1

3Η ΕΝΟΤΗΤΑ : ΦΙΛΟΙ ΓΙΑ ΠΑΝΤΑ

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ

ΚΕΙΜΕΝΟ 1:

Η φιλία στις μέρες μας Α. Φιλία. Μία τόσο μικρή λέξη αλλά τόσο δύσκολη. Μία πολυσύνθετη έννοια, που στις μέρες

μας περνάει από πολλές δοκιμασίες. Σήμερα γίνεται όλο και πιο δύσκολο να βρει κανείς

πραγματικούς φίλους, που θα είναι ειλικρινείς, ευγενικοί και άμεσοι. Ίσως οι ρυθμοί της

καθημερινότητας και ο ανθρώπινος εγωισμός να το απαιτούν. Σε έναν κόσμο λοιπόν που σχεδόν

βρίσκεται στο σκοτάδι δεν είναι τόσο εύκολη η ανάπτυξη και καλλιέργεια των ανθρωπίνων

σχέσεων.

Β. Παρατηρώντας τις παλαιότερες εποχές, μεταφερόμαστε σε μία άλλη πραγματικότητα, όταν οι

σχέσεις των ανθρώπων στις μικρές κοινωνίες ήταν απλούστερες. Όταν οι εργασίες τους, η γη και

οι κοινωνικές εκδηλώσεις τους έφερναν πραγματικά κοντά και δεν αποτελούσαν μέσο

προβολής. Αντίθετα, σήμερα φαίνεται πως οι άνθρωποι είναι πλήρως κλεισμένοι στον εαυτό

τους και έχουν απογοητευτεί από τις διαπροσωπικές σχέσεις. Η ελπίδα όμως δεν πρέπει να

χάνεται. Θα πρέπει να πηγάζει από την θέληση για ζωή και την προσωπική βελτίωση.

Γ. Κάνοντας λοιπόν αυτοκριτική και αφιερώνοντας χρόνο στον εαυτό μας, μπορούμε να είμαστε

πολύ πιο σίγουροι όσον αφορά σε αυτά που ψάχνουμε σε μία φιλία. Μάλιστα, στις μέρες μας

υπάρχει έντονο το αίσθημα της μοναξιάς. Συνήθως όμως δεν κρίνουμε με αντικειμενικά

κριτήρια. Δηλαδή, δεν θα πρέπει να επέρχεται απογοήτευση αν ο δικός μας κύκλος φίλων είναι

μικρότερος από άλλους, ακόμη και αν αποτελείται από ένα μόνο άτομο. Είναι δυνατόν η σχέση

μας με αυτό το άτομο να είναι τόσο δυνατή και υγιής που να μην μπορεί με τίποτα να συγκριθεί

με τον κύκλο πολλών ατόμων, μέσα στον οποίο πιθανόν να υπάρχει υποκρισία και ψέμα.

Δ. Γι’ αυτό πρέπει αν έχουμε τα μάτια μας ανοιχτά και οι κατάλληλοι άνθρωποι θα βρεθούν

στον δρόμο μας και θα μας εκτιμήσουν και αποδεχτούν γι’ αυτό που πραγματικά είμαστε.

Σίγουρα όλες οι ανθρώπινες σχέσεις απαιτούν δουλειά και αφοσίωση, αλλά αν είμαστε εξαρχής

ο εαυτός μας, δεν θα έχουμε τίποτα να φοβόμαστε.

Παρατηρήσεις

Α.1. Σύμφωνα με την αρθρογράφο, έχει σημασία αν έχεις πολλούς φίλους ή έναν;

Α.2. Ποια διαφορά υπήρξε στη φιλία των ανθρώπων στους παλαιότερους χρόνους;

2

Α.3. Να γράψετε από μια πρόταση για κάθε μία από τις παρακάτω λέξεις (μπορείτε να

αλλάξετε το γένος, τον αριθμό και την πτώση της λέξης που σας δίνεται).

Λέξεις Πρόταση

Δοκιμασίες

Εγωισμός

Καλλιέργεια

Προβολής

Πηγάζει

Βελτίωση

Αυτοκριτική

Επέρχεται

Υποκρισία

Αφοσίωση

B.1. Να χωρίσετε τις παρακάτω λέξεις στα συνθετικά τους και να καταγράψετε τι μέρος

του λόγου(ουσιαστικό,επίθετο,ρήμα,αριθμητικό,επίρρημα,πρόθεση,αντωνυμία) είναι

το α’ συνθετικό.

