2 Lesstof Woordkennis 1-5 - Muiswerk Educatief · 2017. 11. 28. · Lesstof Woordkennis 1-5 5...

LESSTOF

Woordkennis 1-5

2 Lesstof Woordkennis 1-5

Lesstof Woordkennis 1-5 3

INHOUD

INLEIDING....................................................................................................................... 4

DOELGROEP ................................................................................................................... 5

STRUCTUUR .................................................................................................................... 7

INHOUD........................................................................................................................... 11


INLEIDING Muiswerkprogramma’s zijn programma’s voor het onderwijs. De programma’s

zijn verkrijgbaar als netwerkversie en als web-based versie. Het belangrijkste

principe van Muiswerkprogramma’s is dat een diagnostische toets de student

stuurt naar oefenmateriaal dat aansluit bij de gemaakte fouten. De toets kan

herhaald worden en eventueel leiden tot opnieuw oefenen. De docent heeft

een scala aan mogelijkheden om leerlingen te sturen en de voortgang te be-

waken.

Woordkennis 1-5 is bedoeld om de woordenschat te vergroten van allochtone

leerlingen in het voortgezet onderwijs, het volwassenenonderwijs en de basis-

educatie. In de vijf bestanden worden totaal zo'n 3000 verschillende Neder-

landse woorden geleerd. De bestanden sluiten globaal aan bij de vijf niveaus

die het Cito onderscheidt bij haar Instaptoets Anderstalige Volwassenen. Wel-

ke moedertaal de leerling spreekt is voor het gebruik van het programma niet

van belang. Elk van de vijf Woordkennisbestanden bestaat uit meerdere oefe-

ningen en een diagnostische en evaluerende toets. Totaal zijn er in de vijf

Woordkennisbestanden ruim 280 oefeningen en 6 toetsen, waar vele uren

zelfstandig mee gewerkt kan worden. Woordkennis 1 is bedoeld voor leer-

lingen die het Nederlands nog nauwelijks beheersen. Het programma is ge-

schikt voor groepen waarin grote niveauverschillen bestaan. U kunt hen op

verschillende manieren met het programma laten werken. Het programma is

naast elke lesmethode te gebruiken.

Om Muiswerk te kunnen gebruiken, hoeven leerlingen geen specifieke voor-

kennis te hebben. Enige ervaring in het werken met de muis (aanwijzen, klik-

ken, afrollen, slepen) is wel gewenst. Ontbreekt deze ervaring, dan is een korte

instructie daarover wel op zijn plaats. Cursisten moeten om met Muiswerk te

kunnen werken wel gealfabetiseerd zijn. Het is aan te bevelen het woordken-

nisniveau van de leerlingen vooraf vast te stellen, bijvoorbeeld met de Cito

Instaptoets Anderstaligen.


DOELGROEP Woordkennis 1-5 NT2 is bedoeld voor anderstalige leerlingen in

het voortgezet onderwijs, het middelbaar beroepsonderwijs en de volwasse-

neneducatie.

Woordkennis 1 is bedoeld voor leerlingen die het Nederlands nog nauwelijks

beheersen. Het programma behandelt op een eenvoudige manier een aantal

hoogfrequente basiswoorden die verdeeld zijn over de volgende thema’s: in

en om het huis, familie, het lichaam, buiten, geld en getal, plats en eigenschap,

tijd, handeling en klanken/letters.

Muiswerk Woordkennis 2 is bedoeld voor leerlingen die het Nederlands nog

slecht beheersen, maar al wel een zekere basis hebben, d.w.z. de woorden

kunnen ontcijferen (klanken aan letters koppelen). De volgende thema’s ko-

men aan bod: het lichaam, personen, op school, dieren, op reis, gevoel en

oordeel, ruimtelijk, logica, tijd en handelingen.

Muiswerk Woordkennis 3 is bedoeld voor leerlingen die het Nederlands al

redelijk beginnen te beheersen. De woorden van Woordkennis 3 hebben als

inhoudelijke kenmerken dat ze abstracter zijn dan de woorden van de lagere

niveaus en dat ze soms deel uitmaken van veelgebruikte idiomatische uitdruk-

kingen. In Woordkennis 3 aandacht voor de volgende thema's: bij de dokter,

op school, op het werk, winkelen, eten en drinken, gevoel en oordeel, weer en

waarneming, wiskunde en logica en taalhandeling.

Muiswerk Woordkennis 4 is bedoeld voor leerlingen die het Nederlands al

redelijk goed beheersen, maar nog wel een te kleine woordenschat hebben. De

woorden van Woordkennis 4 hebben als inhoudelijke kenmerken dat ze gaan

over moeilijker onderwerpen (strafrecht, bestuur) en soms meer details noe-

men (bumper, krik). In Woordkennis 4 aandacht voor de volgende thema's: bij

de dokter, op het werk, transport/verkeer, strafrecht , bestuur, oorlog, eigen-

schappen, kenmerken en cognitie.

