1

200 SUAL-CAVAB

TRTB EDN: FYYAZ RFQ

2

Kitabn ad:.......................200 Sual-cavab

T rtib ed n:..............................F yyaz R fiq N r ed n:...................................... hriyar

ap tarixi:...............................................2005 ap nvb si:.....................................Birinci Tiraj:......................................................3000

964-5934-45-1

3

Sual 1: Tqlid ndir?

Cavab: Tqlid mcthidin gstriin ml etmkdir.

Sual 2: Tqlid kim vacibdir?

Cavab: Dini hkmlr mnasibtd insanlar qism

blnr:

1. Mcthid (fiqh elmind ictihad drcsin atm

xs);

2. Mhtat (btn hkmlrdn xbrdar olub,

ehtiyat yolunu tutan xs);

3. Mcthid v mhtat olmayanlarmqllid.

gr bir xs n mcthid, n d mhtatdrsa,

mcthid tqlid etmlidir.

Sual 3: Kim tqlid edilmlidir?

Cavab: Doqquz rtin dndiyi came-rait

mcthid tqlid etmk olar. Bu doqquz rtl tan

olaq: 1. Kii; 2. Bali (hddi-blu); 3. Aqil (all); 4. 12

imam i; 5. Halalzad (qanuni nikahdan doulmu);

6. Diri; 7. Adil (daltli); 8. Vacib ehtiyata sasn

dnyaya hris olmayan; 9. Baqa mcthidlrdn daha

elmlilm olan.

Sual 4: Nd tqlid edilmlidir?

Cavab: slam dini suli-din (inamlar), xlaq v frui-

din (mllr) blmlrindn ibartdir. qid

msllrind (suli-din) tqlid etmk olmaz. Yalnz

mli hkmlr (frui-din) tqlid edilmlidir.

Sual 5: mli hkmlr ne qisimdir?

Cavab: Hkmlr be qisimdir:

4

1. Vacibhkmn yerin yetirilmli olan gstri.

Bu hkm trk etmk gnahdr. Msln, hddi-

blua atdqda namaz qlmaq vacibdir.

2. Msthbbel bir hkm yerin yetirmk

bynilmidir. Onu trk etmk gnah saylmr.

Msln, salam vermk msthbdir, yni

bynilmi bir hkmdr.

3. Haramharam hkm hr hans ii qti kild

qadaan edir. Haram i grn xs n axirt zab

var. Msln, yalan danmaq.

4. Mkruhbir iin mkruh olmas bard hkm

varsa, hmin ii grmmk daha yaxdr. Amma

mkruh i grn adam n axirt czas yoxdur.

Msln, kil olan otaqda namaz qlmaq

mkruhdur.

5. Mbahmbah iin grlb-grlmmyinin

dini baxmdan frqi yoxdur. Msln, halal qidalarn

qbulu n vacibdir, n msthbdir, n haramdr, n

d mkruh. Bu i insann z ixtiyarndadr.

Sual 6: Blu (yetkinlik) hddinin hans lamtlri var?

Cavab: Yetkinlik hddinin, hddi-bluun lamti

var.

1. Cinsiyyt zvnn st hisssind cod tklrin

bitmsi; 2. stniln bir halda cinsiyyt zvndn

spermann (mni) xaric olmas. 3. Qmri tqviml

olanlarn 15, qzlarn is 9 yann tamam olmas.

Sual 7: Came-rait mcthidi hans yolla tanmaq

olar?

Cavab: Came-rait mcthidi yolla tanmaq olar:

5

1. nsann znn min olmas;

2. Mcthid v lmi tanya biln iki daltli

alimin tsdiqi. Bir rtl ki, baqa iki adil alim

vvlkilrin dediyin mxalif olmasn;

3. Mcthid v lmi tanya biln elm hlinin

dediklrindn minlik hasil olsun.

Sual 8: Mcthidin fitvasn (gstri) hans yolla

yrnmk olar?

Cavab: Mcthidin fitvasn drd yolla yrnmk olar:

1. Mcthidin zndn eitmkl; 2. ki adil xsdn

eitmkl; 3. Doru danan v etibarl bir xsdn

eitmkl; 4. Fitvan etibarl bir risald grmkl.

Sual 9: Dnyasn dyimi mcthid tqlid etmk

olarm?

Cavab: lk df tqlid balayan xs dnyasn

dyimi mcthid tqlid ed bilmz. Mcthidin

bzi fitvalarna ml edn xs hmin mcthid

dnyasn dyidikdn sonra da uyun msllrd

ona tqlid ed bilr. Btn msllrd bir mcthid

tqlid edn xs hmin mcthid dnyasn

dyidikdn sonra ona tqlidd qala bilr.

Sual 10: Hr hans bir xsin tqlidsiz yerin yetirdiyi

mllr qbuldurmu?

Cavab: Tqlidsiz yerin yetirilmi ml o vaxt

mqbuldur ki, insan hqiqi vzifsini yerin

yetirdiyin min olsun. Tqlidsiz yerin yetirilmi ml

sonradan tqlid ediln mcthidin fitvalarna uyun

olduqda mqbuldur. Ehtiyata yaxn halda yerin

yetirilmi mllr d dzgn saylr.

6

Sual 11: Mcthidin ne qisim nzri (gstrii) ola

bilr?

Cavab: Mcthidin drd qisim nzri ola bilr:

1. HkmMcthidin myyn bir iin vacib v

haram olduunu bildirmsi. Msln, hkm verilir

ki, sabah vval aynn balanc, fitr bayram

gndr.

2. FitvaMcthidin z nzrini mumi kild

byan etmsi. Msln, fitva verilir ki, hdsind

vacib (qza) oruc olan xsin msthb orucu

batildir.

3. Vacib ehtiyatvvlind v ya arxasnca fitva

verilmmi nzr. Msln, mcthid tsbihati-

rbnin df deyilmsini vacib ehtiyat sayr.

Mqllid bu gstri ml etmlidir.

4. Msthb ehtiyatvvlind v ya arxasnca fitva

verilmi nzr. Msln, mcthid fitva verir ki,

murdarlanm qab krr suda yuyulsa pak olar.

Amma sonra hmin qabn df yuyulmasn

msthb ehtiyat sayr.

Sual 12: Su ne qisim olur?

Cavab: Su iki qisim olur: mzaf su v mtlq su. Qarpz

suyu, glab kimi qatq sulara mzaf su deyilir.

Mtlq su is be nvdr: 1. Krr su (eni, uzunu v

hndrly qar yarm hcmind su, txminn

386 kq); 2. Ya suyu; 3. Quyu suyu; 4. Qlil su (krr

sudan az su); 5. Axar su.

Sual 13: Mzaf suyun hans xsusiyytlri var?

7

Cavab: Mzaf su murdar pak etmir, bu su il alnan

dstmaz v veriln qsl batildir. Mzaf suya bir zrr

murdar ds, su murdar olar.

Sual 14: Krr su murdarlana bilrmi?

Cavab: gr krr suya sidik v ya qan kimi murdar

eylr toxunsa iyi, rngi, dad dyimdiyi tqdird, bu

su pakdr.

Sual 15: gr insan suyun krr, yoxsa qlil olduuna

min ola bilms, onun vzifsi ndir?

Cavab: vvlc krr hddind olmu suyun hazrda

krr olub-olmad bh doursa, onu krr hesab

etmk lazmdr. vvlc krr olmam suyun hazrda

krr olub-olmad bh doursa, onu krr hesab

etmk olmaz. Su o zaman krr hesab oluna bilr ki, ya

insan z buna min olsun, ya da suyun krr

olduunu iki daltli xs tsdiq etsin.

Sual 16: Az suyun hans xsusiyytlri var?

Cavab: Az su (qlil) murdar ey toxunduqda murdar

olur v ya murdar ey az suya toxunduqda onu

murdarlayr.

Sual 17: Hans hallarda ncis (ait) xaric olan zv

yalnz su il pak olur?

Cavab: halda ncisin mxrcini su il yumaq

vacibdir:

1. Ncisl birlikd digr murdar ey (ms. qan)

gldikd;

2. Xaricdn ncisin mxrcin baqa murdar ey

(ms. sidik) lav olduqda;

3. Ncisin mxrci adi hddn ox buladqda.

8

Sual 18: drardan (sidik) sonra tnasl zv nec pak

edilir?

Cavab: Tnasl zv yalnz su il pak olur. Sidik

tmizlndikdn sonra mxrci bir df yumaq

kifaytdir. Amma msandn qeyri-tbii idrar ednlr

v qadnlar vacib ehtiyata sasn, iki df yumaldrlar.

Sual 19: Ncisin mxrci nec pak edilir?

Cavab: Ncisin mxrcini yolla pak etmk olar: 1. Su

il; su il yuduqda ncis zrrlri qalmamaldr, amma

rng v iy qalsa, eybi yoxdur. Birinci df yuduqda

ncis zrrlri qalmazsa, ikinci df yumaq lazm deyil.

2. Da v krpic kimi eylrl; da v krpic kimi

eylrl mxrcin tam tmizlnmsi bh yaratsa da

(mhlle-tmml), bu halda namaz qlmaq olar. Bu

sayaq tmizlnmi zv bir ey toxunsa

murdarlanmaz.

3. Para il; para vasitsi il ncis bir df

tmizlns, kifaytdir.

Amma smk, peyin, elc d, zrind Allahn

ad yazlm (ehtiram vacib olan) eylrl mxrc

tmizlnrs, onun pak olmas bhlidir (mhlle-

tmml) v vacib ehtiyata sasn bu halda namaz

qlmaq olmaz.

Sual 20: stibra ndir?

Cavab: stibra (sidik kanalnda qalan sidiyin

tmizlnmsi) msthb bir mldir. Kiilr idrardan

sonra (aitin mxrci murdar olarsa, vvlc onu

paklamaq rtil) vvl df sol lin orta barman

aitin mxrcindn altin kkndk, sonra df d

9

ba barma altin stn, iar barma is altin

altna qoyub, xtn (snnt) yerindk kir. Daha

sonra zvn ban df sxb yuyur.

Sual 21: Sidik mxrcindn hans mayelr gl bilr?

Cavab: Sidik mxrcindn be nv maye gl bilr:

1. Sidik.

2. Mni (sperma). gr insandan mni xaric olsa,

qsl etmlidir. Msthbdir ki, qsldn qabaq idrar

etsin.

3. Mzimazaqlamadan sonra gln bu maye

pakdr.

4. Vzibu may bzn mnidn sonra glir. gr

ona sidik qarmasa pakdr.

5. Vdibzn sidikdn sonra gln mayedir. gr

sidiy qarmasa pakdr. stibra etmi xs bel bir

maye grdkd kk ets ki, bu sidikdir, yoxsa baqa

maye, onu pak hesab etmlidir.

Sual 22: stibradan sonra insandan el bir maye gls

ki, bu mayenin sidik v ya mni olmas bilinms, o n

etmlidir?

Cavab: gr bel bir rtubt dstmaz aldqdan sonra

grns, ehtiyata gr qsl vermk vacibdir. gr

dstmaz almam bel bir rtubt grns, dstmaz

almaq kifaytdir.

gr istibra etmmi bir xs dstmaz

almamdan qabaq bel bir rtubt grs, tkc

dstmaz alsa kifaytdir.

