วชา ส31102 หนาทพลเมอง

ผสอน: ครรจน หาเรอนทรง

ความนา

• รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ ไดกาหนดใหม

กลไกและวธการตรวจสอบอานาจรฐไวหลายประการ เพอตรวจสอบ

แกไขและปองกนการทจรตคอรปชน เพราะการทจรตคอรปชนเปน

ปญหาระดบชาตททาลายระบบเศรษฐกจ สงคมและความมนคงของ

ประเทศ กอใหเกดความอยตธรรมในสงคม ขดกบหลกการปกครองใน

ระบอบประชาธปไตย

สาระการเรยนร

กลไกและวธการตรวจสอบอานาจรฐ ไดแก

• ๑. การตรวจสอบทรพยสน

• ๒. การกระทาทเปนการขดกนแหงผลประโยชน

• ๓. การถอดถอนออกจากตาแหนง

• ๔.การดาเนนคดอาญาแกผดารงตาแหนงทางการเมอง

• ๕.การตรวจสอบการใชอานาจรฐตามรฐธรรมนญ ๒๕๕๐

ทมผลตอการเปลยนแปลงทางสงคม

๑. การตรวจสอบทรพยสน

เปนมาตรการปองกนผดารงตาแหนงทางการเมองแสวงหา

ผลประโยชนหรอใชอานาจรฐโดยมชอบ

๑.๑ ผทมหนาทยนบญชทรพยสน แสดงรายการทรพยสนและหนสน

๑) นายกรฐมนตร ๒) รฐมนตร

๓) สมาชกสภาผแทนราษฎร ๔) สมาชกวฒสภา

๕) ขาราชการการเมองอน

๖)ผบรหารทองถนและสมาชกสภาทองถนตามทกฎหมายบญญต

๑.๒ ผทมหนาทตรวจสอบบญชแสดงรายการทรพยสน

และหนสน คอ คณะกรรมการปองกนและปราบปรามการ

ทจรตแหงชาต(คณะกรรมการ ป.ป.ช.)

๑.๓ องคกรทตรวจสอบ

คณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรต

แหงชาต

ศาลฎกา แผนกคดอาญาของผดารงตาแหนงทาง

การเมอง

๑.๔ วธการตรวสอบ

๒. การกระทาทเปนการขดกนแหงผลประโยชน

เปนมาตรการทปองกนไมใหเกดความเสยหายตอรฐหรอการแสวงผลประโยชนโดยมชอบระหวางของผดารงตาแหนงทางการเมอง ซงการกระทาทขดกนแหงผลประโยชน มดงน

๒.๑ การกระทาตองหามของสมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภา

ส.ส. และ ส.ว. หามดารงตาแหนงหรอมหนาทในหนวยงานราชการ รฐ รฐวสาหกจ สภาทองถน

ส.ส. และ ส.ว. รวมถงครอบครว คนสนท ตองไมรบสมปทานจากรฐ ไมรบเงนใดจากหนวยงานราชการ ไมเปนเจาของกจการหรอหนสวน นสพ. วทยกระจายเสยง วทยโทรทศน และกจการโทรคมนาคม

๒.๒ ขอหามสมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภากาว

กายหรอแทรกแซงการปฏบตหนาทของเจาหนาทรฐ (ทงทางตรง

ทางออม) : เชน ไปทาหนาทแทนขาราชการ การบรรจแตงตง โยกยาย โอน เลอนตาแหนง เลอนเงนเดอนใหขาราชการ หรอ

เจาหนาทรฐ

๒.๓ การกระทาตองหามของนายกรฐมนตรและรฐมนตร : เปนไปตามตามขอ ๒.๑ เวนแตเปนการดารงตามแหนงตาม

บทบญญตแหงกฎหมาย และหามนายกฯ หรอรฐมนตรเปน

หนสวน ลกจางของบคคล ในองคกร หรอบรษท ทแสวงหาผล

กาไรดวย

๒.๔ ขอหามของนายกรฐมนตรและรฐมนตร : เปนไปตามขอ ๒.๒ เวนแตกระทาตามอานาจหนาทในการบรหารราชการตามทแถลงตอรฐสภาหรอตามกฎหมายกาหนด

๒.๕ การจากดสทธของนายกรฐมนตร รฐมนตร คสมรส หรอบตรทยงไมบรรลนตภาวะในการถอหนในหางหนสวนหรอบรษท : หามนายกรฐมนตร รฐมนตร เขาไปบรหาร ถอหนในบรษท หรอถาตองการถอหนตองแจงไปท ป.ป.ช. ภายใน ๓๐ วนหลงจากไดรบแตงตง และใหโอนหนไปใหนตบคคลซงจดการทรพยสนเพอประโยชนผอน ตามกฎหมายกาหนด หลกเกณฑนใชบงคบ แก ส.ส. ส.ว. นายกรฐมนตร รฐมนตร คสมรส บตร ผถกใชหรอรวมดาเนนการ

๓. การถอดถอนออกจากตาแหนง

กาหนดใหวฒสภามอานาจในการถอดถอนผดารงตาแหนงทางการเมอง

๓.๑ ผทถกถอดถอนออกจากตาแหนงได

๑)นายกรฐมนตร รฐมนตร ส.ส. ส.ว. ประธานศาลฎกา ประธานศาลรฐธรรมนญ ประธานศาลปกครองสงสด หรออยการสงสด