Muiswerk Woordkennis 5 is bedoeld voor leerlingen die het Nederlands be-

hoorlijk goed beheersen, maar hun woordenschat nog wat verder willen

uitbreiden. De woorden van Woordkennis 5 hebben als inhoudelijke kenmer-

ken dat ze gaan over moeilijker of abstractere onderwerpen (economie, socia-

le zaken, geest/moraal). Vaak moet uit twee woorden die erg op elkaar lijken


het juiste worden gekozen. De woorden horen vaker tot bepaalde registers

(platte taal, formele taal). Veel complete uitdrukkingen worden hier voor het

eerst geleerd en bevraagd. Het programma Woordkennis 5 behandelt dus een

aantal minder frequente woorden die verdeeld zijn over de volgende thema's:

economie, sociale zaken, bestuur, criminaliteit, techniek, geest/moraal, ge-

voel/oordeel, waarneming en cognitie.


STRUCTUUR Muiswerkprogramma's vormen een oefenomgeving voor computeronder-

steund onderwijs. Het basisprincipe van deze programma's is dat een diagnos-

tische toets de leerling stuurt naar oefenmateriaal dat aansluit bij de fouten

die hij maakte. De toets kan herhaald worden en eventueel leiden tot opnieuw

oefenen. Ook Woordkennis 1-5 is zo gestructureerd. Het programma is be-

doeld om de woordenschat te vergroten van allochtone leerlingen in het

voortgezet onderwijs, het volwassenenonderwijs en de basiseducatie. In de

vijf bestanden worden totaal zo'n 3000 verschillende Nederlandse woorden

geleerd. De bestanden sluiten globaal aan bij de vijf niveaus die het Cito on-

derscheidt bij haar Instaptoets Anderstalige Volwassenen. Woordkennis 1 is

bedoeld voor leerlingen die het Nederlands nog nauwelijks beheersen;

Woordkennis 5 is voor leerlingen met een vrij behoorlijke beheersing van het

Nederlands. Welke moedertaal de leerling spreekt is voor het gebruik van het

programma niet van belang. Het programma is naast elke methode, als een

extra instrument te gebruiken.

Elk bestand bestaat uit meerdere oefeningen en een diagnostische en eva-

luerende toets. Totaal zijn er meer dan 280 oefeningen en 6 toetsen, waar vele

uren zelfstandig mee gewerkt kan worden. De meeste oefeningen en alle toet-

sen, zijn elke keer anders: er worden andere zinnen en andere woorden ge-

bruikt. Het programma bevat vele uren oefenmateriaal waar de leerling zelf-

standig mee kan werken.

Het pakket bestaat uit de volgende onderdelen:

Eén cd-rom waarop de vijf lesbestanden met Woordkennistoetsen en -

oefeningen staan en waarvan het niveau oploopt van 1 tot 5.

Per bestand een uitgebreide toets die gebruikt kan worden voor zowel

diagnose als evaluatie.

Uitgebreide helpfiles in zogenaamd 'pdf-formaat'.

Een overzichtelijke handleiding op papier.

In eerste instantie is bij de vaststelling van het corpus voor de oefenbestanden

uitgegaan van de lijst van de 1200 meest gebruikte Nederlandse woorden (de

lijst van Uit den Boogaart). In de niveaus 1 t/m 3 komen vaak woorden uit


deze lijst voor, in niveau 4 wat minder en in 5 nog minder. In élk niveau zijn

ook veel woorden opgenomen die niet op de lijst staan. Deskundigen zijn het

erover eens dat met de 100 meest gebruikte woorden al 50% van een door-

snee-tekst bestreken wordt en met 2000 woorden halen we zelfs 80%. Som-

mige autoriteiten op het gebied van de vocabulaireverwerving komen zelfs tot

nog hogere dekkingspercentages (Sciarone).

De moeilijkheid van woorden is niet voor iedereen gelijk. Woorden leren is

voor een deel een kwestie van ervaring. Toch moest hier een indeling gemaakt

worden in vijf niveaus. Een van de factoren die daarbij heeft meegewogen is

het al dan niet vaak voorkomen van een woord. Verder is ervan uitgegaan dat

woorden moeilijker worden naarmate ze: abstracter zijn; formeler zijn; langer

zijn; vervoegd of verbogen zijn; samengesteld zijn; figuurlijk gebruikt zijn;

onderdeel van een (idiomatische) uitdrukking zijn; horen in een bepaald

(sociaal) register en als ze gaan over dingen die verder weg liggen. Zo is de

selectie van woorden tot stand gekomen.