Sual 23: slam ritind ne ey murdar saylr?

10

Cavab: slam ritind on bir ey murdar saylr: sidik,

ncis, mni, atc qan olan heyvann ls, qan, it,

donuz, kafir, spirtli iki (rab), piv, ncis yemi

dvnin tri.

Sual 24: Hans canllarn sidiyi v ncisi murdardr?

Cavab: nsann v ti haram olan atc qanl heyvanlarn

ncisi v sidiyi murdardr. Amma ti olmayan milk

kimi kiik hratlarn ncisi pakdr. ti haram olan

qularn ncisi d murdardr.

Sual 25: Qeyri-mslman lklrd istehsal olunmu

triyyat mhsullar pakdrm?

Cavab: Xaricdn gtirilmi triyyat mhsullarnn

murdar olduu mlum deyils, onlar pak hesab

olunur.

Sual 26: Xaricd istehsal olunmu maye drman

preparatlar pakdrm?

Cavab: Murdar olduu mlum deyils, pakdr.

Sual 27: Hans canllarn qan murdardr?

Cavab: Atc qan olan btn canllarn qan murdardr.

ti halal olan heyvan ri qaydada ksildikdn sonra

bdnindki qan, ksilmi damarlardan kifayt qdr

axarsa, qalan qan pakdr. Yumurtann iindki qan

murdar deyil.

Sual 28: gr toyuq yumurtasnda qan varsa, onu

yemk olarm?

Cavab: Yumurtadak qan onun sars il qatdrldqda

itib gedrs, hmin yumurtan yemk olar.

Sual 29: Kafir kimdir?

11

Cavab: Allah inkar edn, Ona rik qoan, hzrt

Mhmmdin (s) peymbrliyin inanmayan, namaz

v oruc kimi zruri dini hkmlri inkar edn ks

kafirdir.

Sual 30: On iki imam qbul etmyn ks

mslmandrm?

Cavab: gr bir mslman on iki imamdan birin qar

dmn mnasibtd olarsa, o murdar saylr.

Sual 31: rab murdardrm?

Cavab: rab v insan mst edn btn mayelr

murdardr.

Sual 32: Boya ilrind istifad olunan spirtli mayelr

murdardrm?

Cavab: gr insan hmin mayelrin mstedici

eylrdn dzldiyini bilmirs pakdr.

Sual 33: Qaynadlm, buxar dymi xurma, kimi

halaldrm?

Cavab: Halaldr, amma msthb ehtiyata gr

kinmk lazmdr.

Sual 34: Bir eyin murdar olmas nec sbuta yetir?

Cavab: Hr hans bir eyin murdar olmas yolla

sbuta yetir:

1. nsan z bir eyin murdar olduuna min

olmaldr.

gr restoranda v ya hans baqa bir yerd bir

eyin murdar olmasna bh varsa, bu bhy

etina olunmamaldr;

2. Bir eyin sahibi hmin eyin murdar olduunu

dedikd;

12

3. ki adil kii bir eyin murdar olduunu dedikd.

Bir adil xs myyn eyin murdarln bildirdikd

vacib ehtiyata sasn kinmk lazmdr.

Sual 35: gr qabdak mayey qan damsa, st hissdn

bir qdr boaldlsa, qalan hiss pak saylarm?

Cavab: Mayenin bir nqtsi murdar olduqda btn

maye murdar saylr.

Sual 36: Qonan bdni v paltar evdki murdar bir

ey toxunsa, n etmk lazmdr?

Cavab: Qonan bdni v ya paltar evdki murdar bir

ey toxunsa, onu bildirmk lazm deyil.

Sual 37: Kimyvi tmizlm mntqlrin

murdarlanm paltarlar da veril bilr. Btn

paltarlarn bir manda yuyulduunu nzr alsaq,

mntqd tmizlnmi paltar pak hesab etmk

olarm?

Cavab: Mntqd yuyulan v tmizlnn paltarlar

pakdr.

Sual 38: slam ritind ne pakedici var?

Cavab: slam ritind on pak edici var: su, torpaq,

gn, istihal (murdar eyin cinsinin dyimsi il

paka xmas), intiqal (qann atc qanl bdndn digr

bdn kemsi), slam dini, tbiyyt (bir murdarn

paka xmas il baqa murdarn paka xmas),

murdarn slinin aradan getmsi, murdar yemi

heyvann istibras, mslman qeyb olduqda ona aid

murdar eyin pak edilmsi ehtimal.

Sual 39: Btn sular pak edici saylrm?

Cavab: Su drd rtl murdar pak edir:

13

1. Mtlq, xalis olsun;

2. Pak olsun;

3. Murdar eyi yuduqda su bulamasn, murdar

vasitsi il suyun rngi, iyi dad dyimsin;

4. Murdar eyi suya kdikdn sonra suda

murdarn eyni, sli qalmasn.

Sual 40: Murdar l yuyulmu sabun pakdrm?

Cavab: Murdar l yuyulmu sabun krr suya

batrldqda v ya axar suya kildikd pak olur. Bir

rtl ki, onun daxili murdarlanmam qalsn.

Sual: 41: Murdarlanm dyn v ya ti nec paka

xarmaq olar?

Cavab: Murdarlanm dyn v ya ti bir qaba qoyub,

hmin qab df su il doldurub boaltsanz,

qabdak dy v ya t pak olar.

Sual 42: Hans murdar eylri bir df suya kmk

kifayt edr?

Cavab: Murdar eydn murdarn eyni, sli

tmizlndikdn sonra onu krr v ya axar suda bir

df suya kmk kifaytdir. Baqa yemk yemyn

sdmr krpnin sidiyi d bir df suya kilmkl

pak olur. Bir rtl ki, krp donuz sd immi

olsun. Sidikl murdarlanm paltardan savay eylrin

qlil su il iki df suya kmk lazmdr. Sidikl

murdarlanm ey sidik tmizlndikdn sonra iki df

suya kils, ehtiyata ml edilmi olar. rabla

murdarlanm qab qlil su il df suya kmk

lazmdr. Yeddi df suya kils, daha yaxdr.

Donuzun maye idiyi qab is yeddi df suya

kilmlidir.

14

Sual 43: Ayaqqabnn murdarlanm altn nec

tmizlmk olar?

Cavab: Ayaqqabnn murdarlanm altn tmizlmk

n on be addm yol getmk kifaytdir. Bir rtl ki,

torpaq pak, quru olsun.

Sual 44: Gn hans eylri paka xarr?

Cavab: Gn vasitsi il alt ey paka xr: torpaq,

bina, tikilid istifad olunmu qap-pncr, divara

alnm v binadan saylan mx, murdar hsir, aac v

otlar.

Sual 45: Acaqanadn qan pakdrm?

Cavab: gr bir xs acaqanad z bdnind ldrs

v ondan xan qann z qan olduunu bilms, qan

pakdr. Amma acaqanadn sancmas il onun

ldrlmsi arasndak fasil az olsa v dnls ki,

bu el insann z qandr bu qan murdardr.

Sual 46: slam dini hans sasla pakedici saylr?

Cavab: slam ritind kafir murdar saylr. gr o

hadt klmlrini deyib, mslman olarsa, paka

xar.

Sual 47: Tbiyyt n demkdir?

Cavab:Tbiyyt pakedicilrdn biridir. Msln, rab

sirky dndkd pak olur. Bu vaxt onun qab da paka

xr. rabn paka xmas il onun qabnn da paka

xmas tbiyyt adlanr.

Sual 48: Murdar yemi heyvann istibras n demkdir?

Cavab: nsan ncisi yemy adt etmi heyvann sidiyi

v ncisi murdardr. Onlarn paka xarlmas sulu

15

istibra adlanr. Heyvanlarn istibras odur ki, onlar bir

mddt saxlanb, yalnz pak qidalarla yemlnsinlr.

Ncis yemi dvni qrx gn inyi iyirmi gn qoyunu

on gn, rdyi be gn, ev toyuunu gn istibra

mqsdi il saxlamaq lazmdr.

Sual 49: Dstmaz nec alnr?

Cavab: vvlc, alnn tk bitdiyi yerdn nnin

aasnadk z yuyulur. z ba barmaqla orta barmaq

miqdarnda yuyulmaldr. zdn sonra vvlc sa,

sonra sol l dirskdn barmaqlarn ucunadk yuyulur.

Hr iki l yuyulduqdan sonra lin tri il baa msh

kilir. Mshin sa ll, yuxardan aaya kilmsi

vacib deyil. Daha sonra ld qalm dstmaz tri il

ayaq barmaqlarnn bandan ayan znn dikln

yerindk msh kilir.

Sual 50: Dstmazn dzgn saylmas n hans

rtlr var?

Cavab: Dstmazn dzgn saylmas n on rt

var.

1. Dstmaz suyu pak olmaldr;

2. Dstmaz suyu mtlq saf olmaldr;

3. Dstmaz suyu mbah, halal olmaldr;

4. Dstmaz suyunun qab halal olmaldr;

5. Dstmaz suyunun qab qzl v gm

olmamaldr;

6. Dstmaz zaman dstmaz zvlri v msh yeri

pak olmaldr;

7. Dstmaz v namaz n kifayt qdr vaxt

olmaldr;

16

8. Dstmaz Allahn razl, ona yaxnlq mqsdi

il alnmaldr;

9. Dstmaz trtibi qaydada, ardcl alnmaldr;

10. Dstmazdak mllr ard-arda yerin

yetirilmlidir;

11. nsana baqa biri dtmaz ala bilmz;

12. Dstmaz alan xs su zrrli olmamaldr;

13. Dstmaz zvlrind suyun qarsn alan

mane olmamaldr.

Sual 51: nsan dstmaz alb-almad bard kk

edirs, vzifsi ndir?

Cavab: gr namaz gediind bel bir kk olsa, namaz

batildir. gr namazn bitirdikdn sonra insan kk

ets ki, dstmaz alb yoxsa yox, onun namaz

dzgndr. gr bel bir kk namazdan qabaq ba

vers, dstmaz almaq vacibdir.

Sual 52: Dstmaz n ndr?

Cavab: Alt halda dstmaz almaq vacibdir:

1. Meyit namazndan savay btn namazlar n;

2. Yaddan xm scd v thhd yerin

yetirmk n (gr dstmaz pozulmusa);

3. Kb evinin vacib tvaf n;

4. gr dstmaz almaq nzir, hd edilmis;

5. Bir xs Qurana toxunma nzir edrkn;

6. Murdarlanm Quran vrqini suya kmk

n dstmaz alnmaldr. Amma dstmaza

mulluq Qurana hrmtsizlik saylarsa (vaxt ox

gedrs), Quran suya kmk n dstmaz almaq

lazm deyil.

17

Sual 53: Quran yazlarna toxunmaq olarm?

Cavab: Dstmazsz halda Quran yazlarna toxunmaq

haramdr. Amma trcm olunmu Quranlarn

yazsna toxunmaq olar.

Sual 54: Dstmaz nlr batil edir?