๒) ตลาการศาลรฐธรรมนญ กกต. ผตรวจการแผนดน กรรมการตรวจเงนแผนดน

๓)ผพพากษา ตลาการ พนกงานอยการ ผดารงตาแหนงระดบสงตามทกฎหมายบญญต

๓.๒ ผมอานาจในการถอดถอน : วฒสภามอานาจถอดถอนเมอ

มการเขาชอรองขอดงตอไปน

• ๑) ส.ส. จานวนไมนอยกวา 1 ใน 4 ของ ส.ส.ทงหมดของสภาเขาชอ

รองขอตอประธานวฒสภาใหวฒสภามมตถอดถอนได

• ๒) ส.ว. จานวนไมนอยกวา 1 ใน 4 ของ ส.ว. ทงหมดของสภาเขาชอ

รองขอตอประธานวฒสภาใหวฒสภามมตถอดถอนเฉพาะ ส.ว.ออก

จากตาแหนงได

• ๓) ประชาชนผมสทธเลอกตง 20,000 คน เขาชอรองขอบคคลให

ออกจากตาแหนงได

๓.๓ องคกรตรวจสอบ

๑) คณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต

๒) อยการสงสด

๓) วฒสภา

๔) ศาลฎกา แผนกคดอาญาของผดารงตาแหนงทางการเมอง

๓.๔ วธการตรวจสอบ

๑) การดาเนนงานของ คณะ ป.ป.ช.

๒) การประชมวฒสภาเพอพจารณาถอดถอนผดารง

ตาแหนงทางการเมอง

๓) การลงคะแนนเพอลงมตถอดถอน

นายปานเทพ กลาณรงคราญ

ประธาน ป.ป.ช

๔.การดาเนนคดอาญาแกผ ดารงตาแหนงทางการเมอง

เปนกรณทผดารงตาแหนงทางการเมองถกกลาวหาวารารวยผดปกต กระทาความผดตอหนาทราชการตามประมวลกฎหมายอาญา หรอกฎหมายอน

๔.๑ ผดารงตาแหนงทางการเมองทถกตรวจสอบ

๑) นายกรฐมนตร ๒) รฐมนตร ๓) สมาชกสภาผแทนราษฎร

๔) สมาชกวฒสภา ๕) ขาราชการการเมองอน

๖) บคคลตามขอ ๑-๕ หรอบคคลอนทเปนตวการ ผใช ผสนบสนน หรอรบวาจะใหทรพยสน เพอจงใจให บคคลในขอ ๑-๕ ทาตามประสงคของตน

๔.๒ ผตรวจสอบ : ผเสยหายจากการกระทาดงกลาว

๔.๓ องคกรตรวจสอบ

• ๑) คณะกรรมการ ป.ป.ช.

• ๒) ทประชมใหญศาลฎกา

• ๓) วฒสภา

• ๔) อยการสงสด

• ๕) ศาลฎกา แผนกคดอาญาของผดารงตาแหนงทาง

การเมอง

• ๔.๔ วธการตรวจสอบ

• ๑) การดาเนนคดอาญากบผดารงตาแหนงทางการเมอง

• ๒) ผไตสวนอสระ

• ๓) การพจารณาของศาลฎกาแผนกคดอาญาของผดารงตาแหนง

ทางการเมอง

• ๔) หลกเกณฑการพพากษาคดอาญาของผดารงตาแหนงทาง

การเมอง

๕. การตรวจสอบการใชอานาจรฐตามรฐธรรมนญ ๒๕๕๐

ทมผลตอการเปลยนแปลงทางสงคม

๕.๑ การตรวจสอบโดยใชองคกรอสระตามรฐธรรมนญ

คณะกรรมการเลอกตง (กกต.)

ผตรวจการแผนดนของรฐสภา

คณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต

(คณะกรรมการ ป.ป.ช.)

คณะกรรมการตรวจเงนแผนดน (คตง.)

๕.๒ การตรวจสอบโดยประชาชนตามรฐธรรมนญ

• ๑.ใหประชาชนมสวนรวมในการรบรในกระบวนการบรหาร

ประเทศ : รบทราบขอมลขาวสาร

• ๒.ใหประชาชนมสวนรวมคดกบองคกรตางๆ : แสดงความคดเหน ลงประชามต ทาประชาพจารณ

• ๓.ใหประชาชนมสวนรวมในการตรวจสอบโดยตรง : ผมสทธเลอกตงไมนอยกวา 20,000 คน มสทธยนถอดถอน ผดารง

ตาแหนงทางการเมอง

• จบ

บรรณานกรม

• กระทรวงศกษาธการ. 2553. หนงสอเรยนรายวชาพนฐาน หนาท

พลเมอง วฒนธรรมและการดาเนนชวตในสงคม.กรงเทพฯ: สกสค. ลาดพราว

• ณทธนท เลยวไพโรจน. ม.ป.ป. คมภรพชตEntrance สงคม

ศกษา ศาสนาและวฒนธรรม. กรงเทพฯ: พ.ศ.พฒนา จากด