Zoals gebruikelijk in Muiswerkprogramma's is bij Woordkennis 1-5 uitgegaan

van een aantal basisrubrieken. In dit geval zijn die verdeeld naar vaak voor-

komende thema's in lesmateriaal voor allochtonen en naar thema's van kran-

tenartikelen. Alle Woordkennisbestanden samen omvatten de woorden die

nodig zijn om over deze thema's te kunnen communiceren. In elk lesbestand

komen in oefeningen en toetsen woorden uit verschillende rubrieken aan de

orde. Hoe die rubrieken over de bestanden verdeeld zijn ziet u verderop.


OVERZICHT RUBRIEKEN De rubrieksindeling van Woordkennis 1-5 is gebaseerd op de veelgebruikte en

nuttige thema’s.

Basisrubriek Woordkennis 1 Woordkennis 2 Woordkennis 3 Woordkennis 4 Woordkennis 5

Thuis in en om huis - - - -

Relaties familie personen - - -

Lichaam het lichaam het lichaam bij de dokter bij de dokter -

School - op school op school - -

Vrije tijd - dieren - - -

Buiten buiten op reis - transport/

verkeer

-

Werk - - op het werk op het werk techniek

Openbare leven - - winkelen

eten en drinken

bestuur handel/ econo-

mie

sociale zaken

bestuur

Goed en kwaad - - - strafrecht

oorlog

eigenschappen

criminaliteit

geest/ moraal

Gevoelens gevoel en

oordeel

gevoel en

oordeel

gevoel/ oordeel

Perceptie plaats en

eigenschap

ruimtelijk weer en waar-

neming

kenmerken waarnemingen

Cognitie geld en getal logica wiskunde en

logica

cognitie cognitie

Tijd tijd tijd - -

Handeling handelingen handelingen taalhandeling

Klanken/

letters

klanken/ letters -

Eigen woorden eigen woorden eigen woorden eigen woorden eigen woorden eigen woorden

DIAGNOSE Muiswerk kent toetsen en oefeningen. Oefeningen beperken zich altijd tot een

deel van de stof, leggen uit, laten voorbeelden zien, laten de leerling oefenen

en laten hem weten wat hij goed en fout doet. Toetsen laten nooit zien of het

antwoord goed was en dekken een breder deel van de stof.


De toetsen van Muiswerk kunnen een diagnose stellen. Alle onderdelen van de

stof komen gelijkmatig in elke toets aan bod; veelgemaakte fouten worden als

het ware uitgelokt. De foute en goede antwoorden, die gecodeerd zijn, worden

opgevangen en gerubriceerd. Zo komt de diagnose tot stand. Met behulp van

de diagnose wordt een oefenprogramma op maat samengesteld. Dat wil zeg-

gen: rubrieken waarin fouten werden gemaakt, worden vertaald in oefeningen

die de oefenstof uit die rubriek aanreiken en oefenen. De leerling wordt door

de oefeningen heen geleid die zwakke plekken in zijn kennis opvullen. Na het

oefenen kan hij opnieuw een toets doen.

Hoofdscherm nadat de leerling een diagnostische toets heeft gemaakt. Er is een extra knop bijgekomen (Jouw oefeningen) waaronder de oefeningen zitten die voor de leerling geselecteerd zijn.

TOETSEN De toetsen in een Muiswerkprogramma zijn een afspiegeling van de inhoud, in

dit geval van de thema's waarbij de woorden horen die men leert. Elk woord-

kennisbestand heeft een toets. Deze wordt zowel voor diagnose als voor eva-

luatie gebruikt. De toetsen zijn elke keer anders: andere vraag- en antwoord-

volgorde, andere zinnen, gedeeltelijk andere woorden. Ze bevragen echter wel

steeds dezelfde problemen.


INHOUD

WOORDKENNIS 1

Woordkennis 1 is bedoeld voor leerlingen die het Nederlands nog nauwelijks

beheersen (Cito-0/1). Het programma behandelt op een eenvoudige manier een

aantal vooral hoogfrequente woorden die verdeeld zijn over de volgende the-

ma's (achter elk thema een voorbeeldwoord): in en om het huis (stoel), familie

(vader), het lichaam (arm), buiten (huis), geld en getal (kwartje), plaats en

eigenschap (achter), tijd (uur), handelingen (bellen), klanken/letters (au), eigen

oefeningen (zelf in te vullen door de docent).

Oefenvorm ‘plaatje verklaren’. In het plaatje knippert een onderdeel. De leerling moet in de lijst het woord aanwijzen dat bij dit onderdeel hoort. Door de cursor boven een woord in de lijst te houden, wordt het woord uitgesproken.