Cavab: Yeddi ey dstmaz batil edir: Sidik, ncis,

ncis mxrcindn xaric olan yel, hm gzn

grmmyi, hm d qulan eitmmyi il mayit

olunan yuxu, al badan alan eylr, qadnlarda

istihaz, cnabt kimi qsl tlb edn ilr.

Sual 55: Adi vaxtda alnm dstmazla namaz qlmaq

olarm?

Cavab: Namazn vaxtndan vvl thart mqsdi il

dstmaz almaq olar v bu dstmazla namaz qlmaq

mmkndr.

Sual 56: Dstmaz zvlrind yara varsa n etmli?

Cavab: gr yaraya suyun zrri yoxdursa, adi

qaydada dstmaz alnr. Yox gr suyun yaraya zrri

varsa yarann traf yuyulur v onun zrin pak bir

para qoyulur, tr l il msh kilir. gr yara msh

yerlrinddirs, msh yerinin zrin pak para

qoyulur v msh kilir. Vacib ehtiyata sasn

tymmm d edilir. Yox gr yarann zrin para

qoymaq da mmkn deyils, dstmaz vzin

tymmm edilir. Yax olar ki, mshsiz bir dstmaz

da alnsn (Uyun surtd alnan dstmaz cbir

dstmaz adlanr).

gr yara baldrsa, onu amaq mmkn olduqda

yara alr v dstmaz alnr. Yaran amaq

18

mmkn deyils v onun sars murdardrsa,

yaraya toz, su toxunmas zrrli olduqda onun traf

yuyulur, murdar sarnn zrin pak para qoyulur,

msh kilir.

Sual 57: gr tymmm yerind yara varsa, n

etmli?

Cavab: Vzifsi tymmm olan xsin tymmm

zvlrind yara varsa, cbir dstmazda olduu kimi

hrkt etmlidir.

Sual 58: Hans hallarda qsl vermk vacibdir?

Cavab: Yeddi halda qsl vermk vacibdir: 1. nsan cinsi

yaxnlq v ya mni xaric olmas vasitsi il cnub

olduqda cnabt qsl; 2. Qadnlar n heyz qsl; 3.

Qadnlar n nifas qsl; 4. Qadnlar n istihaz

qsl; 5. Meyit toxunma qsl; 6. Meyit qsl;. 7.

Nzir, and vasitsi il vacib olan qsl.

Sual 59: Qsl hans qaydada verilir?

Cavab: Qsl iki nvdr. Trtibi qsl v irtimasi qsl.

Trtibi qsld qsl vermk niyyti il vvlc ba v

boyun, sonra bdnin sa trfi, daha sonra sol trfi

yuyulur. Bu ardcllqla verilmyn qsl batildir.

rtimasi qsl vern insan qsl vermk niyyti il

tdricn suya batr. Btn bdn suya batdqdan

sonra qsl dzgn saylr.

Sual 60: Qsl vermi xs namaz n dstmaz

almaldrm?

Cavab: Yalnz cnabt qslndn sonra namaz n

dstmaz almaq lazm deyil.

Sual 61: Cnub xs nlr haramdr?

19

Cavab: Cnub xs be ey haramdr:

1. Bdnin Quran yazsna, elc d, Allah adna

toxunmas. Vacib ehtiyata sasn, peymbrlrin v

imamlarn da adna toxunmaq olmaz;

2. Mscidl-hrama v peymbr mscidin daxil

olmaq;

3. Mscidd dayanmaq (yaddan xm bir ey n

mscidin bir qapsndan daxil olub, o birindn

xmaq olar). Vacib ehtiyata sasn, imamlarn

barigahnda da dayanmaq olmaz;

4. Mscid bir ey qoymaq;

5. Vacib scdsi olan Quran surlrini oxumaq.

Sual 62: nsan qsl verib-vermdiyin kk ets,

vzifsi ndir? gr kk ets ki, qsl dz verib,

yoxsa yox vzifsi ndir?

Cavab: nsan kk ets ki, qsl verib yoxsa yox, qsl

vermlidir. gr kk ets ki, qsl dzgn verib,

yoxsa yox, tkrar qsl ehtiyac yoxdur.

Sual 63: Qsl vermk v dstmaz almaq mmkn

olmadqda tymmm hans qaydada yerin yetirilir?

Cavab: Vzifsi tymmm etmk olan xs qsl v ya

dstmaz vzi tymmm etdiyini nzrd tutaraq

tymmm etdiyi ey (torpaq, qum, da v s.)

llrinin iini qoa kild vurmaldr. Sonra hr iki

llrinin iini btv alna tk bitn end kmlidir.

Sonda sol lin ii sa lin stn, sa lin ii sol lin

stn kilir.

Sual 64: Hans hallarda dstmaz v qsl vzin

tymmm etmk olar?

20

Cavab: Yeddi halda dstmaz v qsl vzin

tymmm etmk olar:

1. gr dstmaz v ya qsl n su ld etmk

mmkn deyils;

2. Qocalq, oru v yrtcdan qorxu, su kmk

n qabn olmama sbblrindn tymmm

etmk olar. Su ld etmk insan n mqqt

sbb olduqda da tymmm icaz verilir;

3. Su vasitsi il xstlnm, cana zrr thlksi

olduqda;

4. Suyun dstmaz v ya qsl n ildilcyi

tqdird ail-vladn v yaxn adamlarn susuz

qalaca v susuzluqdan lcyi ehtimal edildikd.

Elc d, adtn, yemk n ba ksilmyn at v

qatr kimi heyvanlarn susuz qalaca ehtimal

olunduqda;

5. gr su yalnz paltarn v bdnin murdarln

tmizlmy atarsa, vvlc paltar v bdni paka

xarmaq lazmdr;

6. stifad n halal qab olmadqda;

7. Dstmaz v ya qsl verilcyi tqdird namaz

vaxtnn tb kecyi ehtimal edildikd.

Sual 65: Can vern insan (mhtzir) hans kild

yerldirilmlidir?

Cavab: Can vern mslman arxas st, ayaqlarnn

alt qibly doru uzadlmaldr.

Sual 66: Meyit hans kild qsl verilmlidir?

21

Cavab: On iki imam inin meyit qsl, kfnlnmsi,

meyit namaz v dfni hamya vacibdir. Meyit qsl

verilir:

1. Sidr qatlm su il;

2. Kafur qatlm su il;

3. Xalis, saf su il.

Meyit qsl cnabt qsl trtibind verilir.

Sual 67: Meyit toxunma qsl n vaxt vacib olur?

Cavab: Meyit qsl verilmmi, elc d, bdni

soyumu meyit toxunan ks meyit toxunma qsl

vermlidir. Bdni soyumam meyit toxunan ksin

qsl vermsi vacib deyil.

Sual 68: Meyit namaz hans qaydada qlnr?

Cavab: Meyit namaz qlmaq n dstmaz v qsl

rt deyil. Bdn v libas pak olmaya da bilr. Meyit

n namaz qlmaq istyn xs z qibly dayanmal

v meyit onun qarsnda ba sa, ayaqlar sol trf

istiqamtind uzadlmaldr. Meyit namaznda be

tkbir var. Meyit namaz qlan xs ayaq st durmu

vziyytd bu tkbiri des kifaytdir: . Meyyit namaznn be t kbiri vardr v g r onlar a a dak t rtibl deyils , kifay tdir. Niyy td n v birinci t kbird n sonra desin:

h du nla ilah ill llah v nn Muh mm d n R sulullah. kinci t kbird n sonra desin:

Allahumm s lli la Muh mm din v ali-Muh mm d. nc t kbird n sonra desin:

22

arnos n dribk t cndrD .tanimum-l v ninimum-lil rif mmuhallA :nised , sridi ik tiyyem r g

:nised ,asralo ndaq r g ;tiyy m-l zah il rif mmuhallA

.nised iribk t ic-5 arnos v tiyy m-lihizah il rif mmuhallA :nusuxo naud ub arnos n dribk t icnirib ,ik ralo xay ahaD

:nusuxo naud ub arnos n dribk t icnik

:nusuxo naud ub arnos n dribk t cn

:nusuxo naud ub , sridi ik tiyyem arnos n dribk t cndrD

23

Drdnc t kbird n sonra meyyit qadndrsa, bu duan oxusun:

Sonra be inci t kbiri desin. Sual 69: Ne vacib namaz var?

Cavab: Hr bir mslmana alt namaz vacibdir: on

yeddi rkt gndlik yvmiyy namaz, ayt namaz,

meyit namaz, byk oul n dnyasn dyimi

atann qza namaz, icar, nzir, and v hd vasitsi il

vacib olan namazlar.

Sual 70: Gndlik yvmiyy namazlar hanslardr?

Cavab: ki rkt sbh namaz, drd rkt zhr (gnorta)

namaz, drd rkt sr (ikindi) namaz, rkt mrib

(am) namaz, drd rkt ia (xiftn) namaz.

Sual 71: Namaz z qibly qlmaq vacibdirmi?

Cavab: Namaz zqibly qlnmaldr. Namaz qlmaq

istyn xs qiblni tyin etmk n almaldr.

Hissi nianlr sasn qiblnin istiqamtini bildirn

iki aqil xsin dediyin ml etmk olar. Elmi qaydaya

sasn, qiblni gstrn insann dediklrin d etibar

etmk olar. Qiblni deyiln qaydada gstrnlr

olmadqda mscid mehrablarna, mslman

24

qbirlrin sasn qiblni tyin etmk lazmdr. He

vchl qibl tyin olunmadqda v namazn vaxt dar

olduqda z drd trf tutaraq drd namaz qlmaq

lazmdr. gr iki trfd qiblnin ola bilcyi ehtimal

edilirs, hmin iki trf doru namaz qlmaq lazmdr.

Sual 72: Yol ged-ged namaz qlmaq olarm?

Cavab: Msthb namazlar yol ged-ged, svari

halda qlmaq olar. Bu iki halda msthb namaz

qlarkn z qibly dayanmaq lazm deyil.

Sual 73: Hans libasda namaz qlmaq olar?

Cavab: Namaz qlnan libas pak v halal olmaldr. Bu

libas l v ti haram heyvann zalarndan

hazrlanmamaldr. Namaz qlan kiidirs, onun libas

xalis ipkdn v saplar qzl paradan olmamaldr.

Namaz qlan xs namaz bitirdikdn sonra anlasa ki,

onun paltar murdar olub, qld namaz qbuldur.

Sual 74: Qzl zint yalar il namaz qlmaq olarm?

Cavab: Kii n qzl zint yalar haramdr v bu

yalarla qlnm namaz batildir. Vacib ehtiyata

sasn, kii qzl eynkdn d kinmlidir. Amma

qadnlarn hm namaz vaxt, hm d qeyri vaxtlarda

qzl yalardan istifad etmsinin eybi yoxdur.

Sual 75: Hans hallarda murdar libas v ya bdnl

namaz qlmaq olar?

Cavab: Be halda libas v bdn pak olmadqda

qlnm namaz dzgndr:

1. Corab v araqn kimi kiik eylr murdar

olduqda;

25

2. Daynin libas saxlad uan sidiyi il

murdarlandqda;

3. Libas bdndki yarann qanna buladqda;

4. Bir dirhm lsndn az murdarlandqda;

5. nsan murdar bdn v libasla namaz qlmaa

mcbur olduqda.

