2013-01 AWA AWEINFORMASHON TOKANTE PURIFIKASHON DI … PAP1.pdf · 2013-01 awa awe informashon...

1
AWA AWE 2013-01 INFORMASHON TOKANTE PURIFIKASHON DI AWA SUSHI NA BONEIRU S C H O O N W A T E R V O O R N Ú E N L A T E R A W A L I M P I P A A W E I M A Ñ A N AWA AWE INFORMASHON TOKANTE PURIFIKASHON DI AWA SUSHI NA BONEIRU BONEIRU ENTIDAT PÚBLIKO UN EDISHON DI ENTIDAT PUBLIKO BONEIRU DEN KOPERASHON KU WEB NV BONAIRE I MINISTERIO DI INFRASTRUKTURA I AMBIENTE 2013-01 EDISHON TUR KAYA I KAMINDANAN DRECHA! MNO Vervat a drecha tur kaya i kaminda ku a kibra aña pasá pa konstrukshon di kloaka. Un temporada di molèster i iritashon kousá pa e tra- bounan a terminá. Na hulandes tin un dicho ku ta bisa lo siguiente: “Esun ku ke ta bunita, tin ku sufri”. Den e proyekto di kloaka e dicho aki ta aplikabel pa habitante i uzadónan di kaminda. Pa nan e pesadia a pasa pa historia. Nan a karga ku pasenshi e molèster na benefisio di futuro di Bonaire. Kolegio ehekutivo i e kontratista ta yama e pueblo danki pa su pasenshi i komprens- hon durante e aña ku a terminá. HOTELORONAN TA ALIVIA “Mayoria miembro di Bonaire Hotel and Tourism Asso- ciation (BONHATA) ta positivo pa ku e proyekto di kloaka i ta sosten’é. Hoteleronan ta aliviá ku gobièrnu ta tuma gastunan di konekshon pa su kuenta. Tòg tin algu di prekupashon tokante e trabou di hak i kibra ku mester hasi pa realisá e konekshonnan. Pero ku informashon adelantá, na tempu i detayá, por logra hopi”. Esei Craig Dewey (51), doño di Emely Apartments i tambe presi- dente interino di BONHATA ta bisa. GOBIÈRNU TA PAGA KONEKSHONNAN “Den e sentido ei e trabounan di kloaka ta salimi bon” Craig ta konta. E ta dos aña kaba doño di e apartamentonan ku e ta renobá i ekspandé. Manera tur hende na Bonaire e tambe a tende di e proyekto di kloaka. Pero tabata pa mas òf ménos un aña pasá, na momentu ku un kolaboradó di e proyekto, ku ta tabata konstruí un tanki ku e meta pa evitá ku e preshon riba awa sushi durante trans- porte ta subi demasiado, a bin kombersá kuné el a bin realisá ku e mester konektá riba e sis- tema. Craig: “Pareu ku esei a hasi un inbestigashon chikitu kon pa kita e tankinan séptiko di añanan ochenta. Kuantu tra- bou e lo kosta i kon largu e lo dura. Mi a duna tambe pèrmit por eskrito pa por subi mi tre- no. Despues di e inbestigashon chikitu ei e gastunan tabata mas konosí, pero no ken lo paga e kuenta. Ku sekretario di estado Atsma di medio ambi- ente a pone € 10 mion disponi- bel pa realisá e konekshonnan, a aliviá hopi”. Craig a bisa. “No pa mi so, pero tambe pa hopi di mi koleganan. Konekshon ta bastante kostoso i hopi hotele- ro no tin e sèn ei. I tòg ta obligá pa lei pa konektá. Afortuna- damente ta kla ku gobièrnu ta paga e konekshonnan”. ATENSHON PA TRABOU DI KOBAMENTU “BONHATA ta sostené e pro- yekto di kloaka”, Craig ta de- klará. “Pero tin miembro ku tin miedu pa e trabou di ko- bamentu ku ta bini aserka ora di konektá. Mester pone atens- hon na esei.” Komo ehèmpel e ta menshoná instalashon di e tanki intermedio serka su apartamentunan. “Tur kos ta- bata mustra bon palabrá i pre- pará. Pa mas sigur mi a bai wak mainta tempran, dia ku mester a pone e tanki. I ta bon mi a hasi esei sino lo a hinka e tanki na e lugá robes.” BON SUMINISTRO DI INFORMASHON Craig mes no tin problema ku e trabounan ku mester hasi desp ues riba su tereno. “Basta nos haña informashon na tempu i detayá tur kos lo resultá mihó. Ta un proyekto grandi ke men aki aya por spera problema chi- kitu. E molèster ku nos ta sinti den e fase akí ta paga bèk den- ter di un término. BONHATA ta deliberá hopi i ta sostené e miembronan ku ta afiliá. Nos ta nan wowo i orea. Mayoria miembro ta positivo pa ku e proyekto di kloaka. E proyekto ta faborabel pa turismo. I pro- tekshon di naturalesa ta impor- tante pa futuro di Boneiru.” Opinionnan duná den e korant akí, no nese- sariamente ta reflehá pensamentu di man- datarionan di entidat públiko Boneiru i di Ministerio di Infrastruktura i Medio Ambi- ente. Redakshon no ta para responsabel pa eventual impresishon o informashon robes o pa daño kousá pa esaki. Esaki ta un publikashon di entidat públiko Boneiru den koperashon ku WEB i Ministerio di Infrastruktura i Medio