Cavablar.net online jurnal.

50 sual – 50 cavab. № 1. Avqust 2010.

Bu sayda әsas işlәnәn açar sözlәr adapter admin panel adsl Alqoritm amazon ana plata birlәşdirmә Browser cheat engine

cms commerce connection Delphi dil DLE domaindomen drupal ebay elektron ticarәt

email facebook fay internet iphone jar java joomla laptop media motherboard mysql

netbeans notebook paskal php player telefon virus web wimaxwindows wireless wordpress

YouTube Bu sayda verilәn suallardan bәzilәri Salam, Bakıda plastik kart ilә yox nәğd pul ilә haradan domen almaq olar ? Apple IPhone modellәrini Bakıda haradan әldә etmәk olar? Әn yaxşı modem hansıdır?

E-Haci.net istehsalı. © 2010.

2

Jurnal Cavablar.net İT sual-cavab sistemi saytının bazası әsasında yaradılmışdır. Saytda verilәn suallara saytın istifadәçilәri cavab verir vә cavablar sәsvәrmә yolu ilә qiymәtlәndilirilir. Әn yaxşı cavab jurnala sualın cavabı kimi yerlәşdirilir. Zәrurәt olduqda bir neçә cavab birlәşdirilәrәk bir cavab şәklindә yazılır. Jurnal yalnız elektron formadadır, heç bir kommersiya mәqsәdi daşımır, pulsuz olaraq internetә yerlәşdirilir, sadәcә olaraq Azәrbaycan internet istifadәçilәrinә kömәk mәqsәdi ilә yaradılıb. Jurnal hәlә ki iki ayda bir dәfә dәrc olunacaq, gәlәcәkdә mümkündür ki interval daha da qısaldılsın.

3

Mündәricat

Aparat tәminatı ......................................................................................... 4 Elektron poçt ......................................................................................... 7 Elektron ticarәt ......................................................................................... 8 İnternet ......................................................................................... 9 Mobil telefon ......................................................................................... 13 Proqram tәminatı ......................................................................................... 15 Proqramlaşdırma ......................................................................................... 21

4

Aparat tәminatı

Sual 1: Artiq 1 ildir sәrbәst işlәtdiyim nokia6300 usb-sini indi komputerim tanımır. usb-ni komputere salanda belә yazılır: Usb device not recognized. One of the usb devices attached to this computer has malfunctioned and windows doesn’t recognized it. The location of the device is shown in bold type. bold type dediyi ise – Unknown device-dir. Necә edim ki yenә işlәsin usb?

Cavab: a. Әvvәlcә başqa USB porta taxmağı yoxla. Әgәr yenә alınmasa İdarәetmә panelindәn girib Nokia-nın driverlәrini sil (hamısını). Sonra telefonu bir dә tax driverlәr yazılsın. Әgәr yenә dә alınmasa başqa kompyuterdә yoxla gör telefonu tanıyır? Tanımasa problem telefondadır.

b. Komputerde pc suit vasitesile ishledirdin telefonu ya pc suitsiz? Eger pc suitsiz qoshulurdunsa komputere bu vaxtacan o zaman pc suit yaz yoxla, yox eger pc suitle ishletmisense o zaman pc suiti uninstall et yeniden install et, ol bilsin pc suitin arxivden hansisa falyli silinib ve ya zedelenib komputerde virus oldugu ucun.

Sual 2: Salam. Komputerde materinkanin gucunu nece yoxlamaq olar? Bir ara komputerimde materinka yanmishdi ustaya apardim qarantiyali oldugu uchun pulsuz duzeltdiler ve dediler ki, ustunde hansi materinka yanmishdisa ele ondan qoymushuq yerine ama mende shubhe var buna, chunki kohne materikayla prosessoru ishe salanda siqnal sesi verirdi sonra windows achilirdi materinka deyishilenden sonra siqnal sesi vermir kompu ishe salanda. Bilen varsa nece oyrenmek olar materinkanin gucunu zehmet olmasa yazsin

5

Cavab: Komputerin açılşı zamanı gәlәn siqnal heçdә hәmişә biosun qurğuları vә anakartın yoxlamasında sonra verdiyi yoxlanış siqnalı olmayada bilәr ola bilsin bu hansısa birlәdirici qurğuda olan xәta siqnalıda ola bilәr buna bir balaca diqqәt edilmәlidir.. Birdә işdi isarlısınızki anakart vә.s qurğulara haqqında әtraflı mәlumat öyrәnmәyә onda mәn sizә EVEREST Ultimate Edition mәslәhәt görә bilәrәm onunla bir xeyli mәlumat örәnmiş olarsınız

Sual 3: Salam,mende komputerde tokdan cixardan butun ayin tarixi,kaspersky antivirusun obnevleniyasi pozuluir,cox adamin yanina aparmisam deyir batareyani deyisdir,amma inanin deyisdirmisem hem de cox,amma fergi yoxdu,cereyan kesilen kimi her sey itir,bu materinkamda problem ola biler?bilen varsa komek etsin.tesekkurler.

Cavab: Bu problem sizin kompüterinizdә nә vaxtdan başlayıb? Kompüterinizdә hansısa hissәni dәyişmisiz? İlk fikir BİOS batareyası ilә bağlıdı, amma onu dәyişmisiniz. Yәqin ki anakartda defekt yaranıb, qarantiyası qurtarmayıbsa, dәyişә bilәrsiniz.

Sual 4: komputerimde bluetooth knopkasi var. control panel-de bluetooth configuration. amma istifade etmek olmur bluetoohtdan. nece aktivlesdirim onu?

Cavab: Siz sadәcә Bluetooth driveri yüklәmәlisiniz. Mәsәlәn Acer üçün driver axtarırsınızsa google-da “bluetooth driver for Acer” yazın. Mәsәlәn belә bir sayt çıxacaq: http://www.nodevice.com/driver/company/ACER.html

6

Sual 5: 1. Dostlar mәn bilmәk istәyirәm әn yaxşı modem hansıdır. Adapterli olanlar vә ya әksinә. 2. Mәnim modemim tez qızır. Bunun sürәtә, onun tez-tez atmasına sәbәb ola bilәrmi. 3. Ümumilikdә bu haqda fikirlәrinizi bölüşsәniz әla olar.