Sual 76: Namaz harada qlnmaldr?

Cavab: Namaz qlnan yerin be rti var:

1. Namaz qlnan yer halal olsun;

2. Hrktsiz olsun;

3. Otan hndrly ayaq st durmaa imkan

versin;

4. Namaz qlnan yer gr ncast bulanbsa, onun

rtubti libasa keck hdd olmasn;

5. Scd zvlri yer qoyularkn grk yerin sthi

bir-birindn drd bitiik barmaqdan artq (istr

aaya istr yuxarya doru) frqli olmasn.

Sual 77: Namazn hans vacibatlar var?

Cavab: Namazn on bir vacibat var: niyyt, qiyam,

tkbirtl-ehram, scd, qirat, zikr, thhd, salam,

trtib, mvalat.

Sual 78: Namazn rkn ndir?

Cavab: Rkn namazdak o vacibatlardr ki, gr insan

bilrkdn v bilmyrkdn onlar artrsa v ya

azaltsa, namaz batil olur. Namazn be rkn var:

1. Niyyt;

2. Tkbirtul-ehram, yni niyytdn sonra llahu

kbr demk;

26

3. Qiyamtkbirtul-ehram deyrkn v rkudan

qabaq ayaq st olmaq (ona rkuya bitin qiyam

deyilir);

4. Rku;

5. ki scd.

Sual 79: Niyytdn xmaq n demkdir?

Cavab: nsan namazn ortasnda o qdr qflt vara

bilr ki, gr ondan n etdiyini sorusalar, cavab tapa

bilmz. Bel halda namaz batildir.

Sual 80: Ayaq st durmaqdan ibart olan qiyam

vziyytinin rti ndir?

Cavab: Niyytdn sonra llahu kbr demzdn

qabaq v sonra bir miqdar dayanmaq vacibdir. nsan

min olmaldr ki, tkbir klmsini ayaq st demidir.

Qiyam zaman bdn hrktsiz olmal, bir trf

yilmmlidir. Qiyamda ayaqlar aras msafnin

barmaqdan bir qaradk olmas msthbdir.

Qadnlar ayaqlarn bir-birin yapdrsalar yax olar.

Sual 81: Rkunun rti ndir?

Cavab: Rku vziyytind insan llri dizin atanadk

yilmlidir. llr diz qoyulmadan da hmin qdr

yilmk kifaytdir. Rkuda istniln bir zikr deyil

bilr. Amma bu zikr Sbhanllah v bir Sbhan

rbiyl-zimi v bihmdih klmlrindn qsa

olmamaldr. Zikr deyiln zaman bdn rku

vziyytind aram dayanmaldr.

Sual 82: Scdnin hans rtlri var?

Cavab: Scd alnn, iki lin iinin, iki dizin, iki ayan

ba barmaqlarnn yer qoyulmasndan v n az

27

sbhanllah zikri hddind scdd qalmaqdan

ibartdir. ki scd arasnda aram oturmaq lazmdr.

Scd zaman yer toxunas yeddi zv bilrkdn

qaldrlmamaldr.

Sual 83: Namazn btn rktlrind hmd (Fatih)

v sur (ms. xlas) oxumaq vacibdirmi?

Cavab: Vacib yvmiyy namazlarnn birinci v ikinci

rktlrind hmd v sur oxumaq vacibdir. Vacib

yvmiyy namazlarnn nc v drdnc

rktlrind is tkc hmd oxunsa kifaytdir. Hmd

vzin tsbihati-rb demk olar. Msthb

namazlarda is tkc hmd oxumaq vacibdir.

Sual 84: Namaz ucadan, yoxsa astadan qlnmaldr?

Cavab: Kiilr sbh, mrib v ia namazlarn ucadan

qlmaldrlar. Zhr v sr namazlarnda is hm

kiilrin, hm d qadnlarn hmd v surni astadan

oxumas lazmdr. Ucadan deyilsi hmd v surni

astadan, astadan deyilmsi hmd v surni ucadan

demk bilrkdn olduqda namaz batildir.

Sual 85: vvl surni, sonra is hmdi oxumaq olarm?

Cavab: Namazdak ardcll bilrkdn pozmaq

namaz batil edir.

Sual 86: Peymbrin ad kildikd salavat kmk

vacibdirmi?

Cavab: Peymbrin ad, lqbi v ya knysi

deyildikd (htta namazda da olmu olsa) salavat

kmk msthbdir.

Sual 87: Nlr scd etmk olmaz?

28

Cavab: Yeddi ey scd etmk olmaz: 1. Yemli

eylr; 2. Geymli eylr; 3. Mdndn xan eylr

(msln, qzl, gm); 4. Tz zm yarpana; 5.

Torpaqdan ccrn yemli drman bitkilrin

(msln, bnv, maldili); 6. Bzi mntqlrd

yemli saylan bitkilr; 7. Kal meyvy.

Sual 88: Namaz nlr batil edir?

Cavab: On iki ey namaz batil edir:

1. Namazn ortasnda rtlrdn birinin

dnmdiyi mlum olsa (msln, namazn yeri

qsb olunmu yerdir);

2. Namazn gediind bilrkdn v ya

bilmyrkdn dstmaz v ya qsl batil edn hal

ba vers (msln, sidik xaric olsa);

3. llr st-st qoyulsa;

4. Hmd oxunduqdan sonra amin deyils;

5. Bilrkdn v ya diqqtsizlikdn qibly arxa

evirs, qibldn xm saylacaq qdr saa v sola

meyl edils;

6. Bilrkdn namaza aid olmayan mnal v ya

mnasz sz deyils;

7. Bilrkdn brkdn glmk;

8. Dnya ilrin gr bilrkdn brkdn alamaq;

9. Namazn formasn pozan ilr (l almaq);

10. Yemk-imk (ms. azdak tik ya qalqlar

udub qurtarmam namaza balamaq);

11. ki rktli v rktli namazlarda, elc d,

drd rktli namazlarn ilk iki rktind rktlrin

saynda ediln kk;

29

12. Bilrkdn v ya shvn namazn rknlrinin

artrlb-azaldlmas.

Sual 89: Namaz gediind salam almaq olarm?

Cavab: Namaz gediind dzgn v ya ciddi verilmi

salam almaq lazmdr.

Sual 90: Hans hallarda namaz dayandrmaq olar?

Cavab: Drd halda namaz dayandrmaq olar:

1. nsan z can v maln qorumaq n namaz

dayandra bilr;

2. Namaz zaman tlbkar verdiyi borcu tlb

edrs v namaz dayandrmadan borcu qaytarmaq

mmkn olmazsa;

3. Namaz gediind insan baa ds ki, mscid

murdarlanmdr;

4. Rkuya getmmidn azan v iqamnin yaddan

xd yada ddkd.

Sual 91: Namazda ne nv kk var?

Cavab: Namazda nv kk ola bilr: Namaz batil

edn klr, etina edilmysi klr v etina edilsi

dzgn klr.

Sual 92: Hans klr namaz batil edir?

Cavab: Skkiz kk namaz batil edir:

1. ki rktli namazlarda rktlrin sayndak kk;

2. rktli namazlarda rktlrin saynda kk;

3. Drd rktli namazda kk edilrs ki, bir rkt

qlnb, yoxsa ox;

4. Drd rktli namazda ikinci rktin ikinci scdsi

tamam olmam kk edil ki, iki rkt qlnb, yoxsa

ox;

30

5. kk edil ki, iki rkt qlnb, yoxsa be v ya iki

rkt qlnb, yoxsa daha ox;

6. kk edil ki, rkt qlnb, yoxsa alt v ya

rkt qlnb, yoxsa altdan ox;

7. kk edil ki, grn ne rkt qlnb;

8. kinci rkt tamam olmu olsa da, kk edil ki,

drd rkt qlnb, yoxsa alt v ya drd rkt qlnb,

yoxsa altdan ox? Amma ikinci rkt tamam

olduqdan sonra kk edils ki, drd rkt qlnb,

yoxsa alt v ya ox, msthb ehtiyata sasn drd

rkt qlndn qbul edib, namaz baa

atdrdqdan sonra iki scdyi-shv yerin yetirilir,

hm d namaz yenidn qlnr.

Sual 93: Namazda etina edilsi kdn sonra vzif

ndir?

Cavab: Btn dzgn klr, yni etina edilsi klr

drd rktlik namazlara aiddir.

kinci scddn qalxdqdan sonra kk edils ki, iki

rkt qlnb, yoxsa rkt, rkt qlnd qbul

edilmlidir v namaz tamamlandqdan sonra bir

rkt ehtiyat namaz qlnmaldr. kinci scddn

sonra kk edils ki, iki rkt qlnb, yoxsa drd

rkt, drd rkt qlnd qbul edilmlidir v

namaz tamamlandqdan sonra iki rkt ehtiyat

namaz qlnmaldr. kinci scddn sonra iki, v

ya drd rkt namaz qlndna kk edilrs, drd

rkt qbul edilmlidir v namaz tamamlandqdan

sonra iki rkt ayaq st, iki rkt oturaq ehtiyat

namaz qlnmaldr. gr ikinci scddn sonra kk

31

edils ki, drd rkt qlnb, yoxsa be rkt, drd

rkt qlnd qbul edilmlidir v namaz

tamamlandqdan sonra iki scdyi-shv yerin

yetirilmlidir. gr kk edils ki, rkt qlnb,

yoxsa drd rkt, namazn istniln bir yerind olur-

olsun, drd rkt qlndn qbul edrk namaz

tamamlamaq, sonra is bir rkt ayaq st, iki rkt

oturaq ehtiyat namaz qlmaq lazmdr. Ayaq st

kk edils ki, rkt qlnb, yoxsa be, vvlc

oturmaq, thhd v salam demk, namaz

tamamladqdan sonra bir rkt ayaq st, iki rkt

oturaq ehtiyat namaz qlmaq lazmdr. Ayaq st

kk edils ki, rkt qlnb, yoxsa be, oturmaq,

thhd v salam deyib, namaz tamamlamaq

lazmdr. Sonra iki rkt ayaq st ehtiyat namaz

qlnr. Ayaq st , ya drd, ya be rkt

qlndna kk edilrs, oturub thhd v salam

demkl namaz tamamlamaq, sonra is iki rkt

ayaq st, iki rkt oturaq ehtiyat namaz qlmaq

lazmdr. gr ayaq st be v ya alt rkt namaz

qlndna kk edilrs, oturub thhdl salam

demk v namaz tamamladqdan sonra scdyi-

shv yerin yetirmk lazmdr.

Sual 94: Ehtiyat namaz nec qlnr?

Cavab: Ehtiyat namaz qlmal olan xs namaz bitirn

kimi drhal ehtiyat namazn niyyt etmli v tkbir

demlidir. Sonra hmd oxuyub rkuya getmli v

rkudan sonra iki scd yerin yetirmlidir. Sonra is

thhd v salam deyilir. Ehtiyat namaz astadan

32

qlnr. Htta vacib ehtiyata sasn Bismillah da

astadan deyilir.

