทจะใชในการ

พฒนาซอฟตแวร)

1.14 1.07 1.00 0.95

คณลกษณะดานโครงการ (project attributes)

MODP (การเขยนโปรแกรมแบบทนสมย) 1.24 1.10 1.00 0.91 0.82

TOOL (การใชเครองมอในการพฒนาซอฟตแวร) 1.24 1.10 1.00 0.91 0.83

SCED (ระยะเวลาทตองการใชในการพฒนาระบบงาน) 1.23 1.08 1.00 1.04 1.10


การบร

ผศ

หารคาใชจายโครงการ หนา 6-24

.ดร. วราภรณ จรชพพฒนา

ตารางท 6.11: การกาหนดระดบใหกบตวขบเคลอนคาใชจาย (Boehm 1981)



ตารางท 6.12 การกาหนดระดบใหกบความซบซอนของระบบงาน (product complexity) กบประเภทมอดล(Boehm 1981)

ระดบ การดาเนนการควบคม (Control Operations) การดาเนนการคานวณ (Computational

Operations)

การดาเนนการขนกบอปกรณ (Device-

dependent Operations)

การดาเนนการจดการขอมล (Data

Management Operations)

ตามาก คาสงเขยนเรยงลาดบพรอมกบตวดาเนนการ

(operator) ทไมไดซอนในอกกระบวนงานหนง (non-

nested) เพยงเลกนอย: DOs, CASEs,

IFTHENELSEs. เพรดเคตงายๆ

สมการทงาย: เชน A = B+C *(D-E) อาน, เขยนขอความสงดวยรปแบบงาย แถวลาดบ (arrays ) งายๆ ในหนวยความจาหลก

ตา การซอนในของตวกระทาแบบตรงไปตรงมา สวน

ใหญเปนเพรดเคตงายๆ

สมการระดบกลาง, เชน.

D = SQRT (B**2-4, *A*C*)

ไมจาเปนตองมความรความเขาใจคณ

ลกษณะเฉพาะของอปกรณรบเขา/สงออก หรอ

หนวยประมวลผล

จดแฟมขอมลยอยแฟมเดยว ไมมการเปลยน

โครงสรางขอมล ไมมการแกไข ไมมแฟมขอมล

ระหวางกลาง

ปกต โดยสวนใหญการซอนในงายๆ มการควบคมระหวาง

มอดลบาง ตารางการตดสนใจ

ใชรทนทางคณตศาสตรและสถต การดาเนนการ

เมทรกซ/เวคเตอรพนฐาน

การประมวลขอมลรบเขา/สงออก รวมทงการ

เลอกอปกรณ การตรวจสอบสถาน และการ

ประมวลผลขอผดพลาด

ขอมลนาเขาหลายแฟม และมแฟมขอมลสงออก

เพยงแฟมเดยว การเปลยนเชงโครงสรางอยางงาย

การแกไขอยางงาย

สง ตวดาเนนการทซอนในสงพรอมกบเพรดเคตผสม

หลายตว เชน ควและการควบคมแบบเรยงทบซอน

(stack) มการควบคมความสมพนธระหวางมอดล

พอสมควร.

การวเคราะหเชงตวเลขพนฐาน เชน การ

ประมาณคาในชวงหลายตวแปร (multivariate

interpolation), สมการเชงอนพนธสามญ. การ

ตดออก การปดทง

การดาเนนการรบเขาสงออกระดบกายภาพ

(การแปลทอย ทเกบระดบกายภาพ เชน คนหา

อาน) การซอนเหลอมระหวางรบเขา/สงออก

เหมาะทสด

มการเรยกใชรทนยอยทมวตถประสงคเฉพาะ เชน

การปรบโครงสรางขอมลทซบซอนระดบระเบยน

สงมาก การโปรแกรมแบบเรยกซาและการกลบเขาใหม การ

จดการการขดจงหวะทไดจดลาดบตายตว

ยากแตมโครงสราง เชน สมการใกลเคยงกบเมท

รกซเอกฐาน (near-singular matrix), สมการเชง

อนพนธยอย

รทนสาหรบการวนจฉยการขดจงหวะ การบรการ

การพลาง การจดการเสนทางการสอสาร

ทาใหใชไดทวไป แฟมแบบพารามเตอร การสราง

แฟม การประมวลผลคาสง การคนหาทเหมาะสม

สงเปน

พเศษ

การจดตารางเวลาทรพยากรหลายอยางพรอมกบการ

เปลยนลาดบความสาคญอยางพลวต การควบคม

ระดบไมโครโปรแกรม

ยากและไมมโครงสรางเชน การวเคราะหเสยง

รบกวนทแมนยาสง ขอมลสโทแคสตก

การโปรแกรมพงพงเวลาอปกรณ การดาเนนการ

ระดบไมโครโปรแกรม

ผกกนสง โครงสรางเชงสมพธพลวต การจดการ

ขอมลดวยภาษาธรรมชาต


ตารางท 6.13 ตวอยางการกาหนดระดบและคาของตวขบเคลอนคาใชจาย

ตวขบเคลอน

คาใชจาย สถานการณ ระดบ

ตวคณ

แรงงาน

RELY ซอฟตแวรลมเหลวมผลดานการเงนทรนแรง สง 1.15

DATA 20,000 ไบต ตา 0.94

CPLX การประมวลผลการสอสาร สงมาก 1.30

TIME จะใช 70% ของเวลทมให สง 1.11

STOR 45Kจาก 64K (70%) สง 1.06

VIRT ใชไมโครโพเซสเซอรทขายทวไป ปกต 1.00

TURN เฉลย 2 ชวโมง ปกต 1.00

ACAP นกวเคราะหอาวโสทเกง สง 0.86

AEXP 3 ป ปกต 1.00

PCAP โปรแกรมเมอรอาวโสทเกง สง 0.86

VEXP 6 เดอน ตา 1.10

LEXP 12 เดอน ปกต 1.00

MODP เทคนคสวนใหญใชมา 1 ป สง 0.91

TOOL เครองมอระดบมนคอมพวเตอรพนฐาน ตา 1.10

SCED 9 เดอน ปกต 1.00

EAF 1.35

6.3.3.2 COCOMOII

โบแอมไดพจารณาถงการเปลยนแปลงการพฒนาซอฟตแวรหรอระบบงาน

ในปจจบนทมวธการพฒนาทแตกตางไปจากป ค.ศ. 1981 COCOMO81 มสมมตฐานวา ซอฟตแวร

พฒนาตามกระบวนการแบบนาตก และซอฟตแวรสวนใหญพฒนาจากจดเรมตนทงหมด เมอมการ

เปลยนวธการพฒนาซอฟตแวรอยางมากมายตงแตรนแรกทนาเสนอผใช เชน การพฒนาใชวธการ

พฒนาตนแบบ (prototyping) การพฒนาโดยการนาซอฟตแวรแตละสวนมาประกอบเปนระบบงาน

(components composition) หรอการพฒนาดวยภาษารนท 4 (4th generation language) ระบบงาน

เดมทมอยถกรอปรบเพอสรางซอฟตแวรใหม ดงนน ตวแบบทกาหนดใน COCOMOI จงไมเหมาะสมกบ

วธการพฒนาแบบใหมดงกลาว โบแอมจงทาการวจยและนาเสนอตวแบบใหมสาหรบการประมาณการ

แรงงาน ตวแบบใหมจงเรยก COCOMOII ซงม 3 ตวแบบ COCOMOII เปนตวแบบสาหรบการประมาณ

การเปนระยะๆ ตามรายละเอยดของขอมลทผจดการโครงการ/นกวเคราะหระบบไดรบ ซงจะทาใหการ

ปรบคาแรงงานทตองใชใกลเคยงความเปนจรงมากยงขน



ตวแบบ 3 ระดบของ COCOMOII มดงน

• ระยะการพฒนาตนแบบชวงตน (The Early Prototyping Level) เปนตวแบบทใชสาหรบการประมาณแรงงานในชวงเรมตนของโครงการท

ผจดการโครงการ/นกวเคราะหระบบยงไมทราบรายละเอยดของระบบงาน

แตจะทราบฟงกชนงานคราวๆ การประมาณการจงใชออบเจกตพอยท

(object points) ตวแบบนจงเหมาะกบการพฒนาระบบดวยวธการใช

ซอฟตแวรตางๆ ทมมาประกอบกน

• ระยะการออกแบบชวงตน (The Early Design Level) เปนตวแบบทใชสาหรบประมาณแรงงาน เมอผจดการโครงการ/นกวเคราะห

ระบบ ทราบความตองการแลว การประมาณนจะประมาณการโดยใชฟงกชน

พอยทแลวปรบเปน LOC และมชดของปจจยทไมยงยากมาใชในการปรบ

คาทไดประมาณการ

• ระยะหลงจากการออกแบบสถาปตยกรรม (The Post-architecture Level) เปนตวแบบทใชในการประมาณการขนาดของซอฟตแวรใหแมนยามากขน

หลงจากออกแบบสถาปตยกรรมระบบงานแลว ตวแบบของระดบนมสตร

เชนเดยวกบระดบการออกแบบระยะแรก แตมชดของปจจยทเขมขนมาปรบ

คาอกชด

การประมาณการแรงงานสาหรบระยะการพฒนาตนแบบชวงตน

ตวแบบการคานวณแรงงาน คอ

แรงงาน (PM) = (NOP x (1 - %reuse/100))/PROD

โดยท

PM = แรงงาน (คน-เดอน)

NOP = ออบเจกตพอยทใหม (New Object Point)

%reuse = รอยละของซอฟตแวรทนากลบมาใชใหม

PROD = ผลผลตเพม

ขนตอนการคานวณ 1. นบจานวนออบเจกตพอยททประกอบเปนระบบงาน ออบเจกตไดแก

จอภาพ รายงาน และสวนประกอบทเปน 3 GL (3 General language)



2. จดระดบของออบเจกตแตละออบเจกต ซงม 3 ระดบคอ งาย ปานกลาง

และยาก การจดวาแตละออบเจกตจะอยระดบใดนน ใหพจารณาตาม

ประเภทของออบเจกตออกเปน 2 ประเภทคอ จอภาพ และรายงาน ระดบ

ของออบเจกตแตละประเภทไดแสดงในตารางท 6.14 กรณทออบเจกต

เปนจอภาพจะพจารณาจานวนทรรศนะ (view) ทจอภาพนนตองใชในการ

แสดง และจานวนแหลงของตารางขอมล สวนกรณทออบเจกตเปน

รายงาน จะตองพจารณาจานวนสวน (section) ทรายงานนนตองม และ

จานวนแหลงของตารางขอมลเชนเดยวกบกรณทออบเจกตเปนจอภาพ

ตารางท 6.14 ตารางการจดระดบความยาก-งายของออบเจกต

จอภาพ รายงาน

# และแหลงของตารางขอมล # และแหลงของตารางขอมล จานวน

ทรรศนะ รวมทงหมด < 4 (<2 srvr

< 3 clnt)

รวมทงหมด < 8 (<2/3 srvr < 3-5

clnt)

รวมทงหมด 8+ (<3 srvr >5

clnt)

จานวน

สวน รวมทงหมด < 4 (<2 srvr

< 3 clnt)

รวมทงหมด < 8 (<2/3 srvr < 3-5

clnt)

รวมทงหมด 8+ (<3 srvr >5

clnt)

<3 งาย งาย ปานกลาง 0 หรอ 1 งาย งาย ปานกลาง

3-7 งาย ปานกลาง ยาก 2 หรอ 3 งาย ปานกลาง ยาก

>8 ปานกลาง ยาก ยาก 4+ ปานกลาง ยาก ยาก

srvr คอ เครองบรการทมตารางขอมลทใชรวมกนเพอออกรายงาน หรอแสดงจอภาพ

clnt คอ เครองลกขายทมตารางขอมลทใชรวมกนเพอออกรายงาน หรอแสดงจอภาพ

3. ใหนาหนกความยาก-งายของแตละออบเจกตเพอสทอนใหเหนถงแรงงาน

ทตองใชในการสรางออบเจกตนนๆ นาหนกความยาก-งายของออบเจกต

แตละประเภทแสดงในตารางท 6.15

ตารางท 6.15 นาหนกความยาก-งายของออบเจกต

ความซบซอน-นาหนก ประเภทออบเจกต

งาย ปานกลาง ยาก

จอภาพ 1 2 3

รายงาน 2 5 8

3GL Component 10



4. ใหหาผลรวมของออบเจกตพอยทหลงจากถวงนาหนกของออบเจกตพอยททกๆ ตว

5. ประมาณรอยละของการนาโปรแกรมกลบมาใชใหม แลวคานวณหาออบ

เจกตพอยทใหมทตองพฒนา (NOP) โดยมสตรการคานวณดงน

NOP = (Object-Points) (100 - %reuse)/100

6. กาหนดระดบผลผลตเพม (PROD) โดยท PROD สามารถหาไดจากตาราง

ท 6.16

ตารางท 6.16 ตารางแสดงการกาหนดระดบผลผลตเพม (PROD)

ประสบการณและความสามารถของผพฒนา ตามาก ตา ปกต สง สงมาก

วฒภาวะและความสามารถของ ICASE ตามาก ตา ปกต สง สงมาก

PROD 4 7 13 25 50

7. ประมาณการแรงงานทตองใช (PM) = NOP/PROD

การประมาณการแรงงานสาหรบระยะการออกแบบชวงตน

ตวแบบการประมาณแรงงานสาหรบระดบนคอ

แรงงาน (effort) = 2.94 x SizeB x M+ PMauto โดยท

Size คอ ขนาดของระบบงานวดเปนกโลบรรทด (KLOC) ซงคานวณไดจาก

จานวนฟงกชนพอยท

M คอ ผลคณของตวคณแรงงาน (effort multipliers) เพอปรบคาของ

แรงงานใหสอดคลองกบลกษณะของระบบงานและโครงการ ตวคณม

ทงหมด 7 ตวคอ

RCPX ความนาเชอถอและความซบซอนของระบบงาน

(reliability and complexity)

RUSE โปรแกรมทนากลบมาใชใหม (reuse required)

PDIF ความยากของแพลตฟอรม (platform difficulty)

PERS ความสามารถของบคคลากร (personal capability)

PREX ประสบการณของบคลากร (personal experience)



FCIL สงอานวยความสะดวกในการพฒนาระบบงาน

(support facilities)

SCED แรงกดดนจากตารางเวลาการพฒนา (schedule)

M = PERS x RCPX x RUSE x PDIF x PREX x FCIL x SCED

ตวคณแรงงานมคาดงในตารางท 6.17

ตารางท 6.17 ระดบของตวขบเคลอนคาใชจายสาหรบระยะการออกแบบชวงตน

ระดบ ตวขบเคลอนคาใชจาย ตาเปน

พเศษ ตามาก ตา ปกต สง สงมาก สงเปน

พเศษ

RCPX 0.49 0.60 0.83 1.00 1.33 1.91 2.72

RUSE 0.95 1.00 1.07 1.15 1.24

PDIF 1.00 1.00 1.00

PERS 2.12 1.62 1.26 1.00 0.83 0.63 0.50

PREX 1.59 1.33 1.12 1.00 0.87 0.74 0.62

FCIL 1.43 1.30 1.10 1.00 0.87 0.73 0.62

SCED 1.43 1.14 1.00 1.00 1.00

PMauto คอ แรงงานทตองใชสาหรบการแปลโปรแกรมอตโนมต (automatic

translation) ซงตองคานวณดวยสตรดงน

auto

Adapted KLOC x (AT/100)PM =

ATPROD โดยท

Adapted KLOC คอ จานวนคาสงของโปรแกรมทนามาใชใหมและตอง

เปลยนแปลง โดยมหนวยนบเปนกโล ดงนน Adapted

KLOC นจะไมรวมใน Size เพอไมใหเกดการนบซา

AT (automated translation) คอ รอยละของคาสงทนามาปรบรอ

(reengineering) โดยการแปลอตโนมต คาของ AT แสดง

ในตารางท 6.18

ATPROD คอ คาผลผลตเพมโดยปรยาย (default productivity

value) สาหรบการแปลงโปรแกรมอตโนมต ซงมคา 2400

คาสงตอคน-เดอน



ตารางท 6.18 รอยละของโปรแกรมทนามาปรบรอ

เปาหมายการปรบรอ AT (รอยละการแปลอตโนมต)

การประมวลผลแบบกลม (batch processing) 96%

กลมพรอมกบ SORT (batch with SORT) 90%

กลมพรอมกบ DBMS (batch with DBMS) 88%

กลม SORT, DBMS (batch, SORT, DBMS) 82%

เชงโตตอบ (Interactive) 50%

B มคาระหวาง 0.91 – 1.23 ขนอยกบความใหมของโครงการ ความ

ยดหยนของการพฒนา กระบวนการแกไขความเสยง ความเกาะตดของ

ทมงาน และระดบวฒภาวะของกระบวนการขององคการ การหาคา B

ทาไดดงน

5

jj = 1

B = 0.91 + 0.01 x SF∑ โดยท

SFj (scale factors) คอ ปจจยทมผลตอการประหยดแรงงานจากขนาดของ

ระบบทมขนาดแตกตางกน j มคาตงแต 1 ถง 5 ความหมายและคาของ

SF ทง 5 ตวแสดงในตารางท 6.19 และ 6.20 ตามลาดบ สวนการ

กาหนดระดบของ SF แตละตวแสดงในตารางท 6.21-6.24

ตารางท 6.19 ความหมายของปจจยทมผลตอการประหยดแรงงาน

ขนาดปจจย ความหมาย

PREC (precedentedness) ระดบความคลายคลงกบโครงการทไดพฒนามาแลว FLEX (development flexibility) ระดบความยดหยนของการพฒนาซอฟตแวร RESL (architecture/risk resolution) ขนาดการวเคราะหความเสยงมากนอยแคไหน TEAM (team cohesion) ทมงานพฒนารจกและทางานรวมกนมากนอยแคไหน PMAT (process maturity) กระบวนการพฒนามวฒภาวะระดบใด ซงขนอยกบ CMM



ตารางท 6.20 คาของปจจยทมผลตอการประหยดแรงงาน

ปจจย ตามาก ตา ปกต สง สงมาก สงเปนพเศษ

PREC

ไมคนเคยเลย

6.20

ไมคนเคยเปน

สวนใหญ

4.96

คนเคยบาง

3.72

โดยทวไป

คนเคย

2.48

คนเคยอยาง

มาก

1.24

คนเคยอยาง

ทะลปรโปรง

0.00

FLEX ไมยดหยน

5.07

ยดหยนเปนครง

คราว

4.05

ยดหยนบาง

3.04

โดยทวไป

ตรงกน

2.03

ตรงกนบาง

1.01

เปาหมายทวไป

0.00

RESL นอย (20%)

7.07

บาง (40%)

5.65

บอย (60%)

4.24

ทวๆ ไป (75%)

2.83

สวนใหญ

(90%)

1.41

เตม (100%)

0.00

TEAM ปฏสมพนธกน

ยากมาก

5.48

ปฏสมพนธยาก

บาง

4.38

ปฏสมพนธกน

อยางธรรมดา

3.29

รวมมออยาง

มาก

2.19

รวมมออยางสง

1.10

ปฏสมพนธ

อยางไรรอยตอ

0.00

PMAT CMM ระดบ 1

ตา

7.80

CMM ระดบ 1

สง

6.24

CMM ระดบ 2

4.68

CMM ระดบ 3

3.12

CMM ระดบ 4

1.56

CMM ระดบ 5

0.00

ตารางท 6.21 การจดระดบ PREC

ตามาก ตามาก ปกต/สง สงเปนพเศษ

ความเขาใจวตถประสงคของระบบงาน ทวไป มาก ทะลปรโปรง ประสบการณการทางานกบระบบทเกยวของ ปานกลาง มาก ยาวนาน การพฒนาพรอมกนของฮารดแวรใหมทเกยวของและขนตอนการปฏบตงาน

อยางมาก ปานกลาง บาง

ตองการมสถาปตยกรรมการประมวลผลขอมล และอลกอรทมใหม มาก บาง นอย

ตารางท 6.22 การจดระดบ FLEX

คณลกษณะ ตามาก ปกต/สง สงเปนพเศษ

ความตองการใหซอฟตแวรตรงกบความตองการทกาหนดไวกอน สมบรณ มาก ธรรมดา

ความตองการใหซอฟตแวรตรงกบขอกาหนดการเชอมประสานภายนอก

สมบรณ มาก ธรรมดา

มคณลกษณะไมยดหยนทง 2 อยางขางตนพรอมกบเงนทจายคาทาใหสมบรณเรวกวาทกาหนด

สง กลาง ตา



ตารางท 6.23 การจดระดบ RESL

ลกษณะ ตามาก ตา ปกต สง สงมาก สงเปน

พเศษ

แผนจดการความเสยงระบประเดนความเสยงทวกฤตทงหมด กาหนดหลกไมลสาหรบการแกไขความเสยงโดย PDR หรอ LCA

ไมม เลกนอย บาง ธรรมดา สวนใหญ สมบรณ

ตารางเวลา งบประมาณ และหลกไมลภายในโดยผาน PDR หรอ LCA ตรงกบแผนจดการความเสยง

ไมม นอย บาง ธรรมดา สวนใหญ สมบรณ

รอยละของระยะเวลาการพฒนาทอทศใหกบการสรางสถาปตยกรรม ตามวตถประสงคทวไปของระบบ

5 10 17 25 33 40

รอยละของเวลาทนกสถาปตยกรรมระดบสงใหกบโครงการ

20 40 60 80 100 120

มเครองมอสนบสนนสาหรบการแกไขประเดนความเสยง การพฒนา และการทวนสอบขอกาหนดสถาปตยกรรม

ไมม นอย บาง ด มาก สมบรณ

ระดบของความไมแนนอนของตวขบเคลอนสถาปตยกรรมหลก: พนธกจ การเชอมประสานกบผใช, COTS, ฮารดแวร, เทคโนโลย, ประสทธภาพ

อยางมาก มนยสาคญ มาก บาง นอย นอยมาก

จานวนและความวกฤตของประเดนความเสยง

> 10 วกฤต

5-10 วกฤต

2-4 วกฤต

1 วกฤต

> 5 ไมวกฤต

< 5 ไมวกฤต

PDR = การทบทวนการออกแบบซอฟตแวร (Product Design Review)

LCA = สถาปตยกรรมวงจรชวต (Life Cycle Architecture)

ตารางท 6.24 การจดระดบ TEAM


พเศษ

ความสอดคลองกบวตถประสงคและวฒนธรรมของผมสวนไดเสย

นอย บาง ธรรมดา มาก อยางมาก เตม

ความสามารถ ความเตมใจของผมสวนไดเสยเพอ นอย บาง ธรรมดา มาก อยางมาก เตม




พเศษ

เออกบวตถประสงคของผมสวนไดเสยคนอน ประสบการณของผมสวนไดเสยในการปฏบตงานแบบเปนทม

ไมม นอย นอย ธรรมดา มาก ยาวนาน

การสรางทมผมสวนไดเสยเพอบรรลวสยทศนและคามนรวมกน

ไมม นอย นอย ธรรมดา มาก ยาวนาน

การประมาณการแรงงานระยะหลงจากการออกแบบ ตวแบบสาหรบการประมาณการแรงงานในระยะนนน โบแอมใชตวแบบพนฐาน

เชนเดยวกบตวแบบของระดบการออกแบบชวงตน แตตวคณแรงงานแตกตางกน (17 ตว) สตรพนฐาน

คอ

แรงงาน (Effort) หรอ PM = A x SizeB x M + PMauto

A = 2.94

การประมาณการจานวนบรรทดของโปรแกรมทงหมด (size) ขนอยกบปรบปรง

โปรแกรมเดมทมอยใหกลบมาใชใหม (reuse) โดยมสตรการคานวณหา KLOC ทเทยบเทากบการเขยน

โปรแกรมใหมคอ

Equivalent KLOC หรอ Size = Adapted KLOC x (1-AT/100) x AAM โดยท

AAF = (0.4 x DM) + (0.3 x CM) + (0.3 x IM)

Adapted KLOC คอ จานวนคาสงของโปรแกรมทนามาใชใหมทตองปลยนแปลง

AT คอ รอยละของคาสงทนามาปรบรอ (reengineering) โดยการแปล

อตโนมต คาของ AT แสดงในตารางท 6.18

AAM (adaptation adjustment modifier) คอ แรงงานทใชในการทาใหโปรแกรม

ทปรบแลวทางานเขากบซอฟตแวรทมอย ซงขนกบปจจยอนๆ อก



AAM มสตรการคานวณ 2 สตร การเลอกใชสตรใดตองพจารณาจาก

คา AAF วามคามากกวา 50 หรอไม

AAF (adaptation adjustment factor) คอ ปรมาณแรงงานทใชปรบปรง

ซอฟตแวรทมอยเดม ประกอบดวยปจจย 3 ตว คอ DM CM และ IM

DM (percent design modified) คอ รอยละของการออกแบบทถกแกไข เพอ

ปรบใหสอดคลองกบวตถประสงค หรอสภาวะแวดลอมใหม (เปนการ

ประมาณเชงความคดเหน)

CM (percent code modified) คอ รอยละของคาสงทถกแกไข เพอปรบให

สอดคลองกบวตถประสงค หรอสภาวะแวดลอมใหม

IM (percent of integration required for adapted software) คอ รอยละของ

แรงงานทตองการเพอใชบรณาการซอฟตแวรทถกปรบใหเขากบ

ซอฟตแวรโดยรวม และเพอใชในการทดสอบซอฟตแวร โดยเทยบกบ

ปรมาณแรงงานในการบรณาการและทดสอบซอฟตแวรขนาดเดยวกน

ตามปกต

AA (assessment and assimilation) คอ การประเมนวามอดลของซอฟตแวรท

นากลบมาใชใหมเหมาะสมกบระบบงานหรอไม รวมทงการบรณาการ

คาอธบายของมอดลทนากลบมาใชใหมรวมเขากบคาอธบาย

ซอฟตแวรภาพรวม AA ประมาณเปนรอยละ ตารางท 6.25 แสดง

อตราการเพมของ AA

ตารางท 6.25 อตราการเพมของ AA

รอยละ ระดบของแรงงาน

0 ไมม

2 การคนหามอดลพนฐาน และเอกสาร

4 การประเมนและทดสอบมอดลบางมอดล เอกสาร

6 การประเมนและทดสอบมอดลพอสมควร เอกสาร

8 การประเมนและทดสอบมอดลอยางมากมาย เอกสาร

SU (software understanding increment) คอ การพยายามทาความเขาใจ

ซอฟตแวรทมอยเดม ซงพจารณาจาก 3 ปจจยคอ โครงสราง

(structure) ความชดเจนของระบบงาน (application clarity) และ



การอธบายดวยตวเอง (self description) คาของ SU หาไดจาก

ตารางท 6.26

UNFM (unfamiliarity with the software) คอ ความไมคนเคยระบบงานของ

โปรแกรมเมอร อตราของ UNFM แสดงในตารางท 6.27

ถา DM หรอ CM มคา 0 คอ ไมมการปรบปรงซอฟตแวร SU จะไมตองใชคอ มคา

เปน 0 เชนกน

ตารางท 6.26 อตราความเขาใจซอฟตแวร

ตามาก ตา ปกต สง สงมาก

โครงสราง การเชอมตดของ

คาสงในมอดลตา

มาก การเชอมกน

ระหวางมอดลสง

โปรแกรมยงเหยง

การเชอมตดของ

คาสงในมอดล

ปานกลาง-ตา

การเชอมกน

ระหวางมอดลสง

โครงสรางด

พอควร มจดออน

บางท

การเชอมตดของ

คาสงในมอดลสง

การเชอมกน

ระหวางมอดลตา

มความเปนมอดล

มาก การซอน

สารสนเทศใน

ขอมล/โครงสราง

ควบคม

ความชดเจน

ของ


ไมสอดคลอง

ระหวางโปรแกรม

และระบบงานท

กาลงพฒนา

มความสมพนธ

บางระหวาง

โปรแกรมและ

ระบบงานทกาลง

พฒนา


ปานกลางระหวาง


ระบบงานทกาลง

พฒนา

มความสมพนธด



กาลงพฒนา




กาลงพฒนาอยาง

ชดเจน

การอธบาย

ดวยตนเอง

โปรแกรมคลมเครอ

เอกสารไมครบ ไม

ทนสมย ไมชดเจน

มคาอธบาย

โปรแกรมบางสวน

เอกสารม

ประโยชนบาง



เอกสารปานกลาง


โปรแกรมด เอกสาร

มประโยชน ม

จดออนบางสวน

โปรแกรมอธบาย

ตวเอง เอกสาร

ทนสมย ไดรบการ

จดการด

อตราของ SU 50 40 30 30 10

ตารางท 6.27 อตราของUNFM

อคราเพม UNFM ระดบความไมคนเคย

0.0 คนเคยโดยสมบรณ

0.2 สวนใหญคนเคย

0.4 คอนขางคนเคย

0.6 คนเคย

0.8 สวนใหญใมคนเคย

1.0 ไมคนเคยเลย



โบแอมไดเสนอแนวทางการประมาณปจจยตางๆ สาหรบซอฟตแวรทถกปรบเขาส

สภาวะแวดลอมใหม COCOMOII ไดแบงโปรแกรมออกเปน 4 กลม สวนคาของ

พารามเตอรตางๆ ของแตละกลมแสดงในตารางท 6.28 กลมของโปรแกรมม

ดงนคอ

• โปรแกรมใหม (new code) คอ ซอฟตแวรทพฒนาใหมทงหมดตงแต

เรมตน (scratch)

• โปรแกรมทปรบ (adapted code) คอ โปรแกรมทปรากฏอยกอน

(preexisting code) ไดรบการปรบแกเพอใชงานกบระบบใหม

• โปรแกรมนากลบมาใชใหม (reused code) คอ โปรแกรมทปรากฏอย

กอนไมมการปรบแก หรอโปรแกรมเดมทมอย (as is) โปรแกรมกลมน

เปรยบเสมอนคาสงทอยในกลองดา เพยงแตนาโปรแกรมนนมาตดตง

(plug) แลวใชงาน

• โปรแกรมทมขาย (off-the-shelf software หรอ COTS) โดยทวไป

ซอฟตแวรของกลมนจดไวเชนเดยวกบกลมท 3 ถาไมมการปรบแก สง

ทแตกตางคอ โปรแกรมกลมนมคาสงใหมทนามาใชรวมกน

ตารางท 6.28 แนวทางการกาหนดพารามเตอรของซอฟตแวรทปรบเขาสสภาวะแวดลอมใหม

พารามเตอร กลมของโปรแกรม

DM CM IM AA SU UNFM

โปรแกรมใหม ไมสามารถใชได

โปรแกรมทปรบ 0-100% โดยปกต >

0%

0-100% ธรรมดาแลว >DM และตอง > 0%

0-100+% โดยปกต IM ปานกลาง และสามารถ

>100%

0-8% 0-50% 0-1

โปรแกรมนากลบมาใชใหม

0% 0%

0-100% ยากทจะเปน 0% แตอาจนอยมากๆ

0-8% ไมสามารถใชได

โปรแกรมทมขาย 0% 0% 0-100% 0-8% ไมสามารถใชได

สวนการหาคา M ของตวแบบระดบนจะประกอบดวยตวคณแรงงานทมากกวา

ของระดบการออกแบบระยะแรก ตวคณของระดบหลงจากการออกแบบสถาปตยกรรมนน โบแอมได



กาหนดมใหมทงหมด 17 ตว ความหมายของตวคณแรงงานและการกาหนดระดบของตวคณแรงงาน

ทงหมด แสดงในตารางท 6.29 และ 6.30 ตามลาดบ

ตารางท 6.29 ความหมายของตวคณแรงงาน

ตวคณแรงงาน ความหมาย RELY (ความตองการ

ดานความเชอถอของ

ระบบงาน)

ระดบของผลกระทบทเกดขน ถาซอฟตแวรทางานไมไดอยางทตงใจ ถามผลกระทบเพยงแค

ทางานไมสะดวก ระดบของตวคณจะตามาก แตถาผลกระทบนนทาใหเกดความเสยงทเปน

อนตรายตอชวตของมนษย ระดบของตวคณจะสงมาก

DATA (ขนาด

ฐานขอมล)

เปนตวคณทวดผลกระทบทเกดขนจากการทดสอบฐานขอมลทมขนาดใหญ เนองจาก

แรงงานทตองใชสรางขอมลทดสอบโปรแกรม โดยพจารณาจากสดสวนของขนาดของ

ฐานขอมลทกาลงทดสอบ (หนวยเปนไบต) กบขนาดของโปรแกรม (LOC)

CPLX (ความซบซอน

ของระบบงาน)

ความซบซอนของซอฟตแวรพจารณาจากการปฏบตงาน 5 ดานคอ ดานการควบคม ดานการ

คานวณ ดานการองกบอปกรณตอพวงกบคอมพวเตอร ดานการจดการขอมล และดานการ

จดการการโตตอบกบผใช การกาหนดระดบพจารณาจากตารางท 6.12

RUSE (พฒนาขนมา

เพอใหสามารถนา

กลบมาใชใหมได)

ระดบแรงงานทตองใชเพอสรางสวนประกอบ สาหรบการนากลบมาใชใหมของโครงการ

ปจจบนและอนาคต แรงงานนตองใชเพอการออกแบบใหใชไดทวไป การเขยนเอกสาร การ

ทดสอบทตองมการทดสอบอยางมากเพอใหแนใจวาสามารถนาไปใชกบระบบงานอนๆ ได

DOCU (เอกสารตรงกบ

ความตองการของวงจร

ชวต)

ความเหมาะสมของเอกสารของโครงการตอความจาเปนของวงจรชวตการพฒนาซอฟตแวร

ถาวงจรชวตการพฒนาจานวนมากมความจาเปนตองมเอกสาร ระดบของ DOCU จะตามาก

แตถามความจาเปนอยางยง ระดบของ DOCU จะสงมาก ๆ เชนกน

TIME (ขอจากดดาน

เวลาการประมวลผล)

เวลาของคอมพวเตอรทมใหระบบใชทางาน ถาเวลานอยกวา 50% TIME จะมระดบปกต แต

ถาเวลาของคอมพวเตอรมใหถง 95% TIME จะจดวาสงมากๆๆ

STOR (ขอจากดดาน

เวลาการประมวลผล)

รอยละของพนทของหนวยเกบหลกทใหระบบงานใช

PVOL (การเปลยน

แพลตฟอรม)

แพลตฟอรมของระบบเปลยนแปลงบอยหรอไม ถาไมคอยเปลยน PVOL จะสงมาก แตถา

เปลยนบอย คา PVOL จะตามาก แพลตฟอรมหมายถง ฮารดแวร ซอฟตแวร

(ระบบปฏบตการ ระบบจดการฐานขอมล ฯลฯ)

ACAP (ความสามารถ

ของนกวเคราะหระบบ)

ระดบความสามารถของทมนกวเคราะหระบบ โดยพจารณาจากความสามารถ ประสทธภาพ

ความสามารถในการสอสารและประสานงาน ถาระดบอยทเปอรเซนตไทล 15 ระดบของ

PCAP จะตามาก แตถาอยทเปอรเซนตไทลท 90 ระดบของ PCAP จะจดวาสงมาก

PCAP (ความสามารถ

ของโปรแกรมเมอร)

ระดบความสามารถของทมโปรแกรมเมอร โดยพจารณาจาก ความสามารถ ประสทธภาพ

ความสามารถในการสอสารและประสานงาน ถาระดบอยทเปอรเซนตไทล 15 ระดบของ

PCAP จะตามาก แตถาอยทเปอรเซนตไทลท 90 ระดบของ PCAP จะจดวาสงมาก



ตวคณแรงงาน ความหมาย PCON (ความตอเนอง

ของบคลากร)

รอยละการลาออกจากงานของพนกงานโครงการใน 1 ป ถาประมาณ 3% แสดงวาการ

ทางานมความตอเนองสงมาก แตถา 48% แสดงวาความตอเนองตามาก

APEX (ประสบการณใน

ระบบงาน)

ระดบประสบการณในระบบงานทจะพฒนาของทมงาน ถาทมงานมประสบการณตากวา 2

เดอน ระดบของ APEX ตา และจะสงมาก ถาทมมประสบการณ 6 ป หรอมากกวา

PLEX (แพลตฟอรม) ระดบประสบการณในแพลตฟอรมทใชในการพฒนาระบบงาน

LTEX (ประสบการณใน

การเครองมอและภาษา)

ระดบประสบการณในการใชเครองมอในการวเคราะห ออกแบบ และพฒนาระบบงาน

TOOL (การใชเครองมอในการพฒนาซอฟตแวร)

ความสามารถ อายและการบรณาการของเครองมอทใช

SITE (พฒนาสาหรบตดตงหลายท)

สถานททตงของทมงานมหลายท ซงจะพจารณาจาก 2 ปจจยคอ ลกษณะของสถานทของทมงานวาเปนระหวางประเทศ ระหวางเมอง ภายในอาคารเดยวกน หรอสวนอกปจจยคอ การสนบสนนการสอสารระหวางกน เชน ไปรษณย โทรศพท การสอสารทางอเลคโทรนกส การปฎสมพนธแบบสอผสม เปนตน

SCED (ระยะเวลาทตองการใชในการพฒนาระบบงาน)

รอยละการลด-ขยายระยะเวลาการพฒนาจากระยะเวลาอยางนอยทสดทตองใชของโครงการ

ตารางท 6.30 ระดบของตวขบเคลอนคาใชจาย

ระดบ ตวขบเคลอนคาใชจาย ตามาก ตา ปกต สง สงมาก สงเปน

พเศษ

RELY 0.82 0.92 1.00 1.10 1.26

DATA 0.90 1.00 1.14 1.28

CPLX 0.73 0.87 1.00 1.17 1.34 1.74

RUSE 0.95 1.00 1.07 1.15 1.24

DOCU 0.81 0.91 1.00 1.11 1.23

TIME 1.00 1.11 1.29 1.23

STOR 1.00 1.05 1.17 1.46

PVOL 0.87 1.00 1.15 1.30

ACAP 1.42 1.19 1.00 0.85 0.71

PCAP 1.34 1.15 1.00 0.88 0.76

PCON 1.29 1.12 1.00 0.90 0.81

APEX 1.22 1.10 1.00 0.88 0.81



ระดบ ตวขบเคลอนคาใชจาย ตามาก ตา ปกต สง สงมาก สงเปน

พเศษ

PLEX 1.19 1.09 1.00 0.91 0.85

LTEX 1.20 1.09 1.00 0.91 0.84

TOOL 1.17 1.09 1.00 0.90 0.78

SITE 1.22 1.09 1.00 0.93 0.86 0.80

SCED 1.43 1.14 1.00 1.00 1.00 การประมาณการเวลาทใชในการพฒนาระบบงาน

ตวแบบสาหรบการประมาณการเวลาทใชในการพฒนาระบบงานของ

COCOMOII เปนตวแบบทใชทงระยะการออกแบบชวงตน และระยะหลงจากการออกแบบ

สถาปตยกรรม ตวแบบสาหรบการประมาณการเวลาคอ

( ) ( )( )⎡ ⎤⎢ ⎥⎣ ⎦

0.48x B- 0.91

NS

SCED%TDEV = 3.67x PM x

100

โดยท TDEV = ระยะเวลาทตองใชในการพฒนาซอฟตแวร

PMNS = ประมาณการแรงงาน (คน-เดอน) โดยไมรวมตวคณแรงงาน SCED

และ PMauto

SCED% = เปอรเซนตการลด-ขยายเวลาการพฒนาของตวคณแรงงาน SCED

ดงทกลาวมาแลว

6.3.4 ปญหาทพบโดยทวไปของการประมาณการคาใชจายดานเทคโนโลยสารสนเทศ

ถงแมวาจะมเทคนคและเครองมอเพอชวยประมาณการคาใชจาย การประมาณการ

คาใชจายยงคงไมถกตอง โดยเฉพาะโครงการทเกยวของกบเทคโนโลยใหมหรอการพฒนาซอฟตแวร

ทอม เดอมาโคร (Tom DeMarco) ไดใหเหตผล 4 ขอทการประมาณการคาใชจายไมถกตอง และได

เสนอวธการบางวธเพอแกไขความไมถกตองเหลาน

1. การประมาณการคาใชจายสาหรบโครงการซอฟตแวรขนาดใหญเปนงานทซบซอน ตองใชความพยายามมาก การประมาณการหลายๆ โครงการตองทา

อยางรวดเรวและกอนทจะไดความตองการของระบบทชดเจน

2. คนททาการประมาณการคาใชจายไมคอยมประสบการณในการประมาณการ โดยเฉพาะโครงการขนาดใหญ ถาองคการใชเทคนคการบรหารโครงการทด



และพฒนาระบบการเกบขอมลของโครงการและการประมาณการทนาเชอถอ

ขอมลเหลานจะชวยปรบปรงการประมาณการขององคการ การใหคนดาน

เทคโนโลยสารสนเทศไดรบการอบรมและดแลการประมาณการคาใชจายจะ

ชวยปรบปรงประมาณการคาใชจายไดดขน

3. มนษยมใจโอนเอยงเขาหาการประมาณตากวาทควรจะเปน เชน ผมอาชพทาง

เทคโนโลยสารสนเทศอาวโส หรอผจดการโครงการอาจทาการประมาณการ

ตามความสามารถของตน โดยลมวายงมคนทมประสบการณนอยรวมทม ซง

ตองใชเวลามากขน นอกจากน ผประมาณการอาจลมวา ถาโครงการขนาด

ใหญ องคการจะมคาใชจายพเศษสาหรบการบรณาการและการทดสอบ

4. ผบรหารอยากไดคาประมาณการทชวยใหองคการชนะการประมลสญญาขนาดใหญ หรอใหไดรบเงนสนบสนนจากองคการ ดงนน ผบรหารระดบสงหรอ

ผมสวนไดเสยตองการไดระยะเวลาหรอคาใชจายทนอยกวาคาประมาณการ

ผจดการโครงการตองประมาณการคาใชจายและเวลาทถกตอง แลวใชทกษะ

การตอรองและความเปนผนาเพอยนยนคาทประมาณการได

6.3.5 ตวอยางการประมาณการคาใชจาย

วธการทดทสดในการเรยนรวากระบวนการประมาณการคาใชจายทาอยางไรคอ

การศกษาจากตวอยางการประมาณการคาใชจาย การประมาณการทกโครงการไมเหมอนกน เพราะแต

ละโครงการมความแตกตางกน

กอนเรมการประมาณการคาใชจาย เราตองรวบรวมขอมลเกยวกบโครงการใหมากทสด

เทาทจะมากได รวมทงกฎเกณฑพนฐานและสมมตฐานสาหรบการประมาณการ ขอมลตวอยางการ

ประมาณการคาใชจายสาหรบโครงการสารวจมขอมลมดงน (Schwalbe, 2007)

• โครงการนไดมการทาการศกษารายละเอยดและพสจนแนวความคดเพอแสดงให

เหนความเปนไปไดทจะพฒนาฮารดแวรและซอฟตแวรทนกสารวจตองการ และ

เชอมโยงอปกรณใหมเขากบระบบสารสนเทศ การพสจนแนวความคดของโครงการ

ทาโดยการใชอปกรณมอถอตนแบบ (prototype) และซอฟตแวรทมฟงกชนพนฐาน

และเชอมโยงกบระบบกาหนดตาแหนงบนโลก (global positioning systems

(GPS)) และระบบฐานขอมลอนๆ ของรฐบาลทนกสารวจใช องคการมขอมลเพอ

ชวยประมาณการคาแรงงาน โดยเฉพาะขอมลสาหรบการพฒนาซอฟตแวร รวมทง

มขอมลบางสวนทชวยการประมาณการคาใชจายสาหรบอปกรณมอถอ



• เปาหมายหลกของโครงการคอ เพอผลตอปกรณมอถอ 100 เครอง ตามดวยการ

พฒนาซอฟตแวร (โดยเฉพาะสวนเชอมประสานกบผใช) ทดสอบระบบใหมใน

ภาคสนาม และอบรมการใชระบบใหมใหกบนกสารวจจานวน 100 คนจากเมองท

ไดคดเลอก องคการคาดวาจะมสญญาใหผลตอปกรณจานวนมากอนเนองจาก

ความสาเรจของโครงการน

• โครงสรางจาแนกงานยอยสาหรบโครงการนมดงน

1. การบรหารโครงการ 2. ฮารดแวร

2.1 อปกรณมอถอ

2.2 เครองบรการ (server)

3. ซอฟตแวร 3.1 ซอฟตแวรทมใบอนญาต

3.2 การพฒนาซอฟตแวร

4. การทดสอบ

5. การอบรมและสนบสนน

6. การสารอง • คาใชจายตองประมาณออกมาตามโครงสรางจาแนกงานยอยและตามเดอน

ผจดการโครงการจะรายงานความกาวหนาของโครงการโดยการใชการวเคราะหมล

คาทไดรบ (earned value)

• คาใชจายตองประมาณการออกเปนตวเงน เนองจากระยะเวลาโครงการ 1 ป จงไม

ตองนาอตราเงนเฟอมารวมในการประมาณการ

• โครงการจะถกบรหารโดยสานกงานโครงการรฐบาล โครงการนมผจดการโครงการ

ททางานครงเวลา สมาชกอก 3 คนทชวยบรหารสวนตางๆ ของโครงการ และใช

ความเชยวชาญของพวกเขาในการพฒนาซอฟตแวร การอบรม และการสนบสนน

• โครงการเกยวของกบการซออปกรณมอถอจากบรษททผลตอปกรณมอถอตนแบบ

ถาใหผลต 100 เครอง คาใชจายประมาณ 20,000 บาท ตอเครอง โครงการยง

ตองการเครองบรการ (server) เพมเตม 4 เครอง เพอใชงานซอฟตแวรสาหรบ

อปกรณมอถอและสาหรบการบรหารโครงการ

• โครงการตองการมซอฟตแวรทมใบอนญาตสาหรบ GPS และระบบภายนอกอก 3

ระบบ การพฒนาซอฟตแวรประกอบดวยการพฒนาสวนเชอมประสานกบผใชแบบ



กราฟกสสาหรบอปกรณมอถอ ระบบชวยเหลอแบบออน-ไลน และมอดลใหม

สาหรบการตดตามการดาเนนงานของนกสารวจ

• อปกรณและซอฟตแวรตองการการทดสอบอยางยดยาว

• การอบรมจะเปนการอบรมทมผสอนในสถานทตางๆ จานวน 5 แหง โดยให

หนวยงานภายนอกทาการอบรม รวมถงการพฒนาเอกสารการอบรม การจดเวลา

การอบรม การจดใหมความชวยเหลอ (help desk support) เปนเวลา 3 เดอน เมอ

นกสารวจเรมการใชอปกรณในภาคสนาม มสมาชกโครงการ 2 คนใหความ

ชวยเหลอการอบรม

• เพราะมความเสยงหลายประการทเกยวของกบโครงการ จงใหมการสารอง

งบประมาณคดเปนรอยละ 20 ของคาประมาณการทงหมด

• ผจดการโครงการตองพฒนาตวแบบทเปนคอมพวเตอรสาหรบการประมาณการ

ซงจะทาใหงายในการเปลยนแปลงขอมลนาเขา เชน จานวนชวโมงการทางานของ

พนกงานในการทากจกรรมตางๆ หรออตราคาจาง

เพราะการประมาณการตองคาดการณออกมาตามโครงสรางจาแนกงานยอยและราย

เดอน ลาดบแรกทมงานควรทบทวนรางตารางเวลาโครงการ และกาหนดสมมตฐานเพมเตมตามความ

จาเปน จากนนทมงานประมาณการคาใชจายตามรายการในโครงสรางจาแนกงานยอยแตละรายการ

แลวกาหนดวนททงานนนจะเรมทา ตอไปนคอ สมมตฐานและขอมลเพมเตมสาหรบการประมาณการ

คาใชจายแตละหมวดของโครงสรางจาแนกงานยอย

1. การบรหารโครงการ: การประมาณคดคาตอบแทนสาหรบผจดการโครงการ

รอยละ 50 ของเวลาของสมาชกทมงาน จานวนชวโมงของสมาชกทเหลอจะถก

แบงเทาๆ กนระหวางการพฒนาซอฟตแวร การทดสอบ และกจกรรมการอบรม

ผเชยวชาญงบประมาณของโครงการเสนอใหผจดการโครงการไดอตราคาเแรง

ชวโมงละ 4,000 บาท สาหรบสมาชกทมงานแตละคนททางานเตมเวลาได

คาแรงชวโมงละ 2,000 บาท และทางานเฉลยเดอนละ 160 ชวโมง ดงนน เวลา

ทงหมดสาหรบผจดการโครงการคอ 960 (160/2 X 12 = 960) คาใชจายของ

การบรหารโครงการยงรวมคาใชจายสาหรบสมาชก โดยสมมตวา จานวน

ชวโมงการทางานของสมาชกทมงานทกคนรวม 160 ชวโมงตอเดอน (160 X

12 = 1,920) นอกจากน ยงรวมคาแรงของพนกงานตามสญญา ซงประมาณ



การโดยคดรอยละ 10 ของคาใชจายของการพฒนาซอฟตแวรและการทดสอบ

(10%X(11,940,000+2,600,000))

2. ฮารดแวร 2.1 อปกรณมอถอ: 100 เครอง ประมาณการโดยคคาทเครองละ

20,000 บาท

2.2 เครองบรการ: จานวน 4 เครอง ประมาณการเครองละ 150,000

บาท ตามราคาเครองทไดซอลาสด

3. ซอฟตแวร 3.1 ซอฟตแวรทมใบอนญาต: มการตอรองราคาซอฟตแวรสาหรบ

อปกรณมอถอกบผขายแตละราย เนองจากโอกาสทจะมสญญา

มลคาขนาดใหญคอนขางสงถาระบบทางานไดด คาใชจายจง

คาดวาจะตากวาปกต คาซอฟตแวรสาหรบอปกรณมอถอคาดวา

เปน 6,000 บาท ตอเครอง

3.2 การพฒนาซอฟตแวร: การประมาณการนจะใช 2 วธ การ

ประมาณการคาแรง และฟงกชนพอยท แลวเลอกใชคาประมาณ

การทสงสด แตถาคาประมาณการตางกนมากกวารอยละ 20

ผจดการโครงการตองหาวธการทสามมาทาการประมาณการ

4. การทดสอบ: ผลจากโครงการทคลายคลงกน จงคาดวาคาใชจายในการ

ทดสอบจะประมาณรอยละ 10 ของคาใชจายซอฟตแวรและฮารดแวร

5. การอบรมและการสนบสนน: ผลจากโครงการทคลายคลงกน การอบรมจะ

ประมาณตอคนทเขารบการอบรม บวกคาเดนทาง คาใชจายตอคนทเขารบการ

อบรม (100 คน) ประมาณ 15,000 บาท/คน สาหรบผบรรยายและสมาชก

ทมงานมคาเดนทางคอ 1,000 บาท/วน/คน ซงจะใชวนเดนทางทงหมด

ประมาณ 12 วน คาแรงสาหรบสมาชกทมงานจะรวมในการประมาณการน

ดวย เพราะใหสมาชกทมงานชวยในการอบรมและใหการสนบสนนหลงจาก

การอบรม ซงประมาณ 300 ชวโมง

6. การสารอง : เงนสารองจะประมาณรอยละ 20 ของคาประมาณการทงหมด



ตารางท 6.31 การประมาณการคาใชจายโครงการสารวจ (ปรบปรงจาก Schwalbe, 2007)

รายการโครงสรางงานยอย # หนวย/ชม.

คาใชจาย/บาท/ชม.

ผลรวมยอย

(บาท)

ผลรวม (บาท)

% ของผลรวม

1. การบรหารโครงการ 9,025,400 27.06%

1.1 ผจดการโครงการ 960 4,000 3,840,000

1.2 สมาชกทมงานโครงการ 1,920 2,000 3,840,000

1.3 พนกงานตามสญญา (10% ของคา

พฒนาซอฟตแวร และทดสอบ) 1,345,400

2. ฮารดแวร 2,600,000 7.80%

2.1 อปกรณมอถอ 100 20,000 2,000,000

2.2 เครองบรการ 4 150,000 600,000

3. ซอฟตแวร 12,540,000 37.60%

3.1 ใบอนญาต 100 6,000 600,000

3.2 การพฒนาซอฟตแวร* 11,940,000

4. การทดสอบ (10% ของคาใชจายทงหมดของฮารดแวรและซอฟตแวร)

1,514,000 1,514,000 4.54%

5. การอบรมและสนบสนน 2,112,000 6.33%

5.1 คาใชจายของผทเขาอบรม 100 15,000 1,500,000

5.2 คาเดนทาง 12 1,000 12,000

5.3 สมาชกทมงานโครงการ 300 2,000 600,000

6. เงนสารอง (20% ของคาประมาณการทงหมด)

5,558,280 5,558,280 16.67%

ประมาณการคาใชจายทงหมด 33,349,680

หลงจากนน ทมงานโครงการพฒนาตวแบบคาใชจายโดยการใชขอมลขางตน ตารางท

6.31 แสดงสรปคาใชจายตามโครงสรางจาแนกงานยอยจากขอมลขางตน โครงสรางจาแนกงานยอย

แสดงในสดมภแรก บางรายการมการจาแนกใหละเอยดมากขน เชน หมวดการบรหารโครงการ

ประกอบดวย 3 รายการ เพอคานวณคาใชจายสาหรบผจดการโครงการ สมาชกทมงาน และคสญญา

เพราะคนเหลานจะทากจกรรมการบรหารโครงการบางกจกรรม สวนสดมภอนๆ จะมสดมภสาหรบใส

จานวนชวโมง และคาใชจายตอชวโมง

รายการพฒนาซอฟตแวรมเครองหมาย * คอ รายการทอางถงการประมาณการท

ละเอยดในตารางท 6.32 ในตารางดงกลาวไดแสดงรายละเอยดการประมาณการพฒนาซอฟตแวร ซงม

2 วธตามทไดกาหนดไว โดยวธการประมาณการคาแรงไดคาใชจายทงหมด 11,940,000 บาท สวนวธ



ฟงกชนพอยทประมาณการคาใชจายได 11,718,000 บาท จากการทไดกาหนดไววาคาใชจายการ

พฒนาซอฟตแวรจะเลอกคาทสงสดจากการประมาณการ 2 วธ ดงนน คาใชจายการพฒนาของโครงการ

สารวจจงมคา 11,940,000 บาท

ผจดการโครงการควรใหหลายๆ คนทบทวนการประมาณการ หลงจากทประมาณ

การคาใชจายทงหมดไดรบการอนมต ทมงานสามารถจดสรรคาใชจายแตละเดอนตามตารางเวลาของ

โครงการและเวลาทตองใชคาใชจายทกาหนด

ตารางท 6.32 การประมาณการคาใชจายการพฒนาซอฟตแวร (ปรบปรงจาก Schwalbe, 2007)

รายการโครงสรางงานยอย # ชม. คาใชจาย/บาท/ชม.

ผลรวมยอย (บาท)

การคานวณ

1. การประมาณการพนกงาน

พนกงานตามสญญา 3,000 2,700 8,100,000 3,000*2,700

สมาชกทมงาน 1,920 2,000 3,840,000 1,920*2,000

รวมประมาณการคาใชจายพนกงาน 11,940,000 ผลรวมของ 2 คาขางบน

2. การประมาณการฟงกชนพอยท จานวน นาหนก ฟงกชนพอยท

การคานวณ

ขอมลนาเขาจากภายนอก 10 6 60 10*4

แฟมขอมลเชอมประสานภายนอก 7 7 49 3*7

ขอมลสงออกภายนอก 5 5 25 4*5

การสอบถามจากภายนอก 6 4 24 6*4

แฟมขอมลเชงตรรกะภายใน 9 10 90 7*10

ผลรวมฟงกชนพอยท 248 ผลรวมของคาฟงกชนพอยท

ขางตน

ปจจยปรบคาฟงกชนพอยท 1.35 คาสมมต

ผลรวมฟงกชนพอยททงหมด 334.8

จานวนชวโมงการทางานทงหมด (14 ชม./1

ฟงกชนพอยท) 4,687 334.8*14

คาใชจาย/ชวโมง (2,500 บาท/ชวโมง) 2,500 คาทไดจากผเชยวชาญ

ผลรวมการประมาณการฟงกชนพอยท 11,718,000 4,687*2,500



6.4 การทางบประมาณคาใชจาย การทางบประมาณคาใชจายโครงการเปนการจดสรรประมาณการคาใชจายใหกบงานแตละ

งานตลอดทงโครงการ งานเหลานยดตามโครงสรางจาแนกงานยอยของโครงการ ดงนน โครงสราง

จาแนกงานยอยจงเปนขอมลนาเขาทจาเปนสาหรบกระบวนการทางบประมาณคาใชจาย เชนเดยวกน

ขอกาหนดขอบเขตโครงการ ปฏทนทรพยากร สญญา และแผนการบรหารคาใชจายใหขอมลทเปน

ประโยชนตอการทางบประมาณคาใชจาย การทางบประมาณคาใชจายทาใหเกดบรรทดฐานคาใชจาย

ซงเปนงบประมาณตามระยะเวลาทผจดการโครงการสามารถใชเพอวดและตดตามประสทธภาพ

คาใชจาย การประมาณการคาใชจายสาหรบแตละกจกรรมหลกของโครงการเปนการใหขอมลพนฐาน

สาหรบการควบคมคาใชจายโครงการแกผจดการโครงการและผบรหารระดบสง

การทางบประมาณคาใชจาย ผจดการโครงการตองพจารณาการเปลยนแปลงทรองขอหรอการ

ทาใหความตองการชดเจนดวย เพราะอาจมผลใหปรบปรงแผนการบรหารคาใชจาย การทางบประมาณ

คาใชจายยงเปนขอมลแสดงความตองการเงนทนโครงการ เชน บางโครงการตองมเงนทนทงหมดให

ตงแตเรมโครงการ แตโครงการอนตองการเงนทนเปนชวงๆ บรรทดฐานคาใชจายแสดงถงความตองการ

เงนทนในแตละเดอน องคการอาจตองทาการปรบบรรทดฐานคาใชจายเพอหลกเลยงปญหาดานการเงน

ถาความตองการเงนทนนนมากกวาทองคการคาดวาจะสนบสนนได

รปท 6.6 บรรทดฐานคาใชจายโครงการสารวจ (ปรบปรงจาก Schwalbe, 2007)



จากตวอยางโครงการสารวจทไดกลาวมาแลว ทมงานโครงการอาจใชประมาณการคาใชจาย

จากตารางท 6.31 พรอมกบตารางเวลาโครงการและขอมลอนๆ เพอจดสรรคาใชจายสาหรบแตละเดอน

รปท 6.6 เปนตวอยางของบรรทดฐานคาใชจายสาหรบโครงการน ทมงานควรบนทกสมมตฐานทไดใชใน

การจดทาบรรทดฐานคาใชจาย และใหผเชยวชาญหลายๆ คนทบทวน

6.5 การควบคมคาใชจาย การควบคมคาใชจายโครงการเกยวของกบการตดตามประสทธภาพคาใชจาย การประกนวา

การเปลยนแปลงโครงการทเหมาะสมเทานนทจะนาเขามาทบทวนบรรทดฐานคาใชจาย รวมทงการแจง

ผมสวนไดเสยของโครงการทราบถงการเปลยนแปลงทไดรบอนมตและกระทบตอคาใชจาย ขอมลนาเขา

สาหรบกระบวนการควบคมคาใชจายประกอบดวย บรรทดฐานคาใชจาย รายงานผลการดาเนนงาน คา

ขอเปลยนแปลง และความตองการเงนทน สวนผลลพธของกระบวนการนคอ แผนบรหารโครงการท

ปรบปรงใหทนสมย และการปรบปรงทรพยสนกระบวนการเชงองคการ เชน เอกสารบทเรยนทไดเรยนร

เทคนคและเครองมอหลายๆ อยางชวยการควบคมคาใชจายโครงการ เชน ไมโครซอฟตโปร

เจค อยางไรกตาม องคการควรมระบบควบคมการเปลยนแปลง เพอกาหนดขนตอนสาหรบการ

เปลยนแปลงบรรทดฐานคาใชจาย ระบบควบคมการเปลยนแปลงคาใชจายเปนสวนหนงของระบบ

ควบคมการเปลยนแปลงทบรณาการ เนองจากงานหลายๆ งานของโครงการไมเดนหนาเหมอนทกาหนด

ในแผน ดงนน ผจดการโครงการจงควรมการทบทวนคาใชจายทประมาณการ เครองมอทมประสทธภาพ

ทชวยควบคมคาใชจายโครงการคอ การประชมทบทวนผลการดาเนนงาน และการวดผลการดาเนนงาน

คนจะทางานดขน เมอรวาตองรายงานความกาวหนา หรอถกตรวจสอบ ถงแมวาจะมวธการบญช

หลายๆ วธใหใชสาหรบการวดผลการดาเนนงาน วธการควบคมคาใชจายทมประสทธภาพมากๆ คอ

การบรหารมลคาทไดรบ (earned value management (EVM))

การบรหารมลคาทไดรบคอ เทคนคการวดผลการดาเนนโครงการทใชขอมลขอบเขตงาน เวลา

และคาใชจาย ผจดการโครงการและทมงานสามารถทราบวาโครงการทางานไดตรงกบขอบเขต เวลา

และคาใชจายไดดอยางไร โดยการใสขอมลจรงแลวเปรยบเทยบกบบรรทดฐาน บรรทดฐานคอ แผน

โครงการตงแตแรกรวมกบการเปลยนแปลงทไดรบอนมต ขอมลจรงประกอบดวยรายการของโครงสราง

จาแนกงานยอยทาไดสมบรณหรอไม หรองานทาไดสมบรณประมาณเทาใด งานเรมตนและจบจรงๆ

เมอไร และคาใชจายจรงในการทาใหงานเสรจสมบรณ

ในอดต การบรหารมลคาทไดรบถกนามาใชกบโครงการรฐบาลขนาดใหญ อยางไรกตาม ใน

วนน มบรษทจานวนมากและมากขนไดตระหนกถงคณคาของการใชเครองมอนในการควบคมคาใชจาย



การบรหารมลคาทไดรบเกยวพนกบการคานวณพารามเตอร 3 ตวสาหรบแตละกจกรรม หรอกจกรรม

สรปจากโครงสรางจาแนกงานยอยของโครงการ พารามเตอรทง 3 ตวมดงน

• ผลงานทควรทาไดตามแผนคดจากราคางบประมาณ (budgeted cost of work

scheduled (BCWS)) หรอมลคาทไดวางแผนไว (planned value (PV)) หรอ

งบประมาณของกจกรรมหนง เชน สมมตโครงการหนงมกจกรรมสรปของการซอ

และการตดตงเครองบรการเวบเครองใหม ซงใชเวลา 1 อาทตย และคาแรงทงหมด

10,000 บาท ดงนน BCWS ของกจกรรมนคอ 10,000

• คาใชจายจรงของงานทไดทา (actual cost of work performed (ACWP))

คาใชจายจรง (actual cost (AC)) คอ คาใชจายทางตรงและทางออมทเกดขนเพอ

ทากจกรรมใหสาเรจในชวงทกาหนด เชน สมมตวาใชเวลา 2 อาทตยและคาใชจาย

20,000 บาท สาหรบการซอและตดตงเครองบรการเวบเครองใหม สมมตวาอาทตย

แรกคาใชจายทเกดขนจรงคอ 15,000 บาท และคาใชจายจรงทเกดขนอาทตยท 2

คอ 5,000 บาท จานวนเงนเหลานเปนคาใชจายจรงสาหรบกจกรรมแตละอาทตย

ตารางท 6.33 แสดงการคานวณมลคาทไดรบจรง (Schwalbe, 2007)