Cavab: Mәndә D-Link idi Әvvәl Bu modemi almışdım sonra qaytardım! İndi isә Shiro Wifi 2 Antenna Dual Ve 4 Port Problemsiz işlәyir qiymәti 70azn mәndәdә sürәt zәifıiyi Qırılma olmayıb. mәnimdә hamı kimi Mәslәhәtim Zyxel Modemi Almaqdı Mәndә Yaxında O modemdәn Alacam Zyxel Bahalı modemdi amma atslәrdә Vә Bәzi Yerlәrdә O Modemden İşlәdirlәr! Qaldı ki netin tez tez atmasına sәbәb providerdәndә olur arada bir mәndә! Provider Hal Hazırda Bakinternetdi! Azeronline Problemsiz idi netdәn atmırdı heç daha sonra connect istifadә etmişәm ondada az hallarda dsl işığı sönürdü problem sürәti vermirdilәr ddaha sonra uninet stream istifade etdim dsl sönmürdü netdәn atmırdı heş vaxt problemsiz idi yenәdә problem sürәti zeif verirdilәr!

Sual 6: Salamlar. Şәbәkә haqqında mәlumat axtarıram amma tam açıq şәkildә qeydlәr yoxdur. Şәbәkәnin qurulması haqda mәlumat verә bilәrsiniz? Orada istifadә olunan qurğular, switch, router, hub vә.s onlara ip-lәrin verilmәsi kimi mәlumatlar..

Cavab: Primitiv şәbәkә üçün HUB/Switch, adi şәbәkә kabeli, Jack vә tәbii ki kompüterin şәbәkә karti lazımdır. Digәr mürәkkәb şәbәkәr üçün isә google-da lazım olduqca araşdırmaq lazımdır. Ve imkan-şәrait varsa çoxlu experimentlәr aparmaq 2-3 kompüterlә. Bu mәncә daha praktikdir.

7

Sual 7: Salam mәndә 2 kompüter (stolüstü vә laptop) var. Onları necә birlәşdirib istifadә edә bilәrәm (mәs lan oyun oynamaq üçün). Vә setevoy kabelin qiymәti neçәyәdir, harada satılır?

Cavab: Şәbәkә kabeli 0.20AZN-1AZNe qәdәr cürbәcürdür. Ev üçün 50-60 qәpiklik yarıyar. Satılma yeri Mәrkәzi Univermaq, Tәzә bazar vә demәk olar ki bütün elektrik malları satan dükanlar. ———- Normal әlaqә qurmaq üçün bir switch/HUB (15-40AZN diapozonunda qiymeti deyishir) lazımdır. Sadәcә әlaqә yaratmaq üçün (fayl transfer elәmәk üçün) kroskabel-nan dә yola vermәk olar. Ama oyun işlәdmәmişәm croskabelnәn bilmirәm işlәyir ya yox. Qeyd: Croskabel variantında Switch/HUB-a ehtiyac yoxdur.

Elektron poçt Sual 8: Bütün emaillәrimi bir yerә toplaya bilәrәmmi? Ki, bütün mәktublar ora gәlsin, vә oradan istınilәn emailimin adından mәktub yaza bilim.

Cavab: Bәli, bu mümkündür, mәsәlәn Gmail hesabınız ilә.

a. Başqa emaillinizin adından mәktub yazmağı tәmin etmәk: Gmail hesabınıza daxil olun, sağ tәrәfdә yuxarıdan Settings bölmәsinә keçin, Account and İmports alt menyusuna daxil olub oradan “Send messages from another address” düymәsinә klik edib, ordakı sadә tәlimatlara әmәl edin, daha sonra daxil etdiyiniz email ünvanına gәlәn kodu ordakı sahәyә daxil edin. Bununla da siz Gmaildә mәktub yazarkәn Sender bölmәsindә seçim imkanı әldә edәcәksiniz, ki, emaili hansı email ünvanın adından göndәrәsiniz.

Sizә gәlәn maillәri bir yerә toplamaq. Bu isә daha sadәdir, gmaildә Settings->Accounts and Import bölmәsinә daxil olub İmport mail and contacts düymәsinә klik edin, ordakı sadә tәlimatlara әmәl edin.

b. Советую оперу. удовно все в одном. Бросаю линк для допольнительного информации http://www.opera.com/mail/

8

Sual 9: Әn mәslәhәtli email servisi hansıdır? Gmail, mail.ru, yandex?. yahoo, box.az vә.s. Hansına üstünlük verilmәlidir vә niyә?

Cavab: Yerli mail servislәrindәn әn mәslәhәtlisi box.azdır. 5 ilә yaxındır eyni maili işlәdirәm, indiyә kimi kiçik problemlәri nәzәrә almasaq (son zamanlar heç bir problem yoxdur) heç bir problemlә rastlaşmamışam indiyә kimi. Әvvәllәr mail göndәrdikdә daha gec gәlib çatırdı. Sәbәbini bilmirәm, son zamanlar amma hәr şey qaydasındadır. Xarici saytlara gәldikdә isә Gmail.comu mәslәhәt görәrdim, çox funskional vә sürәtli mail servisidir. Tәhlükәsizlikdә dә bir problemlә rastlaşmamışam. “Google”un adı varsa bu keyfiyyәt demәkdir fikrimcә.

Sual 10: Salam. mәnim e-maillә bağlı sualım var. heç bir e-mailimә daxil ola bilmirәm. parol olan hissәde heç nә yaza bilmirәm.parolu yazsamda kursorun işarәsi olduğu kimi qalır.nә edim?

Cavab: Internet Explorerdan istifade edirsinizse basqa bir internet brouzerindan istifade edin. Texmin edirem ki, siz mueyyen toolbar-dan istifade edirsiniz ve bu da belә xәtalara sәbәb olur.(Numlock-un yanılı sönülü olmasına baxın)

Elektron ticarәt,ödәmә

Sual 11: Azerbaycanda Azercell kontur yuklemek ucun online sayt var?

http://www.mincom.gov.az/pay/index.html

Bu saytda Azercell’den basqa diger operatorlar ucun kontur yuklemek olur.

Azercell ucun olan sayt varsa melumat verseniz sad olaram.

