Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK)

Anadolu Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi

(BAP)

4.3 Okul Dışı Destekler 2

OKUL DIŞI DESTEKLER

Ailelere yönelik hizmetlerden biri olan sosyal destekler resmi

veya gayri resmi nitelikte, ailenin

gereksinim duyabileceği farklı nitelikteki

hizmetleri içermektedir.

Sosyal destekler, ailenin çevresindeki farklı

toplumsal-sosyal ağlar tarafından

sağlanabilmektedir.

Bilgi ve deneyim paylaşımı, duygusal ve

maddi destekler sağlama, örgütlenme gibi konular,

sosyal desteklerin kapsamı içerisinde yer

almaktadır.

Anne-babalara yönelik sosyal destekler arkadaşlarının, akrabalarının,

komşularının, iş arkadaşlarının ya da

diğer bireylerin sağladığı duygusal, bilgi

sağlayıcı ya da araç-gereç sağlayıcı

destekleri kapsamaktadır.

Anne-baba destek gruplarına çağırılan

misafir konuşmacıların verdikleri seminerler yoluyla anne-babalar birçok konu hakkında

bilgi sahibi olabilmektedirler.

Anne-baba destek gruplarında aileler yetersizliği olan bir

çocuğun anne-babası olmaya ilişkin duygularını

diğer anne-babalarla paylaşma şansı bulmaktadırlar.

4.3 Okul Dışı Destekler 3

Anne-babaların yardıma gereksinim duyması durumunda uzmanlar, bireysel görüşmeler yoluyla, bire bir destekler sağlamaktadırlar.

Uzmanlar, anne-babaları çocuklarını okulda, evde ve gönüllü etkinliklere katılım yoluyla toplumda desteklemeleri için teşvik etmelidirler. Anne-babalar çocuklarının en önemli savunucuları olabilmektedirler.

Anne-babalar benzer deneyimleri yaşayan diğer anne-babalarla iletişime geçerek kendilerine sosyal destekler sağlayabilirler.

Ebeveyn-ebeveyn eşleştirmesi olarak tanımlanan bire bir destek uygulamasında, deneyimli bir anne-baba çocuğunun tanısı yeni konulmuş daha deneyimsiz bir anne-babayla eşlenmektedir.

4.3 Okul Dışı Destekler 4

Aileye sağlanan sosyal destekler, ailenin fiziksel ve duygusal sağlığıyla ilişkilidir ve yaşanması olası eşler arasındaki stres için destek görevi yapmaktadır.

Aile büyüklerinin, özellikle genç anne babalara çeşitli konularda yol gösterici olması da önem taşımaktadır.

Yeterli sosyal destek gören aileler, stresle baş etmede daha geniş kaynaklara kavuşmuş olmaktadır.

4.3 Okul Dışı Destekler 5

Yetersizlikler konusunda toplumsal duyarlılığın artması, rehberlik ve eğitim hizmetlerinin düzenlenmesi, gereksinim sahibi bireylere ve ailelere maddi, manevi desteklerin sağlanması, bireylerin ve ailelerinin haklarının geliştirilmesine, devlet politikalarının geliştirilmesine yönelik çalışmalar da geniş anlamıyla sivil toplum örgütlerinin sosyal destek çalışmaları olarak düşünülebilir.

4.3 Okul Dışı Destekler 6

Okul ortamındaki uzmanların sosyal destek anlamındaki çalışmaları ise, daha çok bu tür hizmetlerden ailelerin haberdar edilmesi, benzeri hizmetlerin planlanması ve düzenlenmesi şeklinde olmaktadır.

4.3 Okul Dışı Destekler 7

Devlet kurumları sağladıkları çeşitli yasal olanaklarla, ailenin üstündeki yükü azaltacak desteklerde bulunmaktadır.

4.3 Okul Dışı Destekler 8

Rehabilitasyon merkezlerinde belirli düzeydeki ders saatlerinin karşılanması, özel gereksinimli bireylerin istihdamı ve bakım ücreti verilmesi gibi uygulamalar bireyin ve ailesinin yaşaması olası maddi külfetleri azaltarak ailenin yaşam kalitesini yükseltmektedir.

4.3 Okul Dışı Destekler 9

4.3.1 Profesyonel Resmi Destekler 10

Profesyonel Resmi Destekler

4.3.1 Profesyonel Resmi Destekler 11

Uzmanların sorun çözme becerilerini

geliştirebilmeleri için ailelere yardım etmesi

yetersizliği olan çocukların ailelerinin sorunlarla daha

etkili bir biçimde baş etmelerine yardımcı

olacaktır.

4.3.1.1 Çatışmanın ya da sorunun tanımlanması 12

Çatışmanın ya da sorunun tanımlanması

4.3.1.1 Çatışmanın ya da sorunun tanımlanması 13

Öncelikle sorunun her iki taraftan

nasıl göründüğünü ve

anlaşıldığını anlamak

gerekmektedir.