Λέξεις Α’ + Β’ Συνθετικό Τι είναι

3

Μονοδιάστατος

Ολιγόφαγος

Τραπεζομάντηλο

Αλλόθρησκος

Μεταβαίνω

Ξαναβγαίνω

Β.2. Να εντοπίσετε τη φωνή και τη συζυγία των ρημάτων στις παρακάτω προτάσεις.

Ρήματα Φωνή Συζυγία

Ήταν άνθρωπος που αγαπήθηκε πολύ

Έπλενε όλη την ημέρα τα ρούχα.

Κουράστηκα από τις δουλειές.

Έχει ξεκαθαρίσει τη θέση του.

Κοιμόταν πάνω στον καναπέ.

Το δικαστήριο τον έκρινε αθώο.

4

Έπαθε μια βαριά κατάθλιψη.

Ξύπνησε απότομα με αναφιλητά.

Β.3. Να μεταφέρετε τα ρήματα που υπάρχουν στον πίνακα στην άλλη φωνή, εκεί στο

πρόσωπο και στο χρόνο που βρίσκονται.

Ρήματα Άλλη φωνή

θα έχω χτυπήσει

έχει σηκωθεί

Αλλοιωθήκαμε

Δείχνεις

θα ολοκληρωθούν

είχε οδηγηθεί

Β.4. Να μεταφέρετε τα ρήματα των παρακάτω προτάσεων στον αόριστο.

Πρόταση Αόριστος

1. Έβλεπε τηλεόραση όλη την ημέρα.

2. Προηγείται στους αγώνες του σχολείο του.

5

3. Κοιτάζεται στον καθρέφτη του μπάνιου.

4. Τα παιδιά αναρωτιούνται έντονα.

5. Τρώω αργά το φαγητό μου.

6. Πίνει τη μπύρα του χωρίς αλκόολ.

7. Ο σκύλος κυλιέται στο χαλί.

8. Η ουρά φτάνει μέχρι την έξοδο.

9. Ολοκληρώνονται σήμερα οι εργασίες.

10. Η βουλή ανακοινώνει τα μέτρα.

ΚΕΙΜΕΝΟ 2:

ΟΙ ΣΧΕΣΕΙΣ ΣΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΟΥ FACEBOOK

… Αλλά τι είναι ένας φίλος σήμερα; Μπορούμε όντως να τον βρούμε στο διαδίκτυο; Σύμφωνα

με την ψυχαναλύτρια Daniele Brun, 4 είναι τα συστατικά στοιχεία της φιλίας: η εμπιστοσύνη, η

ένταξη σε μια περιορισμένη κοινότητα φίλων, κοινά ενδιαφέροντα και, εφόσον μιλάμε για

διαδικτυακή φιλία, ένα κοινό βίωμα που μπορεί να συντηρηθεί μέσω του διαδικτύου. Άλλοι

προσθέτουν την ειλικρίνεια, την ευθύτητα, την ανιδιοτέλεια και την έλλειψη ζήλιας. Τα κριτήρια

της φιλίας διαφοροποιούνται ανάλογα με το επάγγελμα, το μορφωτικό επίπεδο και το φύλο. Για

τους εργάτες, ο φίλος είναι μέλος της οικογένειας, κάποιος στον οποίο μπορείς να υπολογίζεις

σε μια δύσκολη στιγμή. Στην κατηγορία των υπαλλήλων προέχει η εχεμύθεια, τα κοινά

ενδιαφέροντα και η διάρκεια της σχέσης. Για τα στελέχη επιχειρήσεων με πτυχία ανώτατης

εκπαίδευσης το σημαντικό στοιχείο μιας φιλίας είναι η κοινωνική «εγγύτητα», η απλότητα, αλλά

και η ανεπιτήδευτη συμπεριφορά.

Σύμφωνα με την καθηγήτρια Daniele Brun, ο φίλος μας αντανακλά μια θετική εικόνα για τον

εαυτό μας. Αυτό συμβαίνει, διότι, μέσα από την ελευθερία λόγου της φιλίας, μπορούμε να

κρίνουμε και να κρινόμαστε, να εκφράζουμε τις σκέψεις μας για τους πάντες και τα πάντα. Να

γιατί είναι τόσο δύσκολο να ζούμε χωρίς φίλους. Όμως, το βασικό ερώτημα παραμένει: ένας

6

φίλος στο Facebook κι ένας φίλος στην πραγματική ζωή είναι το ίδιο πράγμα; Μπορούμε να

λέμε ότι έχουμε φίλο κάποιον χωρίς να τον συναντάμε; Έρευνα του Πανεπιστημίου Αθηνών

έδειξε ότι οι άνθρωποι κατανοούν και βιώνουν τη φιλία στο διαδίκτυο με εντελώς διαφορετικό