กจกรรม อาทตยท 1

มลคาทไดรบ (EV) 10,000 x 75% = 7,500

มลคาทวางแผน (PV) 10,000

คาใชจายจรง (AC) 15,000

ความผนแปรของคาใชจายจรง จากงบประมาณตามแผน (CV) 7,500 – 15,000 = -7,500

ความผนแปรดานเวลาเทยบกบแผน (SV) 7,500 – 10,000 = -2,500

ดชนการดาเนนงานดานคาใชจาย (CPI) 7,500/15,000 = 50%

ดชนการดาเนนงานดานเวลา (SPI) 7,500/10,000 = 75%

• ผลงานททาไดคดจากราคางบประมาณ (budgeted cost of work performed

(BCWP)) หรอ มลคาทไดรบ (earned value (EV)) คอ การประมาณการมลคาของ

งานทไดทา โดยคานวณตามงบประมาณคาใชจายของโครงการหรอกจกรรมท

วางแผนตงแตแรก และอตราประสทธภาพของทมงานทกาลงทางานโครงการหรอ

กจกรรม อตราประสทธภาพการทางาน (rate of performance (RP)) คอ สดสวน

ของงานทเสรจจรงกบรอยละของงานทวางแผนไววาจะทาเสรจในชวงเวลาท

กาหนด เชน สมมตวา เวลาผานไป 1 อาทตย การตดตงเครองบรการทาเสรจไป 3



ใน 4 อตราของการทางานคอ รอยละ 75 (75/100) เพราะภายใน 1 อาทตย

ตารางเวลาทวางแผนไวบอกวางานควรเสรจรอยละ 100 แตงานไดทาเสรจไปเพยง

รอยละ 75 ตารางท 6.33 แสดงการคานวณมลคาทไดรบจรงหลงจากทางานไป 1

อาทตย ซงคอ 7,500 บาท

ตารางท 6.34 เปนตารางทสรปสตรทใชในการบรหารมลคาทไดรบ ซงประกอบดวยมลคาท

ไดรบ ความผนแปรของคาใชจายจรง จากงบประมาณตามแผน (CV) ความผนแปรดานเวลาเทยบกบ

แผน (SV) ดชนการดาเนนงานดานคาใชจาย (CPI) ดชนการดาเนนงานดานเวลา (SPI) คาใชจายทคาด

วาตองใชเพอใหงานเสรจสมบรณ (estimate at completion (EAC)) และเวลาทคาดวาตองใชเพอให

งานเสรจสมบรณ (estimated time to complete)

ตารางท 6.34 แสดงสรปสตรทใชในการบรหารมลคาทไดรบ (Schwalbe, 2007)

Term สตร

มลคาทไดรบ (EV) EV = PV to date x RP

ความผนแปรของคาใชจายจรง จากงบประมาณตามแผน (CV) CV = EV - AC

ความผนแปรดานเวลาเทยบกบแผน (SV) SV = EV - PV

ดชนการดาเนนงานดานคาใชจาย (CPI) CPI = EV/AC

ดชนการดาเนนงานดานเวลา (SPI) SPI = EV/PV

คาใชจายทคาดวาตองใชเพอใหงานเสรจสมบรณ(EAC) EAC = งบประมาณคาใชจายทตงไวตงแตแรก

(BAC)/CPI

เวลาทคาดวาตองใชเพอใหงานเสรจสมบรณ ระยะเวลาทตงไวตงแตแรก/SPI

• ความผนแปรของคาใชจายจรง จากงบประมาณตามแผน (CV)) คอ BCWP –

ACWP หรอ EV – AC ถาคา CV ตดลบหมายความวาการทางานนนคาใชจาย

มากกวาทวางแผนไว แตถาคา CV เปนคาบวกแสดงวาการทางานนนใชคาใชจาย

นอยกวาทวางแผนไว

• ความผนแปรดานเวลาเทยบกบแผน (SV) คอ BCWP – BCWS หรอ EV – PV ถาคา

SV ตดลบหมายความวาการทางานนนใชเวลามากกวาทวางแผนไว แตถาคา SV

เปนคาบวกแสดงวาการทางานนนใชเวลานอยกวาทวางแผนไว

• ดชนการดาเนนงานดานคาใชจาย (CPI) คอ สดสวนระหวาง BCWP กบ ACWP

หรอ EV กบ AC ถาคา CPI มคาเทากบ 1 หรอ 100% แสดงวาคาใชจายจรงเทากบ



คาใชจายงบประมาณทตงไว ถาคา CPI นอยกวา 1 หรอ 100% แสดงวาโครงการใช

เงนมากกวางบประมาณ แตถาคา CPI มากกวา 1 หรอ 100% แสดงวาโครงการใช

เงนนอยกวางบประมาณทตงไว

• ดชนการดาเนนงานดานเวลา (SPI) คอ สดสวนระหวาง BCWP กบ BCWSหรอ EV

กบ PV ถาคา SPI มคาเทากบ 1 หรอ 100% แสดงวาโครงการทางานไดตาม

ตารางเวลาทวางแผนไว ถาคา SPI นอยกวา 1 หรอ 100% แสดงวาโครงการลาชา

กวาตารางเวลา แตถาคา SPI มากกวา 1 หรอ 100% แสดงวาโครงการทางานไดเรว

กวาตารางเวลา

• คาใชจายทคาดวาตองใชเพอใหงานเสรจสมบรณ (EAC) เปนประมาณการ

คาใชจายใหม ภายใตเงอนไขทวาไมมสงใดทเลวรายลง ซงไดจากงบประมาณ

ทงหมดทตงไวตงแตแรก (original total budget หรอ budget at completion

(BAC)) หารดวย CPI แตถามสงใดทเลวรายลงอยางตอเนองในอตราเดม คา EAC

สามารถคานวณจาก BAC/(CPI*SPI)

• เวลาทคาดวาตองใชเพอใหงานเสรจสมบรณ คอ ตารางเวลาทตงไวตงแตแรก

(original schedule) หารดวย SPI

การคานวณมลคาทไดรบตองทาทกกจกรรมของโครงการเพอประมาณการมลคาทไดรบของ

ทงโครงการ บางกจกรรมอาจใชเงนเกนงบประมาณหรอลาชากวาเวลาทกาหนด แตกจกรรมอนอาจใช

เงนนอยกวางบประมาณทตงไวหรอทางานไดเรวกวาเวลาทกาหนด ดงนน การรวมมลคาทไดรบของทก

กจกรรมทาใหผจดการโครงการสามารถวดการทางานของโครงการในภาพรวมได

รปท 6.7 คอ ตวอยางการคานวณมลคาทไดรบสาหรบโครงการหนงป โครงการนไดวางแผน

คาใชจายทงหมด 10,000,000 บาท สเปรดชตแสดงคาใชจายจรงและขอมลประสทธภาพสาหรบ 5

เดอนแรก หรอจนถงเดอนพฤษภาคม RP ในสดมภ Q ของสเปรดชตคอ สดสวนของรอยละของงานท

เสรจจรงกบรอยละของงานทเสรจตามทวางแผน มลคาทไดรบ (EV) สาหรบแตละกจกรรมคานวณโดย

การคณคาอตราประสทธภาพการทางาน (RP) กบมลคาทวางแผน (PV) ตวอยางเชน งานในแถวท 7 ม

คา PV เทากบ 800,000 บาท ณ สนเดอนพฤษภาคม รอยละของงานทเสรจตามทวางแผนคอ 75 และ

รอยละของงานทเสรจจรงคอ 50 คา RP คอ 50 หารดวย 75 หรอรอยละ 66.7 มลคาทไดรบจงไดจาก

800,000 คณกบ 66.7% ซงเทากบ 533,000 บาท จากการคานวณคาใชจายทงหมดทวางแผนไว

คาใชจายจรงทงหมด และมลคาทไดรบ เราสามารถหาคาความผนแปรของคาใชจาย ความผนแปรของ

ตารางเวลา ดชนประสทธภาพคาใชจาย และดชนประสทธภาพเวลา (แถว A20 ถง B26) คาความผน



แปรของคาใชจายและเวลาเปนคาตดลบ ซงหมายความวาโครงการมการใชเงนมากกวางบประมาณ

และลาชากวาแผนทวางไว

รปท 6.7 การคานวณมลคาทไดรบของโครงการหนงป (Schwalbe, 2007)

เพอตดตามการดาเนนโครงการ ผจดการโครงการควรวาดกราฟทแสดงคามลคาทไดรบรวมกบ

คาอนๆ ดงรปท 6.8 จากรปดงกลาวจะชวยใหผจดการโครงการไดมองเหนวาโครงการทางานอยางไร ถา

โครงการทาไปตามแผน โครงการจะเสรจใน 12 เดอน ดวยคาใชจายทงหมด 10,000,000 (BAC) แตจาก

รปเราจะเหนวาคาใชจายจรง (AC) อยเหนอเสน EV ตลอด แสดงวาคาใชจายเปนไปตามแผนหรอ

มากกวาแผน เสน PV คอนขางใกลกบเสน EV เพยงแตสงเพยงเลกนอยในเดอนสดทาย ซงหมายความ

วาโครงการเปนไปตามตารางเวลา จนกระทงเดอนสดทายโครงการชากวาแผน

ผงมลคาทไดรบแสดงใหเราเหนลกษณะการทางานของโครงการอยางรวดเรว ถามปญหาดาน

คาใชจายและเวลารนแรง ผบรหารระดบสงอาจตดสนใจยตโครงการ หรอกระทาการแกไข คาประมาณ

การคาใชจายทตองใชเพอใหงานเสรจสมบรณ (EAC) เปนขอมลทสาคญเพอตดสนใจเกยวกบ

งบประมาณ โดยเฉพาะถาเงนทนทงหมดมจากด การบรหารมลคาทไดรบจงเปนเทคนคทสาคญ เพราะ



มนชวยผบรหารระดบสงและผจดการโครงการประเมนความกาวหนาและตดสนใจทางบรหารอยางม

เหตผล

มลคา

รปท 6.8 ผงมลคาทไดรบของโครงการหลงจาก 5 เดอน (Schwalbe, 2007)

ถาการบรหารมลคาทไดรบเปนเครองมอควบคมคาใชจายททรงประสทธภาพ แตทาไมทกๆ

องคการถงไมใชมน ทาไมโครงการรฐบาลถงใช แตโครงการเชงพาณชยหลายๆ โครงการกลบไมใช

เครองมอน มเหตผล 2 ขอทองคการไมใชการบรหารมลคาทไดรบ คอ

• การบรหารมลคาทไดรบเนนการตดตามผลการดาเนนงานจรงกบผลการ

ดาเนนงานทวางแผน หลายๆ องคการโดยเฉพาะโครงการเทคโนโลยสารสนเทศ

ไมมขอมลการวางแผนทด ดงนน การตดตามผลการดาเนนงานกบแผนอาจ

สรางขอมลการชนาทผดพลาด นอกจากนน การทตองคอยตดตามประมาณการ

คาใชจายทเกดขนเรวๆ น และคาใชจายจรงทเกยวของเปนเรองทยงยาก

• การประมาณการรอยละความสมบรณของงานอาจสรางขอมลชนาทผดพลาด

เพอทาใหการบรหารมลคาทไดรบงายแกการใช องคการสามารถปรบปรงระดบของ

รายละเอยด และยงคงเกบเกยวประโยชนจากเทคนคน ตวอยางเชน เราสามารถกาหนดใหงานทยงไม

เรมมคาความสมบรณของงานเปนรอยละ 0 สวนงานทมความกาวหนามคาเปนรอยละ 50 และสาหรบ

งานทเสรจมคาเปนรอยละ 100 การกาหนดใหรอยละความสมบรณของงานอยางงายๆ แบบน จะให

ขอมลสรปเพยงพอสาหรบผจดการเพอดวา ในภาพรวมโครงการทางานไดดอยางไร หลายๆ คนแสดง



ความกงวลในการพยายามเกบขอมลทละเอยด ควทน เฟลมมง (Quentin Fleming) อธบายวาเราไม

ตองเกบขอมลทระดบแพคเกจงาน (work package) เพอใชบรหารมลคาทไดรบ แตเราควรเกบขอมลชด

งานในโครงสรางจาแนกงานยอยทเนนงานทตองสงมอบ ตวอยางเชน เราอาจมโครงสรางจาแนกงาน

ยอยสาหรบบานทมรายการตางๆ ของแตละหองในบาน เพยงแคการเกบมลคาทไดรบสาหรบแตละหอง

อาจใหสารสนเทศทมความหมาย แทนทพยายามเกบขอมลละเอยดของแตละองคประกอบของหอง เชน

การปพน การตกแตง การเดนสายไฟ และ อนๆ เปนตน

อาจกลาวโดยสรปวา การบรหารมลคาทไดรบคอ วธพนฐานทมไวเพอการบรณาการผลการ

ดาเนนงาน คาใชจายและตารางเวลา มนสามารถเปนเครองมอทมประสทธภาพสาหรบผจดการ

โครงการและผบรหารระดบสงใชในการประเมนผลการดาเนนงานโครงการ

6.6 สรป การบรหารคาใชจายโครงการคอ จดออนดงเดมของโครงการเทคโนโลยสารสนเทศ ผจดการ

เทคโนโลยสารสนเทศตองใหความสาคญของการบรหารคาใชจาย และรบหนาททาความเขาใจเกยวกบ

แนวความคดพนฐานเกยวกบคาใชจาย การประมาณการคาใชจาย การทางบประมาณ และการควบคม


การประมาณการคาใชจายเปนสวนทสาคญมากๆ ของการบรหารโครงการ ซงมเครองมอและ

เทคนคหลายอยางทชวยการประมาณการคาใชจาย เชน การประมาณการโดยการเปรยบเทยบความ

คลายคลง การประมาณการจากลางขนบน ตวแบบพาราเมตรก และเครองมอทเปนคอมพวเตอร

ตวอยางตวแบบพาราเมตรกคอ ฟงกชนพอยท และCOCOMO

การตงงบประมาณคาใชจายเกยวของกบการจดสรรคาใชจายใหกบงานแตละงาน ผจดการ

โครงการตองเขาใจวาองคการเตรยมงบประมาณอยางไร เพอใหการประมาณการโครงการไปดวยกนได

การควบคมคาใชจายประกอบดวยการตดตามการใชจายเงน การทบทวนการเปลยนแปลง

และการแจงผมสวนไดเสยโครงการถงการเปลยนแปลงทมผลตอคาใชจาย การบรหารมลคาทไดรบเปน

วธการสาคญทใชสาหรบการวดผลการดาเนนโครงการ การบรหารมลคาทไดรบบรณาการขอมลขอบเขต

คาใชจาย และตารางเวลา



คาถามทายบท 1. ทาไมผมอาชพทางดานเทคโนโลยสารสนเทศอาจมองขามการบรหารคาใชจายโครงการ

และสงนอาจมผลกระทบตอความสาเรจของโครงการอยางไร

2. อธบายหลกการพนฐานของการบรหารคาใชจาย

3. อธบายวาการบรหารมลคาทไดรบสามารถนามาใชวดผลการดาเนนงานไดอยางไร 4. เพราะเหตใดการบรหารมลคาทไดรบจงไมคอยใชในการบรหารคาใชจาย

5. จาก DFD ทกาหนด ใหหาพารามเตอรทง 5 ตว

6. สมมตวาระบบงานในขอ 5 เขยนดวยภาษา VB พารามเตอรทง 5 ตวมระดบความซบซอน

เปนงาย และ ปจจยปรบคาฟงกชนพอยท (VAF) มคาเปน 0.94 ใหทานใชตวแบบ

COCOMO ระดบกลางในการคานวณหาแรงงาน เวลา และจานวนพนกงานทตองใชใน

การพฒนางานชนน โดยกาหนดใหประเภทของโครงการเปนแบบเซมดเทช โดยทมคาของ

ตวขบเคลอนคาใชจายและลกษณะของโครงการดงตอไปน

• ขนาดของฐานขอมลตอขนาดของโปรแกรม (DB bytes/program SLOC)

ประมาณ 300

• ความนาเชอถอของระบบตองสงกวาปกตเลกนอยเพราะระบบตองประมวล

เกยวกบคาสงซอของลกคา

• ขนตอนวธการสาหรบการประมวลผลไมมความยงยากหรอตองคดหาวธการใหมๆ

มาชวย



• ระบบทพฒนาบนฮารดแวรและซอฟตแวรททกปจะมการเปลยนแปลงไมมาก

• ประสบการณของทมงานในระบบงานประเภทนมประมาณ 3 ป โดยทสมาชก

ในทมคนเคยกบการพฒนาระบบงานประเภทน

• เรมมการใชเทคนคทางดานการโปรแกรมในการออกแบบ และเขยนโปรแกรม

• ประสบการณในภาษาทใชพฒนาโปรแกรมประมาณ 8 เดอน

• ระบบจะตองใชเวลาเฉลยในการประมวลผลนบแตสงใหทางานจนกระทงไดผล

ลพธกลบมานอยกวา 5 นาท

7. ขอมลทกาหนดใหขางลางนเปนขอมลของโครงการหนงป จงใชขอมลทใหตอบคาถาม

ตอไปน

ก. คาความผนแปรของคาใชจาย คาความผนแปรของตารางเวลา ดชนผลการ

ดาเนนงานของคาใชจาย และดชนผลการดาเนนงานของตารางเวลา มคาเทาใด

ข. โครงการทางานเปนอยางไร ชาหรอเรวกวาตารางเวลา ใชเงนมากกวาหรอนอยกวา

งบประมาณทกาหนดในแผน

ค. คานวณหาคา EAC

ง. คานวณหาระยะเวลาทตองใชเพอใหโครงการเสรจสมบรณ

PV = 2,300,000

EV = 2,000,000

AC = 2,500,000

BAC = 1,200,000


การบรหารคณภาพโครงการ หนา 7-1

7.1 บทนา คาวา “คณภาพ” สาหรบแตละคนมความหมายทแตกตางกน แลวแตมมมองของแตละคน

เชน ถาเราเปรยบเทยบคณภาพของรถยนต 2 คน คนแรกเปนรถทหรหราราคาแพง ทนงหมดวยหนงและ

มสงอานวยความสะดวกทกอยาง สวนรถยนตอกคนเปนรถราคาประหยดทสามารถขบพาไปทตางๆ ได

ไมมสงอานวยความสะดวกในรถยนต หลายๆ คนคดวารถยนตคนทราคาแพงมคณภาพสงกวา ถงแมวา

รถยนตทราคาแพงมฟงกชนเพมเตมมากกวารถยนตทราคาถกกวา แตคาบารงรกษากมราคาแพงดวย

สวนรถยนตราคาถกกวาอาจมองดวาด ถารถยนตนนมความปลอดภยสงกวามาตรฐานทกาหนด

ดงนน การจะกาหนดวาสนคาใดมคณภาพนน ตองพจารณาจากหลายปจจย ไมใชเฉพาะ

ฟงกชนการทางานเทานน คณลกษณะอนๆ เชน ความปลอดภย หรอการบรการหลงการขาย อาจเปน

ปจจยทสาคญตอลกคา เชนเดยวกนกบการพฒนาซอฟตแวร เราสามารถสรางระบบทมฟงกชนงานทด

มาก แตฟงกชนเหลานนทางานไมด มขอผดพลาดเกดตลอดเวลา ในทางกลบกน ถาเราพฒนา

ระบบงานทมฟงกชนการทางานทจากด แตมขอผดพลาดเลกนอย เราอาจสรปวาระบบงานหลงม

คณภาพมากกวาระบบงานแรก เพราะฉะนน เราจงจาเปนตองกาหนดและบรหารคณภาพของโครงการ

ใหสอดคลองกบความคาดหวงผมสวนไดสวนเสยใหมากทสด

แนวคดและปรชญาการบรหารคณภาพไดรบความสนใจมานานหลายป หลายๆ องคการตางๆ

ใหความสนใจในเรองนอยางมาก และไดรเรมโครงการปรบปรงคณภาพผลตภณฑ เชน ไอเอสโอ (ISO)

ซกสซกมา (six sigma) ตวแบบวฒภาวะความสามารถแบบบรณาการ (Capability Maturity Model

Integration (CMMI)) นอกจากน ยงมแนวคดการบรหารคณภาพของผรอกมากมาย เชน เดมมง

(Deming) จราน (Juran) อชคาวา (Ishikawa) และครอสบ (Crosby) รวมทง โครงการตองมการกาหนด

ตววด (metrics) เพอใหเราทราบวาสงทโครงการดาเนนการไดคณภาพหรอไม

7.2 การบรหารคณภาพโครงการคออะไร วตถประสงคการบรหารคณภาพคอ เพอใหแนใจวาโครงการจะตอบสนองความตองการท

โครงการไดรบมอบหมาย ทมงานตองพฒนาความสมพนธทดกบผมสวนไดเสยทสาคญ โดยเฉพาะผใช

หลก เพอใหเขาใจวาคณภาพมความหมายอยางไรกบบคคลเหลาน เนองจากในทสดแลวผใชจะเปนผ

ตดสนวาซอฟตแวรมคณภาพทรบไดหรอไม



ไอเอสโอ (ISO) ไดนยามวา “คณภาพ” คอ คณลกษณะตางๆ ของซอฟตแวรเตมเตมความ

ตองการของผใช ผเชยวชาญบางคนนยามคณภาพโดยพจารณาจากความสอดคลองกบความตองการ

(conformance to requirement) และความเหมาะสมกบการใชประโยชน (fitness to use) ความ

สอดคลองกบความตองการหมายถง กระบวนการและผลตภณฑของโครงการตรงกบทรายละเอยดทได

เขยนไว สวนความเหมาะสมกบการใชประโยชนหมายถง ผลตภณฑสามารถใชไดตามทไดตงใจไว เชน

ถาโครงการสงมอบเครองคอมพวเตอรทปราศจากแปนพมพ หรอจอภาพ เพราะทงไวในหองเกบของ

ลกคายอมไมพอใจเพราะเครองคอมพวเตอรไมเหมาะกบการใชงาน เนองจากลกคามสมมตฐานทการ

สงมอบตองมอปกรณครบ

การบรหารคณภาพโครงการคอ กระบวนการทตองทาเพอใหแนใจวาโครงการจะตอบสนอง

ความตองการตามทโครงการไดกาหนดไว กระบวนการบรหารคณภาพโครงการม 3 กระบวนการหลกคอ

• การวางแผนคณภาพ

• การประกนคณภาพ

• การควบคมคณภาพ

การบรหารคณภาพโครงการจะเนนทงกระบวนการและผลตภณฑของโครงการ ผลตภณฑของ

โครงการทสาคญทสดคอ ระบบสารสนเทศททมงานตองสงมอบ ดงนน ระบบจะตองสอดคลองกบความ

ตองการ และความเหมาะสมกบการใชประโยชนตามทกลาวมาแลว สวนกระบวนการหมายถง กจกรรม

วธการ วตถดบ และการวด ทใชเพอผลตผลตภณฑหรอบรการ เราสามารถมองวากระบวนการเหลาน

เปนสวนหนงของโซคณภาพ (quality chain) ทผลลพธของกระบวนการหนงเปนสงนาเขาของ

กระบวนการบรหารโครงการอน

โดยทโครงการเนนทผลตภณฑและโซของกระบวนการ การจดการโครงการสามารถใช

ทรพยากรใหมประสทธผลและประสทธภาพมากกวาเดม ลดขอผดพลาด และตรงกบหรอมากกวาทผม

สวนไดเสยของโครงการคาดหวง ความลมเหลวดานความตองการคณภาพจะสงผลเชงลบกบโครงการ

นอกจากน ยงทาใหเกดการทางานเพม หรอทางานซา ทาใหโครงการตองขยายเวลา และเพม

งบประมาณ

7.3 การวางแผนคณภาพ การวางแผนคณภาพคอ การกาหนดมาตรฐานคณภาพทเกยวกบโครงการ และทาอยางไรจง

จะทาใหไดตามมาตรฐานเหลานน ผจดการโครงการตองมความสามารถในการคาดการณสถานการณ

และเตรยมกจกรรมทใหไดผลลพธทตองการ ปจจบนการบรหารคณภาพททนสมยคอ การปองกน



ขอบกพรอง (defects) โดยการเลอกวตถดบทเหมาะสม การอบรม การสอนใหคนซมทราบในคณภาพ

และวางแผนกระบวนการทแนใจวาไดผลลพธทเหมาะสม

การออกแบบการทดลองเปนเทคนคการวางแผนคณภาพอยางหนงทชวยในการกาหนดตว

แปรทมอทธพลสงสดตอผลลพธโดยรวมของกระบวนการหนง การเขาใจตวแปรทกระทบตอผลลพธเปน

เรองทสาคญมากในการวางแผนคณภาพ เชน การใชการออกแบบการทดลองกบประเดนเรองการได-

เสยระหวางคาใชจายกบระยะเวลา ถาคาใชจายของโปรเกรมเมอรระดบรองและทปรกษามมลคานอย

กวาโปรแกรมเมอรอาวโสและทปรกษา แตเราไมสามารถคาดไดวาเขาเหลานนทางานสมบรณในระดบ

เดยวกนในเวลาเทากน การออกแบบการทดลองเพอคานวณคาใชจายและชวงเวลาทนอยทสด โดยการ

ผสมผสานบคลากรในรปแบบตางๆ จะชวยใหเราสามารถวางแผนไดเหมาะสมมากขน

การวางแผนคณภาพยงรวมถงการสอสารการกระทาทถกตองเพอใหแนใจวาคณภาพอยใน

รปแบบทสมบรณและเขาใจได ดงนน ในแผนจะตองอธบายปจจยทสาคญทมสวนรวมใหผลผลตทได

ตรงกบความตองการของลกคา กระบวนการวางแผนจาเปนตองใชนโยบายองคการทเกยวกบคณภาพ

ขอบเขตของโครงการและรายละเอยกผลตภณฑ และมาตรฐานและกฎเกณฑทเกยวของ ผลลพธหลกท

ไดจากกระบวนการวางแผนคอ แผนการบรหารคณภาพ และรายการตรวจสอบคณภาพ (checklists)

ตลอดวงจรชวตโครงการ

ลกษณะขอบเขตทสาคญของโครงการเทคโนโลยสารสนเทศทกระทบคณภาพประกอบดวย

• ฟงกชนงาน (functionality) คอ ระดบทระบบทางานตามภาระงานทไดตงใจไว

สวนลกษณะ (feature) คอ คณลกษณะพเศษของระบบทดงดดผใช ดงนน มนจงเปนสงสาคญทตองทา

ใหเกดความชดเจนวา งานและลกษณะอะไรทระบบจะตองทา และอะไรทเหมาะสมทสด เชน งานท

ระบบตองทาไดคอ ผใชสามารถตดตามยอดขายของเครองมอทางการแพทยจาแนกตามกลมเครองมอ

แพทย สวนลกษณะทตองมคอ สวนเชอมประสานกบผใชตองเปนกราฟก ทมไอคอน เมน และความ

ชวยเหลอแบบออนไลน

• ผลลพธของระบบ คอ จอภาพและรายงานทระบบสรางเปนสงทสาคญทควรจะ

กาหนดใหชดเจนวาจอภาพและรายงานควรมหนาตาอยางไร

• การดาเนนงาน หมายถง ผลตภณฑหรอบรการสามารถทางานไดตามความตงใจ

ใชงานของลกคาได ดงนน เพอใหไดการออกแบบระบบทมคณภาพการดาเนนงาน

สง ผมสวนไดเสยโครงการตองพจารณาประเดนตอไปน

ขนาดของขอมลและธรกรรมทระบบตองจดการ

จานวนผใชระบบพรอมๆ กน

อตราการเพมของผใช



ประเภทของอปกรณทระบบจะตองทางานดวย

ชวงเวลาระหวางทสงคาขอและไดรบขอมลกลบ (response time)

• ความนาเชอถอ คอ ความสามารถทผลตภณฑหรอบรการทางานไดตามทคาดหวง

ภายใตเงอนไขปกต โดยสวนใหญผลตภณฑเทคโนโลยสารสนเทศไมมความ

นาเชอถอ 100 เปอรเซนต แตผมสวนไดเสยตองกาหนดระดบทคาดหวง เชน

จานวนชวโมงทผใชเตมใจทจะไมสามารถใชระบบได

• ความสามารถบารงรกษา คอ ความงายของการบารงรกษาผลตภณฑ เชน มการ

สนบสนนใหความชวยเหลอ

7.4 การประกนคณภาพ การประกนคณภาพจะรวมกจกรรมทงหมดทเกยวของกบการตอบสนองมาตรฐานคณภาพ

สาหรบโครงการ เพอสงมอบผลตภณฑและบรการทมคณภาพ รวมทงเพอการปรบปรงคณภาพอยาง

ตอเนอง ผบรหารระดบสงตองเปนผนาและใหพนกงานทกคนมบทบาทในการประกนคณภาพ

มเครองมอหลายอยางทใชในการวางแผนคณภาพทสามารถนามาใชในการประกนคณภาพ

เชน การออกแบบการทดลองดงทไดกลาวมาแลว การวดเปรยบเทยบสมรรถนะ (benchmarking) เปน

อกวธการทชวยสรางความคดสาหรบการปรบปรงคณภาพโดยการเปรยบเทยบการปฏบตงานหรอ

คณลกษณะของผลตภณฑของโครงการกบขององคการอน เชน ถาคแขงมระบบสนบสนนการบรหาร

สาหรบผบรหารระดบสงทเวลาเฉลยทระบบไมทางานเพยงวนละชวโมงตอสปดาห เวลาเฉลยดงกลาว

อาจเปนเกณฑเปรยบเทยบสมรรถนะ ผงกางปลาหรอผงอชคาวาทจะกลาวตอไปเปนเครองมอชวยใน

การปรบปรงคณภาพโดยการคนหารากของปญหาคณภาพ บางองคการมแมแบบ (template) สาหรบ

การพฒนาแผนตางๆ ทเกยวกบการประกนคณภาพดงตวอยางในตารางท 7.1

ตารางท 7.1 ตวอยางแมแบบของแผนประกนคณภาพ (Schwalbe, 2007)

1.0 รางแผนประกนคณภาพ (Draft Quality Assurance Plan)

1.1 บทนา (Introduction)

1.2 ความมงหมาย (Purpose)

1.3 นโยบาย (Policy Statement)

1.4 ขอบเขต (Scope)

2.0 การบรหาร (Management)

2.1 โครงสรางองคการ (Organizational Structure)

2.2 บทบาทและความรบผดชอบ (Roles and Responsibilities)



2.2.1 การตดตามเชงเทคนค/ผบรหารอาวโส (Technical Monitor/Senior Management)

2.2.2 หวหนางาน (Task Leader)

2.2.3 ทมประกนคณภาพ (Quality Assurance Team)

2.2.4 คณะทางานเชงเทคนค (Technical Staff)

3.0 เอกสารทตองการ (Required Documentation)

4.0 ขนตอนการประกนคณภาพ (Quality Assurance Procedures)

4.1 ขนตอนการตรวจตลอด (Walkthrough Procedure)

4.2 กระบวนการทบทวน (Review Process)

4.2.1 ขนตอนการทบทวน (Review Procedures)

4.3 กระบวนการตรวจสอบ (Audit Process)

4.3.1 ขนตอนการตรวจสอบ (Audit Procedures)

4.4 กระบวนการประเมนผล (Evaluation Process)

4.5 การปรบปรงกระบวนการ (Process Improvement)

5.0 ขนตอนการรายงานปญหา (Problem Reporting Procedures)

5.1 ขนตอนการรายงานความไมสอดคลอง (Noncompliance Reporting Procedures)

6.0 ตววดการประกนคณภาพ (Quality Assurance Metrics)

ภาคผนวก (Appendix)

แบบฟอรมรายการตรวจสอบการประกนคณภาพ (Quality Assurance Checklist Forms)

เครองมอสาคญอกอยางทชวยในการประกนคณภาพคอ การตรวจสอบคณภาพ (quality

audit) ซงเปนการทบทวนอยางมโครงสรางทชวยระบบทเรยนทไดเรยนรทอาจปรบปรงการทางานของ

โครงการปจจบนหรอโครงการอนาคต ผตรวจสอบคณภาพอาจจะเปนคนในองคการ หรอองคการอนทม

ความเชยวชาญในการตรวจสอบคณภาพ

7.5 การควบคมคณภาพ การควบคมคณภาพเปนการตดตามผลของโครงการเพอใหแนใจวาผลงานเหลานนเปนไปตาม

มาตรฐาน ขณะเดยวกน การควบคมคณภาพชใหเหนวธทจะปรบปรงคณภาพโดยรวม ผลทไดจากการ

ควบคมคณภาพม 3 อยางคอ การตดสนใจยอมรบ การทางานใหม และการปรบกระบวนการ

• การตดสนใจยอมรบ คอ การกาหนดวาเราจะยอมรบหรอปฏเสธผลตภณฑหรอบรการ

ทเปนสวนหนงของโครงการ ถาเรายอมรบผลตภณฑหรอบรการ แสดงวาผลตภณฑ

หรอบรการทไดรบการตรวจสอบวาถกตอง แตถาผมสวนไดเสยของโครงการปฏเสธ

ผลตภณฑหรอบรการ ผรบผดชอบตองนาผลตภณฑหรอบรการนนกลบไปทาใหม



• การทางานใหม เปนกจกรรมททาเนองจากงานถกปฏเสธวาไมสอดคลองการความ

ตองการหรอรายละเอยดทกาหนดไว การทางานใหมมผลอนเนองมาจากการ

เปลยนแปลงทไดรบการรองขอ การแกไขขอบกพรอง การปองกนขอบกพรอง การ

ทางานใหมอาจมคาใชจายทแพง ดงนนผจดการโครงการควรหลกเลยง

• การปรบกระบวนการ คอ การแกไขหรอปองกนปญหาคณภาพตามตววดคณภาพ ซง

มผลตอการปรบบรรทดฐานคณภาพ (quality baseline) และแผนการบรหารโครงการ

7.6 เครองมอ และเทคนคสาหรบการควบคมคณภาพ การควบคมคณภาพจะใชเครองมอและเทคนคซงจะกลาวในสวนน คอ เครองมอพนฐาน

สาหรบการควบคมคณภาพ 7 ชนด การสมตวอยางเชงสถต (statistical sampling) ซกสซกมา (six

sigma) และ การทดสอบและการทวนสอบ (testing and verification)

7.6.1 เครองมอพนฐานสาหรบการควบคมคณภาพ

เครองมอพนฐานสาหรบการควบคมคณภาพม 7 ชนดคอ แผนภมแสดงเหตและผล

(cause and effect diagram) ผงการควบคม (control chart) ผงการวงของขอมล (run chart) ผงการ

กระจายขอมล (scatter diagram) แผนภมแบบแทง (histogram) ผงพาเรโต (pareto chart) และผงการ

ไหลของงาน (flowchart)

แผนภมแสดงเหตและผล

แผนภมแสดงเหตและผล หรอผงกางปลา หรอผงอชคาวา เปนเครองมอทชวยให

เรายอนกลบไปหารากของปญหา รปท 7.1 แสดงสาเหตของปญหาทลกคาไมสามารถเขาระบบได

สาเหตหลกของปญหาอาจเนองมาจาก ระบบฮารดแวร ฮารดแวรของผใชแตละคน การอบรม หรอ

ซอฟตแวร แผนภมแสดงเหตและผลยงแสดงใหเหนถงสาเหตยอยททาใหเกดสาเหตหลกได เชน สาเหต

หลกคอ ฮารดแวรของผใชทมผลทาใหลกคาไมสามารถเขาระบบได สวนสาเหตยอยคอ หนวยความจา

ไมพอ หนวยประมวลผลมความสามารถตา หรอทเกบขอมลไมพอ ถาผใชสวนใหญไมสามารถเขาใช

ระบบไดเนองจากหนวยความจาไมพอ ทางแกอาจเปนการเพมหนวยความจา แตถาผใชสวนใหญไม

สามารถเขาระบบไดเพราะลมรหสผาน การแกปญหาจะเรวและเสยคาใชจายนอย



รปท 7.1 ตวอยางผงกางปลาของอชคาวา (Schwalbe, 2007)

ผงการควบคม

ผงการควบคมเปนผงทแสดงผลของกระบวนตามเวลาในรปแบบกราฟ

วตถประสงคหลกของผงการควบคมคอ เพอปองกนขอบกพรองมากกวาตรวจหาขอบกพรองหรอปฏเสธ

ผลลพธทไดจากกระบวนการ ผงการควบคมทาใหเราสามารถกาหนดวากระบวนอยในการควบคมหรอ

นอกการควบคม กระบวนการทอยในการควบคมไมจาเปนตองปรบแก แตถากระบวนการอยนอกการ

ควบคม เราจาเปนตองหาสาเหต และปรบกระบวนการใหถกตอง หรอขจดสาเหต ผงการควบคมใชเพอ

ตดตามการผลตสนคา แตเราสามารถนาผงการควบคมมาใชตดตามปรมาณและความถของคารองขอ

เปลยนแปลง ขอผดพลาดในเอกสาร ความแปรปรวนของคาใชจายและเวลา และอนๆ ทเกยวของกบ

การบรหารโครงการ ผงการควบคมทาใหเราเหนพฤตกรรมของกระบวนการใดกระบวนการหนง ผงการ

ควบคมทกผงจะมเสนกลาง และเสนขอบเขตระดบบนและระดบตา เสนกลางแทนคาเฉลย โดยปกตชวง

ควบคมจะถกกาหนดไวท ±3σ

รปท 7.2 ตวอยางผงการควบคม (Schwalbe, 2007)



รปท 7.2 คอ ตวอยางการผงควบคมกระบวนการผลตไมบรรทดไมขนาด 12 นว ท

ผลตโดยเครองจกร แตละจดในผงแทนการวดความยาวของไมบรรทดทไดจากสายการผลต สเกลแนวตง

แสดงขอบเขตสงสดและตาสดทลกคาเปนผกาหนดวาไมบรรทดทจะซอทงหมดตองอยระหวาง 11.90-

12.10 นว ผผลตไดออกแบบใหกระบวนการผลตสามารถผลตไมบรรทดยาวระหวาง 11.91 และ 12.09

นว

เสนจดไขปลาแสดงตาแหนงความเบยงเบนมาตรฐานท 1σ 2σ และ 3σ ทงท

สงและตากวาคาเฉลย ถาบรษทตองการใหไมบรรทดผลตออกมาในชวง 11.91 – 12.09 นว บรษทตอง

ควบคมการผลตท 3σ ผลผลตทอยในชวงนมรอยละ 99.73

การวเคราะหรปแบบในขอมลกระบวนการเปนสงสาคญของการประกนคณภาพ

กฎเจดจดสามารถนามาใชหารปแบบของขอมลได กฎนกลาววาถาขอมลทงหมด 7 คา อยตากวา

คาเฉลย สงกวาคาเฉลย หรอขอมลทงหมดเพมขนหรอลดลง แสดงวากระบวนการจาเปนตองไดรบการ

ตรวจสอบ ในรปท 7.2 จดทละเมดกฎนถกแสดงดวยดาว สาหรบกระบวนการผลตไมบรรทด ขอมลน

ชใหเหนวาควรมการปรบความแมนยาของอปกรณ เชน เครองตดไมสาหรบทาไมบรรทดจาเปนตอง

ปรบแตงใหม หรอใบมดอาจตองเปลยน

มค. กพ. มค. เมย. พค. มย. กค. สค. กย. ตค. พย. ธค.

ขอบกพรองประเภทท 1 ขอบกพรองประเภทท 2 ขอบกพรองประเภทท 3

รปท 7.3 ตวอยางผงการวงของขอมล (Schwalbe, 2007)

ผงการวงของขอมล

ผงการวงของขอมลแสดงถงประวตและรปแบบของความแปรปรวนของ

กระบวนการตามเวลา โดยแสดงขอมลเปนเสนตรงทมจดกาหนดตามลาดบการเกด เราสามารถใชผง

การวงของขอมลเพอทาการวเคราะหแนวโนมสาหรบการพยากรณผลลพธในอนาคตจากผลลพธในอดต

รปท 7.3 เปนตวอยางทแสดงขอบกพรอง 3 ประเภท เราจะเหนวาขอบกพรองประเภทท 1 มขอบกพรอง



เพมขนไปเรอยๆ สวนขอบกพรองประเภทท 2 นน มจานวนขอบกพรองลดลงในหลายเดอน แลวคงท แต

ขอบกพรองประเภทท 3 มจานวนขอบกพรองแบบขนๆ ลงๆ

ผงการกระจายขอมล

ผงการกระจายขอมลแสดงความสมพนธระหวาง 2 ตวแปร ถาจดตางๆ ทเขาใกล

เสนทแยงมมมากขน ตวแปรทงสองมความสมพนธกนมากขน รปท 7.4 เปนตวอยางของผงการกระจาย

เพอศกษาวาอตราความพงพอใจของผใชระบบมความสมพนธกบอายของผตอบคาถามหรอไม เรา

พบวาผใชทอายนอย มอตราความพอใจระบบตา

รปท 7.4 เปนตวอยางของผงการกระจายขอมล (Schwalbe, 2007)

แผนภมแบบแทง

แผนภมแบบแทงแสดงการกระจายของตวแปร แทงแตละแทงแทนคณลกษณะของ

ปญหาหรอสถานการณ และความสงของแทงแสดงความถของคณลกษณะนน รปท 7.5 แสดงจานวน

การรองเรยนของลกคาในแตละสปดาห

รปท 7.5 ตวอยางแผนภมแบบแทง (Schwalbe, 2007)



ผงพาเรโต ผงพาเรโตชวยเราระบปญหาการผลตและลาดบความสาคญ โดยพจารณาจาก

ความถ หรออาจกลาวไดวาผงพาเรโตนเปนเครองชวยจาแนกขอบเขตปญหาตามระดบความสาคญของ

สภาพความเสยหายโดยแสดงเปนแผนภมแทง สาหรบในกรณโครงการเทคโนโลยสารสนเทศ การ

วเคราะหแบบพาเรโต เปนวธการชวยเรากาหนดปจจยทมสวนรวมทสาคญตอปญหาคณภาพมากทสด

ในระบบ บางครงการวเคราะหแบบนเรยกวากฎ 80-20 ซงหมายความวา รอยละ 80 ของปญหามาจาก

สาเหตรอยละ 20 ผงพาเรโตจะชวยชสวนทเปนปญหาและการจดลาดบความสาคญ ตวแปรทอธบายใน

แผนภมแทงเรยงลาดบตามความถทเกดขน ดงตวอยางในรปท 7.6

จานว

นการรอ

งเรย

นของ

สปดา

หน

รปท 7.6 ตวอยางผงพาเรโต (Schwalbe, 2007)

จากรปท 7.6 จะเหนวาคารองเรยนกลมทมจานวนสงสดคอ ปญหาการเขาสระบบ

(log-in) รองลงมาคอ ปญหาระบบปดขง (system locks up) ซงปญหาทงสองกลมนเมอรวมกนแลวคด

เปนเกอบรอยละ 80 ของจานวนคารองเรยนทงหมด ถาโครงการตองการลดคารองเรยนลง ตองเนนททา

ใหการเขาใชระบบงายขน

อยางไรกตาม ผจดการโครงการทดตองแบงประเภทคารองเรยนตามความรนแรงของ

ปญหา เนองจากในการแกไขปญหาทรนแรงจะมคาใชจายสง บรษทควรทบทวนคารองเรยนทงหมดกอน

ตดสนใจดาเนนการ

ผงการไหลของงาน ผงการไหลของงานแสดงตรรกะและการไหลของกระบวนการทชวยใหเราวเคราะห

ปญหาเกดขนไดอยางไร และจะปรบปรงกระบวนการไดอยางไร ผงการไหลของงานแสดงถงกจกรรม จด

การตดสนใจ และลาดบการประมวลสารสนเทศ ดงแสดงในรปท 7.7



คารองทยอมรบ

สงไปยงผททาหนาทตด

สนใจ

ยอมรบหรอไม ?

ใช

ไม

ลงนามในสวนทอนมต

แจงผรองเรยนและลงบนทกเขาระบบ

บนทกงานทตองการใหทาเพมเตม

รปท 7.7 ตวอยางผงการไหลของงาน (Schwalbe, 2007)

7.6.2 การสมตวอยางเชงสถต

การสมตวอยางเชงสถตเปนความคดหลกในการบรหารคณภาพโครงการ เนองจากใน

การควบคมคณภาพจาเปนตองเกบรวมรวมขอมลมาใชเพอการวเคราะห แตขอมลมจานวนมาก เราไม

สามารถใชขอมลทงหมดได ดงนน เราจงจาเปนตองสมตวอยาง เพอเปนตวแทนของประชากรทเราสนใจ

สตรงายๆ สาหรบการสมตวอยางคอ

ขนาดของตวอยาง = 0.25 X (ปจจยความแนนอน/ขอผดพลาดทสามารถรบได)2

ปจจยความแนนอนหมายถง ระดบความแนนอนทเราไมตองการใหเกดความแปรปรวน

ในตวอยาง ซงคานวณไดจากตารางท 7.2

ตารางท 7.2 ปจจยความแนนอนทนยมใช

ความแนนอนทตองการ ปจจยความแนนอน

95% 1.960

90% 1.645

80% 1.281

7.6.3 ซกสซกมา

ซกสซกมาเปนระบบทเบดเสรจและยดหยน เพอการบรรลความสาเรจสงสดทางธรกจ

และความคงอยของธรกจ การขบเคลอนซกสซกมาตองอาศยความเขาใจความตองการของลกคา การใช



ขอเทจจรง ขอมล และการวเคราะหเชงสถต พรอมกบความตงใจอยางแขงขนในการบรหาร การปรบปรง

และการสรางกระบวนการทางธรกจใหม

เปาหมายความสาเรจของซกสซกมาคอ การทาใหผลตภณฑหรอบรการมขอบกพรอง

ขอผดพลาด ไมเกน 3.4 ตอลานโอกาส ซงรายละเอยดจะไดอธบายตอไป องคการสามารถนาหลกการ

ของซกสซกมาไปใชในการออกแบบและการผลตสนคา การชวยเหลอลกคา หรอ กระบวนการใหบรการ

ลกคาอนๆ

โดยปกต โครงการทใชหลกการของซกสซกมาเพอควบคมคณภาพจะดาเนนการ 5

กระบวนการทเรยก ดเมอ (DMAIC) ซงมาจากการนยาม (Define) การวด (Measure) การวเคราะห

(Analyze) การปรบปรง (Improvement) และการควบคม (Control)

• การนยาม คอ การกาหนดปญหา/โอกาส กระบวนการ และความตองการของ

ลกคา (เชน คารองเรยน ผลการสารวจ คาแนะนา และการวจยตลาด) เชน ลด

เวลา คาใชจาย หรอขอบกพรอง เปาหมายเหลานเปนบรรทดฐานหรอ

มาตรฐานสาหรบการปรบปรงกระบวนการ

• การมาตรวด เปนการวดวาปญหา/โอกาส กระบวนการ หรอความตองการของ

ลกคาทองคการไดกาหนดขนนนประสบความสาเรจหรอไม ทมงานซกสซกมา

มหนาทกาหนดมาตรวดทเกยวของ ซงกาหนดในรปของขอบกพรองตอโอกาส

(defects per opportunity) การคานวณมาตรวดเรมตนจากการนยามมาตร

วด แลวรวบรวมขอมล ประมวลผล และแสดงผล

• การวเคราะห คอ การนาผลจากการวดมาใชในการพนจพเคราะหรายละเอยด

กระบวนการ เพอหาโอกาสปรบปรง ทมงานซกสซกมาจะตรวจตราและทวน

สอบขอมลเพอพสจนสาเหตทแทจรงของปญหาทสงสย เครองมอทสาคญคอ

ผงกางปลา

• การปรบปรง คอ การสรางคาตอบหรอวธการปรบปรงกระบวนการหรอ

แกปญหา คาตอบสดทายทไดจะถกตรวจสอบหรอเหนชอบจากผสนบสนน

โครงการ จากนนทมงานซกสซกมาพฒนาแผนนารองเพอทดสอบคาตอบ ทม

ซกสซกมาทบทวนผลจากการทดสอบแบบนารองเพอทาใหคาตอบดขน

หลงจากนนจงดาเนนการตามคาตอบทไดปรบปรงแลว

• การควบคม คอ การตดตามและควบคมใหผลการปรบปรงมเสถยรภาพ ผง

การควบคมเปนเครองมอหนงทชวยในเฟสควบคม



การนาซกสซกมามาใชมหลกการดงน

• กาหนดใหหลกการซกสซกมาเปนพนธกจขององคการ ผบรหารระดบสง และ

พนกงานทกระดบจะตองเขามามสวนรวม การอบรมหลกการนเปนสงทตอง

ลงทนสง แตองคการจะไดผลตอบแทนคอ งานหรอบรการทมคณภาพดวย

ตนทนทตา

• การอบรมซกสซกมาจะใชระบบเขมขด (belt system) แบบการเรยนคาราเต ผ

เขารบการอบรมจะไดเขมขดสตางๆ ถาไดเขมขดสเหลองหมายถง ผเขารบการ

อบรมไดรบการอบรมในระดบทจาเปนเทานน ซงโดยปกตประมาณ 2-3 วน

เตมสาหรบทมงานททางานกบโครงการซกสซกมาแบบไมเตมเวลา กลมเขมขด

สเขยวหมายถง ผเขารบการอบรมเตม 2-3 อาทตย สวนกลมเขมขดสดา

หมายถง กลมคนททางานโครงการซกสซกมาแบบเตมเวลา และเขารบการ

อบรม 4-5 อาทตยเตม นอกจากน ยงมกลมเขมขดดาทเปนผเชยวชาญทม

ประสบการณ ทาหนาทเปนทรพยากรทางเทคนค และเปนพเลยงใหกลมระดบ

ทตากวา

• องคการทใชหลกการซกสซกมาไดประสบความสาเรจตองเตมใจทจะยอมรบ

วตถประสงคทแตกตางกนในเวลาเดยวกน เชน ตองการเปนองคการท

สรางสรรคและมเหตมผล เนนทภาพรวม และรายงานรายละเอยด ลด

ขอผดพลาดและทาสงตางๆ ใหเสรจรวดเรว และทาใหลกคามความสขและทา

เงนไดมากๆ ซงมวตถประสงคขดแยงกน

• ซกสซกมาทางานภายใตปรชญาทเนนทลกคา และพยายามตอสเพอขจดของ

เสย ยกระดบคณภาพ และปรบปรงประสทธภาพการเงน

รปท 7.8 การกระจายปกตและความเบยนเบนมาตรฐาน



เนองจากความคดของซกสซกมาคอ การปรบปรงคณภาพโดยการลดความแปรปรวน

คาวาซกมาหมายถงความเบยงเบนมาตรฐาน ซงใชวดความแปรปรวนทเกดขนจากการกระจายของ

ขอมล คาความเบยงเบนมาตรฐานตาหมายความวากลมขอมลใกลชดกบคาเฉลย และมความ

แปรปรวนระหวางขอมลนอย ถาคาความเบยงเบนมาตรฐานสงหมายความวาขอมลหางจากคาเฉลย

และมความแปรปรวนคอนขางมาก

จากรปท 7.8 แสดงการกระจายขอมลแบบปกต การกระจายแบบปกตใดๆ ทรอยละ

68.3 ของประชากรอยภายใน 1 คาเบยงเบนมาตรฐาน (1σ ) รอยละ 95.5 ของประชากรอยภายใน 2

คาเบยงเบนมาตรฐาน (2σ ) และรอยละ 99.7 ของประชากรอยใน 3 คาเบยงเบนมาตรฐาน (3σ ) คา

เบยงเบนมาตรฐานเปนปจจยหลกในการกาหนดจานวนขอบกพรองทพบในประชากรทจะยอมรบได

ตารางท 7.3 ซกมาและจานวนขอบกพรอง (Schwalbe, 2007)

ชวง +/- ซกมา รอยละของประชากรภายใน

แตละชวง จานวนขอบกพรองตอ

พนลาน

1 68.27 317,300,000

2 95.45 45,400,000

3 99.73 2,700,000

4 99.9937 63,000

5 99.999943 57

6 99.9999998 2

ตารางท 7.3 แสดงความสมพนธระหวางคาเบยงเบนมาตรฐานกบรอยละของประชากร

ภายในชวงซกมา และจานวนขอบกพรองตอพนลาน 6σ± หมายความวามขอบกพรองเพยง 2 หนวย

ตอพนลานหนวย

แทนทจะวดจานวนขอบกพรองตอหนวย (เชน ตอเครอง ตอใบ หรอตอโปรแกรม) ซกส

ซกมาวดจานวนขอบกพรองจากจานวนของโอกาส เชน อาจมหลายๆ ขอผดพลาดในใบเรยกเกบเงน

เชน สะกดชอผด ทอยผด วนทใหบรการไมถก และคานวณผด ดงนน อาจมโอกาสเกดขอบกพรองไดถง

100 จดในใบเรยกเกบเงนหนงใบ ตารางท 7.4 คอ ตารางปรบคาซกมา โดยทอตราผลตอบแทน (yield)

แทนจานวนหนวยทจดการไดถกตองตลอดขนตอนกระบวนการ จากตารางดงกลาว ณ 6 ซกมา

หมายความวาขอบกพรองไมเกน 3.4 จดตอลานโอกาส



ตารางท 7.4 ตารางปรบคาซกมา (Schwalbe, 2007)

ซกมา อตราผลตอบแทน (yield) จานวนขอบกพรองตอลาน

โอกาส

1 31.0% 690,000

2 69.2 % 308,000

3 93.3% 66,800

4 99.4% 6,210

5 99.97% 230

6 99.99966% 3.4

ถงแมวาแนวความคดของซกสซกมาเรมใชในอตสาหกรรมการผลต แตหลายเทคนค

ของซกสซกมาสามารถนามาใชไดโดยตรงกบโครงการพฒนาซอฟตแวร เชน จานวนขอผดพลาดใน

คาสง ชวงเวลาทระบบขดของ

7.6.4 การทดสอบและการทวนสอบ

การทดสอบเปนงานทเกอบขนตอนสดทายของกระบวนการพฒนาระบบ บางองคการ

คดวาการทดสอบทากอนการสงระบบงานใหกบลกคาเพอใหระบบงานมคณภาพระดบหนง แตความ

จรงแลวการทดสอบจาเปนตองทาระหวาง หรอเกอบทกเฟสของวงจรชวตการพฒนาระบบ สาหรบการ

ทดสอบระบบงานประกอบดวย

• การทดสอบหนวยยอย คอ กระบวนการทดสอบคาสงของมอดลทโปรแกรมเมอร

เขยนเพอใหคอมพวเตอรทางานอยางใดอยางหนง โดยมวตถประสงคเพอคนหา

และแกไขขอผดพลาดทเกดเทาทจะเปนไปได กอนทมอดลนนจะถกนาไปบรณา

การกบมอดลอนๆ ถาขอผดพลาดถกพบหลงจากการรวมหลายมอดลเขา

ดวยกนแลว ขอผดพลาดจะแกไขลาบากขนและคาใชจายสง การทดสอบวธการ

นเนนทตรรกะการประมวลผล และโครงสรางขอมลภายในขอบเขตของมอดล

• การทดสอบการบรณาการ คอ การทดสอบพฤตกรรมของกลมมอดล เพอหา

ขอผดพลาดทไมอาจตรวจพบจากการทดสอบหนวยยอย เชน การเชอมประสาน

ไมเขากน คาของพารามเตอรไมใชคาทคาดหวง หรอ หนวยความจาไมพอ เมอ

พบขอผดพลาดทเกดขน ผรบผดชอบตองหาวามอดลไหนทเกดขอผดพลาด

พรอมกบหาสาเหตของขอผดพลาด ในการทดสอบ ผรบผดชอบตองสรางกรณ

ทดสอบ (test cases) และขอมลเพอทดสอบเสนทางควบคม (control paths) ท



เปนไปไดทงหมด ยงมการทดสอบเสนทางควบคมมากเทาไร เราจะมนใจทพบ

ขอผดพลาดทสาคญมากขนเทานน

• การทดสอบระบบ คอ การทดสอบการบรณาการทงระบบ หรอระบบงานยอย

เพอใหแนใจวาระบบไมทางานผดปกต และระบบทางานไดตามทผพฒนาเขาใจ

วาตรงกบความตองการของผใช การทดสอบระบบทสาคญมดงน

การทดสอบความสามารถใชงานได (usability testing) เปนการ

ทดสอบเพอดวาระบบทางานไดตรงกบความตองการของผใชหรอไม

การทดสอบสมรรถนะ (performance testing) เปนการทดสอบวา

ระบบสามารถทางานไดตามเกณฑหรอไม เชน เวลาตอบสนองกลบ

(response time) จานวนการสอบถาม หรอจานวนธรกรรมทตอง

สามารถประมวลผลไดภายใน 1 นาท

การทดสอบความมนคง (security testing) เปนการทดสอบระบบการ

ปองกนการเจาะทะลเขาสระบบงาน

การทดสอบการกคน (recovery testing) เปนการทดสอบวาเมอระบบ

ลมเหลวแลว วธการกคนทกาหนดไวนน สามารถดาเนนการไดถกตอง

• การทดสอบการยอมรบ เปนการทดสอบวาระบบไดตอบสนองความตองการ

ของผใชหรอไม โดยปกต การทดสอบนเปนการทดสอบขนสดทายกอนสงมอบ

ระบบงานใหผใช ผททาการทดสอบในขนนจงเปนผใชงานจานวนมาก ซงจะ

ทาใหผพฒนาระบบงานไดทราบวาระบบยงขาดฟงกชนงานอะไร หรอฟงกชน

งานใดทยงทางานไดไมตรงกบทผใชตองการ รวมถงจอภาพ การไหลของ

จอภาพ และรายงานตางๆ ดวย

สาหรบแนวความคดของการทวนสอบเกดขนมากวา 20 ป ในอตสาหกรรมการบน ซงให

ความสาคญกบซอฟตแวรททางานตามทตงใจไวทงหมดอยางถกตองและอยางนาเชอถอ เพราะ

ขอผดพลาดใดๆ ในโปรแกรมสามารถสงผลใหเกดหายนะ และคาใชจายมากมาย การทวนสอบนน

มงเนนทกจกรรมกระบวนการทเกยวของของโครงการ เพอใหแนใจวาผลตภณฑ หรอสงทสงมอบตรงกบ

ความตองการทกาหนดไวกอนการทดสอบขนสดทายจะเรมขน การทวนสอบประกอบดวยการทบทวน 3

ประเภทคอ

• การทบทวนทางเทคนค เพอใหแนใจวาผลลพธสอดคลองกบความตองการท

กาหนดไว การทบทวนประเภทนยงรวมถงการทบทวนงานวาสอดคลองกบ



ตามมาตรฐานตางๆ ดวย เชน มาตรฐาน GUI มาตรฐานการโปรแกรมและ

เอกสาร การตงชอ เปนตน วธการทนยมใชในการทบทวนเชงเทคนคคอ การ

ตรวจตลอดและการตรวจตรา การตรวจตลอดคอ กระบวนการทบทวนท

โปรแกรมเมอร หรอนกออกแบบพากลมของโปรแกรมเมอรหรอนกออกแบบ

ตรวจตลอดโปรแกรมหรอแบบทออกไว เพอดวาโปรแกรม หรอแบบทออกนน

ถกตองตามความตองการและมาตรฐานหรอไม สวนการตรวจตราคอ การ

ทบทวนโดยเพอนรวมงาน โดยมรายการคณลกษณะทสาคญใหกบผตรวจใช

ระบขอผดพลาด รายการคณลกษณะนไดรบการปรบปรงหลงจากการเกบ

ขอมล

• การทบทวนทางธรกจ คอ การทบทวนเพอใหแนใจวาผลตภณฑนนมฟงกชน

งานทตองการตามทกาหนดในขอบเขตโครงการ อยางไรกตาม การทบทวน

ทางธรกจมวตถประสงคเพอใหผลงานสมบรณ ใหสารสนเทศทจาเปนและ

ตองการสาหรบเฟสหรอกระบวนการถดไป ตรงกบมาตรฐานทกาหนดไว

ลวงหนา และสอดคลองกบระเบยบวธของโครงการ

• การทบทวนเชงบรหาร เปนการทบทวนโดยการเปรยบเทยบความกาวหนาท

แทจรงกบแผนทเปนบรรทดฐานของโครงการ โดยทวๆ ไป ผจดการโครงการ

เปนผรบผดชอบนาเสนอความกาวหนาของโครงการเพอใหเหนสถานภาพของ

โครงการทชดเจน ประเดนตางๆ ตองไดรบการแกไข ปรบทรพยากร หรอ

ตดสนใจวาจะยงคงโครงการหรอยตโครงการ นอกจากน ผบรหารอาจทบทวน

โครงการเพอดวาโครงการทางานไดตามขอบเขต ระยะเวลา งบประมาณ และ

คณภาพหรอไม

7.7 การบรหารคณภาพสมยใหม การบรหารคณภาพสมยใหมใหความสาคญตอความพงพอใจของลกคา ใชการปองกนแทน

การตรวจตรา และตระหนกถงความรบผดชอบเชงบรหารตอคณภาพ การบรหารคณภาพสมยใหมไดรบ

การพฒนาจากโครงการของผเชยวชาญดานคณภาพหลายโครงการ ดงตวอยางทจะกลาวตอไปน

7.7.1 การบรหารคณภาพของเดมมง

เดมมงเปนนกสถตและศาสตราจารยทมหาวทยาลยนวยอรก เขาเปนทรจกจากงาน

เกยวกบการควบคมคณภาพในประเทศญปน เดมมงไปประเทศญปนตามคาเชญของรฐบาลญปน เพอ



ชวยปรบปรงประสทธภาพและคณภาพการผลต เดมมงสอนผผลตชาวญปนวาคณภาพหมายถงประ

สทธทเพมขนและคาใชจายทตาลง อตสาหกรรมอเมรกาไมตระหนกถงทฤษฎของเดมมง จนกระทง

ผผลตชาวญปนไดเรมผลตสนคาททาทายสนคาอเมรกาอยางมาก โดยเฉพาะอตสาหกรรมรถยนต

บรษทฟอรดจงรบวธการของเดมมง และไดพบวาคณภาพและยอดขายดขนอยางมากมาย หลงจากท

เหนผลงานทดเยยมในประเทศญปน บรษทอเมรกาหลายๆ บรษทไดเชญใหเดมมงชวยสรางโปรแกรม

การปรบปรงคณภาพในโรงงานของตน

เดมมงไดกาหนดขนตอนการบรหารคณภาพ 4 ขนตอน คอ 1) วางแผน (plan) สาหรบ

การปรบปรงคณภาพ และระบตววดทเหมาะสม 2) ทา (do) ตนแบบหรอการทดลองของแผนหรอตววด

ขนาดเลก 3) ตรวจสอบ (check) ผลกระทบของการดาเนนการของแผนการทดลอง 4) กระทา (act) ตอ

สารสนเทศทไดรบจากการเรยนร ขนตอนนมชอเรยกยอวา PDCA และแทนดวยวงกลมเดมมง

(Demming circle) ดงรปท 7.9

รปท 7.9 PDCA ของเดมมง

ปรชญาและงานสอนของเดมมงไดสรปออกมา 14 ขอดงน

1. สรางความมนคงใหกบจดมงหมายในการปรบปรงระบบและบรการ องคการควร

กาหนดวตถประสงคใหชดเจน และควรกลาวถงทศทางขององคการทงในปจจบน

และอนาคต การปรบปรงควรทาอยางตอเนอง ถงแมวาจะทาไดเพยงเลกนอยก

ตาม เพราะในทสดแลวองคการจะสามารถสรางการปรบปรงมากขน ผลลพธทไดน

ไดจากการขจดสงททาลายคณภาพ เชน ขอบกพรองในสนคาทซอมา และเปลยน

พฤตกรรมและทศนคตของพนกงาน

2. ยอมรบปรชญาใหมๆ ผจดการโครงการตองตนตวกบความทาทาย เรยนรความ

รบผดชอบ และรบหนาทผนาการเปลยนแปลง

3. ยตการตรวจตราเพอใหบรรลคณภาพ คณภาพไมไดเกดจากการคดผลตภณฑท

บกพรองโดยการใชวธการตรวจตราอยางหนก คณภาพเกดจากการปรบปรง



กระบวนการผลต เดมมงเสนอวธใหบรรลคณภาพดวยการควบคมกระบวนการ

ดวยวธกทางสถต

4. หยดการเลอกผขายโดยดจากราคาเพยงอยางเดยว สนคาราคาตาไมใชสนคาท

ราคาถกสด ถาสนคานนไมมคณภาพ และโดยเฉพาะ ถาผขายไมใหบรการ

บารงรกษาทเหมาะสม เดมมงเสนอใหทางานกบผขายเพยงเจาเดยวทขายสนคาท

มคณภาพ และสรางความสมพนธกบคคาในระยะยาว ซงจะทาใหคาใชจาย

ทงหมดตา

5. ปรบปรงกระบวนการอยางตอเนอง การปรบปรงประสทธภาพควรเปนงานทไมม

ทางสนสด วตถประสงคไมควรเพอแกปญหา แตเปนการใหคามนเพอการปรบปรง

ทตอเนอง

6. จดใหมโปรแกรมการอบรมสาหรบการปรบปรงคณภาพ ขณะทการศกษาและการ

อบรมเปนคาใชจาย แตในระยะยาวแลว การขาดการศกษาและการอบรมอาจทา

ใหเสยเงนมากกวา การปรบปรงประสทธภาพบรรลไดดวยคน ดงนน คนเหลานจง

ควรไดรบการศกษาและอบรมสาหรบงานทตองทา ทกคนตองไดรบการอบรมอยาง

ด ความรเปนสงทสาคญตอการปรบปรงคณภาพ

7. สรางความเปนผนา บทบาทพนฐานของผบรหารคอ การเปนผนา และความเปน

ผนานควรจะเนนทการปรบปรงคณภาพอยางตอเนอง ผบรหารตองรบหนาทเปน

ผนาในการทาใหปรชญาการบรหารคณภาพเกดขน

8. ขบความกลวออกไป พนกงานอาจหลกเลยงการแสดงความคด และยอมรบ

ความผด เพราะกลวสญเสยสถานภาพ ตาแหนงและแมแตงาน ดงนนผบรหารตอง

ทาใหพนกงานรสกปลอดภยในการสอสารบทเรยนทไดจากความผดพลาดของตน

เพราะความผดพลาดอาจใหคณคาในการทางานครงตอไป

9. ทาลายสงกดขวางระหวางหนวยงานองคการ คณภาพจะทาไดดทสดโดยมคนใน

แตละหนวยงานในองคการเขาใจหนวยงานอนและสอสารกนอยางสมาเสมอ

สมาชกตองทางานเปนทม

10. ขจดสโลแกน เนองจากไมมประโยชน สโลแกนปราศจากวธการ การควบคมท

เหมาะสม และคามนของผบรหาร การหาและการแกปญหากระบวนการและสนคา

อยางตอเนองนาไปสการปรบปรงคณภาพทดขน

11. ขจดโควตาและเปาหมายเชงตวเลข ภาระกจทตองทาตามเปาหมายเชงปรมาณจะ

ดงคนททางานดทสดใหถอยหลงและเครยดกวาคนทททางานตากวาคาเฉลย ตว



วดตางๆ ไมควรกลายเปนวตถประสงคหลกของทงองคการและการบรหาร

ผบรหารควรใชความเปนผนาแทน

12. ขจดสงกดขวางความภาคภมใจในทกษะของงาน ประสทธภาพงานควรถกประเมน

และใหรางวลในแงของคณภาพ ไมใชโดยการจดลาดบประจาป

13. สรางโปรแกรมการศกษาและการปรบปรงตวเอง การศกษาและการปรบปรงตวเองเปนสงสาคญสาหรบทกคนในองคการ องคการสามารถสงเสรมการศกษาดวยการ