Sual 95: Scdyi-shv nec yerin yetrilir?

Cavab: Namaz baa atan kimi scdyi-shv niyyt

edilir, scdy gedilrk deyilir: Bismillahi v billahi,

llahumm slli la Muhmmdin v ali Muhmmd

sonra oturaq vziyyt qaydlr v yenidn scdy

gedilir, eyni zikrlr tkrarlanr. kinci scddn sonra

oturaq vziyytd thhd v salam deyilir.

Sual 96: slam ritind kimlr msafir hesab olunur?

Cavab: Sfri qrx be kilometr v ondan ox msafdn

ibart olan xs msafir hesab olunur. Bir rtl ki,

onun getdiyi yol iyirmi iki tam, onda be kilometrdn

az olmasn.

Sual 97: Sfrd qlnan namazlar adi vaxtda qlnan

namazdan frqlnirmi?

Cavab: Msafir zhr, sr v ia namazlarn drd rkt

yox, iki rkt qlr. Amma namazn yar qlnmas (qsr)

n rtlr mvcuddur:

1. Sfr qrx be kilometrdn (skkiz frsx) az

olmamaldr;

2. Sfr xarkn mqsd qrx be kilometrlik yolu

getmk olmaldr;

3. Yolun ortasnda msafir fikrini dyimmlidir;

4. Qrx be kilometr tamam olmam yolu

vtnindn kemmlidir v ya bir yerd on gndn

artq qalmamaldr;

5. Sfrin mqsdi haram i olmamaldr;

33

6. Kri hyat trzi keirn insanlar namazlarn

tam qlmaldr;

7. Sfr xmaq pe olmamaldr;

8. Vtnindn v ya on gn qalacan qsd etdiyi

yerdn o qdr uzaqlamaldr ki, hrin divar

grnmsin v azan ssi eidilmsin.

Sual 98: Qrx be kilometr msafni qt edn ovu

msafir saylrm? Onun da namazlar yardrm?

Cavab: ylnc n ova gedn insan namazn btv

qlmaldr. Dolanq xtrin bu il mul olan

insann is namaz yardr. Var-dvlt qazanmaq

mqsdi il ova gednlr is vacib ehtiyata sasn

namazlarn hm yar, hm d btv qlmaldrlar.

Sual 99: Qza namazlar n vaxt tyin

olunmudurmu?

Cavab: Vacib namazlarn vaxtnda qlmayb qzaya

vern xs bu namazlar qlmaldr. Vacib qza

namazlarn drhal qlmaq tlb olunmur. Amma bu

id laqeydlik, sstlk gstrmk olmaz. Dnyasn

dyimi atann qza namazlarn byk olan

qlmaldr.

Sual 100: Vacib namazlar xsusi il yvmiyy

namazlarn camaatla qlman savab varm?

Cavab: Vacib namazlar, xsusi il yvmiyy

namazlarn camaatla qlmaq msthbdir. Sbh,

mrib v ia namazlarn camaatla qlmaq mscidin

qonuluunda yaayanlara v mscidin azannn ssin

eidnlr xsusi taprlmdr. Rvaytd

bildirilmidir ki, pinamaza bir nfr iqtida edrs,

onlarn namazlarnn hr rktin yz lli namazn

34

savab verilr. gr iki nfr iqtida edrs, onlarn

namazlarnn hr rktin alt yz namazn savab

verilr. qtida ednlrin say artdqca namazn da

savab artr. qtida ednlrin say on nfr atdqda v

ya on nfri kedikd gylr kaz, dryalar mrkkb,

aaclar qlm, btn cin, insan v mlklr yazan

olarlarsa, hmin namazn bir rktinin savabn yazb

qurtara bilmzlr.

Sual 101: Cmiyyt namaz gec brpa olduqda namaz

frdi kild, vaxtnda qlmaq yax deyilmi?

Cavab: Sbir edib namaz camaatla qlmaq

msthbdir. Son vaxtda qlnan cmiyyt namaz

vvl vaxtda qlnan frdi namazdan stndr.

Sual 102: Hans hallarda camaat namaznda itirak

etmk vacibdir?

Cavab: Frdi halda namaz qld vaxt vsvslr

dar olan insan camaatla namaz qldqda

vsvslrdn yaxa qurtara bilirs, namazn camaatla

qlmaldr.

gr ata-ana vladna mr edrs ki, namazn

camaatla qlsn, ata-anaya itat vacib olduundan,

vacib ehtiyata sasn, vlad namazn camaatla

qlmaldr.

Namazn hmd-sursini v digr mtnlrini yax

bilmyn ks vaxt olduqda namaz yax yrnmli,

vaxt dar olduqda, vacib ehtiyata sasn namazn

camaatla qlmaldr.

Sual 103: Cmiyyt namaznda kim imam (pinamaz)

dayana bilr?

35

Cavab: Cmiyyt namaznda imam dayanan xs bali

(hddi-blu), aqil (all), on iki imam i, adil

(daltli), halalzad (qanuni nikahdan doulmu),

namaz dzgn qla biln, iqtida ednlr kiidirs, kii

olmaldr. Vacib ehtiyata sasn, btn hallarda

pinamaz kii olmaldr.

Pinamaz adn bilmk mmum (iqtida edn) n

vacib deyil.

Sual 104: qtida edn xsin (mmum) hans vziflri

var?

Cavab: Mmum imamdan qabaqda dayanmamal,

vacib ehtiyata sasn, bir qdr arxada dayanmaldr.

Mmum hmd v surdn baqa namazn btn

szlrini z demlidir. Amma cmiyyt namazna

nc v ya drdnc rktd qoulan mmum

hmd v surni d deysidir. Sbh, mrib v ia

namazlarnda imamn hmd sur ssini eitmdikd

mmumun astadan hmd-sur oxumas msthbdir.

Zhr v sr namazlarnn birinci v ikinci rktind

hmd sur vzin zikr demk msthbdir. Mmum

tkbirtul-ehram imamdan qabaq demmlidir. Htta

vacib ehtiyata sasn, imam tkbiri qurtarmam

mmum tkbir balamamaldr.

Sual 105: Bzilri camaat namaznda namaz imamdan

qabaq qurtarrlar. Bu dzgndrm?

Cavab: Namazn sonunda salam hisssini imamdan

qabaq deyib namaz qurtarmaq olar.

Sual 106: Ayt namaz ndir?

Cavab: Ayt namaz vacib namazlardandr. Bu namaz

drd halda vacib olur:

36

1. Gn tutulduqda; 2. Ay tutulduqda (azca da

tutulmu olsa v kims qorxmasa da); 3. Zlzl ba

verdikd (gr kims qorxmam olsa da); 4. imk

axdqda, qara v qrmz yel sdikd (adamlarn

oxu qorxmu olsa).

Sual 107: Ayt namaz nec qlnr?

Cavab: Ayt namaz iki rktdir: Bu namaz iki kild

qlna bilr:

Birinci kil: Niyyt edilir, tkbir deyilir, bir hmd

v bir sur tam oxunur, rkuya gedilir, rkudan

qaydlr, yenidn bir hmd v bir sur oxunur, bir

d rkuya gedilir. Belc, hmd-sur v rku be

df tkrarlanr. Beinci rkudan, qalxdqdan sonra

iki scd edilir. Sonra namazn ikinci rkti eyni

qaydada qlnr. Namaz thhd v salamla baa

atr.

kinci kil: Niyyt edilir, tkbir deyilir, hmd

oxunur, surnin aylrindn biri deyilir, rkuya

gedilir, rkudan qalxdqdan sonra surnin ikinci

aysi deyilir v yen rkuya gedilir. Bu qayda il

surnin be aysinin hr biri deyildikdn sonra bir

rku edilir. Beinci rkudan qalxdqdan sonra iki

scd yerin yetirilir v ayaa qalxaraq namazn

ikinci rkti eyni qayda il qlnr. Namaz thhd

v salamla baa atr.

Sual 108: Oruc ndir?

Cavab: Oruc slamda vacib mllrdn biridir. nsan

Allahn mrini yerin yetirmk mqsdi il sbh

37

azanndan mrib azannadk orucu batil edn

ilrdn kinir.

Sual 109: Orucu nlr batil edir?

Cavab: Doqquz ey orucu batil edir: 1. Yemk v imk;

2. Cima (cinsi yaxnlq); 3. stimna (zndn mni xaric

etm); 4. Allahn, peymbrin v peymbr

caniinlrinin adndan yalan danmaq; 5. Hlqm

qat toz v tstnn yetimsi; 6. Ba btvlkl suya

batrmaq; 7. Sbh azannadk boyundak cnabt,

heyz, nifas qslnn verilmmsi; 8. Axc eylrl

imal etmk; 9. Qusmaq.

Sual 110: Oruc tutmu qadn yemyin dadna baxa

bilrmi?

Cavab: gr yemk boaza atmasa, onun dadna

baxmaq olar. Yemyin dadna baxarkn tsadfn

boaza atarsa, oruc batil olmaz. Amma yemyin

dadna baxmaq istyn ks vvlcdn bils ki, yemk

boazna atacaq v bu i ba vers, orucu batildir. Bel

orucun qzas tutulmal v kffarsi d verilmlidir.

Sual 111: Oruc tutmu xs yuxuda mhtlim olarsa

(ondan mni xaric olarsa), orucu batil olarm?

Cavab: nsann zndn asl olmadan mni xaric

olarsa, onun orucu batil deyil.

Sual 112: gr bir xs peymbrin dilindin bir sz

deyrs v sonradan anlayarsa ki, bu sz yalan imi,

orucu batildirmi?

Cavab: Doru olmad sonradan bilinn szlr gr

oruc batil olmaz.

Sual 113: gr bir xs bilmdn suya yxlaraq ba

tam suya batarsa, onun orucu batildirmi?

38

Cavab: zndn ixtiyarsz suya yxlan v ba

btnlkl suya batan insann orucu batil deyil.

Sual 114: Boynunda cnabt qsl olan ks ramazan

aynda oruc tuta bilrmi?

Cavab: Ramazan aynda cnub olduu halda oruc

tutmaq istyn ks bilrkdn qsl vermyib vaxtn

darln gzls v tymmm edib oruc tutsa, onun

orucu qbuldur amma gnah iltmidir.

Ramazan aynda gec cnub olan ks bils ki, yatsa

sbhdk oyanb qsl ver bilmyck, yatb yuxuya

qalsa orucu batildir. O adam hm qza orucu

tutmal, hm d kffar vermlidir.

Oruc tutan xs gndz mhtlim olsa, drhal qsl

vermyi vacib deyil.

Sual 115: Oruc halda imal etmk olarm?

Cavab: Oruc vaxt imal etmk orucu batil edir. Amma

malic n amlardan istifad etmyin eybi yoxdur.

Amma qidalandrc amlardan istifad etmk olmaz.

Sual 116: gr insan zndn ixtiyarsz qusarsa, orucu

batil olarm?

Cavab: xtiyarsz halda qusmaq orucu batil etmir.

Sual 117: Orucun ne qisim kffarsi olur?