τρόπο απ’ ό,τι στην πραγματική ζωή. Έτσι, δεν περιμένουν και δεν προσφέρουν στους

διαδικτυακούς φίλους ό,τι προσφέρουν στους φίλους της πραγματικής ζωής. Η φιλία εμπεριέχει

την εμπιστοσύνη, την αμοιβαία αποδοχή, την επιθυμία για συναναστροφή, άρα και τη φυσική

εγγύτητα. Όπως λέει χαρακτηριστικά και η Daniele Brun, στη φιλία υπάρχει πάντα το στοιχείο

της φυσικής παρουσίας, της σωματικής «συνάντησης» που δεν μπορεί να παραβλεφθεί. Επίσης,

στην πραγματική φιλία εκδηλώνονται και αρνητικά συναισθήματα ή συμπεριφορές, όπως ζήλια,

έπαρση, εμπάθεια που μπορεί να μεταφερθούν και στη διαδικτυακή κοινότητα, με τη διαφορά

ότι εκεί οδηγούν ευκολότερα σε ρήξεις. Στην πραγματική ζωή, ωστόσο, καλείσαι να

διαχειριστείς αυτά τα συναισθήματα, καθώς ο άλλος βρίσκεται μπροστά σου, ενώ στο διαδίκτυο

πατώντας delete τελειώνεις μια κι έξω μαζί του.

Άλλες μελέτες έχουν δείξει ότι ακόμα και οι πιο εξοικειωμένοι με το διαδίκτυο, όπως οι έφηβοι,

δίνουν το ίδιο μεγάλη σημασία στη φυσική παρουσία. Ξέρουν ότι κάποια στιγμή θα πρέπει να

εγκαταλείψουν την οθόνη του υπολογιστή που κρύβει πολύ καλά τα αντιπαθητικά σπυράκια

τους και να συναντηθούν με τον άλλο στον κόσμο των τριών διαστάσεων, για να του

μεταδώσουν ένα πιο σαφές μήνυμα. Αντίθετα απ’ ό,τι θα περίμενε κανείς, οι έφηβοι μοιράζονται

άλλο ένα κοινό σημείο με τους μεγαλύτερούς τους. Ενώ έχουν πολλούς διαδικτυακούς φίλους,

στην πραγματικότητα μόνον 3-4 θεωρούν σημαντικούς και θέλουν να εμβαθύνουν τη σχέση

τους μαζί τους.

Νίκος Κυριακίδης

(12/ 2011 από το περιοδ. «Ε» της Ελευθεροτυπίας, απόσπασμα σε διασκευή.)

Παρατηρήσεις

1. Να γράψετε την περίληψη του κειμένου σε 80-100 λέξεις.

2. Ποια στοιχεία, σύμφωνα με την άποψη του συγγραφέα, διαφοροποιούν τις φιλίες του

διαδικτύου απ’ αυτές της πραγματικής ζωής;

3. Να δηλώσετε το χρόνο, τη χρονική βαθμίδα και το ποιόν των ρημάτων(αν η ενέργεια

του γίνεται εξακολουθητικά(Ε), για μια στιγμή(Σ) ή αν παρουσιάζει κάτι

τελειωμένο(Τ στις παρακάτω προτάσεις:

Είχε ήδη φύγει από το σπίτι.

Η Καλλιόπη αγαπούσε τη γιαγιά της.

Αποφασίσαμε για το περιοδικό.

Θα μένω μαζί τους κι εγώ;

Η αδερφή μου συγυρίζει κάθε Σάββατο.

Θα λειτουργήσει βιβλιοθήκη στο σχολείο μας.

Δούλευαν ολημερίς κι ολονυχτίς.

Θα έχουμε φύγει ως την Παρασκευή.

Συναντηθήκαμε όλοι προχθές το βράδυ.

Θα μου πλύνεις το φόρεμα;

7

4. «Τα κριτήρια…στιγμή»: Να βρείτε τα ρήματα της παραγράφου και να δηλώσετε τη

χρονική βαθμίδα(Παρόν,Παρελθόν,Μέλλον), το ποιόν ενέργειας, τη φωνή και τη

συζυγία του κάθε ρήματος.

5. Να αναφέρετε ποια είναι η δομή και ο τρόπος (ή οι τρόποι) ανάπτυξης της 2ης και

3ης παραγράφου του κειμένου.

6. Να συμπληρώσετε τα κενά στις παρακάτω προτάσεις βάζοντας τα ρήματα στις

παρενθέσεις στο χρόνο που σας ζητείται:

Τον ……………………………..(προειδοποιώ, αόριστος) αλλά δεν με άκουσε.