Woordkennis 1 bevat 52 gevarieerde oefeningen, waarvan 19 met geluid en 2

toetsen. De oefeningen van Woordkennis 1 zijn op de volgende manier ver-

deeld over de rubrieken. Ze staan binnen de rubriek op volgorde van niveau.

De vorm van elke oefening staat in de volgende kolom. (*) betekent: met

geluid. De toets Woordkennis 1 bestaat uit 32 variabele meerkeuzevragen

over de thema’s die ook in de oefeningen behandeld worden.


OVERZICHT OEFENINGEN WOORDKENNIS 1 Onderwerp Naam oefening of toets Oefenvorm

Alle onderwerpen Z1 Instaptoets Woordkennis TOETS meerkeuze

Alle onderwerpen Z2 Woordkennis 1 - TOETS meerkeuze

A In en om het huis 1 De huiskamer (*)

2 De slaapkamer (*)

3 In en om het huis

4 In het huis

5 Ons huis

6 Woorden van het huis

plaatje verklaren

plaatje verklaren

meerkeuze

stenen

plaats woord

meerkeuze

B Familie 1 Mijn familie (*)

2 De familie Jansen

3 De familie van Mbark

4 Verwijswoorden

5 Familie- en verwijswoorden

plaatje verklaren

meerkeuze

plaats woord

meerkeuze

koppels

C Het lichaam 1 De man (*)

2 De vrouw (*)

3 Waar doe je het mee?

4 Aan het lichaam

5 Woorden van het lichaam

plaatje verklaren

plaatje verklaren

koppelpuzzel

stenen

meerkeuze

D Buiten 1 Buiten (*)

2 Het weer (*)

3 Naar buiten

4 Verzamelingen

5 Woorden van buiten

plaatje verklaren

plaatje klikken

plaats woord

koppels

meerkeuze

E Geld en getal 1 Euro-biljetten (*)

2 Euro-munten (*)

3 Mijn portemonnee

4 Getal en woord

5 Geld en bedrag

6 Woorden voor geld

plaatje verklaren

plaatje klikken

plaats woord

koppels

koppels

meerkeuze

F Plaats en eigenschap 1 Kleuren (*)

2 Plaatsen (*)

3 Vorm en eigenschap (*)

4 Kleuren en dingen

5 Naar de Hema

6 Plaats en eigenschap

plaatje klikken

plaatje verklaren

plaatje verklaren

koppels

plaats woord

meerkeuze

G Tijd 1 Klokkijken (*)

2 Delen van de dag

3 Tijd

4 Tijden

plaatje verklaren

plaats woord

plaats woord

koppels

J Handelingen 1 Wat mensen doen –1 (*)

2 Wat mensen doen –2 (*)

3 Wat mensen doen –3 (*)

4 Wat gebruik je?

5 Handelingen

plaatje klikken

plaatje verklaren

plaatje verklaren

meerkeuze

koppels

I Klanken/letters 1 Klinkers (*)

2 Medeklinkers (*)

meerkeuze

meerkeuze


3 Woord herkennen (*)

4 Kort of lang

5 Gelijke uitspraak

meerkeuze

rijen

meerkeuze

J Eigen woorden 1 Eigen oefeningen - meerkeuze

2 Eigen oefeningen - koppels

3 Eigen oefeningen - rijen

4 Eigen oefeningen - stenen

5 Eigen oefeningen - koppelpuzzel

meerkeuze

koppels

rijen

stenen

koppelpuzzel


WOORDKENNIS 2 Woordkennis 2 is bedoeld voor leerlingen die het Nederlands nog slecht be-

heersen, maar al wel een zekere basis hebben (Cito-1/2). Het programma

behandelt op een eenvoudige manier een aantal vooral hoogfrequente woor-

den die verdeeld zijn over de volgende thema's (achter elk thema een voor-

beeldwoord): het lichaam (hart), personen (jeugd), op school (het antwoord),

dieren (de gorilla), op reis (buitenland), gevoel en oordeel (verdrietig), ruim-

telijk (vorm), logica (behalve), tijd (lang), handelingen (opstaan), eigen oefe-

ningen (zelf in te vullen door de docent).

Oefenvorm ‘Plaats woord’. Rechts staan de woorden die op de genummerde plaatsen in de tekst passen. Onder de informatieknop het spiekscherm waarmee de leerling begint en waarop hij terug kan vallen tijdens het werken.

Woordkennis 2 bevat 52 gevarieerde oefeningen, waarvan 13 met geluid en 1

meerkeuzetoets. De oefeningen van Woordkennis 2 zijn op de volgende ma-

nier verdeeld over de rubrieken. Ze staan binnen de rubriek op volgorde van

niveau. De vorm van elke oefening staat in de volgende kolom. (*) betekent:

met geluid.