Cavab: Orucun iki qisim kffarsi olur: Cm kffar v

tk kffar. Cm kffar bir bnd (qul) azad

etmkdn, iki ay oruc tutmaqdan v altm fqiri

doydurmaqdan ibartdir.

Sual 118: Ramazan aynda hans hallarda tkc qza

orucu vacib olur?

Cavab: On halda yalnz qza orucu vacib olur:

39

1. Oruc tutmu xs bilrkdn qussa;

2. Ramazan aynda gec cnub olub, sbh

azannadk oyanmasa;

3. Oruc tutma niyyt etms;

4. Cnabt qsl vermyi yaddan xarsa;

5. Sbh azannn olub-olmadn aradrmadan

orucu pozan bir i grs v sonra mlum olsa ki,

azan olubmu;

6. Bir xsin sbh olmayb demsi il orucu

pozan i grls v sonradan sbh olduu mlum

olsa;

7. Bir xs sbh azannn verildiyini dediyi halda,

insan onun szn zarafat sayb, orucu pozan i

grdkdn sonra sbh olduu mlum olsa;

8. Kor v onun kimilr baqa bir kimsnin sz il

iftar etslr v sonra bilins ki, mrib olmayb;

9. Saf havada qaranla gr mrib olduunu

tyin edrk, iftar edilmsi v sonradan mrib

olmadnn akar olmas; (Amma buludlu havada

bel bir gmanla iftar edn ks n qza yoxdur).

10. Srinlmk mqsdi il aza su alb, bilmdn

suyu udmaq (amma oruc olduunu unudub, azn

yaxalayarkn suyu udan ks n qza orucu

yoxdur).

Sual 119: gr bir xs xstlik sbbindn Ramazan

aynda oruc tuta bilms v nvbti ilin Ramazan

aynadk saalmasa, qza orucu tutmaldrm?

Cavab: Nvbti ramazan aynadk xstlik saalmasa,

tutmad oruclarn qzasn tutmaq vacib deyil, amma

40

hr gn n fqir on sir (bir sir yetmi be qramdr)

tam vermlidir.

Sual 120: Qza oruclarn bir ne il txir salan xs

n etmlidir?

Cavab: Oruclarn qzas tutulmal v hr gn n

fqir on sir tam verilmlidir.

Sual 121: Atann qza namaz v oruclar il bal

vlad n ed bilr?

Cavab: Dnyasn dyimi atann qza namaz v

oruclar byk oulun hdsindir.

Sual 122: Sfr xan xs oruc tuta bilrmi?

Cavab: Gnortadan sonra sfr xan xs tutduu

orucu baa vurmaldr. Gnortadan qabaq sfr xan

xs is trxxs hddini kedikdn sonra, yni

hrin divarlar grnmdikd v azan ssi

eidilmdikd orucunu amaldr. Sfrdn qaydan

xs gnortadan qabaq vtnin atarsa, hmin

vaxtadk orucu batil edn ilr grmdiyi halda, oruc

tuta bilr. Sfrdn qaydan xs gnortadan sonra

vtnin atarsa, hmin gn oruc tuta bilmz.

Sual 123: Oruc tutmaq kimlr vacib deyil?

Cavab: Drd halda oruc tutmaq vacib olmur:

1. Qocalq v mqqt sbbindn;

2. Susuzluqdan ziyyt kn xstlr;

3. Hamilliyin son dvrnd olan qadnn tutaca

oruc zn v hamilliyin zrr olduqda;

4. Uaq mdirn v sd az olan qadnlar;

Sual 124: Ayn vvli (fitr bayram) hans yolla tyin

olunur?

41

Cavab: Ayn vvli be yolla tyin olunur: 1. nsan z

ay grs; 2. Bir qrup xsin ay grmk xbri yqinlik

yaradarsa (yqinlik yaradan istniln bir ey); 3. ki

adil kii ay grdklrini deslr; 4. Aydan otuz gn

kemi olsa; 5. ri hakim ayn balamas bard hkm

vers.

Sual 125: ri hakimin hkm yalnz onun

mqllidlrinmi aiddir?

Cavab: gr ri hakim hkm ets ki, ayn vvlidir,

ona tqlid etmynlr d uyun hkm ml etmlidir.

Sual 126: Oruc tutmaq n vaxtlar vacibdir?

Cavab: Ramazan aynda, elc d nzir, hd v and

sbbi il oruc tutmaq vacibdir.

Sual 127: Hans gnlr oruc tutmaq haramdr?

Cavab: Fitr v qurban bayramlar gnlri v bann

sonuncu gn il Ramazann birinci gnnn

balamas mlum olmadqda.

Sual 128: Hans gnlr oruc tutmaq mkruhdur

(bynilmir)?

Cavab: Aura gn, rf v qurban olduu bilinmyn

gn oruc tutmaq mkruhdur.

Sual 129: Hans gnlr oruc tutmaq msthbdir

(bynilmidir)?

Cavab: Aada qeyd olunan gnlrd oruc tutmaq

daha ox taprlmdr:

1. Hr qmri ayn birinci, sonuncu cm axam

gnlri v ayn onuncu gnndn sonra gln ilk

rnb gn;

2. Hr ayn on , on drd v on bei;

42

3. Rcb v ban aylarnn btn gnlri;

4. Novruz bayram gn;

5. Zilqd aynn iyirmi beinci v iyirmi

doqquzuncu gn;

6. Zilhiccnin birinci v doqquzuncu gnlri

7. Qdir gn (zilhiccnin on skkizinci gn);

8. Mhrrmin birinci v nc gn;

9. Hzrt peymbrin (s) mvludu gn (rbil-

vvlin on yeddinci gn);

10. Mbs gn (rcbin iyirmi yeddinci gn)

Sual 130: Ardcl kild yoxsullara yardm li uzadan

xs d xms vermlidirmi?

Cavab: Xms verilmmi mal istifad etmk olmaz.

Sual 131: Hans eylr xms verilmlidir?

Cavab: Yeddi eyin xmsn vermk vacibdir: illik

mnft; mdn; xzin; harama qarm halal mal;

suya batmaqla ld edilmi cavahir; dy qnimti;

zimmi kafirin mslmandan ald torpaq.

Sual 132: llik mnft n demkdir?

Cavab: llik mnft dedikd insann znn v

ailsinin illik xrclrini ddikdn sonra artq qalan

mnft nzrd tutulur. Bu mnftin xms, yni

bed biri verilmlidir.

Sual 133: Nlr xms dmr?

Cavab: Hdiyyy, qadnn ald mehriyyy, xms

vern ksdn qalm irs, kafirdn v ya xms qidsi

olmayan adamdan l gln mala, sat n alnm

maln il rzindki qiymt artmna, il boyu alnm

43

ehtiyac duyulan eylr, fqirin xms, zkat, sdq

kimi ald mbl.

Sual 134: Hddi-bulu olduu gndn xms vermmi

mslmann vzifsi ndir?

Cavab: llik glirdn alnm, ehtiyac duyulmayan v

alnd gndn bir il tn eylrin xms verilmlidir.

nsan bils ki, ev-eik v sair ehtiyac duyulan eylri

nin uyun olaraq, qazanc olan ild almdr, hmin

eylrin xmsn vermk lazm deyil. Amma il aras

v ya il tamam olduqdan sonra alnd bilinmyn

eylrin xms vacib ehtiyata sasn verilmlidir.

Sual 135: Harama qarm halal mal n demkdir?

Cavab: nsan z malnn hans hisssinin halal, hans

hisssinin haram olduunu myynldir bilmirs,

o, harama qarm halal mal saylr.

Sual 136: nsan z malnn myyn hisssinin haram

olduunu bilirs, n etmlidir?

Cavab: gr hmin maln sil sahibini tanmrsa, onun

trfindn sdq kimi paylamaldr. Bu i vacib

ehtiyata sasn, ri hakimdn icaz almaq lazmdr.

gr haram maln sil sahibi tannrsa, mal sahibin

qaytarmaq lazmdr.

Sual 137: Xms kim verilmlidir?

Cavab: Xms iki hissy blnr: mamn mal v

seyidlrin mal. Amma hr iki istiqamtd xms srf

etmk n cme-rait mcthidin icazsin ehtiyac

var.

Sual 138: llik mnftdn il arasnda minik avtomobili

alnarsa, onun xmsn vermk lazmdrm?

44

Cavab: gr avtomobil qazanc mqsdi il

alnmamdrsa, xmsn vermk vacib deyil.

Sual 139: Xms gn (ili) gn, yoxsa ay tqvimi il

myyn edilmlidir?

Cavab: Xms gnn gn tqvimin sasn tyin

edin.

Sual 140: Hans eylr n zkat dnmlidir?

Cavab: Doqquz eyin zkat vacibdir: Buda, arpa,

xurma, kimi, qzl, gm, dv, ink, qoyun.

Sual 141: gr bir xsin bir inyi v ya iki qoyunu

varsa, zkat dmlidirmi?

Cavab: Zkatn vacib olmas n sadalanan eylr

nisab hddind olmaldr. Yni zkat vacib olan

doqquz eyin hr biri nisab hddin atdqda, onun

zkatn vermk vacib olur. Bzi nisab hdlri il tan

olaq: be dvsi olan bir qoyun, otuz inyi olan bir

dana, qrx qoyunu olan bir qoyun zkat vermlidir.

Demk, nisab hddin atmam mallarn zkatn

vermk lazm deyil.

Sual 142: Zkat kim verilmlidir?

Cavab: Zkat fqir, miskin, imam v imamn naibi

trfindn zkat toplamaq mr olunmu ks, zkat

vasitsi il slama meyl edck kafir, qullarn azad

olunmasna, borcunu dy bilmynin borcunun

dnmsin, Allah yolunda myyn ilr, yolda

qalm msafir xrcln bilr. Zkat mcthidin

icazsi olmadan da srf etmk olar.

Sual 143: Bir xs ne df Hcc ziyartind olmaldr?

45

Cavab: rtlr dndikd hr bir mslmana mr

boyu cmi bir df hcc ziyartind olmaq vacibdir.

Sual 144: Hcc ziyarti kimlr vacibdir?

Cavab: Hcc ziyartinin vacib olmas n aadak

rtlr dnmlidir:

1. Yol azuqsi v sfrd ehtiyac duyulan eylr,

elc d nqliyyat mvcud olmaldr;

2. nsan salam olmal v hcc ziyartini yerin

yetirmy qdrti atmaldr.

3. Yolda mane olmamaldr;

4. Hcc mllrini yerin yetirmk n kifayt

qdr vaxt olmaldr;

5. Hcc gedn xs ehtiyacn dmli olduu

kslrin xrclrini dy bilmlidir;

6. Hcc ziyartindn qaytdqdan sonra dolanq

xrclrinin ld olunmasnda tinlik kmmlidir.

Sual 145: Hans eylrin alq-satqs batildir?

Cavab: Alq-satqs batil olan eylr be qisimdir:

1. Spirtli ikilr kimi murdar eylr;

2. Qsb olunmu eylr;

3. Mal saylmayan hrat kimi eylr;

4. Qazanc haram olan qumar v musiqi alti kimi

eylr;

5. Slm qatql mamillr;

Sual 146: Az yal uaq al-veri ed bilrmi?