……………………………..(προσποιούμαι, αόριστος) ότι δεν κατάλαβε τίποτα.

Σε …………………………(σκέφτομαι, παρατατικός) συνέχεια αλλά δεν

………………(επικοινωνώ, αόριστος) μαζί σου.

Οι δύο άντρες…………………………(κάθομαι, παρατατικός) δίπλα στο τζάκι και

…………………….(διηγούμαι, παρατατικός) ιστορίες.

……………………………………(βρίσκομαι, παρατατικός) σε πολύ δύσκολη θέση και

γι’ αυτό δεν σου …………………………………(τηλεφωνώ, αόριστος).

Γ. Παραγωγή λόγου (250 λέξεις)

1. Σε άρθρο που θα δημοσιευθεί στη σχολική σας εφημερίδα, να εξηγήσετε γιατί

είναι απαραίτητοι στον άνθρωπο οι φίλοι και με ποια κριτήρια οφείλουμε να τους

επιλέγουμε.

2. Να αφηγηθείτε μια ιστορία στην οποία η βοήθεια του φίλου σας ήταν

καθοριστική για την υπέρβαση μιας δύσκολης κατάστασης που βιώσατε.

3. «Οι φίλοι είναι τα αδέρφια που θα θέλαμε να έχουμε. Ποια είναι κατά τη γνώμη

σας η σημασία της φιλίας και γιατί στην εποχή μας περνάει κρίση;»

4. Σ’ ένα άρθρο που θα δημοσιευτεί στην ιστοσελίδα του σχολείου σας, να

αναφέρετε τα κριτήρια με τα οποία πρέπει να επιλέγουμε τους φίλους μας.

https://filologika.gr/gimnasio/v-gymnasiou/neoelliniki-glossa-v-gymnasiou/kritirio-axiologisis-enotita-

3d/

8

ΕΠΙΠΛΕΟΝ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Α. Στις παρακάτω προτάσεις να αναγνωρίσετε τη φωνή των υπογραμμισμένων

ρημάτων

1. Με τη φίλη μου τηλεφωνιόμαστε δύο φορές την εβδομάδα.

2. Η Μαρία προσποιήθηκε την άρρωστη αλλά στην πραγματικότητα δεν

ήταν.

3. Ο πατέρας μου δάνεισε στο φίλο του ένα μικρό χρηματικό ποσό.

4. Κοιταχτήκαμε στα μάτια αλλά δεν είπαμε τίποτα.

5. Κατεβήκαμε τρέχοντας την κατηφόρα μπροστά από το σχολείο.

6. Η αγενής συμπεριφορά του μας προσέβαλε όλους.

7. Πριν από λίγο καιρό γράφτηκα σε σχολή χορού.

8. Το βιβλίο αναφέρεται στα Ομηρικά χρόνια και περιγράφονται

συνήθειες και αντιλήψεις της εποχής.

9. Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει συστηματικές προσπάθειες για τη

βελτίωση της παιδείας.

10. Απέφυγα να απαντήσω την ερώτηση του

Β. Να μεταφέρετε τα παρακάτω ρήματα στην παθητική φωνή στο χρόνο, στο

πρόσωπο και στον αριθμό που βρίσκονται:

1. Οδηγείς: ................................

2. Πέταξε:.................................

3. Θεωρούσα:............................

4. Τηλεφώνησε:........................

5. Αγαπούσαμε:.........................

6. Ονομάζουν:...........................

7. Τραγούδησαν:.......................

9

8. Ασκείς:..................................

9. Παραμέλησε:........................

10. Διορθώνετε:.........................

Γ. Στις παρακάτω προτάσεις να βρείτε τη συζυγία και την τάξη των

υπογραμμισμένων ρημάτων:

1. Χτύπησε με δύναμη το χέρι του στο τραπέζι.

2. Ο καθηγητής μας διηγήθηκε μια πολύ όμορφη ιστορία.

3. Βασανίστηκε πολύ μέχρι να βρει τη σωστή απάντηση.

4. Παραμελούσε συχνά τα καθήκοντα του.

5. Λυπάμαι που σε βλέπω να υποφέρεις τόσο πολύ.

6. Η αρρώστια από την οποία πάσχει θεωρείται θανατηφόρα.

7. Τιμήθηκε από το Ελληνικό κράτος για την προσφορά του στην τέχνη

και στον πολιτισμό.

8. Κοιμήθηκε αφού είχε τακτοποιήσει το δωμάτιο του.

9. Βρέθηκε ξαφνικά σε πολύ δύσκολη κατάσταση.

10. Η καρδιά του άρχισε να χτυπάει, όταν ακούστηκε το αγαπημένο του

τραγούδι.