สนบสนนคาใชจาย

14. ใหทกคนมสวนรวมเพอบรรลการปรบเปลยน การปรบเปลยนเปนหนาทของทกคน

ทกคนตองมสวนในการปรบปรงกระบวนการและสนคาใหมคณภาพ

7.7.2 การบรหารคณภาพของจราน

จรานไดสอนผผลตชาวญปนถงการทาอยางไรจงจะปรบปรงประสทธภาพการผลต เขา

ไดเขยนหนงสอคมอการควบคมคณภาพ โดยเนนทความสาคญของคามนของผบรหารระดบสงเพอการ

ปรบปรงคณภาพอยางตอเนอง จรานไดพฒนาสามเหลยมคณภาพ หรอสามเหลยมจรานทประกอบดวย

การวางแผนคณภาพ การปรบปรงคณภาพ และการควบคมคณภาพ แตละดานมขนตอนดงน

• การวางแผนคณภาพ

กาหนดวาใครคอลกคา

กาหนดความตองการของลกคาเหลาน

แปลความตองการของลกคาใหเปนภาษาของเรา

พฒนาผลตภณฑทสามารถตอบสนองความตองการเหลาน

ทาคณลกษณะผลตภณฑใหดทสดซงจะตรงกบความตองการทงของเรา

และลกคา

• การปรบปรงคณภาพ

พฒนากระบวนการทสามารถผลตผลตภณฑ

ทาใหกระบวนการดทสด

• การควบคมคณภาพ

พสจนวากระบวนการทไดพฒนาสามารถผลตผลตภณฑภายใตเงอนไข

การปฎบตงาน

สงผานกระบวนการนนเขาสการดาเนนการ



จรานไดเนนความแตกตางระหวางมมมองคณภาพของผผลตกบมมมองของลกคา

ผผลตเนนคณภาพในแงของความสอดกบความตองการ แตลกคาเนนคณภาพในแงของความเหมาะกบ

การใชงาน ไมใชเพยงแคตรงกบความตองการทกาหนดในรายละเอยด จรานไดกาหนด 10 ขนตอนการ

บรหารคณภาพดงน

• สรางความตระหนกถงความตองการและโอกาสสาหรบการปรบปรง

• กาหนดเปาหมายของการปรบปรง

• จดการใหถงเปาหมาย (จดตงหนวยงานคณภาพ ระบปญหา เลอกโครงการ

มอบหมายทมงาน กาหนดผใหความสะดวก)

• จดอบรม

• ดาเนนโครงการเพอแกปญหา

• รายงานความกาวหนา

• ใหการระลกถงผมสวนรวม

• สอสารผลลพธ

• รกษาคณภาพใหคงอย

• รกษาโมเมนตมโดยการทาการปรบปรงรายปใหเปนสวนหนงของระบบปกต

และเปนสวนหนงของกระบวนการขององคการ

7.7.3 ครอสบ และขอบกพรองเปนศนย

ครอสบไดพฒนาความคดของเขาหลายเรองจากประสบการณการทางานใน

สายการผลต เขาทางานในหลายตาแหนงทเกยวกบการควบคมคณภาพ เขาไดเสนอใหองคการควร

พยายามใหงานไมมขอบกพรอง หรอขอบกพรองเปนศนย เขาไดเนนวาคาใชจายของคณภาพทตาจะ

รวมคาใชจายทงหมดของสงทไมทาใหถกตองตงแตแรก เชน การทางานใหม สญเสยชวโมงการทางาน

ของคนและเครองจกร คาประกน เปนตน ครอสบไดพฒนา 14 ขนตอนของการปรบปรงคณภาพ

• ทาใหชดเจนวาผบรหารใหคามนเกยวกบคณภาพ

• สรางทมปรบปรงคณภาพโดยมตวแทนจากแตละหนวยงาน

• กาหนดปญหาคณภาพทเกดในปจจบนและทมศกยภาพในการปรบปรง

• ประเมนคาใชจายของคณภาพ

• ใหทกคนตระหนกถงประเดนคณภาพ

• ทาการแกไขปญหาทไดระบจากขนตอนกอนหนาน



• สรางการยอมรบโครงการขอบกพรองเปนศนย

• อบรมหวหนางานเพอใหทางานในสวนของตนในโครงการปรบปรงคณภาพ

• จดวนขอบกพรองเปนศนย เพอใหพนกงานทกคนรวามการเปลยนแปลง

• กระตนใหพนกงานแตละคนสรางเปาหมายการปรบปรงสาหรบตนเองหรอ

กลม

• กระตนพนกงานใหสอสารกบผบรหารถงอปสรรคทไดเผชญในการทาใหบรรล

เปาหมายการปรบปรง

• ระลกและชนชมผมสวนรวม

• สรางหนวยงานคณภาพเพอสอสารไดเปนประจา

• ทาซาอกเพอเนนวาโครงการปรบปรงคณภาพไมมการยต

ครอสบยงไดระบอาการ 5 อยางทจาเปนตองมการบรหารคณภาพ

• โดยทวไปสนคาหรอบรการทผลตมความแตกตางจากความตองการของลกคา

และหรอมาตรฐานทไดตกลง

• องคการมการทางานใหมอยางมากมาย และการทาการแกไขในสนคาทสง

มอบแลว เพอใหคงความพงพอใจของลกคา

• ผบรหารลมเหลวในการเปนผนาคณภาพ มาตรฐาน หรอแมแตนยาม ผลจาก

ความไมเตมใจนทาใหคนแตละคนพฒนาคณภาพตามความคดของตน

• ผบรหารไมตระหนกถงคาใชจายแทจรงของสนคาทไมสอดคลองกบคณภาพ

หรอคาใชจายททาใหสนคามคณภาพตามมาตรฐาน และความตองการของ

ลกคา ผลทตามมาคอ ใชเงนทาในสงทไมถกตอง และจาเปนตองทาใหม

• ผบรหารปฏเสธสาเหตหลกของปญหาเกยวกบคณภาพ

ครอสบไดพฒนา 4 ปรชญาการบรหารคณภาพดงน

• คณภาพไดรบการนยามวา คณภาพคอ ความสอดคลองกบความตองการของ

ลกคา ไมใชสนคาทด

• คณภาพจะทาไดสาเรจโดยการปองกนขอบกพรอง ไมใชการประเมนสนคา

• มาตรฐานคณภาพคอ ไมมขอบกพรอง ไมใชระดบคณภาพตาสดทยอมรบได



• คณภาพถกวดดวยราคาทตองจายถาไมตรงกบความตองการของลกคา ไมใช

วดดวยตวชวด

7.7.4 อชคาวาและวงกลมคณภาพ

อชคาวาเชอวาการปรบปรงคณภาพคอ กระบวนการตอเนองทขนอยกบทกระดบใน

องคการ จากผบรหารระดบสงลงมาถงคนงานทกคน ในประเทศญปน ความเชอนนาไปสการใชวงกลม

คณภาพ (quality circle (QC)) ทมสมาชกทกคนในองคการเขารวม ในการทา QC นยมใชผงกางปลา

สาหรบชวยหารากของสาเหตของปญหาคณภาพ อชคาวาไดเสนอคณลกษณะสาคญ 6 ประการสาหรบ

ทาใหงานมคณภาพ

• การควบคมคณภาพทงองคการหมายถง ทกหนวยงานและพนกงานทกระดบ

เขามารวมในการทางานอยางเปนระบบทชนาโดยนโยบายคณภาพทเขยนโดย

ผบรหารระดบสง ผลทตามมาคอ นกพฒนาซอฟตแวรใหคามนทจะผลตงานท

มคณภาพ

• การตรวจสอบการควบคมคณภาพโดยผบรหารระดบสง ซงจะออกตรวจเยยม

แตละหนวยงานเพอหาอปสรรคและขจดมน โดยปกต การตรวจสอบซอฟตแวร

เปนหนาทของผเชยวชาญดานคณภาพซอฟตแวร แตทมงานตรวจสอบของ

ผบรหารตองประเมนคณภาพซอฟตแวรเปนระยะๆ การสนทนาโดยตรงกบผใช

ซอฟตแวร ผจดการคณภาพซอฟตแวร และผจดการการพฒนาซอฟตแวรจะ

ชวยผบรหารคนพบอปสรรค

• การอบรมและการศกษาในเรองการควบคมคณภาพสาหรบทกคนในทก

หนวยงานและทกระดบ เพราะการควบคมคณภาพทงองคการตองการใหทก

คนมสวนรวม การอบรมเรมแรกควรทาทหนวยงานประกนคณภาพซอฟตแวร

กอน แลวจงขยายไปยงหนวยงานอนๆ

• กจกรรมวงกลมคณภาพเปนกลมคนกลมเลกๆ ทอาสาทจะทาการควบคม

คณภาพในหนวยงานทสงกด ผงกางปลาเปนเครองมอทสาคญสาหรบทมงาน

ในการวเคราะหสาเหตทเปนไปไดทงหมด ทมงานจะใหความสนใจกบสาเหต

นนและหมนไปหาสาเหตถดไปเพอขจดมน

• การประยกตใชวธเชงสถต เชน การวเคราะหแบบพาเรโต แผนภมสาเหตและ

ผล แผนภมแบบแทง ผงการกระจายขอมล วธการทางสถตอาจชวยให

นกพฒนาซอฟตแวรดงไดกลาวมาแลว



• กจกรรมสงเสรมการควบคมคณภาพใหไดรบรางวลระดบชาต ซงจะทาให

ลกคาเกดความมนใจในคณภาพสนคา

7.7.5 มาตรฐานไอเอสโอ องคการไอเอสโอ ไดพฒนาชดมาตรฐานไอเอสโอ9001:2000 เปนมาตรฐานประกน

คณภาพทใชสาหรบวศวกรรมสวนชดคาสง ซงครอบคลมหวขอ 5 หวขอดงน

• ระบบบรหารคณภาพ ประกอบดวยขอกาหนดทวไป ขอกาหนดการจดเตรยม

เอกสารทวไป คมอคณภาพ การควบคมเอกสาร และการควบคมบนทก

คณภาพ

• ความรบผดชอบของฝายบรหาร ประกอบดวยความมงมนของฝายบรหาร

มงเนนทลกคา นโยบายคณภาพ การวางแผน ความรบผดชอบ อานาจหนาท

และการสอสาร การสอสารภายใน การทบทวนของฝายบรหาร

• การจดการทรพยากร ประกอบดวยการจดสรรทรพยากร ทรพยากรบคคล

สาธารณปโภค สภาวะแวดลอมการทางาน

• การทาใหผลตภณฑบรรลผล ประกอบดวยการวางแผนใหผลตภณฑบรรลผล

กระบวนการทเกยวของกบลกคา การออกแบบและการพฒนา การจดซอ

กระบวนการผลตและบรการ การควบคมอปกรณ การเฝาตดตาม และการ

วดผล

• การตรวจวด การวเคราะหและปรบปรง ประกอบดวยบททวไป การตรวจวด

และการตดตามผล การควบคมผลตภณฑสงทไมเปนไปตามขอกาหนด การ

วเคราะหขอมล การปรบปรง

7.8 ตววด

ตววด (metric) เปนตววดเชงปรมาณทบอกถงคณลกษณะของระบบ สวนประกอบ หรอ

กระบวนการวามคณลกษณะตามทกาหนดไวหรอไม เชน คณลกษณะดานความสมบรณ ความสามารถ

ในการบารงรกษาระบบ โดยทตววดประกอบดวยมาตรวด (measure) ตงแต 2 ตวมาเปรยบเทยบกน แต

ตววดจะใหสารสนเทศทสมบรณกวามาตรวด เชน มาตรวดคณภาพของซอฟตแวรคอ จานวน

ขอผดพลาด แตจานวนขอผดพลาดอยางเดยวอาจทาใหเขาใจผดไดวาซอฟตแวรทมจานวนขอผดพาด

นอยมคณภาพดกวาซอฟตแวรทมขอผดพลาดมาก เนองจากถานาจานวนคาสงทงหมดของซอฟตแวร



มาเปรยบเทยบดวย จะทาใหเกดความเขาใจทชดเจนมากขนวา เมอเปรยบเทยบกบขนาดของซอฟตแวร

แลว ซอฟตแวรทมจานวนขอผดพลาดมากเมอเทยบกบขนาดของซอฟตแวรแลว ปรากฎวามสดสวนท

นอยกวาซอฟตแวรทมจานวนขอผดพลาดนอย ตววดอาจเปนตวชวด (indicator) หรอตววดสมรรถนะ

(benchmark) คณลกษณะของอตสาหกรรมซอฟตแวร เชน สมมตวาความสามารถในการเขยนคาสง

ของโปรแกรมเมอรโดยเฉลยควรเปน 5 ฟงกชนพอยตตอเดอน ถาโปรแกรมเมอรขององคการของเราโดย

เฉลยเขยนได 4 ฟงกชนพอยต ซงตากวาตววดสมรรถนะของอตสาหกรรม ดงนนจะเหนไดวาการใชมาตร

วดเพยงตวเดยวอาจทาใหเกดการตดสนใจทผดพลาดได บางคนจะเรยกตววดวามาตรวด

7.8.1 ประเภทของตววด

ตววดแบงออกเปน 3 ประเภทคอ ตววดกระบวนการ ตววดผลตภณฑ และตววด

โครงการ ตวอยางและคาอธบายตววดจากมารชการและซอมเมอรวว (Marchewka. 2006 และ

Sommerville. 2001) ไดแสดงในตารางท 7.5 รายละเอยดของตววดสามารถศกษาเพมเตมไดจาก

หนงสอ “Software Metrics” เขยนโดย เฟนตน (Fenton) และ ฟลบเจอร (Pfleeger)

• ตววดกระบวนการ คอ ตววดทใชวดคณภาพของกระบวนการพฒนาซอฟตแวร

เชน กระบวนการทคนหาและขจดขอบกพรองออกจากซอฟตแวร ซงมวธการ

คานวณดงน

ประสทธภาพการขจดขอบกพรอง = จานวนขอผดพลาด/(จานวนขอผดพลาด +

จานวนขอบกพรอง)

ขอผดพลาดคอ ขอผดพลาดทเกดขนกอนสงมอบผลตภณฑ

ขอบกพรองคอ ขอผดพลาดทเกดขนหลงสงมอบผลตภณฑ

• ตววดผลตภณฑ คอ ตววดทเนนคณภาพของผลตภณฑทผลตออกมา และ

ความพงพอใจของลกคาตอผลตภณฑ เชน ความครบถวนของผลตภณฑ

ความนาเชอถอ (reliability) หรอความซบซอนของการออกแบบ เปนตน

ตวอยางตววดความนาเชอถอคอ เวลาขดของเฉลย (mean time between

failure (MTBF)) ซงมวธการคานวณดงน

MTBF = MTTF + MTTR



MTTF (mean time to failure) คอ เวลาเฉลยทระบบขดของ

MTTR (mean time to repair) คอ เวลาเฉลยทใชในการซอมระบบให

สามารถกลบมาใชงานได

• ตววดโครงการ คอ ตววดทใชควบคมกระบวนการบรหารโครงการเพอใหแนใจ

วาโครงการบรรลวตถประสงค รวมทงควบคมเวลา และงบประมาณ เชน งาน

ทลาชา งานทใชเงนเกนงบประมาณ การเปลยนแปลงขอบเขตงาน เปนตน

ตวอยางวธการคานวณตววดงานทลาชาคอ

งานทลาชา = จานวนงานทเรมดาเนนการแลว แตไมเสรจตามเวลาทคาดไว

ตารางท 7.5 ตวอยางตววดกระบวนการ ผลตภณฑ และ โครงการ

ตววด คาอธบาย กระบวนการ อตราทพบขอบกพรอง (defect arrival rate) จานวนขอบกพรองทพบในชวงเวลาหนง

ขอบกพรองตามเฟส (defects by phase) จานวนขอบกพรองทพบในแตละเฟสของโครงการ

ขอบกพรองคงคาง (defect backlog) จานวนขอบกพรองทรอการแกไข

ชวงเวลาทใชในการแกไข (fix response time) เวลาเฉลยทใชในการแกไขขอบกพรองหนงขอ

การแกไขทบกพรอง (defective fixes) จานวนการแกไขทสรางขอบกพรองใหม

ผลตภณฑ เวลาขดของเฉลย (mean time to failure) เวลาเฉลยทซอฟตแวรไมสามารถทางานได

ความหนาแนนของขอบกพรอง (defect density) จานวนขอบกพรองตอจานวนคาสงในโปรแกรม หรอฟงกชน

พอยท

ขอบกพรองทลกคาพบ (customer found

defects)

จานวนขอบกพรองทพบโดยลกคา

ความเหนยวแนน (cohesion) จานวนมอดลทมความเหนยวแนนเชงฟงกชนตอจานวนมอดล

ทงหมด

การควบค (coupling) จานวนการเชอมตอกบมอดล

แฟนอน/แฟนเอาต (fan-in/fan-out) แฟนอน คอ มาตรวดจานวนฟงกชนทมาเรยกมอดล X ทเรากาลง

พจารณา สวนแฟนเอาต คอ จานวนฟงกชนทถกเรยกโดยมอดล

X ถาคาของแฟนอนสง หมายความวา มอดล X ผกตดกบฟงกชน

อนๆ การแกไขมอดล X จะมผลกระทบอยางมาก ถาคาของแฟน

เอาตสง แสดงวาโดยภาพรวมแลว มอดล X มความซบซอนสง

อาจเปนเพราะความซบซอนของตรรกะการควบคมตองประสาน



ตววด คาอธบาย

กบฟงกชนทมอดล X เรยกใช

ความยาวของโปรแกรม โดยปกต โปรแกรมทยาวมความซบซอน

ความพงพอใจของลกคา (customer

satisfaction)

ตวชวดตวหนงทใชวดความพงพอใจของลกคา โดยใชสเกลตงแต

1 (ไมพอใจมาก) จนถง 5 (พอใจมาก)


คารองขอเปลยนแปลงขอบเขต (scope change

requests)

จานวนการเปลยนแปลงขอบเขตทรองขอโดยลกคาหรอ

ผสนบสนน

การอนมตการเปลยนขอบเขต (scope change

approvals)

จานวนการเปลยนแปลงขอบเขตทไดรบการอนมต

งานทเกนเวลา (overdue tasks) จานวนงานทเรมทาแตไมเสรจตามวนหรอเวลาทกาหนด.

งานทควรเรมตนทาแลว (tasks that should have

started)

จานวนงานทควรเรมแลวแตยงไมไดเรม

งานทเกนงบประมาณ (over budgeted tasks) จานวนงานทมคาใชจายในการทางานใหเสรจมากกวา

งบประมาณทกาหนด

มลคาทไดรบ (earned value) คาใชจายของงานทไดทาคดตามงบประมาณ (BCWP)

ทรพยากรทจดสรรใหมากเกนไป (over allocated

resources)

จานวนทรพยากรทไดรบมอบหมายงานมากกวาหนง

อตราการลาออก (turnover) จานวนสมาชกของโครงการทลาออกหรอยตการทางาน

จานวนชวโมงการอบรม (training hours) จานวนชวโมงการอบรมตอสมาชกโครงการหนงคน

7.8.2 กระบวนการสรางตววด

กระบวนการทใชในการสรางตววดมขนตอนดงน

• การสรางสตรตววดคอ การสรางมาตรวด (measure) หรอตววดคณลกษณะ

ของซอฟตแวรทกาลงพจารณา การสรางสตรตววดมหลกการดงน

กาหนดวตถประสงคการวดกอนการรวบรวมขอมล

นยามตววดใหชดเจน ไมกากวม

ควรสรางตววดจากทฤษฎทเปนจรงสาหรบโดเมนของระบบงานนนๆ

เชน ตววดการออกแบบควรสรางจากทฤษฎการออกแบบ

ควรตดแตงตววดใหเหมาะสมกบผลตภณฑและกระบวนการแตละ

อยางใหดทสด



• การรวบรวมขอมล เปนการใชกลไกเพอรวบรวมขอมลทตองการมาคานวณหา

คาของมาตรวด หรอตววดทไดกาหนดไว การรวบรวมขอมลควรมวธการทจะ

ทาอยางไรจงจะเกบขอมลไดโดยอตโนมต

• การวเคราะหคอ การคานวณตววด และการใชเครองมอทางคณตศาสตรเพอ

การวเคราะหขอมลทไดเกบรวบรวม

• การแปลผลเปนการประเมนผลผลลพธของตววดทได เพอใหเขาใจในคณภาพ

ของคณลกษณะของซอฟตแวร ทมงานคณภาพควรมแนวทางการแปลผล และ

ขอเสนอแนะสาหรบแตละตววด

• การยอนกลบเปนการใหขอเสนอแนะจากการแปลผลตววด แลวสงกลบไปยง

ทมพฒนาซอฟตแวร เพอดาเนนการปรบปรงงาน หรอปรบตววดใหเหมาะสม

การปรบเป

ลยน

ซอฟตแวร

การทบทวนซอฟตแวรความส

ามารถบารงร

กษา

ความยดหยน

ความสามารถเคลอนยาย

ความสามารถ

นากลบมาใช

ใหม

ความถก

ตองความสามารถในการใชงาน

รปท 7.10 ปจจยในการพจารณาคณภาพภายนอกของซอฟตแวรของเมคคอล (1977)

(Pfleeger, 2001)

7.8.3 ตววดคณภาพซอฟตแวรของเมคคอล เมคคอล ไดเสนอปจจยในการพจารณาคณภาพภายนอกของซอฟตแวรม 3 กลม 11

ปจจย ดงแสดงในรปท 7.10 สวนความหมายของปจจยภายแสดงในตารางท 7.6



ตารางท 7.6 ความหมายของปจจยวดคณภาพซอฟตแวร ปจจย ความหมาย

กลมปจจยคณภาพดานการปฏบตงานของซอฟตแวร (product operation quality factors)

• ความถกตอง (correctness) ซอฟตแวรสอดคลองกบขอกาหนดมากนอยแคไหน ตรงกบวตถประสงคของลกคา

หรอไม

• ความนาเชอถอ (reliability) ซอฟตแวรสามารถทางานไดถกตองตามทคาดไวแคไหน สามารถใชงานได

ตลอดเวลาหรอไม

• ความสามารถในการใชงาน

(usability)

การเรยนร การสงงาน การเตรยมขอมลนาเขา และการแปลผลลพธตองใชความ

เพยรพยายาม (effort) มากนอยแคไหน

• ประสทธภาพ (efficiency) ระดบปรมาณทรพยากรทซอฟตแวรตองใชในการทางาน

• บรณภาพ (integrity) ระดบความสามารถในการปองกนคนทไมมสทธไมใหเขาถงซอฟตแวรหรอขอมล

กลมปจจยคณภาพดานการปรบเปลยน (product transition quality factors)

• ความสามารถเคลอนยาย

(portability)

ความพยายามทตองใชในการยายซอฟตแวรจากฮารดแวรหนงไปยงฮารดแวรหนง

หรอจากซอฟตแวรระบบหนงไปยงซอฟตแวรระบบอกระบบหนง

• ความสามารถนากลบมาใชใหม (reusability)

ระดบทโปรแกรมสามารถนากลบมาใชในระบบงานอน

• ความสามารถในการทางานระหวางระบบ (interoperability)

ความพยายามทตองใชในการเชอมประสานกบระบบอน

กลมปจจยคณภาพดานการทบทวน (product revision quality factors)

• ความสามารถบารงรกษา

(maintainability)

ระดบความพยายามทตองใชในการแกไขขอผดพลาดในซอฟตแวร

• ความยดหยน (flexibility) ระดบความพยายามทตองใชในการดดแปร หรอแกไขซอฟตแวร

• ความสามารถทดสอบ

(testability)

ความพยายามทตองใชในการทดสอบโปรแกรม เพอใหแนใจวาซอฟตแวรทางานได

อยางถกตองตามทลกคาตองการ

แตละปจจยดงกลาวขางตนมตววดสาหรบการวดคณภาพของปจจยนนๆ ดงแสดงใน

ตารางท 7.7 ซงจะเหนวาตววดตวหนงสามารถใชวดปจจยคณภาพไดมากกวา 1 ปจจย ความหมายของ

ตววดแตละตวแสดงในตารางท 7.8



ตารางท 7.7 ปจจยคณภาพ 11 ปจจย 23 ตววด

ความ

ถกตอ

ง

ความ

นาเชอถ

อ

ความ

สามา

รถใน

การใชง

าน

ประส

ทธภา

พ

บรณภา

พ

ความ

สามา

รถเคลอ

นยาย

ความ

สามา

รถนา

กลบม

าใช

ใหม

ความ

สามา

รถใน

การท

างาน

ระหว

างระบบ

ความ

สามา

รถบา

รงรก

ษา

ความ

ยดหย

น

ความ

สามา

รถทด

สอบ

ความสามารถตามรอย

(traceability)

ความสมบรณ (completeness)

ความสอดคลอง (consistency)

ความแมนยา (accuracy)

ความทนทานตอขอผดพลาด (error

tolerance)

ประสทธภาพการปฎบตงาน

(execution efficiency)

ประสทธภาพทเกบขอมล (storage

efficiency)

การควบคมการเขาถง (access

control)

การตรวจสอบการเขาถง (access

audit)

ความสามารถในการปฏบต

(operability)

การอบรม (training)

ความสามารถสอสาร

(communicativeness)

ความงาย (simplicity)

ความกระทดรด (conciseness)

ความเปนเครองมอ

(instrumentation)

การอธบายดวยตวเอง (self-

descriptiveness)

ความสามารถในการขยาย

(expandability)

ลกษณะทวไป (generality)

สภาพมอดลาร (modularity)



ความ

ถกตอ

ง

ความ

นาเชอถ

อ

ความ

สามา

รถใน

การใชง

าน

ประส

ทธภา

พ

บรณภา

พ

ความ

สามา

รถเคลอ

นยาย

ความ

สามา

รถนา

กลบม

าใช

ใหม

ความ

สามา

รถใน

การท

างาน

ระหว

างระบบ

ความ

สามา

รถบา

รงรก

ษา

ความ

ยดหย

น

ความ

สามา

รถทด

สอบ

ความเปนอสระจากระบบซอฟตแวร

(software system independence)

ความเปนอสระจากเครองจกร

(machine independence)

การรวมกนของการสอสาร

(communication commonality)

การรวมกนของขอมล (data

commonality)

ตารางท 7.8 ความหมายของตววดคณภาพซอฟตแวร

ตววด ความหมาย

ความสามารถตามรอย (traceability) ความสามารถในการตามรอยแบบ หรอสวนโปรแกรมกลบไปยงความ

ตองการ

ความสมบรณ (completeness) ระดบทฟงกชนทตองการไดรบการดาเนนการครบถวน

ความสอดคลอง (consistency) มการใชเทคนคการออกแบบ และเอกสารหลกฐานในรปแบบเดยวกน

ทงโครงการ

ความแมนยา (accuracy) ความแมนยาของการคานวณและการควบคม

ระดบการยอมรบขอผดพลาด (error

tolerance)

ความเสยหายทเกดขนเมอซอฟตแวรประสบขอผดพลาด

ประสทธภาพการปฎบตงาน (execution

efficiency)

ประสทธภาพการใชเวลาในการทางานของโปรแกรม

ประสทธภาพทเกบขอมล (storage efficiency) ประสทธภาพการใชทสาหรบจดเกบขอมล

การควบคมการเขาถง (access control) ความสามารถในการควบคมผไมมสทธไมใหเขาใชซอฟตแวรและขอมล

การตรวจสอบการเขาถง (access audit) ความงายในการตรวจสอบความสอดคลองกบมาตรฐาน

ความสามารถในการปฏบต (operability) ความงายในการปฏบตการ

การอบรม (training) ระดบทชวยใหผใชใหมสามารถใชระบบ

ความสามารถสอสาร (communicativeness) ระดบทผใชสามารถเขาใจการทางานของระบบ

ความงาย (simplicity) ระดบความยาก-งายในการทาความเขาใจโปรแกรม

ความกระทดรด (conciseness) ความกระชบของคาสงทเขยนในโปรแกรม

ความเปนเครองมอ (instrumentation) ระดบทโปรแกรมตดตามการทางานของตวเองและชขอผดพลาดท



ตววด ความหมาย

เกดขน

การอธบายดวยตวเอง (self-descriptiveness) ระดบทโปรแกรมเปนเอกสารทมความหมาย

ความสามารถในการขยาย (expandability) ระดบทแบบเชงสถาปตยกรรม โครงสรางขอมล หรอขนตอน สามารถ

ขยายได

ลกษณะทวไป (generality) สวนโปรแกรมสามารถประยกตใชไดกวางแคไหน

สภาพมอดลาร (modularity) สวนโปรแกรมแยกอสระตามฟงกชน

ความเปนอสระของระบบซอฟตแวร (software

system independence)

ระดบทเปนอสระจากคณลกษณะของภาษาการโปรแกรม ลกษณะ

ระบบปฏบตการ หรอเงอนไขบงคบอนๆ ทไมใชมาตรฐาน

ความเปนอสระของเครองจกร (machine

independence)

ระดบทซอฟตแวรเปนอสระจากเครองจกรทมนตองทางาน

การรวมกนของการสอสาร (communication

commonality)

ระดบการใชมาตรฐานในการเชอมตออปกรณ โปรโตคอล หรอความ

กวางแถบความถ (bandwidth)

การรวมกนของขอมล (data commonality) การใชโครงสรางขอมลและประเภทขอมลทเปนมาตรฐานทงซอฟตแวร

เมอตองการหาคณภาพของแตละปจจย เราตองกาหนดสตรตววดตางๆ ของแตละ

ปจจย พรอมนาหนกของแตละตววด หลงจากนนจงนาคาตววดคณกบนาหนก ตวอยางเชน

Fflexibility = a1 * Complexity + a2 * Concision + a3 * Consistency + ….

โดย a1, a2, a3, … คอ นาหนกของตววด

7.9 ตวแบบวฒภาวะความสามารถแบบบรณาการ ป 1988 สถาบนวศวกรรมซอฟตแวร (SEI) ไดพฒนาตวแบบวฒภาวะความสามารถสาหรบวด

องคการวามระดบการพฒนาซอฟตแวรระดบใดทเรยกวา CMM (Capability Maturity Model) ซงตว

แบบดงกลาวมหลายตวแบบ เชน ตวแบบวฒภาวะความสามารถสาหรบซอฟตแวร (SW-CMM) ตวแบบ

วฒภาวะความสามารถสาหรบวศวกรรมระบบ (system engineering CMM) เปนตน

ตอมาในป ค.ศ. 2003 สถาบนวศวกรรมซอฟตแวรไดพฒนากระบวนการแบบเบดเสรจเพอเปน

แนวทางใหองคการบรรลระดบวฒภาวะและความสามารถระดบตางๆ ทเรยกวา CMMI (Capability

Maturity Model Integration) CMMI ม 2 ตวแบบคอ ตวแบบทเปนตวแทนแบบขนตอน (staged

representation) และตวแบบทเปนตวแทนแบบตอเนอง (continuous representation) ทง 2 ตวแบบจะ

ประกอบดวย กลมกระบวนการ (process area) เปาหมายเฉพาะ วธปฏบตเฉพาะ (specific goals

and practices) เปาหมายทวไปและวธปฏบตทวไป (general goals and practices) แตตวแบบทเปน



ตวแทนแบบตอเนองจะเนนทความสามารถของกลมกระบวนการ โดยวดเปนระดบความสามารถ

(capability level (CL)) ของกลมกระบวนการแตละกลม สวนตวแบบทเปนตวแทนแบบขนตอนเนนท

วฒภาวะองคการ โดยวดเปนระดบวฒภาวะ (maturity level (ML)) ของกลมกระบวนการหลายกลม

กระบวนการ โครงสรางโดยรวมของตวแบบทงสองจะประกอบดวยสวนประกอบทสาคญคอ

• กลมกระบวนการ ประกอบดวยกลมวธปฏบตทสมพนธกนในเรองทเมอดาเนนการแลวทา

ใหเกดการปรบปรงในเรองนนอยางมนยสาคญ ตวแบบทงสองของ CMMI มกลม

กระบวนการรวมกน

• เปาหมายเฉพาะ เปนเปาหมายทใชกบกลมกระบวนการและกาหนดคณลกษณะเฉพาะท

บรรยายถงสงทตองทาเพอตอบสนองกลมกระบวนการนน

• วธปฏบตเฉพาะ คอ กจกรรมทสาคญเพอการบรรลเปาหมายเฉพาะทเกยวของ

• เปาหมายทวไป คอ เปาหมายเดยวกนทปรากฏในหลายกลมกระบวนการ แตละกลม

กระบวนการมเปาหมายทวไปเพยง 1 เปาหมาย

• ลกษณะรวม ม 4 ลกษณะคอ

พนธกจในการดาเนนงาน (commitment to perform (CO))

ความสามารถในการดาเนนงาน (ability to perform (AB))

การกากบการนาไปใชจรง (directing implementation (DI))

การทวนสอบการดาเนนการ (verification implementation (VE))

• วธปฏบตทวไป เปนวธปฏบตทเปนสวนหนงขององคการเพอใหแนใจวา กระบวน การท

เกยวของกบกลมกระบวนการจะมประสทธผล สามารถนามาทาซา และคงอย วธปฏบต

จดตามเปาหมายทวไป และลกษณะรวม

7.9.1 ตวแบบทเปนตวแทนแบบขนตอน

เปนตวแบบทเสนอวธการอยางเปนระบบและมโครงสรางเพอปรบปรงกระบวนครงละ

ขน การบรรลแตละขนจะเปนฐานสาหรบขนตอไป ตวแทนแบบขนตอนกาหนดลาดบการทากลม

กระบวนการตามระดบวฒภาวะจากระดบเรมตนจนถงระดบทดทสด

ตวแบบนประกอบดวยวธปฏบตทวไปและวธปฏบตเฉพาะทสมพนธกนสาหรบชดกลม

กระบวนการทไดกาหนดไวแลวเพอปรบปรงการดาเนนงานโดยรวมขององคการ โครงสรางโดยรวมของ

ตวแบบนแสดงในรปท 7.11 ระดบวฒภาวะขององคการนเปนวธทานายการดาเนนงานขององคการ

ภายใตระเบยบวนยทกาหนด จากประสบการณจากหลายๆ องคการแสดงใหเหนวา องคการทางานไดด

ทสดเมอองคการใชความพยายามในการปรบปรงกระบวนการแตละครงไปทจานวนกลมกระบวนการท



สามารถบรหารจดการได ตวแบบทเปนตวแทนแบบขนตอน CMMI มระดบวฒภาวะ 5 ระดบ ดงแสดง

ในรปท 7.12

ระดบวฒภาวะ

กลมกระบวนการ 1 กลมกระบวนการ 2 กลมกระบวนการ n

เปาหมายเฉพาะ เปาหมายทวไป

วธปฏบตเฉพาะพนธกจในการดาเนนงาน

ความสามารถในการดาเนนงาน

การกากบการนาไปใชจรง

การตรวจสอบการดาเนนการ

ลกษณะรวม

วธปฏบตทวไป

รปท 7.11 โครงสรางโดยรวมของตวแบบทเปนตวแทนแบบขนตอน

(Chrissis, et.al. 2007)

1

2

กระบวนการไมสามารถคาดการณได, ควบคมไมเพยงพอและเปนการตอบสนองเหตการณ

กระบวนการไดถกจดสาหรบโครงการ, และมกเปนการตอบสนองเหตการณ

กระบวนการไดถกจดสาหรบองคการ, และเปนปฏบตการเชงรก3

เนนทการปรบปรงกระบวนการอยางตอเนอง5

กระบวนการถกวดและควบคม4

เรมตน

จดการ

นยาม

จดการเชงปรมาณ

ดทสด

รปท 7.12 ระดบวฒภาวะของตวแบบทเปนตวแทนแบบขนตอน (Ahern, et.al, 2004)

วฒภาวะระดบ 1: ระดบเรมแรก (initial level)

เปนระดบทกระบวนการเปนกระบวนการเฉพาะกจ และสบสน ไมสามารถคาดการณ

กระบวนการได ขาดการควบคม โดยปกต องคการไมจดหาสภาวะแวดลอมทคงท ความสาเรจของ

องคการประเภทนขนกบความสามารถและความเกงของคนในองคการ และไมใชการใชกระบวนการ



นอกจากความสบสนแลว องคการผลตผลตภณฑและบรการททางานได แตการผลตนนจะเกน

งบประมาณและไมตรงกบระยะเวลาของโครงการ

วฒภาวะระดบ 1 นน องคการสญญาเกนจรง การยกเลกกระบวนการในเวลาวกฤต และไม

สามารถทาความสาเรจซาไดอก

วฒภาวะระดบ 2: ระดบจดการ (managed level)

วฒภาวะระดบ 2 น กระบวนการของโครงการไดถกวางแผนและทาตามนโยบายของ

องคการ โครงการใชคนทมทกษะทมทรพยากรเพยงพอทจะสรางผลลพธ และผมสวนไดเสยทเกยวของ

โครงการไดรบการตดตาม ควบคมและทบทวน และประเมน เมอโครงการกาหนดวธปฏบตของ

กระบวนการเหลาน โครงการดาเนนการและจดการตามแผนทไดบนทกไว ระเบยบวนยกระบวนการท

สะทอนในวฒภาวะระดบสองชวยใหแนใจวาวธปฏบตทมอยจะยงคงอยในชวงเวลาทตรงเครยด

ณ ระดบน ผบรหารสามารถเหนหรอทราบสถานภาพของผลของงาน และการใหบรการตาม

แผนทกาหนด พนธกจทถกกาหนดโดยผมสวนไดเสยทเกยวของจะไดรบการทบทวนตามความจาเปน

ผลของงานไดรบการทบทวนกบผมสวนไดเสย และไดรบการควบคมอยางเหมาะสม งานและบรการ

ตอบสนองรายละเอยดของกระบวนการ มาตรฐานและขนตอนทไดกาหนด

วฒภาวะระดบ 3: ระดบนยาม (defined level)

กระบวนการมลกษณะทชดเจนและเขาใจได กระบวนการมรายละเอยดตามมาตรฐาน

ขนตอน และวธการ องคการกาหนดชดกระบวนการมาตรฐาน และปรบปรงตลอดมา กระบวนการ

มาตรฐานใชสรางความสอดคลองทงองคการ โครงการกาหนดกระบวนการของโครงการเอง โดยแกไข

จากกระบวนการมาตรฐานขององคการตามแนวทางการแกไขทองคการไดกาหนด

ความแตกตางระหวางวฒภาวะระดบท 2 และ 3 คอ ขอบเขตของมาตรฐาน คาอธบาย

กระบวนการ และขนตอน สาหรบวฒภาวะระดบ 2 นน มาตรฐาน คาอธบายกระบวนการ และขนตอน

อาจแตกตางกนในแตละโครงการ แตวฒภาวะระดบ 3 มาตรฐาน คาอธบายกระบวนการ และขนตอน

จะถกตบแตงจากกระบวนการมาตรฐานขององคการ เพอใหเหมาะกบโครงการนนๆ ผลลพธทไดคอ

กระบวนการทดาเนนการทวทงองคการสอดคลองกนมากขน ยกเวนสวนทแตกตางกนไดตามทอนญาต

ในแนวทางการแกไข นอกจากนกระบวนการของระดบ 3 ไดอธบายรายละเอยดและเขมงวดมากกวา

กระบวนการของระดบ 2 กระบวนการในระดบ 3 กลาวชดเจนถงวตถประสงค ขอมลนาเขา เงอนไขการ

เขา กจกรรม บทบาท มาตรวด ขนตอนการทวนสอบ ผลลพธ และเงอนไขการออก ระดบน กระบวนการ

ไดรบการบรหารเชงรกโดยการใชความเขาใจความสมพนธของกจกรรมกระบวนการและมาตรวดท

ละเอยดของกระบวนการ ผลงานของกระบวนการและบรการ



วฒภาวะระดบ 4: ระดบจดการเชงปรมาณ (quantitatively managed level) องคการกาหนดวตถประสงคเชงปรมาณสาหรบคณภาพและประสทธภาพของกระบวนการ

และใชมนเปนเงอนไขในการบรหารกระบวนการ วตถประสงคเชงปรมาณถกกาหนดตามความตองการ

ของลกคา ผใชสดทาย องคการ และผดาเนนการทากระบวนการ คณภาพและประสทธภาพกระบวนการ

ถกบรหารโดยสถตและถกจดการตลอดชวตของกระบวนการ

สาหรบกระบวนการยอยจะมมาตรวดประสทธภาพของกระบวนการทละเอยด และจะถก

รวบรวมและวเคราะหเชงสถต มาตรวดคณภาพและประสทธภาพจะรวมอยในคลงมาตรวดขององคการ

เพอสนบสนนการตดสนใจตามขอเทจจรง พรอมทงระบสาเหตเฉพาะททาใหกระบวนการมความ

แปรปรวน ตนตอของสาเหตนจะไดรบการแกไขเพอปองกนการเกดความแปรปรวนในอนาคต

ความแตกตางระหวางวฒภาวะระดบท 3 และ 4 คอ ความสามารถทานายประสทธภาพ

ของกระบวนการ สาหรบวฒภาวะระดบท 4 นน ประสทธภาพกระบวนการถกควบคมดวยเทคนคทาง

สถต และเทคนคเชงปรมาณอนๆ และสามารถทานายอยางเชงปรมาณได สวนระดบท 3 กระบวนการ

สามารถทานายไดเฉพาะเชงคณภาพ

วฒภาวะระดบ 5: ระดบดทสด (optimizing)

องคการปรบปรงกระบวนการอยางตอเนองตามสาเหตของความแปรปรวนทซอนใน

กระบวนการ โดยการทานวตกรรมกระบวนการและการปรบปรงเชงเทคโนโลย องคการกาหนด

วตถประสงคของการปรบปรงกระบวนการเชงปรมาณ ทบทวนอยางตอเนองเพอสะทอนการ

เปลยนแปลงวตถประสงคทางธรกจ และใชเปนเกณฑในการจดการการปรบปรงกระบวนการ มการ

วดผลกระทบของการปรบปรงกระบวนการ และทาการประเมนเทยบกบวตถประสงคการปรบปรง

กระบวนการตามทไดกาหนดไว

ความแตกตางระหวางวฒภาวะระดบท 4 และ 5 คอ ประเภทความแปรปรวน ณ วฒภาวะ

ระดบ 4 องคการจะตระหนกถงการกาหนดสาเหตเฉพาะของความแปรปรวนของกระบวนการ และ

ความสามารถทานายผลเชงสถต ถงแมวากระบวนการอาจใหผลลพธทสามารถคาดการณได แตผลทได

นนอาจไมเพยงพอทจะบรรลวตถประสงคทไดกาหนดไว สวนระดบท 5 นน กระบวนการจะไดรบการ

สนใจเกยวกบสาเหตรวมของการแปรปรวนของกระบวนการ และการเปลยนแปลงกระบวนการเพอทาให

ประสทธภาพของกระบวนการดขน (นนคอ การยายคาเฉลยของประสทธภาพของกระบวนการใหสงขน

หรอลดความแปรปรวน)

ตวแบบทตวแทนเปนแบบขนตอนมกลมกระบวนการทงหมด 25 กลม ดงแสดงในตารางท

7.9



ตารางท 7.9 กลมกระบวนการของตวแบบทตวแทนเปนแบบขนตอน ระดบ CMMI กลมกระบวนการ

ระดบจดการ การจดการความตองการ (requirements management)

การวางแผนโครงการ (project planning)

การตดตามและควบคมโครงการ (project monitoring and control)

การบรหารขอตกลงกบผขาย (supplier agreement management)

การวดและการวเคราะห (measurement and analysis)

การประกนคณภาพผลตภณฑและกระบวนการ (process and product quality assurance)

การจดการคอนฟกรเรชน (configuration management)

ระดบนยาม การพฒนาความตองการ (requirements development)

คาตอบเชงเทคนค (technical solution)

การบรณาการผลตภณฑ (product integration)

การทวนสอบ (verification)

การตรวจสอบวาใชการได (validation)

การมงเฉพาะสวนกระบวนการเชงองคการ (organizational process focus)

การนยามกระบวนการเชงองคการ (organizational process definition)

การอบรมเชงองคการ (organizational training)

การจดการโครงการแบบบรณาการ (integrated project management)

การจดการความเสยง (risk management)

การทาทมแบบบรณาการ (integrated teaming)

การจดการผขายแบบบรณาการ (integrated supplier management)

การวเคราะหการตดสนใจ และการแกไข (decision analysis and resolution)

สภาพแวดลอมเชงองคการสาหรบการบรณาการ (organizational environment for

integration)

ระดบจดการเชงปรมาณ

กระบวนการเชงองคการสาหรบการดาเนนงาน (organizational process for performance)

การบรหารโครงการเชงปรมาณ (quantitative project management)

ระดบดทสด นวตกรรมเชงองคการ และการเตรยมพรอม (organizational innovation and deployment)

การวเคราะหเชงเหตผลและการแกไข (casual analysis and resolution)

7.9.2 ตวแบบทเปนตวแทนแบบตอเนอง

ตวแบบนยอมใหองคการเลอกวาจะใชความพยายามในการปรบปรงกลมกระบวนการ

ใดทดทสดสาหรบองคการ กลมกระบวนการแบงออกเปน 4 หมวด คอ การบรหารกระบวนการ การ

บรหารโครงการ การวศวกรรม และการสนบสนน เมอเลอกกลมกระบวนการแลว องคการตองเลอก



ระดบความสามารถทตองการ เชน องคการอาจตองการใหกลมกระบวนการหนงบรรลระดบ

ความสามารถระดบท 2 ขณะทอกกลมกระบวนการหนง องคการตองการใหบรรลระดบความสามารถ

ระดบท 4

รปท 7.13 โครงสรางโดยรวมของตวแบบทเปนตวแทนแบบตอเนอง

(Chrissis, et.al., 2007)

ระดบความสามารถประกอบดวยเปาหมายทวไปและวธปฏบตทวไปทสมพนธกน ซง

สามารถปรบปรงกระบวนการขององคการทเกยวของกบกลมกระบวนการ กลมกระบวนการมวธปฏบตท

ไดจดในลกษณะทสนบสนนการเตบโตและการปรบปรงของกลมกระบวนการแตละกลม วธปฏบตทวไป

จดเปนกลมเรยกวาระดบความสามารถดงแสดงในรปท 7.13 ตวแบบนประกอบดวยระดบความสามารถ

6 ระดบ ดงแสดงในรปท 7.14 แตละระดบมความหมายดงน

รปท 7.14 ระดบความสามารถของตวแบบทเปนตวแทนแบบตอเนอง



ความสามารถระดบ 0: ระดบไมสมบรณ (incomplete level) กระบวนการทไมสมบรณคอ กระบวนการทไมไดดาเนนการ หรอไมไดดาเนนการบางสวน

เปาหมายเฉพาะของกลมกระบวนการอยางนอยหนงเปาหมายไมไดรบการตอบสนอง และสาหรบระดบ

นไมมเปาหมายทวไปเพราะไมมเหตผลทจะจดใหมกระบวนการทดาเนนการบางสวน

ความสามารถระดบ 1: ระดบดาเนนการ (performed level)

กระบวนทไดรบการดาเนนการคอ กระบวนการทตอบสนองเปาหมายเฉพาะทงหมดของ

กลมกระบวนการ กระบวนการทไดรบการดาเนนการจะสนบสนนและทาใหงานทจาเปนเพอผลตงานท

ไดกาหนดไว

ถงแมวา ระดบความสามารถระดบนมผลใหมการปรบปรงอยางมาก การปรบปรงนนอาจ

สญหายตามกาลเวลา ถาไมไดเปนการดาเนนงานทเปนสวนหนงของการดาเนนการขององคการ การทา

ใหเปนงานขององคการชวยใหแนใจวาการปรบปรงจะไดรบการบารงรกษา

ความสามารถระดบ 2: ระดบจดการ (managed level)

กระบวนการทไดรบการจดการคอ กระบวนการทไดรบการดาเนนการโดยองคการม

โครงสรางพนฐานระดบพนฐานสาหรบสนบสนนกระบวนการ กระบวนการไดรบการวางแผนและทาตาม

นโยบายขององคการ ใชคนทมทกษะผซงมทรพยากรพอเพยงเพอผลตสงทกาหนด มผมสวนไดเสยเขา

รวมในกระบวนการ งานและผลของงานถกตดตาม ควบคมและทบทวน และถกประเมนตาม

รายละเอยดของกระบวนการ

ความแตกตางระหวางความสามารถระดบ 1 กบระดบ 2 คอ กระบวนการทไดรบการ

จดการนนอยในแผน และประสทธภาพของกระบวนการถกจดการตามแผน การแกไขทาเมอผลไดท

แทจรงและประสทธภาพตางจากแผนอยางมนยสาคญ กระบวนการระดบ 2 น บรรลวตถประสงคของ

แผนและทาใหกระบวนการเปนงานสวนหนงขององคการ ระเบยบวนยของกระบวนการในระดบนชวยให

องคการแนใจวาวธปฏบตทมอยจะยงคงอยในชวงเวลาทตงเครยด

ความสามารถระดบ 3: ระดบนยาม (defined level)

กระบวนการทไดรบการนยามคอ กระบวนการทไดรบการจดการ (ระดบความสามารถ

ระดบท 2) ทไดรบการตบแตงจากกระบวนการมาตรฐานขององคการตามแนวทางการแกไขทองคการ

กาหนดใหเหมาะกบโครงการ

ความแตกตางระหวางกระบวนการทไดรบการจดการกบกระบวนการทไดรบการนยาม คอ

ขอบเขตของมาตรฐาน รายละเอยดกระบวนการ และขนตอน สาหรบกระบวนการทไดรบการจดการนน



คาอธบาย มาตรฐาน และขนตอนของกระบวนการทใชกบโครงการเฉพาะโครงการหนงอาจแตกตางกน

จากโครงการอน สวนระดบท 3 นน มาตรฐาน รายละเอยด และขนตอนสาหรบโครงการไดรบการตบ

แตงจากกระบวนการมาตรฐานขององคการใหเขากบโครงการนนๆ ดงนน กระบวนการจงมความ

สอดคลองกนมากขน

ความแตกตางทสาคญอกประการคอ กระบวนการของความสามารถระดบท 3 มการ

อธบายอยางหนกแนนกวากระบวนการของความสามารถระดบท 2 กระบวนการทไดรบการนยามมการ

กลาวชดเจนในเรองของวตถประสงค ขอมลนาเขา เงอนไขการเขา กจกรรม บทบาท มาตรวด ขนตอน

การทวนสอบ ผลลพธ และเงอนไขการออก กระบวนการไดรบการจดการแบบเชงรกมากกวาโดยการใช

ความเขาใจความสมพนธของกจกรรมกระบวนการ และมาตรวดของกระบวนการ

ความสามารถระดบ 4: ระดบจดการเชงปรมาณ (quantitatively managed)

กระบวนการทไดรบการจดการเชงปรมาณคอ กระบวนการทไดรบการนยามทถกควบคม

โดยการใชเทคนคเชงสถตและเชงปรมาณอนๆ มการกาหนดวตถประสงคเชงปรมาณสาหรบคณภาพ

และประสทธภาพของกระบวนการ และถกใชเปนเกณฑในการจดการกระบวนการ มการใชสถตเพอให

เขาใจในคณภาพและประสทธภาพของกระบวนการนน

ความสามารถระดบ 5: ระดบทดทสด (optimizing)

กระบวนการทดทสดคอ กระบวนการทไดรบการจดการเชงปรมาณทไดรบการปรบปรงตาม

ความเขาใจในสาเหตของความแปรปรวนทซอนอยในกระบวนการ จดเนนของกระบวนการทดทสดคอ

การปรบปรงประสทธภาพของกระบวนการอยางตอเนอง

ตวแบบทตวแทนเปนแบบตอเนองมกลมกระบวนการทงหมด 25 กลม ซงสามารถจดได 4

หมวด ดงแสดงในตารางท 7.10 กลมกระบวนการนจาแนกออกตามหมวดดงน

ตารางท 7.10 หมวดและกลมกระบวนการของตวแบบทตวแทนเปนแบบตอเนอง หมวดกระบวนการ กลมกระบวนการ

การจดการกระบวนการ (process

management)

การมงเฉพาะสวนของกระบวนการเชงองคการ (organizational process

focus)

การนยามกระบวนการเชงองคการ (organizational process definition)

การอบรมเชงองคการ (organizational training)

กระบวนการเชงองคการสาหรบการดาเนนงาน (organizational process for

performance)



หมวดกระบวนการ กลมกระบวนการ

นวตกรรมเชงองคการ และการเตรยมพรอม (organizational innovation and

deployment)

การวางแผนโครงการ (project planning) การจดการโครงการ (project

management) การควบคมและตดตามโครงการ (project monitoring and control)

การบรหารขอตกลงกบผขาย (supplier agreement management)

การจดการโครงการแบบบรณาการ (integrated project management)

การจดการความเสยง (risk management)

การทาทมแบบบรณาการ (integrated teaming)

การจดการผขายแบบบรณาการ (integrated supplier management)

การบรหารโครงการเชงปรมาณ (quantitative project management)

การวศวกรรม (engineering) การพฒนาความตองการ (requirements development)

การจดการความตองการ (requirements management)

คาตอบเชงเทคนค (technical solution)

การบรณาการผลตภณฑ (product integration)

การทวนสอบ (verification)

การตรวจสอบวาใชการได (validation)

การสนบสนน (support) การจดการคอนฟกรเรชน (configuration management)

การประกนคณภาพผลตภณฑและกระบวนการ (process and product

quality assurance)

การวดและการวเคราะห (measurement and analysis)

สภาพแวดลอมเชงองคการสาหรบการบรณาการ (organizational

environment for integration)

การวเคราะหการตดสนใจ และการแกไข (decision analysis and resolution)

การวเคราะหเชงเหตผลและการแกไข (casual analysis and resolution)

7.10 การปรบปรงคณภาพโครงการเทคโนโลยสารสนเทศ ในสวนนเสนอคาแนะนาสาหรบการวางแผนคณภาพ การประกนคณภาพ และการควบคม

คณภาพ ประเดนทควรนามาพจารณาสาหรบการปรบปรงคณภาพของโครงการเทคโนโลยสารสนเทศม

ดงน

• ความเปนผนา ผบรหารตองประกาศปรชญาและยอมรบเรองคณภาพของสนคาและ

บรการของบรษทอยางเปนทางการ ทาโปรแกรมอบรมพนกงานทงองคการในเรอง

ความคดและหลกการของคณภาพ ทาใหโปรแกรมการวดเกดขนเพอใชตดตามระดบ



คณภาพ และแสดงออกถงความสาคญของคณภาพ เมอพนกงานทกคนเขาใจและ

ยนยนการผลตผลตภณฑทมคณภาพสง แสดงวาผบรหารไดสงเสรมความสาคญของ

คณภาพ

• ตนทนของคณภาพ คอ คาใชจายททาใหผลตภณฑและบรการสอดคลองกบความ

ตองการ และเหมาะสมกบการใชงาน ซงประกอบคาใชจาย 4 กลมคอ

คาใชจายในการปองกนเปนคาใชจายในการวางแผน และทางานตามโครงการเพอ

ไมใหเกดขอบกพรอง หรอมขอบกพรองในระดบทยอมรบได ตวอยางกจกรรมการ

ปองกน เชน การอบรม การศกษารายละเอยดทเกยวกบคณภาพ การสารวจ

คณภาพของผขาย

คาใชจายในการประเมนเปนคาใชจายของการประเมนกระบวนการและผลลพธ

เพอใหแนใจวาไมมขอบกพรอง หรอมขอบกพรองในชวงทสามารถยอมรบได

กจกรรมทเกยวกบการประเมน เชน การตรวจตราและการทดสอบผลตภณฑ การ

บารงรกษา ตรวจตราและทดสอบอปกรณ และการประมวลขอมลและการออก

รายงาน

คาใชจายทเกดจากการลมเหลวภายในคอ คาใชจายเพอแกไข และชขอผดพลาด

กอนทลกคาไดรบผลตภณฑ กจกรรมทจดอยในคาใชจายกลมน เชน ทางานใหม

คาธรรมเนยมการจายบลชา คาใชจายคลงสนคาอนเนองจากขอบกพรอง

คาใชจายในการแกไขการออกแบบ เปนตน

คาใชจายทเกดจากการลมเหลวภายนอกคอ คาใชจายทเกยวกบขอผดพลาด

ทงหมดทไมถกพบและแกไขกอนสงใหกบลกคา เชน คารบประกน คาอบรม

พนกงานบรการภาคสนาม คาการจดการกบคารองเรยน ความสญเสยทางธรกจ

เปนตน

• อทธพลเชงองคการ ปจจยสถานททางาน และคณภาพ จากการศกษาของเดแมคโคร

และลสเตอรพบวาประเดนเชงองคการมอทธพลตอประสทธภาพมากกวาสภาวะ

แวดลอมเชงเทคนค หรอภาษาการโปรแกรม การจดสถานททางาน และสภาวะ

แวดลอมการทางานทเงยบเปนปจจยสาคญตอการปรบปรงประสทธภาพ ทงสองจง

เสนอแนะผบรหารวาตองมงเนนทปจจยสถานททางานเพอปรบปรงประสทธภาพ และ

คณภาพ เขายงกลาวอกวาปญหาประสทธภาพการทางานและการลมเหลวของ

โครงการไมใชปญหาเชงเทคนค แตเปนปญหาเชงสงคม บรษทควรลดการเมองในท

ทางาน และใหสถานททางานแกคนทเกง ใหความรบผดชอบทางดานปญญา และให



ทศทางเชงกลยทธ หลงจากนนปลอยใหคนเหลานทางาน งานของผจดการคอ ทาความ

เปนไปไดสาหรบคนเพอทางานโดยการขจดสงกดขวางเชงการเมอง

• ความคาดหวงและความแตกตางทางวฒนธรรมกบคณภาพ ผจดการโครงการทม

ประสบการณทราบดวาประเดนทสาคญของการบรหารคณภาพโครงการคอ การ

จดการความคาดหวง ผมสวนเกยวของแตละคนมความคาดหวงทแตกตางกน มนจง

เปนสงสาคญมากทตองเขาใจความคาดหวงของคนเหลาน และบรหารความขดแยงท

อาจเกดจากความคาดหวงทแตกตางกนน เชน ลกคาหลายคนรสกเซง เมอไมสามารถ

เขาถงสารสนเทศไดภายใน 2-3 วนาท ในอดต ชวงเวลาดงกลาวยอมรบได แตผใช

ปจจบนคาดหวงวาระบบทางานไดเรวกวา ความคาดหวงแตกตางกนตามวฒนธรรม

องคการ หรอภาคทางภมศาสตร ใครทเดนทางไปยงสวนตางๆ ขององคการมความ

คาดหวงทไมเหมอนกบคนทอยทเดยวตลอดเวลา

7.11 สรป แนวความคดเกยวกบคณภาพคอ การตอบสนองความตองการทไดระบไวของผมสวนไดเสย

ความสอดคลองกบความตองการ และการสงมอบสงทเหมาะกบการใชประโยชน

การบรหารคณภาพโครงการประกอบดวยการวางแผนคณภาพ การประกนคณภาพ และการ

ควบคมคณภาพ การวางแผนคณภาพกาหนดมาตรฐานคณภาพทเกยวของกบโครงการ และทาอยางไร

จงจะไดคณภาพตามทกาหนด การประกนคณภาพเกยวของกบการประเมนผลการดาเนนงานใน

ภาพรวมของโครงการเพอใหแนใจวาโครงการจะทางานใหมคณภาพตามมาตรฐาน การควบคมคณภาพ

เปนการตดตามผลของโครงการเพอใหแนใจวาผลนนตรงตามมาตรฐานคณภาพ และการกาหนดวธเพอ

ปรบปรงคณภาพโดยรวม

มเทคนคและเครองมอหลากหลายทเกยวของกบการบรหารคณภาพโครงการ ผงกางปลาชวย

คนหารากสาเหตของปญหา ผงพาเรโตชวยกาหนดสงทมสวนรวมทสาคญทรบผดชอบปญหาคณภาพ

มากทสด การสมตวอยางเชงสถตชวยกาหนดตวเลขทสอดคลองกบความจรงเพอการวเคราะหประชากร

ซกสซกมาชวยบรษทปรบปรงคณภาพโดยการลดความบกพรอง ความเบยงเบนมาตรฐานวดความ

แปรปรวนในขอมล ผงการควบคมแสดงขอมลเพอชวยรกษาใหกระบวนการอยในการควบคม การ

ทดสอบเปนเทคนคทสาคญในการพฒนาและการสงผลตภณฑเทคโนโลยสารสนเทศทมคณภาพสง

มคนหลายๆ คนมสวนรวมในการพฒนาการบรหารคณภาพททนสมย คนเหลานไดแก เดมมง

จราน ครอสบ และอชคาวา เปนตน ทกวนน หลายๆ องคการใชแนวความคดของคนเหลาน ซงมอทธผล



ตอหลกการซกสซกมา และไอเอสโอ9000:2000 ชวยองคการเนนถงความสาคญของการปรบปรง

คณภาพ

การปรบปรงคณภาพของโครงการเทคโนโลยสารสนเทศยงมชองทางอกมาก ความเปนผนาท

เขมแขงชวยเนนความสาคญของคณภาพ การเขาใจตนทนของคณภาพชวยสงเสรมการปรบปรง

คณภาพ การจดสถานททางานทดสามารถปรบปรงคณภาพและประสทธภาพ ความเขาใจความ

คาดหวงและความแตกตางดานวฒนธรรมสมพนธกบการบรหารคณภาพโครงการ การพฒนาและทา

ตามตวแบบวฒภาวะสามารถชวยองคการปรบปรงกระบวนการบรหารโครงการอยางเปนระบบ เพอเพม

คณภาพและอตราความสาเรจของโครงการ

คาถามทายบท 1. อธบายกระบวนการหลกการบรหารคณภาพโครงการ 2. ฟงกชนงาน ผลลพธของระบบ ประสทธภาพ ความนาเชอถอ และความตองการบารงรกษา

ระบบมผลกระทบตอการวางแผนคณภาพอยางไร

3. จงอธบายคณภาพของซอฟตแวรของเมคคอล

4. ปญหาทเกดขนจากการใชตววดมาประเมนคณภาพของโครงการและผลงาน

5. วจารณการประยกตใชวธการบรหารคณภาพของของผร เชน เดมมง จราน อชคาวา และครอส

บ กบโครงการเทคโนโลยสารสนเทศ

6. เพราะเหตใด CMMI จงทาใหซอฟตแวรมคณภาพ

7. ประโยชนของตววดทมตอการบรหารโครงการ 8. คาใชจายเกยวกบคณภาพมอะไรบาง พรอมทงอธบายและยกตวอยาง 9. ทานมความคดเหนอยางไรกบขอเสนอแนะของผรดานคณภาพวา ทมงานโครงการควรเนนท