9

Cavab: 1.webkontur.com 2. bakcell üçün bilirәm: http://bakcell.goldenpay.az/bakcell/index_az.html nar mobile üçün: http://nar.goldenpay.az/nar/ tәәssüf ki, azercell barәdә eyni sözü deyә bilmәrәm. yәqin ki yoxdur ki, biz dә eşitmәmişik.

Sual 12: Ebay-da bәyәndiyim noutbuku sifariş etmәk nә dәrәcәdә әlverişlidir? Qiymәrlәrә söz yox, Azәrbaycana çatdırıla bilәn, ucuz vә sәrfәli olanı tapmaq olur. Sualım budur: 1.Mәhsulu bәyәnmәdikdә geri qaytarma proseduru necәdir? 2. Mәhsulun gömrükdә filan zәdәlәnmı ehtimalı varmı? Hansı firma daha keyfiyyәtli çatdırma edir? Mәsәlәn mәnә Fedex-i tәriflәyiblәr.

Cavab: Ebay-dәn bahalı mal (notebook, iphone vә s.) almaq risklidir, yolda itә bilәr, zәdәlәnә bilәr, gömrükdә problem çıxa bilәr. Әgәr alsanız, mütlәq sığorta elәyin vә Fedex, DHL kimi professional kuryer şirkәtlәri ilә evinizә çatdırın. disput.az forumunda belә problemlәrdәn çox şikayәt edәn insan var!

İnternet Sual 13: Salam, Bakıda plastik kart ilә yox nәğd pul ilә haradan domen almaq olar ?

10

Cavab: a. Hostbaycan.com – Nağd, Plastik kart vә Bank köçürmә yolu ilә aşağıdakı domainlәri ala bilәrsiniz. com, net, org, in, tv, biz, cc, info, us, ws, mobi, asia, co, it, fr, mx, es, nl, at, be, bz, de, eu, fm, gs, jobs, jp, ms, nu, tc, tk, tw, vg b. Negd pula ancaq .az domeni almaq olar Intransdan.

Sual 14: ADSL-ә yeni qoşulmaq üçün hansi provider daha mәslәhәtlidir? Hansı providerlәr bütün respublikanı әhatә edir?

Cavab: Rayonlar üçün ancaq dövlәt provayderlәri – Aztelekom vә Bakinternet. Xırdalan üçün – Aztelekom, DataPlus vә Azeronline Bakı üçün – hal hazırda Azeronline 2 Mbps ADSL istifadә edirәm, real download sürәti 200-210 Kb/san olur, bu da tәxmini 1.6 Mbps sürәt demәkdir. Axşamlar bәzәn kәsinti olur, internet kәsilir. 2 Mbps ADSL qiymәti 30 manatdır. Digәr ADSL provayderlәrin müştәrisi olmamışam, istifadә edәnlәr mәlumat versә daha yaxşı olar.

Sual 15: Bilmәk istәyirem aranızda WiMAX simsiz internet xidmәtindәn işlәdәn var? Mәn qiymәtlәrә baxdım hәdddәn artıq bahadır. 20AZN ödәyib adsl ilә 30gün 1mbps internet işlәtdiyin halda, wimaxla 20AZNә 1mbps cәmi 4 gündür. WiMAX-ın bu qәdәr baha olması nәylә bağlıdır bilәn var? Heç olmasa aldığın 1mbps tam ödәnilir görәsәn istifadeçiyә? Vә nә kimi özәlliklәri var başqa bu xidmәtin? İşlәdәn varsa buyursun yazsin

Cavab: wimax, mikrodalğalı giriş üçün ümumdünya sәviyyәsindә funksional uyğunluq, mәqsәdi bir neçә üsulla, mәntәqәdәn-mәntәqәyә birlәşmәklә tam mobil peyk tipli giriş әsasında uzaq mәsafәdәn verilәnlәrin simsiz ötürülmәsi olan rabitә texnologiyasıdır. ADSL tebii ki ucuz olmalidir cunki ADSL wimax dan ferqli olaraq simli internet vasitesidir.Wimax ise simsizdir istenilen yerde tax kompa internete daxil

11

ol.Duzdu hele ki Bakida ehate dairesi azdi cox yerlerde tutmur bu da zamanla duzelecek.Yaxshi internetdi suret de normaldi ama ki qiymeti beli cox bahadir.Umumiyyetle bashqa olkelerle muqayisede bizde internet cox bahadir.

Sual 16: Facebook hesabımı necә silә bilәrәm? Sildikdәn sonra bütün mәlumatlar itirmi?

Cavab: Facebook hesabınızı silmәk üçün facebook ana sәhifәsindә sağ tәrәfdә üstdә Account->Account Settings-ә daxil olub orada Deactivate Account linkinә klik edin. Bu zaman accountunuz görünmәz hala keçir amma bütün mәlumatlarınız qorunub saxlanılır, istәnilәn vaxt faceooka daxil olub hesabınızı açmağa cәhd etsәniz, avtomatik olaraq statusunuz aktivlәşәcәk. Sual 17: Google hansı tip saytları tam indeksasiya edә bilmir? Saytın menyusu Javascript vә ya flash-da olduqda Google bot-u indeksasiya apara bilirmi?

Cavab: Mәncә dә Flash yaxşı deyil. Çünki , google sizin sәhifәni indexlәyәrkәn sәhifәnizin source code`nu sәtir-sәtir oxuyur. Şәkil istifadә edәrkәn dә alt name`lәrdәn istifadәniz daha yaxşı olar. Mәsәlәn şәkillәr src=”şәkilin linki” alt=”şәkilin adı” bu formada olarkәn google sәhifәnizi daha yaxşı indexlәyәr vә şәkil axtarışı bölmәsindә axtarış edәrkәn sizin sәhifәnizdәki şәkil ilk sıralara çıxar.Bu da sayt üçün әlavә hit`dir JavaScript`ә gәldikdә isә mәnim fikrimcә bu elә dә problem yaratmır.

12

Sual 18: Google Chrome-da bir saytın hәr sәhifәsini açdıqda vә ya refresh etdikdә, avtomatik olaraq kiçik ölçülü swf fayl yüklәnir. Bu yalnız bir saytda olur. Qeyd edim ki, bu tәsadüfdәn әvvәl Firefox üçün yeni adobe flash install etmişdim.