11. Απολογήθηκε στο διευθυντή γιατί δεν άσκησε σωστά τα καθήκοντα

του.

12. Προσποιήθηκε τον αδιάφορο αλλά στην πραγματικότητα λυπήθηκε

πολύ που δεν ικανοποίησε την επιθυμία του.

13. Πολλές φορές σκέφτομαι τα προβλήματα μου και στεναχωριέμαι.

14. Βαριέμαι να του τηλεφωνήσω.

15. Ο σκύλος γάβγιζε δυνατά και είχε αρπάξει από το πόδι τον

ανύποπτο περαστικό.

10

Δ. Να συμπληρώσετε τα κενά στις παρακάτω προτάσεις βάζοντας τα ρήματα

στις παρενθέσεις στο χρόνο που σας ζητείται.

1. Τον ...................................(προειδοποιώ, αόριστος) αλλά δεν με άκουσε.

2. ...................................(προσποιούμαι, αόριστος) ότι δεν κατάλαβε τίποτα.

3. Σε ..............................(σκέφτομαι, παρατατικός) συνέχεια αλλά δεν

..................(επικοινωνώ, αόριστος) μαζί σου.

4. Οι δύο άντρες..............................(κάθομαι, παρατατικός) δίπλα στο τζάκι

και .........................(διηγούμαι, παρατατικός) ιστορίες.

5. ..........................................(βρίσκομαι, παρατατικός) σε πολύ δύσκολη θέση

και γι’ αυτό δεν σου .......................................(τηλεφωνώ, αόριστος).

6. Οι οδηγίες σας........................................(εκτελούμαι, αόριστος) κατά

γράμμα.

7. Με ............................(συκοφαντώ, ενεστώτας) χωρίς λόγο.

8. ............................................(ευχαριστιέμαι, υπερσυντέλικος) με όσα είχαν

ακούσει.

9. ......................................(προηγούμαι, ενεστώτας) προς το παρόν αλλά

μπορεί να σε νικήσω αργότερα.

10. .........................................(κατηγορούμαι, αόριστος) για παραμέληση των

καθηκόντων του.

Ε. Να κατατάξετε τις παρακάτω λέξεις ανάλογα με το α συνθετικό( Ουσιαστικό Επίθετο

Πρόθεση Επίρρημα Αριθμητικό Αντωνυμία Ρήμα) τους:

βαθυστόχαστος, βαριακούω, γυναικόπαιδα, γεωτρύπανο, χειροβομβίδα,

μεθεόρτια, εχέμυθος, εξώφυλλο, αντιγράφω, καλλίγραμμος, ανθελληνικός,

μονάρχης, τετράπαχος, μπαινοβγαίνω, μονοψήφιος, πεντάρφανος,

11

αυτογνωσία, λιπόψυχος, αλλόθρησκος, χαμομήλι, πατροκτόνος,

οδοντογιατρός, Μεγαλόχαρη, τρισευτυχισμένος, διπρόσωπος, καταφέρνω

ΣΤ. Να αποδώσετε τις παρακάτω φράσεις με μια σύνθετη λέξη:

1. Ή έλλειψη νερού:......................................................................................

2. Αυτός που εγκαταλείπει το στρατό χωρίς άδεια:................................

3. Αυτός που αποφεύγει τον κόπο, τεμπέλης:..........................................

4. Αυτός που αρρωσταίνει συχνά:...............................................................

5. Η λήψη δείγματος για δοκιμή ή έλεγχο:.................................................

6. Αυτός που έχει κατασκευαστεί με το χέρι:..........................................

7. Αυτός που ψηφίζει κάποιο κόμμα: ........................................................

8. Αυτός που έχει προνόμια:......................................................................

9. Αυτός που εισάγει νέες μεθόδους: ......................................................

10. Η πομπή που αποτελείται από πλοία:...................................................

11. Αυτός που κουβαλάει φορτίο:................................................................

12. Αυτός που δε φοβάται τους κινδύνους:...............................................

13. Αυτός που δεν κάμπτεται εύκολα:........................................................

14. Αυτός που χτυπά σαν κεραυνός:...........................................................

15. Αυτός που μιλάει δύο γλώσσες:............................................................

12

Διδάσκοντες-Στοιχεία Επικοινωνίας: Δημήτρης Παπανεάρχου (demetrispapanearchou@gmail.com),

Βασιλική Διαμαντή (vpoulli@gmail.com), Γιώργος Βασιλειάδης (vasili_ge@hotmail.com), Μαρία

Νεάρχου (maria-nearchou@windowslive.com), Θάλεια Κοντού (kontouthalia@gmail.com)