การปองกนมากกวาการตรวจตราหาขอบกพรองหลงจากงานทาเสรจแลว

10. เพราะเหตใดความเปนผนาจงเปนปจจยสาคญในการปรบปรงคณภาพของสนคาและบรการ


การบรหารทรพยากรมนษย หนา 8-1

8.1 บทนา มนษยคอ ทรพยสนทมคาทสดในองคการ เปนผกาหนดความสาเรจและลมเหลวขององคการ

และโครงการ ผจดการโครงการสวนใหญมความเหนตรงกนวาการบรหารทรพยากรมนษยใหมประสทธผล

เปนเรองทยากและทาทาย การบรหารทรพยากรมนษยเปนเรองทสาคญของการบรหารโครงการ โดย

เฉพาะโครงการเทคโนโลยสารสนเทศ เนองจากคนทมคณสมบตยอมหายากและยากแกรกษาไว

การบรหารทรพยากรมนษยคอ กระบวนการใชคนทเกยวของกบโครงการใหมประสทธผลมาก

ทสด การบรหารทรพยากรมนษยรวมถงผมสวนไดเสยของโครงการทงหมด เชน ผสนบสนน ลกคา สมาชก

ทมงานโครงการ เจาหนาทสนบสนน ผขาย เปนตน โดยมกระบวนการบรหารดงน

• การวางแผนทรพยากรมนษย (human resource planning) คอ กระบวนการกาหนด

บทบาท ความรบผดชอบ และสายการบงคบบญชา ผลลพธของกระบวนการคอ บทบาท

และความรบผดชอบของทมงาน ผงโครงสรางองคการของโครงการ และแผนการบรหารคน

• การไดทมงาน (acquiring the project team) เปนกระบวนการไดคนทตองการมาทางาน

ใหกบโครงการ ผลลพธของกระบวนการคอ การกาหนดคนทางาน ขอมลทรพยากรบคคลท

มใหใช แผนการบรหารคนทไดรบการปรบปรง

• การพฒนาทมงานโครงการ (developing the project team) เปนกระบวนการสราง

ทกษะใหสมาชกทมงานแตละคนและทกษะกลม เพอเพมความสามารถการทางานของ

โครงการ การสรางทมงานเปนสงททาทายผจดการโครงการ ผลลพธของกระบวนการคอ

การประเมนความสามารถของทมงาน

• การบรหารทมงานโครงการ (managing the project team) คอ กระบวนการตดตาม

การดาเนนงานของสมาชกทมงาน การสรางแรงจงใจสมาชก การใหขอมลยอนกลบททน

ตอเวลา การแกความขดแยง และการประสานการเปลยนแปลง เพอชวยเพมความสามารถ

โครงการ ผลลพธของโครงการคอ การเปลยนแปลงทรองขอ คาแนะนาใหแกไขหรอปองกน

แผนการบรหารโครงการทปรบปรง



8.2 หลกในการบรหารคน นกทฤษฎดานการบรหาร และจตวทยาเชงองคการ-อตสาหกรรม ไดอทศตวทาวจยและคดคน

ทฤษฎตางๆ ใหกบสาขาการบรหารคนททางาน ประเดนเชงจตวทยาทกระทบการทางานของคน และการ

ทางานของคนจะดไดอยางไร ในหวขอนจะทบทวน 1) ทฤษฎการจงใจของ อบราฮม มาสโลว (Abraham

Maslow) เฟรดเดอรก เฮอรซเบอรก (Frederick Herzberg) เดวด แมคคลแลนด (David McClelland)

และ ดกกลาส แมคเกรเกอร (Douglas McGregor) 2) ทฤษฎอทธพลตอคนทางานและการลดความ

ขดแยง และผลกระทบของอานาจตอทมงานโครงการของ ธรรมเฮยนและไวลมอน (Thamhain และ

Wilemon) และ 3) ทฤษฎทาอยางไรคนและทมงานสามารถกลายเปนคนทางานไดมประสทธผลมากขน

ของ สตเฟน โควย (Stephen Covey)

8.2.1 ทฤษฎการจงใจ (Motivation Theories)

การจงใจม 2 ประเภทคอ การจงใจจากภายใน (intrinsic motivation) และ การจงใจจาก

ภายนอก (extrinsic motivation) การจงใจจากภายใน เปนการจงใจทเกดจากความตองการของบคคลนน

บคคลตองการรวมในกจกรรมตางๆ กเนองมาจากความตองการความสนก หรอความสขของตนเอง เชน

บางคนรกการอาน เขยน หรอเลนเครองดนตร เพราะกจกรรมเหลานทาใหพวกเขามความรสกด ในทาง

ตรงกนขาม การจงใจจากภายนอก เปนการจงใจทเกดจากปจจยภายนอก ไมไดเปนความตองการของ

บคคลนน คนบางคนทาบางสงบางอยางเพอรางวล หรอหลกเลยงการลงโทษ เชน เดกบางคนอาจไมชอบ

เลนเครองดนตร แตพวกเขากเลนเพราะพวกเขาไดรบรางวลหรอการทาโทษ ทาไมคนบางคนไมตองการ

แรงจงใจจากภายนอกเพอทางานใหมคณภาพสง ในขณะทบางคนตองการแรงจงใจนอกอยางมากเพอ

ทางานประจาวน ทาไมเราไมสามารถไดคนทมประสทธภาพสงๆ มาทางานทงายๆ ดงนน ความเขาใจ

พนฐานของทฤษฎแรงจงใจจะชวยใหใครททางานกบผอนใหเขาใจตวเองและผอน

รปท 8.1 ลาดบขนความตองการของมาสโลว (Schwalbe, 2007)



8.2.1.1 ลาดบขนความตองการของมาสโลว รปท 8.1 แสดงลาดบขนความตองการของมาสโลว ซงกลาววาพฤตกรรม

ของคนถกชนาหรอจงใจโดยลาดบความตองการ ความตองการเรยงตามลาดบดงน ความตองการพนฐาน

ทางดานรางกาย ความตองการความมนคงปลอดภย ความตองการดานสงคม ความตองการไดรบการยก

ยองจากผอน และความตองการความสาเรจในชวตตามทตนเองตงไว มาสโลวกลาววา ความตองการ

ระดบลางเปนความตองการทตองมกอนความตองการทอยระดบบน ความหมายของความตองการแตละ

ลาดบขนมดงน

• ความตองการพนฐานทางดานรางกาย (physiological needs) เปน

ความตองการขนพนฐานเพอสนองความสามารถดารงชวตอยได เชน

อาหาร นา ทอย อากาศเครองนงหม เปนตน

• ความตองการความปลอดภย (safety needs) เปนความตองการให

ตนเองมความปลอดภยทางดานรางกาย และความมนคงทางดาน

เศรษฐกจ ความตองการระดบนทาใหคนหลกเลยงความโรคภยไขเจบ

และแสวงหาความมนคง เชน ยา เครองปองกนอนตราย อาหารเสรม

อปกรณบรหารรางกาย การประกนชวต และงานทมนคง เปนตน

• ความตองการดานสงคม (social needs) เมอความตองการทางดาน

รางกายและความตองการความมนคงปลอดภยไดรบการสนองตอบจน

เปนทพอใจแลว คนจะเรมมความตองการดานสงคม ซงเปนความ

ตองการความรกความเมตตา ความรสกเปนสวนหนงของชมชน เชนการ

รวมกจกรรมทางสงคม สงของทแสดงถงความสมพนธภาพทดตอกน

ระหวางบคคล (เชน บตรอวยพร ของขวญ) การเปนสมาชกชมรม และ

สโมสรตางๆ

• ความตองการเกยรตยศชอเสยง (esteem needs) เปนความตองการการ

ยอมรบและความเชอถอจากเพอนรวมงานและเจานาย การยกยองชมเชย

เมอทางานสาเรจ ซงทาใหคนรสกวาตนเองมคณคา เชน การประกาศ

เกยรตคณ ถวยรางวล โลเกยรตยศ ใบปรญญา การทากจกรรมเพอสงคม

อาสาสมคร แมแตการใชจายฟมเฟอย อวดมงมกจดวาเปนพฤตกรรมของ

คนทตองการใหบคคลอนชนชมนบถอ

• ความตองการความสาเรจในชวตตามทตนเองตงไว (self actualization

needs) เปนความตองการขนสงสดทบคคลพยายามกระทาสงตางๆ เพอ



แสดงศกยภาพทแทจรงของตนเอง เปนการสรางความภาคภมใจใหกบ

ตนเอง โดยสงทไดรบไมไดเปนทรพยสนเงนทอง แตเปนความพงพอใจ

และความภมใจทไดกระทาในสงทเตมเตมความสามารถและเหมาะสม

กบตนเอง เปนการคนพบตนเองและมความสขทแทจรง เชน งานททาทาย

หรอทบคคลพอใจ สถานทหรอสถานการณทสรางใหบคคลเกดความสข

ทางใจ เปนตน

คนททางานในโครงการเทคโนโลยสารสนเทศสวนใหญจะไดรบการสนอง

ตอบความตองการพนฐานทางดานรางกายและความมนคงปลอดภย ถาบางคนตองรบอบตเหต หรอตก

งานทนททนใด ความตองการทางกายและความปลอดภยจะมาเปนอนดบแรก เพอจงใจสมาชกทมงาน

ผจดการโครงการตองเขาใจแรงจงใจของแตละคน โดยเฉพาะอยางยงความตองการดานสงคม การไดรบ

การยกยองและการเตบโตของตนเอง สมาชกทมงานทมาใหมอาจจงใจดวยความตองการดานสงคม บาง

องคการจดงานสงคมสาหรบพนกงานใหม แตอาจมสมาชกทมงานคนอนคดวา งานดงกลาวเปนการ

ลวงลาเวลาสวนตว พวกเขาตองการใชเวลากบเพอนและความครอบครวหรอทางานทระดบสงมากกวา

ลาดบขนความตองการของมาสโลวกลาวถงความหวงและความเตบโต

กาวหนา คนตองการทางานเพอควบคมจดหมายปลายทางชวตของตนเอง และตอสเพอบรรลความ

ตองการทสงขน ผจดการโครงการทประสบความสาเรจตองเขาใจความตองการและเปาหมายบคคล

เพอใหการจงใจทเหมาะสม และทาใหการทางานมประสทธภาพสงสด

8.2.1.2 ทฤษฎแรงจงใจของเฮอรซเบอรก

จากการศกษาการจงใจในสภาพการทางาน เฮอรเบอรกไดพบวามปจจยท

แตกตางกนสองปจจยทกระทบตอพฤตกรรมการทางานของคน ปจจยททาใหคนพอใจงานเรยกวาสงจงใจ

(Motivator) เชน ความสาเรจ การยกยองนบถอ งานททาทาย ความรบผดชอบ และความกาวหนา สวน

ปจจยททาใหคนไมพอใจงานเรยกวา ไฮยน (Hygiene) เชน นโยบายบรษท ระเบยบการบรหารงาน สภาพ

การทางาน เงนเดอนและผลประโยชน ความสมพนธระหวางบคคลในองคการ และเงอนไขการทางานทาง

กายภาพ หากวาสงตางๆ เหลานไดรบการดแลเอาใจใสอยางพอเพยง ความไมพอใจกจะหายไป ดงนน ไฮ

ยนจงเปนปจจยทใชปองกนการเกดความไมพอใจ แตไมไดทาหนาทเปนเครองจงใจบคคลใหทางานใหม

ผลผลตหรอบรการในระดบทสงขนได



8.2.1.3 ทฤษฎความตองการของแมคคลแลนด เดวด แมคคลแลนดเสนอวา ความตองการเฉพาะของแตละคนไดมาหรอ

เรยนรตามเวลาและถกปรบโดยประสบการณชวต ความตองการทไดมาแบงเปน 3 ประเภทคอ

ความสาเรจ (achievement) สมพนธภาพ (affiliation) และอานาจ (power)

• ความตองการทางานใหมผลสมฤทธ (need for achievement หรอ

nAch) คนทมความตองการความสาเรจสงจะคนหาสงทดกวาและม

แนวโนมทจะหลกเลยงสถานการณทมความเสยงสงเพอเพมโอกาสให

บรรลบางสงทมคาสง ผทตองการความสาเรจตองการขอมลยอนกลบเปน

ประจา และชอบทางานคนเดยว หรอทางานกบคนอนทไดรบความสาเรจ

ผจดการควรใหผตองการความสาเรจสงทาโครงการททาทายและม

เปาหมาย เงนไมใชสงจงใจทสาคญสาหรบคนเหลาน

• ความตองการสมพนธภาพ (need for affiliation หรอ nAff) คนทมความ

ตองการสมพนธภาพสงจะพงพอใจกบความสมพนธทสอดประสานกบคน

อนๆ และตองการความยอมรบจากผอน คนเหลานมแนวโนมทจะทาตาม

บรรทดฐาน (norm) ของกลม และชอบงานทเกยวของกบการโตตอบกบ

คน ผจดการควรพยายามสรางสภาวแวดลอมการทางานตรงกบความ

ตองการของคนทมความตองการสมพนธภาพ

• ความตองการอานาจ (need for power หรอ nPow) คนทตองการ

อานาจชนชอบทงอานาจเชงบคคลและอานาจเชงสถาบน (personal and

institutional power) คนทตองการอานาจเชงบคคลตองการสงผอน และ

ตองการเปนนาย คนทตองการอานาจเชงสถาบนหรออานาจเชงสงคม

ตองการจดการผอน เพอเปาหมายขององคการ ผบรหารควรใหคนท

ตองการอานาจเชงสถาบนหรอสงคมมโอกาสทางาน เพราะจะมงเนนการ

บรรลเปาหมายเชงองคการ

8.2.1.4 ทฤษฎ X และทฤษฎ Y ของแมคเกรเกอร

แมคเกรเกอรไดเสนอแนวคดเกยวกบพฤตกรรมของแรงงาน 2 แนวคดคอ

ทฤษฎ X และ ทฤษฎ Y โดยท ทฤษฎ X มสมมตฐานวา คนโดยเฉลยไมชอบทางาน เกยจคราน หลกเลยง

การทางาน คนจะทางานกตอเมอไดรบคาสง และชอบหลกเลยงความรบผดชอบ มความทะเยอทะยาน



นอย และตองการความมนคง ปลอดภยเหนอกวาสงอนใด ดงนน ผจดการโครงการทเชอทฤษฎ X จะใช

การบงคบ ขมข และการควบคม เพอใหคนใชความพยายามททางานใหบรรลวตถประสงค

สวนทฤษฎ Y เปนทฤษฎทมแนวความคดตรงกนขามกบทฤษฎ X กลาวคอ คนไมได

มนสยทไมชอบการทางาน แตเตมใจทจะทางานโดยไมตองมผควบคม คนงานเชอวาการใชความพยายาม

ทงทางรางกายและสตปญญาในการทางานนนเปนความสขอยางหนง รวมทงเปนผทคอยแสวงหาโอกาส

ทจะปรบปรงตนเองใหมประสทธภาพสงขน ผจดการโครงการทเชอทฤษฎ Y จะสนบสนนการมสวนรวม

ของคนในทมงาน และการสรางความสมพนธทดระหวางกน ไมตองมการควบคมคนงานอยางใกลชด ให

โอกาสพนกงานใชความคดของตนเอง

8.2.2 ทฤษฎอานาจและอทธพลของธรรมเฮยนและไวลมอน

ธรรมเฮยนและไวลมอนไดศกษาวธทผจดการโครงการใชเพอจดการกบคนงาน และวธ

การเหลานสมพนธกบความสาเรจของโครงการอยางไร ธรรมเฮยนและไวลมอน ไดระบอทธพล 9 ตวท

ผจดการโครงการสามารถนามาใชดงน

• อานาจ (authorities) อานาจตามลาดบขนการบงคบบญชาทถกตองในการ

ออกคาสง

• การมอบหมาย (assignment) ความสามารถของผจดการทจะมอบหมายงาน

ในอนาคต

• งบประมาณ (budget) ความสามารถของผจดการเพอใหอานาจผอนใชเงนท

ไดจดใหกบโครงการ

• การสงเสรม (promotion) ความสามารถในการเลอนตาแหนงของพนกงาน

• เงน (money) ความสามารถในการขนคาจางและผลประโยชนตางๆ ของ

พนกงาน

• การลงโทษ (penalty) ความสามารถในการทาโทษ

• งานทาทาย (work challenge) ความสามารถในการใหงานทใหความสนก

และทาทายการทางานกบพนกงาน ซงตรงกบปจจยทเปนแรงจงใจภายในของ

บคคล

• ความเชยวชาญ (expertise) ความรความสามารถพเศษของผจดการ

โครงการทผอนเหนความสาคญ

• ความเปนเพอน (friendship) ความสามารถในการสรางความสมพนธฉนท

เพอนระหวางผจดการโครงการกบคนอน



ผบรหารระดบสงใหอานาจกบผจดการโครงการ สวนปจจยการมอบหมาย งบประมาณ

การสงเสรม เงน และการลงโทษอาจใชหรอไมใชอทธพลทมาพรอมกบตาแหนงผจดการโครงการ ไม

เหมอนกบปจจยอานาจทมาพรอมกบตาแหนงผจดการโครงการ การสรางและการใชประโยชนจาก

ปจจยพนฐานทเหลอเปนสงสาคญ เชน ผจดการโครงการสามารถชกจงพนกงานโดยการใหงานททาทาย

นอกจากน ผจดการโครงการตองเรยนรความสามารถเพอชกจงโดยการใชความเชยวชาญและความเปน

เพอน

ธรรมเฮยนและไวลมอนพบวา โครงการมโอกาสทจะลมเหลวมาก ถาผจดการโครงการ

เชอถอการใชอานาจ เงน หรอการลงโทษ อยางมาก ถาผจดการโครงการใชงานททาทายและความ

เชยวชาญเพอชกจงคน โครงการมโอกาสสาเรจมากกวา

อทธพลมความสมพนธกบอานาจ อานาจคอ ความสามารถทจะบงคบพฤตกรรมเพอให

คนทาสงทเขาไมอยากทา อานาจมความหมายทแรงกวาอทธพล โดยเฉพาะเราชอบใชเพอบงคบคนให

เปลยนพฤตกรรม อานาจม 5 ประเภทคอ

• อานาจในการขบงคบ (coercive power) เปนอานาจทสามารถใชลงโทษผอน

ได หรอขมข เพอใหคนทาสงทไมอยากทา อานาจนมฐานมาจากความกลว

• อานาจทไดมาอยางถกตองตามทานองครองธรรม (legitimate power) เปน

อานาจทเกดจากการกาหนดขององคการ ซงเปนอานาจหนาทตามสายการ

บงคบบญชา อยางไรกตาม อานาจประเภทนจะเปนทยอมรบกตอเมอบคคล

หรอสมาชกในองคการยอมรบอานาจน นอกจากนยงขนอยกบวา คนทใช

อานาจนนไดใชอานาจไปอยางถกตองตามทานองครองธรรมหรอไม ถาไม

เปนไปตามเงอนไขดงกลาว อานาจนกจะไมเปนทยอมรบ ถาผบรหารระดบสง

ใหอานาจเชงองคการแกผจดการโครงการ ผจดการโครงการสามารถใช

อานาจนใหถกตองเชนเดยวกน

• อานาจทไดจากการยอมรบในความเชยวชาญ (expert power) เปนการใช

ความรความเชยวชาญทบคคลอนยอมรบ เพอใหคนเปลยนพฤตกรรมของ

ตนเอง ถาคนรวาผจดการโครงการเปนผเชยวชาญ คนกจะเชอและทาตาม

ดงนน ภายในองคการคนทมอานาจนจะมอทธพลอยางมากตอบคคลอนท

เกยวของ ปรมาณของอานาจะเพมขนไดโดยการศกษาเพม หรอความขาด

แคลนผรในเรองนนๆ ดงนน ผทมความเชยวชาญสวนใหญไมคอยถายทอด

หรอฝกอบรมความรอบรใหกบผอนไปจนหมด



• อานาจในการใหรางวล (reward power) เปนการใชสงจงใจเพอชกนาให

คนทางาน รางวลเปนไดทง เงน สถานภาพ การระลกถง การสงเสรม การให

งานพเศษ นกทฤษฎแรงจงใจหลายคนแนะนาวารางวลบางอยาง (เชน งานท

ทาทาย ความสมฤทธผล และการระลกถง) ทชกจงใหคนเปลยนพฤตกรรม

หรอทางานหนกขนจรงๆ

• อานาจทไดมาจากการเปนทดงดดใจ (referent power) เปนอานาจทขนอย

กบบารมของแตละบคคล คนสามารถยดคนบางคนดวยอานาจจากคณ

ลกษณะของบคคล และคนเหลานจะทาในสงทคนทมอานาจเชนนพด ดงนน

ผทมอานาจดานนจะตองพยายามคงไวซงศรทธาหรอความคาดหวงจากผอน

หากมการแสดงออกถงพฤตกรรมททาใหศรทธานนหมดไปหรอทาใหความ

คาดหมายจากผอนเปลยนไป อานาจนกจะลดลงหรอหมดไป ตวอยางของ

บคคลทมอานาจนคอ มหาตมะคานธ

ผจดการโครงการตองเขาใจประเภทของอทธพลและอานาจทสามารถใชในสถาน

การณทแตกตางกน ผจดการโครงการใหมๆ จะเนนทการใชอานาจตามตาแหนง โดยเฉพาะการจดการกบ

สมาชกทมงานหรอพนกงานสนบสนน ผจดการโครงการเหลานละทงความสาคญของอานาจจากรางวล

และอทธพลจากงานททาทาย คนจะสนองตอบทดกบผจดการโครงการทจงใจพวกเขาดวยงานททาทาย

และการบงคบเชงบวก ผจดการโครงการจงควรเขาใจความคดพนฐานของอานาจและอทธพล และควร

ปฏบตโดยการใชอานาจและอทธพลเพอประโยชนของตนเองและทมงาน

8.2.3 ทฤษฎการปรบปรงประสทธผลของโควย

สตเฟน โควย ผเขยนหนงสอ “The 7 Habits of Highly Effective People” ไดนางานของ

มาสโลว เฮอรซเบอรก และคนอนๆ มาขยาย เพอพฒนาวธการสาหรบชวยคนและทมงานใหกลายเปนคน

ททางานมประสทธผลมากขน สตเฟน โควยไดเสนออปนสย 7 อยางททาใหคนมประสทธผลมากขน

อปนสย 7 อยางมดงน

• เปนผกระทากอน (be proactive) คนเรานน หากไมเปนผกระทากอนกจะเปน

ผถกกระทา (reactive) คนทเปนคนเฉอย ไมยอมคดไมยอมสรางอะไร กจะถก

สงแวดลอมมากระทบหรอนาพาบงคบใหตองทาอยางนนอยางนไปตามสภาพแวด

ลอมแบบนนเรยกวาเปนผทถกกระทา แตในทางตรงกนขาม คนทอยในประเภทท

เปนผกระทาจะเปนผเลอกทจะทาหรอจะไมทาสงใดๆ ดวยเหตดวยผลของเขาเองคอ



คดวาตวเองเปนผกาหนดชวตของตน ทงนดวยการพจารณาไวกอน ไมใชวาถงเวลา

แลวคอยคดจะทา เพราะสดทายแลวกจะกลายเปนผถกกระทาและตอบสนองตอ

สงแวดลอมเหมอนเดม โควยเชอวาคนมความสามารถทจะเลอกการตอบสนองของ

เขาเองตอสถานการณทแตกตางกน ผจดการโครงการตองเปนคนกระฉบกระเฉง

วองไว คาดการณ และวางแผนสาหรบปญหา และการเปลยนแปลงตอโครงการ

นอกจากนผจดการโครงการยงสามารถกระตนสมาชกทมงานใหเปนคนวองไวในการ

ทากจกรรมของโครงการ

• เรมตนดวยจดมงหมายในใจ (begin with the end in mind) โควยเสนอวา คน

สนใจกบคณคาของตวเอง สงทตองการทาใหสาเรจ โควยเสนอใหกาหนดพนธกจ

เพอชวยใหคนเขาถงอปนสยน หลายองคการและโครงการมพนธกจทชวยคนเนน

เปาหมายหลกของเขา

• ทาสงทสาคญกอน (put first things first) โควยไดพฒนาระบบการบรหารเวลาและ

เมทรกซ เพอชวยคนจดลาดบเวลาของตนเอง เขาแนะนาวาคนสวนใหญควรใหเวลา

ทาในสงทสาคญมาก แตไมใชงานดวน ผจดการโครงการจงควรใหเวลากบการ

พฒนาแผนโครงการตางๆ การสรางความสมพนธกบผมสวนไดเสยหลกของ

โครงการ และการตดตามการทางานของสมาชกทมงาน

• คดแบบชนะ-ชนะ (think win-win) โควยไดเสนอวาความคดแบบชนะ-ชนะเปน

ทางเลอกทเหมาะสมกบสถานการณสวนใหญ เมอเราใชวธการน ทงสองฝายไมม

ฝายใดพายแพเสยประโยชน แบบนเรยกวาคดและทาแบบชนะ-ชนะ ซงจรงๆ แลว

อาจจะมคนเขาใจผดวาเปนการ "ประนประนอม" แตจรงๆ แลวไมใช เพราะวาการ

ประนประนอมนน คกรณอาจจะเสยประโยชนทงสองฝายกเปนได การคดและทา

แบบชนะ-ชนะนจะตองเกดอยบนพนฐานของทศนคตทดและตองการใหไดประโยชน

เทาเทยมกนทงสองฝายในระยะยาว ในบางครงฝายใดฝายหนงอาจจะตองเสย

เปรยบกอน แตในทสดแลว เมอดาเนนการตามแผนทงหมดแลว ทงสองฝายจะตอง

ไดประโยชนทงคเทาๆ เทยมกน

• เขาใจผอนกอน แลวจงใหผอนเขาใจ (seek first to understand then to be

understood) การฟงแบบอารมณรวม (empathic listening) คอ การฟงดวยความ

ตงใจเพอเขาใจเพราะเราจะเนนการเขาใจผอนจรงๆ โดยลมความสนใจสวนตว เพอ

ตองการเขาใจผอนจรงๆ เราตองเรยนรทจะปรบจดสนใจไปยงผอนกอน เมอเราทา

การฟงแบบอารมณรวม เราสามารถเรมการสอสาร 2 ทางได อปนสยนสาคญมาก



สาหรบผจดการโครงการเพอทจะไดเขาใจความตองการและความคาดหวงของผม

สวนไดเสยโครงการจรงๆ

• ประสานพลง (synergize) ทมงานโครงการสามารถประสานพลงโดยการสราง

ผลตภณฑรวมกนทดกวาทคนๆ เดยวทา โควยยงเนนถงความสาคญของคณคาท

ตางกนในแตละคนเพอใหเกดการรวมพลง การประสานพลงเปนสงจาเปนกบ

โครงการเชงเทคนคทสงๆ โครงการสรางความกาวหนาทางเทคโนโลยสารสนเทศ

ใหญๆ เกดขนจากการประสานพลง

• ลบเลอยใหคมอยเสมอ (sharpen the saw) เมอเราใชเวลาในการฝกฝนหรอชารจ

แบตเตอร แสดงวาเราใหเวลากบการทาใหรางกาย จตใจ สดชน ซงชวยใหคน

หลกเลยงการทางานมากเกนไป ผจดการโครงการตองแนใจวาพวกเขาและสมาชก

ทมงานมเวลาพกผอน

ดกกลาส รอสส (Douglas Ross) ไดแตงหนงสอ “Applying Covey’s Seven Habits to

a Project Management” รอสสเสนอวาอปนสยท 5 (เขาใจผอนกอน แลวจงใหผอนเขาใจ) เปนอปนสยท

แยกผจดการโครงการทดจากผจดการโครงการทแย หรอปานกลาง เนองจากคนมแนวโนมทเนนเรองของ

ตนเองแทนทจะพยายามเขาใจมมมองคนอน การฟงแบบอารมณรวมสามารถชวยผจดการโครงการและ

สมาชกทมงานคนหาวาอะไรคอสงจงใจคนทตางกน เมอผจดการโครงการและสมาชกเรมปฎบตการฟง

แบบอารมณรวม พวกเขาจะสามารถสอสารและทางานรวมกนเพอกระเทาะปญหาไดอยางมประสทธผล

8.3 การวางแผนทรพยากรมนษย การวางแผนทรพยากรมนษยสาหรบโครงการประกอบดวย การกาหนดบทบาทโครงการ ความ

รบผดชอบ และสายการบงคบบญชา กระบวนการน ผจดการโครงการสรางผงโครงสรางเชงองคการของ

โครงการ แผนการบรหารคน และการกาหนดบทบาทและความรบผดชอบ ซงแสดงในผงการมอบหมาย

ความรบผดชอบ (responsibility assignment matrix (RAM)) กอนทจะสรางผงโครงสรางโครงการ

ผบรหารระดบสงและผจดการโครงการตองระบวาบคคลประเภทใดทตองการจรงๆ เพอใหแนใจวา

โครงการจะสาเรจ

8.3.1 ผงโครงสรางโครงการ

คงจากนไดวาธรรมชาตของโครงการเทคโนโลยสารสนเทศมทมงานทมภมหลง และ

ทกษะทแตกตางกน มนเปนการยากทจะบรหารกลมคนทไมเหมอนกน ดงนน การกาหนดโครงสรางเชง



องคการสาหรบโครงการเปนสงสาคญ หลงจากการระบทกษะทสาคญและประเภทของคนทตองการ

สาหรบโครงการแลว ผจดการโครงการและสมาชกทมงานควรสรางผงโครงสรางองคการของโครงการ ซง

แบงออกเปน 3 ประเภทคอ

• โครงสรางแบบประชาธปไตยกระจายอานาจ (democratic decentralized

structure (DD)) โดยมโครงสรางดงรปท 8.2 โครงสรางแบบน เปนโครงสรางท

มการกระจายอานาจอยางเตมท ไมมการควบคม ไมมชนการบงคบบญชา ทก

คนมความเทาเทยมกน เสมอภาคกน ถาแตละคนมขอมลขาวสารจะสงผาน

ขอมลใหกนและกนโดยไมตองผานการอนมตจากใคร ยงคงมหวหนาทม แต

หวหนาทมไมมอานาจสงการ จะทาหนาทเปนเพยงผประสานงานกบ

บคคลภายนอก หวหนาทมจะถกเลอกจากสมาชกคนใดคนหนงในทม ผลงานท

ไดจะเปนของกลม การตดสนใจตองไดรบความเหนชอบจากสมาชก โครงสราง

ของทมงานแบบน จะเหมาะกบงานประเภทนวตกรรม การสรางผลตภณฑใหมๆ

ทตองใชความอสระในการคดคนและอาศยความคดสรางสรรค

รปท 8.2 โครงสรางองคการโครงการแบบประชาธปไตยกระจายอานาจ (Mantei, 1981)

• โครงสรางแบบประชาธปไตยและควบคม (democratic centralized structure

(DC)) ดงแสดงในรปท 8.3 ลกษณะทมงานทมผจดการโครงการเปนผควบคม

โครงการทงหมด แตมหวหนาทมงานยอย โดยผจดการโครงการจะแบงงานให

แตละทม และหวหนาทมงานยอยเปนผรบผดชอบงานทผจดการโครงการ

มอบหมาย มการกาหนดชดเจนวาใครคอหวหนาทมงานยอย มอานาจตาม

ตาแหนง และมใครทอยภายใตการบงคบบญชาบาง สมาชกของทมงานยอย

สามารถทางานไดอสระเหมอนกบโครงสรางองคการของโครงการแบบแรก ผท

อยในทมยอยสามารถสอสารกนไดอยางอสระ แตถาสมาชกจะสอสารนอกทม

ยอยจะตองผานหวหนาทมงานยอยกอน



รปท 8.3 โครงสรางองคการของโครงการแบบประชาธปไตยและควบคม (Mantei, 1981)

• โครงสรางแบบควบคมและรวมศนย หรอหวหนาทมโปรแกรมเมอร (controlled

centralized structure (CC) or chief programmer team) เปนโครงสรางทม

การควบคมอยางเขมงวด คนในทมไมสามารถสอสารกนเองได ตองผาน

ผจดการโครงการทกครง โครงสรางนใชกบโครงการทมความตองการทชดเจน

และผจดการโครงการมความชานาญในระบบงานนน รปแบบโครงสรางประเภท

นแสดงในรปท 8.4

รปท 8.4 โครงสรางองคการของโครงการแบบควบคมและรวมศนยหรอ

หวหนาทมโปรแกรมเมอร (Mantei, 1981)

การเลอกโครงสรางองคการของโครงการสามารถพจารณาไดจาก 7 ปจจย โดยในตาราง

ท 8.1 แสดงคณลกษณะของปจจยทสอดคลองกบโครงสรางองคการของโครงการ

ตารางท 8.1 ปจจยทมผลตอการเลอกโครงสรางองคการของโครงการ (Mantei, 1981)

ประเภทโครงสรางองคการ DD DC CC

ความยากของโครงการ / ปญหา

• สง X

• ตา X X

ขนาดของโปรแกรม

• ใหญ X X

• เลก X

เวลาททมงานอยดวยกน

• สน X X



ประเภทโครงสรางองคการ DD DC CC

• ยาว X

ปญหาสามารถแยกเปนสวน ๆ

• สง X X

• ตา X

ระบบตองมความนาเชอถอ

• สง X X

• ตา X

วนสงมอบ

• เลอนไมได X

• ยดหยน X X

การสอสารกบคนอน

• สง X

• ตา X X

8.3.2 การมอบหมายงานใหกบทมงานยอย

รปท 8.5 แสดงกรอบงานสาหรบการกาหนดและการมอบหมายงาน กระบวนการ

ประกอบดวย 4 ขนตอนคอ

• การกาหนดความตองการของโครงการเปนครงสดทาย

• การกาหนดวางานจะทาอยางไรจงจะสาเรจ

• การแตกงานออกเปนชนงานทสามารถจดการได

• การมอบหมายความรบผดชอบงาน

กระบวนการมอบหมายงานใหกบทมงานยอยและนยามงานเปนงานททาในระยะการ

เรมตนโครงการ เปนกระบวนการททาซาหลายรอบเพอใหงานออกมาด คารองขอขอเสนอโครงการ หรอ

รางสญญาเปนขอมลพนฐานสาหรบการนยามและกาหนดความตองการครงสดทาย ซงตอมาจะถกบนทก

เปนเอกสารในสญญาสดทาย และเปนบรรทดฐานสาหรบการอางองทางเทคนค ถาไมมคารองขอขอเสนอ

โครงการ ผจดการโครงการอาจใชเอกสารสทธโครงการ และขอกาหนดขอบเขต เปนพนฐานสาหรบการ

นยามและการกาหนดความตองการครงสดทาย ระยะตอไปคอ ผจดการโครงการตดสนใจเลอกวธการเชง

เทคนคสาหรบการทางาน เชน การแตกงานควรใชวธการแตกผลตภณฑหรอ กระบวนการเปนหลก งาน

บางงานควรใชบรการจากหนวยงานภายนอก หรอทาสญญายอยแลวใหบรษทอนมาทา เมอทมงาน



ตดสนใจเลอกวธการเชงเทคนคแลว ทมงานจงแตกโครงสรางจาแนกงาน เพอกาหนดชนงานในขนาดท

สามารถจดการได (ไดกลาวในบทการบรหารขอบเขตโครงการ) หลงจากนนทมงานพฒนานยามกจกรรม

เพอกาหนดงานทเกยวของในแตละกจกรรมในโครงสรางจาแนกงาน (ดในการบรหารเวลาโครงการ)

ขนตอนสดทายคอ การมอบหมายงานใหกบทมงานยอย

รปท 8.5 กระบวนการมอบหมายและนยามงาน (Schwalbe, 2007)

เมอผจดการโครงการและทมงานไดแตกงานเปนชนงานยอยทสามารถจดการได

ผจดการโครงการมอบหมายงานใหกบทมงานยอย ผจดการโครงการชอบมอบหมายงานโดยดวา งาน

เหมาะกบทมงานใด ซงแสดงในผงโครงสรางองคการโครงการ เชน ทมวศวกรรมซอฟตแวร ทมพฒนา

ซอฟตแวร และทมพฒนางานฮารดแวร เปนตน

รปท 8.6 ตวอยางของผงการมอบหมายความรบผดชอบ (RAM) (Schwalbe, 2007)



8.3.3 ผงการมอบหมายความรบผดชอบ ผงการมอบหมายความรบผดชอบ (responsibility assignment matrices (RAM)) คอ

ผงทแสดงการจบคระหวางงานของโครงการทแสดงใน WBS กบทมทรบผดชอบทจะทางานนน รปท 8.6

คอ ตวอยางของผงการมอบหมายความรบผดชอบ ทางทดทสดสาหรบกรณทเปนโครงการเลกคอ การ

กาหนดคนแตละคนใหกบกจกรรมทแตกยอย แตทางทมประสทธผลทสดสาหรบโครงการขนาดใหญคอ

การกาหนดงานใหกบหนวยงานของโครงการหรอทมงานยอย

รปท 8.7 การแสดงบทบาทของผมสวนไดเสยโดยใช RAM (Schwalbe, 2007)

นอกจากนเราสามารถใชผงการมอบหมายความรบผดชอบ เพอกาหนดกจกรรมงานท

ละเอยดกบผมสวนไดสวนเสยของโครงการดงแสดงในรปท 8.7 ในรปไดแสดงวา ผมสวนไดเสยคนใดตอง

รบผดชอบ (accountable) หรอเพยงแคมสวนรวมในสวนหนงของโครงการ (participant) หรอใหขอมลท

ตองการ (input) หรอทบทวน (review) หรอลงชอรบรอง (sign-off)

8.3.4 แผนการบรหารกาลงพลและแผนภมแทงทรพยากร

ผลลพธของการวางแผนทรพยากรมนษยคอ แผนการบรหารกาลงพล ซงจะอธบายวาคน

จะถกเพมเขาและเอาออกจากทมงานเมอไรและอยางไร แผนนเปนสวนหนงของแผนบรหารโครงการ แผน

บรหารกาลงพลอาจอธบายประเภทคนทตองการทางานกบโครงการ เชน จาวาโปรแกรมเมอร

นกวเคราะหธรกจ ผออกแบบฐานขอมล เปนตน และระบจานวนคนของแตละประเภททตองการแตละ

เดอน นอกจากนอาจอธบายวาทรพยากรเหลานจะไดมาอยางไร การอบรม การใหรางวล เปนตน

แผนการบรหารกาลงพลรวมแผนภมแทงทรพยากร ซงแสดงจานวนทรพยากรทไดรบการ

มอบหมายใหกบโครงการ รปท 8.8 แสดงตวอยางแผนภมแทงทรพยากรทใชกบโครงการเทคโนโลย

สารสนเทศเปนเวลา 6 เดอน สดมภแทนจานวนคนทตองการในแตละประเภทในแตละเดอน หลงจาก

กาหนดคนทตองการของโครงการแลว ขนตอนตอไปในการบรหารทรพยากรมนษยคอ การหาพนกงานท

จาเปนและพฒนาทมงานโครงการ



รปท 8.8 ตวอยางแผนภมแทงทรพยากร (Schwalbe, 2007)

8.4 การไดทมงาน การไดคนทางดานเทคโนโลยสารสนเทศทมคณสมบตตามตองการเปนเรองทสาคญ มการ

กลาวกนวา ผจดการโครงการคอ คนทฉลาดทสดในทม แตทาการสรรหาพนกงานไมด ในการสรรหา

พนกงานใหมควรมการกาหนดประเภทและจานวนคนทตองทางานกบโครงการ ณ เวลาทเหมาะสม

8.4.1 การคดเลอกสมาชกทมงาน

หลงจากการพฒนาแผนการบรหารคน ผจดการโครงการตองทางานรวมกบผอนในองค

การเพอคดเลอกคนเฉพาะใหกบโครงการ หรอหาพนกงานทตองการเพม องคการตองแนใจวา คนทจด

ใหกบโครงการนนมทกษะตรงกบทตองการมากทสด

องคการททาการสรรหาพนกงานไดดจะมแผนกาลงพลทด แผนนจะบอกจานวนและ

ประเภทคนทมอยในองคการปจจบน และจานวนคนและประเภทของคนทคาดวาจาเปนสาหรบโครงการ

ปจจบนและสาหรบโครงการทจะมในเวลาอนใกล ความสาคญของแผนกาลงพลคอ การบารงรกษาความ

สมบรณและความถกตองของคลงทกษะของบคคลากร จากการศกษาวจยพบวา พนกงานออกจากงาน

เนองจาก

• ไมมอะไรทแตกตาง

• ไมไดรบการระลกถงอยางเหมาะสม

• ไมไดเรยนรอะไรใหม หรอกาวหนา



• ไมชอบเพอนรวมงาน

• ตองการไดรบเงนมากขน

การคดเลอกสมาชกโครงการนน ผจดการโครงการควรเลอกสมาชกทมงานทม

คณลกษณะดงน

• สามารถแกปญหา ผจดการโครงการตองคดเลอกบคคลทสามารถทางาน

ภายใตภาวะความไมแนนอน รปญหาและวธการแกปญหา

• ใหคามนสญญา ผจดการโครงการตองการคนทใหความสาคญกบบทบาท

หนาทและความรบผดชอบทไดรบ โดยทไมจาเปนตองคอยเตอน

• รบผดชอบรวมกน สมาชกทมงานตองรบทงผลสาเรจและลมเหลวรวมกน

เมอสมาชกคนใดมปญหา สมาชกคนอนควรอาสาเขาชวยเหลอ

• ยดหยน สมาชกตองเตมใจทจะปรบตวเขาสถานการณตางๆ

• ใหความสาคญกบงาน สมาชกตองสามารถทาใหงานทไดรบมอบหมาย

เสรจตามแผนของโครงการ

• สามารถทางานกบเวลาทจากด สมาชกตองเผชญกบปญหางานทคนอน

รบผดชอบเกดความลาชา สมาชกโครงการตองสามารถหาวธการทางานให

ภายในเวลาทเหลอ

• ไววางใจและสนบสนนซงกนและกน สมาชกในทมตองไววางใจและ

สนบสนนซงกนและกน สมาชกตองเหนใจกนและพรอมทจะชวยเหลอกน

เมอตองการ

• ใหความสาคญกบทม สมาชกตองตระหนกถงทมกอนตนเอง การใชคา

สนทนาวา “ฉน” กบ “เรา” จะเปนตวชวาสมาชกคนนนใหความสาคญกบ

ทมหรอไม

• เปดเผย สมาชกทเปดเผยจะแสดงออกถงมมมอง คาตอบของปญหาท

ตนเองคดวาดทสดสาหรบทม และโครงการ

• สามารถทางานขามหนวยงาน โครงการตองการสมาชกทสามารถทางานกบ

คนทมาจากฝงธรกจ ซงมความคดและมมมองทตางไปจากคนดาน

เทคโนโลยสารสนเทศ



• สามารถใชเครองมอการบรหารโครงการ โครงการมการวางแผนดวย

ซอฟตแวรทหลากหลาย สมาชกควรมความคนเคยกบซอฟตแวรเหลาน

เนองจากสมาชกอาจตองใหขอมลสถานภาพของงาน ความกาวหนาของ

งานผานซอฟตแวรโดยตรง

8.4.2 การมอบหมายงานใหกบสมาชก

เมอไดคนมาแลว ผจดการโครงการจะมอบหมายงานใหกบสมาชก ผลลพธของ

กระบวนการนคอ การกาหนดพนกงานใหกบงาน ขอมลทรพยากรทมใหใช และการปรบปรงแผนการ

บรหารคน กอนทผจดการโครงการจะทาการมอบหมายงาน ผจดการโครงการตองทาการประเมน

ความสามารถของพนกงานกอนวา ใครมความสามารถในการทาแตละกจกรรมเทาใด โดยประเมน

ออกมาเปนคาใชจาย ดงแสดงในตารางท 8.2 จากนน จงมอบหมายงานใหแตละคนโดยคานงถงทกษะ

และเวลา ซงมขนตอนการทาดงน

ขนตอนท 1 นาคาทนอยทสดของแตละแถวลบออกจากทกคาในแถวนน หลงจาก

นน นาคาทนอยทสดของแตละสดมภลบออกจากทกคาในสดมภนน

ขนตอนท 2 ขดเสนทงแนวตงและแนวนอนทครอบคลม 0 ทกตวในตารางให

จานวนเสนนอยทสด นบจานวนเสน ถาจานวนเสนเทากบจานวนแถว

หรอสดมภคาใดคาหนง แสดงวาตารางการมอบหมายงานเปนตาราง

ทเสยคาใชจายนอยทสด ใหไปทาขนตอนท 4

ขนตอนท 3 ถาจานวนเสนไมเทากบจานวนแถวหรอสดมภ ใหนาคาทนอยทสดท

ไมไดถกตดดวยเสนไปลบออกจากทกคาทไมมเสนตดผาน บวก

จานวนเดยวกนนกบคาทเสนมาตดกน แลวกลบไปขนตอนท 2

ขนตอนท 4 ทาการมอบหมายงานทมคา 0 ใหกบบคคลทอยในตาแหนงเดยวกน

ในตาราง

ตวอยางการมอบหมายงาน

สมมตให A, E, H กจกรรมกลมท 1

B, C กจกรรมกลมท 2

D, F, G กจกรรมกลมท 3

I, J กจกรรมกลมท 4



โดยทแตละกลมกจกรรมสามารถทาโดยพนกงาน 4 คนดวยคาใชจายทแตกตางกนดง

แสดงในตารางท 8.2 คาใชจายของแตละคนในการทากจกรรมแตละกลมอาจไดจากการประมาณการของ

ผจดการโครงการหรอผเชยวชาญ หรอใชขอมลทเกดขนในอดตของโครงการทมงานลกษณะทเหมอนกบ

งานของโครงการทเรากาลงดาเนนการ

ตารางท 8.2 คาใชจายของแตละคนในการทากจกรรมแตละกลม

กลมกจกรรม 1 2 3 4

สชาต 18 10 15 12

ประวต 15 13 10 11

กตต 16 8 16 13

สวรรณ 14 11 12 9

ขนตอนท 1 นาคาทนอยทสดในแตละแถว ไปลบทกคาในแตละแถว ผลทไดคอ

ตารางท 8.3 คาทนอยทสดแตละแถวมดงน

แถวท 1 คอ 10




ตารางท 8.3 ผลการลบคาทนอยทสดของแตละแถว (ขนตอนท 1)


สชาต 8 0 5 2

ประวต 5 3 0 1

กตต 8 0 8 5

สวรรณ 5 2 3 0

นาคาทนอยทสดของแตละสดมภลบออกจากทกคาในสดมภนน

ผลทไดคอ ตารางท 8.4 คาทนอยทสดของแตละสดมภมดงน

สดมภท 1 คอ 5






ตารางท 8.4 ผลการลบคาทนอยทสดของแตละสดมภ (ขนตอนท 1)


สชาต 3 0 5 2

ประวต 0 3 0 1

กตต 3 0 8 5

สวรรณ 0 2 3 0

ขนตอนท 2 ขดเสนทงแนวตงและแนวนอนทครอบคลม 0 ทกตวในตารางโดยให

จานวนเสนนอยทสด ผลทไดคอ ตารางท 8.5

ตารางท 8.5 ผลการดาเนนการตามขนตอนท 2


สชาต 3 0 5 2

ประวต 0 3 0 1

กตต 3 0 8 5

สวรรณ 0 2 3 0

จานวนแถวคอ 4 จานวนสดมภคอ 4 สวนจานวนเสนทเขยนคอ 3

ดงนนตองทาขนตอนท 3

ขนตอนท 3 นาคาทนอยทสดทไมไดถกตดดวยเสน ซงคอ 2 ไปลบออกจากทก

คาทไมมเสนตดผาน บวกจานวนเดยวกนน (2) กบคาทเสนมาตด

กน แลวกลบไปขนตอนท 2 ผลลพธจากขนตอนนคอ ตารางท 8.6

ซงไดจานวนเสนเทากบจานวนแถวและจานวนสดมภ



ตารางท 8.6 ผลการดาเนนการขนตอนท 3 กลมกจกรรม

1 2 3 4

สชาต 1 0 3 0

ประวต 0 5 0 1

กตต 1 0 6 3

สวรรณ 0 4 3 0

ขนตอนท 4 ทาการมอบหมายงานทมคา 0 ใหกบบคคลทอยในตาแหนงเดยวกน

ในตาราง โดยพจารณาจากแถวหรอสดมภทมคา 0 จานวนนอย

ทสด ดงนน กตตทมกลมกจกรรมท 2 เพยงกลมเดยวทมคา 0

ดงนน สชาตจงเหลองานกลมกจกรรมท 4 เทานนทเปน 0 สชาตจง

ควรไดงานกลมนไป สวนสวรรณและประวตมจานวน 0 เทากน แต

สวรรณมคาใชจายกจกรรมท 1 นอยกวาประวต จงไดรบมอบหมาย

ใหทางานกลมกจกรรมท 1 ดงนน สวรรณจงควรรบผดชอบกจกรรม

ท 3 คาใชจายมดงน

กตต กจกรรมกลมท 2 8,000 บาท

สชาต กจกรรมกลมท 4 12,000 บาท

สวรรณ กจกรรมกลมท 1 14,000 บาท

ประวต กจกรรมกลมท 3 10,000 บาท รวมคาใชจายทงหมด 44,000 บาท

8.4.3 การบรรจทรพยากร

ในบทการบรหารเวลาโครงการไดอธบายถงการใชผงเครอขาย เพอชวยผจดการโครงการ

บรหารตารางเวลาโครงการ ปญหาหนงในกระบวนการจดตารางเวลาโครงการคอ ประเดนของการมและ

การใชทรพยากร มาตรวดความสาเรจทสาคญของผจดการโครงการคอ ผจดการโครงการสามารถสราง

ความสมดลระหวางการดาเนนงาน เวลา และคาใชจายใหดไดอยางไร ในระหวางชวงเวลาวกฤต มนม

ความเปนไปไดบางทจะเพมทรพยากร เชน พนกงาน ใหกบโครงการ โดยมคาใชจายเลกนอย หรอไมม

เปาหมายของผจดการโครงการคอ ตองประสบความสาเรจโดยปราศจากการเพมคาใชจายหรอเวลา

กญแจสาคญเพอความสาเรจคอ การบรหารทรพยากรมนษยอยางมประสทธผล

เมอมการมอบหมายพนกงานกบโครงการ ผจดการโครงการสามารถใชเทคนคทจะชวย

ใหการใชพนกงานไดอยางมประสทธผล เทคนคดงกลาวคอ การบรรจทรพยากร และการจดระดบ



ทรพยากร การบรรจทรพยากรคอ ปรมาณของทรพยากรแตละอยางทปรากฎในตารางเวลาชวงระยะเวลา

หนง การบรรจทรพยากรจะชวยผจดการโครงการพฒนาความเขาใจเกยวกบความตองการของโครงการท

มตอทรพยากรองคการพรอมกบตารางเวลาของแตละคน ผจดการโครงการนยมใชแผนภมแทงเพอแสดง

ความผนแปรในการบรรจทรพยากร ซงชวยในการกาหนดความตองการพนกงาน หรอชวยในการระบ

ปญหาการจดพนกงาน

รปท 8.9 ตวอยางแผนภมแทงทแสดงพนกงานทไดรบมอบหมายงานมากเกนไป

แผนภมแทงทแสดงการใชทรพยากรสามารถบอกใหผจดการโครงการรวา มการใหงาน

กบคนหรอกลมมากเกนไปหรอไม ดงแสดงในรปท 8.9 จากรปพบวา วยะดาไดรบมอบหมายใหทางานแต

บางวนมากเกนไป ตวเลขเปอรเซนตบนแกนตงแทนเปอรเซนตของเวลาของวยะดาทถกจดสรรใหทางาน

ใหกบโครงการ แกนนอนดานบนแทนเวลาเปนวน

8.4.4 การจดระดบทรพยากร

การจดระดบทรพยากรคอ เทคนคสาหรบการแกปญหาความขดแยงดานทรพยากรโดย

การเลอนงาน วตถประสงคหลกของการจดระดบทรพยากรคอ เพอการกระจายการใชทรพยากรให

สมาเสมอ ผจดการโครงการตรวจสอบผงเครอขายในสวนทมเวลายดหยน แลวเลอนงานทไมวกฤตซงไมม

ผลทาใหเกดความลาชา

การจดสรรงานใหมากเกนไปคอ ความขดแยงประเภทหนง ถาคนใดคนหนงถกใหงาน

มากเกนไปหรอนอยเกนไป ผจดการโครงการควรเปลยนตารางเวลา เพอขจดปญหาดงกลาว ดงนนการจด

ระดบทรพยากรมจดมงหมายทลดความผนแปรในการบรรจทรพยากรแตละชวงเวลา โดยการยายงาน

ภายในเวลาทยดหยนได



ผงเครอขายในรปท 8.10 แสดงกจกรรม A B และ C ทสามารถเรมพรอมกน กจกรรม A

มระยะเวลาการทางาน 2 วน และใชคน 2 คนทางาน กจกรรม B ใชเวลาทางาน 5 วนและใชคน 4 คน

กจกรรม C ใชเวลา 3 วน และใชคน 2 คน แผนภมแทงดานลางซายแสดงการใชทรพยากร ถาทกกจกรรม

เรมตนวนแรก สวนแผนภมแทงดานลางขวา แสดงการใชทรพยากร โดยเปลยนใหกจกรรม C ทางานชา 2

วนตามเวลายดหยน ทกจกรรมนนม ทาใหแผนภมแทงดานลางขวาเปนแบบสมาเสมอ ดงนน กจกรรมได

ถกจดใหมวนวางนอยทสดใหประหยดเวลาและคนทางาน เนองจากสามารถลดจานวนคนทากจกรรม B

จาก 6 คนเปน 4 คน

การใชทรพยากรถาทกกจกรรมเรมวนแรก

การใชทรพยากร ถากจกรรม C ลาชาไป 2 วนตามเวลายดหยนของกจกรรม

ผงเครอขายโครงการทแสดงกจกรรม A, B และ C พรอมระยะเวลา กจกรรม A มเวลายดหยน 3 วน และกจกรรม C มเวลายดหยน 2 วน สมมตวา กจกรรม A มคนทางาน 2 คน กจกรรม B มคนทางาน 4 คนและกจกรรม C มตนทางาน 2 คน

รปท 8.10 แสดงตวอยางการจดระดบทรพยากร (Schwalbe, 2007)

การจดระดบทรพยากรมประโยชนหลายประการคอ

• การบรหารจดการนอยลง เมอมการใชทรพยากรคงท เชน ผจดการโครงการ

บรหารจดการคนททางานแบบไมเตมเวลาทไดกาหนดวาทางานอาทตยละ 20

ชวโมง ไดงายกวาคนทจดเวลาแบบ 10 ชวโมง 1 อาทตย 40 ชวโมงอกอาทตย

และอาทตยถดมาอก 5 ชวโมง

• ผจดการโครงการอาจใชนโยบายแบบจส-อน-ไทม (Just-in-time) กบผรบจาง

ตอ เชน ผจดการโครงการอาจตองการจดระดบทรพยากรทเกยวพนกบงานท

ตองทาโดยทปรกษาการทดสอบ การจดระดบอาจทาใหโครงการใชทปรกษา

ภายนอกเตมเวลา 4 คน เพอทาการทดสอบเปนเวลา 4 เดอน แทนทจะ

กระจายงานออกไปตามเวลา

• มปญหากบบคคลากรโครงการและแผนกบญชนอยลง การเพมและการลด

จานวนพนกงานจะสรางงานเพมและเกดความสบสน



• ปรบปรงจตใจ คนชอบความสมาเสมอในงานของตน มนคอนขางเครยด

สาหรบคนทไมรวาแตละอาทตย หรอแตละวน ตองทางานโครงการใด และกบ

ใคร

8.4.5 การกาหนดตารางเวลาการใชทรพยากรภายใตขอจากดดานทรพยากร

ในกรณทแรงงานมไมเพยงพอทจะสนองความตองการในชวงเวลาทมความตองการ

แรงงานได ผจดการโครงการตองจดลาดบกจกรรมและจดสรรคนอยางเหมาะสม เพอใหโครงการเกด

ความลาชานอยทสด และไมใชแรงงานเกนกวาจานวนสงสดทมอย ปญหาในการกาหนดเวลาการใช

ทรพยากรเปนปญหาทสลบซบซอน ถาโครงการนนเปนโครงการขนาดใหญและใชทรพยากรตางๆ

มากมายหลายชนด และทรพยากรทจากดหลายชนด นกวชาการบางคนไดนาเสนอใหใชตวแบบทาง

คณตศาสตรในการหาคาตอบทเหมาะสม เชน วธโปรแกรมเสนตรง (linear programming) ซงเปนวธท

ตองใชขอมลคอนขางมากในการสรางตวแบบ ทาใหวธการทางคณตศาสตรไมสะดวกในทางปฏบต

วธการอกวธทนยมใชกนคอ วธการฮวรสตก (heuristics) ซงเปนกฎงายๆ ในการ

แกปญหาทมความซบซอนมากๆ โดยกาหนดกฎในการตดสนใจทจะจดสรรบคคลใหกบกจกรรมใดกอน

หรอหลงกจกรรมใด ผลทไดจากการจดสรรไมไดเปนคาตอบทดทสด แตเปนคาตอบทนาพงพอใจ

(satisfaction) วธการฮวรสตกกาหนดกฎในการจดลาดบ (priority) ของกจกรรมหากบคลากรมไม

เพยงพอ กฎทสาคญมดงน

• กาหนดบคลากรใหกบงานทมเวลายดหยนนอยทสด (minimum slack first)

• กาหนดบคลากรใหกบงานทใชเวลาในการดาเนนการสนทสด (shortest task first)

• กาหนดบคลากรใหกบงานทเรมเรวทสด (earliest task first)

• กาหนดบคลากรใหกบงานทใชคนมากทสด (most resources first)

• กาหนดบคลากรใหกบงานทมกจกรรมวกฤตตามหลงมากทสด (most critical

followers) กจกรรมใดมกจกรรมวกฤตตามหลงมากทสดจะไดรบการจดสรรคนให

กอนกจกรรมอน

• กาหนดบคลากรใหกบงานทมกจกรรมตามหลงมากทสด (most successors)

กจกรรมใดทมกจกรรมตามหลงมากทสดจะไดรบการจดสรรบคลากรกอน

ถงแมวากจกรรมเหลานนจะไมไดเปนกจกรรมวกฤตกตาม



8.5 การพฒนาทมงานโครงการ ถงแมวาผจดการโครงการประสบความสาเรจในการคดสรรคนทมทกษะเพอมาทางาน แตเรา

ตองแนใจวาคนเหลานสามารถทางานดวยกนไดเปนทม เพอบรรลเปาหมายโครงการ เปาหมายหลกของ

การพฒนาทมงานโครงการคอ เพอชวยคนทางานดวยกนอยางมประสทธผลเพอปรบปรงประสทธภาพ


บรซ ทกแมน (Bruce Tuckman) ตพมพตวแบบสขนของการพฒนาทมงานในปค.ศ. 1965

และปรบปรงเพมขนในปค.ศ. 1970 ตวแบบทกแมนม 5 ขนดงน

• กอรางสรางทมงาน (forming) เปนขนตอนการแนะนาสมาชกทม เพอใหเกดความรจก

คนเคยกน และทาความเขาใจ มการกาหนดบทบาทหนาทของแตละคน ผลงานท

คาดหวง และความสมพนธระหวางสมาชกทมงานโครงการ ทมงานโครงการสามารถ

ผานขนตอนนไปสขนตอนตอไปเมอสมาชกโครงการเรมเปนสวนหนงของทม

• เกดพาย (storming) เนองจากการสรางทมงานจะมสมาชกใหมทาใหสมาชกทมม

ความเหนทแตกตางกนวาทมควรจะทางานอยางไร แมวาสมาชกจะยอมรบวาตนเปน

สวนหนงของทมงานโครงการ แตกยงตอตานการบงคบของกลม สมาชกทดสอบซงกน

และกน และเกดความขดแยงภายในทม เมอสมาชกยอมรบความเปนผนาของผจดการ

โครงการ ทมงานโครงการจะผานขนตอนน

• สรางบรรทดฐาน (norming) การแกปญหาความขดแยงตองตกลงบรรทดฐานและการ

ปฏบตของกลมรวมกน รวมทงวธการการตดสนใจ การรวมงาน การประชมและ

กระบวนการทางาน เมอทมไดตดสนใจในบรรทดฐาน คนใหมทเขามารวมตองไดรบการ

อธบายถงบรรทดฐาน สมาชกทมงานไดพฒนาความสมพนธใหมความใกลชดมากยงขน

• ปฏบตงาน (performing) เมอบรรทดฐานไดรบการยอมรบ กลมสามารถใชบรรทดฐาน

เพอบรรลงานของกลม สมาชกปฏบตงานตามหนาทของตนอยางเตมทเพอใหบรรล

วตถประสงคของโครงการ

• สลายตว (adjourning) เมอทมงานโครงการปฏบตงานบรรลวตถประสงคของโครงการ

แลว ทมงานจะเขาสขนตอนสลายตว ซงเปนการแยกกนของสมาชกทมงานกลบไปยง

หนวยงานตนสงกดเดม

ตวแบบการพฒนาทมงานโครงการดงกลาวขางตนใหขอแนะนาในการบรหารโครงการทสาคญ

คอ



• ผจดการโครงการตองทมเทความสนใจใหกบทมงาน เพอชวยใหทมงานสามารถพฒนา

มาถงขนตอนการปฏบตงานอยางรวดเรว โครงการจงจะไมเกดความลาชา

• ตวแบบนใหกรอบททาใหสมาชกเขาใจการพฒนาของทม ผรวมทมมสวนรวมพฒนาตาม

ตวแบบ ซงจะชวยทาใหสมาชกโครงการยอมรบสภาพความตงเครยดทจะเกดขนในขน

เกดพาย และพยายามมงสขนตอนทมประสทธภาพมากขน

• ผจดการโครงการตองมบทบาทสาคญในการสรางบรรทดฐาน ซงเปนขนตอนทมสวน

สนบสนนอยางสาคญตอระดบประสทธภาพของขนตอนปฏบตงาน

8.5.1 การจดสมดลของทมงาน

สมาชกของทมประกอบดวยพนกงานหลายคนมารวมตวกน เพอใหโครงการสาเรจตาม

วตถประสงค การเลอกสมาชกมารวมทมนอกจากจะพจารณาจากคณลกษณะทกลาวมากอนหนานแลว

ผจดการโครงการยงพจารณาพฤตกรรมเชงสงคมของสมาชกดวย การจดสมดลของทมเปนปจจยความ

สาเรจทสาคญอกปจจยหนง ปจจยเชงสงคมทาใหแบงคนออกเปน 4 กลมดงน

• การรบการเปลยนแปลง (assimilating) คนประเภทนเกงในการรวบรวม และการ

แทนขอมลในรปแบบใหม เนนทความคดและแนวคดมากกวาบคคล คนประเภทน

ชอบใชขอมลและตวแบบอธบายสถานการณจากมมมองกวาง ดงนน คนพวกนให

ความสนใจในสงทสมเหตสมผลมากกวาคานยมเชงปฏบตใดๆ (practical value)