Cavab: Saytin problemidir, yegin header ile swf verilib ki download gedir.

Sual 19: Domaini Hostinq-ә birlәşdrmә qaydasını deyәrdiz zәhmәt olmsa. Vaxtı ilә elamişәm ama unudmuşam indi Xatırlıya bilmirәm ki Hostinqden eliyirdim yoxsa Doamin-dәn.

Cavab: Her ikisinden etmlisen 1.domain panelinden hostinge aid DNS’leri elave etmeli(mes: ns1.hostingadi.com, ns2.hostingadi.com) 2.Hostingden domain üçün domain açmalı, her hosting idare panelin özüne mexsus yolları var

Sual 20: Mәnә pulsuz referat saytları lazımdır. Azәrbaycan vә rus dillәrindә.

Cavab: Azәrbaycan dilindә referat saytı: http://firststeps.az

13

Rus dilindә: http://referat.ru/ , http://referaty.kz Rus dilindә: http://www.bankreferatov.ru/, http://www.5-ballov.com http://qalaktika.com bu saytda da elmi işlәr var (referat, kurs işi vә s.). Sual 21: Әn optimal(münasib qiymәtli vә keyfiyyәtli) shared hostinq xidmәtini hansı saytdan әldә etmәk olar? Godaddy әn mәşhurudur, amma әn yaxşısıdırmı? Virtual Dedicated Server haqqda da eyni sualı soruşmaq istәrdim.

Cavab: a. Mәn 3ix.org vә webhostingworld.net saytlarından istifadә edirәm. Qiymәtlәr çox ucuzdu. xidmәt dә әladır. ikinci yazdıgım daha münasibdir vә MySQL baza limiti 20-dir (1-cidә 2-dir) b. en yaxsisi sobeti yoxduki http://www.hostgator.com

Mobil telefon

Sual 22: Mobil telefonlar vә mobil proqramlar haqqında olan maraqlı sayt lazımdır

Cavab: http://mobiland.az http://gsmarena.com, http://mobile9.com/. http://www.mobilim.az Sual 23: Apple Iphone modellәrini Bakıda haradan әldә etmәk olar? Ümumiyyәtlә hansı daha sәrfәlidir, internetlә sifariş verib gәtirtmәk ya Bakıdan almaq, mәsәlәn Alma Store-dәn? Neçәyә başa gәlir?

14

Cavab: Amerikada iPhone çooox ucuzdu (99-299 dollar arası), amma onlar Azәrbaycanda işlәmir, daha çox sәrf edәn WTdan almaqdır, orda da qiymәt kәllә çarxa çıxır, qaldı onu işlәtmәyә, deyim ki, әgәr telefonun sistem işlәrindәn anlamırsınızsa almağa dәymәz, ondansa әylәncә üçün iPod touch alın, eyni apps-lar ona da gedir, fәrqi sim kartın vә kameranın olmamasıdır, amma onu ebaydan çox ucuz gәtirmәk olar, Azәrbaycanda da baha deyil 199 dollardı AlmaStoredә

Әgәr iPhone alırsınızsa vә vzlom sistem olunmayıbsa almağına dәymәz, çünki özünüz netdәn heçnә yüklәyә bilmәyәcәksiniz, dükanda da sizdәn 60 manat alıb demo prilojeniyaları sırıyacaqlar Kontura gәldikdә isә, düzdü, Safari ilә netә girәndә digәr tellәrә nisbәtәn çox knt gedir, o da saytı tam keyfiyyәtli açması ilә әlaqәdardır, prilojeniyalarda konturun getmәsi isә nastroykaların düzgün qurulmaması ilә әlaqәdardır…

Sual 24: İnternetdәn mal alanda mal bura 1 neçә aya gәlir ? ümumiyyәtlә bu sәrf eliyir ? Hansı tip malları sifariş vermәk әlverişli deyil? Azәrbaycana çatdırılma xidmәti olan malları necә tapmaq olar(axtarışda belә bir parametr tәyin etmәk olur ki, Azәrbaycana da çatdırılmanı dәstәklәsin?)?

Cavab: a. Amazon-dan kitab sifaris etmisem ve dedikleri muddetden daha tez gelib catmisdi. Ama nese kitablar suya batmisdi her halda ABS-dan bura gelende ya Islandiyanin vulkanina deymisdi ya da bizim Kur-un seline dusmusdu. http://www.ozon.ru -dan da sifaris vermisem ve 10 gun erziden catdiriblar.

umumiyyetle Azerbaycanda bu xidmeti veren saytlar var:

1. http://book.az/ 2. http://alfavit.az/ amazon-un UK saytindan sifaris verilenler deyilene gore daha tez gelir: http://www.amazon.co.uk/

15

mence internetden alis-veris etmek serfelidir: meselen bizim yuxarida gosterdiyim iki saytdan birinde bu kitabin qiymeti 69.60 manat gosterilib. amazon-dan sifaris verildikde ise 6.99$ kargo pulu ve her kitaba gore de 6.99$ pul alinir.amazonda bu kitabin oz qiymeti 29.67$-dir. demeli bura catdirilma qiymeti = 29.67+6.99+6.99=43.65 $ 43.65 $ ise = 34.92 manat eliyir. goz gore-gore 35 manat itirmeyin hec bir menasi yoxdu:) tesekkurler.

b. Bir neçә dәfә Amazon.com-dan kitab sifariş vermişәm, Standard Shipping üçün 6.99$ + hәr kitab üçün dә 6.99$ + kitabın qiymәti, 15-20 günә göstәrdiyiniz ünvana çatdırılır.

Amazom.com Amerikadan kәnar ölkәlәrә ancaq aşağıdakı malları göndәrir 1.Kitablar 2.DVD disklәr 3.Musiqi kaset vә disklәri 4.Video kasetlәri (VHS)

Dahat әtraflı mәlumat üçün aşağıdakı linklәrә baxa bilәrsiniz.

http://www.amazon.com/gp/help/customer/display.html/ref=hp_rel_topic?ie=UTF8&nodeId=596204 http://www.amazon.com/gp/help/customer/display.html/ref=hp_rel_topic?ie=UTF8&nodeId=596204

Proqram tәminatı Sual 25: Kompüterdә ofis proqramları, photoshop olmadığı halda mәn öz fayllarımı internet üzırindәn redaktә edә bilәrәmmi?