De toets Woordkennis 2 bestaat uit 40 variabele meerkeuzevragen over de

volgende thema's (achter elk thema een voorbeeldwoord): het lichaam (hart),

personen (jeugd), op school (het antwoord), dieren (de gorilla), op reis (bui-

tenland), gevoel en oordeel (verdrietig), ruimtelijk (vorm), logica (behalve),


tijd (lang), handelingen (opstaan), eigen oefeningen (zelf in te vullen door de

docent).


Alle onderwerpen Woordkennis 2 - TOETS meerkeuze

A Het Lichaam 1 Lichaamsdelen (*)

2 Wat betekent dit?

3 Bij de dokter

4 Omschrijving dokterwoorden

plaatje verklaren

meerkeuze

plaats woord

koppels

B Personen 1 Het trouwfeest (*)

2 Voornaamwoorden

3 Persoonswoorden

4 De kennismaking

5 Het huwelijk

6 Omschrijving personen

plaatje verklaren

meerkeuze

meerkeuze

plaats woord

plaats woord

koppels

C Op school 1 Op school (*)

2 Wat je op school doet (*)

3 Schoolwoorden typen

4 Hamid op school

5 Schoolwoord en betekenis

meerkeuze

plaatje klikken

open vraag

plaats woord

koppels

D Dieren 1 Dertig dieren (*)

2 Wilde dieren (*)

3 Soorten dieren

4 Omschrijving dieren

meerkeuze

plaatje klikken

koppelpuzzel

koppels

E Op reis 1 Landen van Europa (*)

2 Verkeersborden (*)

3 Tekens (*)

4 Naar Turkije

5 Omschrijving reiswoorden

plaatje verklaren

plaatje klikken

plaatje verklaren

plaats woord

koppels

F Gevoel en oordeel 1 Gevoelens (*)

2 Tegengestelde gevoelens

3 Woord in rij

4 Ontmoeting op straat

5 Gevoelens en eigenschappen

6 Omschrijving gevoel en eigenschap

plaatje verklaren

koppelpuzzel

meerkeuze

plaats woord

meerkeuze

koppels

G Ruimtelijk 1 Richtingen (*)

2 Tegenstellingen in beeld (*)

3 Tegenover elkaar

4 Ruimtewoorden

plaatje verklaren

plaatje verklaren

koppelpuzzel

meerkeuze

H Logica 1 Hoeveelheid

2 Conclusies

3 Logische tegenstellingen

4 Vervolg kiezen

meerkeuze

meerkeuze

koppels

koppels

I Tijd 1 Tijdwoorden

2 Gelijke tijd

3 Andere betekenis

meerkeuze

koppelpuzzel

meerkeuze


4 Omschrijving tijdwoorden koppels

J Handelingen 1 Acties (*)

2 Begin van de dag

3 Gesplitste woorden

4 Wat doe je ermee?

5 Handelingen

plaatje klikken

plaats woord

koppels

koppels

koppels

K Eigen woorden 1 Eigen oefeningen - meerkeuze





meerkeuze

koppels

rijen

stenen

koppelpuzzel


WOORDKENNIS 3 Woordkennis 3 is bedoeld voor leerlingen die het Nederlands al redelijk be-

ginnen te beheersen (Cito-2/3). De woorden van Woordkennis 3 hebben als

inhoudelijke kenmerken dat ze abstracter zijn dan de woorden van de lagere

niveaus en dat ze soms deel uitmaken van veelgebruikte idiomatische uitdruk-

kingen. Het gaat vaker om synoniemen die verschillend gebruikt worden.

Vormkenmerken zijn dat verbogen bijvoeglijke en zelfstandige naamwoorden

mogen voorkomen (technische, bespreking) en ook vervoegde splitsbare

werkwoorden, werkwoorden met vaste voorzetsels en onregelmatige werk-

woorden (hangt af van, waarschuwen voor, gestorven). Verder zijn ze vaak

wat langer: twee of drie lettergrepen. Het gaat ook hier over het algemeen om

veelgebruikte woorden. In Woordkennis 3 aandacht voor de volgende thema's

(achter elk thema een voorbeeldwoord): bij de dokter (hartkloppingen), op

school (overgaan), op het werk (ervaring), winkelen (het artikel), eten en

drinken (de asperges), gevoel en oordeel (noodzakelijk), weer en waarneming

(lage luchtdruk), wiskunde en logica (de oppervlakte), taalhandeling (zwij-

gen), eigen oefeningen (zelf in te vullen door de docent).

De oefenvorm ‘Plaatje klikken’. De leerling moet nu in het plaatje aanwijzen waar de gepresenteerde woordgroep bij hoort.