ไมใชคนทใหความสาคญกบผลลพธ เราจะพบคนกลมนในอาชพทางเทคนค หรอ

เชยวชาญเฉพาะ เชน นกพฒนาระบบ ดงนนคนประเภทนเหมาะกบการเปนผ

กาหนดปญหาและโอกาส

• ความแตกตาง (diverging) คนประเภทนชอบคนหาทางเลอกและมองสถาน

การณจากมมมองทหลากหลาย เปนพวกสงเกตการณมากกวาลงมอกระทาเอง

ชอบการระดมสมอง คดนอกกรอบ และเสนอวธการอนนอกเหนอจากวธการทได

กาหนดไวแลว คนกลมนจงเหมาะกบงานประเภทเสนอความคดใหมๆ

• การปรบใหเหมาะสม (accommodating) เปนกลมคนทใหความสาคญกบผลลพธ

และตองการผลกดนสงตางๆ ไปสการปฏบต เปนพวกปรบตวและเปลยนแปลงงาย

ในสถานการณตางๆ เกงในการทาใหงานเกดขน เปนคนลงมอทางานดวยตวเอง

และเปนสมาชกในทมทด คนกลมนเปนพวกนกแกปญหา เชอถอขอมลจากบคคล

มากกวาการวเคราะหทางเทคนค ในฐานะเปนสมาชกของทม ผจดการโครงการ

สามารถไวใจคนประเภทนไดเพราะจะชวยทาใหทมงานแขงแกรง เปนผอานวย



ความสะดวกและประสานงานทด รวมทงเปนผรกษาสนตภาพดวย ดงนน คน

ประเภทนเหมาะกบการเปนผดาเนนงานตามแผน

• การรวมกน (converging) คนเปนเภทนจะรวบรวมสารสนเทศเขาดวยกนเพอแก

ปญหา เปนผหาคาตอบมากกวาเปนคนดาเนนการเอง จดแขงของพวกเขาขนอย

กบความสามารถในการนาแนวคด ตวแบบ และความคดไปสการปฏบต เปนพวก

ทชอบทางานเชงเทคนคและปญหามากกวาจะทางานทเกยวของกบคน เปนคนท

เกงในการเลอกตวเลอกทดทสด สาหรบการเปนสมาชกทมงาน คนเหลานเปนพวก

ทเนนผลลพธ คนประเภทนขบเคลอนทมงานใหทางานโดยการชวยทมเลอกวธการ

ทดทสดสาหรบสถานการณ และระดมทมงานใหทางาน สรปแลวคนประเภทนจง

เหมาะกบการประเมนและจดลาดบความคด หรอทางเลอก

สมมตวาทมงานทมคนประเภทรวมกน แตไมมคนประเภทคดแตกตางเลย ผลทเกดขน

คอจะไมมใครคอยกระตนใหทมงานคนหาทางเลอกอนๆ ทาใหเรารบรอนตดสนใจตามทคนประเภท

รวมตวบอกใหทมงานทา หรอการททมงานไมมคนประเภทปรบตวใหเขาหากน จะทาใหทมงานขาดคนท

จะประสานงานกบคนทเกยวของกบโครงการ เปนตน

8.5.2 การอบรม

ผจดการโครงการจะแนะนาใหคนเขารบการอบรมหลกสตรเฉพาะ เพอเปนการพฒนา

ทมงานและเปนการพฒนาความสามารถของแตละคนใหดขน การใหการอบรมแบบจส-อน-ไทม เปนสง

สาคญ การอบรมบางครงใชเวลามาก หลายองคการจดใหมการเรยนรดวยระบบอเลคทรอนกสสาหรบ

พนกงานขององคการ ดงนนพนกงานสามารถเรยนทกษะเฉพาะ ณ เวลา และสถานทใดกได นอกจากนใน

บางครง การอบรมแบบอเลคทรอนกส ประหยดคาใชจายไดมากกวาวธการอบรมแบบดงเดม ผจดการ

โครงการตองแนใจวาเวลาและวธการสงมอบการอบรมเหมาะสมกบสถานการณเฉพาะ องคการพบวา

องคการจะประหยดถาอบรมพนกงานปจจบนในเรองเฉพาะมากกวาการจางคนใหมทมทกษะทตองการ

8.5.3 ระบบการยอมรบนบถอและรางวล

เครองมอสาคญอกอยางหนงทใชในการสงเสรมการพฒนาทมคอ ระบบรางวลและการ

ยอมรบนบถอ ถาผจดการโครงการใหรางวลทมงาน ผบรหารไมควรคานงถงผลงานของสมาชกแตละคน

แตถาผจดการโครงการจะใชวธการใหรางวลแกสมาชกรายบคคล ผจดการโครงการควรนาวธการนมาใช

กบบคคลทสมาชกทมงานโครงการสวนใหญตางยอมรบ เพอมใหเกดปญหาการตอตานหรอเกดความ

ขดแยงในกลมสมาชกทมงาน



รางวลทผจดการโครงการจะใหกบทมงาน หรอสมาชกโครงการ อาจเปนไดทงทเปนตว

เงน หรออาจเปนสงททาใหเกดความภาคภมใจในผรบ และสามารถจดจาไปไดนานๆ บางองคการเสนอ

ใหรางวลเปนการเดนทางทองเทยว บตรของขวญใหไปรบประทานอาหารในภตตาคาร บตรชมภาพยนตร

หรอคายกยองชมเชยในทประชมหรอตอสาธารณะเปนตน

ผจดการโครงการตองประเมนผลการดาเนนงานของทมงานอยางตอเนอง เมอพบวาสวน

ใดทแตละคนหรอทงทมสามารถปรบปรง ผจดการโครงการควรคนหาวธทดทสดเพอพฒนาคนของตนและ

ปรบปรงการดาเนนงาน

8.6 การบรหารทมงาน หลงจากการประเมนผลการดาเนนงานของทม ผจดการโครงการตองตดสนใจถามการขอ

เปลยนแปลงโครงการ หรอมการแนะนาใหแกไขหรอปองกน หรอใหปรบปรงแผนบรหารโครงการ ผจดการ

โครงการตองใชทกษะทางดานคนเพอคนหาวธการทดทสด และบรหารสมาชกโครงการแตละคน

8.6.1 เทคนคและเครองมอสาหรบการบรหารทมงานโครงการ

มเทคนคและเครองมอหลายอยางทชวยการบรหารทมดงน

• การเฝาสงเกตและการสนทนา (observation and conversation) มนเปนการ

ยากทจะประเมนสมาชกทมงานวาทางานดหรอไม หรอพวกเขารสกกบงาน

อยางไร ถาผจดการโครงการไมเคยด หรอสนทนาประเดนเหลาน ผจดการ

โครงการหลายๆ โครงการชอบทาการบรหารโดยการเดนรอบๆ เพอใหเหนกบตา

และไดยนกบหจรงๆ การสนทนาอยางเปนทางการและไมเปนทางการเกยวกบ

โครงการวาเปนอยางไร เปนไปดวยดหรอไม จะเปนวธการใหขอมลทสาคญ

สาหรบกรณพนกงานเสมอน (virtual workers) ผจดการโครงการควรเฝาสงเกต

และสนทนางานและประเดนตางๆ ผานไปรษณยอเลคทรอนกส โทรศพท หรอ

สอการสอสารอนๆ

• การประเมนผลการดาเนนโครงการ (project performance appraisals) ความ

จาเปนและประเภทการประเมนผลการดาเนนโครงการจะแตกตางไปตามระยะ

เวลาของโครงการ ความซบซอนของโครงการ นโยบายองคการ สญญา และการ

สอสารทเกยวของ ถงแมวาผจดการโครงการไมประเมนผลการดาเนนโครงการ

ของสมาชกอยางเปนทางการ การใหขอมลยอนกลบกบสมาชกททนตอเวลายง

เปนสงสาคญ ถาสมาชกสงงานชา ผจดการโครงการควรหาเหตผลสาหรบ



พฤตกรรมน และดาเนนการทเหมาะสมในการแกสงทเกดขน ถาความลาชา

เกดขนเพราะมคนในครอบครวมปญหาและทาใหไมมสมาธ หรอสมาชกวาง

แผนทจะออกจากโครงการ สาเหตทเกดขนมผลกระทบอยางแรงตอการเลอก

การกระทาของผจดการโครงการตอปญหาทเกดขน

• การบรหารความขดแยง (conflict management) มโครงการจานวนไมมากท

เสรจสมบรณ โดยไมมความขดแยง ความขดแยงบางประเภทเปนเรองทดตอ

โครงการ บางประเภทกไมใช การบรหารการสอสารโครงการไดกลาวถงวธการ

หลายวธทจะจดการกบความขดแยง มนเปนเรองสาคญทผจดการโครงการควร

เขาใจกลยทธสาหรบจดการความขดแยงและควรบรหารความขดแยงกอนลวง

หนา รายละเอยดของการบรหารความขดแยงจะไดกลาวในบทตอๆ ไป

• บนทกประเดน (issue logs) ผจดการโครงการหลายคนเกบบนทกประเดนตางๆ

เพอทาเปนเอกสาร และตดตามประเดนทจาเปนเพอแกปญหาอยางม

ประสทธผล ประเดนทบนทกประกอบดวยหวขอตอไปน

จดทเกดความคดเหนทแตกตาง

สถานการณทจาเปนตองทาใหเกดความชดเจน หรอสบสวน

ความกงวลโดยทวไปทจาเปนตองบนทก

ประเดนทสามารถทารายการทางานของทมงานควรประกาศใหสมาชกทราบ

และทาการแกไขประเดนเหลานน ผจดการโครงการควรตงคนใดคนหนงเพอแก

ประเดนแตละประเดน และกาหนดวนทคาดวาจะแกไขเสรจ

8.6.2 คาแนะนาทวไปสาหรบการบรหารทม

ผจดการโครงการทมประสทธผลตองเปนผนาทมทด ขอแนะนาสาหรบผจดการเพอ

บรหารใหทมงานมประสทธภาพมดงน

• อดทนและเมตตาตอทม ใหนกสงทดทสดของสมาชก ไมคดวาสมาชกทมงาน

ขเกยจและไมระมดระวง

• แกปญหาแทนการวากลาวและชวยแกปญหา โดยการเนนทพฤตกรรมไมใช

ตวบคคล

• กาหนดการประชมทมประสทธผล สมาเสมอ ใหเนนทวตถประสงคโครงการ

และสรางผลลพธทางบวก



• ใหเวลาทมงานในการผานชวงการสรางทมงานพนฐาน ไมคาดหวงทมงาน

ทางานดวยประสทธภาพสงสด

• จากดขนาดของทมงานไวท 3-7 คน

• วางแผนกจกรรมทางสงคมบาง เพอชวยสมาชกทมงาน และผมสวนไดเสย

โครงการอนๆ ไดรจกกนไดดขน

• เนนอตลกษณทม สรางธรรมเนยมททาใหสมาชกทมสนกสนาน

• ทะนถนอมสมาชกทมงานและกระตนสงเสรมใหพวกเขาชวยเหลอกน ใหการ

อบรมทจะชวยแตละคนและทมงานทงทมใหกลายเปนทมงานททางานอยาง

ประสทธผล

• ประกาศผลสมฤทธของแตละคนและของทมงาน

• ถาเปนไปไดควรมกจกรรมรวมกบสมาชกเสมอน (virtual team member) ม

การประชมแบบพบปะ หรอทางโทรศพทตอนเรมตนโครงการเสมอน หรอตอน

แนะนาสมาชกเสมอน คดเลอกคนอยางระมดระวงเพอใหแนใจวาพวกเขา

สามารถทางานไดอยางมประสทธผลในสภาพแวดลอมเสมอน กาหนดให

ชดเจนถงการสอสารของสมาชกเสมอน

การพฒนาและการบรหารทมเปนภาระทสาคญของโครงการเทคโนโลยสารสนเทศ

ผจดการโครงการเทคโนโลยสารสนเทศตองเนนทการฟงอยางรวมอารมณกบผอน เพอใหรความกงวลของ

พวกเขา และสรางสภาพแวดลอมทแตละคนและทมงานสามารถเตบโตและเจรญรงเรอง

8.7 สรป

มนษยคอ ทรพยสนทสาคญทสดในองคการและโครงการ ดงนน จงจาเปนทผจดการโครงการ

ตองเปนผบรหารทรพยากรมนษยทด กระบวนการสาคญทเกยวกบการบรหารทรพยากรมนษยคอ การ

วางแผนทรพยากรมนษย การไดสมาชกทมงาน การพฒนาทมงานโครงการ และการบรหารทมงาน


ประเดนทางจตวทยาทกระทบตอการทางานของคนคอ การจงใจ อทธพลและอานาจ และ

ความมประสทธผล มาสโลวไดพฒนาลาดบขนความตองการทประกอบดวย ความตองการพนฐาน

ทางดานรางกาย ความตองการความมนคงปลอดภย ความตองการดานสงคม ความตองการเกยรตยศ

ชอเสยง และความตองการความสาเรจในชวตตามทตนเองตงใจไว ความตองการเหลานเปนตวกระตน

พฤตกรรม เมอความตองการไดรบการสนองตอบแลว มนไมใชตวกระตนอกตอไป



เฮอรซเบอรกไดแสดงความแตกตางระหวางสงจงใจและปจจยไฮยน ตวอยางปจจยไฮยนไดแก

เงนเดอนสง หรอสภาพแวดลอมการทางานทดงดด ถาปจจยเหลานไมปรากฎ จะทาใหเกดความไมพอใจ

สวนความสมฤทธ ความระลกถง ความรบผดชอบ และการเตบโตคอ ปจจยทสนบสนนความพงพอใจงาน

และจงใจพนกงาน

แมคคลแลนดเสนอทฤษฎความตองการทไดจากการเรยนรตามเวลา และไดรบการปรบโดย

ประสบการณชวต ความตองการทไดมาม 3 ประเภทคอ ความสมฤทธ สมพนธภาพ และความตองการ

อานาจ

แมคเกรเกอรไดพฒนาทฤษฎ X และทฤษฎ Y ทอธบายวธการทแตกตางกนเพอการบรหาร

พนกงานตามสมมตฐานของการจงใจพนกงาน ทฤษฎ Y สมมตวาคนมองงานเปนเรองธรรมชาต และชวา

รางวลทมนยสาคญคอ ความพงพอใจในเรองการยอมรบนบถอจากผอน และความตองการความสาเรจ

ในชวตตามทตนเองตงใจไว

ธรรมเฮยนและไวลมอนระบอทธพล 9 อยางทผจดการโครงการสามารถใชในการบรหาร

โครงการ อทธพลเหลานประกอบดวย อานาจ การมอบหมาย งบประมาณ การสงเสรม เงน การลงโทษ

ความทาทายของงาน ความเชยวชาญ และความเปนเพอน ความสาเรจของโครงการเกยวของกบผจดการ

โครงการทใชความทาทายของงานและความเชยวชาญเพอชกจงพนกงาน สวนความลมเหลวของ

โครงการเกยวของกบการใชอานาจ เงน หรอการลงโทษมากเกนไป

อานาจคอ ความสามารถทมอทธพลตอพฤตกรรมเพอใหคนมาทาสงทเขาไมอยากทา อานาจม

5 ประเภทคอ อานาจในการขบงคบ อานาจทไดมาอยางถกตองตามทานองครองธรรม อานาจทไดจาก

การยอมรบในความเชยวชาญ อานาจในการใหรางวล และอานาจทไดจากการเปนทดงดดใจ

ผจดการโครงการสามารถใชอปนสย 7 อยางของสตเฟน โควย เพอชวยตวเขาเองและทมงาน

โครงการใหกลายเปนผทางานทมประสทธผลมากขน อปนสย 7 อยางประกอบดวย เปนผกระทากอน

เรมตนดวยจดมงหมายในใจ ทาสงทสาคญกอน คดแบบชนะ/ชนะ เขาใจผอนกอน แลวจงใหผอนเขาใจ

ประสานพลง และลบเลอยใหคมเสมอ การใชการฟงแบบอารมณรวมคอ ทกษะทสาคญของผจดการ

โครงการทด

การวางแผนทรพยากรมนษยประกอบดวย การกาหนด การมอบหมาย และการบนทกหนาท

โครงการ ความรบผดชอบ และสายการบงคบบญชา เครองมอสาคญสาหรบการกาหนดบทบาทและ

ความรบผดชอบของโครงการคอ ผงการมอบหมายความรบผดชอบ (RAM) แผนการบรหารพนกงาน และ

แผนภมแทงทรพยากร

การไดทมงานคอ การไดพนกงานทเหมาะสมมาทางานใหกบโครงการ องคการตองใชวธใหม

เพอหาและรกษาพนกงานเทคโนโลยสารสนเทศทด



การบรรจทรพยากรแสดงปรมาณของทรพยากรแตละอยางทตองการใชในชวงเวลาเฉพาะ

แผนภมแทงแสดงการบรรจทรพยากรและชใหเหนการใชทรพยากรมากเกนไป สวนการจดระดบทรพยากร

คอ เทคนคสาหรบการแกปญหาความขดแยงทางทรพยากรโดยการเลอนงาน ทรพยากรทไดรบการจด

ระดบตองไมมการจดการมาก คาใชจายตา สรางปญหาทางบญชและบคคลการนอย และทาใหจตใจดขน

ทกษะสาคญ 2 อยางทผจดการโครงการทดตองมคอ การพฒนาทม และการบรหารทม การ

ทางานเปนทมชวยใหคนทางานอยางมประสทธผลมากขน เพอบรรลเปาหมายโครงการ ผจดการโครงการ

ควรแนะนาการอบรมใหแตละบคคล เพอปรบปรงทกษะทเกยวของกบการทางานเปนทม รวมทงจดสมดล

ของทมงาน และจดระบบการยอมรบและรางวลทกระตนการทางานเปนทม ผจดการโครงการสามารถใช

เทคนคและเครองมอหลายอยาง เชน การสงเกตและสนทนา การประเมนผลการดาเนนโครงการ การ

บรหารความขดแยง และบนทกประเดน เพอชวยใหการบรหารทมงานมประสทธผล

คาถามทายบท 1. จงสรปกระบวนการบรหารทรพยากรมนษย 2. จงอธบายวางานของมาสโลว เฮอรเบอรก แมคคลแลนด แมคเกรเกอร และโควย เกยวของกบการ

บรหารโครงการอยางไร

3. จงอธบายความแตกตางของโครงสรางองคการของโครงการทง 3 ประเภท

4. จงอธบายลกษณะของโครงการแบบใดจงเหมาะกบโครงสรางองคการของโครงการทง 3 ประเภท

5. จงอธบายความแตกตางระหวางการบรรจทรพยากรกบการจดระดบทรพยากร 6. จงอธบายความสาคญของการจดสมดลยของทมงาน

7. จงอธบายทกษะทผจดการโครงการตองมเพอการบรหารทพยากรมนษย 8. จงอธบายหลกเกณฑการเลอกสมาชกทมงาน

9. จากขอมลทกาหนดใหหาวาพนกงานคนใดควรทางานอะไรจงเสยคาใชจายนอยทสด

กลมกจกรรม

1 2 3 4

สมชาย 6 0 0 2

มาลสา 3 3 0 0

ภรณ 0 4 8 5

สดา 5 0 3 0


การบรหารการสอสารโครงการ หนา 9-1

9.1 บทนา ผเชยวชาญหลายคนเหนพองกนวา ภยคกคามทยงใหญตอความสาเรจของโครงการใดๆ

โดยเฉพาะโครงการเทคโนโลยสารสนเทศคอ ความลมเหลวในการสอสาร จากการสารวจของสแตนดส

กรปป 2001 พบวา ปจจยทมความสมพนธกบความสาเรจของโครงการเทคโนโลยสารสนเทศคอ การ

สนบสนนของผบรหารระดบสง การมสวนรวมของผใช ประสบการณของผจดการโครงการ และความ

ชดเจนของวตถประสงคเชงธรกจ ปจจยทงหมดจะสงผลใหโครงการประสบความสาเรจหรอไมขนอยกบ

ผจดการโครงการและทมงานมทกษะการสอสารทดหรอไม

งานดานเทคโนโลยสารสนเทศมการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา และการเปลยนแปลงเหลาน

นามาซงศพทเทคนคเปนจานวนมาก เมอผมอาชพดานคอมพวเตอรตองสอสารกบผทไมมอาชพดาน

คอมพวเตอร ศพทเทคนคทาใหเกดความยงยากและซบสน ไมเวนแมแตคนในอาชพเดยวกน

ระบบการศกษาสาหรบผสาเรจการศกษาดานเทคโนโลยสารสนเทศไดเนนการสงเสรมทกษะ

เชงเทคนคมากกวาทกษะเชงสงคมและการสอสาร โปรแกรมทสอนไมคอยมวชาดานการสอสาร (เชน

การพด การเขยน และการฟง) จตวทยา สงคมวทยา และมนษยวทยา คนชอบคดวาเปนการงายทจะ

สรางทกษะทไมใชเทคนค แตแททจรงแลวมนเปนทกษะทสาคญ จากการศกษาวจยจานวนมากไดแสดง

วาผมอาชพดานเทคโนโลยสารสนเทศมความจาเปนทตองมทกษะทางดานสงคมศาสตร และการสอสาร

มากพอๆ กบทกษะทางดานเทคนค

เปาหมายการบรหารการสอสารโครงการคอ เพอใหแนใจวาสารสนเทศของโครงการไดสราง

ขนมาอยางเหมาะสม ทนสมย ไดรวบรวม จดเกบ และไดแพรกระจายไปยงผตองการใชถกตอง การ

บรหารการสอสารม 4 กระบวนการคอ

• การวางแผนการสอสาร (communications planning) เปนการกาหนด

สารสนเทศ และการสอสารทผมสวนไดเสยตองการ นนคอ ใครตองการสารสนเทศ

อะไร เมอไร จะใหสารสนเทศนนอยางไร

• การกระจายสารสนเทศ (information distribution) เปนการสงสารสนเทศท

ตองการใหผมสวนไดเสยของโครงการทนเวลา



• การรายงานผลการปฎบตงาน (performance reporting) เปนการรวบรวม และ

กระจายสารสนเทศการปฎบตงาน รวมทงรายงานสถานภาพ การวดความกาวหนา

และการคาดการณ

• การบรหารผมสวนไดเสย (managing stakeholder) เปนการบรหารการสอสาร

ใหตอบสนองความตองการ และความคาดหวงของผมสวนไดเสยของโครงการ

9.2 การวางแผนการสอสาร เนองจากการสอสารเปนเรองทสาคญมากททกโครงการควรมการวางแผนการบรหารการ

สอสาร แผนนเปนเอกสารทเสนอแนะการสอสารของโครงการ และเปนสวนหนงของแผนการบรหาร

โครงการโดยรวม แผนการบรหารการสอสารควรมประเดนดงน

• ความตองการการสอสารของผมสวนไดเสยของโครงการ

• สารสนเทศทตองการสอสาร รวมทงรปแบบ เนอหา และระดบของรายละเอยด

• ใครเปนผรบสารสนเทศ และใครทเปนผผลต

• วธการหรอเทคโนโลยทควรใชเพอสงสารสนเทศ

• ความถของการสอสาร

• ขนตอนสาหรบการแกไขประเดนตางๆ

• ขนตอนการทบทวนสาหรบการปรบปรงแผนการบรหารการสอสาร

• อภธานศพท

การวเคราะหการสอสารของผมสวนไดเสยจะชวยใหเราสามารถหลกเลยงการเสยเวลา หรอ

เงนในการสรางหรอการกระจายสารสนเทศทไมจาเปน ผงโครงสรางองคการเปนจดเรมตนสาหรบการ

กาหนดผมสวนไดเสยภายในองคการ แตผจดการโครงการอาจตองคานงถงผมสวนไดเสยภายนอก

องคการดวย เชน ผบรหารระดบสงของลกคา และผขาย

ตารางท 9.1 คอ ตวอยางการวเคราะหการสอสารของผมสวนไดเสยทแสดงวา ผมสวนไดเสย

คนใดควรไดเอกสารแบบใด ในตารางการวเคราะหจะแสดงถงบคคลทผมสวนไดเสยจะตดตอเพอรบ

สารสนเทศ วนทถงกาหนด รปแบบของเอกสารทตองการ ผจดการโครงการสามารถสรางตารางท

คลายกนเพอแสดงวาผมสวนไดเสยควรจะเขารวมประชมวนใด เรองอะไร นอกจากนผจดการโครงการ

และทมงานควรมการบนทกความคดเหน หรอรายละเอยดทเกยวของกบผมสวนไดเสยแตละคน ตาราง

ผลการวเคราะหการสอสารนควรสงใหผมสวนไดเสยทบทวน เพอใหแนใจวาขอมลถกตองและม

ประโยชน



ตารางท 9.1 ตวอยางการวเคราะหการสอสารสาหรบผมสวนไดเสยของโครงการ (Schwalbe, 2007)

ผมสวนไดเสย ชอเอกสาร รปแบบเอกสาร บคคลทตดตอ วนถงกาหนด

ลกคาทเปนผบรหาร รายงานสถานภาพ

โครงการประจาเดอน

กระดาษ ชนดา หรอ ดวงตา วนแรกของเดอน

ลกคาทเปนพนกงาน

ดานธรกจ

รายงานสถานภาพ


กระดาษ นฤมล หรอ แกวตา วนแรกของเดอน

ลกคาทเปนพนกงาน

ดานเทคนค



อเมล ธารทอง หรอ รศม วนแรกของเดอน

ผบรหารภายใน รายงานสถานภาพ


กระดาษ วมาดา วนแรกของเดอน

พนกงานภายในดาน

ธรกจและเทคนค



อนทราเนต เจษฎา วนแรกของเดอน

ผรบชวงการอบรม แผนการอบรม กระดาษ สมยศ 11/1/2548

ผรบชวงทาง

ซอฟตแวร

แผนการทาให

ซอฟตแวรเกดขน

อเมล กรรณกา 6/1/2548

หลายๆ โครงการไมมสารสนเทศเรมตนอยางเพยงพอในการสอสาร แตผจดการโครงการ

ผบรหารระดบสง และทมงานชอบคดเอาเองวาชองทางการสอสารทมอยนนเพยงพอทจะถายทอด

สารสนเทศ ปญหาการใชชองทางการสอสารทมอยเดมคอ ผมสวนไดเสยแตละกลมมความตองการ

สอสารแตกตางกน การสรางแผนการบรหารการสอสาร และการทบทวนกบผมสวนไดเสยแตเนนๆ จะ

ชวยปองกนและลดปญหาการสอสารทจะตามมา ถาองคการมหลายโครงการ การพฒนาการจดการการ

สอสารใหสอดคลองกนจะชวยใหองคการทางานไดราบรน เนองจากหลายโครงการอาจมผมสวนไดเสย

บางคนเหมอนกน การพฒนาแผนการบรหารการสอสารทประสานกนจงเปนสงสาคญ

การสอสารโครงการควรปรากฎในโครงสรางจาแนกงาน เพอใหแนใจวาการรายงานสาร

สนเทศทสาคญเปนงานททมงานตองทาสงดวย ถาการรายงานสารสนเทศถกกาหนดเปนกจกรรมใน

โครงสรางจาแนกงาน มนจะทาใหการรายงานกลายเปนสงสาคญททมงานตองสรางความเขาใจให

ชดเจนวาสารสนเทศอะไรของโครงการทตองรายงาน เมอไร รายงานอยางไร และใครรบผดชอบทจะ

สรางรายงาน เปนตน



9.3 การกระจายสารสนเทศ การสงสารสนเทศของโครงการไปยงบคคลทตองการในเวลาทกาหนดและในรปแบบทม

ประโยชนเปนสงทสาคญพอๆ กบการพฒนาสารสนเทศ นอกจากน ผจดการโครงการและทมงานตอง

ตดสนใจวาใครรบสารสนเทศอะไร รวมทงตองตดสนใจวา วธการใดเปนวธการสงสารสนเทศทดทสด ซง

คาตอบจะไดจากการตอบคาถามตอไปน

• เพยงพอหรอไมทจะสงรายงานทเปนเอกสาร

• การประชมอยางเดยวเปนวธการกระจายสารสนเทศโครงการทมประสทธผลหรอไม

• การสอสารดวยการประชม และดวยเอกสารเปนทตองการหรอไม

• วธการอะไรทดทสดสาหรบการกระจายสารสนเทศ

หลงจากตอบคาถามเหลาน ผจดการโครงการ และทมงานจะไดขอมลสาหรบการตดสนใจวธทด

ทสดเพอกระจายสารสนเทศ ในการพจารณาการกระจายสารสนเทศควรตระหนกถงการใชเทคโนโลย

การสอสารแบบทางการและไมเปนทางการ และความซบซอนของการสอสาร

9.3.1 การใชเทคโนโลยเพอเพมการกระจายสารสนเทศ

เทคโนโลยสามารถอานวยความสะดวกใหกบกระบวนการกระจายสารสนเทศ ถามการ

ใชอยางเหมาะสม การใชระบบสารสนเทศบรหารโครงการสามารถชวยเราจดการเอกสาร รายงานการ

ประชม คารองขอของลกคา สถานภาพคารอง และอนๆ รวมทงการทาใหสารสนเทศอยในรป

อเลคทรอนกสจะชวยใหการกระจายสารสนเทศสะดวก และรวดเรว เราสามารถนาเอาสารสนเทศทอย

ในรปอเลคทรอนกสมาจดเกบไวใหผเกยวของเขาถงไดโดยผานอนเทอรเนต อนทราเนต และเอกซทรา

เนต การใชซอฟตแวรชวยการบรหารการสอสารจะกลาวถงตอไป

9.3.2 วธการแบบทางการและไมเปนทางการสาหรบการกระจายสารสนเทศ

วธการสอสารม 2 รปแบบคอ การสอสารแบบทางการ (formal) และการสอสารแบบไม

เปนทางการ (informal) การสอสารแบบทางการอาจเปนการสอสารสารสนเทศในรปแบบเอกสาร เชน

เอกสารขอกาหนดขอบเขตโครงการ เอกสารการออกแบบรายละเอยดของระบบงาน เปนตน หรออาจ

เปนการประชมทมการนดหมายและมวาระการประชม สวนการสอสารอยางไมเปนทางการอยในรปของ

การสนทนา หรอประชมกนโดยไมมวาระการประชม การสอสารแบบไมเปนทางการอาจอยในรปของ

เอกสารกไดแตเอกสารนนไมใชเอกสารทเปนทางการ เชน โนต



การทสมาชกทมงานสงรายงานสถานภาพโครงการทเปนเอกสารทางการใหกบผจดการ

โครงการและผมสวนไดเสยคนอนๆ โดยคดเอาเองวาทกๆ คนทตองการสารสนเทศจะอานรายงานนน

ความคดดงกลาวเปนความคดทไมถกตองเสมอ การสอสารโดยการพดเปนวธการทมประสทธผลพอๆ

กนกบการสอสารดวยเอกสาร แตนกวชาชพทางเทคนคชอบละเลยวธทไมเปนทางการ คนทไมใชนก

วชาชพทางเทคนคอาจใชการสนทนาแลกเปลยนสารสนเทศแทนการอานรายงานทละเอยด หรออเมล

หรอเวบเพจ

แทนทจะเนนการไดสารสนเทศโดยการอานเอกสารเชงเทคนค ผรวมงานและผบรหาร

ตองการรจกบคคลททางานใหกบโครงการ และพฒนาความสมพนธแบบเชอใจกบคนเหลาน โดยใชการ

อภปรายแบบไมเปนทางการเกยวกบโครงการ ผเชยวชาญหลายคนเชอวาความแตกตางระหวาง

ผจดการทดกบผจดการโครงการทยอดเยยมคอ ความสามารถในการรกษาความสมพนธ และใชทกษะ

การฟงอยางตงใจ

การกระจายสารสนเทศอยางมประสทธผลขนกบผจดการโครงการและสมาชกในทมทม

ทกษะการสอสารทด การสอสารมหลายมต เชน การเขยน การพด และการฟง บคคลในโครงการ

จาเปนตองใชทกมตในการปฏบตงานประจาวน นอกจากน แตละคนจะสนองตอบทางบวกกบประเภท

การสอสารทแตกตางกน เชน ผอปถมภโครงการอาจตองการทจะรบรโดยการอภปรายแบบไมเปน

ทางการทจดอาทตยละครง ผอปถมภโครงการจะใหขอคดเหนเกยวกบโครงการระหวางการสนทนาแบบ

ไมเปนทางการมากกวาการใหขอคดเหนผานการสอสารรปแบบอน การพบปะกนชวงสนๆ จะม

ประสทธผลมากกวาการสอสารทางอเลคทรอนกส โดยเฉพาะสารสนเทศทออนไหว

9.3.3 การกระจายสารสนเทศทสาคญใหมประสทธผลและทนเวลา

รายงานทเขยนหลายๆ ฉบบละเลยทจะใหสารสนเทศทสาคญ รายงานควรมสารสนเทศ

เชงเทคนคทละเอยดทจะกระทบตอการทางานของลกษณะเฉพาะของผลตภณฑ หรอบรการทองคการ

กาลงผลต รวมทงยงควรบนทกการเปลยนแปลงรายละเอยดเชงเทคนคทอาจมผลกระทบการทางานของ

ผลตภณฑ

คนมแนวโนมทจะไมรายงานขาวราย การสอสารดวยการพดผานการประชม และการ

พดคยอยางไมเปนทางการชวยใหสารสนเทศทสาคญทงทางบวกและลบเปดเผย การสอสารดวยการพด

ยงชวยสรางความสมพนธระหวางบคลากรโครงการกบผมสวนไดเสยของโครงการใหเขมแขงขน คนชอบ

ปฏสมพนธเพอใหไดความรสกทแทจรงวาโครงการเปนอยางไร

เนองจากโครงการเทคโนโลยสารสนเทศตองการการประสานงานมาก จะเปนการดทจะ

มการประชมสนๆ และบอยๆ เชน ผจดการโครงการบางโครงการตองการใหบคลากรโครงการเขาประชม

แบบยนทกอาทตย หรอทกเชา ขนกบความตองการของโครงการ ประชมแบบยนจะไมมเกาอ ดงนน จง



เปนการบงคบบคลากรพบปะกนโดยเนนเฉพาะสารสนเทศทตองการสอสารจรงๆ ถาบคลากรไมสามารถ

มาพบกนได คนเหลานจะสอสารผานโทรศพท อเมล การสงขอความ หรอใชเทคโนโลยอนๆ เพอสงเสรม

ใหมการพบปะกน ซงเปนการสอสารแบบไมเปนทางการ

9.3.4 การเลอกสอการสอสารทเหมาะสม

สอทใชในการสอสารมหลายประเภท เชน กระดาษ โทรศพท ไปรษณยเสยง อเมล การ

ประชม เวบไซต ตารางท 9.2 แสดงใหเหนวาสอประเภทตางๆ เหมาะกบความตองการการสอสารท

แตกตางกน เชน ถาเราตองการประเมนคามนของผมสวนไดเสยโครงการ การประชมอาจเปนสอท

เหมาะสมทสด หรอการโทรศพทเปนสอทเหมาะสมรองลงมา สวนสออนๆ ไมควรใช ดงนน ผจดการ

โครงการตองประเมนความตองการขององคการ โครงการ และแตละบคคล เพอกาหนดสอการสอสารท

จะใชและเมอไร

ตารางท 9.2 การเลอกสอสาหรบการสอสาร (Schwalbe, 2007)

เหตการณ เอกสาร โทรศพท ไปรษณยเสยง

อเมล ประชม เวบไซต

การประเมนคามน 3 2 3 3 1 3

การสรางเอกฉนท 3 2 3 3 1 3

การไกลเกลยความขดแยง 3 2 3 3 1 3

การแกไขความเขาใจผด 3 1 3 3 2 3

การกาหนดพฤตกรรมเชงลบ 3 2 3 2 1 3

การแสดงความสนบสนนหรอชนชม 1 2 2 1 2 3

การสงเสรมการคดสรางสรรค 2 3 3 1 3 3

การสรางขอกาหนดใหหนกแนน 3 2 2 3 1 3

การสงเอกสารอางอง 1 3 3 3 3 1

การเสรมอานาจของบคคล 1 2 3 3 1 2

การบนทกถาวร 1 3 3 1 3 1

การคงความลบ 2 1 2 3 1 3

การสงสารสนเทศธรรมดา 3 2 1 1 2 3

การสรางคาขอธรรมดา 3 3 1 1 3 3

การใหคาสงทซบซอน 3 3 3 2 1 2

1 = เหมาะสมมากทสด 2 = ปานกลาง 3 = ไมเหมาะสม



9.3.5 ความตองการการสอสารแบบสวนบคคลและแบบกลม เรองทสาคญมากเรองหนงของการกระจายสารสนเทศคอ ผจดการโครงการและทมงาน

ควรเขาใจความตองการการสอสารของแตละคน คนมบคลกเฉพาะทแตกตางกน ซงจะกระทบ

ความชอบทแตกตางกน เชน ถาทานตองการยกยองสมาชกทมงานทางานด สมาชกคนนนเปนคนไม

ชอบสงสรรค ทานควรยกยองสมาชกคนนนเปนการสวนตว แตถาสมาชกเปนคนชอบสมาคม ทานควร

ใหคนอนๆ ไดทราบการทางานทดของสมาชกคนนน คนทรบรโดยสญชาตญาณตองการความเขาใจวา

สงตางๆ นน สอดคลองกบภาพใหญอยางไร ขณะทคนทใชเหตผลจะชอบรายละเอยดอยางเปนขนเปน

ตอน นกคดอาจตองการรเหตผลทมาทไปทซอนในสารสนเทศ สวนคนทใชความรสกตองการรวา

สารสนเทศกระทบเขา และคนอนๆ อยางไร

เปนเรองทคอนยากทผรบขอความจะแปลไดตรงกบทผสงตงใจจรงๆ ดงนน จงเปนสง

สาคญทโครงการตองจดหาวธการสอสารหลายๆ วธ และสภาพแวดลอมทสงเสรมใหมการพดคยอยาง

เปดเผย คนทมอาชพทางดานเทคโนโลยสารสนเทศมบคลกภาพเฉพาะทตางจากคนทวไป เชน เปนคน

ไมชอบสงคม ใชสญชาตญาณ เนนการคด บคลกภาพทแตกตางนสามารถนามาซงการสอสารทผดกบ

คนทชอบสงคม และใชความรสก เชน การเขยนแนะนาการใชระบบสาหรบผใชโดยบคคลทางดาน

เทคโนโลยสารสนเทศอาจไมใหขนตอนทละเอยดทผใชตองการ ผใชหลายๆ คนชอบการประชมแบบพบ

หนา เพอเรยนรวาจะใชระบบใหมอยางไร แทนทจะพยายามทาตามคาแนะนาผใชทเขยนไมชดเจน

สถานททางภมศาสตรและภมหลงทางวฒนธรรมกระทบตอการสอสารโครงการ ถาผม

สวนไดเสยอยในประเทศตางๆ จะเปนการยากหรอเปนไปไมไดทจะจดตารางเวลาการสอสารสองทาง

ระหวางชวโมงการทางานปกต ภาษาเปนสาเหตทาใหเกดปญหาการสอสาร คาเหมอนกนอาจม

ความหมายทตางกนในภาษาทตางกน คนทมาจากวฒนธรรมหนงจะชอบวธการสอสารทไมสะดวก

สาหรบคนอน เชน ผจดการในบางประเทศยงไมยนยอมใหคนงานทตาแหนงตากวา หรอผหญงทจะ

นาเสนองานอยางเปนทางการ เปนตน

9.3.6 กาหนดทสาหรบการสอสารขาวราย

สงสาคญอกประการหนงของการสอสารคอ การสอสารขาวทไมด หรอขาวรายของ

โครงการ เนองจากในบางครงสมาชกอาจไมกลาทจะบอกขาวรายดวยตนเอง การทโครงการจดหาท

สาหรบใหขาวสารดานลบกจะเปนประโยชน เชน มกระดานตดขาว หรอมเวบสาหรบลงขาวทไมดตอ

โครงการ เปนตน



9.3.7 การกาหนดจานวนชองทางการสอสาร การกระจายสารสนเทศตองคานงถงจานวนคนทตองสอสาร ถาจานวนคนทเขามาม

สวนเกยวของกบโครงการมจานวนเพมขน การสอสารจะเพมความซบซอนมากขน เพราะจานวนเสนทาง

การสอสารไปยงบคคลตางๆ จะเพมขนดวย สตรในการคานวณชองทางการสอสารอยางงายๆ คอ

จานวนชองทางการสอสาร = n(n-1)/2

โดยท n คอ จานวนคนทเกยวของกบโครงการ

จากรปท 9.1 แสดงตวอยางผลกระทบของจานวนคนตอชองทางการสอสาร สมมตวา

ถาโครงการมคนเกยวของ 2 คน จานวนชองทางการสอสารจะมเพยง 1 ชองทาง (2 (2-1)/2 = 1) ถาม

คนเพมขนเปน 3 คน จานวนชองทางการสอสารจะเปน 3 ชองทาง (3(3-1)/2 = 3) แตถาคนเพมเปน 4

คน จานวนชองทางจะเพมขนเปน 6 ชองทาง (4(4-1)/2 = 6) เราจะเหนวา ถาจานวนคนในโครงการเกน

3 คน จานวนชองทางจะเพมอยางรวดเรว ผจดการโครงการควรจากดขนาดของทมงาน เพอหลกเลยง

ความซบซอนของการสอสาร

รปท 9.1 ผลกระทบของจานวนคนตอชองทางการสอสาร (Schwalbe, 2007)

ผสอสารทดควรพจารณาปจจยตางๆ กอนตดสนใจวาจะกระจายสารสนเทศอยางไร

รวมทงขนาดของกลม ประเภทของสารสนเทศ และสอสาหรบการสอสารทเหมาะสม คนทวไปนยมใช

อเมลมาก เพราะใชงาย คาใชจายในการสงสารสนเทศไปยงคนจานวนมากไมแพง การสอสารทไมดจะ

เพมความเปนไปไดททาใหเกดขอผดพลาดสง โครงการขนาดใหญมสารสนเทศทเคลอนไหวจานวนมาก

ซงทาใหการสอสารเสยหายไดงาย การสอสารจงเปรยบเสมอนนามนหลอลนททาใหทกอยางทางาน

ดวยกนอยางเหมาะสม



อยางไรกตาม มสถานการณทเราไมสามารถประชมพบหนากนได เราตองสงอเมลให

กลมคนกลมใหญ เชน โครงการเสมอน (virtual project) ผมอาชพดานเทคโนโลยสารสนเทศททางานบน

โครงการเสมอน ไมคอยมโอกาสพบหนาผสนบสนนโครงการ หรอสมาชกคนอนๆ หรอผมสวนไดเสยของ

โครงการ ในสภาพแวดลอมแบบโครงการเสมอน ผจดการโครงการจาเปนอยางยงทจะตองพฒนา

วธการสอสารใหชดเจน ซงอาจใชอเมล การสงขอความผานเวบไซตของโครงการ หรออาจใชการ

โทรศพท แตโดยทวไปแลวสมาชกโครงการตองวางใจกบการสอสารแบบเขยน

9.4 การรายงานการปฏบตงาน

การรายงานการปฏบตงานเปนการแจงผมสวนไดเสยใหทราบถงทรพยากรทกาลงถกใช

เพอใหบรรลวตถประสงคโครงการ รายงานการปฏบตงานตองใชขอมลทสาคญคอ สารสนเทศเกยวกบ

การปฏบตงานและการวดผลการปฏบตงาน วนทคาดวาจะเสรจ การวดและการควบคมคณภาพ

โครงการ แผนการบรหารโครงการ คาขอเปลยนแปลงทไดรบอนมต และผลงานทสงมอบ การรายงาน

การปฏบตงานทสาคญคอ รายงานการปฏบตงานทไดดาเนนการไปแลว และการคาดการณสงทตองทา

ตอไป รายงานการปฏบตงานปกตจะมการรายงานสถานภาพ หรอรายงานความกาวหนา

• รายงานสถานภาพ (status reports) จะอธบายวา ณ เวลาหนง โครงการอย ณ จดใด

ในแงของงาน เวลา และคาใชจาย เชน จนถงวนนโครงการใชเงนไปเทาไร เวลาทใชใน

การทางานหนงๆ งานทกาลงทาอยจะทาเสรจตามแผนหรอไม รายงานสถานภาพม

หลายรปแบบขนอยกบความตองการของผมสวนไดเสย

• รายงานความกาวหนา (progress reports) อธบายวา อะไรททมงานทาสาเรจ ณ

ชวงเวลาหนง หลายๆ โครงการใหสมาชกแตละคนเตรยมรายงานความกาวหนา

ประจาเดอน หรอประจาอาทตย ผนาทมจะรายงานความกาวจากสารสนเทศทไดจาก

รายงานความกาวหนาของสมาชก

สวนการคาดการณเปนการทานายสถานภาพและความกาวหนาในอนาคตของโครงการ โดย

ใชขอมลในอดต และแนวโนม เชน การคาดการณเวลา และเงนทใชเพอใหโครงการเสรจ ผจดการ

โครงการควรใชการบรหารมลคาทไดรบ (earned value) ในการคาดการณดงกลาว

เทคนคอนทสาคญสาหรบการรายงานการปฏบตงานคอ การประชมทบทวนสถานภาพ การ

อภปรายเกยวกบประเดนทสาคญแบบพบปะ ผจดการโครงการหลายโครงการใชการประชมทบทวน

สถานภาพประจาเพอแลกเปลยนขอมลทสาคญ และกระตนใหพนกงานทางานใหกาวหนา การประชม



แบบนบางทกลายเปนสนามตอสเมอเกดความขดแยงระหวางกลม ผจดการโครงการควรกาหนดกฎการ

ประชมเพอควบคมความขดแยง และควรทางานเพอแกปญหาทอาจเกดขน

9.5 การบรหารผมสวนไดเสย ผจดการโครงการตองเขาใจและทางานกบผมสวนไดเสยทหลากหลาย ดงนน ผจดการ

โครงการควรเนนวาทาอยางไรจงสามารถใชการสอสารเพอสนองตอบความตองการและความคาดหวง

ของผมสวนไดเสย นอกจากน ผจดการโครงการจาเปนตองวางวธการเพอกาหนดและแกปญหา

เครองมอทชวยไดคอ การใชผงบรหารความคาดหวง (expectations management matrix) และบนทก

ประเดน (issue log)

ผงการบรหารความคาดหวงจะชวยใหความคาดหวงชดเจน ผงนประกอบดวยรายการตววด

ความสาเรจพรอมลาดบ ความคาดหวง และแนวทางการดาเนนการทเกยวกบตววดแตละตว ดง

ตวอยางทแสดงในตารางท 9.3 เราอาจเพมตววดความสาเรจ เชน การบรรลความคาดหวงดานคณภาพ

การบรรลระดบความพงพอใจของลกคา การทาไดตรงกบ ROI ทคาดการณไวหลงจากโครงการเสรจ

สมบรณ

ตารางท 9.3 ตวอยางผงบรหารความคาดหวง (Schwalbe, 2007)

มาตรวดความสาเรจ

ลาดบความสาคญ

ความคาดหวง แนวทาง

ขอบเขต 2 ขอกาหนดขอบเขตความตองการท

จาเปนตองมและความตองการทไม

จาเปนตองชดเจน

เนนทความตองการทจาเปนตองมกอน

พจารณาความตองการทไมจาเปน

เวลา 1 โครงการตองเสรจสมบรณในวนท

กาหนด ทกๆ งานทสาคญตองเสรจ

ตามทกาหนด และตารางเวลา

สอดคลองกบความเปนจรง

ผอปถมภโครงการและผจดการแผนงาน

ตองไดรบแจง เมอมประเดนใดๆ ทอาจ

กระทบตอเปาหมายตารางเวลา

คาใชจาย 3 โครงการนสาคญตอองคการ ถาทาน

สามารถใหเหตผลความจาเปนถง

ความตองการเงนเพมไดอยางชดเจน

ผบรหารสามารถอนมตได

มกฎเขมงวดเกยวกบคาใชจายโครงการ

และมขนตอนเพมขน คาใชจายเปนสง

สาคญมากๆ แตมนเปนสงททาให

ตารางเวลาตรงตามเวลาทกาหนด

รวมทงเปาหมาย

อนๆ



เครองมออกตวหนงทชวยบรหารผมสวนไดเสยคอ บนทกประเดน (issue log) ประเดนคอ

เนอหาสาระ (matter) ของคาถามหรอขอโตเถยงทอาจขดขวางความสาเรจของโครงการ บนทกประเดน

คอ เครองมอสาหรบบนทกและตดตามการแกไขประเดนของโครงการ ตารางท 9.4 ไดแสดงบนทก

ประเดนทผจดการโครงการอาจนาไปใชได ในบนทกประเดนประกอบดวย เลขทประเดน รายละเอยด

ของประเดน ผลกระทบของประเดนนนตอโครงการ วนทรายงานประเดน ผรายงาน ผไดรบมอบหมายให

แกไข ลาดบความสาคญของประเดน วนทกาหนดใหรายงานกลบ ความคดเหนทเกยวกบประเดน

ผจดการโครงการควรแกประเดนตางๆ ใหเรวทสดเทาทจะเรวได กจกรรมของโครงการจงสามารถ

เดนหนาไปได สงทสาคญอกประการหนงคอ ผจดการโครงการตองไมจมปลกอยกบประเดนมากเกนไป

ผจดการโครงการบางคนอาจเลอกไมบนทกประเดนทมความสาคญตา หรอประเดนเลกๆ ทสามารถ

แกไขไดโดยไมตองบนทกไว

ความเขาใจความคาดหวงของผมสวนไดเสยสามารถชวยการบรหารประเดน เนองจาก

ประเดนใดทเกยวของกบความคาดหวง ประเดนนนควรไดรบความสนใจเปนพเศษจากผจดการโครงการ

อยางไรกตาม ประเดนทไมไดรบการแกไขสามารถกลายเปนแหลงของความขดแยง

ตารางท 9.4 ตวอยางบนทกประเดน (Schwalbe, 2007) ประ เดนท

คาอธบายประเดน

ผลกระทบตอโครงการ

วนทรายงาน

ผรายงาน ผรบมอบหมาย

ลาดบความสาคญ

วนทถงกาหนด

สถานภาพ

หมายเหต

1 คาใชจาย

เครองบรการ

เพมขนจากท

วางแผน 10%

คาใขจาย


เพมขน

เลกนอย

10 มย สถาพร ทวศกด ปาน

กลาง

30 มย. ปด ผอปถมภโครงการ

ตกลงทจะเพมเงน

เพอใหโครงการ

เสรจตามกาหนด

2 สมาชก 2 คน

ลาออกจาก


จาเปนตอง

มอบหมาย

พนกงานใหม

25 กค. เจนตา ปยะวฒน สง 31 กค. เปด ถาปยะวฒนไม

สามารถมอบหมาย

พนกงานใหมได

ภายใน 1 อาทตย

เขาควรคยกบทนง

ศกดโดยตรง

อนๆ

9.6 ขอเสนอแนะสาหรบการปรบปรงการสอสารโครงการใหดขน ดงทไดทราบกนดแลววา การสอสารทดมความสาคญตอการบรหารและความสาเรจของ

โครงการเทคโนโลยสารสนเทศ การบรการสอสารเปนการทาใหแนใจวา 1) สารสนเทศทจาเปนสงไปยง

คนทควรไดในเวลาทตองการ 2) ไดรายงานและขอมลยอนกลบเหมาะสม และมประโยชน 3) ม



กระบวนการบรหารทเปนทางการในการบรหารผมสวนไดเสยของโครงการ ในสวนนจะใหขอเสนอแนะ

สาหรบการทาใหการสอสารดขน ซงประกอบดวย แนวทางการบรหารความขดแยง การพฒนาทกษะ

การสอสารใหดขน การจดการประชมใหมประสทธผล การใชอเมลใหมประสทธผล การใชแมแบบ

สาหรบการสอสารโครงการ และการพฒนาโครงสรางการสอสาร

9.6.1 การใชทกษะการสอสารเพอการบรหารความขดแยง

โครงการเทคโนโลยสารสนเทศขนาดใหญตองใชความพยายามสง ราคาแพง ตองการ

ทรพยากรมาก และมผลกระทบอยางรนแรงตอวธการทางานของคนในองคการ เมอมผมสวนไดเสยมาก

โครงการยอมหนความขดแยงไมได เมอโอกาสความขดแยงสง การสอสารทดเปนสงจาเปน

ความขดแยงทมมากทสดจะเกยวกบตารางเวลาของโครงการ สวนความขดแยงอน

ประกอบดวย การกาหนดคนทางาน ประเดนทางเทคนค วธการจดการ บคลกลกษณะ และคาใชจาย

ผจดการโครงการจาเปนตองพฒนาและใชทรพยากรบคคลและทกษะการสอสาร เพอชวยกาหนดและ

บรหารความขดแยงของโครงการ ผจดการโครงการควรชนาทมงานของตนในการพฒนาบรรทดฐาน

สาหรบการจดการความขดแยงตางๆ ทอาจเกดขนกบโครงการ เชน ทมงานควรรวาพฤตกรรมทไมให

ความเคารพตอผมสวนไดเสยเปนพฤตกรรมทไมเหมาะสม หรอสมาชกของทมงานไดรบการคาดหวงวา

ตองพยายามแกไขความขดแยงเลกๆ ดวยตนเองกอนทจะสงไประดบทสง เบลกค และ เมาตน (Blake

และ Mouton (1964)) ไดกาหนดวธ พนฐานในการจดการความขดแยงดงน

• การเผชญหนา (confrontation) ผจดการโครงการใชวธการเผชญหนาหรอ

วธการการแกปญหา (problem solving approach) เมอพบกบความขดแยง

ในกรณทมความคดเหนแตกตางกน โดยใหกลมคนทไดรบผลกระทบทางาน

ดวยกนเพอหาวธการทดทสดในการแกความขดแยง จากการวจยพบวา

ผจดการโครงการชอบวธการเผชญหนาเพอแกไขความขดแยงมากทสด

• การประนประนอม (compromise) วธการน ผจดการโครงการใชการใหและ

การรบ (give and take approach) เพอการแกความขดแยง โดยการตอรอง

และคนหาคาตอบทจะนามาซงความพอใจของทกฝายทโตเถยง คกรณแตละ

ฝายตางกไดประโยชน และตองเสยประโยชนบาง มใชฝายหนงไดหรอเสยแต

ฝายเดยว

• การไกลเกลย (smoothing) ผจดการโครงการลดความสาคญ หรอหลกเลยง

ความแตกตาง แตใหความสาคญกบสวนททกฝายเหนตรงกน



• การบงคบ (forcing) เปนวธการทเหมอนกบวธการชนะ-แพ (win-lose

approach) ผจดการโครงการใชอานาจทเปนทางการของตนจดการกบความ

ขดแยง โดยอาศยกฎเกณฑและระเบยบตางๆ

• การถอนตว (withdrawal) ผจดการโครงการลาถอย หรอถอนจากความขดแยง

เปนวธการทเหมาะสมนอยทสดในการจดการความขดแยง

ผจดการโครงการควรรวา ความขดแยงไมใชสงเลวรายทงหมด ในความจรงแลว ความ

ขดแยงอาจเปนเรองด ความขดแยงสรางผลลพธทสาคญ เชน ความคดใหม ทางเลอกทดขน และการ

กระตนใหทางานหนกขน แตความขดแยงเชงอารมณอนมผลจากบคลกภาพไมตรงกน และความเขาใจ

ผด จะทาใหประสทธภาพการทางานตาลง ผจดการโครงการควรสรางสภาพแวดลอมทสงเสรม และ

รกษาความขดแยงทเปนบวก

9.6.2 การพฒนาทกษะการสอสารใหดขน

บางคนเกดมามทกษะการสอสารทด บางคนมทกษะทางดานเทคนค เปนการยากทจะ

หาคนทมทกษะทงสองอยาง คนทมอาชพทางดานเทคโนโลยสารสนเทศทมทกษะทางดานการสอสารจะ

ทาใหกาวหนาในอาชพ โดยเฉพาะถาตองการเปนผจดการโครงการทด

องคการสวนใหญใชเงนจานวนมากในการฝกอบรมทางดานเทคนคใหกบพนกงานของ

องคการ พนกงานแตละคนสนใจทจะเขาเรยนวชาทเปนเทคโนโลยททนสมยมากกวาวชาทพฒนาทกษะ

ทางดานการสอสาร การอบรมทกษะทางดานการสอสารมกจกรรมการแสดงบทบาท (role-playing)

ระหวางการอบรมผเขารวมมโอกาสไดสรางทกษะเฉพาะในกลมเลกๆ การอบรมจะบนทกการนาเสนอ

ของผเขารวมเปนดวทศน เพอนามาเปดใหเจาตวไดด การลงทนการฝกอบรมและการนาเสนอจะให

ผลตอบแทนอยางมากมายตอบคคลนน ตอโครงการ และตอองคการ ทกษะเหลานจะอยอยางยาวนาน

มากกวาทกษะทางเทคนคหลายอยาง

ขณะทองคการไดกลายเปนองคการระดบโลก องคการตองลงทนในดานการปรบปรง

การสอสารกบคนจากตางประเทศ และตางวฒนธรรม การไมเขาใจวาจะสอสารอยางไรใหมประสทธผล

กบคนทมวฒนธรรมและภมหลงตางกนสามารถทารายโครงการและธรกจได มการอบรมหลายวชาท

อบรมเกยวกบใหการตระหนกทางวฒนธรรม ธรกจระดบนานาชาตของตนเอง และการสรางทมงาน

ระดบนานาชาต

ถาผจดการโครงการยอมใหพนกงานนาเสนองานไมด เขยนรายงานเลอะเทอะ ตอตาน

คนทมาจากตางวฒนธรรม หรอประพฤตไมดในการประชม พนกงานจะไมยอมรบการปรบปรงทกษะ



การสอสารของตนเอง ดงนน องคการทประสบความสาเรจจะใหเวลากบการเตรยมรางรายงานและการ

นาเสนอ และใหความคดเหนกบรางนน นอกจากน การใหเวลาสาหรบการประชมทไมเปนทางการกบ

ลกคาจะเปนวธการปฏบตทด เพอชวยพฒนาความสมพนธ การปรบปรงการสอสารใหดขนสามารถทา

ไดดวยการวางแผนทเหมาะสม ความเปนผนาจากผบรหารระดบสง

9.6.3 การจดการประชมใหมประสทธผล

การจดประชมไมดสามารถมผลกระทบทเสยหายแกโครงการ เชน การประชมเปด

โครงการ (kickoff meeting) ทแยมากๆ อาจเปนสาเหตใหผมสวนไดเสยทสาคญตดสนใจไมสนบสนน

โครงการตอไป หลายๆ คนบนวา เสยเวลาไปโดยไมจาเปน เนองจากการประชมทวางแผนไมด หรอ

จดการประชมไมกระชบ ตอไปนคอแนวทางทจะชวยใหเวลาทใชในการประชมดขน

• หลกเลยงการประชม ผจดการโครงการไมควรใชการประชม ถาผจดการ

โครงการมวธการอนทสามารถทาใหบรรลวตถประสงคได เชน ผจดการ

โครงการรวาการจางคนตองไดรบการอนมตจากผบรหารระดบสง ซงอาจใช

เวลาเปนอาทตย หรอมากกวานน เพอทจะนดเวลาประชมทใชเวลาเพยงสบ

นาท แตเนองจากเปนการจางทจาเปนเรงดวน ผจดการโครงการอาจใช

โทรศพทอธบายสถานการณ และตดสนใจในคาขอจางพนกงาน ซงจะเรวและ

มประสทธผลกวาการประชม

• กาหนดวตถประสงคและผลทตองการไดจากการประชม ในการประชมควร

ระบใหชดเจนวา ผลลพธจากการประชมคออะไร กาหนดวตถประสงคให

ชดเจนสาหรบผเขารวมประชม เพราะไมเชนนนทกคนจะคดแตเรองของตนเอง

• กาหนดผทควรเขาประชม การประชมจะมประสทธผลทสดถาจานวนคน

ผเขารวมนอยทสด โดยเฉพาะถาตองตดสนใจ แตการประชมแบบอนอาจตอง

มผเขารวมจานวนมาก ดงนน จงเปนสงจาเปนทตองกาหนดวาใครควรเขารวม

ประชมโดยพจารณาจากวตถประสงค และสงทอยากไดจากการประชม

• สงระเบยบวาระการประชมใหกบผเขาประชมรวมลวงหนา การประชมจะ

ไดผลมากทสด ถาผเขารวมประชมไดเตรยมตว โดยการอานรายงาน รวบรวม

ขอมล พวกมออาชพบางคนปฏเสธการเขารวมประชมถาไมไดรบระเบยบวาระ

การประชมลวงหนา ความตองการระเบยบวาระการประชมบงคบใหผจดการ

ประชมตองวางแผนการประชม และใหผทจะเขารวมประชมมโอกาสตดสนใจ

วาตองการเขาประชมจรงๆ หรอไม



• เตรยมเอกสารประกอบการประชม อปกรณ และอนๆ ลวงหนา การจดทา

เอกสารประกอบการประชมทาใหผจดการประชมจดการความคดตางๆ ของ

ตนเอง ซงจะชวยการประชมมประสทธผลมากขน นอกจากนผจดการประชม

จาเปนทจะตองจดเตรยมหองประชม อปกรณทจาเปน อาหาร และเครองดม

• จดการประชมอยางมออาชพ ในการจดประชม ผจดประชมควรมการแนะนา

คน รวมทงกลาวถงวตถประสงคการประชม และกฎทผเขาประชมตองปฏบต

ผจดการโครงการควรเตรยมคนสาหรบควบคมเวลา สงเสรมใหเกดการมสวน

รวม สรปประเดนสาคญ และทาใหเกดการตดสนใจทชดเจน รวมทงมอบหมาย

ใหคนใดคนหนงจดรายงานการประชม และสงรายงานการประชมใหเรวทสด

รายงานการประชมควรสนและเนนประเดนการตดสนใจ และการกระทาท

สาคญทไดจากการประชม

• สรางความสมพนธ การสรางความสมพนธระหวางผเขารวมประชมขนกบ

วฒนธรรมขององคการ

9.6.4 การใชอเมลใหมประสทธผล

เนองจากคนสวนมากใชอเมล แตไมใชวาอเมลจะชวยใหการสอสารดขน อเมลไมใชสอ

ทเหมาะสาหรบการสอสารหลายๆ อยาง ในตารางท 9.2 ไดแสดงใหเหนวา อเมลไมเหมาะกบการ

ประเมนคามน การสรางเอกฉนท การไกลเกลยความขดแยง การแกไขความเขาใจผด การสรางขอ

กาหนดใหหนกแนน การเสรมอานาจของคน หรอการคงความลบ

ถงแมวาคนจะรวาเมอไรจงจะใชอเมลสาหรบการสอสาร แตผใชไมตระหนกถง

ความสามารถใหมๆ ของอเมล และไมไดรบการอบรมวาจะใชความสามารถใหมเหลานไดอยางไร เชน

การใชสมดทอย การสรางชดผรบอเมล การจดเรยงอเมล การคนหาขอความ การใชซอฟตแวรเพอ

ปองกนการสงขอความอเลคทรอนกสทไรสาระ การสงตอขอความไปยงบคคลอน เปนตน

นอกจากการใชฟงกชนตางๆ แลว เรากยงตองรวาควรจะใชถอยคาอะไร จงจะทาใหเกด

ความชดเจน เชน ชอเรอง ควรเขยนใหชดเจนและสอถงเนอหาในอเมล การเขยนไมชดเจนอาจทาใหเกด

ความเขาใจผด หรอสบสน ผรบอาจลบทงโดยไมอาน

ระบบอเมลควรปองกนอเมลโฆษณา หรอขอความอเลคทรอนกสทไรสาระ แตผใชนอย

คนจะรวธการทา ผจดการโครงการสามารถชวยใหผมสวนไดเสยของโครงการใชอเมลไดอยางม

ประสทธผล และไมเสยเวลากบอเมลทไมตองการ ตอไปนคอ แนวทางการใชอเมลใหมประสทธผล



• สารสนเทศทถกสงทางอเมลควรเหมาะกบสอประเภทน ถาสามารถสอสาร

สารสนเทศดวยการโทรศพท หรอการประชม ใหใชวธเหลานน

• ใหแนใจวาสงอเมลไปยงคนทตองการ ไมควรใชการสงถงทกคนอยางอตโนมต

• ใชชอเรองใหมความหมาย ผอานสามารถรวาอเมลมเนอหาอะไรไดอยาง

รวดเรว ไมควรตอบกลบอเมลอยางตอเนอง โดยไมเปลยนชอเรอง

• จากดเนอหาของอเมลไวเรองเดยว ถามเรองทแตกตางกนใหสงอเมลใหม

• เนอหาของอเมลควรชดเจนและกระชบ ควรอานอเมลอกครงกอนสงออก ตรวจ

คาสะกดโดยการใชฟงกชนตรวจคาสะกด ถาตองตอบคาถามหลายขอ ควรใส

ตวเลขหนาคาตอบ

• จากดจานวนและขนาดของเอกสารแนบ แตถาเปนเอกสารขนาดใหญใหใช

การเชอมโยงไปยงเอกสารแทนการแนบไฟล

• ใหลบอเมลทไมจาเปนตองเกบหรอตอบกลบ ไมเปดอเมลทไมสาคญ ใช

ความสามารถของซอฟตแวรในการกนขอความเพอปองกนเมลทเปนขยะ

• ใหแนใจวาซอฟตแวรปองกนไวรสไดรบการปรบปรงใหทนสมย ไมเปดไฟลท

แนบมา ถาไมรแหลงทมา

• ตอบกลบอเมลอยางรวดเรว ถาเปนไปได

• ถาตองการเกบอเมล ใหสรางโฟลเดอร ตงชอใหมความหมายสาหรบเกบอเมล

ทตองการ

• เรยนรการใชความสามารถทสาคญของซอฟตแวรอเมล

9.6.5 การใชแมแบบสาหรบการสอสารโครงการ

เพอใหการทาการสอสารงายขน ผจดการโครงการจาเปนตองมตวอยางและแมแบบ

สาหรบการสอสารทรวมกน เชน คาอธบายโครงการ เอกสารสทธโครงการ รายงานการปฏบตงานราย

เดอน การนาเสนอรายงานสถานภาพ เอกสารทดจากโครงการในอดตเปนแหลงตวอยางทด และชวยผท

ไมเคยเขยนหรอไมเคยนาเสนอโครงการมากอน ผจดการโครงการควรหาและพฒนาตวอยางและ

แมแบบ เพอใหมการใชเอกสารและแมแบบรวมกน ตวอยางของเอกสารทควรมแมแบบไดแก แฟมธรกจ

เอกสารสทธโครงการ ขอบเขตโครงการ การวเคราะหผมสวนไดเสย โครงสรางจาแนกงาน แผนภมแกนต

และการประมาณคาใชจาย



รปท 9.2 ตวอยางแมแบบสาหรบคาอธบายโครงการ (Schwalbe, 2007)