Ambiente. KOLOFON Entidat públiko Boneiru Direktorado di Desaroyo Urbano Kaya Amsterdam 21-23 Kralendjik, Boneiru T: 717-5330 ekst. 521 E: [email protected] F: 717-7309 WWW.BONAIREATHEART.ORG A PURIFIKÁ SHEN MION LITER DI AWA Den e instalashon pa purifiká awa sushi na plantashi Aruba ya a purifiká 100.000.000 li- ter di awa sushi! E instalashon ta desde medio 2011 den operashon. E instalashon pa purifiká awa sushi ta e promé di e dos instalashonnan pa purifiká awa. E di dos instalashon, ku ta risibí e awa pa medio di kloaka, ta kasi kla. Na e instalashon ku ya ta den operashon, e awanan di berpùt i tanki séptiko pa medio ta yega pa medio di trùk ku ta hala e awa sushi. Ántes tabata depositá e awa sushi den roinan riba tereno di Dienst Land- bouw, Veeteelt en Visserij (LVV: Servisio di Agrikultura, Krio di Bestia i Peska). E awa su- shi aki tabata penetrá den tera. Na e situashon di polushon i a-higiéniko a yega un fin. Riba su kapasidat máksimo e instalashon por eliminá pa dia 350 kilo di sushi biológiko, 74 kilo di ni- trógeno i 65 kilo di fòsfat. Creg Dewey pará dilanti su apartamentonan renobá. HOTELNAN TA KONEKTA RIBA KLOAKA E proyekto di kloaka awor ta den e fase den kua ta konektá hotèl i otro resi- densianan turístiko riba e sistema di kloaka públiko. Gobièrnu ta kompensá komple- tamente e gastunan di konekshon. Pa e proyekto di konekshon gobièrnu a instalá na WEB un organisashon di proyekto spesial. Pa ehekushon di e trabounan a kontratá e kontratista Miles N.V. HOTÈLNAN NA HATO Franklin Blom, e supervisor di e proyek- to di instalashon di konekshon ta konta: “Na promé lugá ta instalá e konekshon di kloaka na e hotèlnan den e bario Hato Na kontinuas- hon e tim di proyekto ta konektá tur otro hotèl i akomodashonnan turístiko ku ta situá na kosta. Mas leu den aña unidatnan doméstiko i kompanianan den e área di kloaka ta yega na turno pa konekshon. E proyekto di konekshon ta dura mas òf ménos te na fin di 2013”. OBLIGASHON PA KONEKTÁ “Konstrukshon di kloaka i purifikashon di awa sushi ta di sumo importansia pa salubridat públiko, bida di nos refnan i pa futuro ekono- mia di nos isla” segun Franklin. “Pa tal motibu tur kompania i kasnan den e área di e kloaka ta obligá pa ta konektá riba e kloaka públiko. Esaki ta stipulá pa konseho insular den un or- denansa. KONEKSHON PÒRNADA Franklin: “Gobièrnu ta supsidiá komple- tamente e gastunan di konekshon, di manera ku esun konektá no tin gastu èkstra. Ministerio di Infrastruktura i Medio Ambiente a pone dis- ponibel un presupuesto di dies mion euro. Pa kada konekshon e tim di e proyekto, den kon- sulta estrecho ku e doño òf atministradó di e parsela ta palabrá kon e konekshon ta sosodé. Di e manera aki e trabou ta tuma lugá na un manera efisiente i ta limitá mas tantu ku ta po- sibel e molèster”. TIM DI PROYEKTO Kontratista Miles N.V. ta ehekutá e tra- bounan bou di supervishon di un organisashon di proyekto spesial situá na Water en Energie- bedrijf Bonaire (WEB). WEB den un fase mas leu lo ta responsabel tambe pa maneho di e sis- tema di kloaka i e instalashon pa purifiká´awa. KONTAKTO E tim di e proyekto ta aksesibel pa medio di telefon na e number 782-6389 i pa medio di e-mail: [email protected]. TANKI AWA PURIFIKA PA AGRIKULTURA Resientemente a konstruí enfrente di e instalashon pa purifiká awa un enorme tanki pa warda e awa purifiká. E tanki akí ta forma parti di e proyekto di agrikultura ku ta konektá na e proyekto di purifikas- hon di awa sushi. Un poko mas leu tin un kunuku ku a kaba di plug. Kolaboradónan di e anterior ser- visio LVV ta bai kultivá kuminda pa bestia i ta usa e awa limpi pa irigashon. Segun Anthony Emerenciana i Niels van Buren, esnan ku ta guia e proyekto di agrikultura, na 2013 tin e promé kosecha di Supro Sorgho (maϊshi gran- di). Kunukeronan por kumpr’é i us’é pa kuminda di bestia. PURIFIKASHON TA PRODUSÍ GANASHI!! Rekohé i trata awa sushi na e sitionan kant’i awa, ta produsí benefisio pa tantu refnan di koral komo pa e pueblo. Un mihó kalidat di awa di laman ta resultá den ménos rísiko riba infekshonnan bakterial, krese- mentu di lima i piská venená. Esei a resultá for di un inbestigashon di Nashonnan Uní (e State of the Ma- rine Environment, 2006).