Cavab: Bu mümkündür. Müxtәlif servislәr var.

Mәsәlәn ofis proqramları üçün http://docs.google.com Online photoshop editor: http://www.pixlr.com/editor/ Sual 26: Mәn Nokia6300 telefonuna tәrcümә proqramlari yüklәmәk istәyirәm. Biri yüklәnir, digәri yüklәnmir. Proqramlar bunlardır: Az-Eng.jar, Eng-Az.jar. Az-Eng.jar yüklәnmir.. Sәbәbini bilәn var?

16

Cavab: Salam. Achilmayan az_eng.jar formatli programi komputere kochur gor onunla beraber az_eng.jad formatli faylda dushecek komputere ya yox? Eger az_eng.jad olmasa o zaman netde axtarish ver az_eng-in “jad” formatini tapib yukle ve eyni az_eng.jar formatiyla birlikde telefona atib yeniden yoxla gor achilacag ya yox. Yox eger programin ozunu internetden yukleyerken ele .jad formatida olmasina baxmayaraq achilmirsa o zaman programin bashqa versiyasini tap yukle, ola bilsin neche saytdan yuklemeyine baxmayaraq eyni xarab versiyani yukleyirsen ona gore achilmir

Sual 27: Sizcә әn yaxşı antivirus hansıdır vә hazırda işlәtdiyiniz komüterin antivirusu hansıdır?

Cavab: Universal antivirus yoxdur, hәrәsinin güclü vә zәif cәhәtlәri var. İşdә korporativ Symantec Endpoint Protection, evdә isә Kaspersky İnternet Security 2010 yüklüdür. KİS 2010 mәncә optimal variantdır.

17

Sual 28: Kompüterimdәki dil dәyişmә menyusu – Language bar itib. Onu necә bәrpa edә bilәrәm?

Cavab: Sol tәrәfdә aşağıda START->Settings->ControlPanel->Language and regional settings->Laguages->More(vә ya Advanced)->Language Panel->Show language bar on desktop ardıcıllığına riayәt edin.

Sual 29: Classic Media Player asan, xüsusi install-sız, yüngül olduğuna görә әksәriyyәt tәrәfindәn işlәdilir. Ağla gәlәn bütün video formatların dәstәklәnmәsi üçün K-lite kodeki yüklәmişәm vә çox faydalıdır(http://www.codecguide.com/download_mega.htm). Amma youtube FLV videoları son zamanlar bu kodekin kömәyi ilә dә açılmır. Mәcburәn advanced player olan Total Player işlәdirәm. Sualım budur ki, Classic Media player üçün әn yaxşı kodek hansıdır vә ya ümumiyyәtlә Windows-dә әn yaxşı player hansıdır?

Cavab: Problem 100-de 100 Flash Playerin yeni beta versiyalarindandi, eger bu yaxinda Flash Playerinizi update-in yuklemisinizse, mehz ondan sonra bu hal bash verib yeqin… Menim oz kompumda da hal hazirda eyni problem var, umid edirem yeni versiya Flash Playerde chozuler…

Sual 30: Bir müddәtdir ki Ubuntu istifadә etmәyә başlamışam. Direct interneti, işdә proxy server internet ayarlarını çox asanlıqla qurdum vә internetә qoşuldum, amma mobil modemlә qoşula bilmirәm. Mobil telefonu taxan kimi tapır ki Sony Ericcson modem, sonra Azercell ayarları da avtomatık Mobil Broadband bölmәsinә düşür, Connections-da müvafiq seçim peyda olur bir sözlә. Connectiona basırsan, Connection Established yazır. Amma internetә qoşulmur ki qoşulmur. Әn әsası o ki orda connectә basanda mobil telefon ekranında CONNECTİNG… yazmalıdır,sonra qoşulmalıdır, amma heç nә yazmır,reaksiya yoxdur,internet dә yoxdur Bilәn varsa yazsın lütfәn.

18

Cavab: Telefonu usb cihaz kimi disconnect edin, amma telefonun kabelini çıxartmayın, Ubuntu özü onu avtomatik tanımalıdır.

Sual 31: Chrome-dan sonra ikinci browser kimi işlәtdiyim Opera-nın әn son 10.60 versiyası problem var, browser 1-2 saat minimized(svernut) vәziyyәtdә qalandan sonra maximize edib işlәdәndә lәnglik yaranır, tab-lar donur, sәhifәlәr gec açılır. Özünә gәlmә 2-3 dәqiqә vaxt aparır. Bәs sizdә Opera necә işlәyir? Analoji problemlә qarşılaşan varmı?

Cavab: Mәn dә әsasәn Chrome işlәdirәm, fәqәt endirilmә lazım olduqca Operaya da müraciәt edirәm, deyilәnlәri mәn dә test etdim Opera 10.60.3422 beta ilә, kompüter yuxu rejiminә girdi, oyatdım, şәbәkәdә müәyyәn problemlәr yaşandı. Chrome (v6.0.427.0 beta) ilә surfing etmәk istәdim alınmadı, ona görә Operanı qınamağına dәymәz, şәbәkә özünә gәlәndәn sonra hәr şey normala dönür. Xatırladım ki, test üçün 9 tab-sәhifә açmışdım. Sәhifәlәrdә olan linklәrә Opera ani reaksiya verdi 2Mbps sürәt ilә… Sözün qısası hәr şey normaldır. Dediyiniz problemlә qarşılaşmadım…

Sual 32: Hәr hansı әmәliyyat sistemini kompüterә nece yüklәmәk olur?

19

Cavab: Ә.S çoxdur windows versiyası ,linux distubitivlәri ,Mac osX ,vә.s yәqinki windows istifadәçisiniz vә tәkrarda windows yüklәmәk istәyirsiniz.. Sizә әn yaxşı yönlәnmә yәqin ki elә mәhz google search`ün özu ola bilәr.. çünki yeni sistem yazılışında addımlar ,bir xeyli olduğundan burda cavablar.net`in potensialında istifadә edәrәk geniş izah etmәk bir balaca çәtindir.. Amma google`dә axtararız kifayәt qәdәr geniş izahlı mәlumattoplusu tapa bilәrsiniz.. Düşünurәmki bu proqramın sizә komәkliyi dәyәr. http://coder.az/forums.php?m=posts&p=44#44

Sual 33: Windows-da ekran resolutionunu necә dәyişmәk olar? Ümumiyyәtlә göz üçün әn optimalı hansı ölçülәrdir?