รปท 9.2 คอ ตวอยางแมแบบสาหรบคาอธบายโครงการยาว 1 หนากระดาษ

แบบฟอรมนสามารถใชแสดงขอมลโดยสรปทงหมดของโครงการ ซงอาจนามาใชในการประชมรายงาน

ผบรหารราย 3 เดอน คาอธบายโครงการควรประกอบดวย วตถประสงคโครงการ ขอบเขต สมมตฐาน

คาใชจาย และระยะเวลา รวมทงผลลพธหลก และหลกไมลของโครงการ ตารางท 9.5 เปนแมแบบ

สาหรบรายงานความกาวหนารายเดอน ในรายงานประกอบดวย งานททาสาเรจในเดอนนน แผนสาหรบ

เดอนถดไป ประเดนทสาคญ และการเปลยนแปลง

ตารางท 9.5 ตวอยางแมแบบสาหรบรายงานความกาวหนารายเดอน (Schwalbe, 2007)

1. สงททาสาเรจสาหรบเดอนมกราคม:

• อธบายสงททาสาเรจทสาคญทสด ใหสมพนธกบแผนภมแกนตของโครงการ

• อธบายสงททาเสรจอนๆ ทสาคญ ถามประเดนใดไดรบการแกไขจากเดอนทแลว ใหแสดงดวย

2 วางแผนสาหรบเดอนกมภาพนธ:

• อธบายหวขอทสาคญทสดทจะทาใหสาเรจในเดอนถดไป ใหสมพนธกบแผนภมแกนตของโครงการ

• อธบายหวขออนๆ ทสาคญทจะทาใหสาเรจ

3 ประเดน: แสดงประเดนทสาคญทพบหรอทยงคงสาคญอยางสรป

4. การเปลยนโครงการ (คาอธบายและวนท): แสดงคารองขอเปลยนแปลงทไดรบอนมต รวมทงวนทเปลยนแปลง

และคาอธบายอยางสรป



เอกสารทงหมดของโครงการจะประกอบดวยรายงานจานวนมากดงน

• คาอธบายโครงการ

• ขอเสนอ

• สญญาทไดรบการแกไข และของเดม และเอกสารการยอมรบของลกคา

• แผนและตารางเวลาทไดแกไขรวมทงของเดม (โครงสรางจาแนกงาน แผนภม

แกนต และผงเครอขาย ประมาณการคาใชจาย แผนการบรหารการสอสาร)

• เอกสารการออกแบบ

• รายงานโครงการฉบบสดทาย

• สงทสงมอบ (deliverables)

• รายงานการตรวจสอบ (audit report)

• รายงานบทเรยนทไดเรยนร

• สาเนารายงานสถานภาพทงหมด รายงานการประชม การแจงการ

เปลยนแปลง และเอกสารทเขยนขน หรอเอกสารอเลกทรอนกสอนๆ

ผจดการโครงการและสมาชกทมงานควรเตรยมรายงานบทเรยนทไดเรยนรทงหมด

รายงานบทเรยนทไดเรยนรคอ การบนทกสงสาคญทไดจาการทางานโครงการ สมาชกทมงานทกคนตอง

เขยนบทเรยนทไดอยางสนๆ บางโครงการใหหวหนาทม หรอผบรหารโครงการเขยนรายงานคนเดยว

รายงานเหลานเปนการสะทอนทมคาเพอใหรวางานอะไรททาจรง หรองานอะไรทไมไดทา เนองจากแต

ละคนเรยนรดวยวธทตางกน และมความเขาใจลกซงตางกน ดงนน การไดขอมลมากกวาหนงคนจะได

ประโยชนมากกวาขอมลจากคนคนเดยว รายงานบทเรยนทเรยนรเปนแหลงขอมลทดเยยมสาหรบ

โครงการในอนาคต

ผจดการโครงการจะรวบรวมสารสนเทศทงหมดทไดจากรายงานบทเรยนทเรยนรมาทา

เปนรายงานสรปของโครงการ หวขอทไดอภปรายในรายงานบทเรยนทไดเรยนรจะสะทอนวาเปาหมาย

ของโครงการบรรลหรอไม โครงการประสบความสาเรจหรอไม สาเหตของความแปรปรวนของโครงการ

เหตผลทเลอกการกระทาเพอแกไขปญหา และการใชเครองมอและเทคนคการบรหารโครงการตางๆ บาง


9.6.6 การพฒนาโครงสรางพนฐานเพอการสอสาร

โครงสรางพนฐานเพอการสอสารคอ ชดของเครองมอ เทคนค และหลกการทเปน

พนฐานสาหรบการถายทอดสารสนเทศระหวางคน เครองมอรวมถงอเมล ซอฟตแวรการบรหารโครงการ



กรปแวร เครองสงแฟกซ โทรศพท ระบบประชมทางไกล ระบบจดการเอกสาร และซอฟตแวรประมวลผล

คา (word processing software) ตวอยางเทคนค เชน แนวทางการรายงานและแมแบบ กฎและ

ขนตอนการประชม กระบวนการตดสนใจ วธการแกปญหา การแกความขดแยง เทคนคการตอรอง สวน

ตวอยางของหลกการคอ การจดสภาพแวดลอมสาหรบการสนทนาแบบเปด โดยการใชวธการพดแบบ

ตรง และการทาตามหลกจรยธรรมทตกลง

9.7 สรป ความลมเหลวของการสอสารเปนภยคกคามความสาเรจของโครงการอยางยง โดยเฉพาะ

โครงการเทคโนโลยสารสนเทศ การสอสารคอ นามนหลอลนททาใหโครงการดาเนนไปอยางราบรน การ

บรหารการสอสารโครงการประกอบดวย การวางแผนการสอสาร การกระจายสารสนเทศ การรายงาน

การปฏบตงาน และการบรหารผมสวนไดเสย แผนการบรหารการสอสารควรทาขนสาหรบทกโครงการ

การวเคราะหผมสวนไดเสยสาหรบการสอสารโครงการชวยกาหนดการสอสารทจาเปนสาหรบบคคลท

ตางกน

วธการกระจายสารสนเทศโครงการมหลากหลายทงทเปนทางการและไมเปนทางการ ทงการ

เขยนและการพด การกาหนดสอทเหมาะสมทสดสาหรบการกระจายสารสนเทศของโครงการเปนสงท

สาคญมาก ผจดการโครงการและทมงานควรใหความสาคญกบการสรางความสมพนธ ขณะเดยวกน

จานวนชองทางการสอสารเพมขนอยางมากมาย ถามจานวนคนทตองการสอสารมาก

การรายงานการปฏบตงานเกยวของกบการรวบรวม การกระจายสารสนเทศเกยวกบการ

ดาเนนงานของโครงการวาสอดคลองเปาหมายของโครงการแคไหน ทมงานโครงการสามารถใชตววดท

เรยกวา มลคาทไดรบ (earned value) และขอมลความกาวหนารปแบบอนๆ สาหรบการสอสารและการ

ประเมนการปฏบตงานโครงการ การประชมทบทวนสถานภาพโครงการเปนสวนสาคญของการสอสาร

การตดตามและการควบคมโครงการ

การบรหารผมสวนไดเสยประกอบดวย การบรหารการสอสารเพอใหสนองความตองการและ

ความคาดหวงของผมสวนไดเสยโครงการ และยงรวมถงการกาหนดและบรหารประเดนตางๆ

เพอปรบปรงการสอสารใหดขน ผจดการโครงการและทมงานตองพฒนาทกษะในการบรหาร

ความขดแยงรวมทงทกษะการสอสาร การแกไขความขดแยงเปนสงสาคญของการบรหารการสอสาร

สาเหตสาคญของความขดแยงสวนใหญมาจากตารางเวลา ลาดบความสาคญ การจดพนกงาน ความ

คดเหนเชงเทคนค ขนตอนวธการ คาใชจาย และบคลกภาพ วธการทดทสดในการบรหารความขดแยง

คอ ใชวธการแกปญหา (problem-solving approach) ขอแนะนาอนๆ สาหรบการปรบปรงการสอสาร



ประกอบดวย การเรยนรทจะจดประชมใหมประสทธผล การใชอเมลใหมประสทธผล การใชแมแบบ

สาหรบการสอสารสารสนเทศโครงการ และการพฒนาโครงสรางพนฐานสาหรบการสอสาร

คาถามทายบท 1. แผนการบรหารการสอสารควรระบเรองอะไร 2. การวเคราะหผมสวนไดเสยชวยในการเตรยมและทาแผนการบรหารการสอสารอยางไร 3. อภปรายขอดขอเสยของวธการกระจายสารสนเทศของโครงการ 4. เพราะเหตใดการเพมคนในโครงการจงมผลกระทบตอการบรหารการสอสาร 5. วธการบรหารความขดแยงมอะไร จงอธบาย

6. เพราะเหตใดการใชอเมลจงมผลกระทบทางลบกบการสอสาร ทงๆ ทเปนสอทราคาถกทสด

7. อภปรายการใชบนทกประเดนเพอชวยการบรหารผมสวนไดเสย

8. ทานเหนดวยหรอไมกบขอเสนอแนะการปรบปรงการสอสารใหดขน ใหทานเสนอแนะ

เพมเตม


การบรหารความเสยงโครงการ หนา 10-1

10.1 บทนา ความเสยงโดยนยามทวไปคอ ความเปนไปไดของการสญเสยหรอบาดเจบ ซงเปนนยามดาน

ลบทมความไมแนนอนมาเกยวของ อยางไรกตาม ยงมความเสยงทเปนบวกดวย ความเสยงทเปนบวก

เปนสงทดทเกดกบโครงการ ดงนน ความเสยงคอ ความไมแนนอนทสามารถมผลทงดานบวกและดาน

ลบตอการบรรลวตถประสงคของโครงการ ความเสยงทมผลดานลบเปรยบเหมอนการประกนภย สวน

ความเสยงทมผลดานบวกเปรยบเหมอนการลงทนในโอกาส

การบรหารความเสยงโครงการเปนการระบ การวเคราะห และการสนองตอบตอความเสยง

ตลอดชวตของโครงการ การบรหารความเสยงมผลตอความสาเรจของโครงการอยางมนยสาคญ รวมทง

มผลตอการเลอกโครงการ การกาหนดขอบเขตของโครงการ การพฒนาตารางเวลาและประมาณ

คาใชจายทสอดคลองกบความจรง การบรหารความเสยงยงชวยผมสวนไดเสยเขาใจธรรมชาตของ

โครงการ โดยการนาสมาชกของทมมารวมกนกาหนดจดแขงและจดออน และชวยบรณาการองคความร

ดานตางๆ ของการบรหารโครงการ

องคการหรอบคลากรมการบรหารความเสยงทแตกตางกน ซงขนอยวาองคการหรอบคคลนน

มระดบการยอมรบความเสยง (risk tolerance) หรออรรถประโยชนความเสยง (risk utility) ระดบใด

ระดบการยอมรบความเสยงคอ ปรมาณความพอใจทไดรบจากผลลพธของการตดสนใจ ซงทาใหเรา

สามารถจดบคคลากรหรอองคการเปน 3 ประเภทคอ

• หลกเลยงความเสยง (risk averse) คอ องคการหรอบคคลทไมชอบความเสยง

เมอองคการหรอบคคลตองเผชญความเสยงทใหผลตอบแทนไมเทากน องคการ

หรอบคคลจะเลอกทาสงทมความเสยงนอยทสด ถงแมวาผลตอบแทนจะนอยกวา

การทาอกสงหนง องคการหรอบคคลจะทาประกนเพอไมตองแบกรบความเสยง

• เปนกลางกบความเสยง (risk neutral) คอ องคการหรอบคคล ทพยายามทาใหเกด

ภาวะสมดลระหวางความเสยงกบเงนทตองจาย

• คนหาความเสยง (risk seeking) คอ องคการหรอบคคลทชอบทาในสงทให

ผลตอบแทนสง ถงแมวาความเสยงจะสงกตาม และพรอมทจะจายคาความเสยง

นน



เปาหมายของการบรหารความเสยงคอ ความพยายามทจะใหมความเสยงดานลบใหไดนอย

ทสด และพยายามเพมความเสยงดานบวกใหไดมากทสด ความเสยงทเรารเปนความเสยงทเราสามารถ

จดการไดกอน ซงตางจากความเสยงทเราไมร ดงนน ผจดการโครงการจงจาเปนทจะตองพยายามหา

ความเสยงใหไดมากทสด เพอจะไดจดการกบความเสยงไดกอน หรอรบมอกบความเสยงไดอยางถกตอง

การบรหารความเสยงมทงหมด 6 ขนตอนคอ

• การวางแผนบรหารความเสยง (risk management planning) เปนการตดสนใจ

วาเราจะทาอยางไรกบความเสยงโครงการ กจกรรมการบรหารความเสยงมอะไร

โดยการทบทวนขอกาหนดขอบเขตโครงการ แผนการบรหารโครงการ และปจจย

เชงสภาพแวดลอมองคการ

• การระบความเสยง (risk identification) เปนการกาหนดความเสยงอะไรทม

ความเปนไปไดทจะมผลตอโครงการ และบนทกคณลกษณะของความเสยงแตละ

เรอง

• การวเคราะหความเสยงเชงปรมาณ (quantitative risk analysis) เปนการ

ประมาณการผลความเสยงในเชงปรมาณ

• การวเคราะหความเสยงเชงคณภาพ (qualitative risk analysis) เปนการ

จดลาดบความสาคญตามความเปนไปไดและผลกระทบของการเกดความเสยง

• การวางแผนตอบสนองความเสยง (risk response planning) เปนการกาหนด

ขนตอนในการลดภยคกคาม

• การควบคมและตดตามความเสยง (risk monitoring and control) เปนการ

ตดตามความเสยงทไดระบไว การระบความเสยงใหม การดาเนนการตามแผน

ตอบสนองความเสยง และประเมนประสทธผลของกลยทธ ตลอดชวตโครงการ

10.2 การวางแผนบรหารความเสยง การวางแผนบรหารความเสยงคอ กระบวนการของการตดสนใจวาจะทาอยางไรกบความ

เสยง และวางแผนกจกรรมการบรหารความเสยงสาหรบโครงการ ผลลพธของกระบวนการนคอ แผนการ

บรหารความเสยง ซงบนทกขนตอนสาหรบบรหารความเสยงตลอดทงโครงการ ทมงานควรจดประชม

การวางแผนตงแตเนนๆ เพอชวยกนพฒนาแผนบรหารความเสยง การพฒนาแผนน ทมงานควรนา

นโยบายการบรหารความเสยง และรายงานบทเรยนทไดรบจากโครงการกอนมารวมในการวางแผนดวย

รวมทงตองทบทวนระดบการยอมรบความเสยงของผมสวนไดเสยวาเปนบคคลทจดอยในกลมความ



เสยงประเภทใด เชน ถาผสนบสนนโครงการเปนคนทกลวความเสยง ทมงานตองใชวธการบรหารความ

เสยงทแตกตางจากผสนบสนนโครงการทชอบความเสยง

แผนบรหารความเสยงจะบอกวาการบรหารความเสยงสาหรบแตละโครงการจะทาอยางไร

แผนนจะเปนแผนยอยแผนหนงในแผนบรหารโครงการ หวขอทควรจะปรากฎในแผนการบรหารความ

เสยงมดงน

• ระเบยบวธ: โครงการนจะทาอยางไรกบการบรหารความเสยง ใชเครองมออะไร

แหลงขอมลใดทมขอมลให

• บทบาทและความรบผดชอบ: ใครรบผดชอบงานอะไรทเกยวกบการบรหารความ

เสยง สงทไดจากงานททาคออะไร

• งบประมาณและตารางเวลา: งบประมาณและเวลาทใชในการทางานทเกยวกบ

ความเสยง

• กลมความเสยง: กลมความเสยงทสาคญทควรกลาวถงสาหรบโครงการนมอะไร

โครงสรางจาแนกความเสยง

• ผลกระทบและความนาจะเปนของความเสยง: ประเมนผลกระทบและความนาจะ

เปนของความเสยงแตละเรองไดอยางไร ใชวธการอะไรในการใหคะแนนและแปล

ความหมาย วธการอะไรทใชในการวเคราะหความเสยงเชงปรมาณและเชง

คณภาพ

• เอกสารความเสยง: รปแบบของรายงานและกระบวนการรายงานทจะนามาใชกบ

กจกรรมการบรหารความเสยง

นอกจากแผนการบรหารความเสยงแลว ควรมแผนสารอง (contingency plan) แผนทางถอย

(fallback plan) และเงนทนสารอง (contingency reserves)

• แผนสารอง (contingency plan) คอ แผนทางเลอกทจะนามาใชในกรณท

เหตการณเสยงทไมพงปารถนาเกดขน เชน ทมงานรวาซอฟตแวรรนใหมอาจออก

ไมทนทจะใชสาหรบโครงการ ทมงานอาจมแผนสารองใหใชซอฟตแวรรนเกาทมอย

แผนสารองจงเปนแผนทจะปองกนหรอลดผลเสยของเหตการณเสยงทเกดขน แผน

สารองจะจดทาเหมอนแผนทวๆ ไป คอ จะตองตอบคาถามวา จะทาอะไร ทาทไหน

ทาอยางไร ใครทา และมคาใชจายเทาใด ถาผจดการโครงการไมมแผนสารอง กจะ

ทาใหเกดความลาชา หรอสบสนวนวาย เมอมเหตการณเสยงเกดขน



• แผนทางถอย (fallback plan) เปนแผนทไดพฒนาสาหรบความเสยงทมผลกระทบ

สงตอวตถประสงคของโครงการ และความพยายามทจะลดความเสยงไมม

ประสทธผล เชน นกศกษาใหมอาจมแผนหลกและแผนสารองหลายแผนวาจะอยท

ไหนเมอจบการศกษา แตถาไมมแผนไหนเลยทใชได แผนทางถอยอาจคออาศยอย

ทบานชวระยะเวลาหนง บางครงแผนสารองกบแผนทางถอยใชเรยกแทนกนได

• เงนทนสารอง (contingency reserves) เปนเงนทนทจดตงขนเพอนาออกมาใช

จายในกรณทเกดความผดพลาดจากการประมาณรายรบ ประมาณการรายจาย

หรอเกดความผดพลาดทไมไดประมาณการรายจายสาหรบบางกจกรรมไว หรอ

เกดเหตการณเสยงตางๆ ททาใหตองมคาใชจายเพม เชน ถาโครงการหนงเกด

เหตการณทตองใชความรใหมทสมาชกไมมประสบการณ และทมงานไมไดระบไว

วาเปนความเสยง ผสนบสนนโครงการอาจจดงบเพมจากเงนสารองเพอจางท

ปรกษาขางนอกมาอบรมและใหคาปรกษาแกสมาชกในทมเกยวกบเทคโนโลยใหม

เงนทนสารองนแบงเปน 2 สวนคอ เงนทนสารองงบประมาณของโครงการ

(budget reserves) เพอใชจายในกรณทเกดเหตการณเสยงกบกจกรรมของ

โครงการ อกสวนหนงคอ เงนทนสารองดานการบรหาร (management reserves)

เพอใชจายในกรณทเกดเหตการณเสยงทกระทบตอโครงการโดยรวม

10.3 ประเภทของความเสยงทางเทคโนโลยสารสนเทศ ชวอบ (Schwalbe, 2007) ไดกลาวถงประเภทความเสยงทองคการนยมตงคาถามแบง

ออกเปน 5 กลมคอ

• ความเสยงดานตลาด (market risk)

ถาโครงการเทคโนโลยสารสนเทศเปนโครงการทสรางผลตภณฑหรอ

บรการใหม โครงการนจะมประโยชนตอองคการหรอไม หรอสามารถทา

ตลาดใหกบผลตภณฑอนหรอไม

ผใชจะยอมรบและใชผลตภณฑหรอบรการหรอไม

มใครอนทสรางผลตภณฑหรอบรการทดกวาหรอเรวกวาหรอไม ซงจะทา

ใหโครงการเสยเวลาและเงน

• ความเสยงดานการเงน (financial risk)

องคการสามารถสนบสนนโครงการใหดาเนนการไดหรอไม

ผมสวนไดเสยจะมนใจในการคาดการณทางการเงนไดอยางไร



โครงการจะทาไดตามคามลคาปจจบนสทธ อตราผลตอบแทนจากการ

ลงทน และระยะเวลาการคนทนทไดประมาณการณหรอไม ถาทาไมได

องคการสามารถสนบสนนโครงการใหดาเนนการตอไปไดหรอไม

โครงการนเปนทางเลอกทดทสดทจะใชทรพยากรการเงนขององคการ

หรอไม

• ความเสยงดานเทคโนโลย (technology risk)

โครงการนมความเปนไปไดเชงเทคนคหรอไม

โครงการจะใชเทคโนโลยทมวฒภาวะ หรอใชเทคโนโลยทลาหนาหรอไม

เมอไรจงตดสนใจวาจะใชเทคโนโลยอะไร

ฮารดแวร ซอฟตแวรและเครอขายทางานไดอยางเหมาะสมหรอไม

เทคโนโลยนจะมใหใชทนเวลาหรอไม

เทคโนโลยนอาจลาสมยกอนผลตภณฑจะผลตออกมาหรอไม

• ความเสยงดานคน (people risk)

องคการมหรอสามารถหาบคคลากรทมทกษะทเหมาะสมเพอทาให

โครงการเสรจสมบรณหรอไม

บคคลากรมทกษะเชงเทคนคและเชงบรหารหรอไม

บคคลากรมประสบการณเพยงพอหรอไม

ผบรหารอาวโสสนบสนนโครงการหรอไม

มผสนบสนนโครงการหรอไม

องคการมความคนเคยกบลกคาหรอผสนบสนนหรอไม

ความสมพนธกบลกคาหรอผสนบสนนโครงการดแคไหน

• ความเสยงดานโครงสราง/กระบวนการ (structure/process risk)

โครงการจะเสนอการเปลยนแปลงระดบใดกบขนตอนทางธรกจและสวนท

เกยวกบผใช

มกลมผใชทแตกตางจานวนมากแคไหนทโครงการจาเปนตองตอบสนอง

ความตองการ

ระบบอนทโครงการตองทางานรวมมมากแคไหน

องคการมกระบวนการอยแลวทจะทาใหโครงการเสรจสมบรณหรอไม



โครงสรางจาแนกความเสยงเปนเครองมอทเปนประโยชนสาหรบผจดการโครงการทจะ

พจารณาความเสยงทมศกยภาพในกลมทแตกตางกน รปท 10.1 คอ ตวอยางการจาแนกความเสยง โดย

การใชผงโครงสรางองคการ ความเสยงไดจดเปน 4 กลมคอ ความเสยงเชงธรกจ ความเสยงเชงเทคนค

ความเสยงเชงองคการ และความเสยงเชงการบรหารโครงการ ภายใตความเสยงเชงธรกจจะมความ

เสยงทางดานคแขง ความเสยงดานผขาย ความเสยงดานกระแสเงนสด สวนความเสยงเชงเทคนค

ประกอบดวยความเสยงทางฮารดแวร ซอฟตแวร และเครอขาย ความเสยงเชงองคการจะมความเสยง

ดานการสนบสนนของผบรหารระดบสง การสนบสนนของผใช การสนบสนนของทมงาน และความเสยง

ดานการบรหารโครงการจะรวมถงความเสยงการประมาณการ ความเสยงดานการสอสาร และความ

เสยงดานทรพยากร

รปท 10.1 ตวอยางโครงสรางจาแนกความเสยง (Schwalbe, 2007)

การจาแนกความเสยงอาจใชเทคนคอนทไมใชผงโครงสรางองคการกได เชน การจาแนก

โครงสรางความเสยงในลกษณะเดยวกบสารบญหนงสอ ซงเหมาะกบกรณทความเสยงมความซบซอน

ความเสยงทถกจาแนกสามารถนาเสนอใหอยในหนาเดยว ทาใหผจดการโครงการสามารถวเคราะห

ความเสยงไดสะดวก

ความเสยงยงสามารถจาแนกตามองคความรเกยวกบการบรหารโครงการ 9 ดาน เชน ความ

เสยงทางดานขอบเขตโครงการ ความเสยงทางดานเวลา ความเสยงทางดานคาใชจาย และความเสยง

ทางดานคณภาพ ดงตวอยางในตารางท 10.1



ตารางท 10.1 ตวอยางการจดความเสยงทเกยวกบความรการบรหารโครงการ (Schwalbe, 2007)

กลมความร ความเสยง

การบรณาการ การวางแผนไมเพยงพอ การจดสรรทรพยากรไมด การบรหารการบรณาการไมด ขาดการ

ทบทวนโครงการ

ขอบเขต การนยามขอบเขตโครงการหรอกลมงานไมด นยามไมสมบรณ

เวลา ความผดพลาดในการประมาณเวลา หรอทรพยากรทมใหใช ความผดพลาดในการกาหนด

เสนทางวกฤต การจดการและการจดสรรเวลาลอยตว (floating time) ไมด ปลอยผลตภณฑท

ไดเปรยบเชงการแขงขนเรวไป

คาใชจาย ความผดพลาดในการประมาณการ ประสทธภาพ คาใชจาย หรอเงนสารองไมพอเพยง

คณภาพ ทศนคตตอคณภาพไมด การออกแบบ/วตถดบตากวามาตรฐาน โปรแกรมประกนคณภาพไม

เพยงพอ

ทรพยากรมนษย การจดการความขดแยงไมด โครงสรางองคการของโครงการและการนยามความรบผดชอบไม

ด ขาดผนา

การสอสาร ขาดความระมดระวงในการวางแผน หรอการสอสาร ขาดการปรกษากบผมสวนไดเสยหลก

ความเสยง ละเลยความเสยง ขาดความชดเจนในการวเคราะหความเสยง การบรหารการประกนคณภาพ

ไมด

การจดซอจดจาง ไมสามารถบงคบตามเงอนไขของสญญา ความสมพนธเชงปรปกษกบผขาย/ผใหบรการ

10.4 การระบความเสยง การระบความเสยงคอ กระบวนการของความเขาใจวาเหตการณใดทมศกยภาพทจะทาราย

โครงการ หรอสงเสรมใหโครงการดขน การระบความเสยงทมศกยภาพเปนเรองทจาเปน เราตองระบ

ความเสยงอยางตอเนองตามการเปลยนแปลงของสภาวะแวดลอม เราไมสามารถบรหารโครงการได ถา

เราไมทราบวาสงใดคอความเสยง

ทมงานเรมกระบวนการระบความเสยงโดยการทบทวนเอกสารโครงการ สารสนเทศปจจบน

และในอดตทเกยวของกบองคการ และสมมตฐานทอาจมผลตอโครงการ เครองมอและเทคนคทชวยใน

การระบความเสยงทใชกนม 7 ชนดคอ การระดมความคด เทคนคการประชมกลมแบบนอมนอล

(nominal group technique) เทคนคเดลฟาย (Delphi technique) การสมภาษณ การวเคราะหสาเหต

ของปญหา การวเคราะห SWOT และบทเรยนจากโครงการในอดต

10.4.1 การระดมความคด

เปนเทคนคทกลมพยายามทจะสรางความคด หรอหาคาตอบสาหรบปญหา

เฉพาะ โดยการรวบรวมความคดจากคนหลายคนพรอมๆ กน วธการนทาใหกลมสามารถสรางรายการ



ความเสยงทสมบรณครบถวน และนาไปวเคราะหความเสยงเชงปรมาณและคณภาพตอไป เมอได

รายการความเสยงแลว ความเสยงควรนามาจดกลมและหมวด เพอใหสามารถจดการไดสะดวกขน แต

อยางไรกตาม ผจดการโครงการควรระวงการใชเทคนคนมากเกนไป หรอใชไปในทางทไมถก ถงแมวา

องคการตางๆ จะใชเทคนคการระดมความคดอยางแพรหลายเพอสรางความคดใหมๆ แตวรรณกรรม

ดานจตวทยาไดแสดงวาบคคลแตละคน หรอการทางานคนเดยวผลตความคดไดมากกวาการทบคคล

นนแสดงความคดผานการระดมความคดในกลมเลก หรอกลมแบบเผชญหนา เนองจากมผลดานลบ

จากกลม เชน กลวการไมเหนดวย ผลกระทบจากอานาจตามสายการบงคบบญชา และการครอบงาโดย

คนไมกคน

10.4.2 เทคนคการประชมกลมแบบนอมนอล

เปนเทคนคสาหรบการระบความเสยงทพยายามใหเกดสมดล และเพมการมสวน

รวมของผเขารวมประชม โดยมหลกการดงน

• สมาชกแตละคนจะเขยนความคดของตนลงในกระดาษ โดยไมมการ

พดคยหรอปรกษา

• แตละความคดของแตละคนจะนามาเขยนบนบอรดหรอกระดาษ

• กลมอภปรายและทาความชดเจนแตละความคด

• แตละคนจะจดลาดบและความสาคญของความคดทไดเสนออยาง

เงยบๆ

• กลมจะเรมอภปรายการจดลาดบและความสาคญของความคด

• แตละคนจดลาดบและความสาคญของความคดอกครง

• สรปลาดบความสาคญของความคด

10.4.3 เทคนคเดลฟาย

เปนวธการทชวยหลกเลยงผลดานลบจากกลมทใชเทคนคการระดมความคด

แนวคดพนฐานของเทคนคเดลฟายคอ เพอใหไดความคดเหนเปนเอกฉนทจากคณะผเชยวชาญผทาการ

คาดการณเกยวกบการพฒนาในอนาคต เทคนคนเปนเทคนคทเปนระบบ ขนตอนการพยากรณขนกบ

ขอมลนาเขาจากบคคลอสระและไมทราบวาเปนขอมลของใคร เทคนคเดลฟายจะเปนการตงคาถามแลว

ใหผเชยวชาญแตละคนตอบคาถามนน คาตอบจะนามาประมวลผล ผลทไดจะสงกลบไปยงคณะ

ผเชยวชาญอกครง ดงนน ผเชยวชาญจะไมทราบวาผลทไดนนเปนของผเชยวชาญคนใด เมอผเชยวชาญ



พจารณาผลแลว จะใหผลปอนกลบเพอกลบไปประมวลผลใหม และนาไปใชในรอบตอไป กระบวนการ

จะเปนเชนนจนกระทงไดความเหนเปนเอกฉนท

10.4.4 การสมภาษณ

เปนเทคนคทใชเกบรวบรวมขอเทจ-จรงจากผมสวนไดเสยของโครงการ โดยการ

เผชญหนา โทรศพท หรอไปรษณยอเลกทรอนกส การสมภาษณคนทมประสบการณจากโครงการทม

ลกษณะคลายคลงกบโครงการทเรากาลงจะดาเนนการ วธการนเปนวธการทสาคญสาหรบการระบ

ความเสยงทมศกยภาพ การเตรยมการสมภาษณเปนสงทสาคญ ทมงานควรสรางคาถามเพอใชเปนแนว

ทางการสมภาษณ แตคณภาพของสารสนเทศทไดมาขนอยกบทกษะของผสมภาษณและผถกสมภาษณ

คอนขางสง รวมทงกระบวนการการสมภาษณดวย

10.4.5 การวเคราะหสาเหตของปญหา

เปนเทคนคทใชผงกางปลาของอชคาวาทใชในการวเคราะหคณภาพของ

ผลตภณฑ ผงกางปลาสามารถนามาใชเพอทาความเขาใจสาเหตหรอปจจยของความเสยงใดความเสยง

หนง ดงรปท 10.2 ทแสดงสาเหตของการลาออกของสมาชกหลกของทม โดยมปจจยหลกประกอบดวย

โอกาสทดกวา ประสทธภาพการทางานตา สภาพแวดลอมของทมงานไมด การทางานทมากเกนไป ซง

แตละปจจยหลกยงมสาเหตททาใหเกดปจจยอก เชน สาเหตททาใหเกดโอกาสทดกวาประกอบดวย

คาจางทสงกวา ความกาวหนา สงทาทายใหมๆ เปนตน

รปท 10.2 ผงกางปลาสาหรบการวเคราะหสาเหตของความเสยง (Marchewka, 2006)



ขนตอนการวเคราะหสาเหตของความเสยงดวยผงกางปลามดงน

• ระบความเสยงในแงของภยคกคามและโอกาส

• ระบปจจยหลกทสามารถเปนสาเหตททาใหเกดความเสยง

• ระบปจจยยอยหรอสาเหตของแตละปจจยหลก

• ตรวจสอบแกไขทาผงจนกระทงไดผงทสมบรณ

10.4.6 การวเคราะห SWOT

เปนเทคนคทใชในการวางแผนเชงกลยทธ การวเคราะห SWOT สามารถใชใน

การระบความเสยงได โดยทมงานจะเนนความเสยงในมมมองระดบสงหรอกวาง ทมงานจะพจารณาใน

รายละเอยดวาจดแขงขององคการคออะไร จดออนทเกยวของกบโครงการคออะไร และอะไรคอโอกาส

และภยคกคามโครงการ ทมงานจะระบประเดนทไดลงในตาราง 4 ชอง ดงรปท 10.3

รปท 10.3 การวเคราะห SWOT

10.4.7 บทเรยนจากโครงการในอดต

เปนการวเคราะหความเสยงโดยการพจารณาบทเรยนทโครงการอนทได

ดาเนนการมาแลว และไดทาการบนทกความเสยงทแตละโครงการไดประสบ พรอมทงวธการทใชในการ

แกไขความเสยงนน การเลอกบทเรยนนมาใชนนตองเลอกจากโครงการทมลกษณะใกลเคยงกน

ตารางท 10.2 ทะเบยนความเสยง (Schwalbe, 2007)

เลขท

ลาดบ

ท

ความ

เสยง

คาอธ

บาย

กลมค

วามเสย

ง

สาเหตข

องคว

ามเสยง

ตวกร

ะตน

การต

อบสน

องทม

ศกยภ

าพ

เจาข

องคว

ามเสยง

ความ

นาจะ

เปน

ผลกร

ะทบ

สถาน

ภาพ

R44 1

R21 2

R7 3



ผลลพธหลกของกระบวนการระบความเสยงคอ รายการความเสยงและขอมลอนๆ ทจาเปน

ในการสรางทะเบยนความเสยง (risk register) ทะเบยนความเสยงคอ เอกสารทเปนผลลพธของ

กระบวนการบรหารความเสยงตางๆ ซงแสดงในรปของตาราง (ตารางท 10.2) ทะเบยนความเสยงใช

บนทกเหตการณเสยงทมศกยภาพทงในแงลบและแงบวกตอโครงการ เชน ความลมเหลวของ

ประสทธภาพของผลตภณฑ เวลาทงานเสรจไดเลอนไป ขาดแคลนพนกงาน หรอการไดรบความรวมมอ

ทดจากบรษททผลตสนคาทมคณภาพ เปนตน เนอหาทปรากฎในทะเบยนความเสยงประกอบดวย

• เลขทความเสยง

• ลาดบทของความเสยง

• ชอของเหตการณเสยง

• คาอธบายเหตการณเสยง

• กลมความเสยง

• สาเหตของความเสยง

• ตวกระตนความเสยง

• การตอบสนองความเสยง

• เจาของความเสยง

• ความนาจะเปนทจะเกดความเสยง

• ผลกระทบตอโครงการ

• สถานภาพความเสยง เชน ความเสยงเกดหรอยง กลยทธทตอบสนอง

ความเสยงสมบรณหรอไม ความเสยงยงคงเกยวของกบโครงการอกหรอไม

10.5 การวเคราะหความเสยงเชงคณภาพ การวเคราะหความเสยงเชงคณภาพประกอบดวย การประเมนโอกาสและผลกระทบของ

ความเสยงทไดระบ การกาหนดขนาดและลาดบความสาคญ ตวอยางวธการทใชวเคราะหความเสยง

เชน การใชผงความนาจะเปน/ผลกระทบ (probability/impact chart) ตารางผลกระทบความเสยง (risk

impact table) กรอบการจดกลมความเสยงของทสเลอร (Tusler’s risk classification schema) ตนไม

การตดสนใจ (decision trees) มลคาทางการเงนทคาดหวง (expected monetary value) และดลย

พนจของผเชยวชาญ (expert judgment)



10.5.1 การใชผงความนาจะเปน/ผลกระทบ ผจดการโครงการสามารถกาหนดความนาจะเปนและผลกระทบบนผงความ

นาจะเปน/ผลกระทบ บนผงนจะแสดงความเปนไปไดสมพทธของการเกดความเสยงบนแกนหนง และ

แสดงผลกระทบสมพทธของการเกดความเสยงบนอกแกนหนง ซงจะชวยผจดการโครงการสามารถให

ความสนใจกบความเสยงทสาคญได โดยแกนแตละดานจะกาหนดมาตรวดเปน 3 ระดบ คอ ตา ปาน

กลาง และสง ดงแสดงในรปท 10.4

จากรปท 10.4 จะเหนวาความเสยงทผจดการโครงการควรใหความสาคญมาก

ทสดคอ ความเสยงทตกอยในกลมท 7 เนองจากโอกาสทจะเกดความเสยงสงและเมอเกดแลวจะม

ผลกระทบตอโครงการสงเชนกน สวนความเสยงทตกอยในกลมท 3 ผจดการโครงการอาจจะไมตองให

ความสนใจในขณะน ถงแมวากลมท 6 และ 9 ความนาจะเปนทจะเกดความเสยงนจะตา แตถาเกดแลว

จะมผลกระทบทรนแรงตอโครงการ

รปท 10.4 ผงความนาจะเปน/ผลกระทบ (Schwalbe, 2007)

บางโครงการ ทมงานจะใชเทคนคทเรยกวาปจจยความเสยง (risk factor) ซงเปน

ตวเลขทแสดงภาพรวมของความเสยงของเหตการณนนตามความนาจะเปนของการเกดความเสยงกบ

ผลกระทบหรอผลทตามมาของความเสยงนน ความนาจะเปนของการเกดความเสยงสามารถประมาณ

การไดโดยขนอยปจจยหลายปจจยตามธรรมชาตทเปนเอกลกษณของแตละโครงการ เชน ปจจยท

นามาใชประเมนความเสยงทางดานฮารดแวรและซอฟตแวรอาจม วฒภาวะของเทคโนโลย ความ

ซบซอนของเทคโนโลย และการใหความสนบสนน เปนตน ผลกระทบของการเกดความเสยงอาจเปนผล

การดาเนนงานไมไดตามเปาหมาย รวมทงเวลาและคาใชจาย



ผลทตามมาของความลมเหลว

ความเสยงสง

ความเสยงตา

ความเสยงปานกลาง

รปท 10.5 ตวอยางของการใชปจจยความเสยง (Schwalbe, 2007)

รปท 10.5 เปนตวอยางของการใชปจจยความเสยง โดยแสดงถงความนาจะเปน

ของความลมเหลวและผลทตามมาของความลมเหลวสาหรบเทคโนโลยทนาเสนอ จดแตละจดแสดงถง

เทคโนโลยทมศกยภาพสาหรบโครงการ เทคโนโลยตางๆ ไดจดออกเปน 3 กลมคอ กลมทความเสยงสง

กลมทมความเสยงปานกลาง และกลมทมความเสยงตา โดยพจารณาจากความนาจะเปนของความ

ลมเหลวและผลทตามมาของความลมเหลว จากรปดงกลาว ผจดการโครงการควรทจะลงทนใน

เทคโนโลยทมความเสยงตาหรอความเสยงปานกลาง ไมควรลงทนในเทคโนโลยทมความเสยงสง เราจะ

เหนไดวาการใชปจจยความเสยงเปนการนาเสนอภาพทหนกแนนกวาการแคระบวาความนาจะเปนหรอ

ผลทตามมาของความเสยงคอ สง ปานกลาง หรอตา

10.5.2 ตารางผลกระทบความเสยง

เปนเทคนคทผจดการโครงการสามารถนามาใชในการวเคราะหและจดลาดบ

ความสาคญของความเสยง ผลกระทบความเสยงไดจากผลคณของความนาจะเปนของการเกดความ

เสยงกบระดบผลกระทบของความเสยงนนทเกดขนกบโครงการ ดงตวอยางในตารางท 10.3 ในสดมภ

แรกจะแสดงความเสยงทเราไดจากขนตอนแรกของกระบวนการบรหารความเสยง สดมภท 2 แสดง

ความนาจะเปนทความเสยงนนจะเกด สดมภท 3 คอ ระดบผลกระทบของความเสยง ซงกาหนดตงแต

1–10 โดยท 1 หมายถงผลกระทบเลกนอย หรอแทบไมมผลกระทบตอโครงการ สวน 10 หมายถง ความ

เสยงมผลกระทบรนแรงทสดตอโครงการ สดมภท 4 เปนคะแนนความเสยงทไดจากการนาคาในสดมภท

2 คณกบคาในสดมภท 3 การคานวณหาคะแนนความเสยงจะชวยใหการจดลาดบความสาคญของ

ความเสยงงายขน



ตารางท 10.3 ตวอยางตารางผลกระทบความเสยง (Marchewka, 2006) ความเสยง (ภยคกคาม) ความนาจะ

เปน (P) 0-1

ผลกระทบ (I)

0-10

คะแนน P*I

สมาชกหลกของทมงานออกจากโครงการ 0.40 4 1.6

ลกคาไมสามารถกาหนดขอบเขตและความตองการ 0.50 6 3.0

ลกคามประสบการณปญหาการเงน 0.10 9 0.9

ลกคา/ผใชยอมรบเวลาสนองตอบ 0.80 6 4.8

เทคโนโลยไมบรณาการกบระบบงานทม 0.60 7 4.2

ผจดการดานฟงกชนนาทรพยากรของโครงการออกไป 0.20 3 0.6

ลกคาไมสามารถไดรบใบอนญาต 0.05 7 0.4

10.5.3 กรอบการจดกลมความเสยงของทสเลอร

ทสเลอรไดเสนอวาความเสยงสามารถจดได 4 ประเภท ดงรปท 10.6 โดยแตละ

ประเภทมความหมายดงนคอ

• กลมลกแมว (kittens) เปนกลมทมความนาจะเปนทจะเกดความเสยงตา

และมผลกระทบตอโครงการตาดวย ความเสยงกลมนไมคอยเปนแหลง

ของปญหา ดงนน เวลาและทรพยากรไมควรอทศเพอตอบสนองภย

คกคามเหลาน

• กลมลกหมา (puppies) กลมนคลายกบความเสยงกลมลกแมว แตความ

เสยงกลมนจะกลายเปนแหลงของความยงยากไดรวดเรว เนองจากเปน

กลมทมความนาจะเปนทจะเกดความเสยงสง ความเสยงกลมนตองไดรบ

การเฝาด เพอทเราจะไดจดการกบมนกอนทมนจะกลายเปนความเสยงทม

ความซบซอนทยากแกการจดการ

• กลมเสอ (tigers) เปนกลมความเสยงทมความนาจะเปนทจะเกดสง และ

มผลกระทบสง คลายกบชอของเสอทเปนสตวทอนตราย จงเปนกลมความ

เสยงทตองทาใหเกดความเปนกลางใหเรวทสด

• กลมจระเข (alligators) จระเขเปนสตวทไมอนตราย ถาเรารวามนอยท

ไหน เราสามารถหลกเลยงได ความเสยงกลมนกเชนเดยวกน เราสามารถ

หลกเลยงไดถาเรารวาความเสยงคออะไร ความเสยงกลมนมความนาจะ

เปนทจะเกดตา แตผลกระทบทเกดขนจากความเสยงจะสง



รปท 10.6 การจดกลมความเสยงของทสเลอร (Marchewka, 2006)

10.5.4 มลคาทางการเงนทคาดหวง

การใชวธการนจะมการคานวณมลคาทางการเงนทคาดหวง ซงเปนผลคณของ

ความนาจะเปนของการเกดเหตการณเสยงและมลคาทางการเงนของเหตการณนน ดงตวอยางตารางท

10.4 จากตารางดงกลาว ผจดการโครงการเชอวาโครงการมโอกาสนอยทจะเสรจกอน 20 วน หรอชาไป

20 วน ถาโครงการเสรจกอน หรอภายในกาหนดจะไดผลตอบแทนทสง ถาโครงการเสรจชาจะตองเสย

คาใชจายเพม ผลตอบแทนทคาดวาจะไดรบโดยรวม คอ 87,000 บาท

ตารางท 10.4 ตารางมลคาทางการเงนทคาดหวง (Marchewka, 2006)

ตารางเวลาความเสยง A

ความนาจะเปน

B คาใชจาย (พนบาท)

A*B (พนบาท)

โครงการเสรจสมบรณเรว 20 วน 0.05 200 10

โครงการเสรจสมบรณเรว 10 วน 0.20 150 30

โครงการเสรจสมบรณตามเวลาทกาหนด 0.50 100 50

โครงการเสรจสมบรณชา 10 วน 0.20 - -

โครงการเสรจสมบรณชา 20 วน 0.05 (50) (3)

1.00 87

มลคาทางการเงน

ทคาดหวง



10.5.5 ตนไมการตดสนใจ ตนไมการตดสนใจเปนเทคนคการวเคราะหทชวยเลอกการกระทาในสถานการณ

ทซงผลลพธในอนาคตไมแนนอน โดยการคานวณหามลคาทางการเงนทคาดหวง รปท 10.7 แสดง

ตวอยางตนไมการตดสนใจ จากรป สมมตวาโครงการกาลงเผชญกบปญหาคาใชจายและระยะเวลา

ดาเนนโครงการเกนกวาทกาหนดในแผนบรหารโครงการ ผจดการโครงการพยายามทจะลดเวลาทใชใน

การทดสอบระบบงาน เพอทาใหสถานภาพโครงการกลบมาใหไดตามแผนทไดกาหนดไวเดม ผจดการ

โครงการตองตดสนใจวาทมงานโครงการควรทาการทดสอบระบบงานแบบสมบรณตามแผน หรอจะลด

เวลาการทดสอบใหสนลงโดยการทดสอบแบบจากด คาใชจายในการทดสอบแบบสมบรณคอ 100,000

บาท แตผจดการโครงการเชอวามโอกาสรอยละ 95 ทโครงการจะผลตงานไดตามมาตรฐานคณภาพท

ลกคากาหนด โดยไมมการทางานใหมหรอมคาใชจายเพม ขณะเดยวกน โอกาสทระบบงานจะไมไดตาม

มาตรฐานคณภาพเพยงรอยละ 5 ซงผจดการโครงการเชอวามงานเพยงเลกนอยทตองทาใหมเพอใหได

มาตรฐาน ในกรณน โครงการตองมคาใชจายเพม 20,000 บาท

ถาผจดการโครงการเลอกทจะลดระยะเวลาการทดสอบโดยการจากดการ

ทดสอบ จะทาใหโอกาสทระบบงานมคณภาพตามมาตรฐานตาลง ระบบงานทไมไดมาตรฐานจะทาให

เกดคาใชจายในการทางานใหม หรอตองแกไขขอผดพลาด ถาคาใชจายในการทดสอบระบบงานแบบ

จากดจะลดลงเหลอ 80,000 บาท แตโอกาสทระบบงานจะทดสอบผานมาตรฐานคณภาพมเพยงรอยละ

30 ในขณะทโอกาสทระบบงานไมผานมาตรฐานมถงรอยละ 70 ซงทาใหเกดคาใชจาย 80,000 บาท

และอาจทาใหเสยเวลาอกดวย

เมอคานวณหามลคาทางการเงนทคาดหวงของแตละทางเลอกแลว ผจดการ

โครงการจะตดสนใจทางเลอกใดขนอยกบปจจยอนอก เชน ผจดการโครงการเปนกลมคนประเภทใดดงท

กลาวในบทนา ลกษณะของโครงการ หรอความสามารถในการตอรองกบลกคา เปนตน

รปท 10.7 ตวอยางตนไมการตดสนใจ (ปรบปรงจาก Marchewka, 2006)



10.5.6 ความคดเหนของผเชยวชาญ หลายๆ องคการเชอในความรสก และประสบการณของผเชยวชาญในการ

วเคราะหความเสยงเชงคณภาพ ผเชยวชาญสามารถจดกลมความเสยงโดยปราศจากเทคนคทยงยาก

แตทมงานควรบนทกความคดเหนของผเชยวชาญดวย การประเมนความเสยงดวยวธนจะใชการ

สอบถามผเชยวชาญวาในการดาเนนโครงการนน จะมเหตการณทไมพงปรารถนาเหตการณใดเกดขน

บาง โอกาสทจะเกดเหตการณนนมมากนอยเทาใด และผลกระทบจะรนแรงมากนอยอยางไร

ผเชยวชาญจะประเมนความเสยงหรอผลกระทบออกมาเปนระดบคอ สง ปานกลาง หรอตา อยางไรก

ตาม ผเชยวชาญแตละคนอาจประเมนเหตการณเสยงเหตการณเดยวกนแตกตางกน ทงนเนองมากจาก

ระดบการยอมรบความเสยงของแตละบคคลอาจแตกตางกน

10.6 การวเคราะหความเสยงเชงปรมาณ การวเคราะหความเสยงเชงปรมาณเปนการวเคราะหทใชเทคนคเชงคณตศาสตร หรอสถต ท

ชวยใหผจดการโครงการสามารถสรางตวแบบของสถานการณความเสยงทสนใจ เทคนคทนยมนามาใช

ในการวเคราะหดวยแนวทางนคอ การกระจายความนาจะเปนแบบตอเนอง (continuous probability

distribution) การจาลอง (simulation) การวเคราะหความไว (sensitivity analysis)

10.6.1 การกระจายความนาจะเปนแบบตอเนอง

การกระจายความนาจะเปนแบบตอเนองทนยมใชคอ การกระจายแบบปกต

(normal distribution) และการกระจายแบบ PERT (PERT distribution) รปท 10.8 เปนการกระจาย

แบบปกตและสมมาตร ซงมกฎความนาจะเปนดงน

• ประมาณ 68% ของคาทงหมดจะตกในชวงระหวาง ±1σ ของคาเฉลย



ดงนน ถาเรารวาความนาจะเปนของเหตการณเสยงเปนแบบปกต เราสามารถ

คาดการณผลทจะเกดดวยความเชอมนระดบหนง เชน ถางานของโครงการมเวลาการทางานเฉลย 10

วน มคาเบยนเบนมาตรฐาน 2 วน จากกฎดงกลาว เราสามารถประมาณการณไดวา งานของโครงการจะ

เสรจภายใน 6-14 วน ดวยความเชอมน 95 เปอรเซนต (μ±2σ = 10±2×2) และเรายงสามารถกลาวไดวา

งานสามารถเสรจภายใน 4-16 ดวยความเชอมน 99 เปอรเซนต (μ±3σ = 10±3×2)



รปท 10.8 การกระจายแบบปกต (Marchewka, 2006)

สวนการกระจายแบบ PERT นนตองมคาประมาณการ 3 คาคอ

a = คาทคาดคะเนในแงด (optimistic estimate)

m = คาทเปนไปไดมากทสด (most likely estimate)

b = คาทคาดคะเนในแงราย (pessimistic estimate)

คาเฉลย PERT = (a+4m+b)/6

คาเบยนเบนมาตรฐาน PERT = (b-a)/6

รปท 10.9 การกระจายแบบ PERT (Marchewka, 2006)

การกระจายแบบ PERT นามาใชในการคานวณระยะเวลาทคาดหวงวากจกรรมจะแลว

เสรจ สมมตวารปท 10.9 เปนตวอยางของการกระจายของกจกรรมหนง โดยมคา a = 2, m = 4 และ b



= 8 ดงนน คาเฉลยระยะเวลาของกจกรรมนนเทากบ 4.33 วน คาเบยนเบนมคาเทากบ 1 วน ซง

หมายความวา มโอกาสรอยละ 50 ทกจกรรมนนจะเสรจกอน 4.33 วน และมโอกาสรอยละ 50 ท

กจกรรมนนจะเส

มนาจะเปน

โครงการจะเสรจตามเปาหมายทกาหนดมมากนอยเพยงใด ดงทไดกลาวมาแลวในบทท 5

10.6.2 การ

อ

แบ

รงการทจะเสรจ

ภายในวนทกาหนด หร

กาสทโครงการทาเสรจใน 2/17/02 ม

อยละ 50 และ โอกาสรอยละ 90 ทโครงการทาเสรจใน 2/25/02

องตารางเวลาโครงการ (Schwalbe, 2006)

รจชากวา 4.33 วน

นอกจากน การกระจายแบบ PERT ยงชวยใหผจดการโครงการทราบวาควา

ท

จาลอง การจาลองเปนวธการวเคราะหความเสยงทสลบซบซ นมาก แบบจาลองท

นามาใชในการวเคราะหพฤตกรรมของระบบคอ การวเคราะห บมอนต คารโล (Monte Carlo

analysis) ตวแบบนจะจาลองผลลพธของตวแบบหลายครง เพอการกระจายเชงสถตของผลลพธท

คานวณได การวเคราะหแบบมอนต คารโล สามารถคาดการณวาความนาจะเปนของโค

อความนาจะเปนทคาใชจายจะเทากบหรอนอยกวาคาทกาหนด

ตวอยางในรปท 10.10 คอ ผลจากการจาลองแบบมอนต คารโลของตารางเวลา

โครงการ ทางซายมอของรปท 10.10 คอ ผงแสดงสมดมภและเสนโคงรป S ความสงของแตละสดมภ

หมายถงจานวนครงท (จานวนตวอยาง) โครงการเสรจภายในชวงเวลาทกาหนดระหวางททาการจาลอง

ในตวอยางน ชวงเวลาทกาหนดคอ 2 วนทาการ และการจาลองทางาน 250 ครง สดมภแรกแสดงวา

โครงการทาเสรจใน 1/29/02 เพยง 2 ครงระหวางการจาลอง เสนโคงรป S แสดงความนาจะเปนสะสม

ของโครงการทเสรจตามวนหรอกอนวนทกาหนด ขางขวาของรปแสดงขอมลในแบบตาราง ตวอยางเชน

มความนาจะเปนรอยละ 10 ทโครงการจะทาเสรจใน 2/8/02 โอ

ร

รปท 10.10 ตวอยางการวเคราะหแบบมอนต คารโล

สาหรบการจาลองผลลพธข



10.6.3 การ

ตละเดอนจะเปนอยางไร ถาอตราดอกเบย

ทกาหนดแตกตางกน หรอระยะเวลาการชาระเงนกเปลยนไป

วเคราะหความไว การวเคราะหความไวคอ การดผลกระทบทเกดขนกบผลได เมอมการ

เปลยนแปลงตวแปรหนงหรอมากกวาหนง เชน การจายเงนกแ

รปท 10.11 ตวอย งการวเคราะหความไวสาหรบการกาหนดจดคมทน (Schwalbe, 2007)

น

ยอดขาย 6,250 ชน ผใชสามารถเปลยนขอมลนาเขา และด

ผลกระทบทเกดขนกบจ

รณกาไร

ของงาน โดยการพจารณาจากจานวนชวโมงในการทางานงานนน คาใชจายตอชวโมง เปนตน

10.7 การองพฒนาวธการตอบสนองความ

เสยงทเหมาะสม กลยทธตอบสนองความเสยงดานลบม 4 กลยทธคอ

า

เราสามารถนาการวเคราะหความไวมาชวยในการตดสนใจ เชน ามาใชในการ

วเคราะหจดคมทนตามสมมตฐานทแตกตางกนวาเราควรจะดาเนนงานนนตอไปหรอไม หรอควรจะใช

เวลาในการดาเนนการเทาไรจงจะไมขาดทนเปนตน รปท 10.11 เปนตวอยางของการใช Excel ในการ

แสดงจดคมทนของสนคา ซงขนอยกบราคาขายตอชน คาใชจายในการผลตตอชน และคาใชจายคงท

รายเดอน จากขอมลปจจบน จดคมทนอยท

ดคมทนทอยในผง

ทมงานโครงการสามารถสรางตวแบบทคลายคลงกนน เพอกาหนดความไวของ

ตวแปรตางๆ ของโครงการ เชน ทมงานอาจสรางตวแบบการวเคระหความไว เพอประมาณกา

วางแผนตอบสนองความเสยง หลงจากทองคการไดระบและประมาณความเสยงแลว เราต



• การหลกเลยงความเสยง (risk avoiding) โดยการขจดสาเหตของความเสยง เชน

ทมงานไมคนเคยกบฮารดแวรหรอซอฟตแวร ซงทาใหเกดความเสยงทมนยสาคญ

ดงนน การใชฮารดแวรหรอซอฟตแวรทคนเคยเปนการหลกเลยงความเสยง

• การยอมรบความเสยง (risk acceptance) เนองจากโอกาสหรอความนาจะเปนทจะ

เกดเหตการณเสยงนนมนอยมาก ในทางกลบกน ในกรณทความนาจะเปนของการเกด

เหตการณเสยงอาจจะคอนขางสง แตสงผลกระทบนอยมากตอเวลาและงบประมาณ

โครงการ ซงไมคมกบคาใชจายทตองเสยไปในการลดความเสยง จงเปนเหตผลท

ผจดการโครงการตดสนใจยอมรบความเสยงนนไวโดยไมทาอะไร ดงนน เพอจดการกบ

ความเสยงในกรณน ผจดการโครงการควรตงเงนทนสารอง และจดทาแผนสารอง

• การโอนความเสยง (risk transfer) หรอยายผลของความเสยงและความรบผดชอบไป

ยงบคคลทสาม เชน การซอประกนฮารดแวร ถาเครองเสยหาย บรษทรบประกนตองหา

เครองมาทดแทนตามทกาหนดในสญญา

• การบรรเทาความเสยง (risk mitigation) หรอลดผลกระทบของความเสยงโดยการลด

ความนาจะเปนของเหตการณ เชน ใชพนกงานทมความชานาญ การใชเทคนคการ

วเคราะหและทดสอบทหลากหลาย จดระบบควบคมและตรวจสอบความกาวหนาของ

งานเปนระยะ ตารางท 10.5 แสดงตวอยางการบรรเทาความเสยงดานเทคนค

คาใชจาย และตารางการปฏบตงาน

ตารางท 10.5 ตวอยางวธการบรรเทาความเสยง (Schwalbe, 2007)

ความเสยงทางเทคนค ความเสยงดานคาใชจาย ความเสยงดานตารางเวลา

เนนการสนบสนนทมงานและ

หลกเลยงโครงสรางโครงการแบบโดด

เดยว

เพมความถการตดตามโครงการ เพมความถการตดตามโครงการ

เพมอานาจผจดการโครงการ ใชโครงสรางจาแนกงาน และการ

บรหารเสนทางวกฤต

ใชโครงสรางจาแนกงาน และการ


ปรบปรงการจดการปญหาและการ

สอสาร

ปรบปรงการสอสาร ความเขาใจ

เปาหมายโครงการ และการสนบสนน

ทมงาน

เลอกผจดการโครงการทม

ประสบการณมากทสด

เพมความถการตดตามโครงการ เพมอานาจผจดการโครงการ

ใชโครงสรางจาแนกงาน และการ




ทนททมการระบความเสยงของโครงการและกลยทธแลว ทมงานควรจดทาแผนการ

ตอบสนองความเสยง ซงประกอบดวยหวขอตอไปน

• ชอความเสยง • ตวจดชนวนความเสยงทแสดงวาความเสยงนนไดเกดขนหรอยง • เจาของความเสยง • การตอบสนองความเสยง

10.8 การควบคมและตดตามความเสยง การควบคมและตดตามความเสยงเปนการดาเนนการตามกระบวนการบรหารความเสยงและ

แผนบรหารความเสยง เพอสนองตอบเหตการณเสยง การดาเนนตามกระบวนการบรหารความเสยงคอ

การทาใหแนใจวาความเสยงทไดระบไวไดรบการดาเนนการจากทมงานตลอดโครงการ ความเสยงทถก

ระบอาจไมมเนอหาสาระ หรอความนาจะเปนของการเกดความเสยงอาจลดลงได ความเสยงใหมอาจ

เกดขนขณะทโครงการดาเนนการ การกาหนดทรพยากรใหมอาจมความจาเปนอนเปนผลจากการ

เปลยนแปลงในขนาดของผลกระทบของความเสยง

การดาเนนการตามแผนการบรหารความเสยงประกอบดวยการตดตามความเสยงตามหลก

ไมลทไดกาหนดไวและการตดสนใจโดยคานงถงความเสยง และกลยทธการตอบสนองของความเสยง

เหลาน มนอาจจาเปนทตองปรบเปลยนกลยทธ ถาความเสยงนนกลบกลายเปนไมมผล หรอไมปรากฎ

ทมงานตองนาความเสยงนนออกจากรายการความเสยงทมศกยภาพ

ตารางท 10.6 ตวอยางการตามรอยความเสยง 10 อนดบแรก (Schwalbe, 2007)

การจดลาดบรายเดอน หวขอความเสยง เดอนน เดอนท

แลว จานวนเดอน

ความกาวหนาในการแกความเสยง

การวางแผนไมเพยงพอ 1 2 4 กาลงทาการทบทวนแผนทงโครงการ

การนยามขอบเขตของโครงการ

ไมด

2 3 3 จดประชมกบลกคาของโครงการและ

ผสนบสนนเพอทาใหขอบเขตของ

โครงการชดเจน

ขาดผนา 3 1 2 เพงกาหนดผจดการโครงการคนใหม

หลงจากผจดการคนกอนลาออก

การประมาณการคาใชจายไมด 4 4 3 กาลงทบทวนการประมาณการ


การประมาณการเวลาไมด 5 5 3 กาลงทบทวนการประมาณระยะเวลา



การตดตามความเสยงทอยใน10 อนดบแรก (top ten risk tracking) เปนเทคนคทใชในการ

ตดตามความเสยงตลอดโครงการ โดยการกาหนดการทบทวนความเสยงทสาคญเปนประจา ซงอาจจะ

เปนทกเดอน หรอทก 2 อาทตย การทบทวนจะเรมจากการสรปสถานภาพของความเสยง 10 อนดบแรก

ของโครงการ การสรปประกอบดวยลาดบทปจจบนของความเสยง ลาดบทกอนหนาน จานวนครงท

ความเสยงนปรากฎ และสรปความกาวหนาการแกความเสยงตงแตครงกอน ดงตวอยางในตารางท 10.6

จากตวอยางจะเหนวาความเสยงมการเปลยนแปลงลาดบททกเดอน เชน ความเสยงการ

วางแผนไมเพยงพอ เมอเดอนทแลวจดอยอนดบท 2 แตในเดอนปจจบนความเสยงนไดเลอนเปนอนดบ

แรก และปรากฎมาแลวถง 4 เดอน สวนความเสยงเรองการขาดผนา เมอเดอนทผานมาอยอนดบ 1 แต

เมอมการมอบหมายใหผจดการโครงการคนใหม ความเสยงนเปลยนอนดบเปน 3

10.9 สรป ความเสยงคอ ความไมแนนอนทมผลกระทบทงทางบวกและทางลบตอการบรรลวตถประสงค

ของโครงการ โดยธรรมชาต โครงการมความเสยง องคการทประสบความสาเรจตองตระหนกถงคณคา

ของการบรหารความเสยงโครงการ การบรหารความเสยงเปนการลงทน ดงนน จงมคาใชจายในการระบ

ความเสยง การวเคราะหความเสยง การกาหนดแผนทจะจดการความเสยงเหลานน คาใชจายรวมถง

เวลา และการวางแผนทรพยากร

ระดบการยอมความเสยงหรออรรถประโยชนความเสยงคอ ขนาดความพงพอใจทไดรบจาก

การจายคน (payoff) เราจงแบงคนออกเปนคนทคนหาความเสยง คนทหลกเลยงความเสยง และคนท

เปนกลาง

การบรหารความเสยงคอ กระบวนการททมงานประเมนผลกระทบความเสยงอยางตอเนอง

กาหนดความนาจะเปนของเหตการณเสยง และกาหนดผลกระทบ รวมทงการวเคราะหและกาหนดกล

ยทธเพอจดการความเสยง กระบวนการบรหารความเสยงม 6 กระบวนการคอ การวางแผนการบรหาร

ความเสยง การระบความเสยง การวเคราะหความเสยงเชงปรมาณ การวเคราะหความเสยงเชงคณภาพ

การวางแผนตอบสนองความเสยง และการควบคมตดตามความเสยง

การวางแผนจดการความเสยงคอ กระบวนการการตดสนใจวาจะจดการความเสยงดวยวธใด

และวางแผนกจกรรมการบรหารความเสยง แผนการบรหารความเสยงคอ ผลลพธหลกทไดจาก

กระบวนการการวางแผนจดการความเสยง แผนสารองเปนการกาหนดการกระทาไวลวงหนาททมงาน

โครงการจะทา ถาเหตการณเสยงทไดระบไวเกดขน แผนทางถอยเปนแผนสาหรบความเสยงทม

ผลกระทบตอการบรรลวตถประสงคของโครงการสง และจะถกดาเนนการถาความพยายามลดความ

เสยงไมมประสทธผล เงนทนสารองคอ เงนทผสนบสนนโครงการหรอองคการมอานาจใชเพอใชแกไข

ปญหาโครงการใหลดระยะเวลาทเกนไปจากแผนบรหารโครงการใหกลบไปสระดบทยอมรบได



โครงการเทคโนโลยสารสนเทศมความเสยงในเรองขาดการมสวนรวมของผใช ขาดการ

สนบสนนของผบรหารระดบสง ความตองการไมชดเจน การวางแผนไมด เปนตน การจาแนกโครงสราง

ความเสยงเปนเครองมอทเปนประโยชนทจะชวยผจดการโครงการพจารณาความเสยงทมศกยภาพใน

กลมทแตกตางกน รายการความเสยงทพบในโครงการตางๆ สามารถชวยในการระบความเสยง ดงเชน

เทคนคการรวบรวมความเสยงอน เชน การระดมสมอง เทคนคเดลฟาย การสมภาษณ และการวเคราะห

SWOT ทะเบยนความเสยงคอ เอกสารทเกบเหตการณเสยงทมศกยภาพและขอมลทเกยวของ ซงแสดง

ในรปของตาราง เหตการณเสยงหมายถงเหตการณไมแนนอน ทอาจเกดขนและทาใหโครงการเสยหาย

หรอทาใหโครงการดขน

ความเสยงสามารถประเมนไดทงแบบเชงคณภาพ และแบบเชงปรมาณ เครองมอสาหรบ

วเคราะหความเสยงคณภาพประกอบดวย การใชผงความนาจะเปน/ผลกระทบ ตารางผลกระทบความ

เสยง กรอบการจดกลมความเสยงของทสเลอร ตนไมการตดสนใจ มลคาทางการเงนทคาดหวง และดลย

พนจของผเชยวชาญ เครองมอสาหรบการวเคราะหความเสยงเชงปรมาณประกอบดวย การกระจาย

ความนาจะเปนตอเนอง การจาลอง การวเคราะหความไว

กลยทธการตอบสนองความเสยงม 4 อยางคอ การหลกเลยง การยอมรบ การโอน และการ

บรรเทา การหลกเลยงความเสยงคอ การขจดความเสยง การยอมรบความเสยงหมายถงการยอมรบผลท

ตามมาของความเสยง ถาเกดความเสยงนน การโอนความเสยงคอ การยายผลทตามมาของความเสยง

และความนาจะเปนไปยงบคคลทสาม การบรรเทาความเสยงคอ การลดผลกระทบของเหตการณเสยง

โดยการลดความนาจะเปนของการเกด

การควบคมและตดตามความเสยงประกอบดวยการดาเนนการตามกระบวนการบรหารความ

เสยงและแผนการบรหารความเสยง เพอตอบสนองความเสยง โดยการใชการตดตามความเสยงทอย 10

อนดบแรก ผลของกระบวนการนคอ คาขอเปลยนแปลง ขอเสนอแนะใหแกไข การกระทาเพอการปองกน

และปรบปรงทะเบยนความเสยง แผนการบรหารความเสยง

คาถามทายบท 1. พจารณาความเสยงทพบในโครงการเทคโนโลยสารสนเทศ แลวเสนอแนะการบรหารจดการ

ความเสยงเหลานน ความเสยงใดททานคดวาไมเขากบองคการทานมากทสด และทาไม

2. จงเปรยบเทยบความแตกตางของวธการระบความเสยงระหวางการระดมสมองกบเทคนคเดลไฟ ขอดขอเสยของแตละวธ