Cavab: Alc v satc n myyn rtlr tyin

olunmudur. Alc v satc hddi-blu olmal, all

olmal, ciddi al-veri mqsdind olmal, kims

trfindn mcbur edilmmli, satd eyin v ya

46

ddiyi mblin sahibi olmaldr. Krp uaq yalnz

uaq n adi saylan bzi eylri sata bilr. Ciddi al-

verid is uaq alc il satc arasnda vasit rolunu

oynaya bilr.

Sual 147: Hans hallarda mamilni pozmaq, mal v

ya pulu geri qaytarmaq olar?

Cavab: On bir halda mamilni pozmaq olar:

1. Al-veri shnsini trk etmmi;

2. Aldadlm olduqda;

3. Alq-satq zaman mamilnin pozulmas bard

rt ksildikd;

4. Satc maln, alc pulunu olduundan stn

gstrdikd;

5. Alc v ya satc qeyd olunmu rti pozduqda;

6. Malda v ya pulda eyib olduqda;

7. Satlm maln bir hisssinin satcya aid olmad

bilindikd;

8. Satc maln grnmyn bir xsusiyytini

dedikd v sonradan bu xsusiyytin olmad

akarlandqda;

9. Mtri ald maln pulunu gn rzind

dmdikd v satc da hmin mal thvil

vermdikd;

10. Heyvan alan xs gn mddtind onu

qaytarmaq istdikd;

11. Satc satlm mal thvil ver bilmdikd.

Sual 148: Hans hallarda mal geri qaytarmaq olmaz?

47

Cavab: gr alq-satq zaman maln eybi mlum

olarsa v alc bununla razlaarsa, sonradan mal geri

qaytara bilmz.

Sual 149: Nlr baxmaq haramdr?

Cavab: Haram bax yeddi qisimdir.

1. str lzzt mqsdi il, istrs d bel bir

mqsdsiz, kiinin namhrm qadnn bdnin

baxmas;

2. Lzzt mqsdi il kiinin namhrm qadnn

zn v llrin baxmas;

3. z v llr istisna olmaqla qadnn namhrm

kiinin bdnin baxmas;

4. Lzzt mqsdi il hddi-blu olmam qzn

zn, bdnin v sana baxmaq;

5. Lzzt mqsdi il kiinin kii bdnin baxmas;

7. Lzzt mqsdi il qadnn qadn bdnin

baxmas.

Sual 150: Halal-haraml mlum olmayan bank,

mssis v bu kimi baqa yerlrd namaz qlmaq

olarm?

Cavab: gr hmin mkann qsbi olmas mlum

deyils, namaz qlmaq olar.

Sual 151: Taplm malla nec rftar etmk lazmdr?

Cavab: gr taplm maln niansi yoxdursa, vacib

ehtiyata sasn sahibi trfindn sdq vermk

lazmdr.

Niansi olan maln sahibi tapldqda dyrindn

asl olmayaraq ona qaytarlmaldr. Amma sahibi

taplmadqda maln qiymti on ikid alt noxud

48

gm sikksindn ucuzdursa, onu gtrmk olar.

Qiymti on ikid alt noxud gm sikksindn baha

olan mal is sahibi trfindn sdq vermk

lazmdr.

Sual 152: Bir xs taplm mala sahib durursa, mal

ona vermk olarm?

Cavab: gr hmin xs maln nianlrini deyirs,

mal ona vermk lazmdr. Amma hmin xsdn

diqqti clb etmyn nianlri tlb etmk olmaz.

Sual 153: Taplm mal sahibi bilinndk saxlamaq

olmazm?

Cavab: Mal tapldqda ilk hftd gnd bir df, sonra

bir ild hftd bir df cmiyyt arasnda bu bard

elan etmk lazmdr. gr bir il rzind maln sahibi

taplmasa, vacib ehtiyata sasn mal hmin xs

trfindn sdq verilmlidir v ya sahibi n

saxlanlmaldr.

Sual 154: Heyvan hans qaydada ksilmlidir?

Cavab: Heyvann ksilmsinin be rti var:

1. Heyvan ksn xs mslman olmaldr v

peymbr hli-beyti il dmniliyini izhar

etmmlidir;

2. Heyvann ba dmir altl ksilmlidir;

3. Ba ksiln heyvann bdni z qibly

olmaldr;

4. Heyvann ksilmsi mqsdi il Bismillah

deyilmlidir;

5. Heyvan ksildikdn sonra hrkt etmlidir ki,

diri olduu bilinsin.

49

Sual 155: Hans heyvanlar ovlamaq olar?

Cavab: Ovlanan heyvan ceyran v ya da keisi kimi

vhi olmaldr, qamaa v ya umaa qadir

olmaldr, ti halal olmaldr.

Sual 156: Ovlanm heyvann ti n zaman pak v halal

saylr?

Cavab: Ovlanm heyvann tinin pak v halal

olmasnn be rti var:

1. Ov silah baq v qlnc kimi ksici v ya niz v

ox kimi paralayc olmaldr;

2. Ovu hddi-blu v yaxn pisdn ayra biln

yada mslman olmaldr;

3. Ov silah v ov n istifad olunmaldr;

4. Silah i salnmazdan qabaq Allahn ad

kilmlidir;

5. Ovu heyvana atd zaman heyvan lm olsa

v ya heyvan ksmy vaxt olduu halda o

ksilmdn ls, haramdr.

Sual 157: Hans tlr haramdr?

Cavab: Yeddi halda t haram saylr;

1. Qzlqu kimi caynaql qular;

2 Diri heyvandan qoparlm t paras;

3. nsann vty etdiyi (cinsi yaxnlq) heyvan;

4. Pulsuz balqlar;

5. Donuz, dovan, fil kimi ti haram heyvanlar;

6. Qanad xmadndan ua bilmyn yirtk;

7. Diri heyvann qarnndan xm l bala.

Sual 158: ti halal olan heyvanlarda nlri yemk

haramdr?

50

Cavab: ti halal olan heyvanlarda on be eyin

yeyilmsi haramdr: 1. Qan; 2. Peyin; 3. Tnasl zv,

(erkk heyvanda); 4. Sidik mxrci (dii heyvanda); 5.

Vacib ehtiyata sasn balalq; 6. Vzilr (tbii olaraq

heyvanlarda 10 dd vzi mvcuddur: 2 dd boaz

nahiysind, 2 dd krk smklrinin altnda, hr

iki trfd dn olmaqla 6 dd d bud v

paalarda. Lakin qeyri-tbii olaraq ona bdnin

mxtlif nahiylrind d rast glinir); 7. Xayalar; 8.

Kll beyind yerln noxudcuq; 9. Onura stunu

arasnda yerln ilik; 10. Onura stununun iki

trfind yerln ah damar (xmirk) ; 11. d

kissi; 12. Dalaq; 13. Sidik kissi; 14. Gzn hdqsi;

15. Drnaqaras piy.

Sual 159: At ti halaldrm?

Cavab: At, ek v qatr ti mkruhdur.

Sual 160: Yemk zaman nlr msthbdir?

Cavab: Yemkdn qabaq hr iki li yumaq, yemkdn

sonra llri yumaq v qurulamaq, ev sahibinin

hamdan qabaq yemy balayb hamdan sonra

qurtarmas, yemkdn qabaq Bismillah demk, sa

ll yemk, v ya ox barmaqla yemk, ox adamn

oturduu sfrd z qarsndan yemk, tiklri kiik

gtrmk, sfrd ox oturub yemy tlsmmk,

yemyi yax eynmk, yemkdn sonra almlrin

Rbbin hmd etmk, barmaqlar yalamaq, yemkdn

sonra dilri tmizlmk, sfrdn knara splnn

qidan yb yemk, gnn balancnda v gecnin

balancnda yemk, yedikdn sonra arxas st

uzanb sa aya sol ayan stn armaq, yemyi

51

duzla balayb duzla qurtarmaq, meyv yemkdn

qabaq onu yumaq.

Sual 161: Yemk yeyrkn nlr mkruhdur?

Cavab: Tox halda yemk, ox yemk, yemk zaman

baqalarnn zn baxmaq, qaynar yemk, yemyi v

ikini frmk, sfry rk qoyulduqdan sonra

baqa eylri gzlmk, ryi baqla ksmk, ryi

yemk qabnn altna qoymaq, ti smkdn tam

tmizlmk, meyvni soymaq, meyvni tam yemmi

atmaq.

Sual 162: Su irkn nlr mkruhdur?

Cavab: Suyu ox imk, yal xrkdn sonra su imk,

gec ayaq st su imk, sol ll su imk, qabn snq

yerindn v tutaca trfdn imk.

Sual 163: Su irkn nlr msthbdir?

Cavab: Suyu soraraq imk, gndz suyu ayaq st

imk, su imzdn qabaq Bismillah sonra is

lhmdulillah demk, suyu nfs imk, susayb

imk, suyu idikdn sonra mam Hseyn () v onun

hli-beytini yad etmk v onlarn qatillrin lnt

oxumaq.

Sual 164: Nzir ndir?

Cavab: nsan zn vacib edir ki, Allah xatirin bir

xeyir i grsn v ya Allah xatirin bynilmmi bir

ii trk etsin.

Sual 165: Hans nzirlr dzgn deyil?

Cavab: Be halda ediln nzir batildir:

1. Mcburi kild nzir etmk;

2. sbi kild ixtiyarsz olaraq nzir etmk;

52

3. rdn icazsiz qadnn nzir etmsi;

4. Mmknsz ilri nzir etmk;

5. Haram v mkruh iin grlmsinin, vacib v

msthb iin trk edilmsinin nzir olunmas.

Sual 166: And ne nvdr?

Cavab: And iki nvdr?

1. Yax bir i gr iiln and. Msln, oruc

tutmaq.

2. Pis bir ii trk etmk n iiln and. Msln,

siqareti trk etmk.

Sual 167: Hans andlar pozduqda kffar vermk

vacibdir?

Cavab: Bilrkdn ixtiyari kild and pozman

kffarsi var. Andn pozan xs ya bir bnd azad

etmli, ya on fqiri doydurmal, ya da gn oruc

tutmaldr.

Sual 168: Hqiqi andn ne rti var?

Cavab: And in xs hddi-blu, all olmal, ri

hakim ona z maln srf etmyi qadaan etmmlidir.

And mqsdi v azad kild iilmlidir.

Hans iin grlcyin and iilirs, hmin i haram

v ya mkruh olmamaldr. Vacib v ya msthb bir

ii trk etmk n and imk olmaz.

Allahn mqdds zatndan qeyrisin and imk

olmaz. Msln: And olsun Allaha!.

And yazmaq v ya qlbdn keirmk olmaz. And

dil gtirilmlidir. Amma lal adam iar il and i

bilr. Anda ml etmk mmkn olmaldr.

Sual 169: And imk n drcd dzgndr?

53

Cavab: Dorudan and imk mkruh, yalandan and

imk is haram v byk gnahdr. Amma insan

zn v ya bir mslman zalmn rindn

qurtarmaq n and irs, eybi yoxdur. Bzn bel

hallarda and imk vacib olur.

Sual 170: Vqf n demkdir?