Cavab: Salam. Resolution monitordan asilidir. Adeten o sizin gorma qabiliyyatinizda asili olaraq istadiyiniz olcude tayin ede bilarsiniz. İdiki 17 -lik monitorlari adeten 1280 x 1024 kimi gostarmak olur. Bunu da desktopda mousun sag duymasini klik edib Properties—Settings bolmasine daxil olub ordan Screen resolution hissasinda dayishmak olar. Agar daha daqiq malumat istasaniz suali atrafli yazin …….sizde desktopdu yoxsa laptop va hansi әmıliyyat sistemi istifade edirsiz?

Sual 34: Salam. hosts faylının kömәkliyi ilә remont.az ünvanını localhost/remont ünvanına necә yönlәndirim? Nә isә belә alınmadı. localhost/remont/ remont.az

20

Cavab: hosts sadece ip yonlendirir: “127.0.0.1 remont.az” (ve vhost’a “ServerAlias remont.ds http://www.remont.az” elave edilmelidir) Amma bu cür etmәk olar: httpd.conf <- ServerName remont.az ServerAlias http://www.remont.az DocumentRoot /remont/folder/yolu Sual 35: Bildiyimiz kimi Windows-da qovluqlardakı gizli faylların görünmәsi üçün Tools->Folder Options->View->Show hidden files and folders seçmәk lazımdır. Amma bәzәn Windows-da bu әmr effekt vermir. İcra edib yenidәn o bölmәyә baxdıqda görürsәn ki Show әvәzinә әvvәlkitәk Hide seçilib vә tәbii ki, gizli fayllar yenә dә görsәnmәmiş qalır. Bu çox güman ki hansısa virusun günahıdır. Bu problemin hәll yolunu bilәn varmı?

Cavab: 1. Click “Start” -> “Run…” (or press Windows key + R) 2. Type “regedit” and click “Ok”. 3. Find the key: HKEY_LOCAL_MACHINE/SOFTWARE/Microsoft/Windows/CurrentVersion/Explorer/Advanced/Folder/Hidden/SHOWALL 4. Look at the “CheckedValue” key… This should be a DWORD key. If it isn’t, delete the key. 5. Create a new key called “CheckedValue” as a DWORD (hexadecimal) with a value of 1. 6. The “Show hidden files & folders” check box should now work normally. Enjoy!

21

Proqramlaşdırma Sual 36: Java proqramlaşdırma dilini öyrәnmәk istәyirәm. Kitablarda adәtәn ancaq klassifikasiya vә abstraksiyadan danışılır ona görәdә “tık” metodu ilә öyrәnmәk istәyirәm. Hansı proqramda yazmaq lazımdır? (Mәsәlәn, bildiyimә görә telefon proqramları Netbeans adlı proqramda yazılır. Bәs kompyuter üçün?)

Cavab: Javada proqram yazmaq üçün bir neçә mәşhur İDE-lәr var. Netbeans, Eclipse, İntelliJ İDEA. Bunlardan sonuncusu pulludur, ilk ikisi isә open source-dur. Yeni başlayanlar üçün Netbeans istifadә tövsiyә edirәm.

Javada әsasәn aşağıdakı tip proqramlar yazırlar: 1.Qrafik istifadәçi interfeysli desktop proqramları (Java Swing texnologiyası) 2.Applet – klient brauzerindә işlәyәn qrafik proqramlar (AWT vә ya Swing texnologiyası ilә) 3.Mobil proqramlar (J2ME texnologiyası) 4.Web proyektlәri (Servlet, JSP vә s. texnologiyalar) 5.Application serverlәrdә işlәyәn server proqramları (EJB texnologiyası)

Buradan Netbeans 6.8 yüklәyin. http://netbeans.org/downloads/index.html Buradakı dәrslәrdәn başlaya bilәrsiniz. http://java.sun.com/docs/books/tutorial/index.html Әlavә kitab istәsәniz, göndәrә bilәrәm. Uğurlar.

Sual 37: Delphi-dә forma… Üzәrindә Button var. Bu düymәyә klik etdikdә “X:\Y\Filan.exe” faylı işә düşmәlidir. Bunu necә etmәk olar?!

Cavab: Uses hissәsinә ShellApi әlavә edin.

Button Click event-inә isә aşağıdakı kodu yazın.

ShellExecute(Form1.Handle, nil, ‘c:\windows\notepad.exe’, nil, nil, SW_SHOWNORMAL);

22

Sual 38: 10000 (bu әdәd istәnilәn ola bilәr, lakin 100 saniyәni keçmir) millisaniyә әrzindә tam әdәdlәri toplamalıyam (i:=0; dövr: i:=i+1), bunu dövr operatoru ilә mәncә, etmәk mümkün deyil, çünki, bu zaman dövrün şәrtinә nәsә yazmaq lazımdır, hәr komputerdә bilirәm ki, fәrqli nәticәlәr alınacaq, mәnә isә bu fәrq lazımdır…

Sualın izahatı: Auditoriya… İçәridә müxtәlif yaş qruplarından olan şagirdlәr vә hәr şagirdin qarşısında kağız var. 7 yaş, 8 yaş, 10, 12 vә 14 yaş… Onların biliklәri yoxlanılmalıdır vә bunun üçün onlara sadә bir sual verilir:

5 dәq.lik vaxt bitәnә kimi natural әdәdlәri toplasınlar, yәni 1+2+3+…+n. Kim çox toplaya bilsә, o qalibdir.

5 dәq. әrzindә hәr şagird özünәmәxsus bir әdәdә kimi toplaya bilәcәk, mәs; 7 yaşlı şagird 1dәn 70ә kimi, 8 yaşlı şagird 1dәn 80a kimi, 10 yaşlı şagird 1dәn 100ә kimi, 12 yaşlı şagird 1dәn 120ә kimi vә 14 yaşlı şagird isә 1dәn 140a kimi toplaya bilәcәk, çünki, zehinlәri bundan artığına icazә vermir. Aydındır ki, 14 yaşlı şagirdin qalib olma şansı böyükdür.