Woordkennis 3 bevat 54 gevarieerde oefeningen, waarvan 7 met geluid. De

oefeningen van Woordkennis 3 zijn op de volgende manier verdeeld over de

rubrieken. Ze staan binnen de rubriek op volgorde van niveau. De vorm van

elke oefening staat in de laatste kolom. (*) betekent: met geluid.


volgende thema's (achter elk thema een voorbeeldwoord): bij de dokter

(hartkloppingen), op school (overgaan), op het werk (ervaring), winkelen (het

artikel), eten en drinken (de asperges), gevoel en oordeel (noodzakelijk), weer

en waarneming (lage luchtdruk), wiskunde en logica (de oppervlakte), taal-

handeling (zwijgen), eigen oefeningen (zelf in te vullen door de docent).



A Bij de dokter 1 Organen (*)

2 Doktersvragen

3 Bij het ziekenhuis

4 Klacht en lichaamsdeel

5 Medische woorden

plaatje verklaren

meerkeuze

plaats woord

koppelpuzzel

koppels

B Op school 1 Op school (*)

2 Lerarentaal

3 Werkwoorden erbij

4 Wimpie

5 Schoolwoorden

plaatje verklaren

meerkeuze

koppelpuzzel

plaats woord

koppels

C Op het werk 1 Beroepen (*)

2 Twee advertenties

3 Woorden combineren

4 Wie doet wat?

5 Over welk woord gaat het?

plaatje verklaren

plaats woord

koppelpuzzel

koppels

koppels

D Winkelen 1 Kleding (*)

2 Wie draagt wat?

3 Een reclame

4 Winkelen

5 Kleding en winkelen

plaatje verklaren

meerkeuze

meerkeuze

plaats woord

koppels

E Eten en drinken 1 Levensmiddelen (*)

2 Groente en fruit (*)

3 Soorten levensmiddelen

4 Eten koken

5 Eten en drinken

plaatje klikken

plaatje verklaren

koppels

plaats woord

koppels

F Gevoel en oordeel 1 Conclusies trekken

2 Wat hoort er niet bij?

3 Synoniemen

4 Sterker en zwakker

5 Positief en negatief

meerkeuze

meerkeuze

koppelpuzzel

koppels

rijen


6 Sterk gevoel

7 Gevoel en oordeel

open vraag

meerkeuze

G Weer en waarneming 1 Wat voor weer is het? (*)

2 Ruiken-proeven-voelen

3 Tegenstellingen

4 Het weerbericht

5 Weer en waarneming

plaatje klikken

rijen

koppelpuzzel

plaats woord

koppels

H Wiskunde en logica 1 Wiskundewoorden (*)

2 Wiskundewoorden in een tekst

3 Logisch verband

4 Logische woorden

5 Logisch vervolg

6 Wiskunde en logica

meerkeuze

plaats woord

meerkeuze

meerkeuze

koppels

koppels

I Taalhandeling 1 Wat doen zij? (*)

2 Praatwoorden

3 Vormen van praten

4 De schorsing

5 Gesprekken

6 Taalwoorden

plaatje verklaren

meerkeuze

stenen

plaats woord

koppels

koppels






meerkeuze

koppels

rijen

stenen

koppelpuzzel


WOORDKENNIS 4 Woordkennis 4 is bedoeld voor leerlingen die het Nederlands al redelijk goed

beheersen, maar nog wel een te kleine woordenschat hebben (Cito-3/4). De

woorden van Woordkennis 4 hebben als inhoudelijke kenmerken dat ze gaan

over moeilijker onderwerpen (strafrecht, bestuur) en soms meer details noe-

men (bumper, krik). Ze maken vaker dan in de eenvoudiger programma's deel

uit van uitdrukkingen en vaste combinaties. Complete uitdrukkingen worden

hier eveneens geleerd en bevraagd. In dit bestand bovendien nog aandacht

voor figuurlijk gebruik van woorden. Wat de vorm betreft: er zijn veel ver-

voegde en verbogen onregelmatige woorden gebruikt (doorgesneden, wegge-

zakt).

In Woordkennis 4 aandacht voor de volgende thema's (achter elk thema een

voorbeeldwoord): bij de dokter (infectie), op het werk (ontploffingsgevaar),

transport/verkeer (overstekende), strafrecht (misdrijf), bestuur (vergade-

ring), oorlog (munitie), eigenschappen (sadistisch), kenmerken (genoeg voor

een weeshuis), cognitie (van invloed zijn), eigen oefeningen (zelf in te vullen

door de docent).


oefeningen van Woordkennis 4 staan binnen de rubriek op volgorde van

niveau. De vorm van elke oefening staat in de volgende kolom. (*) betekent:

met geluid.


volgende thema's (achter elk thema een voorbeeldwoord): bij de dokter (in-

fectie), op het werk (ontploffingsgevaar), transport/verkeer (overstekende),

strafrecht (misdrijf), bestuur (vergadering), oorlog (munitie), eigenschappen

(sadistisch), kenmerken (genoeg voor een weeshuis), cognitie (van invloed

zijn), eigen oefeningen (zelf in te vullen door de docent).