144.3.1.1 Çatışmanın ya da sorunun tanımlanması

Bu örnekte öğretmen ve veli arasında

çatışma kaçınılmazdır.

4.3.1.2 Olası çözümlerin üretilmesi 15

Olası çözümlerin üretilmesi

4.3.1.2 Olası çözümlerin üretilmesi 16

Özel gereksinimli öğrencinin

normal gelişim gösteren bir akranından

yardım alması sağlanabilir.

Annesi çocuğuna ödevlerini

tamamlaması için yardım

edebilir.

Okuldan sonra evine yakın bir

etüt merkezinden

fazladan destek alınabilir.

Tüm bunlara rağmen ödevini

yapmazsa o zaman ders

arasına çıkmama

tartışılabilir.

4.3.1.3 Alternatif çözümlerin tartışılması 17

Alternatif çözümlerin tartışılması

Çözümün bu aşamasında taraflar zaman, para, enerji, sahip olunan

destekler ve olası çözümlerin

uygulanabilirliği gibi gerçekleri

değerlendirmeye almalıdırlar.

4.3.1.3 Alternatif çözümlerin tartışılması 18

4.3.1.4 En iyi çözüme karar vermek 19

En iyi çözüme karar vermek

Bu örnekte öğretmen ve annenin üzerinde anlaşabildikleri ve koşullarına uygun çözümün okulda

sınıfından bir akranının öğrenciye ödevlerini yapması için yardım

etmesidir.

4.3.1.4 En iyi çözüme karar vermek 20

4.3.1.5 Kararın uygulanması 21

Kararın uygulanması

Bu aşamada uygulamanın değerlendirilmesi için ölçütler belirlenmelidir.

Bu ölçütler yapılmasına karar verilen uygulamanın işe yarayıp yaramadığını anlamalarını sağlayacak olan göstergelerdir.

Bir sonraki toplantıda anne ve öğretmen bir araya geldiğinde aldıkları kararın istedikleri değişikliği yaratıp yaratmadığını ancak böylesi ölçütler belirleyerek anlayabilirler.

Öğretmen ve anne bu uygulamayı ne kadar sürdüreceklerini ve işe yarayıp yaramadığını ne kadar süre sonra oturup değerlendireceklerine karar vermelidirler.

Anne ve öğretmen belirledikleri ölçütler doğrultusunda öğrencideki olası davranış değişikliklerini izleyen dönemde değerlendirmelidir.

4.3.1.5 Kararın uygulanması 22

4.3.2 Süreli / Geçici Bakım Hizmetleri 23

Süreli / Geçici Bakım Hizmetleri

Süreli bakım hizmetleri ailelerin yetersizliği olan bir bireyin bakımının

yarattığı yükten kısa süreliğine de olsa

kurtularak geçici bir rahatlama

yaşamalarını sağlayabilir.

Geçici bakımın süresi birkaç saat, bir hafta sonu ya

da birkaç gün olabilir.

Anne-babaların gönül rahatlığıyla çocuklarını

süreli bakım hizmetlerine bırakabilmesi için bu

hizmeti veren kuruluştaki personelin iyi eğitimli

olduğundan ve çocuğunun

gereksinimlerini karşılayarak ona uygun

şekilde bakım sağlayacağından emin olması gerekmektedir.

4.3.2 Süreli / Geçici Bakım Hizmetleri 24

Süreli bakım hizmetleri oldukça önemli hizmetler olarak özellikle

anne-babaların stres düzeyini düşüren bir etkiye sahiptir.

4.3.2 Süreli / Geçici Bakım Hizmetleri 25

Anne-babalar çocuklarının özel eğitim ve rehabilitasyon merkezinde geçirmekte olduğu süreleri, kendileri de orada bulunmak zorunda değilseler, süreli bakım hizmeti gibi değerlendirerek bu zamanı etkili bir biçimde kullanabilirler.

4.3.2 Süreli / Geçici Bakım Hizmetleri 26

4.3.3 Manevi Destek 27

Manevi Destek

Özel gereksinimli çocuğu olan bu aileler kendi

kişisel, felsefi ve dinsel inançlarına dayanarak

yetersizliği olan bir çocuğa sahip olmayı

kendileri için anlamlı hale getirebilmektedirler

4.3.3 Manevi Destek 28

Sahip oldukları manevi ya da dini inançları sayesinde aileler,

yetersizliği olan bir çocuğa sahip olmaya ilişkin

deneyimlerini anlamlı hale getirebilmekte ve içinde

bulundukları dinsel ya da manevi topluluklardan

duygusal destekler alabilmektedirler.

4.3.3 Manevi Destek 29

Araştırmalar manevi desteğin sorunlarla baş

etme işlevi olduğunu

göstermektedir.

4.3.3 Manevi Destek 30