Transcript of 2013-01 AWA AWEINFORMASHON TOKANTE PURIFIKASHON DI … PAP1.pdf · 2013-01 awa awe informashon...

Page 1: 2013-01 AWA AWEINFORMASHON TOKANTE PURIFIKASHON DI … PAP1.pdf · 2013-01 awa awe informashon tokante purifikashon di awa sushi na boneiru s c h o o n w a t e r n v o o r n Ú e

AWA AWE2 0 1 3 - 0 1 I N F O R M A S H O N T O K A N T E P U R I F I K A S H O N D I AWA S U S H I N A B O N E I R U

SCH

OO

N W

ATER VOOR NÚ EN LA

TER

AW

A L

IM

PI PA

AWE I MAÑAN

AWA AWEI N F O R M A S H O N T O K A N T E P U R I F I K A S H O N D I AWA S U S H I N A B O N E I R U

B O N E I R UE N T I D A T P Ú B L I K O U N E D I S H O N D I E N T I D AT P U B L I K O B O N E I R U

D E N K O P E R A S H O N K U W E B N V B O N A I R E

I M I N I S T E R I O D I I N F R A S T R U K T U R A I A M B I E N T E

2013-01E D I S H O N

TUR Kaya i KamindanandRecha!MNO Vervat a drecha tur kaya i kaminda ku a kibra aña pasá pa konstrukshon di kloaka. Un temporada di molèster i iritashon kousá pa e tra-bounan a terminá. Na hulandes tin un dicho ku ta bisa lo siguiente: “Esun ku ke ta bunita, tin ku sufri”. Den e proyekto di kloaka e dicho aki ta aplikabel pa habitante i uzadónan di kaminda. Pa nan e pesadia a pasa pa historia. Nan a karga ku pasenshi e molèster na benefisio di futuro di Bonaire. Kolegio ehekutivo i e kontratista ta yama e pueblo danki pa su pasenshi i komprens-hon durante e aña ku a terminá.

hOTeLOROnan Ta aLiVia “Mayoria miembro di Bonaire Hotel and Tourism Asso-ciation (BONHATA) ta positivo pa ku e proyekto di kloaka i ta sosten’é. Hoteleronan ta aliviá ku gobièrnu ta tuma gastunan di konekshon pa su kuenta. Tòg tin algu di prekupashon tokante e trabou di hak i kibra ku mester hasi pa realisá e konekshonnan. Pero ku informashon adelantá, na tempu i detayá, por logra hopi”. Esei Craig Dewey (51), doño di Emely Apartments i tambe presi-dente interino di BONHATA ta bisa.