A Bij de dokter 1 Medische hulpmiddelen (*)

2 Specialisten

3 Welke ziekte is dit?

4 De bijsluiter

5 Woorden splitsen

6 Bij de specialist

7 Medische woorden

plaatje verklaren

koppelpuzzel

koppels

meerkeuze

open vraag

plaats woord

koppels

B Op het werk 1 Gereedschap (*)

2 Symbolen op het werk

3 Gereedschap en beroep

4 Functie en beroep

5 Werkuitdrukkingen

6 Wat wil je worden?

7 Beroepswoorden

plaatje verklaren

plaatje klikken

koppelpuzzel

koppels

koppels

plaats woord

koppels

C Transport/verkeer 1 De auto (*)

2 De motor (*)

3 Transportmiddelen (*)

4 Verkeersborden (*)

5 Tegenstellingen

6 In de file

7 Transportwoorden

plaatje verklaren

plaatje verklaren

plaatje klikken

plaatje klikken

koppelpuzzel

plaats woord

koppels

D Strafrecht 1 Criminaliteit (*)

2 Het verhoor

3 Criminelen

4 Uitdrukkingen strafrecht

5 Voor de rechtbank

6 Woorden bij strafrecht

plaatje verklaren

meerkeuze

koppels

meerkeuze

plaats woord

koppels

E Bestuur 1 Gesprekswoorden (*)

2 Vergadertaal

3 Het gemeentebestuur

4 Bestuurswoorden

plaatje verklaren

meerkeuze

plaats woord

koppels

F Oorlog 1 Oorlogstuig (*)

2 Oorlogshandelingen (*)

3 Zelfmoordaanslag

4 Oorlogsverslag

5 Oorlogsuitdrukkingen

6 Oorlogswoorden

plaatje verklaren

plaatje verklaren

meerkeuze

plaats woord

koppels

koppels

G Eigenschappen 1 Bij de psycholoog

2 Goede eigenschappen

3 Slechte eigenschappen

4 Goed-slecht

5 Slechteriken

6 Uitdrukkingen over eigenschappen

7 Hoog sensitief

8 Woorden voor eigenschappen

meerkeuze

koppels

koppels

rijen

koppels

meerkeuze

plaats woord

koppels


H Kenmerken 1 Kenmerken (*)

2 Figuurlijke taal

3 Uitdrukkingen met veel of weinig

4 Twente-Heerenveen

5 Woorden voor kenmerken

plaatje klikken

meerkeuze

rijen

plaats woord

koppels

I Cognitie 1 Zekerheid

2 Logische woorden

3 Oorzaak, gevolg, conclusie

4 Chatten

5 Logische woorden

meerkeuze

koppelpuzzel

meerkeuze

plaats woord

koppels






meerkeuze

koppels

rijen

stenen

koppelpuzzel


WOORDKENNIS 5 Woordkennis 5 is bedoeld voor leerlingen die het Nederlands behoorlijk goed

beheersen, maar hun woordenschat nog wat verder willen uitbreiden (Cito

4/5). De woorden van Woordkennis 5 hebben als inhoudelijke kenmerken dat

ze gaan over moeilijker of abstractere onderwerpen (economie, sociale zaken,

geest/moraal). Vaak moet uit twee woorden die erg op elkaar lijken het juiste

worden gekozen. De woorden horen vaker tot bepaalde registers (platte taal,

formele taal). Veel complete uitdrukkingen worden hier voor het eerst geleerd

en bevraagd. Er wordt aandacht besteed aan woorden waar Latijnse en Griek-

se woorddelen in voorkomen en aan woorden die uit het Engels en Frans

afkomstig zijn. Naast aandacht voor letterlijk gebruik van woorden, hier ook

weer figuurlijk taalgebruik. De woorden van Woordkennis 5 vallen voor een

groot deel buiten de lijst van de 1200 meest gebruikte woorden van Uit den

Bogaart. Wat de vorm betreft: er zijn veel vervoegde en verbogen onregel-

matige woorden gebruikt.

Woordkennis 5 behandelt dus een aantal minder frequente woorden die

verdeeld zijn over de volgende thema's (achter elk thema een voorbeeld-

woord): economie (financiering), sociale zaken (alimentatie), bestuur (capa-

bel), criminaliteit (op heterdaad), techniek (energie), geest/moraal (wijsheid),

gevoel/oordeel (uilskuiken), waarneming (dimensies), cognitie(mits).