Aydındır ki, proqramda dövr qurmalıyam, bәs hansı operatordan istifadә etmәli? For … to … do … ? Yox, mәncә bu operator mәnә әl vermәyәcәk, çünki, bu operator sonlu sayda addım var. Mәlumdur ki, misalımızdan aydındır ki, dövrümüzün sonu mәlum deyil. Ümid while … to … do … -dur, yәni while (10000 millisaniyә bitәnә kimi) do i:=i+1; Әgәr bu operatordan istifadә etsәm, bәs onda mötәrizәnin içәrisindәki mәntiqi ifadәni necә verәcәm, necә verim ki, 10000 millisaniyә bitәn kimi dövrdәn çıxsın, yәni proqram 10 san. işlәsin?! Bәs hansı operator?!

Cavab: Salam. İstәdiyini kimi dövr qurmaq istәyirsinizsә, repeat until istifadә edin. Alqoritmi psevdo kod olaraq aşağıdakı kimi yazmaq olar

baslangicSaat := Time; limit := 10;

repeat saygac := saygac + 1; sistemSaati := Time; until San2 > San1 + limit;

Sizin üçün nümunә proqram hazırlamışam, buradan yüklәyib baxa bilәrsiz.

http://www.boxca.com/vguy4ayvpqxu/Delphi_Counter.zip.html

Sual 39: Web proqramlaşdırmada istifadә olunan çoxlu sayda CMS-lәr var. Hansı CMS peşәkarlar üçün, hansı CMS hәvәskarlar üçün daha münasibdir? Bildiyim qәdәri ilә bizdә hәvәskarıar arasında Datalife Engine(DLE), peşәkarlar arasında Joomla vә WordPress daha çox işlәdilir.

23

Cavab: 1. DLE heveskarlar ucun olsa da tehlukesizlik baximindan son derece gozeldir. Azerbaycan saytlarinin coxusunun dagilmamasina sebeb de ele budur. meselen DLE-ye SQL injection getmir. WordPress ve Joomla haqqinda melumatim yoxdur. google-da belke nese muqayiseli bir sey tapmaq olar ve men tapmisam buyurun: 1. http://www.a3webtech.com/index.php/compare-joomla-wordpress.html 2. http://cmsreport.com/content/drupal-joomla-wordpress-comparison 3. http://herbertvandinther.com/joomla-or-wordpress-which-one-to-choose/ 4. http://www.goodwebpractices.com/other/wordpress-vs-joomla-vs-drupal.html bir de iki dene pdf formatli icinde gozel melumatlar olan fayllar var onlari da oxumaq meslehetlidir: 1. cms xususiyyet muqayisesidir: http://www.boxca.com/nq6bn3ld2ib1/CMSfeaturecomparison.pdf.html 2. IBM Internet Security Systems X-Force® 2008 Mid-Year Trend Statistics: http://www.boxca.com/1yn5tomxop1j/xforce-midyear-report-2008.pdf.html Tesekkurler.

2. Yaxşı olardı ki, siz öz layihәnizin tәlәblәrini deyin, daha sonra ona uyğun CMS seçimi etmәk üçün müqayisә etmәk olar.

Aşağıdakı linkdәn bir çox CMS-lәr haqqında mәlumat әldә edә bilәrsiniz, sağ tәrәfdә sizin tәlәblәrinizә uyğun filter elәyin.

http://cmsmatrix.org/matrix

Sual 40: PHP - Serverde register_globals idi , mene onu ON etmek lazim idi ve bildiyim yolnan .htaccess faylinda “php_value register_globals on ” yazdim amma 500 error verir .Yoxlamaq ucun php_flag register_globals on da yazdim amma bir netice vermedi.Bunun sebebi ne ola biler ?

Cavab: REGISTER_GLOBALS – ON niye edirsen ki? OFF-la ishlesen daha tehlukesiz olar.

ON olanda hack elemek asand olar. varaiblari hemishe ozun demelisen hardan gelir. $_REQUEST[] -de ishledme.

24

Sual 41: Sualım java ilә bağlıdır. Netbeansda yuxarıda File menyusunda yeni alt menyu yaratmışam, istәyirәm ki ona klik edәndә veb sәhifә açılsın necә edim? Set action elәdim Custom Code seçdim. ortadakı boşluğa nә yazım?

Cavab: Run menyusundan Clean and Build Main Project elәyin, baxın görün niyә compile olmur. Ola bilsin ki, lazımi paketlәri import elәmәmisiniz. Aşağıdakı paketlәri import edin.

import java.awt.Desktop; import java.net.URI;

Nümunә proyekti buradan yüklәyin, işlәdib baxın. http://www.boxca.com/5erkyitx57ep/RunExternalApplication.zip.html

Sual 42: Salam. Javada Javascriptdәki alert() funskiyası kimi popup nece çıxara bilәrәm? Mümkünsә import olunmalı paketәri dә qeyd edin.

Cavab: JOptionPane.showMessageDialog(frame, “Alert”); Nümunә proyekt http://www.boxca.com/26vkvg22eguo/DialogBox.zip.html Swing Dialog komponenti ilә bağlı dәrslik http://java.sun.com/docs/books/tutorial/uiswing/components/dialog.html

Sual 43: Salam. Javada sәhifәnin headerlәrini, cookielәrini vә html kodunun necә oxumaq olar, vә mәsәlәn SESSİON varsa onu necә yadda saxlamaq olar. P.S Әslindә cookie saxlanılıbsa SESSİON da saxlanılmalıdı mәncә. Vә POST, GET çağırışları necә etmәk olar.

25

Cavab: Apace Commons HttpComponents kitabxanasını istifadә edә bilәrsiniz. http://hc.apache.org/ Bu sәhifәdә nümunә proqramlar verilib. http://hc.apache.org/httpcomponents-client-4.0.1/examples.html

Sual 44: Netbeansda Palettedә şәkil qoyulması yoxdur. Bәs şәkli necә qoyum?