Gobièrnu ta paGa konekshonnan“Den e sentido ei e trabounan di kloaka ta salimi bon” Craig ta konta. E ta dos aña kaba doño di e apartamentonan ku e ta renobá i ekspandé. Manera tur hende na Bonaire e tambe a tende di e proyekto di kloaka. Pero tabata pa mas òf ménos un aña pasá, na momentu ku un kolaboradó di e proyekto, ku ta tabata konstruí un tanki ku e meta pa evitá ku e preshon riba awa sushi durante trans-porte ta subi demasiado, a bin kombersá kuné el a bin realisá ku e mester konektá riba e sis-

tema. Craig: “Pareu ku esei a hasi un inbestigashon chikitu kon pa kita e tankinan séptiko di añanan ochenta. Kuantu tra-bou e lo kosta i kon largu e lo dura. Mi a duna tambe pèrmit por eskrito pa por subi mi tre-no. Despues di e inbestigashon chikitu ei e gastunan tabata mas konosí, pero no ken lo paga e kuenta. Ku sekretario di estado Atsma di medio ambi-ente a pone € 10 mion disponi-bel pa realisá e konekshonnan, a aliviá hopi”. Craig a bisa. “No pa mi so, pero tambe pa hopi

di mi koleganan. Konekshon ta bastante kostoso i hopi hotele-ro no tin e sèn ei. I tòg ta obligá pa lei pa konektá. Afortuna-damente ta kla ku gobièrnu ta paga e konekshonnan”.

atenshon pa trabou di kobamentu“BONHATA ta sostené e pro-yekto di kloaka”, Craig ta de-klará. “Pero tin miembro ku tin miedu pa e trabou di ko-bamentu ku ta bini aserka ora di konektá. Mester pone atens-hon na esei.” Komo ehèmpel e ta menshoná instalashon di e tanki intermedio serka su apartamentunan. “Tur kos ta-bata mustra bon palabrá i pre-pará. Pa mas sigur mi a bai wak mainta tempran, dia ku mester a pone e tanki. I ta bon mi a hasi esei sino lo a hinka e tanki na e lugá robes.”

bon suministro di informashon Craig mes no tin problema ku e trabounan ku mester hasi desp ues riba su tereno. “Basta nos haña informashon na tempu i detayá tur kos lo resultá mihó. Ta un proyekto grandi ke men aki aya por spera problema chi-kitu. E molèster ku nos ta sinti den e fase akí ta paga bèk den-ter di un término. BONHATA ta deliberá hopi i ta sostené e miembronan ku ta afiliá. Nos ta nan wowo i orea. Mayoria miembro ta positivo pa ku e proyekto di kloaka. E proyekto ta faborabel pa turismo. I pro-tekshon di naturalesa ta impor-tante pa futuro di Boneiru.”

Opinionnan duná den e korant akí, no nese-sariamente ta reflehá pensamentu di man-datarionan di entidat públiko Boneiru i di Ministerio di Infrastruktura i Medio Ambi-ente. Redakshon no ta para responsabel pa eventual impresishon o informashon robes o pa daño kousá pa esaki.

Esaki ta un publikashon di entidat públiko Boneiru den koperashon ku WEB i Ministerio di Infrastruktura i Medio Ambiente.

kolofonEntidat públiko Boneiru Direktorado di Desaroyo UrbanoKaya Amsterdam 21-23Kralendjik, BoneiruT: 717-5330 ekst. 521E: [email protected]: 717-7309 www.bonaireatheart.orG

a pURifiKá shen miOn LiTeR di awa Den e instalashon pa purifiká awa sushi na plantashi Aruba ya a purifiká 100.000.000 li-ter di awa sushi! E instalashon ta desde medio 2011 den operashon.