Oefenvorm ‘Plaatje’, maar nu met de veel moeilijker woorden van Woordkennis 5, onderdeel Techniek.



oefeningen van Woordkennis 5 staan binnen de rubriek op volgorde van

niveau. De vorm van elke oefening staat in de laatste kolom.


thema's die ook in de oefeningen behandeld worden.

Overzicht oefeningen Woordkennis 5

Onderwerp Naam oefening of toets Oefenvorm


A Economie 1 Economie

2 KLM

3 Deftige brief

4 Deftig of niet

5 Combinaties

6 Synoniemen [1]

meerkeuze

plaats woord

wijs aan in tekst

rijen

koppelpuzzel

koppels

B Sociale zaken 1 Sociale zaken

2 Bij de sociale dienst

3 Welk woord hoort er niet bij?

4 De scheiding

5 De auto aan banden

6 Sociale woorden

meerkeuze

meerkeuze

meerkeuze

plaats woord

plaats woord

koppels

C Bestuur 1 Leiders (*)

2 Bestuurswoorden

3 Wie heeft de leiding?

4 Engelse woorden

5 Franse woorden

6 De vergadering

7 Organisatiewoorden

plaatje verklaren

meerkeuze

koppels

koppels

koppels

plaats woord

koppels

D Criminaliteit 1 Criminaliteit

2 Crimineel gedrag

3 Wetsuitdrukkingen

4 Schuldig of niet?

5 Platte woorden

6 Moord en doodslag

7 Criminaliteitswoorden

meerkeuze

koppels

koppels

rijen

koppels

plaats woord

koppels

E Techniek 1 Kantoortechniek (*)

2 Doe-het-zelf (*)

3 Technische berichten

4 De compressor

5 Elektriciteit

6 Technisch en gewoon

7 Technische woorden

plaatje verklaren

plaatje verklaren

meerkeuze

plaats woord

plaats woord

koppels

koppels

F Geest/moraal 1 Symbolen (*)

2 Over geest en moraal

3 Afwijkende betekenis

4 Synoniemen [2]

5 Uitdrukkingen over moraal

plaatje klikken

meerkeuze

wijs aan in zin

koppelpuzzel

koppels


Onderwerp Naam oefening of toets Oefenvorm

6 Woorden voor geest en moraal koppels

G Gevoel/oordeel 1 Gevoelens (*)

2 Uitdrukkingen over gevoel

3 Gevoel en uitdrukking

4 Typeringen

5 Twee sterrenbeelden

6 Afwijkende betekenis

7 Gevoelsuitdrukkingen

8 Gevoelswoorden

plaatje verklaren

meerkeuze

koppels

koppels

plaats woord

wijs aan in zin

meerkeuze

koppels

H Waarnemingen 1 Het schilderij

2 Zien of horen

3 Ruiken of voelen

4 Vreemde woorddelen

5 Over kleur

6 Waarnemingswoorden

meerkeuze

rijen

rijen

plaats woord

plaats woord

koppels

I Cognitie 1 Over redeneren

2 Betekenis in zin

3 Voegwoord invullen

4 Verkeerde voegwoorden

5 Synoniem of niet

6 Werkwoord en uitdrukking

7 Argumentatiewoorden

meerkeuze

meerkeuze

open vraag

wijs aan in tekst

rijen

koppels

koppels

J Eigen oefeningen 1 Eigen woorden - meerkeuze

2 Eigen woorden - rijen

3 Eigen woorden - koppels

4 Eigen woorden - stenen

5 Eigen woorden - koppelpuzzel

meerkeuze

rijen

koppels

stenen

koppelpuzzel

LITERATUUR Boogaart, P. C. Uit den (red.) (1975), Woordfrequenties in geschreven en

gesproken Nederlands. Utrecht: Oosthoek, Scheltema en Holkema.

Coenen, M. en A. Vermeer (1998). Nederlandse woordenschat allochtone

kinderen. Tilburg: Zwijssen.

Hajer, M. en T. Meestringa (1995). Schooltaal als struikelblok. Didactische

wenken voor alle docenten. Bussum: Dick Coutinho.

Hofmans-Okkes, I. (1987). Schoolboeken leren lezen. Adviezen voor leraren.

Muiderberg: Dick Coutinho.

Verhallen, S en M. Verhallen (1994). Woorden leren, woorden onderwijzen.

Handreiking voor leraren in het basis- en voortgezet onderwijs. Hoevelaken:

CPS.

2 Lesstof Woordkennis 1-5 - Muiswerk Educatief · 2017. 11. 28. · Lesstof Woordkennis 1-5 5...

Documents

Transcript of 2 Lesstof Woordkennis 1-5 - Muiswerk Educatief · 2017. 11. 28. · Lesstof Woordkennis 1-5 5...