Cavab: http://java.sun.com/docs/books/tutorial/uiswing/components/icon.html

Sual 45: Javada PHPdәki $_SESSİON – a oxşar bir şey var? Mәlumatı bu sessiya üçün yaddaşa yazmaq üçün. Cavab: Dediyiniz sessiya anlayışı web proqramlaşdırmaya aiddir, bunun üçün Java Servlet vә JSP texnologiyalarına baxın.

HttpSession sinifi var, onu Java Servlet proqramında istifadә edә bilәrsiniz.

Әtraflı mәlumat vә nümunә kodlar üçün aşağıdakı linkә baxın. http://courses.coreservlets.com/Course-Materials/pdf/csajsp2/08-Session-Tracking.pdf Java Servlet vә JSP texnologiyaları ilә web proqramlaşdırma üçün pulsuz onlayn dәrslik http://courses.coreservlets.com/Course-Materials/csajsp2.html Sual 46: Hal hazırda öyrәnilmәsi sadә olan vә daha çox tәlәb olunan soft proqramlaşdırma dili hansıdır? Yәni gәlәcәyi olan, sadә bir dil. Mәn nәdәnsә C# a üstünlük verirәm. Ancaq mütәxәssis mәslәhәtinә ehtiyac var. Necә vә nәdәn başlayım vә s. Öncәdәn tәşәkkür. Cavab: Men JAVA’ya ustunluk verirem.Amma C# Java’dan evvel oyrenmeye basdadim?Mene ele gelirki programlasdirma dili cox muhum rol oynamir,esas algoritmik dusunce di.Amma dediyim kimi men Java’ni secirem. Java’nin pluslari coxdu.onlardan esasi: Java krossplatformdi,onun cun coxlu frameworklar var,C# ise gelende her bir texnologiya bir framework dusur,Java’da ise senin secmin var. J++ J# Microsoftun uğursuz Java klonudur, boş verin.

26

Microsoft .NET texnologiyası bir az risklidir, çünki Microsoft sabah başqa fikrә düşüb, indiki texnologiyanı inkişaf etdirmәyә bilәr.

Mәsәlәn .NET 2.0-a qәdәr desktop proqramları üçün әsas texnologiya WinForms idi, .NET 3.0 vә 3.5-dәn etibarәn onun üstündәn xәtt çәkib Windows Presentation Foundation texnologiyasına keçdi, sabah isә bilinmir nә olacaq. Bu gün öyrәndiyin bildiyin .NET texnologiyası sabah support edilmәyә bilәr, Microsoft qәrarlarında stabillik yoxdur. Bir tanış buna görә neçә il idi ki, С#+ASP.NET üzrә işlәyirdi, ciddi proyektlәri dә var idi, keçәn ildәn Javaya keçdi.

Başlamaq üçün zәhmәt olmasa, Java ilә bağlı digәr suala verdiyim cavaba baxın. http://cavablar.net/2010/06/09/java-n%C9%99d%C9%99n-baslayim/

Sual 47: Bәzi hostinqlәrdә iri hәcmli mәtnlәri POST dәyişәni ilә ötürәrkәn dәyişәnin ölçüsü 64 KB-dan çox olduqda problem yaranır. Yәni dәyişәn itir, UNSET olur. Bunun sәbәbini bilәn varmı? php.ini-dәki post_max_size = 8M-dır yәni sәbәb bu deyil vә bir dә Suhosin-dә belә mәhdudiyәt ola bilәrdi, amma mәn deyәn hostinqlәrdә Suhosin ümumiyyәtlә disable-dır.

Cavab: Hәlli bu: Suhosin mәhdudiyyәti 65000 simvol imiş deyә dәyişәn bundan böyük olan kimi itirmiş. Mәhdudiyyәti ya suhosin.ini-dәn, ya da php.ini-dәn aradan qaldırmaq olar. Mәsәlәn php.ini-nin sonuna bu sәtiri әlavә etmәklә:

suhosin.post.max_value_length=1000000; suhosin.request.max_value_length=1000000;

Bunu etdikdәn sonra Apache restartı etmәk lazım. Bu qәdәr, indi 64 KB yox, 1 MB hәcmli mәtnlәri POST dәyişәni ilә ötürmәk olar.

Sual 48: Javada istәyirәm yoxlayım ki, URl-in әvvәlindә http:// var ya yoxdur. Yoxdursa әlavә edim. Bunu necә edә bilәrәm?

Cavab: String sinifindә “startsWith” adlı metod var.

http://java.sun.com/javase/6/docs/api/java/lang/String.html#startsWith%28java.lang.String%29 String url = “http://www.google.az”; if (url.startsWith(“http://”) { System.out.println(“HTTP prefix var”); }

Sual 49: Bakıda web programlama kursları varmı? Kursun adı zәhmәt olmasa. Vә qiymәtlәr.

Cavab: Konkret olaraq PHP kursu istәyirsinizsә, Discovery Tәdris Mәrkәzini(DTM) mәslәhәt görә bilәrәm. PHP kursu 4 ay davam edir. Fәrdi 1 ay 72 manat, qrup şәklindә isә 1 ay 48 manatdır.

Әtraflı: 1. http://dtm.az/?src=14 2. http://dtm.az/contacts.php

27

Sual 50: Saytda istifadәçilәrin qeydiyyatdan keçmәsi üçün script hansını mәslәhәt bilirsiniz. Mәslәhәt bildiklәrinizin müsbәt vә mәnfi tәrәflәrini yazsanız yaxşı olardı. Community Builder necedi? Vә ya onnan da yaxşısı varmı. Heç bir CMS işlәtmirem. Sadәcә html,css vә sadә php-dәn istifadә etmişәm.

Cavab: Әgәr hazırda sadә php-dәn istifadә edirsinizsә, o halda CMS-lәri hәlәlik qoyun bir kәnara. Class-larla işlәmәyә başlayın. Öz sadә kodlarınızı tam olaraq class-laşdırın(bu çәtin deyil), daha sonra hazır php class-ları asanlıqla öz proyektlәrinizә qoşun. Mәsәlәn әn yaxşı class bazası phpclasses.org-dur. Orada Access user class var, o daxilinә hәm qeydiyyat, hәm login,logout, hәm digәr zәruri istifadәçi bölmәlәrini alır.

http://www.phpclasses.org/package/1906-PHP-Site-user-registration-and-page-access-restriction.html

28

Cavablar, E-Haci.net, © Avqust,2010. Say 1.