E instalashon pa purifiká awa sushi ta e promé di e dos instalashonnan pa purifiká awa. E di dos instalashon, ku ta risibí e awa pa medio di kloaka, ta kasi kla. Na e instalashon ku ya ta den operashon, e awanan di berpùt i tanki séptiko pa medio ta yega pa medio di trùk ku ta hala e awa sushi. Ántes tabata depositá e awa sushi den roinan riba tereno di Dienst Land-bouw, Veeteelt en Visserij (LVV: Servisio di Agrikultura, Krio di Bestia i Peska). E awa su-shi aki tabata penetrá den tera. Na e situashon di polushon i a-higiéniko a yega un fin. Riba su kapasidat máksimo e instalashon por eliminá pa dia 350 kilo di sushi biológiko, 74 kilo di ni-trógeno i 65 kilo di fòsfat.

Creg Dewey pará dilanti su apartamentonan renobá.

hOTeLnan Ta KOneKTa RiBa KLOaKa E proyekto di kloaka awor ta den e fase den kua ta konektá hotèl i otro resi-densianan turístiko riba e sistema di kloaka públiko. Gobièrnu ta kompensá komple-tamente e gastunan di konekshon. Pa e proyekto di konekshon gobièrnu a instalá na WEB un organisashon di proyekto spesial. Pa ehekushon di e trabounan a kontratá e kontratista Miles N.V.

hotèlnan na hato Franklin Blom, e supervisor di e proyek-to di instalashon di konekshon ta konta: “Na promé lugá ta instalá e konekshon di kloaka na e hotèlnan den e bario Hato Na kontinuas-hon e tim di proyekto ta konektá tur otro hotèl i akomodashonnan turístiko ku ta situá na kosta. Mas leu den aña unidatnan doméstiko i kompanianan den e área di kloaka ta yega na turno pa konekshon. E proyekto di konekshon ta dura mas òf ménos te na fin di 2013”.

obliGashon pa konektá “Konstrukshon di kloaka i purifikashon di awa sushi ta di sumo importansia pa salubridat públiko, bida di nos refnan i pa futuro ekono-mia di nos isla” segun Franklin. “Pa tal motibu tur kompania i kasnan den e área di e kloaka ta obligá pa ta konektá riba e kloaka públiko. Esaki ta stipulá pa konseho insular den un or-denansa.

konekshon pòrnada Franklin: “Gobièrnu ta supsidiá komple-tamente e gastunan di konekshon, di manera

ku esun konektá no tin gastu èkstra. Ministerio di Infrastruktura i Medio Ambiente a pone dis-ponibel un presupuesto di dies mion euro. Pa kada konekshon e tim di e proyekto, den kon-sulta estrecho ku e doño òf atministradó di e parsela ta palabrá kon e konekshon ta sosodé. Di e manera aki e trabou ta tuma lugá na un manera efisiente i ta limitá mas tantu ku ta po-sibel e molèster”.

tim di proyekto Kontratista Miles N.V. ta ehekutá e tra-bounan bou di supervishon di un organisashon di proyekto spesial situá na Water en Energie-bedrijf Bonaire (WEB). WEB den un fase mas leu lo ta responsabel tambe pa maneho di e sis-tema di kloaka i e instalashon pa purifiká´awa.

kontakto E tim di e proyekto ta aksesibel pa medio di telefon na e number 782-6389 i pa medio di e-mail: [email protected].

TanKi awa pURifiKa pa agRiKULTURaResientemente a konstruí enfrente di e instalashon pa purifiká awa un enorme tanki pa warda e awa purifiká. E tanki akí ta forma parti di e proyekto di agrikultura ku ta konektá na e proyekto di purifikas-hon di awa sushi. Un poko mas leu tin un kunuku ku a kaba di plug. Kolaboradónan di e anterior ser-visio LVV ta bai kultivá kuminda pa bestia i ta usa e awa limpi pa irigashon.

Segun Anthony Emerenciana i Niels van Buren, esnan ku ta guia e proyekto di agrikultura, na 2013 tin e promé kosecha di Supro Sorgho (maϊshi gran-di). Kunukeronan por kumpr’é i us’é pa kuminda di bestia.

pURifiKashOn Ta pROdUsí ganashi!! Rekohé i trata awa sushi na e sitionan kant’i awa, ta produsí benefisio pa tantu refnan di koral komo pa e pueblo. Un mihó kalidat di awa di laman ta resultá den ménos rísiko riba infekshonnan bakterial, krese-mentu di lima i piská venená. Esei a resultá for di un inbestigashon di Nashonnan Uní (The State of the Ma-rine Environment, 2006).