3. อธบายเนอหาของทะเบยนความเสยง



4. อธบายการวเคราะหความเสยงเชงคณภาพดวยการใชผงความนาจะเปน/ผลกระทบ ตาราง

ผลกระทบความเสยง และกรอบการจดแยกความเสยงของทสเลอร

5. อธบายการวเคราะหความเสยงเชงปรมาณดวยการใชการกระจายความนาจะเปนตอเนอง 6. จงอธบายกลยทธการตอบสนองความเสยงแตละอยาง


การบรหารการจดซอจดจาง หนา 11-1

11.1 บทนา การจดซอจดจางหรอการสงซอหมายถง การไดมาซงสนคาหรอบรการจากแหลงภายนอก

องคการ ซงชมชนดานเทคโนโลยสารสนเทศเรยกวาการจดซอจากแหลงภายนอก (outsourcing)

หลายๆ องคการใชบรการจากแหลงภายนอกเพอลดคาใชจายทงคาใชจายคงทและทเกดขนใหม มเวลา

กบธรกจหลกขององคการ สามารถเขาถงเทคโนโลยและทกษะเฉพาะ และทาใหเกดความยดหยน

องคการหรอทมงานโครงการสามารถใชบรการจากแหลงภายนอกได 3 วธใหญคอ

• เลอกใชบรการเฉพาะสวนทขาด องคการหรอทมงานขาดคนทมทกษะเฉพาะ จงใช

บรการผเชยวชาญจากแหลงภายนอกโดยใหเขามาเปนสมาชกในทม การบรหาร

จดการยงคงเปนขององคการทใชบรการ

• เลอกตดเฉพาะบางสวนของโครงการใหผใหบรการรบผดชอบดาเนนการ เนองจาก

โครงการทองคการหรอทมงานกาลงดาเนนการมขนาดใหญ จงแบงงานบางสวนของ

โครงการใหผใหบรการรบไปดาเนนการ โดยผใหบรการรบผดชอบในงานสวนนน

• ใชบรการจากแหลงภายนอกองคการทงหมด องคการไมดาเนนโครงการเองแตจางให

บรษทอนรบผดชอบไปดาเนนทงหมด

ความสาเรจของโครงการเทคโนโลยสารสนเทศหลายโครงการทใชการจดซอจากแหลงภาย

นอกขนกบการบรหารการจดซอจดจางทด การบรหารการจดซอจดจางประกอบดวยกระบวนการ 6

กระบวนการคอ

• การวางแผนการซอและการไดมา (planning purchases and acquisitions) เปน

การกาหนดวาอะไรทตองจดซอ ซอเมอไร และจะจดซออยางไร ในการวางแผนการ

จดซอจดจาง ผจดการโครงการตองตดสนใจวาอะไรทตองใชบรการจากแหลง

ภายนอก กาหนดประเภทของสญญา และอธบายงานสาหรบผขายทมศกยภาพ ผล

ทไดจากกระบวนการนคอ แผนการบรหารการจดซอจดจาง งานทกาหนดในสญญา

การตดสนใจวาจะทาเองหรอไม



• การวางแผนการทาสญญา (planning contracting) เปนกระบวนการทอธบายถง

ความตองการของสนคาหรอบรการจากการจดซอจดจาง และการระบผขายทม

ศกยภาพ ผลลพธจากกระบวนการคอ เอกสารการจดซอจดจาง เชน คารองขอ

ขอเสนอโครงการ หลกเกณฑการประเมน และการปรบปรงงานในสญญา

• การขอคาตอบจากผขาย (requesting seller responses) เปนกระบวนการรบ

ขอมลขาวสาร ขอเสนอราคา การประมล ขอเสนอโครงการจากผขาย ผลจาก

กระบวนการนคอ รายชอผขายทมคณสมบตเหมาะสม ชดเอกสารการจดซอจดจาง

และขอเสนอโครงการหรอขอเสนอราคา

• การเลอกผขาย (selecting sellers) เปนการเลอกผขายทมศกยภาพจากรายชอ

โดยกระบวนการการประเมน การตอรองสญญา ผลทไดคอ ผขายทไดรบการคดเลอก

สญญา แผนการบรหารสญญา

• การบรหารสญญา (administrating the contract) เปนการบรหารความสมพนธกบ

ผขายทไดรบการคดเลอก ผลทไดคอ เอกสารสญญา

• การปดสญญา (closing the contract) เมองานไดดาเนนการเสรจสมบรณ ประเดน

ตางๆ ทไดมการกลาวถงไดรบการแกไข สญญาจงถกปด

11.2 การวางแผนการซอและการไดมา การวางแผนการซอและการไดมาประกอบดวยการระบวาโครงการตองการอะไร ตองการ

จดซอหรอไม จดซออยางไร อะไรทตองจดซอ จานวนเทาไร และเมอไรจงจดซอ ผลลพธสาคญของ

กระบวนการนคอ การตดสนใจวาจะทาเองหรอจะซอ การตดสนใจวาจะจดซอจากแหลงภายนอกขนกบ

ปจจยหลายประการ ผจดการโครงการและทมงานตองพจารณาปจจยหลายๆ ปจจย เชน สนคาและ

บรการมในตลาดหรอไม คาใชจาย คณภาพ เงอนไข งบประมาณ ทรพยากร ผเชยวชาญ ระยะเวลา และ

ขอจากดดานเทคโนโลย จากปจจยดงกลาว กลมบคคลนอกองคการอาจใหบรการทดกวา

ขอมลทจาเปนของการวางแผนการซอและการไดมาคอ ขอบเขตของโครงการ พจนานกรม

โครงสรางจาแนกงาน แผนการบรหารโครงการ และสารสนเทศทเกยวของ สวนเทคนคและเครองมอทจะ

ชวยใหผจดการโครงการและทมงานในการวางแผนการซอและการไดมาคอ การวเคราะหวาจะทาเอง

หรอซอ ดลยพนจของผเชยวชาญ และประเภทของสญญา



11.2.1 การวเคราะหวาจะทาเองหรอซอ การวเคราะหวาจะทาเองหรอซอเปนเทคนคการบรหารทใชในการกาหนดวา

องคการควรทาสนคาหรอบรการภายในองคการหรอควรซอจากทอน รปแบบการวเคราะหประกอบดวย

การประมาณการคาใชจายทเกดขนจากการใหแหลงภายในทาสนคาหรอบรการนน และการ

เปรยบเทยบระหวางคาใชจายทแหลงภายใชในการทาสนคาหรอบรการกบคาใชจายจากการใชบรการ

จากแหลงภายนอก ถาผใหบรการคดราคานอยกวาคาใชจายทเกดขนจากการทองคการดาเนนการเอง

องคการควรเลอกใชบรการภายนอก

หลายๆ องคการยงใชวธการนในการตดสนใจวาองคการควรซอหรอเชาสนคา

เชน ถาโครงการจาเปนตองใชอปกรณ ซงถาซอจะตองใชเงน 120,000 บาท และมคาใชจายการ

ปฎบตงาน อกวนละ 2,000 บาท แตถาเชาอปกรณนจะตองจายวนละ 8,000 บาท โดยรวมคาใชจาย

การปฎบตงานแลว เราสามารถสรางสมการไดดงน

8000d = 120,000 + 2000d

6000d = 120,000

d = 20

ถาโครงการตองการใชอปกรณนอยกวา 20 วน องคการควรตดสนใจเชาอปกรณ

11.2.2 ดลยพนจของผเชยวชาญ

ผเชยวชาญทงภายในและภายนอกองคการสามารถใหคาแนะนาทดในการวาง

แผนการซอและการไดมา ทมงานของโครงการอาจปรกษาผเชยวชาญภายในองคการ เนองจาก

ผเชยวชาญจะรวางานหรอสนคาแบบนคแขงสวนใหญใชบรการจากแหลงภายนอกหรอไม สมควรจะใช

บรการจากแหลงภายนอกหรอไม ผใหบรการรายใดทมคณสมบตเหมาะสม นอกจากน ทมงานควร

ปรกษาผเชยวชาญดานกฎหมายในการทาสญญากบผใหบรการ

11.2.3 ประเภทของสญญา

ประเภทของสญญาเปนสงสาคญทตองพจารณา ประเภทของสญญาทแตกตาง

กนสามารถนามาใชในสถานการณทแตกตางกน สญญาแบงออกเปน 4 ประเภทคอ สญญาแบบราคา

คงท (fixed-price) หรอเปนเงนกอน (lump sum) สญญาแบบเบกตามคาใชจาย (cost reimbursable)

สญญาทจายตามเวลาและวสด (time and material) และสญญาแบบราคาตอหนวย ในสญญาหนง



อาจประกอบดวยการคดคาใชจายหลายประเภท เชน ในสญญาอาจมการซอฮารดแวรเปนแบบราคา

คงท มบางบรการทเบกตามคาใชจาย และมบรการทคดคาใชจายตามเวลาและวสด

สญญาแบบราคาคงท หรอเปนเงนกอน

เปนสญญาทใชกบสนคาหรอบรการทไดกาหนดขอบเขตงานทชดเจน ผซอ

จะมความเสยงเลกนอย เนองจากราคาไดถกกาหนดกอน เชน โครงการจาเปนตองใชเครองพมพจานวน

100 เครอง โดยมคณสมบตทชดเจน ผขายหลายเจาสามารถคานวณราคาคงทได สญญาแบบราคาคงท

อาจมเงนจงใจใหผขายดาเนนการไดตรงหรอมากกวาวตถประสงคของโครงการ เชน สญญาอาจมการ

จายคาธรรมเนยมจงใจ ถาเครองพมพสามารถสงมอบไดภายใน 1 เดอน ลกษณะของสญญาแบบน

เรยกวาสญญาแบบราคาคงทและคาธรรมเนยมจงใจ (fixed –price incentive contract (FPI))

สญญาแบบเบกตามคาใชจาย

เปนสญญาทจายคาใชจายจรงทงทางตรงและทางออมใหกบผขายหรอผ

ใหบรการ ตวอยางคาใชจายทางตรง เชน คาจางพนกงานททางานใหกบโครงการโดยตรง คาวสด และ

คาอปกรณ เปนตน สวนตวอยางคาใชจายทางออม เชน คาจางพนกงานบรหารงานทวไป คาเชา คา

สาธารณปโภค และคาประกนภย เปนตน นอกจากน สญญาประเภทนยงรวมคาธรรมเนยม เชน

ผลตอบแทนคดเปนรอยละของคาใชจายทงหมด หรอเงนจงใจเพอใหผขายหรอผใหบรการทางานใหตรง

กบวตถประสงคของโครงการ คาธรรมเนยมอาจเปนคาปรบ ถาทางานไดไมสอดคลองกบทกาหนด

สญญาแบบน ผซอเปนฝายรบความเสยงมากกวาสญญาแบบราคาคงท สญญาแบบเบกตามคาใชจาย

ยงมอก 3 แบบยอย ดงตอไปนโดยเรยงจากแบบทมความเสยงตาสดไปสงสดจากมมมองของผซอ

• สญญาแบบเบกตามคาใชจายรวมกบคาธรรมเนยมจงใจ (Cost Plus

Incentive Fee Contract (CPIF)) ภายใตสญญาน ผขายเบก

คาใชจายตามทเกดขนจรงระหวางการปฏบตงาน และไดรบ

คาธรรมเนยมตามทไดตกลงลวงหนา พรอมโบนสจงใจในกรณท

คาใชจายจรงนอยกวาคาใชจายทคาดไว ทงผซอและผขายตางได

ประโยชนจากการประหยดคาใชจาย ตวอยางเชน ถาคาดวาคาใชจาย

ทงโครงการประมาณ 1,000,000 บาท คาธรรมเนยมของผขายคอ

100,000 บาท และมขอตกลงวาผซอรบ 85% ของสวนทตางระหวาง

คาใชจายจรงกบคาใชจายทคาดวาจะเกด สวนผขายรบอก 15% ท

เหลอ ถาคาใชจายจรงคอ 800,000 บาท คาใชจายสวนตางจากทคาด

คอ 200,000 บาท ผขายจะไดรบคอ 100,000 + 30,000 (15% ของ



200,000) ดงนนคาใชจายทงหมดทผซอตองจายคอ 930,000 บาท ซง

ประหยดไป 70,000 บาท สวนผขายไดรบเพมอก 30,000 บาท

• สญญาแบบเบกตามคาใชจายรวมกบคาธรรมเนยมคงท (Cost Plus

Fixed Fee Contract (CPFF)) ในกรณน ผซอจายเงนใหกบผขาย

ตามคาใชจายทเกดขนทงหมดรวมกบคาธรรมเนยมคงท โดยกาหนด

เปนรอยละของคาใชจายทงหมด คาธรรมเนยมนจะไมเปลยน ยกเวน

กรณทขอบเขตของงานมการเปลยนแปลง เชน สมมตวาคาใชจายของ

โครงการคอ 1,000,000 บาท และคาธรรมเนยมอก 10% เปนเงน

100,000 บาท ถาคาใชจายของโครงการเพมเปน 1,200,000 บาท

โดยขอบเขตงานไมมการเปลยนแปลง ผขายยงคงไดรบคาธรรมเนยม

การทางาน 100,000 บาทเทาเดม

• สญญาแบบเบกคาใชจายรวมกบคาธรรมเนยมทคดจากรอยละของ

คาใชจายทงหมด (Cost Plus Percentage of Costs Contract

(CPPC)) ผซอจายคาใชจายในการทางานพรอมกบคาธรรมเนยมท

คดจากรอยละของคาใชจายทงหมด โดยรอยละนจะกาหนดไว

ลวงหนา เชน ถาสญญากาหนดวาจะจายคาธรรมเนยมรอยละ 15

ของคาใชจายทงหมด เมอจบโครงการแลวคาใชจายจรงเปน

1,000,000 บาท ผซอตองจายคาใชจายจรงรวมกบคาธรรมเนยมอก

150,000 บาท สญญาแบบนจะไมเกดแรงจงใจใหผขายพยายามลด

คาใชจายจรง ผซอจงตองรบความเสยงทงหมด

สญญาแบบจายตามเวลาและวสด

เปนสญญาทผสมผสานระหวางสญญาแบบราคาคงทกบสญญาแบบเบก

ตามคาใชจาย ภายใตสญญาน ผซอจายเงนใหกบผขายตามเวลาและวสดทตองใชในการทาใหงานเสรจ

สมบรณ เชน บรษทแหงหนงมสญญากบบรษทใหคาปรกษาทางดานเทคโนโลยสารสนเทศชวโมงละ

1,000 บาท และคาวสดเฉพาะสาหรบโครงการอก 100,000 บาท การเบกคาวสดตองมใบเสรจรบเงนท

ผานการอนมต และเบกไดไมเกน 100,000 บาท ทปรกษาอาจสงใบแจงหนเปนรายอาทตยหรอรายเดอน

โดยระบรายการคาวสด จานวนชวโมงทใชในการทางาน และงานทไดทา สญญาประเภทนใชกบงาน

บรการทงานไมสามารถระบไดชดเจน และไมสามารถประมาณการคาใชจายทงหมดได



สญญาแบบราคาตอหนวย เปนสญญาทผซอจายเงนใหผขายตามราคาตอหนวยของสนคาหรอ

บรการทไดกาหนดไวลวงหนา สวนใหญสญญาประเภทนจะคดราคาตามปรมาณ เชน ถาซอ 10 หนวย

ราคา 900 บาทตอหนวย ถาซอมากกวา 50 หนวย ราคาหนวยละ 800 บาท

รปท 10.1 เปรยบเทยบความเสยงตามประเภทสญญา (Schwalbe, 2007)

รปท 10.1 แสดงภาพสรปเปรยบเทยบความเสยงสาหรบผซอและผขาย ตาม

ประเภทของสญญา ผซอจะรบความเสยงตาทสดถาสญญาเปนแบบราคาคงท เพราะผซอรแนชดวา

ตองการอะไร ผซอจะมความเสยงสงทสดถาใชสญญาแบบคาใชจายรวมกบคาธรรมเนยมทคดจากรอย

ละของคาใชจาย (CPPC) เพราะผซอไมรสงทตองจาย และไมมสงจงใจใหผขายลดคาใชจาย ในทาง

ตรงกนขาม ถามองในฐานะผขาย สญญาแบบคาใชจายรวมกบคาธรรมเนยมทคดจากรอยละของ

คาใชจายจะมความเสยงตาสด และความเสยงสงสดถาใชสญญาแบบราคาคงท

องคการทซอบรการควรประเมนงานทผรบจางทาทกวนหรอทกอาทตย เพอ

ตดสนใจวาควรจะใชทปรกษาเจาเดมหรอไม ในกรณน สญญาควรรวมเงอนไขการยตสญญาทงในดาน

ผซอและผขายดวย ผซอควรระบอตราคาใชจายตอชวโมงตามระดบการศกษาและประสบการณของท

ปรกษา

จากกระบวนการวางแผนการซอและการไดมา ผลทไดจากกระบวนการนคอ

แผนการบรหารการจดซอจดจาง และขอกาหนดของงานในสญญา

11.2.4 แผนการบรหารการจดซอจดจาง

แผนการบรหารการจดซอจดจางคอ เอกสารทอธบายวากระบวนการจดซอจด

จางจะบรหารอยางไร ในแผนนจะประกอบดวยหวขอตอไปน

• ประเภทสญญาทนามาใช

• ใครเปนผเตรยมการประเมนผขาย



• เอกสารการจดซอจดจางทเปนมาตรฐาน หรอรปแบบมาตรฐาน

• กาหนดแนวทางสาหรบสรางโครงสรางงานของสญญา รายการงาน และ

เอกสารการจดซอจดจางอนๆ

• บทบาทหนาทความรบผดชอบของทมงาน และหนวยงานทเกยวของ เชน

ฝายจดซอจดจาง และฝายกฎหมาย เปนตน

• ขอแนะนาในการบรหารผใหบรการหลายราย

• กระบวนการสาหรบการประสานการตดสนใจการจดซอจดจาง (เชน ทา

เองหรอซอ) กบสวนอน (เชน การจดตารางเวลา การรายงานผลการ

ดาเนนงาน)

• ขอจากดและสมมตฐานทเกยวกบการซอและการไดมา

• เวลาทตองใชในการซอและการไดมา

• กาหนดแบบฟอรม และรปแบบสาหรบขอกาหนดของงานตามสญญา

• กลยทธในการบรรเทาความเสยง เชน เงน สญญาประกนความเสยง

• แนวทางในการกาหนดผขายทมคณสมบต

• ตววดการจดซอจดจาง เพอใชในการประเมนผขาย และบรหารสญญา

11.2.5 ขอกาหนดของงานในสญญา

ขอกาหนดของงานคอ คาอธบายงานทตองการจดซอจดจาง คาอธบายงานควรม

รายละเอยดเพยงพอทผขายสามารถกาหนดราคาทเหมาะสมกบสนคาหรอบรการทองคการตองการ

ขอกาหนดของงานควรชดเจน ถกตอง และสมบรณเทาทเปนไปได รวมทงการรายงานการปฏบตงาน คา

ทใชในสญญาตองเหมาะสม เชน “อาจ” กบ “ตอง” คาศพททใชควรเปนคาศพททคนในวงการใชกน

รวมทงการอางถงมาตรฐานอตสาหกรรม หลายองคการใชตวอยางหรอแบบสาหรบสรางขอกาหนดของ

งาน ซงประกอบดวยหวขอตอไปน

• ขอบเขตของงาน

• สถานททางาน

• ชวงเวลาปฏบตงาน

• ตารางการสงงาน

• มาตรฐานทสามารถนามาใช

• เงอนไขการยอมรบ



• ความตองการพเศษ

11.3 การวางแผนการทาสญญา การวางแผนการทาสญญาเกยวของกบการเตรยมเอกสารทจาเปนสาหรบผขายทมศกยภาพ

เพอใหผขายนาไปเตรยมขอเสนอโครงการ ทมงานนยมใชแบบฟอรมมาตรฐาน และความคดเหนของ

ผเชยวชาญในการสรางเอกสารการจดซอจดจางทเกยวของ รวมทงเงอนไขสาหรบการประเมนขอเสนอ

โครงการ เอกสารทจดทาขนคอ คารองขอขอเสนอโครงการ (request for proposal (RFP)) และคารอง

ขอขอเสนอราคา (request for quote (RFQ))

ขอเสนอโครงการคอ เอกสารทเตรยมโดยผขาย ซงใชในกรณทมวธการหลายวธทสอดคลอง

กบความตองการของผซอ เชน ถาองคการหนงตองการใหการทางานเปนแบบอตโนมต หรอตองการหา

คาตอบใหกบปญหาทางธรกจ องคการสามารถเขยนคารองขอขอเสนอโครงการ (RFP) ดงนน ผขาย

สามารถตอบสนองขอเสนอโครงการนนได ผขายอาจเสนอฮารดแวรตางๆ ซอฟตแวร และเครอขายทตรง

กบความตองการของผซอ การเลอกผชนะจะใชเงอนไขทหลากหลาย ไมใชเพราะราคาตาสด

สวนคารองขอขอเสนอราคา (RFQ) คอ เอกสารทใหผขายใชประมาณราคาหรอประมลราคา

(bid) เพอจดทาเปนขอเสนอราคา ขอเสนอราคาจงเปนเอกสารทเสนอราคาสาหรบสนคาหรอบรการท

เตรยมโดยผขาย เชน ถาองคการตองการซอคอมพวเตอรสวนบคคล 100 ตว โดยมคณลกษณะเฉพาะ

องคการอาจออกเอกสารคารองขอขอเสนอราคาไปยงผขายทมศกยภาพ การเตรยมคารองขอขอเสนอ

ราคาใชเวลานอยกวาการเตรยมคารองขอขอเสนอโครงการ สวนการเลอกผชนะจะเลอกผเสนอราคา

ตาสด

การเขยนคารองขอขอเสนอโครงการทดเปนสวนทสาคญของการบรหารการจดซอจดจาง

เพอใหแนใจวาคารองขอขอเสนอโครงการมขอมลเพยงพอทจะทาใหไดขอเสนอโครงการทด ผซอควรคด

วาตวเองเปนผขาย แลวถามตวเองวาขอมลทมในคารองขอขอเสนอโครงการนนทาใหเราสามารถ

ประมาณราคา เวลาทใชสาหรบงานหรอไม รปแบบของ คารองขอขอเสนอโครงการประกอบดวยหวขอ

ตอไปน

• วตถประสงคของคาขอขอเสนอโครงการ

• ขอมลขององคการ

• ความตองการพนฐาน

• สภาพแวดลอมดานฮารดแวรและซอฟตแวร

• คาอธบายกระบวนการขอขอเสนอโครงการ

• รายการของงาน และขอมลเกยวของ



• ภาคผนวก

ภาพรวมของระบบปจจบน

ความตองการของระบบ

ขนาดขอมล

เนอหาทตองการใหผขายระบในขอเสนอโครงการ

ตวอยางสญญา

11.4 การขอคาตอบจากผขาย หลงจากการวางแผนสาหรบการทาสญญาแลว กระบวนการบรหารการจดซอจดจางตอไปคอ

การตดสนใจวาควรใหใครทางาน การสงเอกสารไปยงผขายทมศกยภาพ และการไดขอเสนอโครงการ

หรอขอเสนอราคา สาหรบการจดซอจดจางขนาดใหญนน องคการนยมจดประชมเพอตอบคาถาม

เกยวกบงาน ผลลพธทไดจากกระบวนการนคอ ชดเอกสาร รายชอผขายทมคณสมบตตามทตองการ

และขอเสนอโครงการหรอขอเสนอราคาทไดจากผขายทมศกยภาพ

บางครงผขายเฉพาะรายอาจเปนทางเลอกแรกขององคการ ในกรณน องคการสามารถสง

ขอมลการจดซอจดจางไปยงผขายรายนนได ถาผขายทเราชนชอบตอบสนองความตองการได ทงสอง

บรษทสามารถดาเนนงานไปดวยกนได หลายๆ องคการไดสรางความสมพนธการทางานกบผขาย

จานวนหนงแลว ดงนน บรษทจงตองการทจะทางานรวมกนตอไป อยางไรกตาม ในหลายๆ กรณ อาจม

ผขายมากกวา 1 ราย ทมคณสมบตทจะจดหาสนคาหรอบรการทด การใหขอมลและการรบขอเสนอ

ราคาจากหลายแหลงใหประโยชนในแงของการแขงขน

11.5 การเลอกผขาย เมอผซอไดรบขอเสนอโครงการหรอขอเสนอราคาแลว ผซอสามารถตดสนใจทจะเลอกผเสนอ

รายหนง หรอยกเลกการจดซอจดจาง การเลอกผขายประกอบดวยกระบวนการประเมนขอเสนอ

โครงการหรอขอเสนอราคา การเลอกผเสนอทดทสด การตอรอง และการเสนอผควรไดรบงาน

กระบวนการเลอกผขายใชเวลานาน นาเบอ โดยเฉพาะโครงการขนาดใหญ ผมสวนไดสวนเสยควรมสวน

รวมในกระบวนการคดเลอกผขาย ทมงานประเมนอาจแบงเปนทมงานประเมนดานเทคนค ทมงาน

ประเมนดานบรหาร และทมงานประเมนดานคาใชจาย เพอจะไดมงเนนการประเมนแตละดาน

นอกจากน ผซอควรเลอกผขายใหเหลอประมาณ 3-5 ราย เพอลดภาระในการประเมน



ตารางท 10.1 ตวอยางแบบฟอรมการประเมนผขาย (Schwalbe, 2007) ขอเสนอท 1 ขอเสนอท 2 ขอเสนอท 3

หลกเกณฑ นาหนก (%) อตรา คะแนน อตรา คะแนน อตรา คะแนน

วธทางเทคนค 30

วธการบรหาร 30

ผลการดาเนนงานทผานมา 20

ราคา 20

คะแนนรวม 100

สงทสาคญอกประการหนงทองคการควรเตรยมการคอ แบบฟอรมการประเมน และ

หลกเกณฑการประเมน ซงควรออกกอนทจะสงคารองขอขอเสนอหรอคารองขอขอเสนอราคา องคการใช

หลกเกณฑทกาหนดในการใหคะแนนขอเสนอโครงการ และโดยปกตหลกเกณฑแตละขอจะใหนาหนกท

แตกตางกนตามความสาคญตอโครงการ เชน ขอเสนอทางเทคนคให 30% วธการบรหารให 30%

ประสบการณให 20% และราคาอก 20% เปนตน ดงแสดงในตารางท 10.1 ระหวางทกาลงคดเลอกผ

ชนะ ผซอควรมการตอรองผขาย รวมทงใหผขายเตรยมขอเสนอทดทสดและเปนขอเสนอสดทาย

11.6 การบรหารสญญา การบรหารสญญาเปนการดาเนนการเพอใหแนใจวาการทางานของผขายตรงกบความ

ตองการในสญญา การเขยนและการบรหารสญญาตองทาใหถกตองตามกฎหมาย ดงนน จงตองใชมอ

อาชพทางกฎหมายมาดาเนนการ

ผจดการโครงการหลายๆ คนมความรเลกนอยเกยวกบการบรหารสญญา เพอใหทกคนเขาใจ

ความสาคญของการบรหารการจดซอจดจางทด ผจดการโครงการ สมาชกทมงานและผใชควรเขาไปม

สวนรวมในการเขยนและบรหารสญญา ทมงานควรหาผเชยวชาญเพอใหคาปรกษาเกยวกบประเดนใน

สญญา สมาชกในทมตองตระหนกถงปญหาเชงกฎหมายทอาจเกดจากความไมเขาใจสญญา เชน

โครงการสวนใหญมการเปลยนแปลง การเปลยนแปลงนตองจดการใหเหมาะสมภายใตสญญา ถา

ผจดการโครงการไมเขาใจเงอนไขของสญญา ผจดการโครงการอาจไมรวาไดมอบหมายใหผรบงาน

ทางานเพมโดยมคาใชจายเพมตามดวย ดงนน การควบคมการเปลยนแปลงจงเปนสงสาคญของ

กระบวนการบรหารสญญา

ผจดการโครงการและทมงานควรกาหนดใหการเปลยนแปลงตองเปนแบบทางการ ใบสงการ

เปลยนแปลงใดๆ ตองไดรบอนญาตโดยผทมอานาจ ถาผมอานาจสงเปลยนรายงานทไดรบอนมตจาก

ผจดการโครงการแลว ผรบจางสามารถดาเนนการตามทผมอานาจมอบหมายและสามารถคดคาใชจาย



ได ตอไปนเปนขอแนะนาทชวยใหแนใจวามการควบคมการเปลยนแปลงเพยงพอ และมการบรหาร

สญญาทด

• การเปลยนสวนใดๆ ของโครงการจาเปนตองมการทบทวน อนมต และบนทก โดย

คนๆ เดยว และดวยวธการเดยวกบทสวนนนเคยไดรบการอนมต

• การประเมนการเปลยนแปลงควรรวมการวเคราะหผลกระทบ เชน การเปลยนแปลง

จะกระทบขอบเขตโครงการ คาใชจาย เวลา และ คณภาพของสนคาและบรการ

อยางไร

• การเปลยนแปลงตองมการบนทกเปนเอกสาร สมาชกของทมควรบนทกการปรชม

และการพดทางโทรศพททสาคญ ทงหมด

• เมอมการซอระบบสารสนเทศทสลบซบซอน ผจดการโครงการและทมงานตองทางาน

ใกลชดกบผรบจาง เพอใหแนใจวาระบบใหมสามารถตอบสนองความตองการได

และสามารถทางานไดในสภาวะแวดลอมของผปฎบตงาน

• มแผนสารองในกรณทระบบใหมไมสามารถทางานไดตามแผน

• มเครองมอ และเทคนคทสามารถชวยการบรหารสญญา เชน ระบบควบคมการ

เปลยนแปลงสญญาอยางเปนทางการ การตรวจสอบ และการตรวจตราอยาง

ละเอยด การรายงานการปฎบตงาน การบรหารเอกสารตางๆ และการใชเทคโนโลย


11.7 การปดสญญา กระบวนการสดทายของการบรหารการจดซอจดจางคอ การปดสญญา ซงจะทาไดกตอเมอ

งานตามสญญาเสรจครบถวนสมบรณ และปดประเดนตางๆ ทไดมการเปดไว ทมงานโครงการควร

พจารณาวางานทตองการสมบรณ ถกตอง และเปนทพอใจ นอกจากน ทมงานควรปรบปรงเอกสารตางๆ

ใหทนสมย และเกบไวใชในอนาคต

การปดสญญาเกดขนเมอผขายหรอผรบจางแจงผซอเปนทางการวาไดมการสงมอบผลงานทง

หมดตามสญญา และผซอมหนงสอแจงผขายเปนทางการวางานทงหมดไดรบ และผลงานเปนทพอใจ

แตสญญาอาจยต เมอฝายใดฝายหนงไมทางานตามทไดตกลงกนในสญญา ฝายทเสยหายมสทธท

เรยกรองคาเสยหาย



11.8 สรป การจดซอจดจาง การซอ หรอการใชบรการภายนอกคอ การไดมาซงสนคาหรอบรการจาก

แหลงภายนอก การจดซอจากแหลงภายนอกของโครงการเทคโนโลยสารสนเทศมจานวนเพมขน

องคการใชบรการจากแหลงภายนอก เพอลดคาใชจาย เพอเนนธรกจหลกขององคการ เพอเขาถงทกษะ

และเทคโนโลยททนสมย และเพอใหเกดความยดหยน มนเปนสงทสาคญทผมอาชพดานเทคโนโลย

สารสนเทศควรเขาใจการบรหารการจดซอจดจาง

กระบวนการบรหารการจดซอจดจางประกอบดวย การวางแผนการซอและการไดมา การ

วางแผนสญญา การรองขอคาตอบจากผขาย การเลอกผขาย การบรหารสญญา และ การปดสญญา

การวางแผนการซอและการไดมาเปนการตดสนใจวาอะไรทตองซอ หรอใชบรการจากแหลง

ภายนอก ใชสญญาประเภทใด ปรมาณงานในสญญาควรเปนเทาใด ผจดการโครงการควรปรกษา

ผเชยวชาญทงภายในและภายนอกใหชวยวางแผนการจดซอจดจาง เพราะมประเดนทางดานกฎหมาย

การเงน และองคการเขามายงเกยว

ประเภทของสญญาพนฐานคอ สญญาแบบราคาคงท สญญาแบบเบกคาใชจาย สญญาแบบ

จายตามเวลาและวสด สญญาแบบราคาคงทเปนการกาหนดราคาทงหมดคงทเหมาะสาหรบสนคาท

กาหนดคณลกษณะอยางด เปนสญญาทมความเสยงนอยทสดสาหรบผซอ สญญาแบบเบกคาใชจาย

เปนการจายเงนคาใชจายจรงทงทางตรงและทางออมใหกบผขาย ผซอตองรบความเสยงบางสวน

สญญาแบบการจายตามเวลาและวสดเปนสญญาทผสมสญญาแบบกาหนดราคาคงทและสญญาแบบ

เบกคาใชจาย มนเปนสงสาคญทผจดการโครงการตองตดสนใจสญญาประเภทใดเหมาะกบการจดซอ

จดจางแบบใด ทกๆ สญญาควรมเงอนไขการยตสญญาไวดวย

ขอกาหนดของงานคอ การอธบายงานทตองการจดซอจดจางทละเอยดเพยงพอทจะใหผขาย

สามารถพจารณาวาสามารถใหบรการสนคาและบรการไดหรอไม ในราคาเทาไร

การวางแผนการทาสญญาประกอบดวยการเขยนเอกสารการจดซอจดจาง เชน คาขอขอเสนอ

โครงการหรอคาขอขอเสนอราคา และการพฒนาหลกเกณฑการประเมนผเสนอโครงการหรอผเสนอ

ราคา

การรองขอคาตอบจากผขายประกอบดวยการจดทาเอกสารสดทาย การโฆษณา การจด

ประชมชแจง และการรบขอเสนอโครงการหรอขอเสนอราคา

การเลอกผขายคอ กระบวนการทใชเพอประเมนผขายและตอรอง องคการควรใชแบบประเมน

ขอเสนอทเปนทางการ หลกเกณฑเชงเทคนคไมควรใหนาหนกมากกวาการบรการ หรอคาใชจาย

การบรหารสญญาเปนการสรปสดทายวาจะใหผเสนอรายใดไดรบการคดเลอกใหไดงาน การ

ตดตามการปฎบตงาน และการปรบปรงสญญา ผจดการโครงการและสมาชกหลกควรจะเขารวมในการ



เขยนและรวมในการบรหารสญญา ผจดการโครงการตองตระหนกถงปญหาเชงกฎหมายทอาจเกดขน

เมอผจดการโครงการไมเขาใจสญญา ผจดการโครงการและทมงานควรใชวธการควบคมการ

เปลยนแปลงเมอทางานกบผใหบรการภายนอก

การปดสญญาเปนกระบวนการทงานไดดาเนนการเสรจสมบรณ และไดแกไขปญหาทไดเปด

ไวระหวางปฏบตงาน การตรวจสอบการจดซอจดจางจะชวยชบทเรยนทไดระหวางกระบวนการจดซอจด

จาง

คาถามทายบท 1. ทาไมองคการถงตองใชบรการจากแหลงภายนอก และทาไมแนวโนมจงเพมขน

2. อธบายกระบวนการตดสนใจแบบทาเองหรอซอ

3. ประเภทของสญญามอะไร จงอธบายสญญาแตละประเภท

4. จงอธบายขอดขอเสยของสญญาแตละประเภท

5. อธบายวธการคดเลอกผขาย

6. ใหเสนอแนะวธการควบคมการเปลยนแปลงโครงการในกรณทใชบรการจากแหลงภายนอก

7. อธบายวตถประสงคของการตรวจสอบกระบวนการจดซอจดจาง


การตดตงระบบ การปดและการประเมนโครงการ หนา 12-1

12.1 บทนา เมอระบบสารสนเทศไดพฒนาเสรจเรยบรอยแลว ผจดการโครงการจาเปนตองตดตงระบบ

ใหกบผใชไดใชงาน การดาเนนการดงกลาวทาใหเกดการเปลยนแปลงขนในองคการ การเลอกวธการ

ตดตงระบบทเหมาะสมจงเปนการชวยใหการเปลยนแปลงกระทาไดงายขน

หลงจากตดตงระบบสารสนเทศแลว ผจดการโครงการควรปดโครงการอยางเปนทางการซง

เปนการถายเทงานกลบคนไปยงเจาของ ทมงานตองจดเตรยมสงตางๆ ใหพรอมทจะสงมอบ ใน

ขณะเดยวกนผจดการตองบรหารใหงานทเกยวของกบการปดโครงการและบคลากร เพอใหโครงการ

สามารถปดไดจรงตามเวลาทกาหนด

เมอมการปดโครงการแลว ผจดการโครงการควรประเมนสมาชกทมงานแตละคน และใหผล

ตอบกลบแกสมาชกถงประสทธภาพการดาเนนงาน นอกจากน ผจดการโครงการและสมาชกโครงการ

ควรประชมรวมกนเพอทาการทบทวนโครงการ และรายงานใหองคการไดทราบถงปญหาตางๆ วธการ

แกไข ผลทเกดจากการแกไข และเปนองคความรขององคการตอไป

นอกจากการประเมนโครงการตามทกลาวขางตนแลว โครงการควรไดรบการทบทวนโดย

บคคลภายนอก เพราะบคคลภายนอกจะใหขอมลทมคณคาวาโครงการไดรบการบรหารดอยางไร และ

สมาชกทางานไดดเพยงไร ทมตรวจสอบควรระบดวยวาผจดการโครงการและทมไดดาเนนงานอยางมอ

อาชพ และอยางมจรรยาบรรณหรอไม

12.2 การตดตงระบบสารสนเทศ หลงจากระบบสารสนเทศทพฒนาขนไดรบการทดสอบอยางสมบรณ ผจดการโครงการและ

ทมงานตองรบผดชอบในการผองถายระบบจากสภาวะแวดลอมการพฒนาและการทดสอบ ไปยง

สภาวะแวดลอมแบบปฏบตงานของผใชใหประสบความสาเรจ การผองถายตองการวธการเชงกลยทธ

และตองการเวลาจากผมสวนไดเสยทงหมด การเลอกวธการตดตงระบบสารสนเทศทไมเหมาะสม

สามารถมผลกระทบเชงลบตอเวลาและงบประมาณทเหลอของโครงการ ทมงานสามารถเลอกวธการ

ตดตงระบบดวยกลยทธใหญ 3 วธ ซงสรปในตารางท 12.1



• การตดตงแบบตดถายโดยตรง รปท 12.1 แสดงถงวธการตดตงระบบสารสนเทศแบบตดถายโดยตรง ซงเปน

วธการทยตการใชระบบเดม และเรมใชระบบใหมทตดตงทนท โดยปกต องคการและโครงการจะรวมกน

กาหนดวนทจะเรมใชระบบใหม วธการนมประสทธผลในกรณทระบบใหมเปนระบบทสาคญ หรอระบบท

มอยเดมทางานไดไมดมากๆ จงจาเปนตองไดรบการเปลยนใหเรวทสดเทาทเปนไปได วธการใชระบบ

ใหมทนทอาจเหมาะกบระบบทไมสาคญ เพราะเมอระบบลมเหลวจะไมมผลกระทบมากตอองคการ

ดงนน ระบบใหมตองมการทดสอบใหทกคนเชอมนวาระบบใหมไมมปญหา หรอมปญหานอย

วนทเปนเปาหมาย

ระบบใหม

ระบบเดม

รปท 12.1 วธการตดตงระบบแบบตดถายโดยตรง (Marchewka, 2006)

ถงแมวาการใชวธการตดถายโดยตรงมขอด แตความเสยงของวธการนกม

เชนกน วธการนดาเนนการตดตงระบบไดเรวแตเปนวธทสรางความเจบปวด การยอนกลบมาใชระบบ

เดมทาไมไดเพราะไดปดระบบแลว ผลทเกดขนคอ ความลาชา ลกคาและผใชหมดหวง รวมทงอาจ

สญเสยรายได

รปท 12.2 การตดตงระบบแบบคขนาน (Marchewka, 2006)

• การตดตงแบบคขนาน เปนวธการทยอมใหระบบเกาและระบบใหมทางานควบคกนไประยะเวลาหนง

แลวองคการยายการทางานจากระบบเกามาเปนการทางานดวยระบบใหมทงหมด ดงแสดงในรปท 12.2

วธการแบบคขนานเหมาะกบสถานการณทปญหาหรอความลมเหลวของระบบมผลกระทบสงตอ



องคการ เชน ระบบบญช กอนทองคการจะเปลยนมาใชระบบบญชใหม องคการอาจใหทงสองระบบ

ทางานควบคกนไป เพอเปรยบเทยบผลลพธจากทงสองระบบ วธการนทาใหองคการมความเชอมนวา

ระบบใหมทางานไดถกตอง

ถงแมวาวธการนอาจทาใหทมงานไมเครยด แตมนสามารถสรางความเครยด

ใหกบผใชระบบมากกวา เนองจากผใชตองใสขอมลทงสองระบบ และอาจตองรบผดชอบผลการ

เปรยบเทยบผลลพธ ถาระบบใหมทางานไดตามทคาดหวง ผใชอาจเตมใจทจะตองทางานเพมจนกระทง

เวลาทระบบใหมจะยนไดดวยตวเอง แตถาเกดปญหาทไมคาดคด วนทองคการตงใจจะเปลยนไปใช

ระบบใหมอาจตองเลอนออกไป

• การตดตงระบบแบบเปนระยะ วธการนเปนการตดตงระบบสารสนเทศเปนมอดล หรอตดตงระบบในสวนตางๆ

ขององคการแบบคอยๆ เปนคอยไป ดงแสดงในรปท 12.3 เชน การตดตงระบบบญช องคการอาจเลอก

ตดตงมอดลบญชทวไปเปนมอดลแรก ตามมาคอ มอดลบญชเจาหน บญชลกหน และเงนเดอน เปนตน

รปท 12.3 การตดตงระบบแบบเปนระยะ

วธตดตงระบบแบบเปนระยะเหมาะกบการแนะนาซอฟตแวรใหกบสวนตางๆ

ขององคการ ตวอยางเชน เมอองคการตองการยกระดบระบบปฏบตการใหมความสามารถสงขน แผนก

เทคโนโลยสารสนเทศอาจทาการยกระดบทละแผนกตามตารางเวลาทประกาศ วธการนอาจทาให

ทมงานไดเรยนรจากประสบการณการตดตงระบบระยะแรก ซงจะทาใหการตดตงระบบตอมาทาได

ราบรน ถงแมวาวธการตดตงระบบแบบเปนระยะอาจใชเวลามากกวาการตดตงแบบตดถายโดยตรง แต

มนเปนวธทมความเสยงนอย และสามารถจดการไดงาย



ตารางท 12.1 การเปรยบเทยบวธการตดตงระบบ (Marchewka, 2006) วธแบบตดถายโดยตรง วธแบบคขนาน วธแบบเปนระยะ

• ตดตงเรว

• มความเสยงถาระบบไมไดทดสอบเตมท

• ทมงานไดรบแรงกดดน

• มความปลอดภย หรอมการสารอง

ในกรณทพบปญหาจากการตดตง

ระบบใหม

• สามารถเพมความเชอมนในระบบใหม เพราะมการเปรยบเทยบ

ผลลพธของระบบใหมกบระบบ

เดม

• ใชเวลาในการตดตงนาน และม

คาใชจายมากกวาวธแบบตดถาย

โดยตรง

• วางแรงกดดนไวทผใชระบบ

• สามารถจดการการตดตงระบบเปนมอดล หรอตดตงระบบ/

ยกระดบระบบในหนวยงาน หรอ

สถานทตางๆ

• ประสบการณจากการตดตงระบบในครงแรกสามารถชนาและทาให

การตดตงครงตอมาราบรน

• ใชเวลาในการตดตงนาน และม

คาใชจายมากกวาวธแบบตดถาย

โดยตรง

• ปญหาทพบระหวางระยะแรกสามารถกระทบตอตารางเวลา

โดยรวม

12.3 การปดโครงการ โครงการอาจถกยตไดดวยเหตผลหลายอยาง การสนสดโครงการม 5 แบบคอ

• ปกต โครงการทจบแบบปกตคอ โครงการทเสรจสมบรณตามแผนทวางไว ขอบเขต

โครงการเปนไปตามทกาหนดดวยงบประมาณ คณภาพ และเวลาทตงไว ถงแมวา

จะมการปรบปรงตลอดเวลา โครงการจะถกสงตอไปยงผสนบสนนโครงการ

โครงการสนสดพรอมกบการฉลอง และใหรางวล

• กอนกาหนด บางครงทมงานโครงการอาจถกผลกดนใหจบโครงการเรวขน ถงแมวา

ระบบงานอาจไมมลกษณะ หรอฟงกชนครบทงหมด เชน ระบบปฏบตงานอาจม

เฉพาะฟงกชนทเปนงานหลกตามความตองการแตแรกเทานน

• ชวกลปาวสาน โครงการทวงหน (runaway) หรอโครงการชวกลปาวสานเปน

โครงการทดเหมอนไมมวนจบ โครงการชวกลปวาสานอาจมผลจากความลาชา

หรอขอบเขตโครงการไมเคยไดรบการกาหนดใหชดเจน หรอตกลงรวมกน หรอ

ผสนบสนนโครงการอาจพยายามเพมลกษณะตางๆ ของระบบงาน ซงสงผลใหเพ ม

เวลาและทรพยากรใหกบโครงการ โครงการทวงหนบางโครงการมผลจากการท

องคการไมตดสนใจทวาจะยตโครงการหรอไม เนองการตดสนใจยตโครงการเปน

การตดสนใจทยาก โดยเฉพาะอยางยง ถายดมนอยกบอตตาหรองานของตนเอง



ปรากฎการณนอาจเกดขน เมอโครงการใหผลตอบแทนสงแกองคการ และเมอการ

ยอมรบความลมเหลวตรงกนขามกบวฒนธรรมองคการอยางแรง ไมวาดวยสาเหต

อะไรกตาม ทรพยากรโครงการถกระบายออกจนถงจดทโอกาสทโครงการประสบ

ความสาเรจมนอยมาก การกาหนดและการตกลงในขอบเขตโครงการ รวมทงการ

ทบทวนโครงการสามารถลดความเสยงของโครงการทจะประสบเหตการณประเภท

น

• ลมเหลว โดยปกตทวไป โครงการเทคโนโลยสารสนเทศจะลมเหลว ถาปราศจาก

ความใสใจในประเดนเรองคน กระบวนการ หรอเทคโนโลย ถงแมวาวตถประสงค

โครงการอาจกาหนดคณคาของโครงการ คาใชจายและเวลาทเกนมากไปอาจทาให

คณคาของโครงการนอยลงจนถงจดทคาใชจายในการทาใหโครงการสาเรจม

นาหนกมากกวาผลประโยชน

• เปลยนลาดบความสาคญ ในบางสถานการณ โครงการอาจถกยตอนเปนผลมา

จากการเปลยนลาดบความสาคญ เหตผลทางดานเศรษฐกจและการเงนอาจเปน

ตวชวาทรพยากรตางๆ ทองคการมใหในขณะนสมควรจะมไวใหโครงการนใชอก

ตอไปหรอไม หรอผบรหารอาจตดสนใจใหทรพยากรกบโครงการอนทกลบกลายมา

เปนโครการทมความสาคญสงกวา การเปลยนแปลงนสามารถเกดขนได เมอ

ความสาคญ หรอคณคาแตเดมของโครงการนนเปลยนไปตามเวลาและสภาวะ

แวดลอม

โดยอดมคต เมอโครงการปดแบบปกต แสดงวาโครงการบรรลเปาหมายและวตถประสงคท

ตองการ ผสนบสนนโครงการควรยนดกบผลตภณฑของโครงการ และแสดงความยนดดวยการจายเงน

ใหกบโครงการตามสญญา แตวาการปดโครงการไมไดเกดขนในลกษณะน ผจดการโครงการและทมงาน

ควรเตรยมการเพอจดการกบความจรงตอไปน

• สมาชกทมงานหวงกงวลกบงานในอนาคต สมาชกของทมงานถกยมตวจากแผนก

ตางๆ ขององคการ เมอโครงการจบ สมาชกจะกลบไปทางานเดมของพวกเขา

สาหรบบรษททปรกษา สมาชกทมงานจะยายไปทาโครงการอน ขณะทโครงการ

ใกลจบ สมาชกทมงานอาจเรมตนกงวลวาพวกเขาจะทาอะไรตอไป การปด

โครงการสาหรบบางคนอาจหมายถงการมองหางานใหม หลายคนอาจหมายถง

การทาลายความสมพนธกบสมาชกคนอนในทม ดงนน สมาชกอาจกลายเปนคน



ไมวางและโครงการทกาลงจะปดอาจลดความสาคญ ผลทไดคอ สมาชกทมงาน

อาจไมมงทางานเพอปดโครงการ

• ขอผดพลาดยงคงมอย การทดสอบระบบสารสนเทศคอ กระบวนการทสาคญของ

การพฒนาระบบ อยางไรกตาม การทดสอบคณภาพซอฟตแวรอาจไมพบ

ขอบกพรองทงหมด และทมงานอาจไมรวามขอผดพลาดจนกระทงหลงจากระบบ

ไดตดตงแลว ปญหานสามารถทาใหผมสวนไดเสยโครงการทงหมดเกด

ความเครยด ความไมสมหวง ดงนน โครงการอาจยงปดไมได นอกเสยจาก

ขอบกพรองและขอผดพลาดไดรบการแกไขทนท

• ขาดแคลนทรพยากร ในตอนจบโครงการ ทงทรพยากรและเวลาไมมเหลอ ถาม

ประเดนทไมคาดคด ปญหา หรอความทาทายเกดขน ผจดการโครงการอาจพบวา

ไมมทรพยากรเพยงพอสาหรบเหตการณเหลาน ผจดการโครงการอาจพบวาตวเอง

อยในสถานการณถกทาใหเลวลง โดยเฉพาะ ถาผบรหารตดสนใจตดหรอควบคม

งบประมาณของโครงการ

• ใหความสาคญสงสดกบเอกสาร โครงการเทคโนโลยสารสนเทศมความตองการ

เอกสารจานวนมาก ตวอยางของเอกสารเหลานคอ เอกสารโครงการ เอกสารระบบ

เอกสารการอบรม คมอผใช เวลาสาหรบการเขยนเอกสารไดกาหนดในแผน

โครงการ และทาเสรจในชวงการดาเนนโครงการ อยางไรกตาม หลายครงเอกสาร

ถกเลอนไปจนกระทงปดโครงการ ขณะทโครงการใกลจบ การทาเอกสารกลายเปน

เรองสาคญ ผลทตามมาคอ การทาเอกสารตองใชเวลาและทรพยากรทจะทาให

เสรจ

• วนทสงมอบตามทสญญาอาจทาไมได โครงการสวนใหญมประสบการณกบ

ตารางเวลาทลนไถล ซงอาจเนองจากการบรหารโครงการทไมด ตองการการแขงขน

หรอการประมาณการทตากวาเปนจรง โครงการจาเปนตองใชทรพยากรและเวลา

เพอทาใหโครงการเสรจ การตดสนใจทผดพลาดวาอะไรทตองทา อะไรทตองการใช

เพอทางานใหเสรจ และเวลาทตองใช สงเหลานมผลใหเกดความแตกตางระหวาง

เวลาและงบประมาณทไดวางแผน

• ผมสวนไดเสยอาจตนตระหนก เมอตารางเวลาเรมลนไถล และทรพยากรหมดไป ผ

มสวนไดเสยโครงการอาจเรมรสกถงการเตอนภย ผจดการอาจกงวลวาโครงการนน

จะไมทากาไร หรอไมสรางความพงพอใจใหกบลกคา ผสนบสนนหรอลกคาอาจ

กงวลวาระบบสารสนเทศจะไมถกสงมอบทนเวลาดวยงบประมาณทกาหนด หรอม



คณคาตามทองคการคาดหวง นอกจากน ผจดการโครงการและทมงานอาจกงวล

วาโครงการจะไมประสบความสาเรจและถกกลาวโทษ ความรสกตนตระหนกจะ

เพมขน โอกาสสาหรบการปดอยางมระเบยบเรมรบหร

ไมวาการปดโครงการจะเปนรปแบบใด สงสาคญคอ การกาหนดกระบวนการปดอยางม

ระเบยบ กระบวนการปดโครงการทดทาใหทมงานจบโครงการไดอยางเรยบรอย จากมมมองการ

บรหารงาน ขนตอนการปดนทาใหงานทายๆ ทยงหยอนใหกระชบขน

12.3.1 การยอมรบจากผสนบสนนโครงการ

ภายใตการปดแบบปกต สงสาคญทสดทโครงการตองการคอ การไดรบการยอบ

รบโครงการจากผสนบสนน การสงมอบ การตดตง และการทาใหระบบสารสนเทศทางานได ไมได

หมายความวาผสนบสนนหรอลกคาจะรบผลตภณฑโครงการ เพราะการยอบรบขนกบโครงการทางาน

ไดตามขอบเขตทกาหนด ผจดการโครงการรบผดชอบในสงทสงมอบทงหมดของโครงการใหสมบรณตาม

รายละเอยดทกาหนด นอกจากน สงประกอบอนๆ เชน เอกสาร การอบรม และการสนบสนน ไมควรคด

ทาทหลง และสงเหลานควรรวมอยในขอบเขตของโครงการดวย ความพยายามตอรองวาอะไรคอสวน

หนงของงานโครงการหรอไมใชในชวงระยะสดทายสามารถสรางความรสกทไมด

กระบวนการยอมรบจากผสนบสนนโครงการจะราบรนหรอไม สวนหนงขนอยกบ

ประเภทของผสนบสนนโครงการ ซงม 2 ประเภทคอ ผสนบสนนทมมมมองแคบจะมองความสมพนธของ

ผซอผขายวาเปนความสมพนธระยะสน ซงคดวาเงอนไขทสาคญทสดสาหรบการยอมรบโครงการคอเงน

ภาพแบบนนามาซงความสมพนธแบบปรปกษ ถาผสนบสนนโครงการพยายามตอรองขอบเขตหรอราคา

อกครงเมอปลายโครงการ ผสนบสนนโครงการอกประเภทคอ ผสนบสนนทมความร ซงตระหนกวาพวก

เขามสวนสาคญในผลลพธของโครงการ พวกเขาจะมสวนรวมอยางมากตลอดทงโครงการในลกษณะเชง

สรางสรรค ผสนบสนนโครงการประเภทนอาจถามคาถามยากๆ ระหวางทบทวนโครงการ แต

วตถประสงคไมไดตองการทาใหทมงานหรอผจดการโครงการตองอาย แตเพอใหแนใจวาโครงการ

ประสบความสาเรจ แทนทพยายามใหเกดสถานการณชนะ-แพ ผสนบสนนทมความรจะตอรองอยาง

ฉลาดและจรงใจ

โดยไมคานงถงวาผสนบสนนโครงการเปนประเภทใด ผจดการโครงการและ

ทมงานสามารถเพมโอกาสใหโครงการยอมรบ ถาม 1) การกาหนดเงอนไขการรบโครงการทชดเจนตงแต

ระยะแรกของโครงการ 2) กาหนดความสมบรณของสงสงมอบและหลกไมลของโครงการทงหมด



12.3.2 รายงานโครงการสดทาย โดยทวไป ผจดการและทมงานควรจดทารายงานสดทายและนาเสนอใหกบ

ผสนบสนนและผมสวนไดเสยหลกของโครงการ วตถประสงคของการรายงานและการนาเสนอคอ เพอให

ผสนบสนนโครงการมนใจวาโครงการไดเสรจสมบรณตามทไดระบไวในแฟมธรกจ เอกสารสทธโครงการ

และแผนโครงการ นอกจากน ความมนใจทาใหผสนบสนนและลกคาจะยอมรบโครงการไดมากกวา และ

ทาใหโครงการปดอยางราบรน

รายงานนอาจเวยนใหผมสวนไดเสยหลกไดอานกอนการนาเสนอ เพอรบ

ขอคดเหน รายงานสดทายประกอบดวยหวขอตอไปน

• สรปโครงการ

คาอธบายโครงการ

วตถประสงคโครงการ

ขอบเขต เวลา และงบประมาณ

• การเปรยบเทยบแผนกบสงทเกดจรง

ขอบเขตเดมและประวตการเปลยนแปลงทไดรบอนมต

วนสดทายทกาหนดไวเดมกบวนทเสรจจรง

งบประมาณเดมกบคาใชจายจรงของโครงการ

แผนการทดสอบและผลการทดสอบ

• ประเดนเดน

หวขอและความสมบรณทคาดหวง

การสนบสนนตอเนองทตองมและชวงระยะเวลา

• รายการเอกสารโครงการ

เอกสารระบบ

คมอผใช

เอกสารและวสดการอบรม

เอกสารการบารงรกษา

12.3.3 การนาเสนอและการประชมครงสดทาย

การประชมครงสดทายมประโยชนดงน

• เปนการสอสารวาโครงการยตแลว โดยการเชญผมสวนไดเสยหลกของ

โครงการเขาประชม ผจดการโครงการประกาศเปนทางการวาโครงการ



กาลงจะสนสด การกระทานทาใหผใกลชดกบโครงการรวมทงองคการ

ไดรบรถงการปดโครงการ

• เปนการถายโอนระบบสารสนเทศจากทมงานใหกบองคการ ถงแมวา

ระบบสารสนเทศไดรบการตดตงและกาลงใชงานโดยองคการ การ

ประชมครงสดทายเปนการสงมอบงานททาสาเรจอยางเปนทางการ

ใหกบองคการ นอกเสยจากวาในสญญามขอตกลงเรองการสนบสนน

ตอเนอง การถายโอนสงสญญาณวาทมงานโครงการจะไมอยกบลกคา

อกตอไป

• เปนการประกาศการมสวนรวม การประชมเปนการเปดเวทสาหรบ

ผจดการโครงการเพอประกาศการมสวนรวมในงานของทมงานและผม

สวนไดเสยหลก

• เปนการไดรบลายเซนการรบโครงการทเปนทางการ การประชมเปนการ

ฉลองทผสนบสนนและลกคายอมรบระบบสารสนเทศอยางเปนทางการ

โดยการเซนตรบโครงการ

12.3.4 การปดโครงการ

เมอโครงการไดรบการยอมรบจากผสนบสนนโครงการหรอลกคาแลว กระบวน

การบรหารการปดโครงการยงคงมอย งานสดทายนอาจยากเพราะผจดการโครงการหรอทมงานอาจมอง

วางานทเปนงานเชงบรหารเหลานนาเบอ หรอเพราะพวกเขากาลงคดถงงานอนทไดรบมอบหมาย แต

งานปดโครงการจาเปนตองม เพราะเมอผจดการและทมงานออกจากโครงการปจจบนอยางเปนทางการ

แลว การทจะใหพวกเขาเกบรายละเอยดสดทายจะยาก การปดโครงการเชงบรหารประกอบดวย

• การตรวจสอบวาสงสงมอบและประเดนทเปดไวทงหมดไดทาสมบรณ

• การตรวจสอบการรบโครงการอยางเปนทางการของผสนบสนนโครงการ

หรอลกคา

• การจดการและการจดเกบเอกสารสาคญรวมทงสงทสงมอบทงหมด

• การวางแผนสาหรบการปลอยทรพยากรโครงการทงหมด

• การวางแผนสาหรบการประเมนและการทบทวนสมาชกทมงานทงหมด

และโครงการเองดวย

• การปดบญชโครงการทงหมด



12.4 การประเมนโครงการ คาถามทอยในใจของทกคนคอ โครงการนสาเรจหรอไม ผมสวนไดเสยมความเหนเรอง