Cavab: Vqf mslmann sahib olduu bir eyi z

mlkndn xararaq, birdflik mumi istifady

vermsidir. Vqf edrkn vqf sisi oxumaq vacib

deyil. Vqf edn xsin bu eyi vqf etdim demsi

kifaytdir. Vqfin z tyinat var. Msln, hseyniyy

n vqf olunmu xalan mscidd istifad etmk

olmaz.

Sual 171: Vsiyyt ndir?

Cavab: Vsiyytd insan sifari edir ki, onun

lmndn sonra onun n hanssa ilr grlsn.

Msln, insan vsiyyt ed bilr ki, onun lmndn

sonra malik olduu kitablar kitabxanaya verilsin. nsan

z malnn yalnz d birini vsiyyt ed bilr.

Sual 172: Aln itirmi adam vsiyyt ed bilrmi? Cavab: Vsiyyt edn xs all, hddi-blu, azad,

maln srf etmkd ixtiyar sahibi olmaldr.

Sual 173: rs varislr arasnda nec blnr?

Cavab: gr varis bir nfrdirs (msln, oul v ya qz)

meyitin btn mal ona atr. gr varis bir ne oul,

yaxud bir ne qzdrsa, meyitin mal onlarn arasnda

brabr blnmlidir.

gr varis bir olan v bir qzdrsa, mal hissy

blnr. Onun iki hisssi oula, bir hisssi is qza verilir.

54

gr varis bir ne olan v bir ne qzdrsa, mal el

blnr ki, olanlar qzlardan iki qat artq irs alsnlar.

gr ouldan ata-anaya irs qalmsa, bu irs hissy

blnr, iki hisssi ataya, bir hisssi anaya atr.

gr vfat ednin ata-anas, bac v qarda

qalmdrsa, irs drd hissy blnr, ata-anann

hrsin bir pay verilir, oula qzdan iki qat artq pay

blnr.

Sual 174: Meyitin borcu dnmlidirmi?

Cavab: Dnyasn dyimi atann Quran, zy, qlnc

v libas byk oula atr. gr meyitin var-dvlti

mvcud borcu dmirs, oula atan eylr d onun

borclarna verilir.

Sual 175: Qzlar v qadnlar sra taxmaq n

qulaqlarn de bilrlrmi?

Cavab: Qzlar v qadnlarn sra taxmaq mqsdi il

qulaqlarn demsinin eybi yoxdur.

Sual 176: Namhrm qadnla shbt etmk olarm?

Cavab: gr lzzt mqsdi olmasa, eybi yoxdur.

Sual 177: Ruhani olmayan daltli bir xs pinamaz

dayana bilrmi?

Cavab: Ruhani yoxdursa, olar.

Sual 178: z lgcl v ya lgc kimi tk dibdn

vuran manla qrxmaq olarm?

Cavab: Vacib ehtiyata sasn, bu ii trk etmk lazmdr.

Sual 179: Bir gnc be ildn sonra evlncyini nzrd

tutaraq ev tikmk n pul ysa, bu pula xms

drm?

Cavab: gr ehtiyac olaca anda ev ala bilmycks,

tdricn ald tikinti materiallarnn xmsn

55

vermmlidir. gr ev tikmk mqsdi il pul ysa, tn

illr n xms dnmlidir.

Sual 180: Hans qadnlarla evlnmk mkruhdur?

Cavab: nsann zinakar, zinadan doulmu qadnlarla,

elc d dou zaman onu tutmu mama v mamann

qz il evlnmsi mkruhdur.

Sual 181: Kiiy kimlr mhrm saylr?

Cavab: Kiiy mhrm olan qadnlar yeddi qisimdir: Ana

(nn) qz (qz nvlri), bac, bacnn qz v nvlri,

qardan qz v nvlri, bibi (atann v anann bibilri),

xala (atann v anann xalalar)

Sual 182: Kafirl evlnmk olarm?

Cavab: Mslman qadn kafir kiiy r ged bilmz,

mslman kii kafir qadnla evln bilmz. Amma

mslman kii kitab hli olan qadnla mvqqti nikaha

gir bilr.

Sual 183: Kiinin qadn qarsnda hans vziflri var?

Cavab: Kii z arvadn yemk v geyiml tmin

etmlidir. Qadnn bilmdn yol verdiyi shvlri

balamaldr. r z arvad il xo keinmlidir. Geclr

qadn tk qoymamaldr. r z qadn il cinsi yaxnl

drd aydan ox trk ed bilmz. gr bir kiinin bir ne

arvad olarsa, z vaxtn qadnlar arasnda brabr

blmlidir. Arvad olan kii bakir qzla evlnrs ilk

yeddi gecni onunla qalmaldr.

Sual 184: Hamil ola bilmyn qadn tibbi yolla zn

hamil ed bilrmi?

Cavab: Sni hamillik yalnz qadnn z rinin spermas

il aparla bilr.

Sual 185: Olann snnt (xtn) edilmsi vacibdirmi?

56

Cavab: Olann xtn edilmsi vacibdir. Msthbdir ki,

olan ua yeddi gnlynd xtn edilsin.

Sual 186: qiq ndir?

Cavab: qiq yeni doulmu krp n yerin yetiriln

msthb bir idir. Msthbdir ki, yeni doulmu qz

ua n dii heyvan, olan ua n erkk heyvan

qiq edilsin. qiq, krpnin yeddi gnlynd edils

yaxdr. Hddi-blua qdr qiq edilmmi insan

msthbdir ki, z z n qiq etsin. Htta insan

diri olduu vaxt qiq edilmmis msthbdir ki,

lmdn sonra onun n qiq edilsin. qiq qoyun,

ink v ya dv ola bilr. qiq heyvann drddn birini

ua tutmu mamaya vermk msthbdir. qiq

edilmi heyvann ti on mmin bnd arasnda blns

yax olar.

Sual 187: Krpy ne mddt sd mdirilmlidir?

Cavab: Krpy tam iki il (az 21 ay) sd mdirilmlidir.

mkan olduu halda bu mddti azaltmaq olmaz.

Sual 188: Ail zvlrinin tminat kimin hdsindir?

Cavab: vladlarn xrcini ata dmlidir. Ata imkansz

olduqda bu xrci baba dmlidir. Baba imkansz

olduqda uyun xrci dmk atann babasnn

vzifsidir. Atann babas imkansz olduqda xrc anann

hdsindir. Ana da imkansz olduqda vladlarn xrcini

anann atas dmlidir. Anann atas imkansz olduqda

bu xrci atann anas z hdsin gtrmlidir. Atann

anas imkansz olduqda vladlarn xrci anann babasnn

hdsindir. Anann babas imkansz olduqda vladlarn

xrcini anann nnsi dmlidir.

Sual 189: hdsind olan heyvan doydura bilmyn xs

n etmlidir?

57

Cavab: gr bir xs malik olduu heyvan lazmnca

yedird bilmirs, ya onu satmal, ya da ti halal olduqda

ksmlidir.

Sual 190: Quranda nlrl qidalanmaq haram

buyurulmudur?

Cavab: Quranda drd eyl qidalanmaq haram

buyurulmudur: lm heyvanla, qanla, donuz ti il,

Allahdan qeyrisinin adna ksilmi heyvanla.

Sual 191: tin ovlad heyvann ti halaldrm?

Cavab: Yalnz ov itlrinin ovlad heyvann ti halaldr.

Ov itinin dilyib ldrdy heyvan ksmy (zibh)

ehtiyac yoxdur. nki itin vurduu yara ksilmy

brabrdir. Ov itinin rtlrindn biri budur ki, tutduu

ovu sahibi atanadk yemsin. t zbana yox, sahibinin

mri il ov etmlidir. gr it, sahibinin gstrii olmadan

bir heyvan ovlasa, hmin heyvann ti halal deyil.

Sahibin mri il itin ovlad heyvan halal saylr. Ovu

it mr edrkn Bismillah demlidir. gr bilrkdn

Bismillah dems ovlanm heyvann ti halal deyil.

Sual 192: Bir ovunun qovaraq vurduu v ya yaralad

heyvan baqa biri tutsa, ovun sahibi kim saylmaldr?

Cavab: Ov onu tutana mxsusdur. gr qovulan heyvan

bir ev daxil olarsa, onun sahibi ev yiysidir.

Sual 193: Balq nec ovlanr?

Cavab: Balq hans vasit il ovlanr ovlansn, sudan diri

vziyytd xarlmaldr. gr bal dala vurub sahil

xararkn onu diri halda tutmaq mmkn olsa, halaldr.

Sual 194: Heyvan ksrkn hans ilr mkruhdur?

Cavab: Heyvann ruhu xaric olmam onun drisini

soymaq mkruhdur. Htta bzilri bunu haram da

saymdr. Zibh zaman heyvan z hmnvnn gz

58

qabanda ksmk, heyvan gec v cm gn

gnortadan qabaq ksmk, insann z li il bytdy

heyvan ksmsi mkruhdur.

Sual 195: Manla ksilmi heyvan haramdrm?

Cavab: Manla ksilmi heyvan murdardr. Onun tini

yemk, almaq v satmaq caiz deyil.

Sual 196: Balq krsn yemk halaldrm?

Cavab: Balq krsnn halal-haraml baln nvndn

asldr. gr balq z haramdrsa, onun krs d

haramdr.

Sual 197: Hans qularn ti haramdr?

Cavab: Caynaql (yrtc) qularn ti haramdr. Bundan

lav, ksr halda (uarkn) qanad almayb szn,

indansz, mahmzsz qularn da ti haram saylmdr.

Sual 198: ti halal olan heyvan hans halda haram saylr?

Cavab: gr ti halal olan heyvann balas byyndk,

smklri mhkmlnndk donuz sd il

qidalanarsa, onun ti haramdr. Htta hmin heyvandan

tryn heyvanlarn da ti haram saylr.

Sual 199: Halal v ya haram olduu bilinmyn balqdan

hazrlanm balq unu il cclri yedirtmk olarm?

Cavab: Eybi yoxdur.

Sual 200: Mslmanla qeyri-mslman arasnda qan

krmy icaz verilirmi?

Cavab: Eybi yoxdur.

Sual: Uduzann dondurma, limonad v bu kimi sair

eylr alaca rti il futbol oynamaq olarm?

Cavab: Deyiln halda futbol oynamaq qumar saylr.

Sual: Musiqi haramdrm?

59

Cavab: Mtrib musiqi haramdr v mtrib musiqini

yrnmk v yrtmk caiz deyil.

Sual: Byk gnahlar hanslardr?

Cavab: zab vd olunmu gnahlar. Onlar oxdur v bir

qismini nzrdn keirk: 1. Allahn rhmtindn midi

zmk; 2. zn Allahn czasndan amanda bilmk; 3.

Allahn, Peymbrin (s), msum imamlarn adndan

yalan demk; 4. Nahaqdan kimsni qtl yetirmk; 5.

Ata-anan incitmk; 6. Yetimin maln zorla yemk; 7.

Sehr v cadu; 8. Zina; 9. Livat; 10. Ourluq; 11. Yalandan

and; 12. Yalandan ahid durmaq; 13. hdi sndrmaq; 14.

Vsiyyt ml etmmk v s.