ความสาเรจแตกตางกน สาหรบสมาชกทมงาน ความสาเรจอาจคอ การไดประสบการณทมคาและการ

รสกวางานของพวกเขาจะมผลกระทบทางบวกกบองคการ สาหรบผจดการโครงการ ความสาเรจอาจ

เปนการดาเนนโครงการทสามารถทากาไรใหกบองคการ สวนทางดานลกคาหรอผสนบสนนโครงการ

อาจมองความสาเรจโครงการในแงของคณคาเชงองคการทไดรบจากการดาเนนโครงการ

ดงนน องคการควรมการประเมนโครงการ ซงม 4 ประเภทคอ 1) การทบทวนประสทธภาพ

ของแตละคน 2) การประเมนหลงโครงการจบ โดยผจดการโครงการและทมงานโครงการ 3) การ

ตรวจสอบโครงการ โดยคนหรอหนวยงานภายนอกองคการ และ 4) การประเมนความสาเรจโครงการวา

ตรงกบเปาหมายทกาหนดหรอไม

12.4.1 การทบทวนประสทธภาพของแตละคน

ผจดการโครงการควรดาเนนการทบทวนประสทธภาพการทางานของแตละคน

โดยเนนจดตอไปน

• เรมดวยการประเมนผลการทางานของแตละคน การประเมนผลการ

ทางานอาจมอารมณความรสกเขามาเกยวของ ถงแมวาผประเมนจะ

ตงใจใหดทสดกตาม แทนทจะเรมการประเมนดวยการวจารณผลการ

ทางานของแตละคน เราควรเรมโดยการถามวาคนๆ นน ควร

ประเมนผลงานของเขาอยางไร ซงจะชวยใหขอมลทมประโยชนกลบไป

ยงแตละคน

• หลกเลยง “ทาไมเธอไมเปนเหมอน ,,,,,,,,,” การเปรยบเทยบการทางาน

ระหวางสมาชกสามารถสรางปรปกษ เพราะจะทาใหคนทถกตาหนเกด

ความอจฉา และมองหาทางลดความนาเชอถอของคนอน นอกจากน

คนแตละคนมความแตกตางกน การประเมนไมควรเหมอนกน

• เนนทพฤตกรรม ไมใชตวบคคล เมออภปรายถงโอกาสการปรบปรง

บคคล การเนนทพฤตกรรมจงเปนสงสาคญ เชน สมาชกทมงานมนสย

มาทางานสายเปนประจาและรบกวนการประชมของทม เราไมควรเนน

ทบคคล แตเนนทพฤตกรรมการมาสาย

• ยตธรรมและเทาเทยมกน คนททาการประเมนควรระวงวาการตดสนใจ

เกยวกบคนหนงอาจกระทบทงกลมอยางไร และระวงวาคนชอบ



เปรยบเทยบกน ถามการกาหนดนโยบายและขนตอนและยดกบมน

สามารถบรรเทาโอกาสทจะผประเมนทาการประเมนไมเหมอนกน

• การทบทวนควรมขอตกลงเกยวกบการปรบปรงประสทธภาพการ

ทางาน วตถประสงคของการประเมนสมาชกแตละคนคอ การใหขอมล

เชงสรางสรรคกลบไปยงคนทถกประเมน เนองจากไมมใครสมบรณ

แบบ ดงนน การเขาใจจดทแตละคนสามารถปรบปรง และปรบปรง

อยางไรจงเปนสงสาคญ ผประเมนและคนทถกประเมนควรตกลงกนวา

อะไรทแตละคนจาเปนตองปรบปรง และองคการสามารถสนบสนน

ความพยายามนไดอยางไร

12.4.2 การประเมนหลงโครงการสนสด

หลงจากรายงานและนาเสนอโครงการครงสดทายเสรจแลว ผจดการโครงการ

และทมงานควรดาเนนการทบทวนหลงโครงการสนสด ซงควรทากอนทจะปลอยสมาชกจากโครงการ

ปจจบน เพราะมนเปนการยากทไดสมาชกกลบมารวมประเมนโครงการ เนองจากสมาชกทมงานอาจยง

กบโครงการอน หรอไมไดทางานใหกบองคการอกตอไป นอกจากน ความจาของคนจะจางหายไปเมอ

เวลาผานไป การประเมนหลงโครงการสนสดควรมประเดนตอไปน

• เปาหมายเรมแรกของโครงการ

• ขอบเขต เวลา งบประมาณ และคณภาพของโครงการ

• สงทสงมอบแตละอยาง

• แผนและองคความรแตละดาน

• ทมงานทางานไดดเพยงใด

คาแนะนาและสงทอภปรายจากการประเมนหลงโครงการสนสดควรไดรบการ

บนทก โดยเฉพาะผจดการโครงการและทมควรระบวาอะไรทพวกเขาทาถก และอะไรทพวกเขาควรทาได

ดขน บทเรยนทไดเรยนรควรบนทกเพอใหคนอนในองคการไดเรยนรดวย

12.4.3 การตรวจสอบโครงการ การตรวจสอบโครงการโดยคนหรอหนวยงานภายนอกอาจชวยคนพบปญหา

หรอโอกาสในการปรบปรง การตรวจสอบจะเนนทโครงการ หรอการดาเนนการไดดเพยงใด ประเดนท

ควรจะตรวจสอบคอ แผนโครงการ องคความรการบรหารโครงการ การบรหารโครงการ และ



กระบวนการพฒนาระบบสารสนเทศทไดกาหนดไวในระเบยบวธขององคการ นอกจากนผตรวจสอบหรอ

ทมงานตรวจสอบควรประเมนวาผจดการโครงการและทมไดทางานแบบมออาชพและอยางม

จรรยาบรรณหรอไม สงทผตรวจสอบหรอหนวยงานตรวจสอบคนพบควรไดรบการจดบนทก ผตรวจสอบ

หรอหนวยงานตรวจสอบควรมลกษณะดงน

• ไมมสวนรวมหรอผลประโยชนโดยตรงกบโครงการ

• เปนทนาเชอถอและมความยตธรรม

• เตมใจฟง

• ไมกลวการขมข

• กระทาในสงทองคการใหความสนใจ

• มประสบการณอยางกวางขวางในธรกจขององคการ

12.4.4 การประเมนความสาเรจโครงการ

เปาหมายของโครงการทไดกาหนดไวแตเรมโครงการควรไดรบการประเมน แต

การประเมนเปาหมายนอาจทาไมไดทนททจบโครงการ ประโยชนหลายอยางทไดจากการทาใหโครงการ

ทางานไดตองใชเวลาจงจะสามารถประเมนได ผลการประเมนความสาเรจของโครงการควรตอบคาถาม

ตอไปน

• โครงการบรรลเปาหมายหรอไม

• ผสนบสนนหรอลกคาพอใจหรอไม

• โครงการไดรบการบรหารดหรอไม

• ผจดการโครงการและทมงานทางานแบบมออาชพและมจรยธรรมหรอไม

• อะไรททาถกตอง

• อะไรทสามารถทาไดดในครงตอไป

กอนทาการประเมนน ผจดการโครงการตองแนใจวาระบบสารสนเทศทสงมอบ

ไมมการเปลยนแปลง ระบบสารสนเทศทไดสงใหกบผสนบสนนโครงการแลว ผใชหรอพนกงานอาจทา

การเปลยนแปลง การประเมนตองระวงวาระบบทกาลงถกประเมนคอระบบทโครงการสงมอบ

12.5 สรป เมอระบบสารสนเทศไดสรางขนมาหรอซอมา ระบบนตองไดรบการทดสอบอยางเพยงพอ

เพอใหการตดตงเปนไปอยางราบรน อยางไรกตาม การทาใหระบบใชงานไดตองใชกลยทธ เพอใหแนใจ



วาระบบสารสนเทศถกถายโอนอยางมประสทธภาพและประสทธผล จากสภาพแวดลอมเชงโครงการ

ไปสการปฏบตงานรายวนขององคการ

วธการตดตงระบบสารสนเทศม 3 วธ วธแรกเรยกวาวธตดถายโดยตรง เปนวธการตดตง

ระบบไดเรวทสด ระบบเดมถกปดและเปดระบบใหม วธการนเปนวธทเสยง ถาระบบไมมการทดสอบทง

ระบบ ผลทเกดขนคอ มแรงกดดนอยางมากกบทมงานทตองทาใหระบบถกตองตงแตการตดตงครงแรก

โดยเฉพาะถาเปนระบบสนบสนนฟงกชนทสาคญตอพนธกจขององคการ

วธตดตงแบบคขนานและแบบระยะเปนทางเลอกทมความเสยงนอย ถงแมวาการตดตงอาจ

ใชเวลานานกวา วธแบบคขนานตองใชทงระบบเดมและระบบใหมไปพรอมๆ กนไปชวงระยะเวลาหนง

จนกระทงมความเชอมนเพยงพอวาระบบใหมทางานถกตอง พอถงเวลาจงเปลยนมาใชระบบใหมเพยง

ระบบเดยว วธแบบคขนานสรางความเครยดสาหรบผใชระบบ เพราะผใชตองใสขอมลทงสองระบบ และ

เปรยบเทยบผลลพธกน

วธการตดตงแบบระยะอาจเหมาะกบการตดตงระบบเปนมอดล หรอยกระดบระบบใหดขนใน

แผนกตางๆ หรอสถานททแตกตางกนตามภมศาสตร ภายใตวธการน ประสบการณทไดจากการตดตง

ครงแรกสามารถทาใหการตดตงครงตอมาราบรน ในทางกลบกน ปญหาใดๆ ทไมคาดคดสามารถสราง

ปฏกรยาตอเนองทผลกตารางเวลาการตดตงระบบทงหมดใหเลอนออกไป การเลอกวธการตดตงท

ถกตองมผลกระทบอยางมนยสาคญตองบประมาณและเวลาโครงการ

เมอระบบสารสนเทศไดตดตง ผจดการโครงการและทมงานตองวางแผนสาหรบการปด

โครงการอยางมระเบยบ โครงการสามารถสนสดดวยหลายเหตผล แตโครงการตองปดอยางเหมาะสม

ไมวาโครงการจะปดอยางประสบความสาเรจหรอไมสาเรจกตาม โดยอดมคต ถาโครงการถกปดภายใต

เงอนไขปกต แสดงวาขอบเขตโครงการไดรบการดาเนนการสมบรณ โดยใชเวลา และงบประมาณตามท

ไดกาหนด หรอทไดแกไขจากเดมอยางมเหตผล การสงหรอการตดตงระบบสารสนเทศไมไดหมายความ

วาผสนบสนนโครงการและลกคายอมรบระบบ ดงนนการปดโครงการตองเนนทใหสองกลมมนใจวา

ทมงานไดสงทกอยางตามทไดกาหนดในแฟมธรกจ เอกสารสทธโครงการ และแผนโครงการ

วธการทจะไดการยอมรบจากผสนบสนนโครงการหรอลกคาคอ การจดทารายงานโครงการ

ขนสดทาย รายงานนมประวตโครงการ และเคาโครงสงสงมอบแตละชนทตรงกบมาตรฐานของลกคา

หรอผสนบสนน รายงานควรกลาวถงหวขอหรอประเดนทเปดทองคการควรใหความสนใจ รายงานใช

สาหรบการประชมและนาเสนอครงสดทายกบผมสวนไดเสยหลกของโครงการ การประชมนนอกจาก

เปนการปดโครงการแลวยงเปนเครองมอสอสารเพอแจงใหผมสวนไดเสยทราบวาโครงการไดรบการ

ยอมรบอยางเปนทางการและกาลงจะปด กระบวนการปดโครงการประกอบดวย การปดบญชโครงการ



การปลอยหรอการถายโอนทรพยากรโครงการ การบนทกบทเรยนทไดเรยนร และการจดเกบเอกสาร

สาคญและสงสงมอบทงหมด

กอนทโครงการจะปดสมบรณ การทบทวนหรอการประเมนเปนเรองสาคญทตองดาเนนการ

การประเมนนประกอบดวยการทบทวนประสทธภาพการดาเนนงานระหวางผจดการโครงการและ

ทมงานแตละคน การทบทวนหลงจากโครงการสนสดกบผจดการโครงการและทมงานทงหมดควรรวมถง

สงสงมอบ แผนโครงการ และองคความรการบรหารโครงการ บทเรยนทไดเรยนรจากโครงการควรไดรบ

การบนทก และกาหนดวธปฏบตทดทสด

การทบทวนประสทธภาพการดาเนนงานและการทบทวนหลงจากโครงการสนสดจะเปนการ

เตรยมการสาหรบการตรวจสอบโดยคนหรอหนวยงานภายนอกองคการ ในกรณน ผตรวจสอบควร

ทบทวนสงสงมอบของโครงการทงหมด และกระบวนการ เพอประเมนวาโครงการไดรบการบรหารด

เพยงใด พฤตกรรมและจรรยาบรรณของผจดการโครงการและทมงานโครงการควรไดรบการตรวจสอบ

ดวย

การประเมนแบบสดทายคอ การประเมนความสาเรจของโครงการ ถงแมวาผมสวนไดเสย

มองความสาเรจของโครงการทแตกตางกน แตสงหนงทใชในการชนาวาโครงการประสบความสาเรจ

หรอไมคอเปาหมายของโครงการ แตนาเสยดายทคณคาเชงองคการทไดจากโครงการไมพรอมทจะให

ประเมนทนททระบบไดรบการตดตง ถงแมวาโครงการจะปดไปแลว การประเมนประเภทนยงตอง

ดาเนนการ การประเมนควรใหผมสวนไดเสยเขามามสวนรวม

คาถามทายบท 1. อธบายวธการตดตงระบบสารสนเทศทง 3 วธ

2. จงเปรยบเทยบขอด-ขอเสยของวธการตดตงทง 3 วธ

3. เพราะเหตใดองคการจงยตโครงการกอนกาหนด

4. เพราะเหตใดจงเกดโครงการแบบชวกลปาวสาน

5. เพราะเหตใดการไดการยอมรบโครงการจากผสนบสนนจงสาคญตอการปดโครงการ 6. ผสนบสนนแบบมมมองแคบกบแบบมความรมความแตกตางกนอยางไร และเกยวของกบ

การปดโครงการอยางไร

7. วตถประสงคของรายงานขนสดทายของโครงการคออะไร 8. อธบายวธการประเมนทง 4 ประเภท พรอมกบประโยชน


การบรหารการเปลยนแปลง หนา 13-1

13.1 บทนา โครงการเทคโนโลยสารสนเทศไดถกวางแผนเพอการเปลยนแปลงเชงองคการ โครงการ

เทคโนโลยสารสนเทศมผลกระทบตอองคการ ขณะเดยวกนองคการกระทบตอโครงการเทคโนโลย

สารสนเทศเชนเดยวกน องคการประกอบดวยคน ดงนน การดาเนนการตดตงระบบสารสนเทศสามารถ

เปลยนวธการทางานของคน กระทบตอวธการใชขอมลรวมกน และเปลยนความสมพนธของคนใน

องคการ การจดการกบประเดนทางดานมนษยจงเปนงานทคนทางดานเทคนคสวนใหญไมสนกดวย มน

เปนธรรมชาตของมนษยทจะเนนในสงทพวกเขาสามารถทาสาเรจดวยความขดแยงนอยทสด หรอในสง

ทพวกเคาสามารถควบคมได

การดาเนนการพฒนาระบบสารสนเทศเปนสงททาทาย ระบบจะถกยายจากสภาวะแวดลอม

แบบพฒนาไปสสภาวะแวดลอมแบบการใชปฏบตงาน และถกทดสอบกอนนาไปใชงานจรง คนใน

องคการตองไดรบการเตรยมพรอมสาหรบผลกระทบทระบบใหมจะมตอพวกเขา ผจดการโครงการและ

คนทางดานเทคนคเชอวาผใชในองคการจะรบระบบงานใหมดวยความดใจ ถาระบบนนทางานได

เหมาะสม คนดานเทคนคและผจดการโครงการจงประมาณการผลกระทบนตา องคการในปจจบนไม

สามารถรบการบรหารการรเรมการเปลยนแปลงทผดพลาดได ความกดดนจากการแขงขนไมเปดโอกาส

ใหองคการทาอะไรผดพลาดได ดงนน ในขณะทการบรหารการพฒนาโครงการเปนสงสาคญ เรายงตอง

ใหแนใจวาการผองถายระบบงานประสบความสาเรจ และเปนทยอมรบขององคการดวยผลกระทบนอย

ทสด ความรทางดานการบรหารการเปลยนแปลงจะชวยใหการตดตงระบบสารสนเทศใหมราบรน

การทเนอรกรปไดนยามการบรหารการเปลยนแปลงวาเปนการปรบเปลยนองคการเพอให

องคการสอดคลองกบยทธศาสตรทางธรกจทบรษทไดเลอก การบรหารการเปลยนแปลงจงเปนการ

บรหารประเดนทางดานมนษย

เนอหาในบทนจะเนนทการเปลยนแปลงอาจมองเปนกระบวนการไดอยางไร ประเดนทาง

อารมณทโดยปกตเกยวของกบการเปลยนแปลง กรอบงานสาหรบการพฒนาแผนการบรหารการ

เปลยนแปลง และเทคนคหลายอยางสาหรบการจดการการตอตานและความขดแยง



13.2 ธรรมชาตของการเปลยนแปลง เพอใหการบรหารการเปลยนแปลงเชงองคการมประสทธผล เราจงจาเปนตองเขาใจ

ผลกระทบของการเปลยนแปลง การเปลยนแปลงถกมองวาเปนกระบวนการอยางไร และรปแบบ

พฤตกรรมเชงอารมณของการเปลยนแปลง

13.2.1 ผลกระทบของการเปลยนแปลง

ผลกระทบของการเปลยนแปลงถกมองวาเปนผลกระทบทงทางบวกและทางลบ

ไมวาผลกระทบของการเปลยนแปลงจะเปนอยางไร ปรมาณของความเครยดทมากบการเปลยนแปลง

แตละเรองมปรมาณหนงเทานน โดยปกต คนแตละคนตองจดการกบความเปลยนแปลงทหลากหลาย

และตองคอยๆ รบการเปลยนแปลงตามกาลเวลา การรบการเปลยนแปลง (assimilation) คอ

กระบวนการของการปรบตวเขากบการเปลยนแปลง และกาหนดความสามารถของเราในการจดการการ

เปลยนแปลงทงในปจจบนและในอนาคต การเปลยนแปลงทาใหเกดความเครยดและความกงวลสงใน

ชวงแรก แตเมอเวลาผานไประดบความเครยดและความกงวลจะไมใชระดบเดม การเปลยนแปลงตองใช

เวลาในการรบการเปลยนแปลง การเปลยนแปลงทใหญไมวาจะเปนการเปลยนแปลงเชงบวกหรอเชงลบ

ตองการเวลามากกวาการเปลยนแปลงเลกนอย แตเมอการเปลยนแปลงไดรบการยอมรบ การ

เปลยนแปลงนนจะไมสรางความเครยดและความกงวลอกตอไป

รปท 13.1 การรบการเปลยนแปลง (Marchewka, 2006)

ปญหาเกดขนกตอเมอคนในองคการไมสามารถรบการเปลยนแปลงไดเรว

เพยงพอเนองจากผลกระทบมการสะสม และความเรวในการเปลยนแปลงสามารถทาไดระดบหนง

เทานน คนแตละคนมความเรวในการเปลยนแปลงในระดบทแตกตางกน ความสามารถทแตกตางกนน

ทาใหเราตองมความยดหยนในการจดการการเปลยนแปลง รปท 13.1 แสดงผลกระทบสะสมของการรบ



การเปลยนแปลงตามเวลา แทงกราฟแตละแทงแสดงปรมาณการรบการเปลยนแปลงทตองการตาม

เวลาทเปลยนไป ในชวงแรกของการเปลยนแปลง ปรมาณการยอมรบทตองการมปรมาณทตา เมอเวลา

ผานไป ปรมาณการยอมรบการเปลยนแปลงมปรมาณสะสมมากขน แตเนองจาก คนแตละคนมระดบ

การรบการเปลยนแปลงสงสดระดบหนง เมอคนๆ นนผานระดบนไปแลว คนนนจะแสดงความเครยด

และพฤตกรรมทผดปกต ดงนน ผจดการโครงการตองบรหารการรบการเปลยนแปลงใหเกดขนภายใต

เสนระดบสงสดของการเปลยนแปลงทรบได เพอรกษาระดบการรบการเปลยนแปลง คนแตละคนอาจใช

กลยทธหลายอยาง เชน การออกกาลงกายมากกวาปกต หรอการเลอนการเปลยนแปลงชวตทสาคญซง

จะทาใหการจดการกบการเปลยนแปลงในปจจบนมประสทธผลมากขน

การเปลยนแปลงทเสนอโดยองคการจะกระทบตอวธการทางาน และความ

สมพนธของคนในองคการ ถงแมวาการเปลยนแปลงเชงองคการจะถกซมซบโดยคนแตละคน แต

องคการเองตองรบการเปลยนแปลงเชนเดยวกบทคนในองคการตองทา ไมเชนนนองคการจะแสดง

พฤตกรรมการทางานทไมถกตองเหมอนกน เชน องคการอาจไมสามารถใชประโยชนของโอกาสใหม

หรอแกปญหาปจจบน ในทสด ความไมสามารถซมซบการเปลยนแปลงขององคการจะสะทอนใหเหนถง

ความสามารถในการทากาไร เชนเดยวกน ถาคนทไมสามารถจดการกบการเปลยนแปลงและ

ความเครยดได ในระยะยาวจะเกดคาถามวาคนเหลานจะสามารถคงอยในองคการไดอยางไร

รปท 13.2 ตวแบบพนฐานของการเปลยนแปลงของเลวน (Stair, et.al, 2003)

13.2.2 การเปลยนแปลงเปนกระบวนการ

ตวแบบทใหความเขาใจถงการเปลยนแปลงคอ ตวแบบของเครท เลวน (Kurt

Lewin) ทไดเสนอทฤษฎการเปลยนแปลงทเกยวของกบแรง (forces) แรงทอานวยความสะดวกกบการ

เปลยนแปลงถกมองวาเปนแรงขบเคลอน (driving forces) ขณะทแรงทแสดงตววาเปนแรงกดขวางการ

เปลยนแปลงเรยกวาแรงตอตาน (resisting forces) ตวแบบพนฐานของเลวนม 3 ขนตอนดงรปท 13.2



ซงประกอบดวย การละลาย (unfreezing) การเปลยนแปลงหรอการเคลอนท (changing or moving)

และ การทาใหคงสภาพใหม (refreezing)

• การละลาย เปนการละลายพฤตกรรมปจจบน โดยการสรางแรงจงใจ เพอให

พนกงานมความพรอมในการเปลยนแปลง องคการตองทาใหบคคลรสกม

ความมนใจ โดยหลกเลยงการคกคามและใชวธการกระตนทางบวก เชน

อธบายถงขอด-ขอเสย ประโยชนทจะไดรบจากการเปลยนแปลงทงของตนเอง

และขององคการ พาไปดงานในหนวยงานหรอองคการทมโครงการเหมอนกบ

โครงการทเรากาลงจะดาเนนการ เปนตน

• การเปลยนแปลง เปนขนตอนการเรยนรพฤตกรรมใหมตามทองคการปรารถนา

โดยผานวธการตางๆ เชน การสอน การฝกอบรม การสาธต และการวจย เปน

ตน

• การทาใหคงสภาพใหม เปนขนตอนทพฤตกรรมทเรยนรใหมอยตว องคการจง

ตองมการเสรมแรงเพอใหพฤตกรรมใหมนนเกดขนถาวรในองคการ โดยการ

กาหนดมาตรฐานตางๆ และแรงจงใจใหบคคลปฏบตอยางตอเนอง

รปท 13.3 กระบวนการเปลยนแปลง (Marchewka, 2006)

รปท 13.3 แสดงใหเหนถงกระบวนการเปลยนแปลง ซงอธบายไดดงน สถานภาพ

ปจจบนคอ สถานภาพทสมดล เพอการเปลยนแปลงจากสถานภาพปจจบนจงตองมแรงขบเคลอนทงท

เปนแรงรเรมการเปลยนแปลงและแรงชกจงการเปลยนแปลง ซงเปนแรงทตองการสาหรบการละลายหรอ

การสลายนสย มมมองและเสถยรภาพของสภาวะปจจบน ในชวงของการเปลยนถายจากสภาวะปจจบน

ไปยงสภาวะทตองการบางทเรยกวาสภาวะทเปนกลาง (neutral zone) และสาหรบหลายคนแลวสภาวะ

แบบนเปนสภาวะทอยในนรกทงเปน หรออารมณโกรธ



องคการทมผสนบสนนแรงขบเคลอนการเปลยนแปลงอาจเรงรบใหแตละคนผาน

ชวงการเปลยนถายน การเรงรบนมผลใหเกดความสบสน และแรงตอตานมแนวโนมทจะผลกใหแตละ

คนกลบไปยงสภาวะปจจบน คนไมชอบถกจบใหอยในสภาวะทเปนกลาง และจะยอนกลบไปยงสภาพ

เดม หรอหลบหน การหลบหนอาจหมายถงการละทงองคการหรอการตอตานการรเรมเปลยนแปลง

นอกจากน คนทพบวาตวเองอยในสภาวะทเปนกลางนานเกนไปอาจพยายามสรางความประนประนอม

ใหมการเปลยนแปลงเพยงแคบางสวน การประนประนอมจะมผลใหพลาดโอกาสในการเปลยนแปลง

ความจรงแลวคนไมไดตองการตอตานการเปลยนแปลง แตคนตอตานความ

สญเสย และการสนสด การละลายหรอการเปลยนแปลงจากสถานภาพปจจบนหมายถงการปลอยบาง

สงบางอยางไป ดงนน ตวแบบของเลวนแนะวาการเรมตนการเปลยนแปลงใหเรมดวยการสนสดของ

สภาวะปจจบน การเคลอนผานสภาวะทเปนกลางหมายถงความสญเสยสภาวะสมดลจนกระทงแตละ

คนหรอองคการเคลอนไปยงสภาวะทตองการ สงทสาคญ พฤตกรรม มมมองและความเขาใจตองถกทา

ใหคงสภาพใหม ดงนน สภาวะทตองการกลายเปนสถานภาพใหม

13.2.3 การเปลยนแปลงเปนความรสกทางอารมณ

การเปลยนแปลงสามารถนามาซงการโตตอบเชงอารมณ ถาการเปลยนแปลง

เปนการสญเสยทมความสาคญตอคนทตองรบการเปลยนแปลง การโตตอบนม 5 ระยะคอ

• การปฏเสธ (denial) ระยะแรกนเปนระยะของการตกใจและปฏเสธ ซงเปน

การโตตอบเมอคนไดรบแจงการเปลยนแปลงเปนครงแรกและมผลกระทบ

ตอคนนนอยางมนยสาคญ ความไมเชอในการเปลยนแปลงทไดรบอาจ

กลายเปนกลไกปองกนทนท

• ความโกรธ (anger) เมอคนตกใจกบการประกาศการเปลยนแปลงแลว คน

ทตองเปลยนแปลงจะโกรธผอน แมแตคนสงขาว การโตตอบของพวกเขาคอ

การโทษใครกไดทรบผดชอบในการสรางการเปลยนแปลง ถงแมวาความ

โกรธคอการตอบโตเชงอารมณ แตความโกรธสามารถแสดงออกไดเมอไดรบ

อนญาตใหระบายอารมณ ผทมความรสกโกรธจะยอมรบการเปลยนแปลง

แตผทแสดงความโกรธจะไมยอมรบ

• การตอรอง (bargaining) ในระยะท 3 คนจะไมโกรธอกตอไป ในความจรง

คนอาจใหความรวมมอและพยายามทาขอตกลงเพอหลกเลยงการ

เปลยนแปลง เชน คนทเสยงานอาจเรมสญญาวาจะทางานใหม

ประสทธภาพเพมเปนสองเทา หรอยอมใหลดคาจาง



• ความเศราหมอง (depression) เมอคนยอมรบวาการเปลยนแปลงเปนเรอง

ทหลกเลยงไมได พวกเขาอาจเขาใจผลกระทบทงหมดของการเปลยนแปลง

และอาจเขาสระยะท 4 คอ ความเศราหมอง ระยะนเกดขนเมอมความรสก

อยางรนแรงจากการสญเสยสถานภาพปจจบน ถงแมวาการสญเสยงานทา

ใหสญเสยรายได แตคนสวนใหญรสกเศราหมองเพราะพวกเขาสญเสย

ชอเสยงทเกยวกบงาน เนองจากถกเปลยนตาแหนง

• การยอมรบ (acceptance) ระยะนเปนการทางานกบความตงใจของคนท

ยอมรบวาการเปลยนแปลงเปนสงทหลกเลยงไมไดและตองจดการกบมน

การยอมรบเปนสวนทสาคญของการยตสภาวะปจจบน และเปนการได

สภาวะใหม

การตอบโตทางอารมณเหลานสามารถชวยใหเราเขาใจวา ทาไมเมอคนเผชญ

กบการเปลยนแปลงเชงองคการถงแสดงการกระทาตอบกลบมาในลกษณะทเขาทา เนองจากอารมณ

เหลานทาใหคนอาจถกดงออกจากองคการ และผลผลตขององคการจะเสยหาย ผบรหารและทมงาน

โครงการควรรและมเวลาเตรยมการสาหรบการเปลยนแปลงทกาลงเกดขน แทนทจะพยายามระงบคนท

ลาหลงและอารมณของพวกเขา ผนาการเปลยนแปลงควรยอมรบเหตการณเหลานใหเปนเหตการณ

ปกตของกระบวนการเปลยนแปลงและกลาวถงในแผนการบรหารการเปลยนแปลง

รปท 13.4 แผนบรหารการเปลยนแปลง (Marchewka, 2006)

13.3 การวางแผนการบรหารการเปลยนแปลง

สงสาคญของการเปลยนแปลงเชงองคการใดๆ คอ การวางแผนสาหรบการเปลยนแปลงและ

การบรหารการเปลยนแปลงและการเปลยนถายทเกยวของอยางมประสทธผล แผนการบรหารการ



เปลยนแปลงทกลาวถงดานมนษยจะสอใหคนทงองคการทราบวาผบรหารดแลคนในองคการ พรอมทจะ

ฟงและนาเอาความตองการของพวกเขาไปพจารณาอยางจรงจง ผสนบสนนโครงการและทมงานควร

กลาวถงประเดนทสาคญและใหชดเจน ประเดนสาคญไดสรปในรปท 13.4

13.3.1 การประเมนความตงใจ ความพรอม และความสามารถในการเปลยนแปลง

ขนตอนแรกของการพฒนาแผนการบรหารการเปลยนแปลงคอ การประเมน

ความตงใจ ความพรอม และความสามารถในการเปลยนแปลงขององคการ การประเมนนนามาซงการ

กาหนดผมสวนไดเสยคนใดทเกยวของกบการเปลยนแปลง บทบาท และปฏกรยาทแสดงตอกน ผมสวน

ไดเสยทเกยวของกบการเปลยนแปลงประกอบดวย ผสนบสนนโครงการ (sponsor) ผทาการ

เปลยนแปลง (change agent) และเปาหมายการเปลยนแปลง (target)

ผสนบสนนโครงการ

ผสนบสนนโครงการสามารถเปนบคคลหรอกลมบคคลทมความเตมใจ

และมอานาจบงคบบญชาและจดสรรทรพยากรเพอสนบสนนโครงการ ผสนบสนนนเปนผสนบสนนท

รเรมโครงการ ซงอาจสงโครงการตอใหผสนบสนนทยงยนของโครงการ (sustaining sponsor) ถา

ปราศจากผสนบสนนทยงยนของโครงการ ในทสดโครงการอาจจะเสยทศทางได ดงนน ผสนบสนนท

ยงยนตองกลายเปนผสนบสนนหลกของโครงการ ความตงใจและความสามารถขององคการทจะ

สนบสนนการเปลยนแปลงสามารถพจารณาไดจากคามนของผสนบสนนทใหตอโครงการ คามนนเปน

การสอสารระหวางผสนบสนนโครงการกบคนในองคการวา ผสนบสนนโครงการจะจดการความทาทาย

และประเดนตางๆ อยางไร และจะสนบสนนทรพยากรทมใหใชอยางไร ผสนบสนนโครงการตองเปนผนา

ทมประสทธผล เพราะถาโครงการลมเหลวอนเนองมาจากองคการไมสามารถปรบเขากบการ

เปลยนแปลง คณคาของโครงการตอองคการ และความเชอถอของผสนบสนนจะสญเสยไป

ผทาการเปลยนแปลง

ผทาการเปลยนแปลงคอ ผจดการโครงการและทมงาน อยางไรกตาม คน

จากสวนอนทงภายในภายนอกองคการอาจเขามามสวนเกยวของไดดวย ผทาการเปลยนแปลงมหนาท

ทาใหการเปลยนแปลงเกดขนเพอบรรลเปาหมายและวตถประสงคของโครงการ ผทาการเปลยนแปลง

รายงานโดยตรงตอผสนบสนนโครงการ และตองสามารถวนจฉยปญหา วางแผนเพอจดการกบปญหา

และความทาทายไดอยางมประสทธผล นอกจากนยงตองทาตวเปนชองทางของการสอสารระหวาง

ผสนบสนนกบเปาหมายของการเปลยนแปลง



เปาหมายของการเปลยนแปลง เปาหมายของการเปลยนแปลงอาจเปนบคคลหรอกลมบคคลทตอง

เปลยนแปลง โดยทวไปคอ ผใชของระบบใหม หรอใครทเกยวของโดยตรงกบผลผลตสดทายของ

โครงการ หรอคนทมบทบาทสาคญในความสาเรจของโครงการ ถงแมวาผสนบสนนโครงการและผทา

การเปลยนแปลงมบทบาททสาคญในการสนบสนนและทาใหเกดการเปลยนแปลง แตความตงใจ ความ

พรอมและความสามารถของเปาหมายของการเปลยนแปลงเปนเรองทสาคญ สงเหลานจะเกดไดตอง

อาศย 1) การทาใหผลกระทบของการเปลยนแปลงมความชดเจน 2) ความเขาใจการเปลยนแปลงทาง

กวาง 3) การกาหนดวาอะไรทยกเลกอะไรทยงคงอย และ 4) การเปลยนแปลงหลกเกณฑการพจารณา

ความสาเรจของงาน

ดงทไดกลาวมาแลววา การเปลยนแปลงนามาซงการสนสดและการสญเสย

ควบคม ผจดการโครงการและทมงานควรใชเวลาเพอคดวาอะไรคอความสญเสยของแตละคนหรอของ

แตละกลม เชน อานาจ ความสมพนธกบคนอน เสถยรภาพ หรอแมแตการควบคม จากนน ผจดการ

โครงการและทมงานจะไดจดการเปาหมายการเปลยนแปลงแตละคนไดเหมาะสม

รปท 13.5 ตวแบบของลวทท (Marchewka, 2006)

การเปลยนแปลงในองคการสามารถกระทบสงตางๆ ดวยวธการทแตกตางกน

ตวแบบของลวททดงรปท 13.5 แสดงใหเหนวาการเปลยนแปลงในคน เทคโนโลย งาน หรอโครงสรางเชง

องคการ มอทธพลหรอกระทบซงกนและกน สวนประกอบทงสสวนมความสมพนธกน การเปลยนแปลง

ในสวนหนงสามารถมผลในการเปลยนแปลงสวนอน เชน การเปลยนแปลงในเทคโนโลยขององคการ

(เชน การตดตงระบบสารสนเทศใหม) สามารถกระทบคนในองคการ (เชน บทบาทใหม ความ

รบผดชอบ) พรอมทงงานทแตละคนทา และสามารถกระทบโครงสรางขององคการ (เชน โครงสรางแบบ

ทางการ หรอแบบไมเปนทางการ)



เนองจากการเปลยนแปลงทไดวางแผนทาใหคนมอารมณหลายรปแบบ เรมแรก

คนจะตกใจ โกรธ และปฏเสธ ตอมาพวกเขาพยายามตอรองทจะรกษาสภาวะปจจบน ณ เวลาน การ

ประนประนอม หรอการเอาใจอาจดเหมอนเปนทางเลอกทดสาหรบการหลกเลยงการตอตานและความ

ขดแยง แตโชคไมดทกลยทธนกลบเปนกลยทธทบอนทาลายประสทธผลของการรเรมการเปลยนแปลง

ดงนน มนจงเปนสงสาคญทผจดการโครงการและทมงานตองกาหนดขอบเขตทยอมใหการเปลยนแปลง

เกดขนตามทไดวางแผน โดยทยงคงยนยอมใหแตละคนไดบางอยางทเขาคนเคยยดถอไป เพอใหงายแก

การเปลยนแปลง

คนจะสบสนเมอหลกเกณฑสาหรบวดความสาเรจไมชดเจน เชน ถาทานทางาน

ในองคการหนงเปนเวลาหลายป ตลอดเวลาทผานมาทานไดเขาใจการบรหารงานขององคการและทาน

ไดกลายเปนสวนหนงของวฒนธรรมองคการ จากประสบการณหลายปทผานมา ทานรวาองคการเลอน

ตาแหนงโดยพจารณาจากอาวโสของการทางาน เมอองคการตดสนใจทจะลดขนาดขององคการ

เนองจากการตดตงระบบงานใหม องคการใหพนกงานออกจากงานโดยพจารณาจากความอาวโสของ

ทางานของพนกงานแตละคน ถาใครทางานไมนานจะถกใหออกจากงานแตผทางานระดบสงองคการ

ยงคงใหทางานอย หลกเกณฑเชนนยอมทาใหพนกงานไมพอใจ ดงนน หลกเกณฑของความสาเรจควร

เปลยน

13.3.2 การพฒนาหรอการรบกลยทธสาหรบการเปลยนแปลง

วธการในการบรหารการเปลยนแปลงม 4 วธคอ วธเชงประจกษดวยเหตผล

(rational-empirical approach) วธใหการศกษา-มาตรฐานใหม (normative-reeducation approach)

วธบบบงคบดวยอานาจ (power-coercive approach) วธปรบตวตามสภาพแวดลอม (environmental-

adaptive approach) รายละเอยดของแตละวธมดงน

วธเชงประจกษดวยเหตผล

วธการนใชในการบรหารการเปลยนแปลงตามความคดทวาคนทาตาม

รปแบบของพฤตกรรมทสามารถคาดการณได และคนจะทาตามความสนใจของตนเอง ดงนน ผทาการ

เปลยนแปลงตองชกจง ทาใหเชอ อธบาย และแสดงใหเหนวาการเปลยนแปลงจะใหประโยชนกบคนหรอ

กลมคนทเปนเปาหมายการเปลยนแปลงอยางไร

คนทไดรบผลกระทบจากการเปลยนแปลงควรไดรบสารสนเทศททนสมย

และสอดคลองกน สารสนเทศทสอดคลองกนหมายถงทมงานและผสนบสนนโครงการสงขอความ

เดยวกนไปยงแตละคนหรอกลมคนทงองคการ ขอความทมการผสมหลายๆ เรองสามารถนามาซงความ

สบสน สงสย ความนาเชอถอลดลง และถกนามาใชเปนขออางเพอถวงเวลา



ถาคนไมไดรบสารสนเทศเพยงพอ พวกเขาพยายามคนหาสารสนเทศจาก

แหลงอนทไดขอมลจาก ความคดเหน การพดเสยดส และสารสนเทศทไมถกตอง สารสนเทศเหลานจะ

กลายเปนการซบซบนนทาทกระจายผานองคการทไมเปนทางการ ซงทาใหระดบความเครยดของคนใน

องคการขนสงจนกระทงถงจดทองคการทางานผดปกต ดงนน การซอสตยและการใหสารสนเทศกบคน

ในองคการใหเหมอนกนจะดกวา การใหสารสนเทศกบบคคลอยางเพยงพอลวงหนาจะทาใหพวกเขา

สามารถเตรยมการสาหรบการเปลยนแปลงทจะเกดขน

แผนการบรหารการเปลยนแปลงทใชวธการนควรใหแตละคนร

วตถประสงค ภาพรวม และบทบาท ซงจะชวยใหคนทตองรบการเปลยนแปลงสามารถคาดการณสงทจะ

เกดขนในอนาคตได โดยทวตถประสงคคอ เหตผลทตองเปลยนแปลง คนในองคการสวนใหญมมมมอง

ของงานและความสมพนธสวนอนในองคการทแคบ การใหคนในองคการมโอกาสไดเหนถงปญหาหรอ

โอกาสกอนจะชวยใหคนในองคการไดเขาใจในความจาเปนทตองมการเปลยนแปลง การใหภาพรวมคอ

การใหวสยทศนวาองคการจะมสภาพหรอทางานงานอยางไรในอนาคต สวนบทบาทคอ หนาทของแตละ

คนเมอการเปลยนแปลงไดดาเนนการแลว

วธใหการศกษา-มาตรฐานใหม

วธการนมมมมองพนฐานวาพฤตกรรมของคนสามารถเปลยนไดโดยการ

เปลยนแปลงบรรทดฐานทางสงคมของกลม แทนทองคการจะพยายามเปลยนแตละคน องคการควรมา

มงเนนทคานยมทเปนแกน (core value) ความเชอ และความสมพนธททาใหเกดวฒนธรรมกลม

วธการนเปนวธการทยากและใชเวลานานเพราะผสนบสนนโครงการและ

ผทาใหเกดการเปลยนแปลงตองศกษาคานยมทมอย และความเชอของกลม วธการนตองใชการละลาย

หรอการสลายบรรทดฐานปจจบน แลวการเปลยนแปลงจงสามารถเขาไปแทนทได และทาใหบรรทดฐาน

ชดใหมคงอย

วธบบบงคบดวยอานาจ

วธการนเปนวธทพยายามใหคนในองคการเปลยนแปลงโดยการใช

อานาจ (power) อานาจตามกฎหมาย (authority) รางวล หรอการข การลงโทษ ผจดการโครงการหลาย

คนถกลอใหใชวธการน แตเปนวธการทมความเสยงถาใชวธการนผดสถานการณ คนอาจยนยอมในตอน

แรกๆ จนกระทงพวกเขาสามารถหางานใหมได หรอคนอาจมองวาการเปลยนแปลงเกดขนเปนการ

เปลยนแปลงชวคราว เพยงแตคอยเวลา จากนนทกอยางจะกลบไปสสถานภาพเดม



มบางสถานการณทการใชวธแบบบบบงคบดวยอานาจเหมาะสมและม

ประสทธผล เชน ในสถานการณทองคการตองไดรบความใสใจทนททนใด การเสยเวลาทพยายามใหทก

คนยอมรบอาจทาใหองคการประสบความหายนะ การใหรางวลและการขอาจเปนวธการทสมเหตสมผล

วธปรบตวตามสภาพแวดลอม

การใชวธการนเปนการทผทาการเปลยนแปลงพยายามทาใหการ

เปลยนแปลงเกดถาวร โดยการลบลางวธการเกาและจดการใหมสภาพแวดลอมใหมใหเรวทสดเทาทจะ

เรวได เชน การเปลยนซอฟตแวรประมวลผลคาชวงวนหยดสดสปดาห ดงนน เมอทกคนเปดเครองในวน

จนทร พวกเขาไมมทางเลอก ตองใชซอฟตแวรตวใหม เปาหมายการเปลยนแปลงควรรบการ

เปลยนแปลงใหเรวทสดเทาทจะเรวได

13.3.3 การดาเนนตามแผนการบรหารการเปลยนแปลงและการตดตาม

ความกาวหนา เมอผจดการโครงการและทมงานไดกาหนดผเกยวของและกลยทธแลว ขนตอน

ตอไปคอ การทาใหแผนการบรหารการเปลยนแปลงเกดขน และตดตามความกาวหนาของแผน หลกไมล

และเหตการณทสาคญควรกาหนดในแผนเพอจะไดทราบวาองคการกาลงปรบเขากบการเปลยนแปลง

ไดดเพยงไร

นอกจากนยงมประเดนทสาคญทสดอกประเดนคอ การสรางเสนทางการสอสาร

ทมประสทธผล เพอใหแนใจวาการเปลยนแปลงไดดาเนนการตามแผนทวางไว การเลอกสอสาหรบการ

สอสารเปนเรองทสาคญอกเรองหนง ดงทไดกลาวในบทกอนหนาน การสอสารควรเปนการสอสารสอง

ทาง ทมงานโครงการและผสนบสนนตองสอสารอยางมประสทธผลกบกลมตางๆ ภายในองคการ

13.3.4 การประเมนประสบการณและการพฒนาบทเรยนทไดเรยนร

ประสบการณของทมงานในการดาเนนการตามแผนการบรหารการเปลยนแปลง

ควรมการบนทกและใหสมาชกในทมหรอโครงการอนไดใชประโยชน เมอจบโครงการ ความสาเรจของ

แผนการบรหารการเปลยนแปลงควรมการประเมน ซงอาจชวยกาหนดประสทธผลของผเกยวของกบการ

ดาเนนการเปลยนแปลงและกลยทธการบรหารการเปลยนแปลง



13.4 การจดการกบความขดแยงและการตอตาน

13.4.1 การตอตาน ทมงานควรคาดการณการตอตานลวงหนา การตอตานมทงเปดเผย (เชน บนทก

ความจา การประชม) หรอปกปด (เชน แกลงทาลาย เทารานา การเมอง) เมอไรกตามทมการ

ประนประนอมการเปลยนแปลง ผจดการโครงการและทมงานจะเสยเครดต การตอตานเกดขนดวย

เหตผลหลายอยาง เชน บางคนอาจตอตานระบบสารสนเทศเพราะเวลาตอบกลบชามาก หรอเพราะ

ระบบไมมลกษณะหรอฟงกชนทไดกาหนดไวในรายละเอยดความตองการ นอกจากน การตอตานเกดขน

เนองจากเหตผลเชงวฒนธรรมหรอเชงพฤตกรรม ซงไมมความเปนเหตเปนผล คนอาจตอตานการ

เปลยนแปลงถงแมวาพวกเขาจะเขาใจวาการเปลยนแปลงจะใหประโยชนกตาม เหตผลทตอตาน เชน

• การเปลยนแปลงตองใชเวลาและแรงงานมากกวาการลงทน

• การเปลยนแปลงหมายถงการยกเลกบางอยางทคนเคย สะดวกสบาย

• การเปลยนแปลงเปนการรบกวนถงแมวาจะใหประโยชนในระยะยาว

• การเปลยนแปลงเปนการบงคบ และทนไมไดทจะถกสงใหทา

ขนตอนแรกของการจดการกบการตอตานคอ ทาความเขาใจวาอะไรคอสงทคน

แตละคนหรอกลมตองสญเสย ตอมาผสนบสนนโครงการและทมงานควรฟงวาคนในองคการพดวา

อยางไร แทนทจะโตเถยงหรอพยายามใหเหตผล ทางทดยอมใหคนระบายความโกรธและความผดหวง

ของเขา การเขาใจความรสก เหนใจ ไมไดหมายความวาเหนดวยกบสงทคนระบายออกมา จากนน

ทมงานกาหนดขอบเขตวาอะไรทตองเปลยนแปลงและอะไรทไมตองเปลยน การทาเชนนสามารถชวยลด

สถานการณความเครยด

13.4.2 ความขดแยง

ความขดแยงมความเกยวของกบการตอตาน ความขดแยงเกดขนเมอคนรวา

ความสนใจหรอคณคาของเขาถกทาทาย การบรหารความขดแยงเนนทการปองกน การจดการ หรอการ

แกไขความขดแยง ดงนน การระบความขดแยงทเปนไปไดแตเนนๆ จงเปนเรองสาคญ ถงแมความ

ขดแยงทเปนบวกชวยสรางความคดใหมๆ แตความขดแยงทเปนลบทไมไดแกไขสามารถทาให

ความสมพนธเสยหาย ความไมเชอใจ ความเครยด พฤตกรรมทผดปกต ประสทธภาพการทางานตา

ทศนะของความขดแยงม 3 ทศนะคอ



• ทศนะแบบดงเดม (traditional view) เปนการมองความขดแยงเปนสงไมด

และควรหลกเลยง ถาปลอยใหความขดแยงเพมขนเรอยๆ จะทาใหการ

ดาเนนงานแยลง ดงนน ผจดการโครงการจงควรจดการความขดแยงโดย

การกาจดมนกอนทมนจะเกด หรอขจดมนใหเรวทสดเทาทจะเรวได

• ทศนะแบบรวมสมย (contemporary view) เปนการมองวาความขดแยง

เปนสงทหลกเลยงไมได มนเปนธรรมชาต ความขดแยงทเปนบวกสามารถ

กระตนความคดสรางสรรค อยางไรกตาม ความขดแยงทเปนลบสามารถ

สรางความเสยหาย ดงนน ความขดแยงทเปนบวกควรไดรบการสงเสรม

และควรตรวจสอบความขดแยงทเปนลบ

• ทศนะดานปฏกรยาตอกน (interactionist view) เปนการมองวาความ

ขดแยงเปนสงสาคญและจาเปนสาหรบการทางาน ทศนะแบบรวมสมย

ยอมรบความขดแยง ทศนะดานปฏกรยาตอกนรบความขดแยงเขาไว

เพราะถาปรองดองหรอราบรนเกนไป ทมงานจะเฉอยชาและใจเยน

ผจดการโครงการควรกระตนใหเกดความขดแยงในระดบทเหมาะสม

เพอใหคนเขาสความขดแยงทเปนบวก

วธการตอไปนเปนวธการจดการกบความขดแยง สมาชกทมงานหรอผจดการ

โครงการควรเลอกวธการทเหมาะสมสาหรบการบรหารความขดแยงตามสถานการณ

• การหลกเลยง (avoidance) เปนการหลบเลยง การถอนหรอการไมเอาใจ

ใสความขดแยง ซงเหมาะกบสถานการณทไมสามารถชนะได ประโยชนท

จะไดนอย อยางไรกตามวธนไมเหมาะกบกรณทตองการแกไขความ

ขดแยงทนท

• การปรบเขาหากน (accommodate) เปนวธทเอาใจหลายๆ ฝายทขดแยง

กนโดยการลดความแตกตางระหวางบคคลและมงทคลายคลงกน วธการน

มประโยชนเมอตองการบรรลเปาหมายโดยรวม เมอเปาหมายมความ

สาคญมากกวาความสนใจของแตละคนทเกยวของ การปรบเขาหากนอาจ

เหมาะสมถาเปนการจดการกบประเดนทมความเสยงตา และผลตอบแทน

นอย หรอเมออยในสถานการณทไมชนะ เพราะวาการปรบเขาหากนใชได

ในระยะสน ดงนน ความขดแยงอาจปรากฎใหมในรปอน



• การบงคบ (forcing) เปนการใชอานาจตามกฎหมายเพอแกความขดแยง

ซงทาใหฝายหนงชนะ อกฝายแพ วธการนอาจเปนวธการทมประสทธผลก

ตอเมอทง 2 ฝายไมมพนฐานรวมกน หรอเมอเราแนใจวาเราเปนฝายถก

หรอเมอมสถานการณฉกเฉน หรอเมอเวลามนอย อยางไรกตาม วธการ

บงคบอาจทาใหเกดการพฒนาความขดแยงขนมาอกครง เพราะคนไม

ชอบการตดสนใจทมาจากความเหนของผอนและนามาใชบงคบพวกเขา

• การประนประนอม (compromise) เปนวธการทรวมทงการปรบเขาหากน

และการบงคบ โดยลดระดบของการบงคบและการปรบเขาหากนลง การ

ประนประนอมเปนการตอรอง โดยคนหรอกลมคนกลมหนงใหบางอยาง

เพอแลกเปลยนกบการไดอยางอน ในกรณนไมมใครชนะจรงๆ หรอแพ

จรงๆ ดงนนความพอใจจากทงสองฝายจงเกดขน วธการนอาจมประโยชน

เมอพยายามแกปญหาทสลบซบซอนทตองทาใหเรยบรอยในเวลาอนสน

และเมอความเสยงหรอรางวลคอนขางสง

• การรวมมอกน (collaboration) เมอมความเสยงและประโยชนสง การ

รวมมออาจเปนวธการจดการความขดแยงทดทสด วธการนตองการการ

เผชญหนาและพยายามทจะแกปญหาโดยการรวมความคด และมมมองท

แตกตางเขาดวยกน จดเนนของการรวมมอคอ การเรยนจากกนและกน

และไดรบคามน ความไววางใจ ความเคารพ และความมนใจจากฝาย

ตางๆ ทเกยวของ การรวมมอใชเวลาและตองการความจรงใจ นอกจากน

การแกไขความขดแยงดวยวธนตองการความเตมใจ เพอเขาสกระบวนการ

แกปญหา

13.4.3 การบรหารความแตกแยก

ผจดการโครงการหรอทมงานเผชญกบสถานการณความขดแยงทไมปรากฎ

คาตอบ ฝายหนงอทศตนเองใหกบการเปลยนแปลงอยางเตมท ขณะทอกฝายพยายามรกษาสถานภาพ

เดม ปญหาคอ ทงสองฝายตกอยในสถานการณสองขวทแตละขางเหนเฉพาะขอดของความคดของฝาย

ตวเอง และเหนขอเสยของความคดของฝายตรงขาม



รปท 13.6 ตวอยางการบรหารความแตกแยก (Marchewka, 2006)

การบรหารความแตกแยกเปนเครองมอชวยแกไขความขดแยง โดยเรยกฝายท

ตองการเปลยนสภาวะปจจบน หรอสนบสนนการเปลยนแปลงวานกรบเพอศาสนา (Crusader) อกฝาย

ตองการรกษาสงทดของอดตและปจจบนเรยกวาผยดกบสงทมมาแตเดม (Tradition Bearers) เครองมอ

นจะชวยเหนทงดานบนและดานลางของแตละขว รปท 13.6 เปนตวอยางการตดตงโปรแกรมประมวลผล

คาโปรแกรมใหม การใชผงสองขวชวยใหคนหลดออกจากการเหนคาตอบเดยวสาหรบปญหา และจาก

การตดสนใจทตองเลอกขวหนงขวใด

สงสาคญของการบรหารความแตกแยกคอ การตระหนกวาทงสองฝายตองถก

จดการพรอมๆ กน เพอใหเปาหมายของฝายสนบสนนการเปลยนแปลงและฝายทใหคงสถานภาพเดมจะ

จบลงทขวดานบน ตามตวอยางการตดตงโปรแกรมประมวลผลคาทดเหมอนฝายตอตานรสกวาการ

เรยนรระบบใหมอาจทาใหงานชะงก หรอทาใหวอกแวก ไมมสมาธในการทางาน ทงสองกลมอาจ

พยายามสรางแผนการอบรมทยดหยน เชน วางแผนการอบรมเปนชวงๆ โดยชวงแรกครอบคลมเพยง

ลกษณะและฟงกชนพนฐาน ดงนน ทงสองฝายจะไดสงทตองการ

13.5 สรป การเขาใจการบรหารการเปลยนแปลงเปนเรองทสาคญของการบรหารโครงการเทคโนโลย

สารสนเทศ ผมอาชพทางดานเทคโนโลยสารสนเทศอาจเนนเฉพาะทางดานเทคนค จดยนนมผลใหการ

ตดตงระบบสารสนเทศประสบความสาเรจทางดานเทคนค แตทาใหเกดความลมเหลวเชงองคการ ระบบ

ทางานไดอยางมประสทธภาพ แตคนหรอผใชไมยอมรบระบบ ดงนน มนจงเปนสงสาคญทผสนบสนน

โครงการ ผจดการโครงการ และทมงานชวยกนเตรยมความพรอมใหกบผใชหรอเปาหมายของการ



เปลยนแปลง กอนตดตงระบบ การเตรยมการเปลยนแปลงตองการความเขาใจธรรมชาตของการ

เปลยนแปลง

การเปลยนแปลงเปนกระบวนการ เลวนไดเสนอตวแบบการเปลยนแปลงทม 3 ระยะ คอ การ

ละลายสถานภาพปจจบน หลงจากนนเคลอนทผานสภาวะการเปลยนถาย จนกระทงถงสภาวะใหมท

ตองการ พฤตกรรมใหมนตองทาใหคงอย และกลายเปนสภาวะใหม ผสนบสนนโครงการและผจดการ

โครงการตองเขาใจสภาวะการเปลยนถายทบางครงเรยกวาสภาวะเปนกลาง สภาวะการเปลยนถายเปน

สภาวะทคนตกใจ หมดหวง เปนเวลาทลาบากซงคนพยายามหลบหน หรอพยายามยอนกลบมายง

สภาวะกอนหนาน นอกจากน การรเรมการเปลยนแปลงจะเรมตนดวยการยตความสมดลปจจบน และ

อาจนามาซงการตอบโตเชงอารมณอนเนองจากการสญเสย ทงคนและองคการสามารถรบการ

เปลยนแปลงไดระดบหนง การสะสมผลกระทบของการเปลยนแปลงสงผลใหเกดความเครยด และ

พฤตกรรมการทางานทผดปกต ถาการเปลยนแปลงสะสมเกนระดบทแตละคนหรอองคการจะรบได

ความเขาใจผลกระทบของการเปลยนแปลงในองคการทาใหเราพฒนาแผนการบรหารการ

เปลยนแปลงได แผนนเรมจากการประเมนความตงใจ ความพรอม และความสามารถในการ

เปลยนแปลง การประเมนนเนนทคามนของผสนบสนนโครงการ ความสามารถของผทาการเปลยนแปลง

และกาหนดผลกระทบการเปลยนแปลงทมตอเปาหมาย การประเมนนประกอบดวย การทาใหผลกระทบ

ของการเปลยนแปลงชดเจน ความเขาใจภาพกวางของการเปลยนแปลง กาหนดวาอะไรทตองเปลยน

อะไรทไมตอง และกาหนดวาหลกเกณฑความสาเรจควรเปลยนหรอไม

ขนตอนตอไปของแผนการบรหารการเปลยนแปลงเนนทการใชกลยทธสาหรบสนบสนนการ

เปลยนแปลง ซงม 4 วธคอ วธเชงประจกษดวยเหตผล วธใหการศกษา-มาตรฐานใหม วธบบบงคบดวย

อานาจ และวธปรบตวตามสภาพแวดลอม แผนการบรหารการเปลยนแปลงอาจใชวธการใดวธการหนง

หรอหลายวธ ขนกบสถานการณ

สวนประกอบทสามของแผนการบรหารการเปลยนแปลงคอ การทาใหไดตามแผน และการ

ตดตามความกาวหนา ถงแมวามเครองมอหลายอยางสาหรบการตดตามความกาวหนา แตผจดการ

โครงการควรกาหนดหลกไมลและเหตการณทสาคญ เพอใชในการตดตามการปรบและการรบการ

เปลยนแปลง แผนการบรหารการเปลยนแปลงควรรวมถงการประเมนและการบนทกบทเรยนทไดเรยนร

กลยทธและประสบการณควรมการบนทกเพอใหผอนสามารถนามาประยกตใชตอไป

ถงแมวาแผนการบรหารการเปลยนแปลงอาจสอขอความทสาคญไปยงองคการวาผบรหารเอา

ใจใสคนขององคการ แตการตอตานและความขดแยงยงเกดขน ทงการตอตานและความขดแยงเปน

ธรรมชาตอยางหนงของกระบวนการเปลยนแปลง และควรจะคาดการณไวแตแรก การตอตานเกดจาก

หลายเหตผลและหลายรปแบบ ถงแมวาทศนะความขดแยงแบบดงเดมแนะวาความขดแยงทงหมดไมด



และควรหลกเลยงหรอคลคลายใหเรวทสดเทาทจะเรวได แตทศนะแบบรวมสมยและทศนะดานปฏกรยา

ตอกนสนบสนนความคดทวาความขดแยงทางบวกสามารถกระตนความคดใหม และปรบปรงความคด

สรางสรรคใหดยงขน

นอกจากน ยงมวธจดการความขดแยงหลายวธคอ การหลกเลยง การปรบเขาหากน การบงคบ

การประนประนอม และความรวมมอ แตละวธมขอดและขอเสย ผมสวนไดเสยโครงการควรเลอกวธท

เหมาะสมกบสถานการณ

การบรหารความแตกแยกเปนเครองมอจดการความขดแยงแบบความรวมมอ การใชเทคนคน

มนกรบศาสนาเปนฝายสนบสนนใหเปลยนแปลง และผยดกบสงทมมาแตเดมเปนฝายทตองการรกษา

สถานภาพเดม ผงสองขวชวยกาหนดสวนดและสวนไมดของแตละขวความขดแยง ชวยใหเหนภาพรวม

และโตเถยงสงทแตละฝายกงวล เพอททงสองฝายจะชวยกนพฒนาคาตอบ

คาถามทายบท 1. ทาไมประเดนทางดานมนษยจงมความสาคญตอการเปลยนแปลง 2. จงอธบายธรรมชาตของการเปลยนแปลง 3. จะเกดอะไรเกดขน ถาแตละคนไมสามารถรบการเปลยนแปลงไดเรวพอ

4. จงอธบายตวแบบการเปลยนแปลงของเลวน

5. อธบายการตอบโตเชงอารมณของมนษย เมอไดรบขาววางานททากาลงถกยกเลกอนเนอง

มาจากการตดตงระบบสารสนเทศ

6. ใชตวแบบของเลวททอธบายผลกระทบทเกดจากการตดตงระบบพาณชยอเลคทรอนกส 7. จงอธบายกลยทธสาหรบจดการการเปลยนแปลงทง 4 วธ

8. ทาไมคนถงตอตานการเปลยนแปลง ถงแมการเปลยนแปลงนนใหประโยชนกบตนเอง 9. จงอธบายวธการจดการความขดแยง 10. จงอธบายการบรหารความแตกแยก


บรรณานกรม

Ahern, et.al. 2004. CMMI Distilled. 2th edition. MA.:Addison-Wesley

Albrecht, A. 1983. Software Function, Source Lines of Code, and Development Effort

Prediction: A Software Science Validation. IEEE Transactions on Software Engineering

6: 639-648.

Boehm, B. 1981. Software Engineering Economics. New Jersey: Prentice Hall.

Boehm, B. 1991. Software Risk Management: Principles and Practices. IEEE Software 1: 32-

41.

Boehm, et.al. 2000. Software Cost Estimation with COCOMO II. New Jersey: Prentice Hall.

Brooks, F. 1995. The Mythical Man-month: Essays on Software Engineering Anniversary

edition Reading. MA.: Addison-Wesley.

Dinsmore, C. 1984. Human Factors in Project Management. NewYork: American

Management Associations.

Cadle, J. and Yeates, D. 2004. Project Management for Information Systems. 4th edition. New

Jersey: Prentice Hall.

Chrissis, et.al. 2007. CMMI Guidelines for Process Integration and Production Improvement.

2th edition. MA.: Addison-Wesley.

Fenton and Pfleeger. 1997. Software Metrics: A Rigorous and Practice Approach. MA.: PWS

Publishing Company.

Garmus, D. and Herron, D. 2001. Function Point Analysis- Measurement Practices for

Successful Software Projects. MA: Addison-Wesley.

Gido and Clements. 2003. Successful Project Management. 2nd edition. MA.: Thomson.

Gray, C.F. and Larson, E.W. 2000. Project Management: The Managerial Process. New York:

McGraw-Hill.

Heizer, J. and Render, B. 2004. Operations Management. 7th edition. New Jersey: Prentice

Hall.



Herzberg, F. 2003. One More Time: How Do You Motivate Employees? (reprinted). Harvard

Business Review. January.

Humphrey. 1988. Characterizing the Software Process: A Maturity Framework. IEEE

Software. March: 73-79.

Jirachiefpattana, W and Jirachiefpattana, A. (2006). An Investigation of Digital Certificates for

Government Officials: A Thailand Case. Communications of the IIMA , 6 (Number 1):

161-168.

Jirachiefpattana, W. 2005. The Influence of Culture on Executive Information Systems

Development in Thailand. World Multiconference on Systemics, Cybernetics and

Informatics (WMSCI 2005). Orlando, Florida, USA. 10-13 July. 1: 92-97.

Mantei, M. 1981. The Effect of Programming Team Structures on Programming Tasks

Communications of the ACM. 24 (Number 3): 106-113.

Leach, L. 2005. Critical Chain Project Management. 2nd edition. MA.: Artech House

McClelland, D. and Burnham. 2003. Power Is the Great Motivator (reprinted). Harvard

Business Review. January.

Marchewka. 2006. Information Technology Project Management: Providing Measurable

Organizational Value. 2nd edition. MA.: Wiley.

Meredith, J. and Mantel, S. 2000. Project Management: A Managerial Approach. 4th eidition.

MA.: Wiley.

Patrick, F.1999. Critical Chain Scheduling and Buffer Management… Getting Out From

Between Parkinson’s Rock and Murphy’s Hard Place (Online). Available at http://

www.focusedperformance.com/articles/CCPM.htm..

Pfleeger. 2001. Software Engineering: Theory and Practice. 2nd edition. New Jersey: Prentice-

Hall.

Pressman. 2005. Software Engineering: A Practitioner’s Approach. 6th edition. MA.: McGraw-

Hill.

Pritchard, C. 2004. The Project Management Communications Toolkit. MA.: Artech House

Inc.

Project Management Institute. 2002. PMBOK® Guide.


http://www.focusedperformance.com/articles/CCPM.htm


Render, B.; Stair, R. and Hanna, M. 2003. Quantitative Analysis for Management. 8th edition.

New Jersey: Prentice Hall.

Sage. 1995. Systems Management for Information Technology and Software Engineering.

MA.: Wiley.

Schulmeyer, and McManus. 1999. Handbook of Software Quality Assurance. 3rd edition. New

Jersey: Prentice Hall.

Schwalbe. K. 2006. Information Technology Project Management. 4th edition. MA.: Thomson.

Schwalbe. K. 2007. Information Technology Project Management. 5th edition. MA.: Thomson.

Sommerville. 2001. Software Engineering. 6th edition. MA.:Addison-Wesley.

Stair, R and Reynolds, G. 2003 Principles of Information Systems. 6th edition. MA.: Thomson.

The Standish Group 1995. The CHAOS Report (Online). Available at

http://www.scs.carleton.ca/~beau/PM/Standish-Report.html.

The Standish Group 2003. Latest Standish Group CHAOS Report Shows Project Success

Rates Have Improved by 50% (Online). Available at

http://www.scs.carleton.ca/~beau/PM/Standish-Report.html.

Tuckman, B. 1965. Developmental sequence in small groups. Psychological Bulletin. 63:

384–399.

Tuckman, B., and Jensen, M. 1977. Stages of small group development revisited. Group and

Organization Studies. 2 (Number 4): 419–427.

Wysocki. 2007. Effective Project Management: Traditional, Adaptive Extreme. 4th edition. MA.:

Wiley.


_51

Documents

Transcript of _51